SlideShare a Scribd company logo
1 of 1
Download to read offline
№219 (2613) 29 ҚАРАША, 2014 СЕНБI www.aikyn.kz 4 
НҰРЛЫ ЖОЛ 
ИННОВАЦИЯ 
ӨНДІРІС ӨРКЕН ЖАЯ БЕРЕДІ 
Зауытта 2012 жылдан бері индуст риал- 
ды-инновациялық жеделдете дамыту бағ- 
дарламасы бойынша инновациялық жоба 
жү зеге асырылуда. Соның нәтижесінде 
ва гонқұрылысы саласына және ж"ндеу 
ба засына жақтау рамалары, рессорасты 
бал кілерін даярлау қолға алынды. 
Жарты жыл к"лемінде зауыттың ең ірі 
цех тарының бірі – шойын-қорытпа б"лігі 
қай та жабдықталды. Онда осы заманғы 
құ рал-жабдықтар қойылды, білікті ма ман- 
дар жасақталды және оқытылды. Жазда 
ал ғашқы "нім құйылды, Кедендік одақ 
жә не техникалық регламент аясында Мәс- 
кеуден сертификаттаудан "тті. Жақында 
тауар дың алғашқы партиясы тапсырыс 
беру шіге ж"нелтілді. 
– Қазақстандық вагонқұрастырушы 
ком паниямен жалпы құны 28 миллиард 
тең ге болатын 4 жылға ұзақмерзімді келі- 
сім ге қол қойылды. Нәтижесінде 16 000 
рес сорасты балкы және 40000 жақтау ра- 
ма сы шығарылады. Дәл осындай 1514 рес- 
сорасты балкы шығару туралы келісім 
«Қам қор Вагон» ЖШС-мен жасалып, оған 
қол қойылды, – дейді «Востокмашзавод» 
АҚ президенті Адай Хамзин. – Сондай-ақ 
жы лына 20 мың тонна металл қалдықтары 
тү рінде шикізат жеткізуге келісім жасалды. 
Таяуда «Қазақстан темір жолы» Ұлттық 
ком паниясы» АҚ президенті Асқар Мамин 
Шы ғыс Қазақстан облысының әкімі Да- 
ниал Ахметов және акционерлермен бірге 
жа ңа "ндірісті аралады. Оның жобалық 
қуа ты жылына – 10 000 балкы және 20 000 
ра ма. Мұнымен 5000 вагонды жабдықтауға 
бо лады. 
Аймақ басшысы осыған дейін мұндай 
"н діріс Ресей мен Украинада ғана бол ға- 
нын, Қазақстанның қажетті тауарды к"рші 
ел дерден сатып алуына тура келгенін, енді 
қа жетті "німді "зіміз дайындай ала тын ды- 
ғы мызды, бұл облыс үшін теңдессіз мақ- 
та ныш екендігін айтты. 
Жақтау рамасы – бұл құрал пойыз д"ң- 
гелегін ұстап тұрса, ал балкы екі раманың 
бас ын қоса отырып, вагонды ұстап тұратын 
бір ден-бір тетік. @р вагонға 4 рама, 2 бал- 
кіден тұратын топтама қажет. @р жаб дық- 
тың салмағы шамамен жарты тонна тар- 
тады. 
3 пеш орнатылған үлкен цехта про тиво- 
газ киюдің қажеті шамалы: бұл жерде газ 
да, түтін де, аптап ыстық та жоқ. Күшті 
та залағыш құралдар ауаны тазартып, "н- 
дірістің экологиялық тұрақтылығын сақ- 
тайды. @сіресе, Германия-Жапония тех но- 
логиясы бойынша форма құятын желіні 
ерек ше атап "туге болады. 
– Бәрінен де құю "ндірісінде құм пай- 
да ланылатындығын атап "ткен орынды. 
Бұл технология шығынды азайтуға мүм кін- 
дік береді, – дейді «Востокмашзавод»-та 43 
жыл дан бері еңбек ететін "ндіріс озаты, 
жо ба жетекшісі Георгий Андреев. – Сон- 
дықтан механикалық "ңдеу барысында 
жо ғары сапаға қол жеткіземіз, тазалық 
сақ талады. 
Жалпы, "ндіріс түгел автомат тан ды- 
рыл ған. Алайда учаскілердің бірінде ұдайы 
адам к"п болады: мұнда "нім жетілдіріліп, 
ба қылау жасалады. Нақтырақ айтсақ, кәсі- 
би бақылаудан бастап, лазерлік сәулемен 
әр леумен аяқталады. @рбір құйылған фор- 
маға "з саласы бойынша бірнеше қыз мет- 
кер жауап береді. 
Сондай-ақ зертхана жұмыс істейді. Он- 
да ең заманауи жабдықтар орнатылған. 
Осын да күн сайын барлық тауар – ұсақ- 
түйек тен бастап, қосымша материалдарға 
де йін сапалы түрде тексеріледі. 
Қазір цехта 170 адам еңбек етеді. Бұл 
жа сақталған топтың ауысымдық құрамын- 
да опе раторлар, наладчиктер, форма свар- 
щик тері, сталеварлар, бақылаушылар және 
бас қа да мамандар болады. Олардың бар- 
лы ғы міндетті түрде аттестациядан "теді. 
Jндіріс "зінің толық жобалық қуатында 
жұ мыс істегенде жұмыс орындары 456-ға 
дейін жетеді. Олар 3 аусымда істейді. Қазір 
ма ман жасақтау жүріп жатыр. 
– Мамандар мәселесі – біз үшін "те 
маңыз ды, – дейді Адай Хамзин. – Біз тәжі- 
ри белі мамандардың бір б"лігін сақтап 
қал ғанымызға қуанамыз. Қазір ай мақ тар- 
дағы барлық кәсіби оқу орындармен ын- 
ты мақтаса жұмыс істеп, зауыттың бола ша- 
ғын ойластырып жатырмыз. Тәжірибе 
барысында дуальдық оқыту техноло гия- 
сына мән береміз: тәлімгерлік институтын 
енгізіп, студенттердің оқу үлгерімін қатаң 
қа дағалаймыз, нақты жұмысқа сай тап- 
сырма береміз, "ндірістік құралдарға оқы- 
тамыз. Ең бастысы – олар қуатты "н діріс- 
тің командалық рухын сезінуі тиіс. 
«Востокмашзаводта» команда деген 
түсі нік барлық қызметкерлер үшін бағалы. 
Олардың к"пшілігi бір кездері "ндірістің 
ая ғынан әзер тұрған кездерін, түйінді мә- 
селелер туындаған уақытты жақсы біледі. 
Сондықтан бірін-бірі қолдаудың қажеттілі- 
гін, жұмыла жұдырық болып, қиындықтар- 
ды жеңіп, табысқа кенелуді жақсы түсінеді. 
Қазір ВМЗ қазақстандық ірі кәсіп- 
орындардың тапсырыстарын орындап, 
Алтай "лкесі, Новосiбiр және Челябі 
аймақтарына "німдерін саудаға шығаруды 
жолға қоя бастады. 
– Шындығында, бізде команда жасақ- 
тал ды, – дейді Адай Хамзин, – қазір қан- 
дай табысқа жетсек те, соның барлығына 
бәрі үлес қосты. Бұл жерде акционеріміз 
– «Қазақстан темір жолы» Ұлттық ком- 
паниясының» күшті кәсіби қолдауы н е рек- 
ше атап "туге болады. Jйткені ҚТЖ зауыт- 
ты қайта жандандыруға жан-жақты 
қа тысуда, облыс әкімшілігі тарапынан да 
ұйымдастырушылық қажеттіліктерге қол- 
дау к"рсетіп келеді. 
Бүгінде «Востокмашзавод» ұжымы на- 
рыққа қайта оралу үшін жұмыс істеуде. 
Осы бағытта зауытта дәстүрлі "ндіріс қа- 
лып тасты. Jндіріс кезінде түсті металлур- 
гия қажеттілігі үшін салынса, енді тау-кен 
"ндірісі кәсіпорны үшін жұмыс істеуде. 
Қазақстан Республикасының Прези- 
денті Нұрсұлтан Назарбаев Қазақстан хал- 
қына арнаған «Нұрлы жол» – болашаққа 
бас тар жол» Жолдауында инфрақұрылымды 
да мыту, к"лік-коммуникация саласында 
"нім мен қызметке деген сұраныс тек арта- 
тындығын қадап айтқан еді. Бұл бағыттағы 
«Қазақстан темір жолы» Ұлттық компания- 
сы ның» қолдауы назар аударарлық. 
Зауыттың келер жылға арналған жос- 
пары ай сайын миллард теңгенің жұмысын 
орындау. 
Жамбыл ҚЫРҒЫЗБАЙ, 
скемен 
ҚАЗАҚСТАНДА АЛҒАШ РЕТ ВАГОНҚҰРЫЛЫСЫНА АРНАЛҒАН ЖАҢА 
ТЕХНОЛОГИЯМЕН КҮРДЕЛІ БӨЛШЕКТЕР ШЫҒАРАТЫН БОЛАТ 
ҚҰЮ ӨНДІРІСІ АШЫЛДЫ. ОСЫНЫҢ АРҚАСЫНДА ӨСКЕМЕНДЕ 
МАШИНАҚҰРЫЛЫСЫ ЗАУЫТЫ ӨРКЕНДЕП КЕЛЕДІ. 
– Қанат, ткен жылы Елбасы жалпыұлттық 
қозғалысты құру туралы бастама ктергенде, 
осы ұйымның жұмысы туралы алғашқы ой ла- 
рыңыз қандай еді? 
– Былтыр «Болашақ» халықаралық Пре- 
зи дент стипендиясының 20 жылдық мерей- 
тойында Елбасы: «Қазақстан-2050» – бұл 
біз дің XXI ғасырдағы Ұлттық идеямыз. Ол 
біз дің халық ұмтылған ұлы құндылықтарды, 
биік мақсаттарды айқындап беріп отыр. Осы 
орайда, «Болашақтың» негізінде «Қазақстан 
2050» Жалпыұлттық қозғалысын құруды ұсы- 
на мын» деген болатын. 2050 жылға дейін әлі 
37 жыл бар. Егер де Сіздер болмасаңыздар, 
кім осыны басқармақ? Оған дейін әлі уақыт 
кп дейсіздер ме? Кзді ашып-жұмғанша 2050 
келіп қалады» деп Мемлекет басшысы сзін 
түйіндеген болатын. Елбасының бұл сзімен 
қа наттанған ынталы топ озық ойлы, зор 
ам биция лы, елдің келешегі туралы позитивті 
кз қарастары бар ел азаматтарының басын 
қо сып, жұмысты бастап жіберді. Бір жылдың 
қа лай тіп кеткенін байқамай да қалыппыз. 
«Қазақстан 2050» стратегиясын басшылыққа 
алып, түрлі жобаларды іске асыруды бастап 
кеткеніміз кеше ғана еді... 
– зіңді жұртшылық белгілі журналист 
ре тінде танитын, кейінгі кездері қоғамдық жұ- 
мыстардан крініп жүрсіз. Қозғалыстың қа та- 
рында тағы кімдер бар? 
– Рас айтасыз, бейнелеп айтар болса, ке- 
ме нің бағытынан адаспай, діттеген жеріне дер 
кезінде сәтті жете білуі, оны басқарған капи- 
та нына байланысты. Ендеше, біз де маңайы- 
мызға белгілі бір жетістікке жеткен, згеге 
үлгі, біздің жобаларымызды рге сүйрей 
ала тын асқар бел азаматтарды топтастыруға 
тал пындық. Елбасының: «Бұл мемлекеттің 
бас ты байлығы мұнай да емес, оның сауатты 
да, релі азаматтары» деген сзі бар. Біздің 
қоз ғалыста да солай. Қолынан іс келетін ғана 
емес, сол ісі үшін жауапкершілікті сезіне біле- 
тін адамдарды топтастыруға талпындық. @р 
саланың кіл мықтыларының басын қостық. 
Қоз ғалыс қатарында белгілі іскер азамат Ай- 
дын Рахымбаев, қоғам қайраткері Мұрат 
@бе нов, Олимпиада чемпионы Владимир 
Ви нокуров, белгілі кардиохирург-дәрігер 
Дмит рий Горбунов, биотехнолог-ғалым Айша 
Ыс қақова, бизнесмен Мұхтар Манкеев, Қа- 
зақстан КВН одағының президенті Есен 
Елеу кен бар. Бренд жасау саласында «self-brending 
» деген ұғым бар. Бұл биік белестерге 
з күшімен жеткен, былайша айтқанда, «зін- 
зі жасаған» адамдарды жұртшылыққа үлгі 
ету арқылы қоғамның белсенділігін ояту. 
– Дейтұрғанмен, Жалпыұлттық қозғалыс- 
тың зге қоғамдық бірлестіктерден ерекшелігі 
неде? 
– Ұйымның басты ерекшелігі үнемі бо ла- 
тын бейресмилік, үдерісшілдік пен жаңа шыл- 
дықта деп айтар едім. Бейресмилік бел сен ді 
мүшеміз болудан да крінеді. Бізде еш қандай 
мүшелік жарна, билет деген жоқ. Қоз ғалысқа 
әлеуметтік желі кмегімен ар найы форманы 
толтырып, зіңіз туралы бар мә ліметті жазып, 
қозғалыс қатарындағы з жұ мысыңызды 
қалай кретініңізді, қандай үлес қосқыңыз 
келетінін жазсаңыз болады. Ал «Қазақстан 
2050» стратегиясын қолдайтын болсаңыз әрі 
сол стратегия аясында жоба түзіп, соны 
жүзеге асыруға құлшынысыңыз зор болса, 
біздің қатарымызда деп санауға әбден болады. 
Осы сияқты бейресмилік біздің әр іс- 
әрекетімізден крінеді. Жалпы, біз қо ғамдағы 
қасаң стереотиптерді бұзатын прог рессивті 
қозғалыс болуға талпынамыз. Ол қан дай 
стереотип болуы мүмкін? Мәселен, бізде 
«бел гілі бір жетістікке, белеске з күшің мен 
шыға алмайсың, міндетті түрде, таныс керек» 
деген қасаң стереотип бар. Ендеше, осындай 
беделді мүшелеріміз, маңдайалды азамат та- 
рымыз үлгі ету арқылы кегежені кері тартқан 
стереотиптерден қоғамды тазартқы мыз ке- 
леді. Қазір де айтпақшы, осындай мү ше ле- 
ріміздің саны алты мыңнан асып жы ғылды. 
– «Қазақстан 2050» Жалпыұлттық қозға- 
лы сы құрылған бір жылда ауыз толтырып ай- 
тар лықтай не істеді? 
– Ең алдымен қозғалыс белсенділері з 
жұ мысымызды «сезіну, ойлану, әрекет ету» 
аталатын үш қағидатқа сүйене отырып түзуді 
ұйғардық. Яғни «сезіну» – алдымен бұл з 
еліңнің болашағы алдындағы жауапкершілікті 
сезіну, «ойлану» – еліңнің ертеңін бүгін ойлау 
болса, сол ойлаудың арқасында әркім з сала- 
сын да қоғамды игі бастамаларға қарай жете- 
леуі үшін әрекет етуі керек. Осы жылға 14 
жоба жоспарласақ, соның барлығын жүзеге 
асырып үлгердік. Кейбіреуі келесі жылы да 
жал ғасады. 
– Олар қандай жобалар және тиімділігі 
қан дай болды? 
– Мәселен, «Елдің күші – бақытты отба- 
сында» жобасын аяқтадық. «Ананың кңілі 
балада, баланың кңілі далада» дейтін хал- 
қымыз баланы қазір керісінше, даладан емес, 
ком пьютер алдынан шығара алмайды. Ата- 
ана болса, балаға қарау орнына, смартфонын 
шұ қылап әлек. Жаз – әлбетте демалыс уақыты. 
Шамасы жеткендері, жолдама алып, демалыс 
орындарын, шипажайларды паналаса, жет- 
пегендері үйде отырды. Осы ліара шақты 
пайдаланып, біз аула жұмысын жаңғыртуды 
кздеп, осы жобаны іске асырдық. Қозғалыс 
белсенділері Қазақстан қалаларының әрбір 
ауласында балалар ата-анасымен бірге 
қуанып, кршілер бірі-бірін танып, азаматтар 
қоян-қолтық араласып, шағын болса да жү- 
рекке жылу сыйлар игілік жасағанын қалады. 
Бұл мақсатта осы жылдың маусым-тамыз 
ай ларында Қазақстанның әр түкпіріндегі 
қалалардағы 65 ауланың тұрғындары түрлі 
байқау, жарыс, ойындар түріндегі шараға 
қатысып, елге еңбегі сіңген бапкерлердің, 
спорт шеберлерінің шеберлік дәрісін үйреніп, 
ел ішіндегі табысты әрі атақты адамдармен 
кездесті. Жаз бойына қозғалыс белсенд і лері- 
нен іріктелген еріктілер облыс орталық та- 
рында және Алматы мен Астана қалаларында 
балалар ойындарын, отбасылық байқаулар 
ұйымдастырды. Тиімділігі сол, қазір жер-жер- 
дегі әкімдіктерден мемлекеттік тапсырыс 
ая сында осы жобаны жалғастыруды сұраған 
ұсыныстар түсті. 
– Жуырда «ЭКО пакет» атты жобаларыңыз 
туралы «Айқынның» бетінде мақала шықты. 
Онда қозғалыс белсенділері осы пластикалық 
пакеттерден бас тартуды ұсыныпты. Бұл бір 
тың бастама екен... 
– Бұл әлі елімізде тек іс жүзінде ғана ай- 
ты лып келе жатқан те зекжарды мәселе. 
Жыл сайын әлемде триллиондаған плас ти ка- 
лық пакет ндіріледі. Оларды орташа пай да- 
лану ұзақтығы шамамен 30 минут, содан кейін 
ген азаматтар мен әлеуметтік-жауапты бизнес 
кіл дері экологиялық тұрғыда болашағы 
жар қын елдің іргетасын қалауға ниеттестігін 
біл дірді. Еліміздің сауда нарығындағы трт 
ри тейлер (блшек сауда желілері– ред.) 
пластик пакеттерді таратпайтын болды. Бұл 
з кезегінде олардың клемін 65-80%-ға қыс- 
қартты. Ал бір супермаркет полиэтилен па- 
кеттерді қайталама шикізаттан жасалған қағаз 
қалталармен алмастырса, тағы трт ритейлер 
тұтынушыларына пластикке балама ретінде 
матадан жасалған экоқалталарды ұсынып 
отыр. Мұндай мысалдарды осылайша жал ғас- 
тыра беруге болады. 
– «Зияткер ұрпақ» жобасы бойынша та ны- 
мал азаматтар ауыл мектептерінде дәріс ткізіп 
ке леді. Осы жастарды ынталандырып, жетіс- 
тік ке құлшындырған елге белгілі тұлғалар қа- 
та рында кімдер бар? 
– «Зияткер ұрпақ» 15 қыркүйекте бастал- 
ған болатын. Сол сәттен бастап, біз елдің кз 
ал дында жүрген, әр саладағы беделі зор, ай- 
тары мол асқар бел азаматтардың бір парасын 
Қа зақстанның әр қиырындағы шалғай ауыл- 
дардағы мектептерге жібердік. Мәселен, 
бас тамасы ретінде Президент жанындағы 
Қа зақ стан стратегиялық зерттеулер институ- 
тының директоры Ерлан Қарин, белгілі 
қоғам қайраткері Мұрат @бенов, «Қазақстан 
2050» Жалпыұлттық қозғалысының Кеңес 
т рағасы Данат Жұмин, актерлардан Азамат 
Саты балды, Айгүл Иманбаева, шоумен @нуар 
Нұрпейісов, белгілі кәсіпкер Азаматхан @мір- 
тай, Қазақстан КВН одағының президенті 
Есен Елеукен және зім де әкемнің туып-с- 
кен ңірі Жамбыл облысындағы Сәлімбай 
ауы лына барып, оқушылармен кездесіп қайт- 
тым. Тұтастай алғанда, жобаның басы-аяғына 
дейін, яки жыл аяғына таман 300 танымал 
тұлғаны ауыл-ауылға жібермек ниетіміз бар. 
– Осы жобаның тиімділігі қандай болды деп 
ойлайсыз? 
– Бәріміз де қаршадай кезімізде еліктеп 
стік. Белгілі бір салада жетістікке жеткен 
аза мат ты пір тұттық. Адамның тұлға болып 
қа лыптасып, белгілі бір жетістікке жетуіне 
сол саладағы атақты адамның ықпалы болары 
анық. Бір ғана қолбасшы Бауыржан Момы ш- 
ұлы ның феноменін айтсақ, Жамбыл об лы- 
сындағы Жуалы ауданы әлдеқашан халық 
арасында генералдар мекені аталып кеткен. 
Яки, сол ауылдан пәленбай әскери тұлғаның 
БАҒА 
ЖЕМҚОРЛЫҚҚА 
ЖОЙҚЫН СОҚҚЫ 
ЖЕТПЕЙ ТҰР 
– Мұсағали Сәрсенбайұлы, қа- 
зақ стандықтар арасында сыбайлас 
жем қорлық пен экономикалық қыл- 
мыс тардың алдын алу үшін не істеу 
ке рек деп ойлайсыз? 
– Жемқорлық – қоғам зегіне 
түс ке жегі құрт. Онымен күреспей, 
ел ркендемейді. Тіпті «сыртқа жү- 
нін қампайтып», жылтыратып қойса 
да, іштен іріп-шіри береді. 
Жемқорлықпен күресті әлі де 
кү шейте түсу қажет. Сондықтан 
әлеу меттік кесір құбылыстың алдын 
алу шараларына екпін салған ма- 
ңыз ды. Бұл ретте «Нұр Отан» пар- 
тия сының Сыбайлас жемқорлыққа 
қар сы іс-қимыл бағдарламасы дер 
уа қытында қабылданды. Менің 
ойым ша, бұл – те орынды, қажетті 
әрі уақыт талап етіп отырған жоба. 
Биыл ғы 8 шілдеде, бағдарлама жо- 
ба сы ғаламторда жарияланғанда-ақ 
оған 43 ұсынысымды бергенмін. 
Кей бірі ескеріліпті. Атап айтқанда, 
мен жемқорларды жазалайтын заң- 
ның күшейтілуін жақтаймын. 
– Сыбайлас жемқорлықтың ал- 
дын алу шаралары қай органдарда 
кү шей тілуі қажет деп санайсыз? 
– @сіресе, жемқорлық сот жүйе- 
сін, құқық қорғау органдарын кең 
жай ламағаны жн. Коррупция тура- 
лы айтқанда, кейде мектептерде 
ата-аналардан бір-екі мың теңге 
жи налғанын немесе медицина қыз- 
меткерлерінің анықтама қағаз үшін 
ақша алғанын кбірек әңгіме етіп 
ке теміз. Бұл істе майда-шүйде мә се- 
ле жоқ, олармен де күресу керек, 
бі рақ нағыз жағаласуымыз қажет 
ал пауыт жемқорлар басқа жерлерде. 
Олар дан құқық қорғау органдарын, 
мем лекеттік кірістер мен шығыстар 
са ласын, полиция, прокуратура, сот 
жүйе сін адалап шыққанымыз жн. 
Осы құрылымдарда күрес рістетіліп 
жатыр. 
Бізді алаңдататыны сол, «тәуел- 
сіз дігін қамтамасыз ету» дегенді з 
орайы на пайдаланып, кейбір соттар 
«зім би, зім қожа» болып кетті. 
Нә тижесінде, әлі жүріп жатқан іс 
бойынша алдын ала шығарылып 
қой ған «болашақтан келген сот үкі- 
мі», судьяның тіпті ешқандай сот 
про цесін ткізбей, танысының пай- 
дасына шешім шығара салуы секілді 
мас қара оқиғалар шықты. @рине, 
сот жүйесінің басшылығы абыройы 
ай рандай тгілген судьялардан қа- 
та рын тазартуға тырысуда. 
Бұл дұрыс. Жемқорлыққа нағыз 
жой қын соққы беру үшін сот жүйе- 
сін түзеуіміз қажет. Тіпті соттардың 
сай ланбалылығын енгізу мәселесін 
де қарап круге болады. @йтпесе 
әді лдік іздеген адамдар «Нұр Отан ға», 
қоғамдық ұйымдарға жүгінеді, мұң- 
зарын айтып, хат жазады. Бірақ қан- 
ша қуатты қоғамдық күш болса да, 
олар сот билігін ауыстыра ал май ды. 
Сондықтан сотқа жүгінуді ұсы на ды. 
Ал кейбір соттардың тірлігі анау. 
Егер соттағы жемқорлық мәсе- 
ле сі толық шешіліп жатса, тмендегі 
жем қорлықтың кбі здігінен тыйы- 
ла ды. Себебі коррупционерлер «сот- 
ты сатып аламын», «сот ісінің құнын 
бә ленбай мың долларға бағалаймын» 
деген ойлардан алшақ болады. 
– «Жемқорлардың жеген қаржы- 
сы мен алған парасына қарай мем ле- 
кет ке олардан ондаған еселеп тема- 
қы ндіріп алуды» ұсынған бастама 
бол ды. «Пара сомасынан еселенетін 
айып пұлдар жүйесі» келесі жылы іске 
қо сылатын жаңа Қылмыстық кодекс- 
те қарастырылыпты. Бұған қалай 
қа райсыз? 
– Дұрыс шара. Жаза түрлері қа- 
тай ған сайын адам қорқа бастайды. 
Осы дан 20 жыл бұрын Jзбекстанда 
ав токлікті ұрлағанды 15 жылға бас 
бос тандығынан айыру туралы заң 
шық ты. Осындай ұрлықтың бәрі сап 
тыйыл ды. Автоклік қуып әкетуге 
кә сіптенгеннің бәрі Қырғызстан 
мен Қазақстанға қашты. Ал қазір 
з бектер автокліктерін кшеде 
ашық-шашық тастап жүре береді. 
Алдын алу үшін халқымызды тәр- 
биелеуіміз, жемқорлыққа қарсы мә- 
дениетті қалыптастыруымыз ке рек. 
Пара алу жаңа қоғамымыз үшін жат 
іске, бтен құбылысқа айналуға тиіс. 
Бас бостандығынан айыруға, 
абақтыға жаппай қамауға мен қар- 
сы мын. Парақорға салынар айыппұл 
к лемін еселеп кбейту, сйтіп, 
мем лекетке келген шығынның ор- 
нын еселеп толтыру – орынды шара. 
Елдос СЕНБАЙ 
Материал Қазақстанның 
Азаматтық альянсының «Қазақстан 
– сыбайлас жемқорсыз ел» 
ақпараттық компаниясы шеңберінде 
ұсынылады 
ҚОЗҒАЛЫС 
Қанат ӘУЕСБАЙ, «Қазақстан 2050» Жалпыұлттық қозғалысының медиадиректоры: 
ПРЕЗИДЕНТ НҰРСҰЛТАН НАЗАРБАЕВ 2013 ЖЫЛДЫҢ 29 ҚАРАШАСЫНДА ӨТКЕН 
«БОЛАШАҚ» ТҮЛЕКТЕРІНІҢ ФОРУМЫНДА «ҚАЗАҚСТАН 2050» ЖАЛПЫҰЛТТЫҚ 
ҚОЗҒАЛЫСЫН ҚҰРУ ТУРАЛЫ БАСТАМА КӨТЕРГЕНІ БЕЛГІЛІ. ҚОЗҒАЛЫС 
«ҚАЗАҚСТАН-2050» СТРАТЕГИЯСЫНДАҒЫ МАҚСАТ-МІНДЕТТЕРДЕН ТУЫНДАЙТЫН 
ӘЛЕУМЕТТІК МАҢЫЗҒА ИЕ ТҮРЛІ ЖОБА ӘЗІРЛЕП, ЖҮЗЕГЕ АСЫРАДЫ ЖӘНЕ СТРАТЕГИЯНЫ 
ІСКЕ АСЫРУ ТИІМДІЛІГІН АРРТТЫРУҒА БАҒЫТТАЛҒАН НАҚТЫ ҰСЫНЫСТАР ЖАСАЙДЫ. 
БҮГІН ПРЕЗИДЕНТ БАСТАМАСЫМЕН ҚҰРЫЛҒАН «ҚАЗАҚСТАН 2050» ЖАЛПЫҰЛТТЫҚ 
ҚОЗҒАЛЫСЫНА БІР ЖЫЛ ТОЛЫП ОТЫР. БІЗ ОСЫ ОРАЙДА АТАЛҒАН ҚОЗҒАЛЫСТЫҢ 
МЕДИАДИРЕКТОРЫ ҚАНАТ ӘУЕСБАЙДЫ ӘҢГІМЕГЕ ТАРТҚАН ЕДІК. 
ДЕРЕК ПЕН ДӘЙЕК: 
Қанат Әуесбай, «Болашақ» халықаралық Президент стипендиаты, филология 
ғылымдарының кандидаты, Қазақстан журналистер одағы сыйлығының лауреаты, 
Қазақстан жастар одағы «Серпер» сыйлығының иегері, Еуразия телевизия және кино 
Академиясының мүшесі (Мәскеу қаласы), «Қазақстан 2050» Жалпыұлттық қозғалысының 
медиадиректоры, Гумилев атындағы Еуразия ұлттық университетінің доценті. 
пакет қоқысқа тасталады. Алып қоқыс үйін- 
ділерінде ол жарты ғасыр бойы шірімей жата 
береді. Осылайша, қоршаған ортаға үлкен 
залал келтіріледі. Тағы бір дерек айтайын, 
пластикалық пакеттерді жасап шығаруға жыл 
сайын әлемде ндірілетін мұнайдың шамамен 
4%-ы жұмсалады екен әрі оларды қайта ңдеу 
пайдасыз. Одан грі, жаңасын шығарған 
тиім ді екен. Осы мәселені, дамыған Батыс 
ел дерінің тәжірибесін кріп келген біздің 
бел сенділеріміз қозғалыс аясында жоба жа- 
сап, отандық супермаркеттерді пластик па- 
кеттерден бас тартуға үгіттеді. 
– Оның нәтижесі болды ма? 
– @лбетте. Жоба небәрі алты ай бұрын 
бас талды. Алты айға толар-толмас уақыт 
ішін де үлкен нәтижеге қол жеткіздік. Кп те- 
туыл ғанын меңзегені ғой. Сол сияқты, әр 
ауы лдың азаматы зінің кіндік қаны тамған 
лкесіне барып, оқушылармен кездесіп, 
олардың үмітіне қанат бітіріп, рухтандырып 
кетсе, оның нәтижесі ертең сол ңірден шық- 
қан ресі биік рендер арқылы крінеді. 
Мә селен, белгілі кәсіпкер-меценат Азаматхан 
@мір тай зі туып-скен ауыл мектебіне шах- 
мат тақталарын сыйлап, сондағы үйірмені 
қар жыландыруға келіссе, спортшылар спорт- 
тағы жетістіктерінен хабар берген былғары 
қол ғаптарын, киімдерін тартулап жатты. 
Мұ ның зі жастарды қанаттандырып, олар- 
дың кеудесінде үкілі үміт отын жақты. 
– ңгімеңізге рақмет! 
Берік БЕЙСЕНҰЛЫ 
Мұсағали 
ДУАМБЕКОВ, 
Азаматтық 
альянстың 
Экология 
комитетінің 
басшысы, 
«Жемқорлыққа 
қарсы халықтық 
комитет» 
қоғамдық 
қорының төрағасы: 
БАҒДАР 
БОЛАШАҚТЫҢ 
ЖАРҚЫН ЖОБАСЫ 
ЕЛБАСЫ БИЫЛҒЫ ЖОЛДАУЫНДА БАСТЫ-БАСТЫ ЖЕТІ БАСЫМДЫҚТЫ 
АТАП КӨРСЕТТІ. ОЛАР: КӨЛІК-ЛОГИСТИКАЛЫҚ, ИНДУСТРИЯЛЫҚ, 
ЭНЕРГЕТИКАЛЫҚ ИНФРАҚҰРЫЛЫМДАРДЫ ДАМЫТУМЕН ҚАТАР, 
ТҰРҒЫН-ҮЙ, ӘЛЕУМЕТТІК ИНФРАҚҰРЫЛЫМДАРДЫ ДА ДАМЫТУДЫ 
МАҚСАТ ЕТІП КӨРСЕТТІ. ОСЫЛАРДЫ ІСКЕ АСЫРУҒА ҰЛТТЫҚ ҚОРДАН 
3 МИЛЛИАРД ДОЛЛАРҒА ДЕЙІН ҚАРЖЫ БӨЛІНЕТІНДІГІН 
ЖАРИЯЛАДЫ. «НҰРЛЫ ЖОЛ – ЖАҢА ЭКОНОМИКАЛЫҚ САЯСАТ.» ОЛ 
ӘЛЕМНІҢ ДАМЫҒАН 30 ЕЛІНІҢ ҚАТАРЫНА БАРУДАҒЫ БІЗДІҢ 
АУҚЫМДЫ ҚАДАМЫМЫЗ ДЕП КӨРСЕТТІ. 
@л-Фараби атындағы Қазақ ұлт- 
тық университетінің ұжымы да Жол- 
дауды насихаттай отырып, болашақта 
атқарылатын жұмыстарды жоспарлап, 
оны орындау барысында бір кісідей 
атсалысуға шақырды. Инвестициялар- 
ды тарта отырып құрылыс саласында: 
ғы лыми-инновациялық кластер, ме- 
дико-биологиялық кластер құры лы- 
сын жасауды, ҚазҰУ-де Халықаралық 
қар жы орталығын құрумен қатар, эн- 
даумент қорын қалыптастыру жос пар- 
ға кірді. 
@леуметтік маңызды объектілердің 
құ рылысын 2015-2017 жыл аралы ғын- 
да орындауды жоспарлауда. Атап ай тар 
болсақ, «Ғылыми зерттеу» ла бора то- 
рияның ғимаратын, 1500 орын дық 
жатақхана, салтанатты қақпа, аума ғы 
5184 кв2 м жабық жүзу бассей ні нің 
құрылысын бітіруді кздеп отыр. 
Сонымен қатар, оқу орны үшін ең 
ба сымды бағыт (2015-2017 ж) тәрбие 
жұ мысын одан әрі жетілдіруге, оның 
ішін де жастардың азаматтық және 
пат риоттық белсенділігін арттыруды 
мақ сат етіп отыр. Биология және био- 
т ех нология факультетінің ұжымы да 
осы Жолдауға з үлестерін қосуды 
жос парлауда. @сіресе, гендік инжене- 
рия және гендік технологиялық зерт- 
теу жұмыстарын одан әрі дамыту үшін 
«КазАгро», «Қапшағай балық сіру 
шаруа шылығы» акционерлік қоғам- 
дастығының жұмыстарын одан әрі 
жан дандыру кзделді. Тағы да бір ауыз 
толтырып айтарлықтай жоба био фи- 
зи ка және биомедицина кафедра сы- 
ның базасында медико-биологиялық 
клас тер құру арқылы «дуалды білім» 
беру ді ұйымдастыру қолға алынып 
жа тыр. Осыған орай факультет және 
ка федра ұжымы мен студенттер қауы- 
мы Елбасының Жолдауын зор ын- 
тамен қабылдап, крсетілген бағыт- 
тарды орындауға барлық күш-жігерін, 
мір лік тәжірибелерін қолданып, 
абы роймен атқаруға дайын. 
Нұртай ТОРМАНОВ, 
әл-Фараби атындағы Қазақ 
ұлттық университеті, 
биофизика және биомедицина 
кафедрасының профессоры 
ЕЛБАСЫ АЙҚЫНДАҒАН БАҒЫТ ТЫ 
ЖАЛҒАСТЫРУШЫМЫЗ

More Related Content

Similar to айкын с4

Belgibaiuly i. innovacia igiligi jandana tusedi expo 2017
Belgibaiuly i. innovacia igiligi jandana tusedi expo 2017Belgibaiuly i. innovacia igiligi jandana tusedi expo 2017
Belgibaiuly i. innovacia igiligi jandana tusedi expo 2017Biblioteka seifullina
 
«Қазақстан-2050» Жалпыұлттық қозғалысының тұғырнамасы
«Қазақстан-2050» Жалпыұлттық қозғалысының тұғырнамасы«Қазақстан-2050» Жалпыұлттық қозғалысының тұғырнамасы
«Қазақстан-2050» Жалпыұлттық қозғалысының тұғырнамасыChingiz Saulebek
 
ақпараттық дайджест 2
ақпараттық дайджест 2ақпараттық дайджест 2
ақпараттық дайджест 2KASIPKOR
 
Ақпараттық дайджест №1
Ақпараттық дайджест №1Ақпараттық дайджест №1
Ақпараттық дайджест №1KASIPKOR
 
Облыс әкімі Ж. Түймебаевтың Елбасы Жолдауынан туындаған міндеттердің облыста ...
Облыс әкімі Ж. Түймебаевтың Елбасы Жолдауынан туындаған міндеттердің облыста ...Облыс әкімі Ж. Түймебаевтың Елбасы Жолдауынан туындаған міндеттердің облыста ...
Облыс әкімі Ж. Түймебаевтың Елбасы Жолдауынан туындаған міндеттердің облыста ...Zhanbolat Amankeldy
 
Біздің жолымыз!
Біздің жолымыз!Біздің жолымыз!
Біздің жолымыз!Chingiz Saulebek
 
«Кәсіпқор» холдингі» КЕАҚ 2016 жылғы қызметі және 2017 жылғы тапсырмалары тур...
«Кәсіпқор» холдингі» КЕАҚ 2016 жылғы қызметі және 2017 жылғы тапсырмалары тур...«Кәсіпқор» холдингі» КЕАҚ 2016 жылғы қызметі және 2017 жылғы тапсырмалары тур...
«Кәсіпқор» холдингі» КЕАҚ 2016 жылғы қызметі және 2017 жылғы тапсырмалары тур...KASIPKOR
 
«Еңбек – өмір ажары» атты дөңгелек үстел материалдары
«Еңбек – өмір ажары» атты дөңгелек үстел материалдары«Еңбек – өмір ажары» атты дөңгелек үстел материалдары
«Еңбек – өмір ажары» атты дөңгелек үстел материалдарыІзгілік Нағиев
 

Similar to айкын с4 (9)

Belgibaiuly i. innovacia igiligi jandana tusedi expo 2017
Belgibaiuly i. innovacia igiligi jandana tusedi expo 2017Belgibaiuly i. innovacia igiligi jandana tusedi expo 2017
Belgibaiuly i. innovacia igiligi jandana tusedi expo 2017
 
«Қазақстан-2050» Жалпыұлттық қозғалысының тұғырнамасы
«Қазақстан-2050» Жалпыұлттық қозғалысының тұғырнамасы«Қазақстан-2050» Жалпыұлттық қозғалысының тұғырнамасы
«Қазақстан-2050» Жалпыұлттық қозғалысының тұғырнамасы
 
ақпараттық дайджест 2
ақпараттық дайджест 2ақпараттық дайджест 2
ақпараттық дайджест 2
 
Ақпараттық дайджест №1
Ақпараттық дайджест №1Ақпараттық дайджест №1
Ақпараттық дайджест №1
 
Облыс әкімі Ж. Түймебаевтың Елбасы Жолдауынан туындаған міндеттердің облыста ...
Облыс әкімі Ж. Түймебаевтың Елбасы Жолдауынан туындаған міндеттердің облыста ...Облыс әкімі Ж. Түймебаевтың Елбасы Жолдауынан туындаған міндеттердің облыста ...
Облыс әкімі Ж. Түймебаевтың Елбасы Жолдауынан туындаған міндеттердің облыста ...
 
Біздің жолымыз!
Біздің жолымыз!Біздің жолымыз!
Біздің жолымыз!
 
CAEPCO
CAEPCOCAEPCO
CAEPCO
 
«Кәсіпқор» холдингі» КЕАҚ 2016 жылғы қызметі және 2017 жылғы тапсырмалары тур...
«Кәсіпқор» холдингі» КЕАҚ 2016 жылғы қызметі және 2017 жылғы тапсырмалары тур...«Кәсіпқор» холдингі» КЕАҚ 2016 жылғы қызметі және 2017 жылғы тапсырмалары тур...
«Кәсіпқор» холдингі» КЕАҚ 2016 жылғы қызметі және 2017 жылғы тапсырмалары тур...
 
«Еңбек – өмір ажары» атты дөңгелек үстел материалдары
«Еңбек – өмір ажары» атты дөңгелек үстел материалдары«Еңбек – өмір ажары» атты дөңгелек үстел материалдары
«Еңбек – өмір ажары» атты дөңгелек үстел материалдары
 

айкын с4

  • 1. №219 (2613) 29 ҚАРАША, 2014 СЕНБI www.aikyn.kz 4 НҰРЛЫ ЖОЛ ИННОВАЦИЯ ӨНДІРІС ӨРКЕН ЖАЯ БЕРЕДІ Зауытта 2012 жылдан бері индуст риал- ды-инновациялық жеделдете дамыту бағ- дарламасы бойынша инновациялық жоба жү зеге асырылуда. Соның нәтижесінде ва гонқұрылысы саласына және ж"ндеу ба засына жақтау рамалары, рессорасты бал кілерін даярлау қолға алынды. Жарты жыл к"лемінде зауыттың ең ірі цех тарының бірі – шойын-қорытпа б"лігі қай та жабдықталды. Онда осы заманғы құ рал-жабдықтар қойылды, білікті ма ман- дар жасақталды және оқытылды. Жазда ал ғашқы "нім құйылды, Кедендік одақ жә не техникалық регламент аясында Мәс- кеуден сертификаттаудан "тті. Жақында тауар дың алғашқы партиясы тапсырыс беру шіге ж"нелтілді. – Қазақстандық вагонқұрастырушы ком паниямен жалпы құны 28 миллиард тең ге болатын 4 жылға ұзақмерзімді келі- сім ге қол қойылды. Нәтижесінде 16 000 рес сорасты балкы және 40000 жақтау ра- ма сы шығарылады. Дәл осындай 1514 рес- сорасты балкы шығару туралы келісім «Қам қор Вагон» ЖШС-мен жасалып, оған қол қойылды, – дейді «Востокмашзавод» АҚ президенті Адай Хамзин. – Сондай-ақ жы лына 20 мың тонна металл қалдықтары тү рінде шикізат жеткізуге келісім жасалды. Таяуда «Қазақстан темір жолы» Ұлттық ком паниясы» АҚ президенті Асқар Мамин Шы ғыс Қазақстан облысының әкімі Да- ниал Ахметов және акционерлермен бірге жа ңа "ндірісті аралады. Оның жобалық қуа ты жылына – 10 000 балкы және 20 000 ра ма. Мұнымен 5000 вагонды жабдықтауға бо лады. Аймақ басшысы осыған дейін мұндай "н діріс Ресей мен Украинада ғана бол ға- нын, Қазақстанның қажетті тауарды к"рші ел дерден сатып алуына тура келгенін, енді қа жетті "німді "зіміз дайындай ала тын ды- ғы мызды, бұл облыс үшін теңдессіз мақ- та ныш екендігін айтты. Жақтау рамасы – бұл құрал пойыз д"ң- гелегін ұстап тұрса, ал балкы екі раманың бас ын қоса отырып, вагонды ұстап тұратын бір ден-бір тетік. @р вагонға 4 рама, 2 бал- кіден тұратын топтама қажет. @р жаб дық- тың салмағы шамамен жарты тонна тар- тады. 3 пеш орнатылған үлкен цехта про тиво- газ киюдің қажеті шамалы: бұл жерде газ да, түтін де, аптап ыстық та жоқ. Күшті та залағыш құралдар ауаны тазартып, "н- дірістің экологиялық тұрақтылығын сақ- тайды. @сіресе, Германия-Жапония тех но- логиясы бойынша форма құятын желіні ерек ше атап "туге болады. – Бәрінен де құю "ндірісінде құм пай- да ланылатындығын атап "ткен орынды. Бұл технология шығынды азайтуға мүм кін- дік береді, – дейді «Востокмашзавод»-та 43 жыл дан бері еңбек ететін "ндіріс озаты, жо ба жетекшісі Георгий Андреев. – Сон- дықтан механикалық "ңдеу барысында жо ғары сапаға қол жеткіземіз, тазалық сақ талады. Жалпы, "ндіріс түгел автомат тан ды- рыл ған. Алайда учаскілердің бірінде ұдайы адам к"п болады: мұнда "нім жетілдіріліп, ба қылау жасалады. Нақтырақ айтсақ, кәсі- би бақылаудан бастап, лазерлік сәулемен әр леумен аяқталады. @рбір құйылған фор- маға "з саласы бойынша бірнеше қыз мет- кер жауап береді. Сондай-ақ зертхана жұмыс істейді. Он- да ең заманауи жабдықтар орнатылған. Осын да күн сайын барлық тауар – ұсақ- түйек тен бастап, қосымша материалдарға де йін сапалы түрде тексеріледі. Қазір цехта 170 адам еңбек етеді. Бұл жа сақталған топтың ауысымдық құрамын- да опе раторлар, наладчиктер, форма свар- щик тері, сталеварлар, бақылаушылар және бас қа да мамандар болады. Олардың бар- лы ғы міндетті түрде аттестациядан "теді. Jндіріс "зінің толық жобалық қуатында жұ мыс істегенде жұмыс орындары 456-ға дейін жетеді. Олар 3 аусымда істейді. Қазір ма ман жасақтау жүріп жатыр. – Мамандар мәселесі – біз үшін "те маңыз ды, – дейді Адай Хамзин. – Біз тәжі- ри белі мамандардың бір б"лігін сақтап қал ғанымызға қуанамыз. Қазір ай мақ тар- дағы барлық кәсіби оқу орындармен ын- ты мақтаса жұмыс істеп, зауыттың бола ша- ғын ойластырып жатырмыз. Тәжірибе барысында дуальдық оқыту техноло гия- сына мән береміз: тәлімгерлік институтын енгізіп, студенттердің оқу үлгерімін қатаң қа дағалаймыз, нақты жұмысқа сай тап- сырма береміз, "ндірістік құралдарға оқы- тамыз. Ең бастысы – олар қуатты "н діріс- тің командалық рухын сезінуі тиіс. «Востокмашзаводта» команда деген түсі нік барлық қызметкерлер үшін бағалы. Олардың к"пшілігi бір кездері "ндірістің ая ғынан әзер тұрған кездерін, түйінді мә- селелер туындаған уақытты жақсы біледі. Сондықтан бірін-бірі қолдаудың қажеттілі- гін, жұмыла жұдырық болып, қиындықтар- ды жеңіп, табысқа кенелуді жақсы түсінеді. Қазір ВМЗ қазақстандық ірі кәсіп- орындардың тапсырыстарын орындап, Алтай "лкесі, Новосiбiр және Челябі аймақтарына "німдерін саудаға шығаруды жолға қоя бастады. – Шындығында, бізде команда жасақ- тал ды, – дейді Адай Хамзин, – қазір қан- дай табысқа жетсек те, соның барлығына бәрі үлес қосты. Бұл жерде акционеріміз – «Қазақстан темір жолы» Ұлттық ком- паниясының» күшті кәсіби қолдауы н е рек- ше атап "туге болады. Jйткені ҚТЖ зауыт- ты қайта жандандыруға жан-жақты қа тысуда, облыс әкімшілігі тарапынан да ұйымдастырушылық қажеттіліктерге қол- дау к"рсетіп келеді. Бүгінде «Востокмашзавод» ұжымы на- рыққа қайта оралу үшін жұмыс істеуде. Осы бағытта зауытта дәстүрлі "ндіріс қа- лып тасты. Jндіріс кезінде түсті металлур- гия қажеттілігі үшін салынса, енді тау-кен "ндірісі кәсіпорны үшін жұмыс істеуде. Қазақстан Республикасының Прези- денті Нұрсұлтан Назарбаев Қазақстан хал- қына арнаған «Нұрлы жол» – болашаққа бас тар жол» Жолдауында инфрақұрылымды да мыту, к"лік-коммуникация саласында "нім мен қызметке деген сұраныс тек арта- тындығын қадап айтқан еді. Бұл бағыттағы «Қазақстан темір жолы» Ұлттық компания- сы ның» қолдауы назар аударарлық. Зауыттың келер жылға арналған жос- пары ай сайын миллард теңгенің жұмысын орындау. Жамбыл ҚЫРҒЫЗБАЙ, скемен ҚАЗАҚСТАНДА АЛҒАШ РЕТ ВАГОНҚҰРЫЛЫСЫНА АРНАЛҒАН ЖАҢА ТЕХНОЛОГИЯМЕН КҮРДЕЛІ БӨЛШЕКТЕР ШЫҒАРАТЫН БОЛАТ ҚҰЮ ӨНДІРІСІ АШЫЛДЫ. ОСЫНЫҢ АРҚАСЫНДА ӨСКЕМЕНДЕ МАШИНАҚҰРЫЛЫСЫ ЗАУЫТЫ ӨРКЕНДЕП КЕЛЕДІ. – Қанат, ткен жылы Елбасы жалпыұлттық қозғалысты құру туралы бастама ктергенде, осы ұйымның жұмысы туралы алғашқы ой ла- рыңыз қандай еді? – Былтыр «Болашақ» халықаралық Пре- зи дент стипендиясының 20 жылдық мерей- тойында Елбасы: «Қазақстан-2050» – бұл біз дің XXI ғасырдағы Ұлттық идеямыз. Ол біз дің халық ұмтылған ұлы құндылықтарды, биік мақсаттарды айқындап беріп отыр. Осы орайда, «Болашақтың» негізінде «Қазақстан 2050» Жалпыұлттық қозғалысын құруды ұсы- на мын» деген болатын. 2050 жылға дейін әлі 37 жыл бар. Егер де Сіздер болмасаңыздар, кім осыны басқармақ? Оған дейін әлі уақыт кп дейсіздер ме? Кзді ашып-жұмғанша 2050 келіп қалады» деп Мемлекет басшысы сзін түйіндеген болатын. Елбасының бұл сзімен қа наттанған ынталы топ озық ойлы, зор ам биция лы, елдің келешегі туралы позитивті кз қарастары бар ел азаматтарының басын қо сып, жұмысты бастап жіберді. Бір жылдың қа лай тіп кеткенін байқамай да қалыппыз. «Қазақстан 2050» стратегиясын басшылыққа алып, түрлі жобаларды іске асыруды бастап кеткеніміз кеше ғана еді... – зіңді жұртшылық белгілі журналист ре тінде танитын, кейінгі кездері қоғамдық жұ- мыстардан крініп жүрсіз. Қозғалыстың қа та- рында тағы кімдер бар? – Рас айтасыз, бейнелеп айтар болса, ке- ме нің бағытынан адаспай, діттеген жеріне дер кезінде сәтті жете білуі, оны басқарған капи- та нына байланысты. Ендеше, біз де маңайы- мызға белгілі бір жетістікке жеткен, згеге үлгі, біздің жобаларымызды рге сүйрей ала тын асқар бел азаматтарды топтастыруға тал пындық. Елбасының: «Бұл мемлекеттің бас ты байлығы мұнай да емес, оның сауатты да, релі азаматтары» деген сзі бар. Біздің қоз ғалыста да солай. Қолынан іс келетін ғана емес, сол ісі үшін жауапкершілікті сезіне біле- тін адамдарды топтастыруға талпындық. @р саланың кіл мықтыларының басын қостық. Қоз ғалыс қатарында белгілі іскер азамат Ай- дын Рахымбаев, қоғам қайраткері Мұрат @бе нов, Олимпиада чемпионы Владимир Ви нокуров, белгілі кардиохирург-дәрігер Дмит рий Горбунов, биотехнолог-ғалым Айша Ыс қақова, бизнесмен Мұхтар Манкеев, Қа- зақстан КВН одағының президенті Есен Елеу кен бар. Бренд жасау саласында «self-brending » деген ұғым бар. Бұл биік белестерге з күшімен жеткен, былайша айтқанда, «зін- зі жасаған» адамдарды жұртшылыққа үлгі ету арқылы қоғамның белсенділігін ояту. – Дейтұрғанмен, Жалпыұлттық қозғалыс- тың зге қоғамдық бірлестіктерден ерекшелігі неде? – Ұйымның басты ерекшелігі үнемі бо ла- тын бейресмилік, үдерісшілдік пен жаңа шыл- дықта деп айтар едім. Бейресмилік бел сен ді мүшеміз болудан да крінеді. Бізде еш қандай мүшелік жарна, билет деген жоқ. Қоз ғалысқа әлеуметтік желі кмегімен ар найы форманы толтырып, зіңіз туралы бар мә ліметті жазып, қозғалыс қатарындағы з жұ мысыңызды қалай кретініңізді, қандай үлес қосқыңыз келетінін жазсаңыз болады. Ал «Қазақстан 2050» стратегиясын қолдайтын болсаңыз әрі сол стратегия аясында жоба түзіп, соны жүзеге асыруға құлшынысыңыз зор болса, біздің қатарымызда деп санауға әбден болады. Осы сияқты бейресмилік біздің әр іс- әрекетімізден крінеді. Жалпы, біз қо ғамдағы қасаң стереотиптерді бұзатын прог рессивті қозғалыс болуға талпынамыз. Ол қан дай стереотип болуы мүмкін? Мәселен, бізде «бел гілі бір жетістікке, белеске з күшің мен шыға алмайсың, міндетті түрде, таныс керек» деген қасаң стереотип бар. Ендеше, осындай беделді мүшелеріміз, маңдайалды азамат та- рымыз үлгі ету арқылы кегежені кері тартқан стереотиптерден қоғамды тазартқы мыз ке- леді. Қазір де айтпақшы, осындай мү ше ле- ріміздің саны алты мыңнан асып жы ғылды. – «Қазақстан 2050» Жалпыұлттық қозға- лы сы құрылған бір жылда ауыз толтырып ай- тар лықтай не істеді? – Ең алдымен қозғалыс белсенділері з жұ мысымызды «сезіну, ойлану, әрекет ету» аталатын үш қағидатқа сүйене отырып түзуді ұйғардық. Яғни «сезіну» – алдымен бұл з еліңнің болашағы алдындағы жауапкершілікті сезіну, «ойлану» – еліңнің ертеңін бүгін ойлау болса, сол ойлаудың арқасында әркім з сала- сын да қоғамды игі бастамаларға қарай жете- леуі үшін әрекет етуі керек. Осы жылға 14 жоба жоспарласақ, соның барлығын жүзеге асырып үлгердік. Кейбіреуі келесі жылы да жал ғасады. – Олар қандай жобалар және тиімділігі қан дай болды? – Мәселен, «Елдің күші – бақытты отба- сында» жобасын аяқтадық. «Ананың кңілі балада, баланың кңілі далада» дейтін хал- қымыз баланы қазір керісінше, даладан емес, ком пьютер алдынан шығара алмайды. Ата- ана болса, балаға қарау орнына, смартфонын шұ қылап әлек. Жаз – әлбетте демалыс уақыты. Шамасы жеткендері, жолдама алып, демалыс орындарын, шипажайларды паналаса, жет- пегендері үйде отырды. Осы ліара шақты пайдаланып, біз аула жұмысын жаңғыртуды кздеп, осы жобаны іске асырдық. Қозғалыс белсенділері Қазақстан қалаларының әрбір ауласында балалар ата-анасымен бірге қуанып, кршілер бірі-бірін танып, азаматтар қоян-қолтық араласып, шағын болса да жү- рекке жылу сыйлар игілік жасағанын қалады. Бұл мақсатта осы жылдың маусым-тамыз ай ларында Қазақстанның әр түкпіріндегі қалалардағы 65 ауланың тұрғындары түрлі байқау, жарыс, ойындар түріндегі шараға қатысып, елге еңбегі сіңген бапкерлердің, спорт шеберлерінің шеберлік дәрісін үйреніп, ел ішіндегі табысты әрі атақты адамдармен кездесті. Жаз бойына қозғалыс белсенд і лері- нен іріктелген еріктілер облыс орталық та- рында және Алматы мен Астана қалаларында балалар ойындарын, отбасылық байқаулар ұйымдастырды. Тиімділігі сол, қазір жер-жер- дегі әкімдіктерден мемлекеттік тапсырыс ая сында осы жобаны жалғастыруды сұраған ұсыныстар түсті. – Жуырда «ЭКО пакет» атты жобаларыңыз туралы «Айқынның» бетінде мақала шықты. Онда қозғалыс белсенділері осы пластикалық пакеттерден бас тартуды ұсыныпты. Бұл бір тың бастама екен... – Бұл әлі елімізде тек іс жүзінде ғана ай- ты лып келе жатқан те зекжарды мәселе. Жыл сайын әлемде триллиондаған плас ти ка- лық пакет ндіріледі. Оларды орташа пай да- лану ұзақтығы шамамен 30 минут, содан кейін ген азаматтар мен әлеуметтік-жауапты бизнес кіл дері экологиялық тұрғыда болашағы жар қын елдің іргетасын қалауға ниеттестігін біл дірді. Еліміздің сауда нарығындағы трт ри тейлер (блшек сауда желілері– ред.) пластик пакеттерді таратпайтын болды. Бұл з кезегінде олардың клемін 65-80%-ға қыс- қартты. Ал бір супермаркет полиэтилен па- кеттерді қайталама шикізаттан жасалған қағаз қалталармен алмастырса, тағы трт ритейлер тұтынушыларына пластикке балама ретінде матадан жасалған экоқалталарды ұсынып отыр. Мұндай мысалдарды осылайша жал ғас- тыра беруге болады. – «Зияткер ұрпақ» жобасы бойынша та ны- мал азаматтар ауыл мектептерінде дәріс ткізіп ке леді. Осы жастарды ынталандырып, жетіс- тік ке құлшындырған елге белгілі тұлғалар қа- та рында кімдер бар? – «Зияткер ұрпақ» 15 қыркүйекте бастал- ған болатын. Сол сәттен бастап, біз елдің кз ал дында жүрген, әр саладағы беделі зор, ай- тары мол асқар бел азаматтардың бір парасын Қа зақстанның әр қиырындағы шалғай ауыл- дардағы мектептерге жібердік. Мәселен, бас тамасы ретінде Президент жанындағы Қа зақ стан стратегиялық зерттеулер институ- тының директоры Ерлан Қарин, белгілі қоғам қайраткері Мұрат @бенов, «Қазақстан 2050» Жалпыұлттық қозғалысының Кеңес т рағасы Данат Жұмин, актерлардан Азамат Саты балды, Айгүл Иманбаева, шоумен @нуар Нұрпейісов, белгілі кәсіпкер Азаматхан @мір- тай, Қазақстан КВН одағының президенті Есен Елеукен және зім де әкемнің туып-с- кен ңірі Жамбыл облысындағы Сәлімбай ауы лына барып, оқушылармен кездесіп қайт- тым. Тұтастай алғанда, жобаның басы-аяғына дейін, яки жыл аяғына таман 300 танымал тұлғаны ауыл-ауылға жібермек ниетіміз бар. – Осы жобаның тиімділігі қандай болды деп ойлайсыз? – Бәріміз де қаршадай кезімізде еліктеп стік. Белгілі бір салада жетістікке жеткен аза мат ты пір тұттық. Адамның тұлға болып қа лыптасып, белгілі бір жетістікке жетуіне сол саладағы атақты адамның ықпалы болары анық. Бір ғана қолбасшы Бауыржан Момы ш- ұлы ның феноменін айтсақ, Жамбыл об лы- сындағы Жуалы ауданы әлдеқашан халық арасында генералдар мекені аталып кеткен. Яки, сол ауылдан пәленбай әскери тұлғаның БАҒА ЖЕМҚОРЛЫҚҚА ЖОЙҚЫН СОҚҚЫ ЖЕТПЕЙ ТҰР – Мұсағали Сәрсенбайұлы, қа- зақ стандықтар арасында сыбайлас жем қорлық пен экономикалық қыл- мыс тардың алдын алу үшін не істеу ке рек деп ойлайсыз? – Жемқорлық – қоғам зегіне түс ке жегі құрт. Онымен күреспей, ел ркендемейді. Тіпті «сыртқа жү- нін қампайтып», жылтыратып қойса да, іштен іріп-шіри береді. Жемқорлықпен күресті әлі де кү шейте түсу қажет. Сондықтан әлеу меттік кесір құбылыстың алдын алу шараларына екпін салған ма- ңыз ды. Бұл ретте «Нұр Отан» пар- тия сының Сыбайлас жемқорлыққа қар сы іс-қимыл бағдарламасы дер уа қытында қабылданды. Менің ойым ша, бұл – те орынды, қажетті әрі уақыт талап етіп отырған жоба. Биыл ғы 8 шілдеде, бағдарлама жо- ба сы ғаламторда жарияланғанда-ақ оған 43 ұсынысымды бергенмін. Кей бірі ескеріліпті. Атап айтқанда, мен жемқорларды жазалайтын заң- ның күшейтілуін жақтаймын. – Сыбайлас жемқорлықтың ал- дын алу шаралары қай органдарда кү шей тілуі қажет деп санайсыз? – @сіресе, жемқорлық сот жүйе- сін, құқық қорғау органдарын кең жай ламағаны жн. Коррупция тура- лы айтқанда, кейде мектептерде ата-аналардан бір-екі мың теңге жи налғанын немесе медицина қыз- меткерлерінің анықтама қағаз үшін ақша алғанын кбірек әңгіме етіп ке теміз. Бұл істе майда-шүйде мә се- ле жоқ, олармен де күресу керек, бі рақ нағыз жағаласуымыз қажет ал пауыт жемқорлар басқа жерлерде. Олар дан құқық қорғау органдарын, мем лекеттік кірістер мен шығыстар са ласын, полиция, прокуратура, сот жүйе сін адалап шыққанымыз жн. Осы құрылымдарда күрес рістетіліп жатыр. Бізді алаңдататыны сол, «тәуел- сіз дігін қамтамасыз ету» дегенді з орайы на пайдаланып, кейбір соттар «зім би, зім қожа» болып кетті. Нә тижесінде, әлі жүріп жатқан іс бойынша алдын ала шығарылып қой ған «болашақтан келген сот үкі- мі», судьяның тіпті ешқандай сот про цесін ткізбей, танысының пай- дасына шешім шығара салуы секілді мас қара оқиғалар шықты. @рине, сот жүйесінің басшылығы абыройы ай рандай тгілген судьялардан қа- та рын тазартуға тырысуда. Бұл дұрыс. Жемқорлыққа нағыз жой қын соққы беру үшін сот жүйе- сін түзеуіміз қажет. Тіпті соттардың сай ланбалылығын енгізу мәселесін де қарап круге болады. @йтпесе әді лдік іздеген адамдар «Нұр Отан ға», қоғамдық ұйымдарға жүгінеді, мұң- зарын айтып, хат жазады. Бірақ қан- ша қуатты қоғамдық күш болса да, олар сот билігін ауыстыра ал май ды. Сондықтан сотқа жүгінуді ұсы на ды. Ал кейбір соттардың тірлігі анау. Егер соттағы жемқорлық мәсе- ле сі толық шешіліп жатса, тмендегі жем қорлықтың кбі здігінен тыйы- ла ды. Себебі коррупционерлер «сот- ты сатып аламын», «сот ісінің құнын бә ленбай мың долларға бағалаймын» деген ойлардан алшақ болады. – «Жемқорлардың жеген қаржы- сы мен алған парасына қарай мем ле- кет ке олардан ондаған еселеп тема- қы ндіріп алуды» ұсынған бастама бол ды. «Пара сомасынан еселенетін айып пұлдар жүйесі» келесі жылы іске қо сылатын жаңа Қылмыстық кодекс- те қарастырылыпты. Бұған қалай қа райсыз? – Дұрыс шара. Жаза түрлері қа- тай ған сайын адам қорқа бастайды. Осы дан 20 жыл бұрын Jзбекстанда ав токлікті ұрлағанды 15 жылға бас бос тандығынан айыру туралы заң шық ты. Осындай ұрлықтың бәрі сап тыйыл ды. Автоклік қуып әкетуге кә сіптенгеннің бәрі Қырғызстан мен Қазақстанға қашты. Ал қазір з бектер автокліктерін кшеде ашық-шашық тастап жүре береді. Алдын алу үшін халқымызды тәр- биелеуіміз, жемқорлыққа қарсы мә- дениетті қалыптастыруымыз ке рек. Пара алу жаңа қоғамымыз үшін жат іске, бтен құбылысқа айналуға тиіс. Бас бостандығынан айыруға, абақтыға жаппай қамауға мен қар- сы мын. Парақорға салынар айыппұл к лемін еселеп кбейту, сйтіп, мем лекетке келген шығынның ор- нын еселеп толтыру – орынды шара. Елдос СЕНБАЙ Материал Қазақстанның Азаматтық альянсының «Қазақстан – сыбайлас жемқорсыз ел» ақпараттық компаниясы шеңберінде ұсынылады ҚОЗҒАЛЫС Қанат ӘУЕСБАЙ, «Қазақстан 2050» Жалпыұлттық қозғалысының медиадиректоры: ПРЕЗИДЕНТ НҰРСҰЛТАН НАЗАРБАЕВ 2013 ЖЫЛДЫҢ 29 ҚАРАШАСЫНДА ӨТКЕН «БОЛАШАҚ» ТҮЛЕКТЕРІНІҢ ФОРУМЫНДА «ҚАЗАҚСТАН 2050» ЖАЛПЫҰЛТТЫҚ ҚОЗҒАЛЫСЫН ҚҰРУ ТУРАЛЫ БАСТАМА КӨТЕРГЕНІ БЕЛГІЛІ. ҚОЗҒАЛЫС «ҚАЗАҚСТАН-2050» СТРАТЕГИЯСЫНДАҒЫ МАҚСАТ-МІНДЕТТЕРДЕН ТУЫНДАЙТЫН ӘЛЕУМЕТТІК МАҢЫЗҒА ИЕ ТҮРЛІ ЖОБА ӘЗІРЛЕП, ЖҮЗЕГЕ АСЫРАДЫ ЖӘНЕ СТРАТЕГИЯНЫ ІСКЕ АСЫРУ ТИІМДІЛІГІН АРРТТЫРУҒА БАҒЫТТАЛҒАН НАҚТЫ ҰСЫНЫСТАР ЖАСАЙДЫ. БҮГІН ПРЕЗИДЕНТ БАСТАМАСЫМЕН ҚҰРЫЛҒАН «ҚАЗАҚСТАН 2050» ЖАЛПЫҰЛТТЫҚ ҚОЗҒАЛЫСЫНА БІР ЖЫЛ ТОЛЫП ОТЫР. БІЗ ОСЫ ОРАЙДА АТАЛҒАН ҚОЗҒАЛЫСТЫҢ МЕДИАДИРЕКТОРЫ ҚАНАТ ӘУЕСБАЙДЫ ӘҢГІМЕГЕ ТАРТҚАН ЕДІК. ДЕРЕК ПЕН ДӘЙЕК: Қанат Әуесбай, «Болашақ» халықаралық Президент стипендиаты, филология ғылымдарының кандидаты, Қазақстан журналистер одағы сыйлығының лауреаты, Қазақстан жастар одағы «Серпер» сыйлығының иегері, Еуразия телевизия және кино Академиясының мүшесі (Мәскеу қаласы), «Қазақстан 2050» Жалпыұлттық қозғалысының медиадиректоры, Гумилев атындағы Еуразия ұлттық университетінің доценті. пакет қоқысқа тасталады. Алып қоқыс үйін- ділерінде ол жарты ғасыр бойы шірімей жата береді. Осылайша, қоршаған ортаға үлкен залал келтіріледі. Тағы бір дерек айтайын, пластикалық пакеттерді жасап шығаруға жыл сайын әлемде ндірілетін мұнайдың шамамен 4%-ы жұмсалады екен әрі оларды қайта ңдеу пайдасыз. Одан грі, жаңасын шығарған тиім ді екен. Осы мәселені, дамыған Батыс ел дерінің тәжірибесін кріп келген біздің бел сенділеріміз қозғалыс аясында жоба жа- сап, отандық супермаркеттерді пластик па- кеттерден бас тартуға үгіттеді. – Оның нәтижесі болды ма? – @лбетте. Жоба небәрі алты ай бұрын бас талды. Алты айға толар-толмас уақыт ішін де үлкен нәтижеге қол жеткіздік. Кп те- туыл ғанын меңзегені ғой. Сол сияқты, әр ауы лдың азаматы зінің кіндік қаны тамған лкесіне барып, оқушылармен кездесіп, олардың үмітіне қанат бітіріп, рухтандырып кетсе, оның нәтижесі ертең сол ңірден шық- қан ресі биік рендер арқылы крінеді. Мә селен, белгілі кәсіпкер-меценат Азаматхан @мір тай зі туып-скен ауыл мектебіне шах- мат тақталарын сыйлап, сондағы үйірмені қар жыландыруға келіссе, спортшылар спорт- тағы жетістіктерінен хабар берген былғары қол ғаптарын, киімдерін тартулап жатты. Мұ ның зі жастарды қанаттандырып, олар- дың кеудесінде үкілі үміт отын жақты. – ңгімеңізге рақмет! Берік БЕЙСЕНҰЛЫ Мұсағали ДУАМБЕКОВ, Азаматтық альянстың Экология комитетінің басшысы, «Жемқорлыққа қарсы халықтық комитет» қоғамдық қорының төрағасы: БАҒДАР БОЛАШАҚТЫҢ ЖАРҚЫН ЖОБАСЫ ЕЛБАСЫ БИЫЛҒЫ ЖОЛДАУЫНДА БАСТЫ-БАСТЫ ЖЕТІ БАСЫМДЫҚТЫ АТАП КӨРСЕТТІ. ОЛАР: КӨЛІК-ЛОГИСТИКАЛЫҚ, ИНДУСТРИЯЛЫҚ, ЭНЕРГЕТИКАЛЫҚ ИНФРАҚҰРЫЛЫМДАРДЫ ДАМЫТУМЕН ҚАТАР, ТҰРҒЫН-ҮЙ, ӘЛЕУМЕТТІК ИНФРАҚҰРЫЛЫМДАРДЫ ДА ДАМЫТУДЫ МАҚСАТ ЕТІП КӨРСЕТТІ. ОСЫЛАРДЫ ІСКЕ АСЫРУҒА ҰЛТТЫҚ ҚОРДАН 3 МИЛЛИАРД ДОЛЛАРҒА ДЕЙІН ҚАРЖЫ БӨЛІНЕТІНДІГІН ЖАРИЯЛАДЫ. «НҰРЛЫ ЖОЛ – ЖАҢА ЭКОНОМИКАЛЫҚ САЯСАТ.» ОЛ ӘЛЕМНІҢ ДАМЫҒАН 30 ЕЛІНІҢ ҚАТАРЫНА БАРУДАҒЫ БІЗДІҢ АУҚЫМДЫ ҚАДАМЫМЫЗ ДЕП КӨРСЕТТІ. @л-Фараби атындағы Қазақ ұлт- тық университетінің ұжымы да Жол- дауды насихаттай отырып, болашақта атқарылатын жұмыстарды жоспарлап, оны орындау барысында бір кісідей атсалысуға шақырды. Инвестициялар- ды тарта отырып құрылыс саласында: ғы лыми-инновациялық кластер, ме- дико-биологиялық кластер құры лы- сын жасауды, ҚазҰУ-де Халықаралық қар жы орталығын құрумен қатар, эн- даумент қорын қалыптастыру жос пар- ға кірді. @леуметтік маңызды объектілердің құ рылысын 2015-2017 жыл аралы ғын- да орындауды жоспарлауда. Атап ай тар болсақ, «Ғылыми зерттеу» ла бора то- рияның ғимаратын, 1500 орын дық жатақхана, салтанатты қақпа, аума ғы 5184 кв2 м жабық жүзу бассей ні нің құрылысын бітіруді кздеп отыр. Сонымен қатар, оқу орны үшін ең ба сымды бағыт (2015-2017 ж) тәрбие жұ мысын одан әрі жетілдіруге, оның ішін де жастардың азаматтық және пат риоттық белсенділігін арттыруды мақ сат етіп отыр. Биология және био- т ех нология факультетінің ұжымы да осы Жолдауға з үлестерін қосуды жос парлауда. @сіресе, гендік инжене- рия және гендік технологиялық зерт- теу жұмыстарын одан әрі дамыту үшін «КазАгро», «Қапшағай балық сіру шаруа шылығы» акционерлік қоғам- дастығының жұмыстарын одан әрі жан дандыру кзделді. Тағы да бір ауыз толтырып айтарлықтай жоба био фи- зи ка және биомедицина кафедра сы- ның базасында медико-биологиялық клас тер құру арқылы «дуалды білім» беру ді ұйымдастыру қолға алынып жа тыр. Осыған орай факультет және ка федра ұжымы мен студенттер қауы- мы Елбасының Жолдауын зор ын- тамен қабылдап, крсетілген бағыт- тарды орындауға барлық күш-жігерін, мір лік тәжірибелерін қолданып, абы роймен атқаруға дайын. Нұртай ТОРМАНОВ, әл-Фараби атындағы Қазақ ұлттық университеті, биофизика және биомедицина кафедрасының профессоры ЕЛБАСЫ АЙҚЫНДАҒАН БАҒЫТ ТЫ ЖАЛҒАСТЫРУШЫМЫЗ