1. BĠLĠġĠM
TEKNOLOJĠLERĠ
VE
ETĠK
Hazırlayan:
2010215026 Muharrem KAYHAN
Ders: Özel Öğretim Yöntemleri 2
Ögr. Gör. Tijen AKADA1

2.  Etik nedir tanımlayabileceksiniz.
 Bilişim teknolojileri ve etik kurallarını
sayabileceksiniz.
 Gizlilik ne olduğunu söyleyebileceksiniz.
 Doğruluğun ne olduğunu söyleyebileceksiniz.
 Fikri Mülkiyetin tanımını yapabileceksiniz.
Hedef ve Kazanımlar 1/2
2

3.  Erişim nedir tanımını yapabileceksiniz.
 Bilgisayarların işyerlerinde kullanılmasının insanlara
getirdiği yeni durumları öğreneceksiniz.
 Bilgisayar suçlarını öğreneceksiniz.
Hedef ve Kazanımlar 2/2
3

4.  Etik nedir ?
 Bilişim Teknolojileri ve Etik denildiğinde aklınıza ne
geliyor?
4
Ön Bilgiler

5.  Yunanca “ethos” kelimesine dayandığı usul, adet
yada gelenek anlamına geldiği biliniyor.
 Etik; doğruyla yanlışı, haklı ile haksızı,iyiyle kötüyü,
adil ile adil olmayanı ayırt etmek ve doğru, haklı ,iyi
ve adil olduğuna inandığımız şeyleri yapmaktır.
5
Etik 1/2

6.  Etik Teorileri;
 Normatif Etik
 Meta Etik
 Betimleyici Etik
6
Etik 2/2

7.  Elektronik ve network ortamında uyulması gereken
kuralları tanımlayan normlar ve kodlar kısaca bilişim
etiğini ifade eder.
 Bilişim Etiğine, bilişim alanında uyulması gereken
yazılı ve yazılı olmayan kurallar diyebiliriz
7
Bilişim Teknolojileri ve Etik 1/10

8.  Bilişim etiği, genel olarak bilgi ve iletişim
teknolojileri(BİT) kullanımı ile ortaya çıkan bir takım
etik konularını ele alan şemsiye bir kavram olarak
düşünülebilir.
 Bilişim etiğine ilişkin günlük hayatta en sık
kullanılan kavramlar bilgisayar etiği ve internet
etiğidir.
8
Bilişim Teknolojileri ve Etik 2/10

9.  Bilgisayar etiği, sürekli gelişen bilgisayar
teknolojilerindeki kavram,politika, değerler
arasındaki ilişkileri ele alan dinamik ve karmaşık
çalışma alanı biçiminde tanımlanabilir.
 Bilgisayar Etiği Enstitüsü(Computer Ethics Institute)
tarafından ortaya konan 10 etik kuralı şunlardır.
9
Bilişim Teknolojileri ve Etik 3/10

10.  1. Bilgisayarı başka insanlara zarar vermek için
kullanma.
 2. Başka insanların bilgisayar çalışmalarına
karıştırma.
 3. Başka insanların dosyalarını karıştırma.
 4. Bilgisayarı hırsızlık yapmak için kullanma.
 5. Bilgisayarı yalan bilgiyi yaymak için kullanılma.
10
Bilişim Teknolojileri ve Etik 4/10

11.  6. Bedelini ödemediğimiz yazılımı kopyalamaya da
kullanma.
 7. Başka insanların bilgisayar kaynaklarını izin
almadan kullanma.
 8. Başka insanların entelektüel bilgilerini kendimize
mal etme.
 9. Yazılan programın sosyal hayata etkilerine
dikkat et.
 10.Bilgisayarı saygı duyulacak, hakkında
bahsedilecek şeyler için kullan.
11
Bilişim Teknolojileri ve Etik 5/10

12.  İnternet etiği, internet üzerinde kabul edilebilir ya da
kabul edilemez davranışları belirleyen kurallardır.
 Shea(2003) internet etiği hakkında 10 temel kural
belirtilmiştir.
12
Bilişim Teknolojileri ve Etik 6/10

13.  1) İnsan olduğunu unutmayın.
 2) İnternet ortamında normal hayatta davrandığınız
gibi davranma.
 3) Sanal ortamda bulunduğunuz yerin bilincinde
olarak davranışta bulun.
 4) İnsanların zamanlarına ve internet erişim
olanaklarına saygı göster.
 5) İnternette güzel görün
13
Bilişim Teknolojileri ve Etik 7/10

14.  6) Bilgilerinizi paylaşın
 7) Ateşli tartışmalarda kontrolünüzü kaybetmeyin.
 8) İnsanların özel hayatlarına saygı gösterin.
 9) Gücünüzü kötüye kullanmayın.
 10) İnsanların hatalarına karşı bağışlayıcı olun.
14
Bilişim Teknolojileri ve Etik 8/10

15.  Mason(1986), söz konusu bilişim etiği sorunsallarını
PAPA olarak Kodlayabileceği biçimde
gruplandırmıştır.
 Gizlilik(Privacy)
 Doğruluk(Accuracy)
 Fikri mülkiyet(Property)
 Erişim(Accesibility)
15
Bilişim Teknolojileri ve Etik 9/10

16.  Bilgisayarların işyerlerinde kullanılması
 Bilgisayar suçları
 Mesleki sorumluluk
 Küreselleşme
16
Bilişim Teknolojileri ve Etik 10/10

17.  Gizlilik, Mason(1986) BİT’te meydana gelen
gelişmeleri (izleme,hesaplama,erişme vb.
yeteneklerinin artması ve kolaylaşması) ve karar
alma sürecinde kullanılan bilginin değerinin
artmasının bireylerin özel yaşantı alanlarını tehdit
eden iki önemli güç olduğunu belirtmiştir.
 BİT yardımı ile bankacılık, ticaret , iletişim, eğlence
ve eğitim etkinlikleri hızlı ve kolay bir biçimde
gerçekleştirilebilmektedir
17
Gizlilik

18.  Doğruluk, Bilgi çağında geçmiş tarihsel dönemlere
göre özellikler BİT’ in kullanımı bilginin hem
miktarında hem de niteliğinde büyük artış
sağlamıştı
 Elektronik ortama girilen bilginin doğruluğu çoğu
zaman kontrol edilmediği için sorunlar
oluşturabilmektedir.
18
Doğruluk

19.  BİT ile elektronik ortamda kolayca kopyalanabilmesi
ve dağıtılabilmesi fikri mülkiyet temelinde birtakım
sorunlar ortaya çıkarmıştır
 Bu durum, “bilginin sahibi kimdir”, “bilgiye ödenmesi
gereken ekonomik bedel nedir” gibi sorulara neden
olmuştur. Mason(1986)
19
Fikri Mülkiyet 1/2

20.  12 Mart 2004 tarihinde Resmi Gazete’de
yayınlanarak yürürlüğe giren Fikir ve Sanat Eserleri
Kanunu’na göre korsan yazılımın kullanılması
kopyalanması yasaklanmıştır.
 Ama bu durum Fikri mülkiyet etiğinin
çiğnenmemesine engel olamamıştır.
20
Fikri Mülkiyet 2/2

21.  Bilgiyi kullanmada her buluş, kağıdın bulunuşundan
modern bilgisayarlara kadar olan, okur-yazarlığı
elde etmek için yeni talepler getirmiştir. Bir bilgi
toplumunda, bir vatandaş okur-yazar olmak için en
azından üç şeye sahip olmalıdır (Mason, 1986).
21
Erişim 1/2

22.  Bilgi ile uğraşmak için zeka becerilerine sahip
olmalıdır.
 Bilgiyi depolayan, ileten ve işleyen bilgi
teknolojilerine girebilmelidir.
 Sonuncu olarak, bilginin kendisine erişebilmelidir.
22
Erişim 2/2

23.  Günümüzde bilgisayarlar birçok işin üstesinden
gelmektedir.
 Bazen tamire gereksinim duyulsa bile; bilgisayarlar
uyumazlar, yorulmazlar, hasta olmazlar ve
dinlenmeleri için zamana ihtiyaç duymazlar.
 Bu yüzden birçok meslek dalında insanların
yerlerine bilgisayarlar kullanılmaktadır.
23
Bilgisayarların İşyerlerinde
Kullanılması 1/2

24.  Bu durum istihdam için kötü bir durum olarak
gözükse bile donanım ve yazılım mühendisliği,
sistem analistliği, bilgisayar öğretmenliği, bilgisayar
satıcılığı gibi yeni mesleklerde oluşturmaktadır.
 Bazı iş alanlarında insanların yerini tam olaarak
almasa bile işleri oldukça kolaylaştıracaktır.
24
Bilgisayarların İşyerlerinde
Kullanılması 2/2

25.  Zararlı yazılımlar ve kötü niyetli kişiler bilgi çağının
önemli etik sorunlarındandır.
 Zararlı yazılımlar, Bilgisayar kullanıcılarına ve
kurumlara başta veri kaybı ve sistem çökmesi
olmak üzere çok büyük maddi ve manevi zararlar
verebilmektedirler.
25
Bilgisayar Suçları

26.  Bilgisayar uzmanlarının bilgilerinden dolayı
toplumda itibarlı ve sözü geçen konumu vardır.
 Mesleki Sorumluluk, Bilgisayar uzmanlığı ile ilgili
mesleki kuruluşları etik ilkeler oluşturmuş,etik
sorumlulukların yönetimi ve anlaşılması için ders
programları geliştirmişlerdir.
26
Mesleki Sorumluluk

27.  Küresel yasal durumlar, küresel iş ilişkileri ya da
küresel eğitim ortamlarında geçerli olacak etik
kurallar ve değerlerin belirlenmesi gerekmektedir.
27
Küreselleşme

28. WORDLE
28

29.  1) Doğruyla yanlışı, haklı ile haksızı,iyiyle kötüyü,
adil ile adil olmayanı ayırt etmek ve doğru, haklı ,iyi
ve adil olduğuna inandığımız şeyleri yapmaya……..
denir.
 A) Erişim
 B) Gizlilik
 C) Etik
 D) Doğruluk
29
Değerlendirme Soruları 1/5

30.  2) Aşağıdakilerden hangisi Etik Teorileri arasında
yer almaz?
 A) Normatif Etik
 B) Uygulamalı Etik
 C) Meta Etik
 D) Betimleyici Etik
30
Değerlendirme Soruları 2/5

31. 31
 3) Bilgisayar Etiği Enstitüsü(Computer Ethics
Institute) tarafından ortaya konan etik kuralından
biridir?
 A) İnternette güzel görün
 B) Başka insanların dosyalarını karıştırma.
 C) Gücünüzü kötüye kullanın.
 D) İnsanların hatalarına karşı acımasız olun.
Değerlendirme Soruları 3/5

32.  4) Mason(1986), söz konusu bilişim etiği
sorunsallarını PAPA olarak Kodlayabileceği biçimde
gruplandırmıştır. Aşağıdakilerden hangisi bunlardan
biri değildir?
 A) Doğruluk
 B) Erişim
 C) Gizlilik
 D) Etik
32
Değerlendirme Soruları 4/5

33.  5 ) Shea(2003) internet etiği hakkında 10 temel
kural arasında yer almaz?
 A) İnsan olduğunu unutmayın.
 B) İnsanların özel hayatlarına saygı gösterme.
 C) Bilgisayarı hırsızlık yapmak için kullanma.
 D) İnsanların hatalarına karşı bağışlayıcı olun.
33
Değerlendirme Soruları 5/5

34.  1) C
 2) B
 3) B
 4) D
 5) C
34
Değerlendirme Cevapları

35. 35
DĠLEDĠĞĠNĠZ ĠÇĠN
TEġEKKÜRLER