Çorum Urartu Yazılıkaya 12 Tanrı alayı

1. Yazılıkaya Kabartmaları, C.Texier-1839

2. YAZILIKAYA
• Hititlerin başkenti Çorum-Hattuşaş’dır ve buranın en büyük ve
en etkileyici kutsal mekanı, şehrin dışında yer alan, yüksek
kayalar arasına saklanmış Yazılıkaya Açık Hava Tapınağı’dır.
• Tapınağın en önemli özelliği kayalar üzerine 90dan fazla tanrı,
tanrıça, hayvan ve hayal ürünü yaratıkların resmedilmiş
olmasıdır.
• Kayalar galeri adı verilen iki girintiden oluşur.
• 1) Büyük Galeri (Oda A) Yeni Yıl kutlamaları için kullanılmıştı.
• 2) Küçük Galeri (Oda B) Ölü Gömme Ritualleri için
kullanılmıştır

3. BÜYÜK GALERİ
A ODASI
• Büyük galeriyi duvar gibi çevreleyen kayaların yüzeyine
kabartma olarak 63 figür işlenmiştir.
• Bunlardan batı duvarındakiler tanrıları, doğu duvarındakiler
ise tanrıçaları canlandırır.
• Bu iki sıranın ortada birleştiği noktada Hitit dininin baştanrıları
Teşup ve Hepat gösterilmiştir.
• III. Hattuşili tarafından İÖ 1275-1250 yılları arasında inşa
edilmiştir.

5. Tanrı Teşup, dağ tanrıları Nanni ve Hazzi’nin üzerinde tasvir edilmiş. Karşısında
Hepat, Seri ve Huri adındaki iki kutsal boğanın üzerinde yer alıyor. Hepat’ın
sağında oğlu Sarruma ise, bir panter üzerinde betimlenmiştir.

7. Doğu duvarında yer alan kral IV. Tudhaliya’a ait büyük kabartma. Yüksek dağ
sembollerinin üzerinde betimlenmiş. Kral, sağ eli üzerinde, Sistrum
sembollünü taşıyor. Sol elinde, thyrsos ve şalının altından ucu görünen çifte
balta var

9. KÜÇÜK GALERİ
B ODASI
• Ayrı bir girişi olan küçük galeride de kabartmalar vardır. Girişte
kanatlı ve aslan kafalı bir yaratık figürü yer alır.
• Kraliyet ailesine ait, ölü kültü ile ilgili resmi tören bölümü.
• Büyük olasılıkla IV. Tudhaliya (İÖ 1250-1220) tarafından inşa
edilmişti.
• Küçük galerideki öbür kabartmalarda 12 tanrı ile Yeraltı Tanrısı
(Negral) canlandırılmıştır.
• Gene kayalara oyulmuş üç nişin içinde ise Hitit kral ailesi bireylerinin
küllerinin saklandığı kapların bulunduğu sanılmaktadır.
• Küçük Galeri toprakla dolu olduğundan ve ancak 19. yüzyıl
ortalarından sonra kazıldığından buradaki kabartmalar çok iyi
koruna gelmiştir.
• Anadolu’nun ilk çağ tarihi ile ilgili araştırmaları; 19. yüzyılda buraları
gezen Charles Texier , William Hamilton gibi gezginler keşfetmiştir.

12. Kral IV. Tudhaliya’nın koruyucu tanrısı Sarruma, kralı korumak üzere krala sarılıp
ona yol gösteren bir durumda tasvir edilmiştir.

14. Küçük galeri de dikey duran bir kılıç bulunur.
Kılıcın kabzasını boynuzlu sivri tanrı başlığı
takmış bir erkek başı oluşturur.
Bu Yeraltı Kılıç Tanrısı Nergal’dir.
Ayrıca, B odasında Büyük Kral IV.
Tudhaliya'nın adını ve ünvanını içeren bir
kartuş kabartma olarak bulunur.
Bu odayı Büyük Kral II. Şupiluliuma'nın ölen
babası IV. Tudhaliya anısına yaptırdığı ve
buraya bir de heykelini diktirdiği
düşünülüyor.

16. Girişin sağındaki duvarda bir dizi Yeraltı Tanrısı kabartması bulunmaktadır:
Gömlek, kemer, kısa etek ve ucu yukarı dönük ayakkabılı, birbirinin aynısı on
iki tanrı figürü. Omuzlarında orak biçimli kılıç taşıyan figürlerin boynuzlu sivri
başlıkları onların tanrı olduğunu gösterir.

18. GÜNEŞ KURSU - SİSTRUM