โครงการสะพานพระราม 8
- 2. สะพานพระราม 8
สะพานพระราม 8 (อังกฤษ : Rama VIII Bridge) เป็นสะพานข้ามแม่น้า
เจ้าพระยาแห่งที่ 13 ในเขตกรุงเทพมหานครและปริมณฑล มีแนวสายทาง
เชื่อมต่อกับทางคู่ขนานลอยฟ้าบรมราชชนนี ข้ามแม่น้าเจ้าพระยาบริเวณ
โรงงานสุราบางยี่ขัน (สานักงาน กปร. และมูลนิธิชัยพัฒนาในปัจจุบัน) เขต
บางพลัด บรรจบกับปลายถนนวิสุทธิกษัตริย์ ใกล้กับธนาคารแห่งประเทศ
ไทย เขตพระนคร กรุงเทพมหานคร
- 3. ประวัติ
สะพานนี้เกิดจากพระมหากรุณาธิคุณในพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว เมื่อ
วันที่ 15 กรกฎาคม พ.ศ. 2538 พระองค์มีพระราชดาริให้กรุงเทพมหานคร
ก่อสร้างสะพานข้ามแม่น้าเจ้าพระยาเพิ่มอีก 1 แห่ง เพื่อบรรเทาการจราจรบน
สะพานสมเด็จพระปิ่นเกล้ารองรับการเดินทางเชื่อมต่อระหว่างฝั่งพระนครกับฝั่ง
ธนบุรี และเป็นจุดเชื่อมต่อโครงการพระราชดาริตามแนวจตุรทิศ
สะพานพระราม 8 จะช่วยเชื่อมการเดินทางระหว่างฝั่งพระนครกับฝั่งธนบุรีให้
สะดวกสบายขึ้น ซึ่งจะช่วยระบายรถบนสะพานสมเด็จพระปิ่นเกล้าได้ถึง 30% และ
บนสะพานกรุงธน อีก 20% และยังสามารถลดมลพิษทางอากาศบริเวณในเมือง
โดยเริ่มเปิดให้ใช้ตั้งแต่วันที่ 7 พฤษภาคม พ.ศ. 2545 เวลา 7:00 น.
- 4. ลักษณะโดยทั่วไป
สะพานพระราม 8 มีความยาวรวม 475 เมตร สูงเท่าสะพานสมเด็จพระปิ่น
เกล้าและความลาดชันไม่เกิน 3% เป็นสะพานหลักช่วงข้ามแม่น้า 300 เมตร สะพาน
ยึดช่วงบนบก 100 เมตร และสะพานช่วงโครงสร้างยึดเสา 75 เมตรมีรูปแบบโดด
เด่นสวยงามเพราะได้ออกแบบเป็นสะพานขึงแบบอสมมาตรซึ่งหมายความว่ามีเสา
สะพานหลักเสาเดียวบนฝั่งธนบุรี และมีเสารับน้าหนัก 1 ต้นบนฝั่งพระนคร จึงไม่มี
เสารับน้าหนักตั้งอยู่ในแม่น้าเจ้าพระยา ทาให้ไม่มีปัญหาต่อการสัญจรทางน้า ช่วย
ป้องกันน้าท่วมและระบบนิเวศวิทยาในน้า รวมทั้งไม่กระทบต่อการจัดตั้งกระบวน
พยุหยาตราชลมารค
- 5. การรับน้าหนักของสะพาน ได้ติดตั้งสายเคเบิลระนาบคู่ 28 คู่ขึงยึดพื้นช่วงข้ามแม่น้า
และใช้สายเคเบิลระนาบเดี่ยว 28 เส้น ขึงยึดรั้งกับโครงสร้างยึดเสาสะพานบนฝั่งธนบุรี
เคเบิลแต่ละเส้นประกอบด้วยสลิงตั้งแต่ 11-65 เส้น เมื่อเกิดปัญหากับเคเบิล สามารถขึง
หรือหย่อนได้ง่าย ไม่จาเป็นต้องปิดการจราจรเหมือนสะพานพระราม 9เนื่องจากเคเบิลแต่
ละเส้นใช้สลิง ภายในซึ่งเป็นขดลวดใหญ่ทาให้ดูแลบารุงรักษาและซ่อมแซมยากกว่า อีกทั้ง
สายเคเบิลของสะพานพระราม 8 ยังมีสีเหลืองทอง สีประจาพระองค์ของพระบาทสมเด็จ
พระเจ้าอยู่หัว เมื่อสะท้อนแสงจะส่องประกายสวยงาม โดยเฉพาะยามค่าคืน
ด้านมาตรฐานความปลอดภัยได้ทดสอบแรงดึงในลวดสลิง 1 ล้านครั้ง โดยใช้แรงดึง
ปกติ 10 ตัน ไม่มีปัญหา และต้องใช้แรงดึงถึง 27 ตัน ลวดสลิงถึงขาดแต่ก็แค่ 1%
เท่านั้น นอกจากนี้ได้มีการทดสอบแรงลม แรงสั่นสะเทือน ทิศทางลม รวมทั้งติดตั้ง
เครื่องวัดไว้ตลอด 24 ชั่วโมง เพื่อดูความผิดปกติที่อาจจะเกิดขึ้น
- 6. สะพานพระราม 8 เป็นสะพานขึงแบบอสมมาตรที่ติดอันดับ 5 ของโลก รองจากประเทศ
เยอรมนีซึ่งติดอันดับถึง 3 สะพาน และประเทศเนปาล โดยนับจากความยาวช่วงของสะพานส่วน
สะพานพระราม 9 ซึ่งเป็นสะพานขึงตัวแรกแต่เป็นแบบสมมาตร เพราะมี 2 เสา ถือว่าอยู่ในอันดับ
ที่ 18 ของโลก โดยนับความยาวช่วงของสะพานได้ 450 เมตร
ความโดดเด่นสวยงาม ที่เกิดขึ้น ผสมผสานไปด้วยศิลปะแบบไทย ๆ จากแนวคิดในการสร้างเพื่อ
เป็นพระบรมราชานุสรณ์เฉลิมพระเกียรติในหลวงพระบาทสมเด็จพระปรเมนทรมหาอานันท
มหิดล รัชกาลที่ 8 กรุงเทพมหานครจึงได้อัญเชิญ "พระราชลัญจกร" ซึ่งเป็นสัญลักษณ์ประจา
พระองค์ มาเป็นต้นแบบในการออกแบบทางสถาปัตยกรรม
การออกแบบกาหนดทิศทางของสะพานและพระบรมราชานุสรณ์ ได้ออกแบบให้ประจวบ
เหมาะสัมพันธ์กับธรรมชาติวงโคจรของโลกรอบดวงอาทิตย์ ในวันที่ ๒๑/๒๒ ธันวาคม ของทุกปี
โดยในเวลาเช้ามืดดวงอาทิตย์โผล่เด่นพ้นขอบฟ้าขึ้นตรงเส้นกลางถนนบนสะพานด้านทิศ
ตะวันออก และ ขึ้นตรงหน้าพระบรมราชานุสรณ์ ช่างน่าอัศจรรย์ยิ่ง เสมือนเป็นมาตรที่บ่งบอกทิศ
ทางการโคจรเป็นวงรี วกกลับของดวงอาทิตย์เมื่อเทียบในระนาบ๒ มิติตามวิถีคิดในอดีตกาล
- 7. ส่วนประกอบของสะพาน
ส่วนประกอบต่าง ๆ ของสะพานเน้นความโปร่งบาง เรียบง่าย และสวยงาม วัสดุ
ที่ใช้ในโครงสร้างของสะพานเหมาะสมกับสภาพแวดล้อม เช่น ในส่วนสะพานเสาสูง
รูปตัว Y คว่า เป็นเสาคอนกรีตเสริมเหล็ก ทาหน้าที่หิ้วส่วนโครงสร้างสาคัญอื่นๆ
ของสะพาน ซึ่งมองเห็นได้ในระยะไกล ๆ ได้ออกแบบโดยใช้เค้าโครงมโนภาพของ
เรือนแก้ว
ราวกันตก ซึ่งทาจากโลหะออกแบบเป็นลวดลายที่วิจิตรและอ่อนช้อย จาลองมา
จากดอกบัวและกลีบบัวเสาโครงสร้างใต้แผ่นพื้นตกแต่งด้วยลวดลาย ที่จาลองจาก
ดอกบัวใช้วัสดุที่มีน้าหนักเบา มีคุณสมบัติช่วยสะท้อนแสงลงสู่ผิวจราจรใต้ทาง
ยกระดับ ช่วยเพิ่มความสว่างบริเวณใต้ทางยกระดับและประหยัดไฟฟ้าในเวลา
กลางคืน
- 8. สิ่งพิเศษสุดของสะพานพระราม 8 ที่สะพานอื่นในกรุงเทพมหานครยังไม่มีก็คือ
ที่ปลายยอดเสาสูงของตัวสะพานจะมีจุดชมทิวทัศน์ ซึ่งมีโครงสร้างโลหะกรุกระจก
ลักษณะคล้ายดอกบัว สูงจากพื้นดินถึง 165 เมตร หรือสูงเท่าตึก 60 ชั้น พื้นที่ 35
ตารางเมตร จุคนได้ครั้งละเกือบ 50 คนซึ่งจะเปิดให้บริการกับประชาชนทั่วไปด้วย
แต่การก่อสร้างส่วนนี้จะแล้วเสร็จภายหลังพร้อม ๆ กับลิฟต์ของคนพิการซึ่งอยู่หัว
มุม 2 ฝั่งแม่น้า ประมาณเดือนกันยายนเนื่องจากโครงสร้างเสาสูงเป็น แบบตัว Y
คว่าการขึ้นลงจุดชมทิวทัศน์จึงต้องติดตั้งลิฟต์ทั้งในแนวเฉียงและแนวดิ่ง โดยเป็น
แนวเฉียงจากพื้นดิน 80 เมตรก่อน จากนั้นจึงเป็นแนวดิ่งอีก 155 เมตร แต่
บรรทุกได้เที่ยวละประมาณ 5 คน ใช้เวลาขึ้น-ลง 2-3 นาที นอกจากนี้ยังมีลิฟต์
ธรรมดาอยู่คนละด้านเพื่อใช้สาหรับเจ้าหน้าที่ในการดูแลและตรวจตราสะพาน
- 9. ผลกระทบจากการก่อสร้าง
อย่างไรก็ตาม การก่อสร้างสะพานพระราม 8 ก็มีผลกระทบกับคนกลุ่มหนึ่งซึ่ง
เป็นชุมชนรายรอบการก่อสร้างต้องสละถิ่นฐานที่เคยอยู่เพื่อส่วนรวม แต่ใช่ว่า
สะพานเสร็จแล้ว ชุมชนจะเลือนหายไปเหลือแค่ความทรงจา กรุงเทพมหานครยัง
ตระหนักในเรื่องนี้ แม้ไม่อาจทาให้ฟื้นกลับให้เหมือนเดิม แต่อย่างน้อยพื้นที่ที่เคย
เป็นแหล่งที่อยู่อาศัยจะถูกนามาจาลองไว้ โดยจะเข้าไปปรับปรุงพื้นที่ 50 ไร่ บริเวณ
สะพานพระราม 8 เพื่อก่อสร้างสวนสาธารณะขนาดใหญ่ ซึ่งรวมถึงพิพิธภัณฑ์ของ
รัชกาลที่ 8 พระราชกรณียกิจของกษัตริย์ไทยสมัยกรุงรัตนโกสินทร์ และพิพิธภัณฑ์
ที่แสดงถึงวิถีชีวิตดั้งเดิมของประชาชนในพื้นที่ที่ได้รับผลกระทบจากโครงการ อาทิ
ชุมชนบ้านปูน โรงงานสุราบางยี่ขัน ซึ่งให้จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัยเป็นผู้ออกแบบ
รายละเอียด
- 10. สะพานพระราม 8 เป็นสะพานขึงแบบอสมมาตรเสาเดี่ยว3ระนาบที่ยาว
ที่สุดในโลกกล่าวคือ ขึงด้วยเคเบิลระนาบคู่บริเวณตัวสะพาน (Main Bridge)
จานวน 28 คู่ และขึงด้วยเคเบิลระนาบเดียวช่วงหลังสะพาน (Back Span)
่
จานวน 28 เคเบิล สะพานมีความยาวทั้งสิ้น 475 เมตร โดยมีช่วงตัวสะพาน
ยาว 300 เมตร (ซึ่งนับว่ายาวที่สุดในโลกในสะพานที่มีลักษณะนี้) และช่วงหลัง
สะพานยาว 175 เมตร เปรียบเทียบกับสะพาน Nový Mostข้ามแม่น้าดานูบ
ในประเทศสโลวาเกีย ช่วงกลางสะพานยาว 303 เมตร และความยาวทั้งหมด
รวมทั้งสิ้น 430.8 เมตร
