2. 1
INHOUDSOPGAVE
Inhoudsopgave .......................................................................................................................................................1
Introductie..............................................................................................................................................................2
1. Het huidige Hurwenen........................................................................................................................................3
2. De Structuur van Hurwenen ...............................................................................................................................7
3. Huidig (gemeentelijk) beleid.............................................................................................................................13
4. Bestaande plannen en nieuw te verwachten ontwikkelingen..........................................................................17
5. Uitwerking ontwikkellocaties ...........................................................................................................................19
6. Samenvatting....................................................................................................................................................30
Literatuur..............................................................................................................................................................31
3. 2
INTRODUCTIE
Hurwenen is een mooi dorpje aan de zuidzijde van de Waal in de Bommelerwaard. Sinds maart 2013
heeft Hurwenen een Dorpsraad. De Dorpsraad heeft de leefbaarheid van Hurwenen hoog in het
vaandel staan. Een belangrijke basis voor die leefbaarheid is, de aanwezigheid van voorzieningen, de
diversiteit van de bevolking en zo mogelijk enige bevolkingsgroei in Hurwenen. Een belangrijke
voorwaarde voor het in stand houden van de diversiteit en groei van de bevolking is de
woningbouw. Op dat gebied zijn er een aantal initiatieven, waarvan de Wielewaallaan het meest
prominent is. Andere initiatieven zoals genoemd in de “Structuurvisie Maasdriel” uit 2011 lijken stil
te liggen.
De eerste nieuwe woningen aan de Wielewaallaan worden in 2015 verwacht. Daarna zullen, om de
huidige bevolkingsomvang in stand te houden, nieuwe initiatieven voor woningbouw moeten
worden ontwikkeld en gerealiseerd. Wordt er niets gedaan, dan zal de voortdurende
gezinsverdunning (meer alleenstaande ouderen, meer gescheiden personen en minder kinderen per
gezin) tot een gestage vermindering van de bevolkingsomvang leiden. Maar ook de aanwezige
voorzieningen, zoals dorpshuis “De Kil”, het “Hurns” kerkje en de vele in Hurwenen aanwezige
verenigingen vragen om een toename van de bevolking om deze voorzieningen in stand te houden.
De Dorpsraad heeft daarom besloten om een werkgroep “Ruimtelijke ordening” in het leven te
roepen om de randvoorwaarden voor het in stand houden van de leefbaarheid in Hurwenen te
verwerken tot een eigen visie op de ontwikkeling van Hurwenen onder de titel “Structuur visie
Hurwenen 2015-2030”.
De doelstelling waar de werkgroep “Ruimtelijke ordening” naar streeft is een groei van de bevolking
vanaf nu ca. 830 inwoners, naar ca. 1000 inwoners in 2030. Een groei van ongeveer 20% in 15 jaar. In
woningen gerekend betekent dit bij een gemiddelde woningbezetting van 2 à 2,5, een groei van
Hurwenen met 65 à 75 woningen in 15 jaar, een gemiddelde van ongeveer 2 woningen per jaar. Het
plan aan de Wielewaallaan neemt daar al een kleine 20 woningen voor haar rekening.
In deze structuurvisie zullen we ons voornamelijk concentreren op het dorp zelf, maar daar waar
nodig of gewenst zullen we ook onze visie op de waard (inclusief “De Kil”) en het buitengebied
geven.
In de genoemde periode van 15 jaar valt met enige zekerheid ook de herontwikkeling van de huidige
voetbalvelden in Hurwenen, de werkgroep zal in het vervolg van deze visie daar een concreet
voorstel voor doen. Ook de andere plannen voor het grondgebied van Hurwenen, zoals in de
structuurvisie van de gemeente zijn verwoord zullen worden becommentarieerd. Tenslotte zullen
ook aanvullende plannen voor het realiseren van de doelstellingen worden voorgesteld.
De plannen en voorstellen van de werkgroep zullen worden voorgelegd aan het bestuur van de
Dorpsraad en daarna aan de bevolking van Hurwenen, alvorens te worden gepresenteerd aan de
gemeente Maasdriel. We hopen en verwachten, dat de gemeente onze plannen uiteindelijk bij de
herziening van haar eigen structuurvisie integraal zal overnemen.
Hurwenen, 2014
De werkgroep “Ruimtelijke ordening” van de Dorpsraad
Pim Vaders, planoloog & voorzitter Dorpsraad
Lisa Kooijman, student planologie
Linda Peters, student planologie
4. 3
1. HET HUIDIGE HURWENEN
Hurwenen is een voormalige zelfstandige gemeente (tot 1 juli 1955) in het Noordoostelijk deel van
de Bommelerwaard tussen Rossum en Zaltbommel. Hurwenen is een onderdeel van de gemeente
Maasdriel.
Hoewel er op het grondgebied van Hurwenen aanwijzingen zijn van eerdere bewoning duurt het tot
de romeinse tijd voor er sprake is van reguliere boerderijen in het voortdurend nog overstroomde
gebied langs de Waal. Het duurde tot het eind van de 15de
eeuw alvorens Hurwenen haar eerste
kerkje kreeg. En al die tijd is er eerder sprake van een verzameling losse boerderijen, dan van een
echt dorp. Dat dorp is er eigenlijk pas in de loop van de negentiende eeuw gekomen, toen naast de
kroeg ook de eerste middenstand en de arbeiders van de steenfabriek zich in Hurwenen vestigden.
Het grondgebied van Hurwenen bestaat uit drie delen:
Het dorp, loopt van west naar oost vanaf de Marshallweg in een brede strook tussen Waaldijk en
Molenstraat tot aan de Waal;
De waard, een natuurgebied (waaronder De Kil) in de uiterwaarden van de Waal, aan de noordzijde
van de Waaldijk;
Het buitengebied, ten zuidwesten en westen van het dorp, met aan de grens van Zaltbommel het
buurtschap Oensel.
Hurwenen heeft sinds de sluiting van de steenfabriek geen eigen industrie, maar wel enige ambacht
en (kunst)nijverheid. Verder zijn er agrarische bedrijven en een grote dienstverlenende sector (145
inschrijvingen bij de Kamer van Koophandel).
Er zijn weinig voorzieningen. Er zijn geen winkels, geen scholen, nauwelijks medische voorzieningen
(geen huisarts) en slechts enkele recreatieve (horeca) gelegenheden. Het nabij gelegen Rossum is
voor veel voorzieningen de uitwijkplaats.
Uit de gesprekken met de bewoners komt een voor een klein dorp als Hurwenen een
bewonderenswaardig groot en gevarieerd verenigingsleven naar voren. In dat verenigingsleven
staan het dorpshuis “De Kil” en het Hurns kerkje centraal. Er zijn onder andere een
voetbalvereniging (VVH), sinds kort gefuseerd met VV Rossum, een Oranjevereniging, een IJsclub,
een toneelvereniging, een bridgeclub, een visvereniging, een EHBO-vereniging en meerdere
straatverenigingen. In het dorp worden door bewoners en verengingen verschillende activiteiten
georganiseerd. Zonder uitputtend te zijn: een feestweek, de kerstmarkt, de Nieuwjaars duik, een
zeepkistenrace, de intocht van Sinterklaas en straatbarbecue’ s.
Bevolking
Er zijn per 1 januari 2013 831 inwoners. Hurwenen is lange tijd niet meer dan een buurtschap
geweest en de groei van de bevolking kwam pas na de komst van de steenfabriek (1843) enigszins
op gang, hoewel veel arbeiders uit de omringende plaatsen en zelfs van over de rivier kwamen. De
laatste jaren neemt de bevolking door gezinsverdunning licht af (per 1 januari 2011 842 inwoners).
De samenstelling van de bevolking is vooral in het laatste kwart van de vorige eeuw duidelijk
veranderd. In die tijd zijn de Groenestraat (vanaf de Van Heelstraat), de Geerhofstraat, de
Wielewaallaan en later de H.W. van Heelstraat gebouwd, wat een relatief grote instroom van
mensen van buiten heeft gebracht, deels vanuit andere kernen in de Bommelerwaard. Dit kwadrant
van Hurwenen wordt door de bouw aan de Wielewaallaan en straks op de voetbalvelden een steeds
dominanter deel van het dorp.
Het karakter van het dorp veranderde van een hoofdzakelijk agrarische gemeenschap in een
forensendorp met op dit moment een relatief groot aantal ouderen (195 personen van 60 jaar en
ouder), bijna een kwart van de bevolking.
6. 5
1.1 HET DORP
Het dorp is de centrale plaats van Hurwenen, waar de meeste mensen wonen en de meeste
activiteiten plaatsvinden. Hier staan ook onze “monumenten” voor zover daar bij de overwegend uit
de negentiende en twintigste eeuw stammende bebouwing sprake van is. Als bijzondere bebouwing
kunnen de Molen, het kerkje, de schoorsteen van de voormalige steenfabriek, de directeurswoning
(huis te Hurwenen, Ouderzorg) en enkele kapitale boerderijen voornamelijk in de Dorpsstraat
gekenmerkt worden. In het dorp staat ook het dorpshuis “De Kil”, waar de meeste activiteiten van
de diverse verenigingen plaatsvinden en dat de kern van het gemeenschapsleven in Hurwenen
vormt. In de kerk worden geen erediensten meer gehouden, maar is nog wel van de PKN
kerkgemeente. Het wordt tegenwoordig gerund door de stichting “Hurns Kerkje” die er hoofdzakelijk
culturele activiteiten ontplooit.
In meerdere opzichten staat de voetbalvereniging centraal in het dorp. Naast het voetbal zijn de
feestweek, de kerstmarkt en de activiteiten (trapveldje) voor de jeugd een belangrijke bijdrage aan
de leefbaarheid van het dorp. De fusie met V.V. Rossum en het vertrek naar het gebied tussen
Hurwenen en Rossum slaat weliswaar een fysiek gat in het dorp, maar de activiteiten blijven op loop
afstand.
Ook de meer dan 100-jarige IJsclub (Hurwenen vooruit) is een belangrijke vereniging met een lange
historie en het ziet er naar uit dat zij in het nieuw te ontwikkelen waterbergingsgebied tussen de
Wielewaallaan en de Molenstraat een toekomstbestendige nieuwe schaatslocatie gaat krijgen.
1.2 DE WAARD (BUITENDIJKS LAND, WAARONDER DE KIL)
De waard is een (inter)nationaal bekend natuurgebied (De Kil), vooral onder vogelspotters. Het
gebied is onderdeel van het project “ruimte voor de rivier”, waardoor het gebied in de naaste
toekomst ingrijpend wordt aangepast door de komst van een nevengeul voor de rivier. Diverse
organisaties, maar ook inwoners van Hurwenen en gebruikers van het gebied, zijn betrokken bij de
inspraak. Voor Hurwenen is het belangrijk, dat het gebied goed bereikbaar blijft en een bijdrage kan
leveren aan de aantrekkelijkheid van Hurwenen als woongebied.
Daarbij moet worden gedacht aan:
-toegankelijkheid voor wandelaars;
-het geschikt maken van het Zandgat om te zwemmen en te vissen;
-het gebruiken van het gebied voor natuureducatie en excursies;
-deel laten uitmaken van een LAW (Lange Afstand Wandelpad);
-het creëren van een honden uitlaat plek rond de voormalige steenfabriek;
-het openhouden van een struinpad.
7. 6
1.3 HET BUITENGEBIED
Het wonen in een dorp betekent het wonen in een landelijke omgeving met agrarisch gebruik. Het is
opvallend dat in een sterkte/zwakte analyse met de bewoners het buitengebied wordt vooral gezien
als een basis voor overlast (milieuhinder, landbouwgif, stank, zwaar verkeer, bijensterfte, Q-koorts)
en er niet wordt gesproken over de rust en de landschappelijke schoonheid van het gebied. In het
buitengebied van Hurwenen is geen industrie, hier en daar alleen wat kleine nijverheid. Een
verantwoorde afweging van agrarische bedrijvigheid en de gezondheid van mens en dier zal hier en
daar zeker spelen. Dat het voor het dorp Hurwenen een meerwaarde heeft dat het omringd wordt
door een overwegend groene wereld is een groot en tot behoud nopend goed.
8. 7
2. DE STRUCTUUR VAN HURWENEN
2.1 DEMOGRAFISCHE KENMERKEN
Hurwenen is één van de elf dorpen binnen de gemeente Maasdriel en kent op 1 januari 2013 een
bevolkingsomvang van 831 inwoners. Hiermee staat Hurwenen op de 8e
plaats wanneer de kernen
op bevolkingsomvang gesorteerd worden (Tabel 2.1). Het inwonersaantal is tussen 2011 en 2013
vrijwel niet veranderd. In absolute aantallen is Kerkdriel in deze periode het sterkste gegroeid (127
personen), relatief gezien is Well (incl. Wellseind) het sterkste gegroeid. De toename van 24
personen zorgde voor een 2,4% groei van de bevolkingsomvang. Hurwenen doet het in dit plaatje
minder goed. Er woonden in 2013 11 mensen minder dan in 2011, wat voor een krimp van 1,3%
heeft gezorgd (Maasdriel, 2013a).
Tabel 2.1 Bevolkingsomvang gemeente Maasdriel naar kernen (2011-2013)
Gemeentedeel 1-1-2011 1-1-2013 2011-2013
absoluut
2011-2013
relatief (%)
1 Kerkdriel 7.173 7.300 +127 +1,77%
2 Hedel 4.737 4.849 +112 +2,36%
3 Ammerzoden 3.540 3.473 -67 -1,89%
4 Rossum 2.732 2.670 -62 -2,27%
5 Velddriel 1.579 1.594 +15 +0,95%
6 Heerewaarden 1.464 1.489 +25 +1,71%
7 Well (incl. wellseind) 998 1.022 +24 +2,40%
8 Hurwenen 842 831 -11 -1,31%
9 Alem 633 621 -12 -1,90%
10 Hoenzadriel 278 258 -20 -7,19%
Totaal 23.979 24.107 +128 +0,53%
Bron: Maasdriel, 2013a
De bevolkingsopbouw van Hurwenen is qua man/vrouw verhouding vrijwel gelijk (420 mannen en
411 vrouwen). Echter in de leeftijdsklassen 20-25 en 25-30 zijn er duidelijk meer mannen. Ook is
zichtbaar dat onder de oudste bewoners (80 jaar en ouder) van het dorp het aandeel vrouwen hoger
is. (Maasdriel, 2013b)
Wat betreft de leeftijdsopbouw is het opvallend dat er een groot gat is in de leeftijdsklassen die
vallen tussen de 20 en de 40 jaar (zie figuur 2.2). Terwijl juist deze leeftijdsklasse belangrijk zijn voor
de continuïteit van het dorp. Binnen deze groep vallen namelijk meestal de jonge gezinnen.
Het begrip “groene druk” geeft de verhouding weer tussen het aantal personen van 0 tot 20 jaar en
het aantal personen van 20 tot 65 jaar (Centraal Bureau voor de Statistiek [CBS], 2013a).
In Hurwenen zijn 222 personen jonger dan 20 en vallen 477 personen in de categorie 20-65
jaar(Maasdriel 2013,b). Dit geeft een “groene druk” van 46,54%. Volgens de landelijke
bevolkingsprognoses blijft de “groene druk” rond de 40% schommelen (van Duin, 2009). Dus
Hurwenen kent (momenteel) een relatief hoge “groene druk”. Wat positief is richting de toekomst
omdat dit betekent dat er dat er nog relatief veel jongeren in Hurwenen wonen. Er is een kans dat
9. 8
deze groep bewoners van het dorp in de toekomst ook een eigen woning willen in het dorp waar ze
zijn opgegroeid.
De tegenhanger van de “groene druk” is de “grijze druk”. Hierin wordt de verhouding weergegeven
tussen het aantal personen van 65 jaar en ouder en personen tussen 20 en 65 jaar (CBS, 2013b). Er
wonen 132 personen die ouder zijn dan 65 jaar in Hurwenen (Maasdriel, 2013b). Dit leidt tot een
“grijze druk” van 27,67%. Dit percentage is ook hoger dan het landelijk gemiddelde en naar
landelijke prognoses zal de “grijze druk” nog met 2 procentpunt toenemen (van Duin, 2009). Of dit
ook het geval is voor Hurwenen is de vraag. In ieder geval ligt Hurwenen volgens het Sociaal
Cultureel Planbureau [SCP] (2013) in een gemeente zonder krimp.
Figuur 2.2 Bevolkingsopbouw Hurwenen naar leeftijd en geslacht (1-1-2013)
Bron: Maasdriel, 2013b
2.2 HISTORISCHE GEOGRAFISCHE WAARDEN
Hurwenen kent een lange geschiedenis, het dorp bestaat sinds het begin van de 12e eeuw. Omdat
zeven eeuwen aan geschiedenis te veel zijn om hier compleet te behandelen, richten wij ons hier op
het ontstaan van het huidige dorpsgezicht. Dit is het gezicht dat behouden moet blijven volgens de
plannen in de structuurvisie en het bestemmingsplan. Het dorp Hurwenen ligt direct aan de rivier de
Waal. Het is dan ook deze rivier en de dijken die haar trachten te beteugelen, die bepaald hebben
hoe het dorp er tegenwoordig uitziet.
De dijken in de regio van de Gelderse rivieren werden aangelegd in bewoond gebied. Dit is de reden
dat de dijk niet de hoofdas vormt in het dorp. In Hurwenen wordt de hoofdas gevormd door de
10. 9
Dorpsstraat. Wel is het zo dat de dijk woningen aangetrokken heeft door de hogere ligging en de
functie als verbindingsas, hierdoor is er wel bewoning langs de dijk te zien.
De oorspronkelijke structuur van het dorp Hurwenen bestond uit drie straten (figuur 2.4). Twee
hiervan zijn nog steeds in gebruik, de Waaldijk en de Dorpsstraat. Daarnaast liep er een weg van het
noordoosten naar het zuidwesten, op deze plek ligt nu een deel van de Groenestraat. Hurwenen valt
onder het gestrekte dorpstype, door de langgerekte wegstructuren.
In de dorpsstraat zijn nog overblijfselen van de dorpsbrink te herkennen. Deze vormde in eerdere
tijden het centrum van het dorp. Nog steeds zijn de meeste voorzieningen rondom deze brink te
vinden. Ook de bebouwing rond de Dorpsstraat en de dijk heeft historische waarde, veel gebouwen
zijn bewaard gebleven. Rond de Dorpsstraat zijn verschillende agrarische gebouwen te vinden, het
bedrijfsgedeelte is hierbij gericht op de achterkant, waar de akkers zich bevonden. Ook kent het
dorp een molen. Deze gebouwen dienen beschermd te worden, hierbij is het ook van belang dat het
zicht op deze gebouwen, met name de molen, niet ontnomen wordt door andere bebouwing.
In het geval van nieuwe plannen is het van belang dat het historisch geografisch karakter van het
dorp zoveel mogelijk behouden blijft. Dit bepaalt voor een groot deel de identiteit van het dorp. In
het geval van Hurwenen zijn het met name de verschillende woningen aan de dijk, de specifieke
indeling van het dorp rondom de Dorpsstraat, en de dorpsbrink die karakteristiek zijn. Er is sprake
van een beschermd dorpsgezicht (figuur 2.3), deze mag niet zonder meer gewijzigd worden. Er is ook
voor gekozen worden om een specifiek kenmerk zoals de dorpsbrink te accentueren en daarmee de
identiteit te versterken. De unieke landelijke ligging is ook zeer bepalend voor het dorp, in nieuwe
plannen moet deze dan ook gewaarborgd blijven.
Figuur 2.3 Beschermd Dorpsgezicht Hurwenen
Bron: Maasdriel, 2011a, p. 71
11. 10
Figuur 2.4 Kaartbeeld historisch dorpsgebied en uitbreidingswijken Hurwenen
Bron: Maasdriel, 2011a, p. 80
2.3 WONINGEN BESTAND
Na een telling van het aantal woningen in Hurwenen binnen de bebouwde kom (zonder Oensel en
het buitengebied) is geconcludeerd dat het dorp 287 woningen heeft. Waarvan 149 vrijstaande, 84
2-onder-1 kap woningen, 50 rijtjeswoningen en 4 appartementen. De meeste straten aan de randen
van de bebouwde kom bestaan voor het merendeel uit vrijstaande woningen, Molenstraat,
Dorpsstraat, Waaldijk, Groenestraat (figuur 2.5). Meer naar de kern van het huidige dorp ontstaat er
meer variatie , Geerhofstraat, Wielewaallaan en Dorpsplein (figuur 2.5).
Wat betreft nieuwbouw in Hurwenen, zijn er een aantal locaties waar gebouwd zou kunnen worden
(zie hoofdstuk 4). in het Beleidskader Wonen Bommelerwaard van januari 2002 is berekend dat er
een woningbehoefte van 110 woningen is in het dorp (tabel 2.6). Hiervan kunnen 40 woningen
volgens de berekeningen gebouwd worden op de huidige voetbalvelden wanneer deze vrij zouden
komen.
13. 12
2.4 VOORZIENINGEN EN BEDRIJVEN
Het aantal voorzieningen en bedrijven lijken op het eerste gezicht zeer beperkt aanwezig in
Hurwenen. Bij nader onderzoek blijkt dat een groot deel van de bedrijvigheid in Hurwenen bestaat
uit ZZP’ers met een bedrijf aan huis (figuur 2.7), waaronder veel kunstenaars. Dit komt ook overeen
met de landelijke trend, waarbij het zelfstandig ondernemerschap en daarbij het aantal ZZP’ers in
dorpen blijft toenemen. Relatief gezien is het zelfstandig ondernemerschap ook sterker in dorpen
vertegenwoordigd dan in stedelijke gebieden. (Dorpenmonitor 2013, pagina 98)
Figuur 2.7 Bedrijven en inrichtingen in Hurwenen
Bron: Maasdriel, 2011a, p. 96
Voorzieningen zijn voornamelijk in de omliggende grotere dorpen te vinden. Deze dorpen zijn slecht
bereikbaar voor openbaar vervoer, in het bijzonder voor de ouderen in Hurwenen maakt dit dat veel
voorzieningen voor hen slecht bereikbaar zijn (Dorpenmonitor, pp. 177-202)
Voor de dagelijkse boodschappen en medische voorzieningen moeten de bewoners naar Rossum,
Kerkdriel of Zaltbommel. Wel heeft het dorp maatschappelijke voorzieningen, met een levendig
verenigingsklimaat. Het Hurns kerkje, het dorpshuis, de sportvelden bieden deze voorzieningen een
locatie. Allen gelegen aan de Dorpsstraat, waarmee deze straat de maatschappelijke as van het dorp
vormt. Daarnaast heeft het dorp diverse groenvoorzieningen, zoals het sportveld, de speeltuin
achter de Geerhofstraat en twee parkjes. De uiterwaarden bieden natuurlijk ook een groene en
ecologische functie voor het dorp.
14. 13
3. HUIDIG (GEMEENTELIJK) BELEID
3.1 BESTEMMINGSPLAN HURWENEN
In het bestemmingsplan van Hurwenen wordt veel aandacht geschonken aan de historische opbouw
en waarden die het dorp bezit. Hierbij wordt meermaals verwezen naar het besluit tot aanwijzing
van Hurwenen als beschermd dorpsgezicht en bijbehorende elementen (Maasdriel, 2011a, p. 69; 71-
73; 79-80).
In het huidig gemeentelijk beleid voor ruimtelijke ontwikkelingen is de molenbiotoop van belang.
Het Rijksmonument ‘Vento Vivimus’, gebouwd in 1875 heeft ruimte nodig om voldoende wind te
kunnen vangen. Daarom is er een zone van 400 meter rond de molen die beperkingen oplegt aan
het toevoegen van nieuwe bebouwing in deze zone. Deze beperkingen richten zich met name op de
hoogte van de bebouwing (Maasdriel, 2011a, p.73-74).
Zoals ook al eerder geconstateerd is in dit plan, heeft Hurwenen overwegend een woonfunctie. In
het beleidskader: Wonen Bommelerwaard 2005-2009, blijkt het wenselijk te zijn om tussen 2005 en
2015 41 woningen toe te voegen aan de bestaande voorraad (Maasdriel, 2011a, p.81). Deze en
andere ontwikkelingen kunnen plaatsvinden binnen de rode contour (zie tekening blz. 14) die
getrokken is in de StructuurvisiePlus van de gemeente Maasdriel. Het beleid binnen deze lijnen is dat
inbreiden voor uitbreiden gaat (Maasdriel, 2011a, p.84-85). Dit houdt in dat er gezocht moet worden
naar locaties binnen de huidige bebouwingsstructuur voor de ontwikkeling van woningen.
Binnen het huidige bestemmingsplan zijn 8 beleidsregels opgesteld voor de functie wonen in
Hurwenen:
1. Bestaande woningen worden voorzien van een redelijke uitbreiding ter realisering van de,
naar de eisen van de tijd, bedoelde vergroting van het woongenot
2. Onder de bestemming wonen valt op grond van jurisprudentie ook het aan huis verbonden
beroep. […] De maat van het beroepsgedeelte is 40% en ten hoogste 45m2.
3. Het realiseren van een nieuwe woning door middel van inpandig bouwen is alleen onder
voorwaarden toegestaan […].
4. Het beleid bij her- en verbouw van woningen, die goed zijn gesitueerd ten opzichte van
winkels, opstapplaatsen voor het openbaar vervoer en zorgvoorzieningen, is gericht op het
realiseren van woningen geschikt voor ouderenhuisvesting (zogenaamde
levensloopbestendige woningen).
5. Het beleid is gericht op de realisering van een integraal toegankelijke en sociaal veilige
woonomgeving.
6. Het beleid is gericht op het bouwen van nieuwe woningen volgens de principes van
aanpasbaar, duurzaam en energiebewust bouwen.
7. Het beleid is gericht op het beperken van de aantasting van de aanwezige cultuurhistorische
waarden en beeldkwaliteit […].
8. Bij de realisering van nieuwe woningen worden de parkeerkencijfers/-normen […]
gehanteerd.
(Maasdriel, 2011a, p.99-100)
Tot slot de visie over Hurwenen zoals beschreven door de gemeente Maasdriel (2001, p.83) in het
bestemmingsplan: “Handhaving van de, met name cultuurhistorische, kwaliteiten in het gebied met
de oorspronkelijke bebouwing is het uitgangspunt. Het consolideren van het beeldbepalende
karakter van de Dorpsstraat staat daarbij voorop. Hurwenen zou een rol kunnen vervullen in een
recreatieve route langs de Waal en de Hurwenense Kil.”
15. 14
3.2 STRUCTUURVISIEPLUS
In 2004 heeft de gemeente Maasdriel een StructuurvisiePlus vastgesteld om de gemeentelijke
kaders voor het beheer en de ontwikkeling van stedelijk en landelijk gebied in de periode 2004-2015
weer te geven (Maasdriel, 2004, p.7-10). De visie die hierin wordt uitgesproken over de kern
Hurwenen richt zich vooral op een consoliderend beleid. De reden hiervoor is, dat men wel
mogelijkheden ziet binnen de huidige bebouwing om nog te ontwikkelen, maar dat dit een
aantasting zou betekenen van historische en karakteristieke kenmerken (Maasdriel, 2004. P.111).
De rode contouren kaart (kaart 3.1) geeft weer waar potentieel gebouwd kan worden. De gemeente
ziet op twee locaties aan als potentiële bouwlocaties. Ten eerste de sportvelden die in het dorp
liggen, hier zou inbreiding kunnen plaatsvinden waarbij vanuit wordt gegaan hier een 40 tal
woningen te kunnen bouwen. Ten tweede ziet men een uitbreidingslocatie aan de zuidzijde van de
Wielewaallaan (Maasdriel, 2004, p.111).
Kaart 3.1 Rode contour en potentiële bouwlocaties Hurwenen
Maasdriel, 2004, p.110
3.3 STRUCTUURVISIE MAASDRIEL 2020
GEMEENTE MAASDRIEL
Het dorp Hurwenen ligt in de gemeente Maasdriel. In deze gemeente liggen behalve Hurwenen ook
de kernen Alem, Ammerzoden, Hedel, Heerewaarden, Hoenzadriel, Kerkdriel, Rossum, Velddriel,
Well en Wellseind. Door de ligging in de directe nabijheid van drie belangrijke vervoersassen binnen
Nederland, de A2 en de rivieren Waal en Maas. In het noorden grenst de gemeente aan de
vestingstad Zaltbommel, in het zuiden ligt ’s-Hertogenbosch, de hoofdstad van de provincie Noord-
Brabant (figuur 3.2). De gemeente is voor treinvervoer aangewezen op deze twee steden. Via de A2
en het treinnetwerk is de stad Utrecht goed bereikbaar vanuit Maasdriel. De gemeente zelf heeft
een landelijk karakter, zeker vergeleken met de stedelijke gebieden waar zij tussen ligt (Maasdriel,
2011, p. 9). Door de nabijheid van het station Zaltbommel liggen veel plaatsen in Nederland relatief
dichtbij, maar ook de A2 die snel bereikt kan worden betekend een goede verbinding met grote
delen van het land. Ideaal voor forensen die een rustige woonomgeving zoeken.
16. 15
HURWENEN
De kern Hurwenen staat binnen de gemeente bekend om haar landschappelijke karakter. Het beeld
van Hurwenen wordt bepaald door het aanwezige landgoed, de ligging aan de aan de dijk en de
uitgestrektheid van het landschap, zowel binnen- als buitendijks. Hurwenen wordt samen met
Rossum gezien als een potentieel landschapspark, hierbij staat het wonen voor de woonforens
centraal. De woonforens kan in deze kernen midden in een landelijk gebied wonen terwijl er goede
verbindingen zijn met de A2 en Zaltbommel. Binnen de gemeente Maasdriel zijn er slechts enkele
kernen die een verzorgingsfunctie hebben. Dit zijn de kernen Kerkdriel/Velddriel en
Hedel/Ammerzoden. Grootschalige voorzieningen en detailhandel is geconcentreerd in deze kernen.
Bewoners van Hurwenen zijn voor hun voorzieningen grotendeels afhankelijk van deze kernen of
Zaltbommel. De kernen zonder voorzieningen richten zich op wonen. Hierbij wordt getracht enkele
basisvoorzieningen in stand te houden, zoals de basisschool en het dorpshuis.
Daar de kern zich richt op wonen zijn er verschillende mogelijkheden om het woningaanbod uit te
breiden en daarmee de voorzieningen te kunnen behouden. Hoofdstuk 4 en 5 zullen hier verder in
gaan op concrete plannen voor uitbreiding. Er zal speciale aandacht besteed worden aan het
combineren van de functies wonen en werken in de wijken, hierbij kan gedacht worden aan ZZP’ers
die een bedrijf aan huis hebben. Nieuwbouw in Hurwenen zal dan ook voor een groot deel gericht
zijn op jonge ondernemende mensen die graag landelijk willen wonen in de nabijheid van een
centrale verbinding as en de steden Zaltbommel en ’s Hertogen Bosch. Op deze manier wordt
voorkomen dat jonge mensen wegtrekken naar de steden.
Eventuele nieuwbouw binnen de kernen dient te passen bij de omgeving, zowel in maat als in schaal.
Het karakter van de nieuwbouw moet passen bij een dorp, voor hoogbouw is geen plek in de
gemeente. Inbreiding van de kern gaat voor uitbreiding van de kern. Voordat er eventueel wijken
bijgebouwd worden zullen lege plekken in de kern opgevuld moeten worden. Ook zullen reeds
geplande uitbreidingen afgerond moeten worden voordat begonnen wordt aan nieuwe
uitbreidingen.
Zoals eerder gesteld heeft het dorp Hurwenen specifieke kenmerken, zoals het landelijke karakter en
de ligging aan de dijk. Om deze specifieke kenmerken en aangezichten te behouden dient bij
nieuwbouw rekening gehouden te worden met de structuur en variatie van verschillende buurten en
wijken en met karakteristieke doorkijken naar het landschap. Om de afzonderlijke kernen
gescheiden te houden is er een ‘open zone’ aangewezen, in deze zone mogen geen nieuwe wijken
gebouwd worden. Wel is het hier mogelijk om een nieuw landgoed te realiseren en daarmee de
Figuur 3.2 Gemeente Maasdriel (Google Maps, 2013)
17. 16
zone open te houden. Er zijn vier voorwaarden voor ruimtelijke plannen in aangewezen
uitbreidingslocaties (p. 45):
- De voorgestelde plannen moeten aansluiten bij de bestaande ruimtelijke en stedenbouwkundige
structuur van de kern of van dusdanige omvang zijn dat ze min of meer op zichzelf kunnen staan.
- Bij de inrichting van ruimtelijke plannen moet rekening worden gehouden met de kwaliteiten en
structuren in het gebied en de omgeving. Dit betekent ook dat niet elke uitbreiding eenzelfde,
relatieve of absolute, woningdichtheid zal hebben. De woningdichtheid zal variëren tussen circa 20
woningen/ha en circa 30 woningen/ha.
- Bij het ontwikkelen van ruimtelijke plannen is het uitgangspunt zorgvuldig met de ruimte om te
gaan.
- De natuurlijke ondergrond en de historisch gegroeide structuur van Maasdriel moeten
meegenomen worden bij de planvorming. Het is gewenst in uitleggebieden een ‘ommetje’ te kunnen
lopen.
- We hopen op een creatieve invulling van de architectuur.
Behalve de kern van Hurwenen die gericht is op wonen, beschikt Hurwenen over een groot
natuurgebied, waaronder de uiterwaarden langs de Waal. Deze uiterwaard heeft goede waarden
voor weidevogels. Behoudt van deze waarden is van belang.
18. 17
4. BESTAANDE PLANNEN EN NIEUW TE VERWACHTEN ONTWIKKELINGEN
In het bestemmingsplan van Hurwenen worden 5 ontwikkellocaties aangegeven in Hurwenen. In dit
hoofdstuk zal per locatie beschreven worden wat de plannen zijn en hoe ver men is in het
planproces. In figuur 4.1 zijn de locaties op een kaart van het dorp weergegeven. De meeste
initiatieven op deze locaties komen niet vanuit de gemeente maar vanuit private partijen.
Figuur 4.1 Ontwikkellocaties in bestemmingsplan Hurwenen
Bron: gebaseerd op Maasdriel, 2011a, p.86 & eigen toevoeging locatie 6 en 7
Alvorens invulling te geven aan te bouwen woningen op de verschillende locaties, moeten we eerst
de behoefte van de bewoners van het dorp inventariseren. Daarbij staan twee uitgangspunten
voorop:
We moeten starters woningen zowel in het koop als het huur segment aanbieden, zodat
de jeugd de kans krijgt zich in het dorp te vestigen;
In het kader van het beleid van de overheid om ouderen langer zelfstandig te laten wonen,
moeten er woningen komen met alleen begane grond, zowel in het huur als in
het koop segment en in diverse prijsklassen. Ook onze ouderen faciliteren we graag in het
eigen dorp.
Daarnaast mogen op diverse plekken koopwoningen komen in het midden en hogere segment, zoals
in het verleden in de Groenestraat en de Van Heelstraat en binnenkort op de kavels in de
Wielewaallaan. Keuzes voor laagbouw en de sociale huur en koopsector hebben echter
19. 18
consequenties voor de potentiële grondopbrengsten en moeten wellicht op diverse locaties worden
afgewisseld met woningen uit het middensegment.
Op dit moment is 20% van de woningen in de kern van Hurwenen een huurwoning. Gestreefd zal
worden om dit percentage in de toekomstige plannen tenminste te handhaven. De meeste
huurwoningen zijn rijtjeshuizen. Het andere uiterste, de vrijstaande woning, maakt ruim 50% van het
huidige woningbestand uit. In onze plannen zullen we er naar streven om dit percentage te laten
dalen ten gunste van 2-onder-1 kap woningen en rijtjeshuizen in het lagere huur- en koopsegment.
Hoogbouw (ook duplex of splitlevel) wordt niet nagestreefd, omdat dit niet past in de huidige
structuur van het dorp. Een korte uiteenzetting van de diverse ontwikkellocaties wordt hier gegeven,
de uitwerking van deze locaties zal in het volgende hoofdstuk plaatsvinden.
Belangrijk blijft op te merken, dat het gaat om de periode 2015-2030 en dat veel locaties voorlopig
nog niet zullen worden aangepakt.
4.1 WIELEWAALLAAN
In dit gebied heeft de gemeente Maasdriel aan de zuidzijde van de straat 12 bouwkavels gecreëerd
en een doodlopend straatje met aan de ene kant 6 door de woningbouwvereniging De Kernen te
bouwen sociale huurwoningen en aan de overzijde 6 sociale koopwoningen door
woningbouwvereniging De Woonlinie.
4.2 GROENESTRAAT/VAN HEELSTRAAT
Deze ontwikkellocatie ligt op de hoek van de Groenestraat en de Van Heelstraat. Na diverse
bezwaarprocedures ligt het plan vooralsnog stil.
4.3 GROENESTRAAT/CHAMPIGNONKWEKERIJ
Op het terrein van de huidige champignonkwekerij zou in combinatie met de aangrenzende
“paarden wei” een aantal woningen kunnen worden ontwikkeld. Er is nog geen concreet plan.
4.4 GROENESTRAAT/WAALDIJK
Op deze locatie mag projectontwikkelaar Moonen van de gemeente naar verwachting 3 woningen
bouwen. De plannen liggen momenteel stil.
4.5 VOETBALVELDEN
Sinds de fusie van de voetbalverenigingen van Rossum en Hurwenen (HRC ’14) is de verwachting, dat
op termijn de voetbal velden in Hurwenen beschikbaar komen voor herontwikkeling. De capaciteit
wordt door de gemeente geschat op ongeveer 40 woningen, in de vorm van hoog- en laagbouw.
Aangezien wij hoogbouw niet wenselijk vinden in het betreffende gebied, zal het totaal wellicht op
een lager aantal uitkomen.
4.6 VAN HEELSTRAAT
Het verlengde van de oostzijde (even zijde) van de Van Heelstraat tussen de huidige bebouwing en
de Molenstraat zien wij als een goede locatie om woningen te bouwen.
4.7 HURWENENSE UITERWAARD
Door de aanleg van de nieuwe nevengeul maakt dit gebied een ingrijpende herontwikkeling door.
Onze wensen ten aanzien van dit gebied worden in het volgende hoofdstuk beschreven.
20. 19
5. UITWERKING ONTWIKKELLOCATIES
5.1 Wielewaallaan
De Wielewaallaan kent momenteel vooral aan de noordzijde bebouwing. De eerste ontwikkellocatie
ligt aan de zuidzijde van de Wielewaallaan. In dit gebied heeft de gemeente Maasdriel als
initiatiefnemer, 12 bouwkavels en 12 sociale huur en/of koopwoningen gepland. De Woonlinie zal 6
van de 12 woningen bouwen. Dit zijn koopwoningen vanaf 155.000,-. Verwacht wordt dat de bouw
in 2014 start. Ook de bouw van 6 huurwoningen door woningstichting de Kernen zal dan beginnen
(Maasdriel, 2011b). De 12 bouwkavels zijn bedoeld voor vrijstaande woningen of twee-onder-een-
kap woningen (figuur 5.1). Het is mogelijk om zelf het huis te bouwen, dit heet Particulier
Opdrachtgeverschap (PO). Maar het is ook mogelijk om de woning te bouwen in groepsverband, ook
wel Collectief Particulier Opdrachtgeverschap (CPO) genoemd. De gemeente helpt samenwerking te
faciliteren en bied ook de mogelijkheid de afmetingen van de kavel naar de wens van de koper aan
te passen (Maasdriel, 2012a).
Figuur 5.1 Impressie mogelijke verkaveling plangebied Wielewaallaan.
Bron: Maasdriel (2012a)
Het planproces van deze ontwikkelingslocatie is al in een gevorderd stadium. Het gebied zal worden
gekenmerkt door een dorpse sfeer en uitstraling met kleine hedendaagse karakteristieken. Dit wordt
bereikt doordat in het bouwkwaliteitsplan van dit plangebied beschreven staat dat de woningen qua
opbouw moeten bestaan uit twee bouwlagen met een kap. Omdat dit de traditionele dorpsbouw is,
maar hierin is echter wel ruimte voor moderne elementen. De 12 bouwkavels in het plangebied
kunnen nog variëren in grootte, waardoor afhankelijk van de kavelgrootte en het woningtype tot
maximaal 28 woningen gebouwd kunnen worden binnen het plangebied (Maasdriel, 2012c). De 6
huurwoningen en 6 sociale koopwoningen zijn al uitbesteed en kunnen gebouwd worden.
Aan de zuidzijde van het plangebied zal een retentiegebied worden aangelegd. Dit gebied moet
zorgen voor de tijdelijke opvang van regenwater (Maasdriel, 2012c). Bij de planning van dit
retentiegebied is via de gemeente overleg geweest met het waterschap (beheerder) en de ijsclub
van Hurwenen. Hierbij is overeengekomen dat er bij de inrichting van het gebied rekening wordt
gehouden met het gebruik als ijsbaan in de winter. In de onderstaande tekening (figuur 5.2) is het
donker groene vlak het waterbergingsgebied en ‘ winters te gebruiken als ijsbaan.
De ontwikkeling van de Wielewaallaan is inmiddels in een vergevorderd stadium, vandaar dat deze
locatie als vaststaand in onze visie wordt opgenomen.
21. 20
Figuur 5.2 herziening bestemmingsplan wielewaallaan 2011
5.2 Groenestraat - HW van Heelstraat (zie tekening pagina 22)
Ontwikkellocatie 2 ligt deels aan de Groenestraat en deels aan de H.W. van Heelstraat. In het
plangebied langs deze wegen zijn in totaal 5 koopwoningen gepland, naar initiatief van J. van der
Wal Makelaardij uit Zaltbommel. Verwacht wordt dat in 2014 met de bouw gestart zal worden
(Maasdriel, 2011b).
In het vlekkenplan zijn enkele aanpassingen voorgesteld. Zo wordt in dit plan het vrijstaande huis op
de hoek ontsloten vanuit de H.W. van Heelstraat in plaats van de Groenestraat. De huizen aan de
H.W van Heelstraat worden ook iets meer richting de straat gebouwd, op de rooilijn van andere
woningen aan deze straat. De huizen aan de Groenestraat daarentegen worden verder naar
achteren gebouwd, zodat het parkeren (ook van bezoekers) grotendeels op eigen terrein kan
plaatsvinden. Dit vanwege de lastige parkeersituatie die in dit smalle deel van de Groenestraat zou
gaan plaatsvinden. Voor de verkeersveiligheid zouden de auto’s op eigen terrein geparkeerd moeten
worden.
5.3 Groenestraat (zie tekening pagina 22)
Deze mogelijke ontwikkellocatie ligt aan de Groenestraat en omvat het terrein van een
champignonkwekerij. De gemeente ziet deze locatie als een mogelijke inbreidingslocatie, waar
woningen gebouwd kunnen worden. Echter een concreet plan is er nog niet, daarom is dit nog
gebied ook nog niet opgenomen in het bestemmingsplan. Mochten er ontwikkelingen gestart willen
worden, dan moet men een aparte procedure starten (Maasdriel, 2011a, p.86). Kortom deze locatie
zal nog niet in de nabije toekomst ontwikkeld worden.
Naar aanleiding van opmerkingen op de bewonersavond, hebben we de het plan op deze plek
enigszins aangepast. In ons plan worden acht huizen gerealiseerd op het terrein van de
champignonkwekerij, dit zijn huurwoningen in het lagere segment. Het type woningen wordt twee
eengezinshuizen, 4 seniorenwoningen en weer twee eengezinshuizen, waardoor sociaal, maar ook
architectonisch een gevarieerde structuur ontstaat. Om de locatie voor gezinnen met kinderen
aantrekkelijk te maken is aan de dijk een speelveld gepland. Tegenover deze woningen, aan de dijk,
zijn nog twee landhuizen in het hogere koop segment gepland. Achter de Groenestraat (op de
paarden wei) kunnen 4 patio bungalows in het midden koopsegment worden gerealiseerd.
22. 21
5.4 Groenestraat – Waaldijk (zie tekening pagina 22)
Ontwikkellocatie 4 ligt tussen de Waaldijk en de Groenestraat in. Projectontwikkelaar Moonen gaat
naar verwachting 3 koopwoningen op deze locatie bouwen (Maasdriel, 2011b). Deze
ontwikkellocatie is 811 vierkante meter groot. Echter ligt het gebied niet direct aan de Groenestraat
en zal door middel van een ontsluitingsweg verbonden worden met deze straat (figuur 5.3). Het plan
is momenteel nog in de ontwerpfase en vanwege het huidige bestemmingsplan zal er eerst een
wijziging van het bestemmingsplan nodig zijn, voor er met de ontwikkeling gestart kan worden
(Maasdriel, 2008). Wij zijn van mening dat gezien de omvang van de locatie niet meer dan twee
woningen zouden moeten worden gebouwd.
Figuur 5.3 Plangebied Groenestraat perceel achter nr. 22-28
Bron: Maasdriel, 2008, p. 4
Daarnaast is er een plan voor het gebied van de huidige champignonkwekerij. Dit plan houdt in dat
er acht woningen worden gerealiseerd tussen de Waaldijk en de Groenestraat. Dit zijn vier
koopwoningen in het lage segment en vier sociale huurwoningen.
24. 23
5.5 Voetbalvelden (zie tekeningen pagina 24 en 25)
Op de plaats waar nu de voetbalvelden van Hurwenen liggen ziet de gemeente Maasdriel (2011a, p.
85) de grootste mogelijke inbreidingslocatie van het dorp. In het bestemmingsplan wordt echter ook
aangegeven dat men niet verwacht dat op korte termijn ontwikkelingen kunnen plaatsvinden,
omdat dan eerst een nieuw sportcomplex gerealiseerd moet worden. De capaciteit van deze locatie
wordt geschat op ongeveer 40 woningen, in de vorm van hoog- en laagbouw. In maart 2013 heeft de
voetbalvereniging van Hurwenen besloten een verregaande samenwerking met de
voetbalvereniging van Rossum aan te gaan. Deze samenwerking zal uiteindelijk tot een fusie leiden
(Brabants Dagblad, 2013). Door deze samenwerking en de mogelijke fusie komt het moment dat dit
gebied vrij komt dichterbij.
Gezien de ligging van de voetbalvelden, in het hart van het dorp, is een goede invulling van dit
gebied extra van belang voor alle inwoners van Hurwenen. Er worden hier twee scenario’s
gepresenteerd. Dit omdat er plannen zijn om de tennisvelden van Rossum naar Hurwenen te
verplaatsen. Omdat er nog geen zekerheid is wat betreft dit plan is er een scenario met en een
scenario zonder tennisbanen gemaakt.
Het eerste scenario is het scenario zonder tennisbanen. Het historisch dorpsgezicht van de
Dorpsstraat willen we zo goed mogelijk beschermen en daarom is gekozen voor een aanzienlijke
groenstrook aan de Dorpsstraat. Naast groen willen we ook het dorpsgezicht beschermen door de
woningen die achter de strook komen, ruim qua opzet te houden. De architectonische stijl van de
woningen moeten ook bij de stijl van de al bestaande woningen aan de Dorpsstraat passen.
In het midden van het huidige hoofdveld van de voetbalvereniging is een park gepland. Dit park zal
ruimte bieden aan het jaarlijkse dorpsfeest, wat voor de dorpsbewoners van groot belang is. Ook
andere activiteiten voor het hele dorp kunnen daar georganiseerd worden.
Om dit park heen worden zowel huurwoningen als goedkope koopwoningen gepland. Hierdoor
wordt het voor een groter aantal mensen mogelijk een woning te vinden binnen Hurwenen. Zoals
jongeren die nu wegtrekken uit het dorp omdat zij geen betaalbare (huur)woning kunnen vinden. De
ontsluiting voor deze woningen is zowel vanuit de Geerhofstraat als de Groenestraat.
De speeltuin wordt verplaatst naar de groenstrook aan de Dorpsstraat. Hier zullen ook
parkeerplaatsen gerealiseerd worden voor omwonenden en bezoekers.
In het tweede scenario worden in plaats woningen tennisvelden aangelegd aan de Dorpsstraat. De
groenstrook langs de Dorpsstraat zal in beide scenario’s gerealiseerd worden. In dit scenario blijft
het dorpsgezicht onveranderd. De speeltuin zal in plaats van in de groenstrook in het park worden
aangelegd. Verder voorziet ook dit scenario in huurwoningen en goedkope koopwoningen.
27. 26
5.6 H.W. van Heelstraat (zie tekening pagina 26)
In het verlengde van de huidige bewoning aan de H.W. van Heelstraat ligt een volgende mogelijke
ontwikkelingslocatie. Ons plan voorziet in zes twee onder een kap woningen in het midden koop
segment. Twee vrijstaande huizen van het midden koop segment en twee landhuizen in het hoge
koop segment. De huizen worden aan de H.W. van Heelstraat gebouwd, hierdoor is er geen extra
ontsluiting nodig. De bebouwing wordt grotendeels een voortzetting van de huizen zoals die nu al in
de Van Heelstraat aan die zijde staan.
29. 28
5.7 De Hurwenense Uiterwaard
In de gemeentelijke structuurvisie wordt de ambitie uitgesproken om de unieke landschappelijke
kwaliteiten zoals rust, ruimte en openheid te combineren met recreatieve activiteiten. Het is
derhalve inconsequent de Hurwenense Uiterwaard, waaronder het natuurgebied “De Kil”, niet te
noemen bij de in de gemeente aanwezige recreatieve waarden (blz. 34). In de nieuwsbrief
“leefbaarheidsproject Hurwenen” (dec. 2011) wordt op basis van de interviews met grote groepen
bewoners geconcludeerd, dat het meer benutten van “De Kil” door het verbeteren van de
toegankelijkheid en het organiseren van natuur-excursies, kan bijdragen aan de leefbaarheid van
Hurwenen. Ook in het hoofdstuk over de huidige situatie wordt benadrukt dat dit gebied voor de
inwoners van Hurwenen van belang is. Daar worden onder meer het zwemgat, het lange afstand
wandelpad, een struin pad en het viswater genoemd.
In hoofdstuk 5.12 van de gemeentelijke structuurvisie staat wel: “De gemeente bevordert
initiatieven die kansen bieden voor recreatie op een duurzame manier. Zo zijn de uiterwaarden ook
zeer geschikt voor de aanleg van wandelroutes”. En in hoofdstuk 5.14: “De waaluiterwaarden (de Kil
van Hurwenen) vormen een nat gebied dat tot de zogenaamde Vogel- en/of Habitatrichtlijnen
behoren”. Via het ecologische netwerk Natura 2000 moeten deze gebieden worden beschermd en in
voorkomend geval hersteld.
In de uitwerking van de gemeentelijke structuurvisie (7.8.2) staat het als volgt omschreven:
“De Hurwenense waarden zijn 420 ha groot. Het betreft een groot buitendijks natuurgebied, met
gevarieerde landschapselementen (waterplas, geulen, moeras, zandrug en weiden) en drie
gebruikswaarden: agrarisch, recreatief en natuur. De dienst heeft een inrichtingsplan voor het
gebied gemaakt (zie bijgaande schets). Er wordt op twee locaties ontgraven, voor een nevengeul en
voor uitbreiding van het bestaande laag dynamische natuurgebied De Kil. Het plan voorziet in
behoud en ontwikkeling van bestaande extensieve vormen van recreatie. De intensiteit van de
plannen is bepalend voor de factor waterdoorstroming in de nevengeul en de bereikbaarheid van de
zandrug (recreatief gebruik)”.
Inmiddels is op 4 december 2013 het startsein gegeven voor de herontwikkeling. In de betreffende
nieuwsbrief van de Dienst Landelijk Gebied, worden de plannen als volgt omschreven: “In het
noorden van de Hurwenense Uiterwaard komt een mee stromende nevengeul. In het westelijk deel
worden percelen bij het natuurgebied De Kil verlaagd om de verlanding van het rietmoeras tegen te
gaan en zowel natte als niet-natte natuur uit te breiden. Een nieuwe sloot en een gemaal maken het
mogelijk om de uiterwaard ook voor de landbouw te gebruiken. De zomerkade wordt opnieuw
aangelegd en op het voormalige steenfabriek terrein wordt de bestaande hoogwatervluchtplaats
voor vee verhoogd”.
Op de genoemde startbijeenkomst en in de genoemde nieuwsbrief wordt uitgebreid ingegaan op de
initiatieven van betrokken gebruikers. Dit slaat niet op de inwoners van Hurwenen, maar op het
bezoekerscentrum Rivierenland (Heerewaarden) en de stichting Dorp en Landschap Bommelerwaard
met op zich goede suggesties op het terrein van natuur en natuureducatie.
De Dorpsraad ziet de Hurnse Uiterwaard vooral als een gebied waar bewoners kunnen genieten van
de rust en ruimte van de natuur, van wandelen, fietsen, zwemmen, vissen en vogels kijken. Zodra de
“nevengeul” is gerealiseerd, wordt het weer een “stilte gebied”.
De Dorpsraad zal de komende jaren blijven streven naar de realisatie van de door ons gewenste
elementen in de Hurwenense Uiterwaard (zie hoofdstuk 1.2).
31. 30
6. SAMENVATTING
Hurwenen is één van de kernen van de gemeente Maasdriel. Hurwenen is met circa 850 relatief
klein. In de gemeentelijke Structuur en Bestemmingsplannen komt Hurwenen dan ook nauwelijks
voor. Voor wat betreft de woningbouw laat de gemeente zich eerst vooral leiden door particuliere
initiatieven (de ontwikkelingslocaties 3 en 4 en vroeger de ontwikkeling van de Van Heelstraat) of
komt zonder verdere onderbouwing met de zuidzijde van de Wielewaallaan op de proppen.
De Dorpsraad vindt dat de ontwikkeling van Hurwenen gebaseerd moet zijn op het in stand houden
van de leefbaarheid en het faciliteren van diverse bevolkingsgroepen (jong en oud), om de huidige
diversiteit te waarborgen. Een organische groei van de bevolking naar circa 1000 inwoners (65 à 75
extra woningen) in de periode 2015/2030 is daarvoor noodzakelijk en wordt als haalbaar geacht.
De Dorpsraad wil een aantrekkelijk woningaanbod realiseren, wat voor mensen betaalbaar is en een
relatie heeft met de groene omgeving een goed leefklimaat en het milieu.
Om kopers te trekken is het noodzakelijk een aantal onderscheidende elementen in te zetten.
Passend bij het landschappelijk karakter en de bevolking van Hurwenen is het zoeken naar
milieuvriendelijk bouwen en wonen.
Woningbouw op de voetbalvelden is kansrijk mits de gemeente mee wil werken aan een betaalbare
grondprijs. In het plan voor woningbouw op de voetbalvelden wordt voorzien in een diversiteit aan
woningen, koop, huur en patiowoningen. In het midden van het terrein krijgt Hurwenen een
gemeenschapsruimte waar het hart van Hurwenen kan gaan kloppen en allerlei activiteiten kunnen
plaatsvinden. De voetbalvelden moeten ruimte blijven bieden aan de gemeenschap en aan de
groenvoorziening. In de infrastructuur moeten rekening worden gehouden met straten en stoepen
die breed genoeg zijn om het ruimtelijk ook een aantrekkelijke locatie te maken.
Leidraad in de vormgeving van de woningbouw is het groene karakter en het bewust omgaan met
milieu en energie. Nieuwbouw in Hurwenen heeft waar mogelijk een innovatief karakter.
Op basis van een onderzoek naar de huidige woningvoorraad en de te verwachten en gewenste
toekomstige ontwikkelingen heeft de Dorpsraad de volgende uitgangspunten geformuleerd:
Starters woningen voor de jeugd;
Senioren woningen in alle prijs segmenten;
Het handhaven van het huidige percentage huurwoningen (20%).
De Dorpsraad heeft naast de voetbalvelden indicatief ook een aantal locaties aangegeven waar dat
zou kunnen worden gerealiseerd. Op de locatie Van Heelstraat na, vallen alle locaties binnen de
“rode contour”, die de gemeente voor Hurwenen in het bestemmingsplan heeft vastgelegd. De
grond is op de voetbalvelden na (gemeentebezit)in handen van particuliere eigenaren. Of de
plannen ook daadwerkelijk worden gerealiseerd wordt uiteindelijk door deze eigenaren zelf bepaald
en behoeft daarnaast de gebruikelijke toestemming van de gemeente.
Hurwenen is een mooi dorp, dat naar de toekomst toe moet worden behouden en leefbaar blijven.
Door dit rapport nemen de inwoners van Hurwenen de toekomst in eigen hand en laten zich niet
verrassen door gemeentelijke en andere initiatieven, die wellicht niet bijdragen aan de gewenste
groene en gedifferentieerde ontwikkeling van ons dorp.
Dorpsraad Hurwenen, werkgroep Ruimtelijke Ordening.
32. 31
LITERATUUR
Maasdriel (2004), StructuurvisiePlus Maasdriel 2005-2015.
Maasdriel (2008), Ruimtelijke onderbouwing Groenestraat te Hurwenen.
Maasdriel (2011a), Bestemmingsplan Rossum en Hurwenen gemeente Maasdriel.
Maasdriel (2011b), Nieuwbouwplannen Hurwenen.
http://www.maasdriel.nl/Wonen%20en%20leven/Bouwen%20en%20bestemmingsplannen/Nieuwb
ouwplannen/Hurwenen/Hurwenen. Geraadpleegd: 12-11-2013.
Maasdriel (2012a), Wielewaallaan Hurwenen.
http://www.maasdriel.nl/Wonen%20en%20leven/Bouwen%20en%20bestemmingsplannen/Nieuwb
ouwplannen/Wielewaallaan%20Hurwenen. Geraadpleegd: 12-11-2013.
Maasdriel (2012c), Beeldkwaliteitsplan Wielewaallaan.
Maasdriel (2013a), Bevolkingscijfers.
http://www.maasdriel.nl/De%20gemeente/Maasdriel%20in%20cijfers/Bevolkingscijfers. Geraadpleegd: 12-11-
2013.
Maasdriel (2013b), bevolkingsopbouw Hurwenen jan 2013.xls
Duin, Coen van (2009), Bevolkingsprognoses 2008-2050: Naar 17,5 miljoen inwoners.
http://www.cbs.nl/NR/rdonlyres/EB986187-DFD1-4EBA-ABC2-E14A8E9B21B0/0%20/2009k1b15p15art.pdf.
Geraadpleegd: 12-11-2013
CBS (2013), groene druk. http://www.cbs.nl/nl-NL/menu/methoden/begrippen/default.htm?ConceptID=309.
Geraadpleegd 03-09-2013.
CBS (2013b), Grijze druk. http://www.cbs.nl/nl-NL/menu/methoden/begrippen/default.htm?ConceptID=308.
Geraadpleegd: 03-09-2013.
Brabants Dagblad (2013), Voetbalfusie Hurwenen en Rossum komt. Geplaatst: 08-03-2013.
http://www.bd.nl/regio/den-bosch-en-omgeving/maasdriel/voetbalfusie-hurwenen-en-rossum-komt-
1.3704285. Geraadpleegd: 12-11-2013.
Dienst Landelijk gebied (Ministerie van Economische zaken), Nieuwsbrief Hurwenense Uiterwaard, november
2013. http://www.dienstlandelijkgebied.nl/hurwenen.
