2. FLORİT
CaF2 (Kalsiyum Florit) bileşiminde, saydam veya yarı
saydam olabilmektedir.
• Sertlik: Mohs sertlik cetveline göre 4'tür.
• Yoğunluk: 3,2 g/cm³’dür.
• Renk: Sarı, yeşil, mavi, mor, kırmızı veya renksiz
olabilen bir mineraldir.
• Kristal Yapısı: Genelde kübik olmakla beraber
oktahedral yapılara da rastlanmaktadır.
• Erime Sıcaklığı: 1378 C° dir.
3. KULLANIM ALANLARI
• ASİT SANAYİ
• % 97'den daha çok kalsiyum florür ihtiva eden fluorit, asit
sanayiinde hidroflorikasit (HF) üretiminde kullanılır.
• DEMİR – ÇELİK SANAYİ
• CaF2 içeriği % 60-85 olan fluorit ise çelik endüstrisinde
akışkanlığı artırıcı madde olarak kullanılmaktadır. Demir-Çelik
sanayinde, yüksek fırınlarda demir ve elektrik fırınlarında çelik
elde ederken cürufu akışkanlaştırıcı olarak fluorit kullanılmakta ve
böylece demirdeki kükürt ve fosfor cürufa karışmış olmaktadır.
4. • Fluorit başlıca demir-çelik sanayiinde, alüminyum sanayiinde,
kimya sanayiinde (HF asit ve türevleri yapımında) ve seramik
sanayiinde olmak üzere cam, mobilya ve çimento sanayii dahil 30
dan fazla sanayi dalında kullanılmaktadır. Hidrofluorik asit (HF):
Asit kalitesindeki fluoritin fırında H2SO4 ile reaksiyonundan elde
edilir. HF asitten ise sentetik kriyolit (Sodyum Alüminyum florit)
elde edilir.
• SERAMİK – CAM SANAYİ
• % 85-95 CaF2 olan fluorit seramik, cam ve emaye üretiminde
kullanılır. Fluorit seramik sanayinde sır yapımında, cam sanayinde
beyaz ve renkli opal cam imalinde, portland çimentosu imalinde
klinker elde etmek amacıyla, soba, buzdolabı ve pişirme araçlarının
çelik kısımlarının kaplanmasında, suni kauçuk ve aerosol üretimi
olmak üzere birçok sanayi dalında kullanıldığı gibi elektrot
kaplamalarında rutil yerine ikame maddesi olarak da
kullanılmaktadır.
5. • KİMYA SANAYİ
• Kriyolit de, alüminyum sanayinde alüminadan metal aluminyum
elde edilmesinde elektrolit olarak kullanılır. HF asit ayrıca uçak ve
otomobiller için yüksek oktanlı benzin imali ve çelik parlatılması
dahil birçok kimya endüstrisinde kullanılmaktadır
6. Ticari Anlamda Fluorit 3 Ana Sınıfta İncelenir ;
• 1- Asit sanayisinde kullanılan (Asitspar veya
Asitgrade)
• 2- Seramik sanayisinde kullanılan (Seramikspar veya
ceramic grade)
• 3- Metalurji sanayisinde kullanılan (Metspar)
7. ASİT SANAYİNDE KULLANILAN
• % 97 CaF2
• < % 1,5 SiO2
• % 0.03 - 0.1 S
• < 10 -12 ppm As
• 100-550 ppm P
• ( Ayrıca Pb, Cd, Be, CaCO3
• ve nem ile ilgili limitler de vardır)
SERAMİK SANAYİNDE KULLANILAN
• % 95 - 96 1. Kalite CaF2
• % 80 - 90 2. " "
• % < 2,5-3,0 SiO2
• % 0,12 Fe2O3
• (Ayrıca kalsit, kurşun ve çinko sülfatla ilgili limitler de vardır)
METALURJİ SANAYİNDE KULLANILAN
• Muh. % 60 CaF2
• % < 0.3 Sülfid
• % < 0.5 Pb
• (ABD dışında limit genellikle % 80 CaF2 ve % 15 SiO2)
9. Ülke İşletilebilir Fluorit Toplam Fluorit
Kanada 2000 5000
Meksika 19000 23000
ABD - 10000
Fransa 10000 14000
İtalya 6000 7000
İspanya 6000 8000
Eski SSCB 62000 94000
İngiltere 2000 3000
Türkiye 12800 13000
Kenya 2000 3000
Namibya 3000 5000
Güney Afrika C. 30000 36000
Çin 27000 46000
Moğolistan 50000 59000
Tayland 1000 2000
Diğer Ülkeler 19000 25000
TOPLAM 251.800 353.000
DÜNYA FLORİT REZERVLERİ
13. Gravite (Özgül Ağırlık Farkı) İle Zenginleştirme
• Minerallerin özgül ağırlıklarının farklı olmasından
yararlanılarak yapılan bir zenginleştirme yöntemidir. Bu yöntem
diğer yöntemlere göre daha ekonomik olması nedeniyle daha
çok tercih edilmektedir. Uygulama alanları oldukça geniştir.
Krom, kömür, sahil kumları, manganez, barit gibi mineraller
özgül ağırlık farkı ile zenginleştirilebilmektedir.
• Ağır ortam ayırması, jig ile zenginleştirme, tabaka halinde
akan akışkan ortamda zenginleştirme; eşikli oluk, reichert
konisi, spiral oluk (humprey), sarsıntılı masa, havalı masa ile
mineralleri özgül ağırlık farkına göre zenginleştirmek
mümkündür.
14. Boyuta Göre Sınıflandırma, Ayıklama ile Zenginleştirme
• Boyuta göre sınıflandırma: Cevherler boyut küçültme
aşamasında farklı minerallerden oluşması nedeniyle farklı
büyüklük ve şekillerde kırılabilmektedir. Farklı minerallerin
kırılmaya karşı gösterdikleri farklı direnç, birbirlerinden farklı
şekilde kırılmalarına neden olur ve bu özellik iri veya ince
tanelerin birbirinden ayrılarak önemli ölçüde zenginleştirmesine
neden olur.
• Ayıklama ile zenginleştirme: Diğer adıyla triyaj madenciliğin ilk
uygulamalarından olup halen günümüzde de devam etmektedir.
El ile ayırmanın yanı sıra otomatik ayıklayıcılar da günümüzde
uygulanmaktadır. Minerallerin fiziksel özelliklerinden (şekil,
renk, parlaklık, radyo aktivite ve fosforesans özellikleri ve x
ışınları ) yararlanılarak faydalı mineral faydasız olandan
ayrılabilmektedir.
15. Flotasyon Yöntemi ile Zenginleştirme
• Flotasyon minerallerin yüzey veya arayüzey özelliklerinden yararlanılarak faydalı
mineralleri, faydasız minerallerden ayırmak amacıyla yaygın olarak kullanılan bir
zenginleştirme yöntemidir. Doç. Dr. Deniz ÖZTÜRK
•
Mineraller polarlaşma derecelerine göre Wills'e göre 5 grupta sınıflandırılabilir ve
buna bağlı olarak farklı türdeki kimyasal maddelerle yüzdürülebilirler.
• Saf metaller ve metal sülfürler (en düşük polarlaşma derecesine sahip mineraller) ;
altın, gümüş, platin gibi saf mineraller, bornit, galen, kalkopirit, sfalerit, zinober gibi
sülfür minerallerini içerir. Bu grupta yer alan mineraller; ksantat, ditiyofosfat,
tiyonokarbanat gibi sülfihidril tipi anyonik toplayıcılar kullanılır.
• Sülfat mineralleri; bu grupta anglesit, anhidrit, barit gibi mineraller yer alır. Bu
mineraller, yağ asitleri, alkil sülfat/sülfonatlar gibi oksihidril tipi anyonik toplayıcılarla
kazanılabilir
• Karbonat mineralleri; azurit, malahit, serüzit, dolomit, florit, kalsit, mağnezit, siderit,
şelit gibi minerallerdir. Bunlar, HS- , S-2iyonları kullanılarak bu minerallerin yüzeyleri
bir sülfür mineraline benzer hale dönüştürülür ve ksantat gibi sülfihidril tip
toplayıcılarla yüzdürülür.
• Oksit/Hidroksit mineralleri; hematit, kasiterit, kromit, rutil, wolframit gibi
minerallerdir. Bu mineraller, yağ asitleri, alkil sülfat/sülfonatlar gibi anyonik
toplayıcılar ve aminlerle yüzdürülürler.
• Silikat/alümina silikat mineralleri; felspat, kuvars gibi minerallerdir. Bu mineraller de,
yağ asitleri, alkil sülfat/sülfonatlar gibi anyonik toplayıcılar ve aminlerle
yüzdürülürler.
16. Kimyasal Zenginleştirme
• Cevherin kimyasal işleme maruz bırakılarak
zenginleştirilmesi işlemidir. Bu alanda ilk kimyasal
zenginleştirme işlemleri altın ve gümüş içeren
cevherlere uygulanmış ve 20. Yüzyılın
başlangıcından itibaren altın ve gümüş
kazanılmasında siyanür ile çözündürme
(siyanürasyon) en çok başvurulan yöntemlerden biri
olmuştur. Liç (çözündürme); yerinde liç, yığın liçi,
süzülme liçi (percolation), karıştırma liçi gibi farklı
çeşitleri vardır.
22. Sektörde Faaliyet Gösteren Uluslararası Organizasyonlar
• Sektörde Faaliyet Gösteren Uluslararası Organizasyonlar
• Ülke Organizasyon
• Çin Minmetals, Shanghai-Dong Feng Fluorite
• Moğolistan Mongolinvestment
• Meksika Minera Sarı Francisco del Oro SA de CV
• ABD Atochem of North America
• Brezilya Mineracao Nossa Senhora do Carmo Lida
• Fas d'Enterprises Minieres
• Tunus Ste Minière de Spath Flour et Barytine
• Güney Afrika Phelps Dodge Mining Pty Ltd.
• Namibya Okorusu Fluorspar
• Kenya Kenya Fluorspar Co. Ltd.
• İngiltere Laporte Minerals
• İspanya Minas de Villabone SA
• İtalya Mineraria Silius SpA
• Fransa Sociète Industrielle du Centre
• Çekoslovakya Rudne Doly Fluorit Teplice
• Almanya Sachtleben Bergbau GmbH & Co.
• Hindistan Gujarat Mineral Development Corp.
• Tayland Universal Mining Co. Ltd
