Levent ATALI

1. MAHALLİ İDARELER DERGİSİ Yıl: 2 • Sayı:19 (220) • Temmuz‘ 1428
Yrd. Doç. Dr. Levent ATALI /
"BELEDİYE" İBARESİNİN SPOR
KULÜPLERİ TARAFINDAN
TÜZEL KİŞİLİK ADLARINDA
KULLANILMASININ
DEĞERLENDİRİLMESİ
1. GİRİŞ
Spor insan yaşamı için önemli olan
sağlık, eğitim ve sosyalleşme gibi birçok
alanı içermektedir. Özel, resmi ve gönüllü
bir çok kurum ve kuruluş spor’a yönelik
hizmet üretmekte ve projeler gerçekleştir-
mektedir.
Anayasamız da halk sağlığı, sporun
herkes için yapılabilir olması ve sporcu-
ların korunması güvence altına alınmıştır.
Anayasal bir görev olan spor ile ilgili bir
çok kurum hizmetleri arasında spora yer
ayırmaktadır. Bu kurumlardan çalışma-
mıza örnek teşkil eden belediyeler ve gö-
nüllü kuruluş olarak spor kulüpleri spor
alanı için hizmet üretmekte ve projeler
geliştirmektedirler.
Spor ile ilgili olarak belediyeler bir çok
hizmet ve proje üretirken birçok kurum
ve kuruluşla işbirliği yapmaktadır. Bu sü-
reçte belediyeler spor kulüpleri ile hizmet
ve proje odaklı karşılıklı olarak işbirliğine
girmektedir. Bu ilişki sürecinde her iki ta-
rafında amacının halkın spor yapma ola-
naklarını arttırmak olduğu söylenebilir.
Bu çalışmada belediye ve spor kulüple-
rinin ilişkileri sürecinde spor kulüplerinin
tüzel kişilik adlarında “belediye” ibaresi-
ni kullanmalarının kanun, yönetmelik ve
yargı kararları boyutunda kullanılabilir-
liği üzerinde durulacaktır. Sonuç olarak
uygulamada olması muhtemel hukuki ih-
tilaflara ve sorunlara karşı bir takım öne-
riler ileri sürülecektir.
2. SPOR KULÜPLERİNİN
KURULUŞU VE ADLANDIRILMASI
Kazanç paylaşma dışında, kanunlarla
yasaklanmamış belirli ve ortak bir amacı
gerçekleştirmek üzere, en az yedi gerçek
veya tüzel kişinin, bilgi ve çalışmalarını
sürekli olarak birleştirmek suretiyle oluş-
turdukları tüzel kişiliğe sahip kişi toplu-
lukları dernek olarak adlandırılmaktadır.
Derneklerden başvurmaları halinde; spor
faaliyetine yönelik olanlar spor kulübü,
boş zamanları değerlendirme faaliyetine
yönelik olanlar gençlik kulübü ve her iki
faaliyeti birlikte amaçlayanlar gençlik ve
spor kulübü statüsünü kazanmaktadır.1
Dernekler ve spor kulüpleri kuruluş
aşamalarında veya daha sonraki zamanda
1 www.dernekler.gov.tr
Kocaeli Üniversitesi / Beden
Eğitimi ve Spor Yüksekokulu /
Spor Yöneticiliği Bölümü
www.mahalliidarelerdergisi.org

2. MAHALLİ İDARELER DERGİSİYıl: 2 • Sayı:19 (220) • Temmuz‘ 14 29
tüzel kişilik adlarının verilmesindeki sü-
rece baktığımızda:
5253 Sayılı Dernekler Kanunun2
“Gençlik ve spor kulüpleri” “Bazı ad ve
işaretleri kullanma yasağı” ve “Dernek ad-
ları” başlıklı kısımlarında ilgili maddeler
şu şekilde düzenlenmiştir:
Gençlik ve spor kulüpleri
Madde 14- Derneklerden başvurmala-
rı halinde; spor faaliyetine yönelik olanlar
spor kulübü, boş zamanları değerlendirme
faaliyetine yönelik olanlar gençlik kulübü
ve her iki faaliyeti birlikte amaçlayanlar
gençlik ve spor kulübü adını alır. Bu kulüp-
ler, Gençlik ve Spor Genel Müdürlüğünce
tutulacak kütüğe kayıt ve tescil edilir.
Kulüplerin organları, bu organların
görev ve yetkileri, kulüplerin Gençlik ve
Spor Genel Müdürlüğünce de denetlenmesi
ve bunlara yapılacak yardımların şekil ve
şartları, üst kuruluş oluşturmada uyulacak
esas ve usuller, gençlik ve spor faaliyetlerini
yürüteceklerin nitelikleri ve bunlara uygu-
lanacak disiplin işlemleri, kulüplerin kayıt
ve tesciline ilişkin esaslar İçişleri Bakanlığı-
nın uygun görüşü üzerine Gençlik ve Spor
Genel Müdürlüğünün bağlı olduğu Bakan-
lıkça yürürlüğe konulacak yönetmelikte
düzenlenir.
Dernek adları
Madde 28- Dernek adlarında; Türk,
Türkiye, Milli, Cumhuriyet, Atatürk, Mus-
tafa Kemal kelimeleri ile bunların baş ve
sonlarına getirilen eklerle oluşturulan ke-
limeler İçişleri Bakanlığının izni ile kulla-
nılabilir.
2 23/11/2004 tarihli ve 25649 sayılı Resmi Gazete.
Beşinci Bölüm
Yasaklar
Bazı ad ve işaretleri kullanma yasağı
Madde 29- Derneklerin, mevcut veya
mahkeme kararıyla kapatılmış veya feshedil-
miş bir siyasî partinin, bir sendikanın veya
üst kuruluşun, bir derneğin veya üst kuru-
luşun adını, amblemini, rumuzunu, rozetini
ve benzeri işaretleri ya da başka bir ülkeye
ve daha önce kurulmuş Türk devletlerine ait
bayrak, amblem ve flamaları kullanmaları
yasaktır.
Dernekler açısından bakıldığında kuru-
luş aşamasında derneklerin kullanamaya-
cağı bazı adlar belirtilmiş ve “belediye” iba-
resi veya buna benzer kurumların adları ile
ilgili herhangi bir ifadeye yer verilmemiştir.
Derneklerin kuruluşu ve adlandırılması ile
ilgili mevcut dernekler kanununda “beledi-
ye” ibaresini kullanabilir veya kullanamaz
diye bir sonuca varmak mümkün görün-
memektedir. Bununlar beraber kanuna da-
yalı olarak çıkarılan derneklerle ilgili olarak
yönetmeliklerde de durum benzerdir.
Spor kulüpleri kuruluş aşamalarında
veya daha sonraki zamanda tüzel kişilik ad-
larının verilmesindeki sürece baktığımızda:
Gençlik ve Spor Kulüpleri Yönetme-
liği’nin “Kulüplerin Tescili” ve “Kulüp-
lerin isimleri” başlıklı ilgili bölümlerine
bakıldığında ilgili maddeler şu şekilde
düzenlenmiştir:3
Kulüplerin Tescili
Kulüplerin isimleri
Madde 24 — Dernekler, tüzüklerinde
belirtilen amaçlar doğrultusunda gençlik
3 08/07/2005 tarihli ve 25869 sayılı Resmi Gazete.
Yrd. Doç. Dr. Levent ATALI

3. MAHALLİ İDARELER DERGİSİ Yıl: 2 • Sayı:19 (220) • Temmuz‘ 1430
kulübü, spor kulübü, gençlik ve spor kulübü
adlarından birini alırlar.
Kulüpler aşağıda belirtilen esaslara göre
isim alırlar:
a) Kulüpler, Dernekler Kanunu çerçeve-
sinde diledikleri isimleri alabilirler.
b) Aynı isim il dâhilinde birden fazla ku-
lüp tarafından kullanılamaz.
c) Mahkemece kapatılmasına karar ve-
rilen dernekler hariç, herhangi bir nedenle
kapanan veya kapatılan ve tescili silinen
kulübün ismi yeniden kullanılabilir.
Derneklerin “gençlik kulübü”, “spor
kulübü”, “gençlik ve spor kulübü” olarak
tescili yapılanların isimlendirilmeleri bo-
yutunda bakıldığında yönetmeliğin der-
nekler kanunu çerçevesinde istedikleri
adları alabileceği belirtilmiştir. Dernekler
kanununa göre durum yukarıda açıklan-
mış, dernekler kanununda ağırlıklı olarak
alamayacakları isimler belirtilmiştir.
3. BELEDİYE KANUNU VE DİĞER
KANUNLARDAKİ DURUM
5393 Sayılı Belediye Kanunu4
ve 5216
sayılı Büyükşehir Belediyesi Kanunu5
ile
bir takım spor ile ilgili görevler belediye-
lere verilmiştir.
5393 sayılı Belediye Kanunu’nun “Be-
lediyenin Görev, Yetki ve Sorumlulukları”,
“Belediyenin görev ve sorumlulukları” baş-
lıklı 14. maddesinde spor ile ilgili olarak:
Madde 14- Belediye, mahallî müşterek
nitelikte olmak şartıyla;
4 13/07/2005 tarihli ve 25874 sayılı Resmi Gazete.
5 23/07/2004 tarihli ve 25531 sayılı Resmi Gazete.
a) İmar, su ve kanalizasyon, ulaşım gibi
kentsel alt yapı; coğrafî ve kent bilgi sistem-
leri; çevre ve çevre sağlığı, temizlik ve katı
atık; zabıta, itfaiye, acil yardım, kurtarma
ve ambulans; şehir içi trafik; defin ve mezar-
lıklar; ağaçlandırma, park ve yeşil alanlar;
konut; kültür ve sanat, turizm ve tanıtım,
gençlik ve spor; sosyal hizmet ve yardım,
nikâh, meslek ve beceri kazandırma; eko-
nomi ve ticaretin geliştirilmesi hizmetlerini
yapar veya yaptırır.
Büyükşehir belediyeleri ile nüfusu
100.000’in üzerindeki belediyeler, kadınlar
ve çocuklar için konukevleri açmak zorun-
dadır. Diğer belediyeler de mali durumları
ve hizmet önceliklerini değerlendirerek ka-
dınlar ve çocuklar için konukevleri açabilir-
ler.
b) Devlete ait her derecedeki okul bina-
larının inşaatı ile bakım ve onarımını ya-
pabilir veya yaptırabilir, her türlü araç, ge-
reç ve malzeme ihtiyaçlarını karşılayabilir;
sağlıkla ilgili her türlü tesisi açabilir ve iş-
letebilir; mabetlerin yapımı, bakımı, onarı-
mını yapabilir; kültür ve tabiat varlıkları ile
tarihî dokunun ve kent tarihi bakımından
önem taşıyan mekânların ve işlevlerinin ko-
runmasını sağlayabilir; bu amaçla bakım ve
onarımını yapabilir, korunması mümkün
olmayanları aslına uygun olarak yeniden
inşa edebilir. Gerektiğinde, sporu teşvik
etmek amacıyla gençlere spor malzeme-
si verir, amatör spor kulüplerine ayni ve
nakdî yardım yapar ve gerekli desteği sağ-
lar, her türlü amatör spor karşılaşmaları
düzenler, yurt içi ve yurt dışı müsabaka-
larda üstün başarı gösteren veya derece
alan öğrencilere, sporculara, teknik yö-
neticilere ve antrenörlere belediye meclisi
"Belediye" İbaresinin Spor Kulüpleri Tarafından Tüzel Kişilik Adlarında Kullanılmasının Değerlendirilmesi

4. MAHALLİ İDARELER DERGİSİYıl: 2 • Sayı:19 (220) • Temmuz‘ 14 31
kararıyla ödül verebilir. Gıda bankacılığı
yapabilir. Belediyelerin birinci fıkranın
(b) bendi uyarınca, sporu teşvik etmek
amacıyla yapacakları nakdi yardım, bir
önceki yıl genel bütçe vergi gelirlerinden
belediyeleri için tahakkuk eden miktarın;
büyükşehir belediyeleri için binde yedisi-
ni, diğer belediyeler için binde on ikisini
geçemez.
5216 sayılı Büyükşehir Belediye Kanu-
nu’nun “Büyükşehir Belediyenin Görev,
Yetki ve Sorumlulukları başlıklı 7. madde-
sinde spor ile ilgili olarak;
Madde 7- Büyükşehir belediyesinin gö-
rev, yetki ve sorumlulukları şunlardır:
m) Büyükşehirin bütünlüğüne hizmet
eden sosyal donatılar, bölge parkları, hayva-
nat bahçeleri, hayvan barınakları, kütüpha-
ne, müze, spor, dinlence, eğlence ve benzeri
yerleri yapmak, yaptırmak, işletmek veya
işlettirmek; gerektiğinde amatör spor ku-
lüplerine nakdî yardım yapmak, malzeme
vermek ve gerekli desteği sağlamak, ama-
tör takımlar arasında spor müsabakaları
düzenlemek, yurt içi ve yurt dışı müsaba-
kalarda üstün başarı gösteren veya derece
alan sporculara, teknik yönetici, antrenör
ve öğrencilere belediye meclis kararıyla
ödül vermek.
Belediye ve Büyükşehir Belediyesi ka-
nunlarına baktığımızda belediyelere spor
ile ilgili bir takım görevler verilmiştir.
Verilen bu görevler nedeni ile uygulama-
da spor kulüpleri ile bir takım işbirlikleri
oluşmuş ve her belediye kanunlar çerçeve-
sinde bir takım ilişki yolları geliştirmiştir.
Bu ilişki yöntemlerine uygulamada ba-
kıldığında belediye yönetimine yakın olan,
bu yakınlık spor kulübü yöneticilerinin
mevcut belediye yönetiminden olması ve
belediye yönetime yakın kişilerden oluş-
ması şeklindedir. Ülkemizde “belediye”
ibaresini kullanan spor kulüpleri örnekle-
rine baktığımızda bir çok spor kulübünü
görmekteyiz.
Örnek olarak Futbol Federasyonu faa-
liyetlerine katılan spor kulüplerine baktı-
ğımızda; Süper lig, 1. lig, 2. lig, 3. lig olarak
adlandırılan profesyonel kategorilerinde
17 spor kulübü, Bölgesel Amatör lig ka-
tegorilerinde 54 spor kulübü olmak üzere
toplamda 71 spor kulübü tüzel kişilik ad-
larında «belediye» ibaresini kullanmakta-
dırlar.6
Belediyeler boyutunda bakıldığında
kanunlarında spor kulüpleri ile ilgili ilişki-
lerinde özellikle belediye isminin kullanıl-
ması ile ilgili bir ifade yer almamaktadır.
Belediye kanunlarında “belediye” iba-
resinin kullanılmasına yönelik bir ibare
yer almamasına karşın 5072 Sayılı Dernek
ve Vakıfların Kamu Kurum ve Kuruluşları
İle İlişkilerine Dair Kanun7
içeriğinde bu
yönde bir yaptırım öngörülmüştür.
5072 sayılı kanunun, “Temel ilke-
ler” başlıklı 2. maddesinin (a) bendindee
“Dernek ve vakıflar, kamu kurum ve kuru-
luşlarının ismini alamaz, bu kurum ve ku-
ruluşların hizmet binaları ve müştemilatı
içinde faaliyet gösteremez ve bu kuruluşlara
ait araç ve gereci kullanamaz.” ibaresi yer
almaktadır. Spor kulüplerinin bu kanun
kapsamında yer alan derneklerden olma-
ması ile spor kulüpleri ile ilişkili bir durum
6 www.tff.org.tr
7 29/01/2004 tarihli ve 25361 sayılı Resmi Gazete.
Yrd. Doç. Dr. Levent ATALI

5. MAHALLİ İDARELER DERGİSİ Yıl: 2 • Sayı:19 (220) • Temmuz‘ 1432
söz konusu değildir. Fakat bunun yanın-
da İçişleri Bakanlığı Dernekler Dairesi
Başkanlığı tarafından 2004/2 sayılı Kamu
Kurum ve Kuruluşlarını Destekleyen Der-
nekler konulu genelgesinde “spor amaçlı
veya öğrenci dernekleri gibi dernekler bu
kanun kapsamına girmediğinden, ilgili
bulunduğu kamu kurum ve kuruluşların
ismini kullanabileceklerdir” atıfında bulu-
narak spor kulüplerinin kullanabileceğini
belirtmiştir.8
Buradaki kullanabilir ifade-
si 5072 Sayılı Dernek ve Vakıfların Kamu
Kurum ve Kuruluşları İle İlişkilerine Dair
Kanun içeriğinde bu yönde engelleyici bir
durumun olmadığı şeklinde değerlendiril-
meli, diğer kanun ve haklar boyutunda bir
bağlayıcılığı olmayacak şekilde yorumlan-
malıdır.
4. “BELEDİYE” İBARESİNİN
KULLANILMASI İLE İLGİLİ YARGI
KARARLARI
Gebze. 2.Asliye Hukuk Mahkeme-
si 26/01/2012 tarihli ve 2012/26 No’lu
Kararında,9
5253 sayılı Kanun madde18,
Türk Medeni Kanunu Madde 56 ve 5253
sayılı kanunun diğer hükümleri çerçeve-
sinde; aynı zamanda spor kulübünün “be-
lediye” ibaresini kullanmak için herhangi
bir izin almaması gibi durumlar göz önüne
alınarak aşağıdaki hüküm kurulmuştur.
“Davanın kabulüne ve spor kulübünün
ünvanından (isminden) “belediye” ibare-
sinin çıkarılmasına ve Gençlik ve Spor İl
Müdürlüğüne bilgi verilmesine karar ve-
rilmesine”
8 İçişleri Bakanlığı/Dernekler Dairesi Bşk., Genelge,
2004/2
9 Asliye Hukuk Mahkemesi, 26.01.2012, E.2011/652,
K.2012/26
5. DEĞERLENDİRME VE SONUÇ
Yukarıda yapılan tespit ve değerlendir-
meler çerçevesinde, derneklerin ve özel-
likle spor kulüplerinin “belediye” ismini
kullanmaları ile ilgili kanun ve yönetme-
liklerde sorunu çözücü bir ifade bulunma-
maktadır.
Derneklerin kuruluşu ve adlandırılma-
sı ile ilgili mevcut dernekler kanununda
“belediye” ibaresini kullanabilir veya kul-
lanamaz diye bir sonuca varmak mümkün
görünmemektedir. Bununla beraber kanu-
na dayalı olarak çıkarılan derneklerle ilgili
yönetmeliklerde de durum benzerdir.
Derneklerin “gençlik kulübü”, “spor
kulübü”, “gençlik ve spor kulübü” olarak
tescili yapılanların isimlendirilmeleri bo-
yutunda bakıldığında yönetmeliğin der-
nekler kanunu çerçevesinde istedikleri
adları alabileceği belirtilmiştir. Dernekler
kanununa göre durum yukarıda açıklan-
mış, dernekler kanununda ağırlıklı olarak
alamayacakları isimler belirtilmiştir.
Belediyeler boyutunda bakıldığında
belediye kanunlarında spor kulüpleri ile
ilgili ilişkilerinde özellikle belediye ismi-
nin kullanılması ile ilgili bir ifade yer al-
mamaktadır.
Mahkeme kararlarına baktığımızda
“Davanın kabulüne ve spor kulübünün ün-
vanından (isminden) “belediye” ibaresinin
çıkarılmasına ve Gençlik ve Spor İl Mü-
dürlüğüne bilgi verilmesine karar verilme-
sine” örnek bir karar olarak yer almaktadır.
Sonuç olarak dernekler ve özellikle
spor kulüplerinin “belediye” ismini kul-
lanmaları boyutunda kuruluş aşamaları
"Belediye" İbaresinin Spor Kulüpleri Tarafından Tüzel Kişilik Adlarında Kullanılmasının Değerlendirilmesi

6. MAHALLİ İDARELER DERGİSİYıl: 2 • Sayı:19 (220) • Temmuz‘ 14 33
sürecinde bir engel görünmemektedir.
Fakat adını aldıkları belediye, ismin kulla-
nılmaması için bir talepte bulunduğu tak-
dirde “belediye” ibaresini tüzel kişilik adla-
rından çıkarmak zorunda kalmaktadırlar.
Bu durum uygulamada spor hizmeti alan
sporcular, aileler ve yöneticiler açısından
ciddi sorunlar oluşturmaktadır. Bu sorun-
ların oluşmaması için derneklerin ve spor
kulüplerin ilk yapması gereken “belediye”
ibaresini kullanmak için ilgili belediyeden
izin alması görünmektedir.
Oluşabilecek sorunlara yönelik çözüm
önerileri şu şekildedir.
- Kanun ve yönetmelik boyutunda veya
genelge ile bundan sonra “belediye” ibare-
sinin kullanılması ile ilgili düzenlemeler
yapılmalıdır.
- Dernek ve spor kulüplerinin ileride
sorun yaşamamak için ilgili belediyeden
“belediye” ibaresini kullanmak için izin al-
maları gereklidir.
-“Belediye” ibaresinin kullanılması bel-
li bir derneğe veya spor kulübüne verilme-
meli, kullanılması engellenmelidir.
- Mevcut kullanan dernek ve spor ku-
lüplerine “belediye” ibaresini tüzel kişilik
adlarından çıkarmaları için belediyeler
veya dernekler il müdürlüğü tarafından
çalışma başlatılmalıdır.
6. KAYNAKÇA
1) www.dernekler.gov.tr
2) 23/11/2004 tarihli ve 25649 sayılı Resmi Gazete.
3) 08/07/2005 tarihli ve 25869 sayılı Resmi Gazete.
4) 13/07/2005 tarihli ve 25874 sayılı Resmi Gazete.
5) 23/07/2004 tarihli ve 25531 sayılı Resmi Gazete.
6) www.tff.org.tr
7) 29/01/2004 tarihli ve 25361 sayılı Resmi Gazete.
8) İçişleri Bakanlığı/Dernekler Dairesi Bşk., Genel-
ge, 2004/2
9) Asliye Hukuk Mahkemesi, 26.01.2012,
E.2011/652, K.2012/26
Yrd. Doç. Dr. Levent ATALI