2. Gezondheidsschade
door illegale
geneesmiddelen
Signals of Harm
B.J. Venhuis, RIVM
2 15 March 2012

3. Inleiding
Veilige geneesmiddelen zijn een Mensenrecht
● Veiligheid gereguleerd via het officiële systeem
– Productkwaliteit
– Toegang (bv. receptplicht)
● Illegale geneesmiddelen vormen een risico
– Onbekende kwaliteit
– Onbekende gebruiker
3 Gezondheidsschade door illegale geneesmiddelen | 15 March
2012

4. Inleiding
Risico’s
● Infiltratie in het officiële systeem
● Patiënt/arts zijn zich niet bewust van risico’s
● Merkvervalsing
● Geneesmiddelen verkocht als voeding
● Zwarte markt
● Consument neemt bewust een risico
● Merkvervalsing
● Niet toegelaten geneesmiddelen
4 Gezondheidsschade door illegale geneesmiddelen | 15 March
2012

5. Inleiding
Risico’s
● Wat weten we uit onderzoek?
– Etiketten kloppen vaak niet
– Vaak wel een of meerder actieve stoffen aanwezig
– Dosis vaak lager dan aangegeven
– Experimentele en teruggetrokken actieve stoffen
– >3% van de mensen koopt uit onbetrouwbare bron (2009)
● Waar is de gezondheidsschade?
5 Gezondheidsschade door illegale geneesmiddelen | 15 March
2012

6. Onderzoek naar gezondheidsschade
In opdracht van VWS-GMT
● Start in 2011
● Gezondheidsschade verwacht op grond van
– Omvang van het gebruik
– Productkwaliteit
– Verkeerd gebruik
● Uitgangspunt: nauwelijks ‘cases’ bekend
6 Gezondheidsschade door illegale geneesmiddelen | 15 March
2012

7. Onderzoek naar gezondheidsschade
Literatuurstudie 2011
● Cases in ontwikkelde landen sinds 1970
● Resultaten
– 47 artikelen over 73 incidenten (vaak anekdotisch)
– 8 artikelen met details
– 4501 ziekenhuisopnames, 175 sterfgevallen
● Randvoorwaarden ontdekking
– Ernst
– Omvang (vaak retrospectief)
7 Gezondheidsschade door illegale geneesmiddelen | 15 March
2012

8. Onderzoek naar gezondheidsschade
Voorbeelden literatuur
8 Gezondheidsschade door illegale geneesmiddelen | 15 March
2012

9. Onderzoek naar gezondheidsschade
Voorbeelden literatuur
9 Gezondheidsschade door illegale geneesmiddelen | 15 March
2012

10. Onderzoek naar gezondheidsschade
Literatuurstudie 2011
● Signalen herkennen is lastig
– Ziekenhuizen zijn geen forensische instelling
– Signalen ‘passen’ soms niet met de samenstelling op etiket
– Slachtoffers blijven stil
● Bij zwakke signalen is een grote populatie nodig
10 Gezondheidsschade door illegale geneesmiddelen | 15 March
2012

11. Onderzoek naar gezondheidsschade
Verwachte signalen
● Algemeen
– Cardiovasculair
– Psychisch / Mentaal
– Ineffectiviteit
● Specifiek
– Onverklaarde toxidromen Alle illegale geneesmiddelen
– Priapisme Erectiemiddelen
– Hartkloppingen, psychose Afslankmiddelen
– Suïcide Afslankmiddelen, SSRI’s
– Mentale problematiek Benzodiazepines, steroïden
– ?…… Antibiotica
11 Gezondheidsschade door illegale geneesmiddelen | 15 March
2012

12. Onderzoek naar gezondheidsschade
Vervolgacties
● Schade op populatieniveau
– Op basis van inbeslagnames in 8 landen
– Karakterisering gebruikers
● Case finding
– Actieve benadering medici
– Herkenning van signalen
– Faciliteren rapportage verdachte gevallen
– Kennis illegale producten koppelen aan verdachte gevallen
12 Gezondheidsschade door illegale geneesmiddelen | 15 March
2012

13. Onderzoek naar gezondheidsschade
Wat kunt u doen?
● Stel vragen
● Bespreek vreemde gevallen met een breed publiek
● Probeer een product in handen te krijgen
● Maak cases bekend bij Lareb, RIVM
13 Gezondheidsschade door illegale geneesmiddelen | 15 March
2012

14. Onderzoek naar gezondheidsschade
Wat kunt u doen?
14 Gezondheidsschade door illegale geneesmiddelen | 15 March
2012