T-34Mentorları Koruma ve Yaşatma Topluluğu

1. Liseler Havacılık Birliği Genel
Başkanlığı
“T-34 Mentorları Koruma ve Yaşatma Topluluğu”
Projesi

2. İçindekiler:
1.Uçağın Genel Özellikleri
2.Ülkemizde Kullanılmış T-34 Uçakları
a.Hava Kuvvetleri Dönemi
b.Sivil Dönemi
3.Topluluğumuz ve Amaçları
a. Yapmakta Olduğumuz Çalışmalar
b.Planladığımız Çalışmalar
c.Mentorların Şuanki Durumu
4.Liseler Havacılık Birliği
1. Uçağın Genel Özellikleri

3. T-34A USAF tarafından 1950’li yıllarda temel eğitim uçağı olarak
kullanılmıştır. Orijinali Beechcraft Moel 45 olup aynı firmanın ilk
uçuşunu 1948 Aralık’ında yapan “Bonanza” uçağından
geliştirilmiştir. Askeri modelin ilk uçuşu 1950 Mayıs’ında
yapılmıştır.
Yapılan uzun deneylerden sonra USAF T-34A adını verdiği uçağın
siparişini 1953’ün başlarında vemiştir. İlk ürün, değerlendirme
için, Edwards Hava Üssü’ne 1953 Ekim’inde teslim edilmiştir.
Hava Eğitim Komutanlığı’na teslimatlar 1954’de başlamıştır.
1950’lerin sonlarına doğru Cessna T-37’ler devreye girene kadar
T-34A USAF’ın temel eğitim uçağı olarak hizmet görmüştür. T-
37’ler ile değiştirilince büyük bir kısmı havacılık klüplerine
verilmiştir. USAF için 450 adet üretilmiştir. Bunların 350’si
ABD’de, 100 adedi Kanada’da üretilmiştir. ABD Donanması (USN)
için de iki model geliştirilmiş ve üretilmiştir: T-34B ve turboprop
motorlu T-34C. “Mentor”lar içlerinde Türkiye’nin de bulunduğu en
az 10 ülke için de üretilmiştir.
Mürettebat: 2, Motor: 1 x 0-470-13A Continental , Kanat açıklığı:
32.8ft(9.99m), Uzunluk: 25.9(7.87m), Yükseklik: 9.6ft(2.92m), Boş
ağırlığı: 1340.9kg, Azami kalkış ağırlığı: 1537kg, Azami
hızı:437km/h, Havada kalış süresi: 3 saat, Servis tavanı:6120m
2.Ülkemizde Kullanılmış T-34 Uçakları
a)Hava Kuvvetleri Dönemi

4. T-34A’lar Türk Hava Kuvvetleri’nin jet devrine geçişten
sonra pilot eğitimini kendi üzerine alması nedeniyle Kanada’dan
hibe olarak gelmiştir. 24 uçağın tamamı iki parti halinde 1956’da
gelmiş ve tamamı Hava Okulu’na tahsis edilmiştir. 1974’e kadar
burada görev yapan uçaklar aynı yıl 123. Filo’ya devredilmiştir.
1974’de T-41’lerin gelişinden itibaren 1993 yılına kadar
müştereken temel eğitim görevini üstlenmişlerdir. Aynı yıl Türk
Hava Kurumu’na devredilmişlerdir.
THKv seri no Geliş tarihi Notlar
54-5201/2-201/OK-1 25.08.1956
54-5202/2-202/OK-2 25.08.1956
54-5203/OK-3 25.08.1956
54-5204/2-204/OK-
04
10.06.1956
54-5205/OK-05 10.06.1956
54-5206/OK-06 25.08.1956

5. 54-5207/OK-07 25.08.1956
54-5208/OK-08 25.08.1956
54-5209/OK-09 25.08.1956
54-5210/OK-10 10.06.1956
54-5211/OK-11 10.06.1956
54-5212/OK-12 10.06.1956
54-5213/OK-13 10.06.1956

6. 54-5214/OK-14 25.08.1956
54-24215/OK-15 10.06.1956
54-5216/OK-16 10.06.1956
54-5217/OK-17 25.08.1956
54-5218/OK-18 25.08.1956
54-5219/2-219/OK-
19
25.08.1956
54-5220/2-220/OK-
20
10.06.1956
54-5221/2-221/OK-
21
10.06.1956

7. 54-5222/2-222/OK-
22
10.06.1956
54-5223/2-223/OK-
23
10.06.1956
54-24224/OK-24 10.06.1956

8. b)Sivil Dönemi
THK ile yapılan anlaşmalar ile 1995 yılında 2 , 1998 yılında
yapılan anlaşma ile 9 uçak İHK(İstanbul Havacılık
Klübü)bünyesine katılmıştır. 17 Aralık 2000 tarihinde TC-IHL(54-
24222)tescilli sarı renkli T-34A uçağı İzmit Körfez’de
gerçekleştirdiği gösteride motor arızası yaşamış ve kısa süre
sonra düşmüştür.T-34 lerin sivil dönemindeki tek kazadır.
Aynı yıl içerisinde Amerikan Lima Lima
Flight Team adını taşıyan ve tamamı T-34 Mentor’lardan oluşan
akrobasi takımına ait bir uçak havadakanat katlamış ve
düşmüştür.Kazanın ardından dünya çapında T-34 uçaklarının
uçuşları durdurulmuştur. yılında Beechcraft firması sorunun kanat
profilinden kaynaklandığını saptamış ve gerekli modifikasyonların
yapılması için T-34 kullanıcılarına çağrıda bulunmuştur.
2 adet T-34 uçağının tamamen sökülmek suretiyle 6 aylık bir
çalışma sonucu baştan aşağı yenilenmiştir.
T-34’ler Hava Kuvvetlerimiz tarafından geri alınarak, bir kısmı
sergilenmek üzere havacılık müzelerine gönderilmiştir.

10. 3.Topluluğumuz ve Amaçları
Topluluğumuzun temelleri 2013 yılının Kasım ayında Kokpit
Havacılık Programı’nın gündeme getirdiği T-34 Mentor’un
korunması ile ilgili haberin ardından atılmıştır.Yapılan haberin
üzerine müze yönetimi tarafından ilgili uçağın(54-24218) koruma
altına alınmasının ardından topluluğumuz sosyal medya üzerinden
faaliyetlerine başlamış ve derneğimiz(Liseler Havacılık Birliği)
çatısı altında resmiyet kazanmıştır.Topluluğumuzun sosyal
medya üzerinden aktif olarak 550-600 kişi arasında üyesi
bulunmaktadır.
Üyelerimizin bir çoğu T-34 Mentor ile uçmuş ve halen uçmak
isteyen kişilerdir.
Asıl amacımız ulu önder Mustafa Kemal Atatürk’ün biz gençlere
emanet ettiği ülkemizi , “İstikbal Göklerdedir!” sözünü parola
bilerek havacılık alanında ülkemizi geliştirmek , genç
arkadaşlarımıza havacılık ve tarih sevgisi kazandırmak , tarihi
objeleri korumaktır.Bu sebeple bizlere her zaman kişi kurum ve
kuruluşlara çok teşekkür ediyoruz.
(54-24218 kuyruk numaralı uçak 2011 de düzenlenen Türkiye
Hava Gösterisi için Kayseri 2.Hava İkmal Bakım Merkezi
tarafından restore edilerek açılış uçuşu yapmıştır.)
a)Yapmakta Olduğumuz Çalışmalar
Amaçlarımız doğrultusunda yapmakta olduğumuz çalışmalar şunlardır:
 T-34 uçağının tanıtılması ve insanların bilinçlendirilmesi.
 Bu uçağı seven insanları ve bu uçağa asker veya sivil olarak yıllarca
çalışmış kişileri bir araya getirmek.
 Uçakların yerlerinin güncel resimleriyle ve kuyruk numaralarıyla tespit
edilmesi.
 T-34 hakkında her türlü bilgi, belge, resim ve videoların toplanması.
 Ülkemizde kullanılmış T-34 uçakları 1954 yılında üretildiğinden
şuanda(2014) 60 yaşındalar.60 yaşında olmalarının anısına peç tasarımcısı
Martien Heijmen’a 2 farklı tasarım yaptırılmıştır.

11. b) Planladığımız Çalışmalar
İlgili makamlardan gerekli izinler alındığı taktirde yapmayı planladığımız
Çalışmalar :
 Türkiye Hava Gösterisi için restore edilen 54-24218’in aktif tutulması
ve korunması.
 Yerleri bulunan uçakların(c Mentorların şuanki durumu bölümünde
güncel listesi mevcuttur) incelenerek, uçar hale veya motor çalıştırıcak
hale getirilmesi.
 Ülkemizde ki T-34 uçaklarının 60.yaşının kutlanması amacıyla,bu yıl
düzenlenecek olan Türk Hava Kuvvetleri’nin 103.Kuruluş Yıl Dönümü
Etkinlikleri’nde uçuş gösterisi yapması veya sergilenmesi.

12. c)T-34 Mentorların Şuanki Durumu
Kuyruk
Numarası
Bulunduğu
Yer
Özel Not: Fotoğrafı
54-24206/
OK-06/2-
206
Ankara
Havacılık
Müzesi
Uçağın üzerinde
2-218 yazmakta ancak
bu hatalıdır.
54-24208/
OK-08
Eskişehir
Havacılık
Parkı
Uçağın üzerinde A-80
yazmaktadır ve
araştırmalarımız
sonucu 54-24208
olduğunu tespit
edilmiştir.
54-24212/
OK-12
Rahmi Koç
Müzesi
İstanbul
54-24216/
OK-16
İstanbul
Havacılık
Müzesi

13. 54-24217/
OK-17
İzmir
Ödemiş
Teyyare
Parkı
54-24215/
OK-15/
TC-CCG
(54-24218)
İstanbul
Havacılık
Müzesi
2011 de Türkiye hava
gösterisinde uçmuştur.
Ve müzeye uçarak
gitmiştir.Halen aktif
olarak tutulmaktadır
ve Türkiyedeki tek
aktif Mentordur.
(Not 1 e bakınız)
54-24220/
OK-20
İstanbul
Havacılık
Müzesi
Müzeye uçarak
gelmiştir ve son kez
orda motor
çalıştırrmıştır.
54-24223/
OK-23
TC-CCF
Türk Hava
Kurumu
Müzesi
Ankara
Üzerinde TC-CCE
yazan ancak
incelemelerimiz
sonucu uçağın TC-
CCF olduğu tespit
edilmiştir

14. 54-24202/
OK-02
Eskişehir
Anadolu
Üniversitesi
MYO
2-001/OK-
001
2. Anajet
Üssü Girişi
İzmir
Bu uçak daha
sonradan 2. Hava
İkmal Bakım
Komutanlığınca ,
kırım geçirmiş
T-34 lerin parçalarıyla
üretmiştir. Asıl OK-01
kırım geçirmiş ve
günümüze
ulaşmamıştır
54-24214/
OK-14/
TC-CCE
Hava teknik
Okullar
Komutanlığı
İzmir
Bu uçak Askeri bölge
içerisinde bulunduğundan
resmi mevcut değildir.
Not-1:Ole Nikolajsen arşivine göre TC-CCG hava
kuvvetlerine geri verilerek 54-24218 olarak geçmiştir.
Ancak TC-CCG 54-24215 tir.Bu Hatanın 34-18 olan Üretim
numarasından kaynaklı olduğunu düşünmekteyiz.

15. Kayıp Uçaklar Listesi:
Uçak Not Fotoğrafı
54-24207/OK-07/
TC-CCB
54-24211/OK-11/
TC-CCC
54-24221/OK-21/
TC-IHK
2007 yılına kadar Sabiha
Gökçen Havalimanında ,
TC-CCG ve TC-CCC ile
bulunduğu tespit
edilmiştir.
Not-2
54-24207/OK-07/TC-CCB sivil dönemdeyken parçalanarakyedek parça olarak kullanıldığını
düşünmekteyiz.

16. Uçakların Özeti
54-5201/2-201/OK-1 Kaza/Kırım
54-5202/2-202/OK-2 Anadolu Üni. Siv.Hv. MYO
54-5203/OK-3 Kaza/Kırım
54-5204/2-204/OK-04 Kaza/Kırım
54-5205/OK-05 Kaza/Kırım
54-5206/2-206/OK-06 (TC-CCA) Mu.Ank
54-5207/2-207/0K-07 (TC-CCB) Yedek Parça
54-5208/2-208/OK-08 Mu.Esk
54-5209/2-209/OK-09 Kaza/Kırım
54-5210/2-210/OK-10 Kaza/Kırım
54-5211/2-211/OK-11 (TC-CCC) Kayıp
54-5212/2-212/OK-12 (TC-CCD) Mu.RMK
54-5213/OK-13 Kaza/Kırım
54-24214/2-214/OK-14 (TC-CCE) İzmir Gaziemir HAMYO
54-24215/2-215/0K-15 (TC-CCG) (Nuri Bey) Mu.İst
54-5216/2-216/OK-16 (TC-CCH) Mu.İst
54-5217/2-217/OK-17 (TC-CCI) Ödemiş T.P
54-5218/2-218/OK-18 Yedek Parça
54-5219/2-219/OK-19 Kaza/Kırım
54-5220/2-220/OK-20 Mu.İst
54-5221/2-221/OK-21 (TC-IHK) Kayıp
54-24222/2-222/OK-22 (TC-IHL) Kaza/Kırım
54-24223/2-223/OK-23 (TC-CCF) Mu.THK
54-24224/OK-24 Kaza/Kırım
2-001/OK-01 (Toplama Uçak) 2.AJÜ

17. 4.Liseler Havacılık Birliği
Derneğimiz 27 Temmuz 2013 tarihinde Gümüşhane Valisi
Sn.Yusuf MAYDA Bey’in destekleri ile Gümüşhane ilinde
kurulmuştur.İlk ve orta öğretim kurumlarında havacılık kulübü
kurmayı,okullarda ki havacılık faaliyetlerinin
yürütülmesi,faaliyetlerde öncülük edilmesi ve havacı genç bir
nesilin kazandırılması amacı ile kurulmuştur.Kurulduğu andan
itibaren 8 ay içerisinde toplam 15 üye okul sayısına ulaşmış, aynı
zamanda Hava Kuvvetleri Komutanlığı ile birlikte faaliyetler
gerçekleştirilmiştir. Halen Hava Kuvvetleri Komutanlığı ile
koordineli bir şekilde okul faaliyetlerimizi sürdürmekteyiz.
Derneğimiz 2014 yılının Mayıs ayında merkezini İstanbul’a
taşıyarak yönetimini İstanbul İli’nden sağlayacaktır.