Droga apo ilacet psikoaktive 1.0

DROGA APO ILACET
PSIKOAKTIVE 1.0
OpenSourc3MK
Klubi I Kriminalistikes dhe Sigurisë
2019

PERMBAJTJA
1.0.CFARESHTEDROGA
2.0.ZANAFILLA EILACEVEPSIKOTROPE
3.0.KLASIFIKIMI I DROGAVE
3.1.Klasifikimi Idrogave ne baze te perberesse strukturëskemikale
3.2.Klasifikimi Idrogave ne baze te efekteve
3.3.Klasifikimi Idrogave be baze te ligjit
4.0.KOKAINA
5.0.MARIJUANA APO KANABISI
6.0.LSD
7.0.MESCALINA
8.0.KEPURDHA MAGJIKE APO PSYLOCIBIN
8.1.Efektet
8.2.Legaliteti
9.0.AMFETAMINA
10.0.METHAMFETAMINA
11.0.HEROINA
12.0.OPIUMI
13.0.STEROIDETANABOLIKE
13.1 Steroidetanabolike ne RMV
14.0.MDMA APO EKZTAZE
14.1.Efektete mdma apo ekztaze
15.0.SCOLPAMINE

SHKURTESAT
SH.B.A. – SHTETET E BASHKUARA TE AMERIKES
E.S. – ERES SON
P.S. – PARA ERES SON
ACT- Sistemi i KlasifikimitKimikTerapeutikAnatomik
OBSH – Organizatabotrore e shendetsis
B.C.- Para Isaita.s.
A.D. - Pas Vdekjes
MDMA - Methylenedioxymethamphetamine
LSD - Lysergicaciddiethylamide

1.0.CFAR ESHTE DROGA
Një ilaçështë çdosubstancë që shkaktonnjë ndryshimnë fiziologjinë ose psikologjinë e një organizmi
kur konsumohet.Drogazakonishtdallohetngaushqimi dhe substancatqë ofrojnëmbështetje ushqyese.
Konsumi i ilaçeve mundtë bëhet përmes inhalimit,injeksionit,pirjessë duhanit(tym),gëlltitjes,thithjes
përmesnjë poreve në lëkurëose shpërbërjesnëngjuhë.
Në farmakologjinë,një ilaçështë një substancëkimike,zakonishte strukturëssë njohur,e cila,kur
administrohetnë një organizëmtë gjallë,prodhonnjëefektbiologjik.Njëilaçfarmaceutik,i quajtur
edhe ilaç,ështënjë substancëkimike që përdoretpërtë trajtuar,kuruar,parandaluarose diagnostikuar
një sëmundje ose përtë promovuarmirëqenien.Në mënyrë tradicionale ilaçetumorënpërmes
nxjerrjesngabimëtmedicinale,porsë fundmi edhe ngaorganike sinteza.Barnatfarmaceutikemundtë
përdorenpërnjë kohëzgjatje të kufizuar,ose rregullishtpërçrregullime kronike.
Sistemi i KlasifikimitKimikTerapeutikAnatomik(ATC),është sistemimë i përdorurpërklasifikimine
ilaçeve,i caktonilaçeve një kodunikATC,i cili është një kodalfanumerikqë e caktonatë në klasa
specifiketë ilaçeve brendasistemitATC.Një tjetërsistemkryesori klasifikimitështëSistemi i Klasifikimit
të Biofarmacisë.Kjoklasifikonilaçetsipastretshmërisëdhe përshkueshmërisë së tyre ose vetive të
përthithjes.1
Ilaçetpsikoaktivejanë substancakimike që ndikojnë në funksionimine sistemitnervorqendror,duke
ndryshuarperceptimin,gjendjen shpirtërore ose vetëdijen.Këtobarnandahennë grupe të ndryshme si:
stimulues,depresivë,antidepresivë,anksiolitikë,antipsikotikë dhe halucinogjenë.Këtoilaçe psikoaktive
janë provuartë dobishme në trajtimine një game të gjerë të kushteve mjekësore,përfshirëçrregullimet
mendore në të gjithë botën.Barnatmë të përdoruranë botë përfshijnë kafeinën,nikotinëndhe alkoolin,
të cilatkonsiderohengjithashtuilaçe rekreative,pasi atopërdorenpërkënaqësi dhe jopërqëllime
medicinale.Abuzimi i disailaçeve psikoaktivemundtë shkaktojë varësipsikologjike ose fizike.Vlentë
përmendetse të gjithailaçetmundtë kenë efekte anësore të mundshme.Përdorimi i tepërti
stimuluesve mundtë nxisëpsikozënstimuluese.Shumë ilaçe rekreative janë të paligjshme dhe traktate
ndërkombëtare siçështë Konventae vetme përDrogatNarkotike ekzistojnë me qëllimtë ndalimittë
tyre.Ilaçetpsikoaktive janë substancaqë mundtë ndryshojnë vetëdijen,gjendjenshpirtëroredhe
mendimete atyre që i marrinato. Ato përfshijnë ilaçelegale,siçështë duhani dhe alkooli;si dhe ilaçe të
paligjshme,të tillasi kanabisi,amfetaminat,ekstazia, lsd,maskelina,kepurdhatmagjike,kokainadhe
heroina.
Në përgjithësi,përdorimii duhanit,alkoolitdhe ilaçevetë tjeratë kontrolluaraporritetme shpejtësidhe
kjopo kontribuonndjeshëmnë barrënglobale të sëmundjeve. Një studimi OBSH-së përqëndrimetndaj
18 aftësive të kufizuaranë 14 vende zbuloi se "varësiae substancave"urenditnë ose afërmajësnë
drejtimtë mosmiratimit shoqërorose stigmës,dhe se "‘alkoolizmi "urenditjoshumë largnë shumicën
e shoqërive të studiuara2
1 https://en.wikipedia.org/wiki/Drug
2 https://www.greenfacts.org/en/psychoactive-drugs/index.htm

2.0.ZANAFILLA E ILACEVE PSIKOAKTIVE
A keni menduarndonjëherë se sakohë njerëzitkanë qenëtë lidhurme ilaçetqë ndryshojnë mendjen?
Sipasnjë përmbledhjejetë botuarrishtazi të dekadave të kërkimeve arkeologjike,njerëzitnë të gjithë
botënkanë përdorursubstancapsikoaktive si opiumi,alkooli dhe "kërpudhamagjike"që ngakoha
parahistorike.
Në përgjithësimendohetse substancatqë ndryshojnë mendjen,ose të paktënilaçet,janë çështje
moderne,pornëse shikojmë të dhënatarkeologjike,kashumë të dhënaqë mbështesinkonsumine tyre
në kohëratparahistorike,"Dr.ElisaGuerra-Doce,një profesori asociuari parahistorisë në Universitetine
Valladolidnë Spanjë dhe autori përmbledhjes,i thaHuffingtonPostnë një email."Sapobimëte drogës
dhe pije të fermentuaraukonsumuanpërherë të parë,kaprova të pandërprerapërpërdorimtë tillë
ndërshekuj,dhe herë pashere,marrëdhënietqë filluannë kohëratparahistorikekanë vazhduarderi në
ditëte sotme.3
Meqenëse nukkatë dhënatë shkruara përtë siguruarprovapër përdorimine drogësmijëravjetmë
parë,shkencëtarëtshikojnëmbetjete lashtasi fosilete bimëvepsikoaktive,mbetjete alkoolit dhe
kimikatevetë tjerapsikoaktive,si dhe vizatimetparahistorike përtë marrë një kuptimsesi upërdorën
droga .
Pijamë e hershme alkoolikedatonnë 7,000-6,600 B.C.Mbetjete pijesugjetënnë lagjete qeramikës
nga fshati antikJiahu,në provincënHenantë Kinës.Pijapërbëhejnganjë përzierje orizi,mjalti dhe
rrushi të fermentuarose frutatë tjera.
Mbetjetmë të hershme fosile të kaktusithalucinogjenikSanPedro,të gjenduranë një shpellënë Peru,
datojnë nga8,600 deri në 5,600 B.C.Farat e fasuleve mescale,të gjeturanë atë që është tani Texasjugor
dhe Meksikaveriore,datojnëngafundi i mijëvjeçarittë nëntë B.C..Në 1000 A.D.Dhe skulpturatë vogla
prej guri të quajtura"gurë kërpudha"të gjeturanë Guatemala,Meksikë,Hondurasdhe El Salvador
sugjerojnë që kërpudhathalucinogenike janë përdorurnë kultete shenjtamidis500 B.C.dhe 900 A.D.
Mbetjetmë të hershme të gjeturatë fosilizuaratë bimëssë opiumit,që datojnëngamesi i mijëvjeçarit
të gjashtë B.C.,ugjetënnë një vendgërmimi në Itali më pakse 20 milje në veri-perëndimtë Romës.
Mbetjete kapsulave të farave të lulekuqitdhe gjurmëte opiumeve janë zbuluarnë pllakëndhe kockate
skeleteve njerëzore që datojnë që ngamijëvjeçari i 4 B.C.,së bashkume artin parahistorikqë tregojnë
pjesë të lulekuqesqë përdorennë ceremonitëfetare.
Provatmë të hershme të njerëzve që përtypinkokadatojnënë Amerikëne Jugutrreth8,000 vjetmë
parë.Mbetjete pjesëve të gjetheve të kokësjanë gjeturnë dyshemetëe shtëpive në LuginënNanchoc,
Peru,dhe në mbetjetdentare të njeriutdhe flokëtmumje.
3 https://www.huffpost.com/entry/prehistoric-drug-use-thousands-of-years_n_6622446

Tuba përpirjene duhanitqë datojnë rreth2,000 B.C. janë gjeturnë Argjentinënveriperëndimore,
megjithëse ështëe paqartë nëse atojanë përdorurpërduhanapo bimë të tjerahalucinogjene.Mbetjet
e nikotinësqë gjendennë tubadatojnë që nga300 B.C.
“Mos pini ose perdorni droga!"është një ngathenietmë të zakonshme të shqiptuarangaprindërite
adoleshentëve ,me shpresënpërtë ndihmuarfëmijëte tyre të vegjël dhe të impresionuarpërtë
shmangurnjë jetë të mjerimitdhe dëshpërimit. Zakonisht,një bisedë e tillëndodhnë tryezëne darkës
ose mëngjesit(megjithësenë epokëntonë 'të zënë',kjonë familjendodhinmë rrallë),kunjerëzit
konsumojnë dyilaçetmë konvencionalenë shoqërinë perëndimore:Kafeinadhe alkooli…
Fjala"ilaç"ka një origjinë të panjohur - shumicae historianëve spekulojnë se rrjedhngafjala"droge", që
do të thotë "furnizimose stok"ngafrëngjishtjae vjetere shekullitXIV.Në anglisht,"drogue",ndoshta
që rrjedhnga "droge"nga Gjermaniae Mesme që do të thotë "e thatë",duke iureferuarbimëve
medicinaletë ruajturasi lëndë e thatë në fuçi. Vini re boshllëkune "të paligjshëm"ose "të paligjshëm"
në përkufizimine "ilaçit".Jo,një ilaçështëçdosubstancë,e paligjshme ose jo,e cilakanjë efekt
fiziologjik në trupine njeriut.4
Shijentonë përsubstancapsikoaktive e dëshmojnë në të dhënatmë të hershme njerëzore.Historikisht,
substancatpsikoaktivejanë përdorurngapriftërinjtënë ceremonitë fetare (p.sh.,amanitamuskaria);
shëruespërqëllime medicinale(p.sh.,opiumi);ose popullsiae përgjithshme në një mënyrë të aprovuar
shoqërore (p.sh.,alkooli,nikotinadhe kafeina).
Përshembull,përdorimimedicinali opiumitpërshkruhetngatë dhënatmë të hershme të shkruara.
Pharmakoni Nepenthespërmendetnë shekulline 9-të para Krishtitnë Odisenëe Homerit. Eshte
shkruarse Helenjae bukure Trojëse kishte marrë këtë ilaçnga një mbretëreshëegjiptiane dhe se ajoe
përdori atë përtë trajtuar luftëtarëtGrekë ("aktualishtajohodhi një ilaçnë verëne së cilëspininpërtë
përgjumurçdodhimbje dhe zemërimdhe sillte harresënngaçdopikëllim”).Që ngashekulli i 18-të,
shumicae personave qe interpretonintekstet kanë menduarse ki ilaçishte përgatiturngaopiumi.
Eshte interesante që kjopërgatitje cilësohetsi një farmatik,d.m.th.,një ilaç,në origjinenGreke.Sipas
etimologjisë(ne:jo,dhe penthes:hidhërim, pikëllim), dotë ishte një anksiolitikose një antidepresantnë
ditete sotme.
Kurani (609-632)në lidhje me përdorimine drogës,megjithësediskutonpijetqe hupinvetdijen(kamr)
dhe,më saktësisht,alkoholin.Dodiskutimmbi narkotikëtdhe varësitë duhettë fillojë ngaKurani,pasi ai
është themelii ligjit,etikësdhe teologjisëislame.Kuranie quanalkoolin"Punimii Shajtanit"
Fillimisht,arabëtkonsumuanalkoolnë festatdhe tubimete tyre.Disamuslimanë,duke parë efektinqë
kishte alkooli në njohëjen të një personi dhe pasojatsociale të tij,i kërkuanMuhameditt'ujepte atyre
disaudhëzime Kur'anikembi të.Zoti i përgjigjetnë Kuranduke thënë,"Atajupyesin(Pejgamberin) për
pijetalkoolike (khamr) dhe lojërate fatit: Juthoni,"Kamëkattë madhnë të dy,dhe disapërfitojnë për
njerëzit:mëkati është më i madhse dobia"(El-Bekare 2:219).
4 https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3202501/

3.0.KLASIFIKIMI I DROGAVE
Klasifikimii ilaçeve është një mënyrë përtë organizuarilaçetnë kategori.Kashumë arsye përtabërë
këtë.
Klasifikimii ilaçeve sipasngjashmërive kimikeështë i dobishëmsepse barnatqë janë kimikishttë
ngjashme shpeshkanë ndikimedhe rreziqetë ngjashme.Njëindividqë është i varurnga një ilaç
gjithashtukamë shumë të ngjarë të abuzojë dhe të bëheti varurnga një ilaçtjetërnëse është kimikishti
ngjashëm.Gjithashtu,i njëjti trajtimështë shpeshefektivpërilaçe të ngjashme kimikisht.Përkundër
këtyre gjeneraliteteve,ilaçetkimikishttë ngjashme mundtë kenë ndikimejuridikedhe mjekësore shumë
të ndryshme.
Shumë njerëzi klasifikojnë ilaçetsipasmënyrëssesindikojnënë mendjendhe trupin.Përshembull,disa
ilaçe kanë një tendencë përtabërë një përdoruesaktivdhe energjikndërsatë tjerëte bëjnënjë individ
të ndjeheti qetë dhe i relaksuar.Shumë ngakëtoklasifikime të ilaçeve kanë pakbazë në ngjashmëri
kimike ose rezultateligjore…
Shumicae vendeve kanë një sistemtë klasifikimitligjorpërdrogat.Këtosisteme përcaktojnërrethanat,
nëse ka,nëntë cilatai ilaçështë i ligjshëm,kërkesatë ndryshme përatë ilaç,dhe çdogjobitje ligjore që
lidhetme mbajtjen,shpërndarjen,ose prodhimine tij.Klasifikimetligjore zakonishtbazohennë vlerëne
perceptuarmjekësore të një ilaçi dhe rrezikune perceptuartë tij.
3.1 Klasifikimi I drogave ne baze te perberjes se strukturës kemikale
Alkoholi
Alkooli ështësubstancamë e abuzuarnë të gjithë botën.Ndikonnë sisteme të shumtatrupore,gjë që
nga ana tjetërshkaktonefektetë shumtate përdoruesit.Alkoolikrijonndjenjaeuforie dhe ul frenimet,
por gjithashtudëmtonrëndë gjykimin,perceptimindhe kohëne reagimit.Alkooli ështënjë depresivi
sistemitnervorqendror,porshkaktondëmtiminmë të rëndë afatgjatë në mëlçi.Kashumë formatë
alkoolit,duke përfshirë:
- ( Bira ) - ( Vena) - ( Leng AlkoholiDestiluar- Liqour) -
Alkooli,i përmendurndonjëherë me emrinkimiketanol,është një ilaçpsikoaktivqë është përbërësi
aktivnë pije si birra,vera dhe shpirtrate distiluar(pijee vështirë).Shtë njëngasubstancatmë të vjetra
dhe më të zakonshme rekreative,duke shkaktuarefektetkarakteristike të alkoolit("dehje").Ndër
efektete tjera,alkooliprodhonnjë ngritje të humoritdhe eufori,ulje të ankthit,rritje të
shoqërueshmërisë,qetësim,dëmtimtë funksionitkognitiv,memorie,motorike dhe shqisore,dhe
depresiontë përgjithësuartë funksionittë sistemitnervorqendror.Etanoliështë vetëmnjë ngadisa
lloje të alkoolit,porështë lloji i vetëmi alkoolitqë gjendetnë pije alkoolikeose përdoretzakonishtpër
qëllimerekreative;alkoolete tjeratë tillasi metanolidhe alkooli izopropiljanë toksike.5
5 https://en.wikipedia.org/wiki/Alcohol_(drug)

Opioidet
Quhenedhe opiume,opioidetrrjedhinose ngaopiumi i ilaçeve ose ngakimikatete dizajnuarapërta
imituaratë.Opioidetfunksionojnë dukebashkëvepruarme neurotransmetuesitnë trudhe duke
bllokuarsinjaletqë atapo dërgojnë.Kjomundësonqë opioidëttë shërbejnë si vrasëstë fuqishëmtë
dhimbjes,porgjithashtumundtë shkaktojnëndjenjatë kënaqësisë intensive,duke çuarnë varësi.
Varësiae opioiditështënjë ngaproblemetmë seriozeme të cilatpërballetAmerikasot.Opioidetjanë
disanga më të varuritnga të gjithasubstancate njohura,dhe ato janë gjithashtudisangamë
vdekjeprurjet.Disangaopioidetmë të njohurapërfshijnë:
-Heroin
-Fentanyl
-Oxycodone
-Tramadol
-Methadone
-Morfina
Benzodiazepine
Benzodiazepinat,ose Benzos,janë njëklasë e barnave që funksionojnëduke bashkëvepruarme acidin
gamotaminambuluestë neurotransmetuesit-A (GABA-A).BenzdoBenzobashkëvepronme GABA-A
ndryshe,kjoështë arsyejapse secili Benzondikonnë trupdhe mendje ndryshe.Benzotpërshkruhenpër
të trajtuarnjë larmi të kushteve psikiatrikedhe të gjumit,poratoabuzohenshumë shpesh.Benzotjanë
shumë të varur dhe mundtë shkaktojnë problemetë shumtamjekësore dhe psikiatrikekurnuk
përdorensiçsynohet.Shembuj të Benzospërfshijnë:
Alprazolam(Xanax,Xanax XR)
Clobazam(Onfi)
Clonazepam(Klonopin)
Clorazepate (Tranxene)
Chlordiazepoxide(Librium)
Diazepam(Valium,DiastatAcudial,Diastat)
Estazolam(Prosomisa discontinuedbrandinthe US)
Lorazepam(Ativan)

Cannabinoidet
Kanabinoidetjanë një klasë e barnave që janë kimikishttë ngjashme me tetrahidrocannabinol (THC),
agjentaktivnë marijuanë.Kanabinoidetkrijojnëndjenjatë gëzimit,të njohurasi të larta,por ato
gjithashtundikojnë negativishtnë funksioniminmendordhe fizik.Kanabinoidetjanë ilaçetmë të
abuzuarapas alkoolit,dhe atogjithnjë e më shumë pofitojnëpraniminligjor.Edhe pse konsiderohetmë
pak nvarrse se klasifikimete tjeratë drogës,kanabinoidetmundtë dëmtojnë seriozishtshëndetin
mendordhe fiziktë një personi.Shembujtë kanabinoidspërfshijnë:
-Marijuanen
-Hashhashin
3.5 Barbiturates
Barbituratetveprojnë në sisteminnervorqendrorduke ngadalësuarfunksionimine tij.Barbituratetjanë
derivate të aciditkimikbarbiturik.Barbituratetishinhistorikishttë njohurapërtrajtimine sëmundjeve
psikiatrike dhe të gjumit,dhe atoakomapërdorenpëranestezi dhe trajtimtë një numri kushteshsiç
janë epilepsiadhe dhimbjae kokës.Barbituratetjanë shumë nvarrse,dhe atogjithashtuparaqesinnjë
rrezikshumë të lartë mbidozimi pasi atobëjnë që shumësisteme të trupittë mbyllen.Shembujtë
barbituratespërfshijnë:
-Amytal
-Luminal
-Pentobarbita
3.2.Klasifikimi I drogave ne baze te efekteve
Depresantët
Më shpeshquhen"ulës",depresivëtkrijojnëndjenjëne relaksimitdhe lodhjes.Ndërsashumë shërbejnë
përqëllime legjitime në luftënkundërsëmundjesmendoredhe privimittë gjumit,atoabuzohenshumë
shpeshsepse mundtë krijojnëgjithashtundjenjaeuforie.Depresivëtnukjanë vetëmdisangailaçetmë
të varur,por ato janë gjithashtudisangamë të rrezikshmetdhe që mundtë shkaktojnëmbidozë.
Shembuj të depresionevepërfshijnë:
-Alkooli.
-Barbiturates.
-Benzodiazepine.

-Kanabis.
-Opioidet
Stimulantët
E njohurgjithashtusi “ngrites”,përdorimikryesori stimuluesveështë rritjae energjisë,përqendrimidhe
zgjimi.Thuhetse stimuluesitsigurojnënjë “nxitim”.Në afattë shkurtër,stimuluesitbesohetse rrisin
produktivitetindhe performancën,ndërsaprodhojnë një kënaqësi të ngazëllyer.Në planinafatgjatë,
stimuluesitjanë tepërnvarrese dhe kanë një potencial shumë të lartë përabuzim.Shembuj të
stimuluesve përfshijnë:
Adderall.Adderall është një ilaçi përshkruarzakonishtpërtë trajtuarata me narkolepsi dhe ADHD....
Steroidëtanabolikë.Steroidëtanabolikë janë ilaçesintetike të ngjashme me testosteronin....
Kokaina
Concerta
Krak Kokain
Dexedrine
Ecstasy
Methamphetamine
Amfetamin
Halucinogjenët
Nganjëherë referuarsi disociues,ndryshojnë perceptimine përdoruesitpërrealitetin,shpeshduke
rezultuarnë halucinacionedëgjimoredhe vizuale,një procesi njohursi "tripper".Edhe pse
halucinogjenëtjanë përgjithësishtmë pakvarësuessesaklasifikimete tjeratë ilaçeve,ndikimete tyre të
menjëhershmejanë përgjithësishtmë të rëndadhe të rrezikshme.Shembuj të halucinogjenëve
përfshijnë:
PCP
LSD
Ketamine
Mescaline
Psilocybin apoKepurdhaMagjike

Kripërate banjës
SalviaDivinorum
DMT
GHB
Ilaç që merret me thithje
Inhalantëtjanë një gamë e gjerë e kimikateve që gllabërohenkryesishtduke marrë frymë në to.Shumica
e inhalatorevepërdorenzakonishtmateriale që nukjanë në asnjë mënyrëtë dizajnuarapërtutreturnga
njerëzit.Ndërsaekzistonnjë larmi tepëre madhe midisinhalantëve,shumicaprodhojnë ndjenjatë një
niveli të lartë.Inhalantëtstudiohenmë pakse shumicae barnave të tjera.Ndërsaato kanë tendencë të
jenë më pak nvarrse se shumë substancatë tjera,përdorimi i inhalantëve ështëtepëri rrezikshëmdhe
shkaktonshumë efekteserioze shëndetësore.Shembuj të inhalantëvetë abuzuarzakonishtpërfshijnë:
-Tretësirate paqëndrueshëm
Tretësirate paqëndrueshëmjanë lëngjeqë avullojnënë temperaturëne dhomës.Atogjendennë:
pastruesdhe heqëstë bojrave,lëngje pastrimi të thatë dhe ngjitëstë benzinës,lëngje korrigjimi,lëngje
të shënjuesvetë ndjerë dhe pastrueselektronikëtë kontaktit.
-Gazrat
Gazrat përfshijnë produkte shtëpiake ose komercialesiçjanë:butani (ngaçakmakët),propani(grilate
gazit),dhe sistemi i ftohjeslëngjeve të gazrave anestezikë mjekësorë,siçjanë eteri,kloroformi,halotani
dhe oksidi i azotit.
- Aerosolet
Aerosoletjanë llakqë përmbajnëhelmuesdhe tretës.Disaaerosole të zakonshmepërfshijnë:llakbojë,
flokë dhe deozedorant,shpërndarëskrem shllaku ,sprej mbrojtëspëlhurash,dhe spraysgatimvaj ose
sprej vaj perimesh
- Nitritet
Nitritetjanë një klasë e veçantë e inhalantëve.Ndërsainhalantëte tjerë përdorenpërtë ndryshuar
gjendjenshpirtërore,nitritetorganikepërdorenkryesishtsi forcuesseksual.Nitritetorganikepërfshijnë
nitritetamil,butil dhe cikloheksil dhe përbërëstë tjerë të lidhur,dhe njihenzakonishtsi "poppers".
Nitriti amil ishte përdorurnë të kaluarënpërtë lehtësuardhimbjetnë gjoksdhe ndonjëherëpërdoret
sot përqëllime diagnostikuesenë ekzaminimete zemrës.Shumicae specave përmbajnënitritizobutil
ose nitrite butil.Këtonitrite shpeshshitennë shishe të voglakafe dhe etiketohensi "pastruesi kokëssë
videove","odorizuesi dhomës","pastruesi lëkurës"ose "aromë e lëngshme".

Steroidet
Steroidëtanabolikë përdorenpërdisakushte mjekësore,pornjerëziti përdoringjithashtuatonë
mënyrë të paligjshmenë disaambientesportive.Atai përdorinatopërtë rritur masëne muskujve,
performancëndhe qëndrueshmërinëdhe përtë shkurtuarkohëne rikuperimitmidisstërvitjeve.
Ilaçetrrjedhinartificialishtngatestosteroni kryesori hormonitmashkullor.Testosteroni është i
rëndësishëmpërpromovimindhe ruajtjene rritjessë muskujvedhe zhvillimine karakteristikave
sekondare të seksitmashkull,siçështënjë zë i thelluardhe flokëte fytyrës.
Testosteroni (Axiron,Androgel,Fortesta,Testopel,i fortë,Delatestryl,Testim,Androderm)
Androstenedione.
Stanozolol (Winstrol)
Nandrolone (Deca-Durabolin)
Methandrosteolone (Dianabol).
3.3.Klasifikimi I drogave ne baze te ligjit
Në shumë vende të botës,trafikui drogësështë i ndaluartë inkriminuarnë KodinPenal si vepërpenale.
Në RepublikëMaqedonia,kylloj krimi i lidhurme drogënështë i inkriminuarnë 21 kapituj tëKodi Penal.
Prodhimi dhe shpërndarjae paautorizuare narkotikëveilaçe,substancapsikotrope dhe prekursorë(neni
215 i KP) dhe Mundësimipërdorimi i drogës(neni216 i KP) janë veprapenale përtë cilatatojanëdënime
me burg për autorët.Në disavende,siç është Kina,Trafikimi i paligjshëmi Iranitose Singaporitështë i
dënueshëmedhe me dëniminme vdekje.
Ne Republikene MaqedonisVeriore nukegzistonnje kategori e vecantperklasifikiminllojeve te
ndryshme te drogave siceshte ne SHBA ku mundte denoheshpernje llojdroge me me shume
sanksione te ashprase sa nje lloj tjeterte drogeskemi ne KPRMV 2 nene kryesore qe denohen215 dhe
216 por kemi ligjin Ligji përmedicine dhe ndihmemjeksore 6
qe jepdefinicione te ndryshme perilacet
dhe substancat...
P.shne SH.B.A. QeveriaFederalemiratoi Aktine Kontrolluartë Substancave në 1970 në përgjigje të
epidemisë së drogës.Kyaktpërcaktoi pesë klasifikimetë ilaçeve,ose orare.Orari I vendosenilaçetdhe
përcaktohetngaligjshmëriadhe vlerae përdorimeve të mundshmemjekësore,së bashkume
potencialinpërabuzimdhe niveline rrezikuttë varësisë.Përjashtimngakjojanë traktatet
ndërkombëtare.Shtetete Bashkuaraduhettë klasifikojnë ilaçetë caktuaranë orare të caktuara përt'u
pajtuarme marrëveshjetë caktuaradiplomatike,siçështë Konventae VetëmpërDrogatNarkotike.
Disashembuj të barnave që janë në secilinorar:
6 http://zdravstvo.gov.mk/wp-content/uploads/2015/10/1-ZAKON-ZA-LEKOVITE-I-MEDITSINSKITE-POMAGALA-
106.07.pdf

Orari 1: marihuanë,heroinë,LSD,ekstazë dhe kërpudhamagjike
Orari 2: kokaina,meta,oksikodoni,Adderall,Ritalindhe Vicodin
Orari 3: Tylenol me kodeinë,ketaminë,steroidanabolikdhe testosteron
Orari i 4: Xanax,Soma,Darvocet,Valiumdhe Ambien
Orari 5: RobitussinAC,Lomotil,Motofen,Lyricadhe Parepectolin
Në përgjithësi,orari 1dhe 2 ilaçetkanë më së shumti kufizime rregullatore përkërkime,furnizimdhe
akses,dhe orari 5 i barnave kamë së paku.
4.0.KOKAINA
Kokaina(Fig.1-2.),e njohuredhe si koks,është një stimuluesi fortë që përdoretmë shpeshsi një ilaç
rekreativ.Zakonishtështë krefur,thithursi tym, ose tretetdhe injektohetnë një venë.Efektetmendore
mundtë përfshijnë humbjene kontaktitme realitetin,një ndjenjëtë fortë të lumturisëose agjitacion.
Simptomatfizikemundtë përfshijnënjë rrahje të shpejtëtë zemrës,djersitje dhe pupilsattë mëdhenj.
Dozat e larta mundtë rezultojnë në presionshumë të lartë të gjakutose temperaturëne trupit.Efektet
fillojnëbrendasekondavederi në minutatë përdorimitdhe zgjasinngapesë deri në nëntëdhjetë
minuta.Kokainakanjë numërtë vogël të përdorimeve të pranuaramjekësoresi mpirje dhe ulje të
gjakderdhjesgjatë operacionittë hundës.7
Figura1 Figura2
Kokainaështë e varurpër shkaktë ndikimittë saj në rrugëne shpërblimitnë tru.Pasnjë periudhe të
shkurtërpërdorimi,ekzistonrrezikui lartë që të shfaqetvarësia.Përdorimi i tij gjithashturritrrezikun
përgoditje në tru,infarkttë miokardit,problemetë mushkërivete ataqë e pinë duhanin,infeksionetë
gjakutdhe vdekje të papriturkardiake.Kokainae shiturnë rrugë zakonishtpërzihetme anestezikë
7 https://en.wikipedia.org/wiki/Cocaine

lokalë, mjell misri ose sheqer,të cilatmundtë rezultojnë në toksicitetshtesë.Duke ndjekurdozatë
përsërituranjë personmundtë ketë uluraftësinë përtë ndjerë kënaqësi dhe të jetë shumëi lodhur
fizikisht.
Kokainaështë ilaçi i dytë ilegal që përdoretmë shpeshglobalisht,paskanabisit.Midis14dhe 21 milion
njerëzpërdorinilaçinçdovit.Përdorimi është më i larti në Amerikëne Veriute ndjekurngaEvropadhe
Amerikae Jugut.Midisnjë dhe tre përqinde njerëzve në botëne zhvilluarkanë përdorurkokainënë një
pikë të jetëssë tyre.Në vitin2013, përdorimi i kokainësrezultoi drejtpërdrejtnë 4,300 vdekje,nga2,400
në 1990. isshtë emëruarpasbimëskokangae cilaështë izoluar.Gjethete bimësjanë përdorur nga
Peruvianetqë ngakohërate lashta.Kokainauizoluapërherë të parë ngagjethetnë vitin1860. Që nga
viti 1961, Konventae vetme Ndërkombëtare e Barnave Narkotike kakërkuarngavendetqë të bëjnë një
reklamë kokainë si një krim.
Kokainaështë një stimuluesi fuqishëmi sistemitnervor.Efektete tij mundtë zgjasinnga15 ose 30
minutanë një orë.Kohëzgjatjae efektevetë kokainësvaretngasasiae marrë dhe mënyrae
administrimit.Kokainamundtë jetë në formëne pluhurittë bardhë të imët,të hidhurpërshije.Kur
thithetose injektohet,ajoshkaktonnjë efektmpirjeje.Kokaina “krak”është një formë e tymosure
kokainëse bërë në "shkëmbinj"të vegjël dukepërpunuarkokainë me bikarbonatnatriumi(sode buke)
dhe ujë. Gjethete kokëspërzihennë mënyrë tipikeme një substancë alkaline (si gëlqere) dhe përtypen
në gojë midisfaqes(shumë e njëjtë me duhaninqë përtypet)dhe thithi lëngjete tij.Lëngjetthithen
ngadalë ngamukozae faqessë brendshme dhe ngatrakti gastrointestinal kurgëlltitet.Përndryshe,
gjethete kokësmundtë vendosen në lëngdhe të konsumohensi çaji.Konsumimi i gjetheve të kokësnë
përgjithësiështë njëmjetjoefikaspëradministrimine kokainës.
Sipasnjë raporti të Kombeve të Bashkuarapërvitin2016, Angliadhe Uellsi janë vendetme shkallënmë
të lartë të përdorimittë kokainës(2.4%e të rriturve në vitine kaluar).Vendetë tjerakushkallae
përdorimitplotësonose tejkalon1.5%janë Spanjadhe Skocia(2.2%),Shtetete Bashkuara(2.1%),
Australia(2.1%),Uruguai (1.8%),Brazili (1.75%),Kili (1.73% ),Hollanda(1.5%) dhe Irlanda(1.5%).
5.0.MARIJUANA APO KANABISI
Kanabisi (Fig.1.),i njohuredhesi marihuanamesemrave të tjerë,është një ilaçpsikoaktivngabimae
Kanabisitqë përdoretpërqëllimemjekësore ose rekreative.Komponenti kryesorpsikoaktivi kanabisit
është tetrahidrocannabinol (THC),i cili është një nga483 komponimete njohuranë bimë,duke përfshirë
të paktën65 kanabinoide të tjera.Kanabisimundtë përdoretduke pirë duhan,avullues,brenda
ushqimitose si një ekstrakt.

Kanabisi kaefekte mendore dhe fizike.Shkaktonnjëndjenjë "të lartë",ose të goditurme gurë dhe
efekte të tjera,duke përfshirë njëndryshimtë përgjithshëmnë perceptim, vështirësinë të menduar,
memorie të dëmtuarafatshkurtër,ndjenjë të ndryshuartë kohës,lëvizjetë dëmtuartë trupit,relaksim
dhe një rritje të oreksit,i njohurndryshe si "Munchies".Në dozatë larta,efektetmendore përfshijnë
psikozën,mashtrimet,halucinacionet,paranojëndhe idetë e referencës,ndonjëherë me ankthdhe
panik.Efektete tij fizike përfshijnë rritjene rrahjeve të zemrës,vështirësi në frymëmarrje,nauze dhe
probleme të sjelljestekfëmijët,nënate të cilëve përdorënkanabisgjatë shtatëzanisë.
Efektetanësore afatshkurtramundtë përfshijnë një gojë të thatë,sytë kuqdhe ndjenjaparanoje ose
ankthi.Efektetnegative afatgjatamundtë përfshijnë varësinë,uljene aftësisë mendore te ataqë filluan
përdorimine rregulltsi adoleshentë,kollitjenkronikedhe ndjeshmërinë ndaj infeksioneve të
frymëmarrjes.Kanjë lidhje të fortë midispërdorimittë kanabisitdhe rrezikuttë psikozës,megjithëse
shkakudhe efekti është debatuar.Fillimi i efekteve ndihetbrendadisaminutashkurpihetduhan,dhe
rreth30 deri në 60 minutakur gatuhendhe hahen.Efektetzgjasindyderi në gjashtë orë,në varësi të
sasisë së konsumit.
Kanabisi përdoretkryesishtpërpërdorimrekreativose si ilaçmedicinal,megjithëse mundtë përdoret
gjithashtupërqëllime shpirtërore.Në vitin2013, midis128 dhe 232 milionnjerëzpërdorënkanabis
(2.7% në 4.9% të popullsisëglobale midismoshave15dhe 65).
6.0.LSD (Lysergic acid diethylamide)
E sintetizuare parë në 1938, nga kimisti zviceranAlbertHofmann ështënjë halucinogjenjashtëzakonisht
i fuqishëm.Madeshtë bërë në mënyrë sintetike ngaacidi lisergjik,i cili gjendetnë ergot,një nga
kërpudhatqë rritetnë thekërdhe kokrratë tjera.Eshtë aq e fuqishme që dozat e saj kanë tendencë të
jenë në intervaline mikrogramit(mcg).Efektet,shpeshtë quajturanjë "udhëtim",mundtë jenë
stimuluese,të këndshme dhe të ndryshojnëmendjenose mundtë çojnë në një përvojë të pakëndshme,
ndonjëherëtë tmerrshme të quajtur"një udhëtimi keq".LSD(Fig.1.)prodhohetnë formë kristalitdhe më
pas përzihetme përbërëstë tjerë joaktivë,ose hollues si lëngpërprodhimnë formatë tretshme.Eshtë
pa erë,pa ngjyrë dhe kanjë shije paktë hidhur.

Figura1
LSD zakonishtgjendetnë rrugë në formatë ndryshme,përshembull:
Letërblotter(LSDngjyhetmbi fletë letrethithëse me modeleshumëngjyrësh;prerë në njësi të vogla
dozimi individuale) - formamë e zakonshme
Sheshe të hollë xhelatine (zakonishttë referuarasi paneledritare)
Formë tabletash(zakonishttabletatë vegjël të njohursi Microdots) ose kapsulatë lëngshme në kube
sheqeri
Formë e pastëre lëngshme (mundtë jetë jashtëzakonishte fuqishme)
LSD është një ilaçqë ndryshonmendjen.Mendohetse LSDshkaktonefekte karakteristike halucinogjene
përmesndërveprimitme receptorëtserotoninë në tru.Serotoninaështë një neurotransmetuesqë
ndihmonnë kontrolline sjelljesdhe gjendjesshpirtërore, qeverisshqisattuajadhe moderonmendimet
tuaja.
Efektetfiziketë LSDjanë të paparashikueshmengapersoni në person.Zakonisht,efektete paratë keti
ilaci kurmerrenme gojë ndjehen30 deri në 45 minutapas marrjessë tij,kulminnë 2deri në 4 orë dhe
mundtë zgjasë 12 orë ose më gjatë.Eketetqe mundte ndjehenjansi me posht:
-Hallucinacione
-Perceptimivizual i shtrembëruari formave,ngjyrave
-Tinguj të ndryshuar
-Ankthi dhe depresioni
-Flashbacks(një kthimi përvojës"udhëtim") ditëose muaj më vonë
-Ritmi i shpejtë i zemrës,rritjae temperaturëssë trupitdhe presioni i lartë i gjakut
-Pupilstë medhenj

7.0.MESCALINA
Mescaline është një alkaloidpsikhedeliknatyral i klasittë zëvendësuartë fenetilaminës,i njohurpër
efektete tij halucinogjene të krahasueshmeme atotë LSD dhe psilocybin. Ndodhnatyrshëmnë kaktusin
peyote (Lophophorawilliamsii)(Fig.1.),kaktusinSanPedro(Echinopsispachanoi)(Fig.2.),pishtarin
peruan(Echinopsisperuviana)(Fig.3.) dhe anëtarëte tjerë të familjesbimore Cactaceae.Ajogjithashtu
gjendetnë sasi të voglanë disaanëtarë të familjessë fasule,Fabaceae,përfshirë Acaciaberlandieri.
Sidoqoftë,atopretendimenë lidhje me specietAcaciajanë kundërshtuardhe nukjanë mbështeturnë
analizashtesë.
Figura1 Figura2 Figura 3
Peyote është përdorurpërtë paktën5.700 vjetnga vendasitamerikanënë Meksikë.Evropianëtvunë në
dukje përdorimine peyote në ceremonitëfetare të vendasve në kontakttë hershëm, veçanërishtnga
Huicholsnë Meksikë.Kaktuse të tjerë që përmbajnëmescalinësi SanPedrokanë një histori të gjatë
përdorimi në Amerikëne Jugut,ngaPerunë Ekuador.
Në përgatitjettradicionale të payoteve,majae kaktusitështë prerë,dukelënërrënjëne madhe të
rubinetitsë bashkume një unazë të zonëssë gjelbërfotosintezuese përtë rriturkokatë reja.Këtokoka
janë tharë më paspër të bërë butonanë formë disku.Butonatjanë përtypurpërtë prodhuarefektetose
ngjyhetnë ujë përtë pirë.Sidoqoftë,shijae kaktusitështëe hidhur,kështuqë përdoruesit
bashkëkohorë shpeshdotagruajnë atë në një pluhurdhe do ta derdhinnë kapsulapërtë mospasur
nevojë tashijojnë atë.Dozae zakonshme e njeriutështë 200-400 miligramsulfate meskaline ose 178-
356 miligramhidroklorurmeskaline.Butoni mesatar76 mm(3,0 in) përmbanrreth25 mg meskalinë.
Mescaline uizoluapërherë të parë në vitin1897 nga kimisti gjermanArthurHeffterdhe usintetizuapër
herë të parë në 1918 nga Ernst Späth.
Në 1955, politikanianglezChristopherMayhew mori pjesë në një eksperimentpërPanoramatë BBC-së,
në të cilinai gëlltiti 400mg meskalinë nënmbikëqyrjene psikiatritHumphryOsmond.Megjithëse

regjistrimi uvlerësuasi shumë i diskutueshëmdhe përfundimishtupërjashtuangashfaqja,Mayhew
vlerësoi përvojën,duke e quajturatë "gjëjamë interesanteqë kambërë ndonjëherë".
Mescaline kanjë gamë të gjerë të përdorimittë sugjeruarmjekësor,duke përfshirë trajtimine
alkoolizmitdhe depresionit,përshkaktë këtyre çrregullimeveqë kanë lidhjeme mangësitë e
serotoninës.Sidoqoftë,statusi i tij si një substancë e kontrolluarnë OraninInë Konventënpër
SubstancaPsikotrope (SH.B.A.) kufizondisponueshmërinë e ilaçitpërstudiuesit.Përshkaktë kësaj,
shumë pakstudime në lidhje me veprimtarinë e mescalinedhe efektete mundshme terapeutikete
njerëzitjanë kryerqë ngafillimi i viteve1970.
Në Mbretërinë e Bashkuar,meskalinanë formë pluhuri të pastruarështë një ilaçi KlasitA.Sidoqoftë,
kaktusi i tharë mund të blihetdhe shitetlegalisht.
Mescaline konsiderohetsi një substancë 9e programitnë Australi sipasStandardittë Helmeve (Shkurt
2020). Një substancë me orar 9 klasifikohetsi "Substancame një potencial të lartë përtë shkaktuar
dëme në ekspozimtë ulëtdhe të cilatkërkojnëmasaparaprake të veçantagjatë prodhimit,trajtimitose
përdorimit.Këtohelme duhettë jenë në dispozicionvetëmpërpërdoruesite specializuarose të
autorizuar,të cilëtkanë aftësitë e nevojshmepërt'i trajtuarato. Në mënyrë të sigurtmundtë zbatohen
rregullore speciale që kufizojnë disponueshmërinë,posedimin,ruajtjenose përdorimine tyre."
Caktetpeyote dhe bimë të tjeraqë përmbajnë mescalinë si SanPedrojanë të paligjshme në Australinë
Perëndimore,Queenslanddhe TerritorinVerior,ndërsanë shtetete tjerasi Tasmania,Victoriadhe New
SouthWales,ato janë të ligjshme përqëllime dekorative dhe kopshtarie.
Në Kanada,Francë,Hollandë dhe Gjermani,mescalina në formë të papërpunuardhe kaktusëtqë
përmbajnë mescalinëtë thatë konsiderohennjë ilaçi paligjshëm.Sidoqoftë,çdokushmundtë rritetdhe
të përdorë peyote,ose Lophophorawilliamsii,si dhe Echinopsispachanoidhe Echinopsisperuvianapa
kufizime,pasi që ai përjashtohetposaçërishtnga legjislacioni. Në Kanada,mescalinaështë klasifikuarsi
një ilaçIII i planifikuarnë bazë të Ligjittë Barnave të Kontrolluaradhe Substancave,ndërsapeyoteështë
e përjashtuar.
Në Rusi mescaline,derivatete saj dhe bimëtqë përmbajnë mescaline janë të ndaluarasi droganarkotike
(Orari I)
8.0.KEPURDHA MAGJIKE APO PSYLOCIBIN
Një kërpudhapsilocybin,e njohuredhe si kërpudhamagjike ose kërpudhapsikhedelike,është njënga
një grup polifiletiki kërpudhaveqë përmbajnëpsilocybindhe psilocin.
Gjenbiologjike që përmbajnë kërpudhapsilocybinpërfshijnëCopelandia,Gymnopilus,Inocybe,
Panaeolus,Pholiotina,Pluteusdhe Psilocybe(Fig.1.) .KërpudhatPsilocybinmundtë jenë përdorurnë
ritetdhe ceremonitë e lashtafetare.Atomundtë përshkruhennë artinshkëmbortë epokëssë guritnë
Afrikë dhe Evropë,porpërfaqësohenmë së shumti në skulpturatdhe hylogrifete para-kolumbiane,të
cilatshihennë të gjithë AmerikënQendrore dhe Jug.

Arti parahistoriki shkëmbitafërVillardel Humo,Spanjë,ofronnjë hipotezëse Psilocybe hispanicaështë
përdorurnë ritualetfetare 6,000 vjetmë parë dhe se arti në shpellatTassili në jugtë Algjerisë nga7000
deri në 9,000 vjetmë parë mund të tregojë specietPsilocybe mairei.
Speciethalucinogjene të gjinisëPsilocybekanë një histori përdorimi midispopujve vendastë
Mesoamericapërbashkësi fetare,përçarjedhe shërim, ngakohëratpara-kolumbiane e deri në ditëte
sotme.Gurë kërpudhadhe vizatime janë gjeturnë Guatemala.Një statujë që datonnga 200 e.s.dhe
duke përshkruarnjë kërpudhaqë i ngjanshumë Psilocybe meksikanitugjetnë një boshtmeksikan
perëndimordhe një varrdhome në shtetinColima.
Një specie Psilocybe ishte e njohurpërAztecssi teōnanācatl (fjalë përfjalë "kërpudhahyjnore" - formë
agglutinativee teōtl (perëndi,e shenjtë) dhe nanācatl (kërpudha)në Náhuatl) dhe raportohetse janë
shërbyernë kurorëzimine sundimtarittë AztecitMoctezumaIInë 1502. Aztekëtdhe Mazatecëtiu
referuankërpudhavepsilocybinsi kërpudhagjeniale,kërpudhadivinatore dhe kërpudhatë
mrekullueshme,kurpërkthehennë shqip.
Përmendjae parë e kërpudhave halucinogjene në literaturënmedicinale evropianeushfaqnë Gazetën
Mjekësore dhe Fizikenë Londërnë 1799: një burrë i kishte shërbyerkërpudhave Psilocybe semilanceata
që ai kishte zgjedhurpërmëngjesnë GreenParktë Londrës,familjessë tij.Doktori që i trajtoi atamë
vonë përshkroi se si fëmijamë i vogël "usulmuame të qeshuratë papjekur,dhe askërcënimete babait
ose nënëssë tij nukmundt'i përmbahen".
Në 1955, ValentinaPavlovnaWassondhe R.GordonWassonu bënë amerikanëte parë të njohur
europianë që morënpjesëaktive në një ceremoni indigjene të kërpudhave.Wassonsbëri shumë përtë
publikuarpërvojëne tyre, madje duke botuarnjë artikull mbi përvojate tyre në Jetanë 13 maj 1957.
Në 1956 Roger Heimidentifikoi kërpudhatpsikoaktiveqë Wassonse kishinsjellë përsëri ngaMeksikasi
Psilocybe,dhe në 1958, AlbertHofmannsë pari identifikoi psilocybindhe psilocinsi përbërësaktivë në
këtokërpudha.
Frymëzuarngaartikulli JetaWassons',TimothyLearyudhëtoi në Meksikë përtë provuarkërpudhat
psilocybintë dorëssë parë.Paskthimitnë Harvardnë 1960, ai dhe RichardAlpertfilluanProjektin
Harvard Psilocybin,duke promovuarstudiminpsikologjikdhe fetartë psilocybinitdhe ilaçeve të tjera
psikedelike.Pasi Learydhe AlpertupushuanngaHarvard në vitin1963, ata e kthyenvëmendjene tyre
drejtpromovimittë përvojëspsikedelike ndaj antikulturëssë poshtme të hipit.
8.1.Efektet
Efektete kërpudhave psilocybinvijnë ngapsilocybindhe psilocin.Kurgelltitenpsilocybina,prishet ne
lukthtë prodhoni psilocinë,e cilaështë përgjegjëse përefektetpsikhedelike.Psilocybindhe psilocina
krijojnë rritje afatshkurtratë tolerancëssë përdoruesve,dukee bërë kështutë vështirë përabuzimine
tyre,sepse më shpeshatomerrenbrendaperiudhëe shkurtërkohore,aqmë të dobëtajanë efektetqë
rezultojnë.Kërpudhatpsilocybinnukdihetse shkaktojnë varësifizike ose psikologjike(varësia).Efektet
psikedelike kanë tendencë të shfaqenrreth20 minutapasgëlltitjesdhe dotë zgjasinafro6 orë.Mund të

shfaqenme efekte fizike përfshirë marrje mendsh,të vjella,eufori,dobësimuskulore ose relaksim,
përgjumje dhe mungesë koordinimi. Ashtusi me shumë substancapsikhedelike,efektete kërpudhave
psikhedelike janësubjektive dhe mundtë ndryshojnë në mënyrë të konsiderueshme në mesine
përdoruesve individual.Efektetndryshuese të mendjessë kërpudhaveqë përmbajnë psilocybin
zakonishtzgjasinngatre deri në tetë orë në varësi të dozës,metodëssë përgatitjesdhe metabolizmit
personal.Orëte para 3-4 të udhëtimitzakonishtquhen'kulmi' në të cilinpërdoruesi përjetonpamje më
të gjalladhe shtrembërimenë realitet.Sidoqoftë,efektetmundtë dukense zgjasinshumëmë gjatë për
përdoruesitpërshkaktë aftësisësë psilocybinpërtë ndryshuarperceptimine kohës.
Efektetshqisore përfshijnë halucinacione vizualedhe dëgjimoretë ndjekurangandryshimetemocionale
dhe perceptimi i ndryshuari kohësdhe hapësirës.Ndryshimete dukshmenë shqisatdëgjimore,vizuale
dhe prekëse mundtë bëhentë dukshme rreth30minutaderi në një orë pas gelltitjes,megjithëse
efektetmundtë zgjasinderi në dyorë.
8.2.Legaliteti
KërpudhatPsilocybinjanë të rregulluaraose të ndaluaranë shumë vende,shpeshdukembajturdënime
të rëndaligjore (përshembull,Akti i SubstancavePsikotrope të Sh.B.A.,Akti i keqpërdorimittë drogave
në Mbretërinë e Bashkuar1971 dhe Act Drugs 2005, dhe në KanadaAkti i Drogave dhe Substancave të
Kontrolluara).
Organizatae kombeve te bashkuaratek Neni 32i KonventëspërSubstancatPsikotropei lejonkombettë
përjashtojnë ngandalimi disapërdorime tradicionale të substancave:Një shtetnë territorine të cilitka
bimë që rritentë egra të cilat përmbajnë substancapsikotropengaatonë OraritI dhe të cilat
tradicionalishtpërdorenngadisagrupe të vogla,të përcaktuaraqartë në ritetmagjike ose fetare,mund,
në kohëne nënshkrimit,ratifikimitose pranimit,të bëjë rezervime në lidhje me këtobimë,në lidhje me
dispozitate nenit7,përveçdispozitavenë lidhje me tregtinë ndërkombëtare.
Kërpudhatpsikoaktive,në formëne tyre të freskët,mbetentë ligjshmenë disavende,siçështë Austria.
Më 29 nëntor2008, Hollandanjoftoi se dotë ndalojë kultivimindhe përdorimine shumicëssë
kërpudhave që përmbajnë psilocybinduke filluarnga1 Dhjetori 2008. Ndërsadisalloje kërpudhash - më
së shumti "tartuf"më pak të forta- me siguri nukishinvendosurnë listëne ndalimeve,disadyqane të
zgjuaravazhdojnë shitjene tyre.
Portugaliakadekriminalizuarposedimine të gjithailaçeve rekreative (përfshirë kërpudhatpsilocybin) në
sasi jo më shumë se një furnizimdhjetëditori kësaj substance.Megjithatëkultivimi dhe shpërndarja
(blerja/shitja) janë vepërpenale.
Psilocybinështë i paligjshëmnë Indi.Sidoqoftë,zbatimi i këtij ndalimiështë i komplikuarngafakti se
ndërsavetë përbërjaështë e ndaluar,kërpudhatqë përmbajnë substancënnukjanë.

9.0.AMFETAMINA
Amfetaminaështënjë stimuluesi sistemitnervorqendror(CNS) që përdoretnë trajtimine çrregullimit
të hiperaktivitetittë deficitittë vëmendjes(ADHD),narkolepsisëdhe mbipeshes.Amfetaminauzbulua
në 1887 dhe ekzistonsi dy lloje :levoamphetamine dhe dextroamphetamine.Amfetaminai referohetsi
duhetnjë kimike specifike,bazëssë lirë racemike,e cilaështë pjesë e barabartë e dyenantiomereve,
levoamphetamine dhe dextroamphetamine,në formate tyre të pastra. Termi është përdorurshpeshnë
mënyrë joformalepërt'iureferuarçdokombinimi të enantiomereve,ose secilitprej tyre vetëm.
Historikisht,ajoështë përdorurpërtë trajtuarkongjestionine hundësdhe depresionin.
Amfetamina(Fig.1.)përdoretgjithashtusi një përmirësuesi performancësatletike dhe përmirësues
njohës,dhe në rekreativë si një afrodiziakdhe euforizues. Eshtë një ilaçparecetë në shumë vende,dhe
posedimi dhe shpërndarjae paautorizuare amfetaminësshpeshkontrollohetfortpërshkaktë rreziqeve
të rëndësishme shëndetësoreqë lidhenme përdoriminrekreativ.
Figura1
I pari farmaceutiki amfetaminësishte Benzedrine,një markë e cilaupërdorpër të trajtuar një sërë
kushtesh.Aktualisht,amfetaminafarmaceutikeështëpërshkruarsi amfetaminë,Adderall,
dextroamphetamine,ose productjoaktivlisdexamfetamine.Amfetaminarritmonotaminëndhe
neurotransmetiminngacmuesnë tru,me efektete saj më të theksuaraqë synojnë sistemet
neurotransmetuesenorepinefrine dhe dopamine.
Në doza terapeutike,amfetaminashkaktonefekteemocionaledhe njohëse të tillasi eufori,ndryshimnë
dëshirënpërseks,rritje të zgjimitdhe kontrolltë përmirësuarnjohës.Ajoshkaktonefekte fiziketë tillasi
përmirësimi i kohëssë reagimit,rezistencae lodhjesdhe forcae rriture muskujve.Dozamë të mëdhatë
amfetaminësmundtë dëmtojnë funksioninnjohësdhe të shkaktojnë prishje të shpejtë të muskujve.

Varësiaështë një rrezikseriozme përdorimine rëndë të amfetaminësrekreative,pornukkagjasa të
ndodhë ngapërdorimi mjekësorafatgjatënë dozaterapeutike.Dozashumë të lartamundtë rezultojë
në psikozë (p.sh.,deluzionedhe paranojë) e cilarrallë paraqitetnë dozaterapeutike edhe gjatë
përdorimitafatgjatë.Dozatrekreativejanë përgjithësishtshumëmë të mëdhase dozatterapeutike të
përshkruaradhe mbartinnjë rrezikshumë më të madhtë efekteve anësore serioze.
Tolerancandaj drogëszhvillohetme shpejtësinë abuziminme amfetaminën(d.m.th.,përdorimi
rekreativi amfetaminës),kështuqë periudhate abuzimittë zgjaturkërkojnëdozagjithnjëe më të
mëdhatë ilaçitpërtë arritur të njëjtinefekt.
Sipasnjë përmbledhjejetë Cochrane përtërheqjente individëtqë përdorindetyrimishtamfetaminën
dhe metafetaminë,"kurpërdoruesite rëndë kronikë ndërpresinpapriturpërdorimine amfetaminës,
shumë raportojnë një sindromëtërheqjejetë kufizuarngakohaqë ndodhbrenda24 orëve ngadoza e
tyre e fundit".
10.0.METHAMFETAMIN
Kur bëhetfjalë përndryshiminmidisamfetaminësdhe metafetaminës,shumënjerëzndjehentë hutuar
përfaktinse përbërjete tyre kimike janë shumëtë ngjashme.Sidoqoftë,njerasjell pasojashumë më të
mëdhapërabuzimindhe varësinë e tij.A e dini cili është më keq,amfetaminaapometafetamina?
Një amfetaminëështë një klasë e një ilaçi stimuluesvarës,siçështë Adderall.Metamfetamina(Fig.1)
është drogae vetstimuluese me efekte shumëmë të këqijanë trup.Të dystimuluesitshkaktojnë rritje
të presionittë gjakutdhe një rrahje më të shpejtë të zemrësdhe të dyshpejtojnëmetabolizmintuaj dhe
rritintemperaturëne trupit.
Figura1
Marrja e ndonjë prej ketyre drogave çonnë ndjenjatë këndshme të euforisë.Jugjithashtufitoni më
shumë energji,aftësi më të madhe përt'upërqëndruardhe një dëshirëtë madhe përt'i kryergjëratdhe
përt'u përfshirë në aktivitete.Këtotingëllojnë si përfitime të mëdha,porrealiteti është shumë më i
errëtdhe varësianga metodaështë veçanërishtvdekjeprurësedhe e vështirëpërt'udhënë fund.

Methamfetamina është shumëi ngjashëmme amfetaminate tjera,porka një ndryshimkryesor
strukturor.Kjoështë,ajoshkonnë trurintuaj më shpejtse ilaçete tjerastimuluese.Methbënqë jutë
ndiheni të lartë shumë shpejt.Përshkaktë këtij ndryshimi,më shumë njerëzkërkojnë të abuzojnë me
methamfetamin sesastimuluesite tjerë.
Tolerancapritettë zhvillohetme përdorimine rregullttë metamfetaminësdhe,kurpërdoretnë mënyrë
rekreative,kjotolerancë zhvillohetme shpejtësi.Në përdoruestë varur,simptomate tërheqjeslidhen
pozitivishtme niveline tolerancësndaj drogës.Depresioni ngatërheqjae metafetaminëszgjatmë gjatë
dhe është më e rëndë se ajo e tërheqjessë kokainës.
Sipasrishikimitaktual të Cochrane mbi varësinë e drogësdhe tërheqjennë përdoruesitrekreativë të
metamfetaminës,"kurpërdoruesite rëndë kronikë ndërpresinpapriturpërdorimine [metamfetaminës],
shumë raportojnë një sindromëtë tërheqjestë kufizuar ngakohaqë ndodhbrenda24 orëve nga dozae
tyre e fundit".
Simptomate tërheqjestekpërdoruesitme dozë të lartë kronike janë të shpeshta,që ndodhinderi në
87.6% të rasteve dhe vazhdojnë përtre deri në katërjavë me një fazë të shënuar"përplasje"të shfaqur
gjatë javëssë parë.
Simptomate tërheqjessë metafetaminësmundtë përfshijnë ankthin,lakminëe drogës,disponimin
dysforik,lodhjen,oreksine rritur,lëvizjene rriturose uljene lëvizjes,mungesëne motivimit,
pagjumësinëose përgjumjen,dhe ëndrrate gjallaose të kthjellta.
Metafetaminaqë është e pranishme në rrjedhëne gjakuttë një nëne mundtë kalojë përmesplacentës
në një fetusdhe të sekretohetnë qumështine gjirit.Foshnjate linduranganënatabuzuese të
metamfetaminësmundtë pësojnë njësindromëtë tërheqjesneonatale,me simptomaqë përfshijnë
modele të gjumitjonormal,ushqyerje të dobët,dridhjedhe hipertoni.Kysindromi tërheqjesështë
relativishti butë dhe kërkonvetëmndërhyrje mjekësorenë afer 4% të rasteve.
Ndërsafoshnjate porsalinduratë varuranga opioidettregojnë shenjate mprehtatë tërheqjessë
menjëhershme,foshnjate prekurangametamfetaminatregojnëpakmë shumë sesanjë tendencë për
të fjetur.
Një mbidozë e moderuare metamfetaminësmundtë shkaktojësimptomatë tillasi:ritëmjonormal të
zemrës,konfuzion,urinimtë vështirë dhe /ose të dhimbshëm,presiontë lartë ose të ulëttë gjakut,
temperaturë të lartë të trupit,refleksetmbi-aktivedhe /ose tepërtë përgjegjshme,dhimbje muskulore,
agjitaciontë rëndë ,frymëmarrje e shpejtë,dridhje,ngurrimurinardhe paaftësi përtë kaluarurinën.
11.0.HEROINA
Heroinë,e njohuredhe si diamorfinë midisemravetë tjerë,ështënjë opioidqë përdoretmë shpeshsi
një ilaçrekreativpërefektete tij euforike. Përdoretnë mënyrëmedicinale në disavendepërtë
lehtësuardhimbjenose në terapinë e zëvendësimittë opioideve. Zakonishtinjektohet në një venë,por

gjithashtumundtë pihetduhan,të thithetne hund ose të inhalohet. Fillimi i efekteve ështëzakonisht i
shpejtë dhe zgjatpërdisaorë.
Efektetanësore të zakonshme përfshijnë zvogëlimine frymëmarrjes,gojëne thatë,përgjumjen,
funksioninmendortë dëmtuar,kapsllëkundhe varësinë.Efektetanësore tjeratë përdorimitme
injeksionmundtë përfshijnëenet të infektuaratë zemrës,infeksione të lindurangagjakudhe
pneumoni.
Heroinë(Fig.1.) ubë përherë të parë nga C. R. AlderWrightnë 1874 nga morfina,një produktnatyral
nga Afioni(lulekuqe).Rreth448 ton heroinë ubënë në vitin2016. Në vitin2015, Afganistani prodhoi
rreth66% të opiumitnë botë.Heroinëne paligjshme shpeshpërzihetme substancatë tjera.
Fig.1.
Fillimi i efekteve të heroinësvaretngamënyrae administrimit.Studimetkanë treguarqë kënaqësia
subjektivee përdorimittë drogës(komponenti përforcuesi varësisë)është proporcionale me normënnë
të cilënrritetniveli i gjakuttë ilaçit.Pirjae duhanitështë rrugamë e shpejtë e administrimittë ilaçeve,
megjithëse injeksioni intravenozrezultonnë një rritje më të shpejtë të përqendrimittë gjakut.Këto
pasohenngafutje anale ose vaginale,thithje ngahundadhe gëlltitje.
Doza të mëdhatë heroinësmundtë shkaktojnë depresionfatal të frymëmarrjes,dhe ilaçi është
përdorurpërvetëvrasje ose si armë vrasjeje.Vrasësi serikHaroldShipmanpërdori diamorfinë te
viktimate tij,dhe Hetimi pasuesi Shipmançoi në një shtrëngimtë rregullorevepërruajtjen,përshkrimin
dhe shkatërrimin e barnave të kontrolluaranë MbretrinBritaneze.
Mbidozimi i heroinëszakonishttrajtohetme antagonistinopioid,naloxone.Kjondryshonefektete
heroinësdhe shkaktonnjë kthimtë menjëhershëmtë vetëdijes,pormundtë rezultojënë simptoma
tërheqjeje.Gjatësiae gjysmë e naloxonitështë më e shkurtërse disaopioide,aqsamundtë duhettë
jepetdisaherë,derisaopioidi të metabolizohetngatrupi.

Midis2012 dhe 2015 ishte shkakukryesori vdekjeve të lidhurame drogënnë Shtetete Bashkuara. Që
atëherë fentanili është një shkakmë i zakonshëmi vdekjeve të lidhurame ilaçet.
Në varësi të ndërveprimeveme ilaçetdhe shumë faktorëtë tjerë,vdekjangambidozimi mundtë zgjasë
dikunga disaminutanë disaorë.Vdekjazakonishtndodhpërshkaktë mungesëssë oksigjenitqë vjensi
pasojë e mungesëssë frymëmarrjestë shkaktuarngaopioidi.Mbidozate heroinësmundtë ndodhinpër
shkaktë një rritje të papriturtë dozësose pastërtisë ose përshkaktë uljessë tolerancësndaj opioideve.
12.0.OPIUMI
Opiumi (Fig.1.) (ose lotëte lulekuqes,emrishkencor:Lachrymapapaveris) ështëlateksi tharë i marrë
nga kapsulate farave të Papaversomniferum. Përafërsisht12 përqinde opiumitështëi përbërë nga
morfinaanalgjezike alkaloid,e cilapërpunohetkimikishtpërtë prodhuarheroinë dhe opioide të tjera
sintetike përpërdorimmedicinaldhe përtregti të paligjshme të barnave.Lateksipërmbangjithashtu
kodeinë dhe opiumine lidhurme ngushtë të opiumit,dhe alkaloidejoanalgjezikesi papaverinadhe
noskapina.
Fig.1.
Metodate prodhimitnukkanë ndryshuarqë ngakohërate lashta.Nëpërmjetmbarështimitselektivtë
bimësPapaversomniferum,përmbajtjae morfinëssë alkaloideve fenantiren,kodeina, dhe në një masë
më të vogël thebaineështë rriturshumë.Në kohëtmoderne,pjesamë e madhe e thebinës,e cila
shpeshshërbensi lëndëe parë përsintezëne oksikodonit,hidrokodonit,hidromorfonitdhe opiumeve të
tjeragjysëmintetike,buronnganxjerrja Papaverorientale ose Papaverbracteatum.
Përtregtinë e paligjshmetë drogës,morfinanxirretngalateksi (Fig.2.) i opiumit,duke zvogëluarpeshën
më të madhe për88%. Pastaj konvertohetnë heroinë e cilaështë pothuajsedyherë më e fuqishme,dhe
rrit vlerënme një faktortë ngjashëm.Peshae zvogëluardhe pjesamë e madhe e bëjnë më të lehtë
trafikimin.

Fig.2.
Rajoni i Mesdheutpërmbandëshmitëmë të hershme arkeologjike të përdorimittë njeriut;faratmë të
vjetratë njohuradatojnë më shumë se 5000 pespara Krishtitnë epokënneolitikeme qëllime të tillasi
ushqimi,anestetikëtdhe rituali.Dëshmitë ngaGreqiae lashtë tregojnë se opiumiishte konsumuarnë
disamënyra,duke përfshirë thithjene avujve, ceshteje medicinale dhe si një kombinimme hemlockpër
vetëvrasje.
Perandoritë Sumeriane,Asiriane,Egjiptiane,Indiane,Minoane,Greke,Romake,Persiane dhe Arabe të
gjithë përdorëngjerësishtopiumin,i cili ishte formamë e fuqishmee lehtësimittë dhimbjesqë ishtenë
dispozicion,duke lejuarkirurgëtantikëtë kryejnëproceduratë zgjaturakirurgjikale.
Ndërsafuqiae Perandorisë Romake ra,tokatnë jugdhe në lindje të DetitMesdhe upërfshinë në
Perandoritë Islamike.Disamuslimanë besojnë se hadithet,siçështë në SahihBuhari,ndalonçdo
substancë dehëse,megjithëse përdorimi i dehësve në ilaçështë lejuargjerësishtngastudiuesit. Midis
400 dhe 1200 es,tregtarëtarabë futënopiuminnë Kinë,dhe Indinëme viti 700 es.
MjekuMuhamedibnZakariyaal-Razi me origjinë persiane ("Rhazes",845–930 er) mbajti një laborator
dhe shkollë në Bagdad,dhe ishte një studentdhe kritiki Galenit;ai përdori opiuminnë anestezidhe
rekomandoi përdorimine tij përtrajtimine melankolisë në Fi ma-la-yahdaraal-tabib,"Në mungesë të
një mjeku", publikoi njëmanual “mjekësornë shtëpi”i drejtuardrejtqytetarëve të thjeshtë përvetë-
trajtimnëse mjekunukishte në dispozicion.
Opiumi ishte i ndaluarnë shumë vende gjatë fillimittë shekullittë 20-të,duke çuarnë modelinmodern
të prodhimittë opiumitsi një pararendëspërilaçetrekreative të paligjshmeose barnatme recetë të
rregulluarfort,me taksë të lartë.Në 1980, 2,000 ton opiumfurnizuantë gjithapërdorimetlegale dhe të
paligjshme.
Prodhimi në mbarë botënnë vitin2006 ishte 6610 tonë metrikë - rrethnjë e pestaniveli i prodhimitnë
1906, që nga atëherë,prodhimii opiumitkarënë.

Në vitin2002, çmimi përnjë kilogramopiumishte 300 dollarë përfermerin, 800 dollarë përblerësitnë
Afganistan,dhe 16,000 dollarë amerikanë në rrugëte Evropëspërparase të shndërrohej në heroinë.
Kohëte fundit,prodhimi i opiumitështë rriturnë mënyrë të konsiderueshme,duke tejkaluar5,000 tonë
në 2002 dhe duke arritur në 8.600 tonë në Afganistandhe 840 tonnë Trekëndëshine Artë në vitin2014.
Prodhimi pritettë rritetnë 2015 pasi farat e reja,të përmirësuarajanë sjellë në Afganistan.
OrganizataBotërore e Shëndetitkavlerësuarse prodhimi aktual i opiumitdotë duhettë rritetpesëfish
përtë llogariturnevojëntotale globalemjekësore.
13.0.STEROIDET ANABOLIKE
Steroide anabolike(Fig.1),të njohuraedhe më saktë si steroidëanabolik-androgjenikë (AAS),janë
androgjene steroide që përfshijnëandrogjene natyralesi testosteroni,si dhe androgjene sintetike që
kanë lidhje strukturore dhe kanë efekte të ngjashme me testosteronin.
Fig.1.
Atojanë anabolike dhe rritinproteinë brendaqelizave,veçanërishtnë muskujtskeletorë,dhe gjithashtu
kanë shkallë të ndryshme të efekteve androgjenikedhe virilizuese,duke përfshirë induksionine
zhvillimitdhe mirëmbajtjessë karakteristikave sekondaremashkullore seksuale,siçështë rritjae flokëve
të fytyrësdhe trupit.Fjalaanabolik,që i referohetanabolizmit,vjenngagreqishtja ἀναβολήanabole,
"ajoqë hidhetlart,lëmsh".Androgjenetose AASjanë një ngatre llojete agonistëvetë hormoneve
seksuale,të tjerëtjanë estrogjenesi estradioldhe progestogjenë si progesteroni.
AASu sintetizuanë vitet'30,dhe tani përdorenterapeutikishtnë mjekësi përtë stimuluarrritjene
muskujve dhe oreksin,shkaktojnëpubertetinmashkullordhe përtë trajtuar kushte kronike të humbjes,
të tillasi kanceri dhe SIDA.KolegjiAmerikani MjekësisëSportivepranonse AAS,në prani të dietës
adekuate,mundtë kontribuojënë rritjene peshëstrupore,shpeshme rritjene masëssë ligëtdhe se
fitimetnë forcënmuskulare të arriturapërmesushtrimeve me intensitettë lartë dhe dietae duhur
mundtë rritengjithashtungapërdorimi i AASnë disaindividë.

Rreziqetshëndetësore mundtë prodhohenngapërdorimi afatgjatë ose dozatë tepërtatë AAS.Këto
efekte përfshijnë ndryshime të dëmshme në niveline kolesterolit(rritjae lipoproteinësme densitettë
ulëtdhe uljae lipoproteinësme densitettë lartë),puçrrat,presioni i lartë i gjakut,dëmtimi i mëlçisë
(kryesishtme shumicëne AASorale) dhe ndryshimetë rrezikshmenë strukturëne barkushessë majtë të
zemra.Këtorreziqe rritenmë tej kur,siçndodhshpesh,atletëtmarrinsteroidë krahasilaçeve të tjera,
duke shkaktuardëme në mënyrë të konsiderueshme më shumë në trupate tyre.Efekti i steroideve
anabolike në zemërmundtë shkaktojëinfarktmiokardi dhe goditje në tru.Kushtetqë kanë të bëjnë me
pabarazitë hormonale siçjanë gjinekomastiadhe uljae madhësisësë testikulave gjithashtumundtë
shkaktohenngaAAS.Tekgratë dhe fëmijët,AASmundtë shkaktojëmaskulinizimtë pakthyeshëm.
Përdorimetergogenike përAASnë sporte,garadhe bodybuildingpasi ilaçetqë rritinperformancënjanë
të diskutueshmepërshkaktë efekteve të tyre anësore dhe potencialitpërtë fituaravantazhtë padrejtë
në garat fizike.Përdorimi i tyre referohetsi dopingdhe ndalohetngashumicae organeve kryesore
sportive.Atletëtkanë qenënë kërkimtë ilaçeve përtë rrituraftësitë e tyre atletike që prej fillimittë
Lojërave Olimpike në Greqinë e Lashtë.Përshumë vite,AASkaqenë deri më tani substancatmë të
zbuluaratë dopingutnë laboratorëte akredituarngaIOC.
Në vendetkuAASjanë substancatë kontrolluara,shpeshekzistonnjë tregi zi në të cilinilaçete
kontrabanduara,të prodhuaranë mënyrë klandestineapoedhe të falsifikuaraushitenpërdoruesve.
AASjanë të ndaluaranga të gjithë organetkryesore sportive përfshirë Shoqatëne Profesionistëve të
Tenisit,MajorLeague Baseball,FédérationInternationalede Football Associationof Olimpiada,Shoqata
Kombëtare e Basketbollit,Lidhjae Hokejve Kombëtare,ArgëtimiBotërori Mundjesdhe Lidhja
Kombëtare e Futbollit.AgjensiaBotërore e Anti-Dopingut(WADA)mbanlistëne substancave
përmirësuese të performancëstë përdorurangashumë organe kryesore sportive dhe përfshintë gjithë
agjentëtanabolikë,i cili përfshintë gjithaAASdhe prekursorët,si dhe të gjithahormonetdhe substancat
përkatëse.
13.1. STEROIDET ANABOLIKE NE RMV
“Palestrat”në tërë Maqedoninë,në vendqë të ushtrojnë të kërkojnënjë shpirtdhe truptë
shëndetshëm,sipas“tendencave”të rejatë modëskërkojnëshiringa,dopingdhe gjilpëra.Ritmi i shpejtë
i jetësdhe tendencave të modëspoi bëjnë gjithnjë e më shumë djemdhe vajzatë rejatë blejnë"kimi",
duke dashurtë arrijnë rezultatetkryesore me një përpjekjetë vogël.Përdorimi i steroideveështë një
prirje në rritje midistë rinjve që duantë arrijnë trupine tyre të dëshiruarnë një kohë të shkurtërdhe
me më pakpërpjekje.Njëngarreziqetmë të mëdhanë sportështë doping(përdorimii stimuluesve të
paligjshëm).
Ka më shumë se 100 lloje të steroideveanabolike në botë.Kapilula,injeksione dhe xhel,dhe atomund
të blihennë barnatore me recetë ose në mënyrë të paligjshme në tregune zi.
Pasojate steroideve janë "Agresioni dhe depresioni,infertiliteti,tullacia,problemete zemrësdhe sulmi
në zemër,presioni i lartë i gjakut,puçrratnë lëkurë,mëlçiae dëmtuar,uljae funksionittë testikullit,

janë disanga pasojatqë mundtë vijnë ngapërdorimi i steroideve",thaJovanJanevski.mjeki Klinikëssë
Mjekësisë së Brendshme në Manastir.
Mjekëtnë spitalinshtetërortë Toksikologjisë,Kardiologjisë dhe Endokrinologjisënë Shkupthonë se ka
pasur disaraste të personave të moshave të ndryshme me shëndettë dëmtuarpërshkaktë përdorimit
të steroideve.
"Ne gjithashtupatëmvdekjene një djali 20-vjeçarpërshkaktë marrjessë steroideve - hormoneve së
bashkume alkoolin.Djali pësoi një sulmnë zemër",thaDr.LidijaPopovskangaKlinikae Shkupit.
Me steroidanabolik,atanukkanë asnjë spermë të vetme të gjallë të mbeturpërrrethtre muaj,"tha
Klinikae Endokrinologjisënë Shkup.
Steroidetshkaktojnë varësimendore dhe fizike,duke e bërë të vështirë ndalimine përdorimittë tyre.
Nëse dozanormale ditore e testosteronitnatyral të prodhuarështë 2deri në 10 mg, marrjae steroidëve
mundta rrisë këtë numërnë 100 mg.Dhe kjosasi e madhe shkatërronmëlçinëe njeriut.
Unë jamnjë konkurrente e bodybuilder,disavite më parë vendosatë përgatitempërnjë konkursdhe
kërkovandihmë ngadisakolegë të mi.Unë udhashë rreth500 eurodhe ata sollënsteroidë nga
Bullgaria.
Kështufillontregimi i tij Kire.K,një bodybuilderprofesionistme kohë të gjatë. Përtryezë kampërdorur
testosteron,enanthate,dianabol dhe decadrabolin.Kolegëte mi morëntë njëjtëngjë dhe nukkishin
asnjë problem.Porpasi ndalova,më saktë pastre muajsh,pata probleme me presionine gjakut,
dhimbje koke dhe djersitje shumë.Fitova20 kg, asgjë nukmë mblodhi.Kurshkovate mjeku,ai e dinte
se diçka nukishte në rregull me trupintim, diçkae panatyrshme.Unë fshehangamjekuqë pomerrja
ilaçe të paligjshme,portransaminazate gjakuttimishindhjetë herëmë të lartase normalja.Unë
gënjevase pijaalkohol.
Nukdijaçfarë të them,sepse ajoqë bëjaishte e paligjshmedhe kishafrikë. "Përgjashtë muaj nukmund
të përballojatransaminazate lartadhe presionin,kështuqë pothuajse kishapasojatë përhershme."
Cmimete zankoshme te steroideveanabolkene tregune zi te RMV zakonishtshkojnnga3.000 denar
perhapa sic janDianabol dhe deri ne 6.000 apo8.000denar per injeksionete cilatzgjatinpernje cikel 1
mujor.
14.0.MDMA APO EKSTAZE
3,4-Methylenedioxymethamphetamine (MDMA) i njohurzakonishtsi ekstaza(E) ose molly,ështënjë ilaç
psikoaktivqë përdoretkryesishtpërqëllime rekreative.Efektete dëshiruarapërfshijnë ndjesi të
ndryshuar,energji të rritur,empati,si dhe kënaqësi.Kurmerrenme gojë,efektetfillojnë në 30deri në
45 minutadhe zgjasin3 deri në 6 orë.
Efektetanësore përfshijnë varësinë,problemete kujtesës,paranojën,vështirësinë e gjumit,bluarjene
dhëmbëve,shikimine paqartë,djersitjendhe një rrahje të shpejtëtë zemrës.Vdekjetjanë raportuarpër

shkaktë rritjessë temperaturëssë trupitdhe dehidrimit.Përdorimi i vazhdueshëmnjerëzitshpesh
ndjehentë depresionuardhe të lodhur.MDMA vepronkryesishtduke rrituraktivitetine serotoninës,
dopaminësdhe noradrenalinësnë neurotransmetuesitnë pjesë të trurit.Itakonklasave të
zëvendësuaratë amfetaminëssë ilaçeve dhe kaefekte stimuluesedhe halucinogjene.
MDMA(Fig.1.)(Fig.2.)është e paligjshme në shumicëne vendeve dhe,që ngaviti 2018, nukka përdorime
të aprovuaramjekësore.Përjashtime të kufizuarajanë bërë ndonjëherë përhulumtime.Studiuesitpo
hetojnë nëse MDMA mundtë ndihmojë në trajtimine sëmundjessë rëndë,rezistente ndaj trajtimittë
stresitpost-traumatik(PTSD) me provatklinike të fazës3përtë parë efektivitetindhe sigurinë që pritet
të fillojë në vitin2018.Në vitin2017, FDA i dha MDMA një përcaktimtë terapisë së përparimitpërPTSD
, do të thotë që nëse studimettregojnëpremtime,njërishikimpërpërdorimine mundshëmmjekësor
mundtë ndodhë më shpejt.
Fig.1. Fig.2.
MDMA u zhvilluapërherë të parë në 1912 nga Merck. Ajou përdorpërtë përmirësuarpsikoterapinënë
fillimtë viteve 1970 dhe u bë e njohursi një ilaçrruge në vitet1980. MDMA zakonishtshoqërohetme
ahengje,valledhe muzikëelektroniketë vallëzimit.
Mund të përzihetme substancatë tjerasi ephedrina,amfetaminadhe metamfetamina.Në vitin2016,
rreth21 milionnjerëzmidismoshës15dhe 64 vjeçpërdorënekstazën(0.3% e popullsisëbotërore)
14.1 EFEKTET E MDMA APO EKSATZE
Në përgjithësi,përdoruesite MDMA raportojnë se ndjejnëfillimine efektevesubjektivebrenda30deri
në 60 minutatë konsumimitoral dhe arritjene efektitkulminantnë 75 deri në 120 minuta,të cilat më
pas pllakapërrreth3.5 orë.Efektete dëshiruara afatshkurtrapsikoaktivetë MDMA janë raportuarte
perfshish:
Euforia- një ndjenjë e mirëqenies së përgjithshme dhe lumturisë.
Vetëbesimi rritur,shoqërueshmëri dhe perceptimi komunikimittë lehtësuar
Efektetentaktogjene— empatianë rritje ose ndjenjae afërsisëme të tjerëtdhe vetveten

Pupilsattë dilatuar
Relaksimdhe ankthi zvogëluar
Emocionaliteti rritur
Një ndjenjë e paqessë brendshme
Haluçinacioni butë
Ndjesi e rritur,perceptimiose seksualiteti
Vershtrimi i ndryshuari kohës
Përvojae nxiturngaMDMA varet ngadoza, vendosjadhe përdoruesi.Ndryshueshmëriae gjendjessë
ndryshuartë induktuarështë më e ulëtnë krahasimme psikhedelikëte tjerë.Përshembull,MDMA e
përdorurnë festaështë e lidhurme aktivitettë lartë motorik,ndjenjën e zvogëluartë identitetitdhe
vetëdijësimtë dobëtpërrrethinat.Përdorimii MDMA individualishtose në grupe të voglanë një mjedis
të qetë dhe kurpërqendrohet,shoqërohetme rritjene kthjelltësisë,përqendrimit,ndjeshmërisë ndaj
aspekteve estetike të mjedisit,ndërgjegjësimittë rriturpëremocionetdhe aftësisë së përmirësuartë
komunikimit.Në mjedisetpsikoterapeutike,efektetMDMA janë karakterizuarngaidetë infantile,
qëndrueshmëriae humoritdhe kujtimetdhe gjendjetshpirtërore të lidhurame përvojate fëmijërisë.
MDMA është përshkruarsi një ilaç"empatizues"përshkaktë efektevetë tij që prodhojnë empati.
Rezultatete disastudimeve tregojnë efektete rritjessë empatisë me të tjerët.Efekti i shoqërueshmërisë
në rritje të MDMA është konsistent,ndërsaefektete tij në empati kanë qenë më të përziera.
15.0.SCOLPAMINA
“Fryma e Shejtanit”rrjedhngaluljae shkurreve "borrachero", (Fig1.)ezakonshmenë vendine Amerikës
së Jugut të Kolumbisë.Farat,kurpluhurohendhe nxirrenpërmesnjë procesi kimik,përmbajnë një
kimikate të ngjashme me skopolaminëne quajtur"burandanga".Borracheroështë përdorurpërqindra
vjetnga vendasite Amerikëssë Jugutnë ritualetshpirtërore.

Thuhetse droga çon në halucinacione,imazhe të frikshme dhe mungesë vullnetitë lirë.Amnesiamund
të ndodhë,duke e lënë viktimëntë pafuqishëmtë kujtojëngjarjetose të identifikojë autorët.
Sipasnjë artikulli të Wall StreetJournal të 1995, rreth gjysmae të gjithapranimeve të dhomavetë
urgjencësnë Bogota,Kolumbi ishinpërhelmimngaburundanga.Scopolamineështë gjithashtue
pranishme në JimsonWeed(Daturastramonium),një bimë që gjendetnë pjesënmë të madhe të
kontinentitAmerikan.
Ki ilaç rruge është gjithashtunë dispozicionnë formëne recetës.Nëse vuaningalevizjanë deti,mbase
keni përdorurscopolamine(TransdermScop) në aventurëntuaj të funditnë oqean.Përbërësi aktiv
është i disponueshëmnë një copë transdermale 1miligramtë veshurpasveshittuaj përtë ndihmuarnë
largimine sëmundjesnë lëvizjeose të përzierdhe të vjellapasoperacionit.Ilaçi ngadalëpërthithet
përmeslëkurësnganjë membranëe specializuarpërkontrollimine normësqë gjendetnë copëza. Eshtë
veshurpërtre ditë parase të zëvendësohet.Dozae ulëtdhe përthithjae ngadaltë ndihmonnë
parandalimine efekteve anësoretë rëndate shumicae njerëzve.Fushae scopolaminenukklasifikohet
nga DEA si një substancë e kontrolluar.
Substancae kontrolluarose jo,mundtë ketë përdorimtë vërtetëtë paligjshëmtë drogës.Dozatë larta
ose pije me aromë mundtë shkaktojnë probleme.Departamentii Shtetitshënonnë faqene tyre të
internetitse skopolaminamundtabëjë një viktimëtë pandërgjegjshmepër24 orë ose më shumë.Në
Kolumbi,kupërdorimii saj duketse është më i përhapuri,"vlerësimetjozyrtare"të ngjarjeve
scopolamine janë afërsisht50,000 në vit.
Në doza të mëdhamundtë shkaktojë “dështimtë frymëmarrjesdhe vdekje”.Sidoqoftë,këtoefekte janë
përshkak të administrimitoral në "formë të lëngshme ose pluhuri në ushqime dhe pije",duke mosu
hedhurnë fytyrëne dikujtose përvetësuarpërmesnjë pjese letretë lagur.
Nukështë përt'u habitur,shumicae këtyre incidentevekolumbiane kanë ndodhurnë klube të natësdhe
bare,duke kujtuarilaçine përdhunimitRohypnol.Sidoqoftë,disangjarjenë Kolumbi raportohetse kanë
një kthesë interesante:burratme pamje të pasurshpeshjanë në shënjestërtë grave të reja,tërheqëse;
jo anasjelltas.
Llogaritë e scopolamine që përdorennë të gjithë botënjanë në dispozicion.Në Paris, një raportnga
NewsweekEurope shfaqise të moshuaritpo slumoheshinnganjë rrjetndërkombëtarkinez.

Droga apo ilacet psikoaktive 1.0

Recommended

Recommended

More Related Content

Featured

Featured (20)

Droga apo ilacet psikoaktive 1.0