De mobiele telefoon zit in het DNA van de moderne mens en is onze beste vriend in een cocktail van lekker en irritant. Met hulp van selfies, appjes en sms-jes (be)leven we ons leven. Maar genieten we ook van de momenten zelf? Hoe zorg je dat deze zoete allemansvriend geen asociale hufter wordt?

1. © Copyright 2013 Dagblad De Limburger / Limburgs Dagblad.
Het auteursrecht, ook ten aanzien van artikel 15 AW,
wordt uitdrukkelijk voorbehouden. zaterdag, 11 juni 2016
V
ind je me leuk?”
„Wat?”
„Vind je me leu-euk?”
„Ik versta je niet…”
„V i n d j e m e l e u k!”
Die laatste zin dondert
als een oerknal door de stille trein. Een jonge vrouw
houdt coupé 2931 naar Sittard gegijzeld met haar
gesprek. Met haar mobiele telefoon in de luidspre-
kerstand maakt ze als een op hol geslagen Julia haar
slechthorende Romeo het hof. Zonder gêne. In een
volle treincoupé.
En iedereen MOET meeluisteren. Zelfs met de
oordopjes van de mp3-speler diep in de gehoorbuis
geduwd, is haar krolse uitroep overduidelijk te ver-
staan.
Op dit soort momenten ben ik het van harte eens
met de Duitse kwaliteitskrant Die Zeit die vorig jaar
een maatschappelijke discussie aanzwengelde met
het artikel ‘Bellen wordt het nieuwe roken’. Volgens
mediadeskundige en journalist Stefan Schmitt is bel-
len een meedogenloze gewoonte geworden waaraan
steeds meer mensen zich openlijk storen.
‘
Het dingHet ding
Zeg eens eerlijk: hoe vaak heb jij de mobiele tele-
foon per dag in de handen? Even de mail checken,
meteen door naar Facebook en met een veeg van de
wijsvinger zit je al weer op de tijdlijn van Twitter of
Instagram. Oh ja, wacht! Je vrienden
hebben in die tussentijd 36 berichtjes
op WhatsApp gedropt.
En dat allemaal in een paar minuten
tijd. En de rest van de dag? Verloopt
niet heel anders. Heb je last van ‘social-
besitas’: (dwangmatig) vaak en tot diep
in de nacht sociale media op die draag-
bare minicomputer checken? Of is het
niet zo erg en ben je gewoon erg ge-
hecht aan Het Ding? Een superhandig
apparaat, laat daar geen misverstand
over bestaan. Gemak dient de mens en
Het Ding is met al zijn mogelijkheden
niet meer uit het leven weg te denken.
Alle etiquetteregels stug negerend,
piept, rinkelt of marimbaat de
smartphone tijdens avondeten, ver-
gaderingen, in de rij bij de kassa of
gedurende quality time met hartsvrien-
din of kinderen. En in negen van de
tien gevallen reageren we, als keurig
gedresseerde Pavlov-honden, vrijwel
onmiddellijk door te klikken, swipen of
liken.
Ongemerkt is Het Ding een volwaar-
dige factor geworden waaraan we in
alle facetten van ons leven aandacht
schenken. Zelfs als dat ten koste gaat
van face to face-ontmoetingen. Zoals
die keer dat we met vrienden hadden
afgesproken in een restaurant, ergens
in Limburg. Binnen vijf minuten na
aankomst was nummer één aan het
scrollen door zijn tijdlijn van Facebook,
appte nummer twee naar het thuis-
front dat manlief de kinderen niet te
laat naar bed moest brengen en stelde
nummer drie voor een selfie van ‘deze
gezellige avond’ te maken om haar
Instagram-account te verfraaien met
weer een ‘ge-wel-dig!’ moment.
Herkenbaar?Herkenbaar?
Zeker weten, meent schrijfster An-
ke Hans die in 2014 haar boekje met
smartphone-etiquette lanceerde, nadat
ze zich bewust was geworden van haar
eigen onbeschofte telefoongedrag in
gezelschap met vrienden. „Een belang-
rijke tip? Zodra je je smartphone in
gezelschap op tafel legt, zeg je eigen-
lijk: mijn aandacht is voor jou, ik vind
jou belangrijk, totdat iemand anders op
mijn telefoon binnenkomt.” Of je de te-
lefoon daarbij op de ‘rug’ of ‘buik’ legt,
maakt volgens Hans geen verschil.
De Engelse taal kent hiervoor al een
speciaal werkwoord: phubbing. Iemand
minachtend behandelen door meer
aandacht te schenken aan je telefoon
dan aan de mens naast je. In de VS
leidde het (irritante) telefoongebruik
ook tot een gezelschapspel: phone
stacking. Vrienden die in een kroeg
afspreken, leggen bij aankomst hun
telefoons op een stapel, een stack.
Degene die het eerst zijn mobieltje
grijpt – ‘we hebben een beller!’- betaalt
de gezamenlijke rekening. Dus: ober,
doe nog maar een rondje!
Etiquette
Kunnen we stellen dat de mobiele tele-
Etiquette
Kunnen we stellen dat de mobiele tele-
foon waarmee we in een nanoseconde
verbonden zijn met honderden sociale
contacten, het échte mens-tot-mens-
contact in de weg staat? Of zelfs leidt
tot (meer) asociaal gedrag? Etiquette-
deskundige Anouk van Eekelen vindt
dat laatste te ver gaan, maar: „Ik denk
wel dat het goed is om met elkaar
mobiele etiquetteregels af te spreken.
Gebruiken we de mobiele telefoon? Zo
ja: op welke manier?”
De ontwikkeling van de mobiele tele-
foon is de afgelopen jaren zo snel ge-
gaan dat we met z’n allen nog moeten
uitvinden wat wel en wat niet ‘oké’ is.
Je bent er in eerste plaats ook zélf voor
verantwoordelijk hoe je je gedraagt en
wat voor jou acceptabel is. Zo hanteren
sommige gezinnen een telefoonvrije
zone tijdens het avondeten en vinden
andere ouders het wel goed dat er
‘Fearofmissing out’‘Fearofmissing out’
De gewoonte (of dwang) om je telefoon
te pakken, de fear of missing out oftewel
FOMO, komt ergens vandaan. Je herse-
nen krijgen een prikkel en daarom pak je
je telefoon. Likes, smileys of commenta-
ren op je berichten leveren instant bevre-
diging op, omdat ze een beroep doen op
het gedeelte in de hersenen dat gevoelig
is voor kortetermijnbeloning. Maar ze
zetten je ook onder druk, want na een tijd
heb je meer likes, meer smileys en meer
berichtjes nodig om die kick te voelen.
Als je je daarvan bewust bent, kun je dat
gedrag ombuigen.
9090procent van de Nederlan-
ders is dagelijks online.
Mobieltjes en tablets zijn
hierbij onbetwist bezig aan
een opmars. (Bron: CBS)
16
uur perweek besteden jonge-
ren in de eerste twee klassen
van het voortgezet onderwijs
gemiddeld aan internetten.
(Bron: IVO)
Op je telefoon kijken terwijl je in gesprek
bent,vinden de meeste jongeren asociaal.