Mechi to Mahakali

1. माइक्रोटिचिङ्गम्याराथन २०२०
माइक्रो टिचिङ्ग म्याराथन २०२० को क
ु रा गर्ाा “माइक्रो टिचिङ्ग” भनेको क
े हो ? यो कहााँबाि सुरूभयो ? यस्ता
प्रश्नहरूको जवाफ आवश्यक पर्ाछ । माइक्रोटिचिङ्ग Microteaching भनेको शिक्षकको ताशिम र संस्थागत
ववकास गने प्रववचिहो । यसको सुरूवात अमेररकी ववश्वववद्यािय स्िानफोर्ामा सन ् १९६३ बाि Dweight Allen
िे सुरू गरेका चथए । नेपािमा कोशभर्–१९ िे र्ेि बन्र्ाबन्र्ी र ववद्याियहरूबन्र् रहर्ााँ ल्ल्ल्ल््ब ् राष्ट्रिय सशमततका
अध्यक्षश्री िक्ष्मण िमााको पररकल्ल्पनाबाि ल्ल्ल्ल््ब ् इिामबाि सुरूगररएकोशिक्षकताशिमतथाप्रववचिताशिमिाई
माइक्रोटिचिङ्ग म्याराथन २०२० भतनन्छ । जसको प्रमुख उद्र्ेश्य शिक्षण ववचि र क्ष्ऋत ् तययकक को प्रयोगमा
सरिताल्ल्याउनु नै हो । िक्ष्मण िमाािे नै यसिाई व्यवष्ट्स्थतरूपमा मेिी र्ेखख महाकािी सम्म पु¥याउनको
िाचगआयोजकल्ल्ल्ल््ब ् ष्ट्जल्ल्िा सशमतत रहने र शिक्षण ववचि र प्रववचिमा सहयोग गना पेर्ागोष्ट्जकिब्युरो गठन गरी
्यसको प्रमुखमा म क
े िवराज तिशमरेिाई तनयुष्ट्ततगनुा भएको हो ।
नेपाि राष्ट्रिय शिक्षक संगठनिे िैक्षक्षक गुणस्तर कायमगना काया संिािनको शसिशसिामािैक्षक्षक सत्र २०७६को
अन्तमाकक्षा १–९ परीक्षा सककएपतछ एस.ई.ई २०७६ को परीक्षा सुरूहुनै िाग्र्ाकोशभर् १९ को कारण
ववद्याियहरूबन्र्भए । र्ेिबन्र्ाबन्र्ीमापुग्यो । नेपाि राष्ट्रिय शिक्षक संगठन राष्ट्रिय सशमततिे ७७ विै ष्ट्जल्ल्िा
सशमततहरू र ७ विै प्रर्ेि सशमततहरूिाई एस.ई.ई २०७६ परीक्षा हुन्छ भन्ने िारणामा वैकष्ट्ल्ल्पक ववचिबाि आ–
आफ्नो ववद्याियकाववद्याथीहरूिाई शसकाई सहजीकरण सुरू गरायो । यसको साँगै साँगै िैक्षक्षक सत्र २०७७
सुरूभयो । ववद्याियहरूिे िैक्षक्षक सत्र २०७६ को परीक्षाफिप्रकाशितगना िेशिफोन, रेडर्यो, एफ.एम, टि.शभ, फ
े सबुक
ब्िगहरू, वेबसाइि आटर्को प्रयोग गररयो ।
वैकष्ट्ल्ल्पकशसकाइ सहजीकरण गने कायाहरूमा फ
े सबुक, वेबसाइि, भमइबर, मेसेन्जर, ग्रुप, एफ.एम, टि.शभ
च्यानिहरूबाि सुरूभयो । यसरी सहजीकरण हुाँर्ा शिक्षणववचि प्रववचि, उपकरणहरू, एष्ट्लिक
े िनहरू कसरी प्रयोग
गने भन्ने क
ु राहरू राम्रो साँग जानकारी नहाँुुर्ा परेका कठीनाईहरूिाई समािानगना ल्ल्ल्ल््राष्ट्रिय
सशमततकाअध्यक्षश्री िक्ष्मण िमाािे पूवा मेिी र्ेखख पष्ट्श्िममहाकािी सम्म शिक्षण ववचि, प्रववचि, एष्ट्लिक
े िन
कसरी सहजरूपमाप्रयोग गना कसरी सककन्छ ?भन्ने क
ु रािाई ध्यानटर्ई ल्ल्ल्ल््ब ् इिाम संग भिुाअि शमटिङ
सम्पन्नभयो । यस शमटिङमा ल्ल्ल्ल््ब ्इिामकाअध्ययक्षप्रकािखनाि, सचिविोक बहार्ुर थालसुहाङ, माई ल्ल्ल्ल््ब ्अध्यक्ष
खेम शिम्बु, म क
े िव राज तिशमरे र राष्ट्रिय सशमततअध्यक्षश्री िक्ष्मण िमाा को तनर्ेिनमामाइक्रो टिचिङ
म्यराथन २०२० नामाकरण र यसका उद्र्ेश्य र कायाववचितनमााण गररयो । यस कायाववचितनमााण क्रममा
पेर्ागोष्ट्जकिब्युरो गठन गररयो । यस ब्युरोको अध्यक्षको रूपमा मैिे कामगने अवसर प्रालत गरे ।
सबै भन्र्ापटहिे वव.स. २०७७ अषाढ ४ गतेबाि ववचिवतरूपमा“माइक्रो टिचिङ्ग २०२०” को उर्िािन राष्ट्रिय
सशमततअध्यक्षश्री िक्ष्मण िमााज्यूबाि सम्पन्नभयो । यस क्रममा िक्ष्मण िमााज्यूबािनमूनाकक्षा प्रस्तुततगनुा
भयो । र्ैतनकरूपमा ३ विा १५ शमनेिको माइक्रो टिचिङ म्याराथन २०२० काकक्षाहरू संिािनभयो । जसमा एउिा
माइक्रो टिचिङ पतछ ३ जना सशमक्षकहरूिे पृरठपोषण टर्ने काया सुरूगररयो ।
यसमा सबै भन्र्ापटहिे इिामल्ल्ल्ल््ब्को ७टर्ने कायाक्रमको पूणा सफिता पतछ ल्ल्ल्ल््ब्मोरङिे माइक्रोटिचिङ म्याराथन
२०२० संिािनगररयो । यस पछी झापाल्ल्ल्ल््ब ् िे ष्ट्जम्मापायो ।यसक्रममा पेर्ागोष्ट्जकि टिममा र्ुईजना

2. साथीहरूिाई समावेि गररयो जसमाल्ल्ल्ल््ब्झापाकाउपाध्यक्षद्रोण श्रेरठ र मोरङका सह–सचिव ररता पाठकिाई थप
गरीहामी ३ जनािे र्ैतनक प्रस्तुतहुने नमूनाकक्षाहरू करीब २ िण्िा ववहान र २ िण्िा बेिुकातयारी गने काया
सुरूभयो ।
तयारी कक्षाहरूमा प्रस्तुतगने एष्ट्लिक
े िन, फन्िको साइज, समय, ध्वतन, राँग, स्िाइर्का सङ््याब्याक ग्राउण्र्,
शभडर्यो आटर् कसरी व्यवस्थापनगने क
ु रा स्परि शसकाउने प्रयास गररयो । तय सबै शसङक्रोनाइजववचिहरूचथए ।
यसमाववद्युत, इन्िरनेि, गजेि, समयका समािारहरूआउने गर्ाथे । म ववद्याियको प्रिानाध्यापक र ल्ल्ल्ल््ब्गण्र्की
प्रर्ेिको वरररठ उपाध्यक्षको हैशसयत मेरो ववद्यािय खैरेनीमा.वव.माकक्षा १ र्ेखख कक्षा १२
सम्मकाअनिाइनकक्षाहरू संिािन गरेको र ववशभन्नष्ट्जल्ल्िाकाशिक्षक साथीहरूिाई ि्इइः बाि कसरी कक्षा
संिािनगने भन्ने सहयोगीभिुाअिकक्षाहरू सञ्िािनभए ।
ि्इइःबाि कक्षाशिर्ाकक्षा छ
ु िेका, समय नशमिेका, गजेि नपाएकाववद्याथीहरूिाई कसरी सहयोग गना सककन्छ
?भन्ने क
ु रािे िेरै नै सोच्नबाध्यबनायो । जब फ्युज मेशसन नेपािकाप्रमुख परागश्रेरठसाँग भच्र्युअि क
ु राकानीहुने
अवसर प्रालतभयो । फ्युज मेशसन नेपाििे िैक्षक्षकलिेिफमा उपिब्ि गराए पतछ मेरो ववद्याियश्री खैरेनीमा.वव.
िुतिागण्र्की–६ पूणा रूपमा एशसङक्रोनस ववचिमा संिािनभयो । जसमा सूिना, परीक्षा,गृहकाया
परीक्षाफिअनिाइनमा नै हुने अवसर प्रालतभयो । यसको अनुभविे मिाई पेर्ागोष्ट्जकि व्युरो प्रमुखभई कामगने
क्रममा िेरै अनुभवहरूप्रालतभई कामगने क्रममा िेरै अनुभवहरूप्रालतभए । यहीक्रममापाल्ल्पा वाि श्री गोपाि
प्रसार्बस्याि(ताशिमप्रमुख, पाल्ल्पा) र रूपन्र्ेहीकाश्री यज्ञ सापकोिािाई पेर्ागोष्ट्जकिथप गरी व्युरो ५
सर्स्यीयबन्यो । हाम्रो ष्ट्जल्ल्िाष्ट्ल्ल्ल्ल््ब्जल्ल्िा सशमततहरूिाई उ्प्रेरणा टर्ने र माइक्रो टिचिङका र्मी कक्षाहरू
सञ्िािन र सुिार गर्ै जाने क्रममाष्ट्जल्ल्िाकािाशमाक, पयािकीय, िैक्षक्षकनमूनाहरू प्रस्तुतगने गररन्ोयो । यस
क्रममाल्ल्ल्ल््राष्ट्रिय सशमततिे १००० क्षमताको जुमखररर् गनेआचथाक ष्ट्जम्माशिएको चथयो ।
माइक्रो टिचिङ म्याराथन २०२० सञ्िािनगने नेपाि राष्ट्रिय शिक्षक संगठन ष्ट्जल्ल्िा सशमततहरूतनम्न रहेका छन ्
ुः
१. इिाम२. मोरङ ३. झापा ४. पाल्ल्पा ५. रूपन्र्ेही
६. बााँक
े ७. कास्की ८. सुखेत९. कवपिवस्तु १०. चितवन
११. रौतहि १२. काभ्रे १३. शसन्िुपाल्ल्िोक १४. िाटर्ङ १५. कन्िनपूर
माइक्रो टिचिङ म्याराथन २०२०जम्मा १०४ टर्न संिािनहुर्ाशसककएका पाठहरूिाई तनम्न ४ वुाँर्ामा प्रस्तुत गरेको
छ
ु ।
१. शिक्षकिाइ डर्ष्ट्जिि ताशिम
२. ववद्याथीहरूिाई डर्ष्ट्जििाइजेिन

3. ३. शिक्षकववद्याथी र अशभभावकहरूको भूशमका पररवतान
४. पाठ्यक्रमको सङ्क
ु िन
शिक्षामन्त्रािय, शिक्षातथामानव स्रोत ववभागक
े न्द्र, शिक्षाववकास तथा समन्वयएकाई, नगर
शिक्षािाखा,गााँउशिक्षािाखा, िैक्षक्षकताशिम क
े न्द्रहरूआटर्िे अनिाइनकक्षा कसरी संिािनगने भन्ने
ताशिमववनाशिक्षकिे सो काया कसरी गना सतछन ् ?यसिाई मूतारूप टर्नल्ल्ल्ल््ब ् िे ििाएको ुःत ्ः(द्र्ण्द्र्ण् िे
शिक्षकिाई डर्ष्ट्जिि ताशिमटर्न सक्षम रहेको छ । र्ोश्रो बाँुुर्ाभने छिफि भएतापतनववद्याथीिाई
डर्ष्ट्जििाइजेिन गराउन िेरै कठीनाइ भयो । खैरेनीमा.वव.िे शिक्षकहरूिाया ६ विा ग्रुपमाववभाजन गरी २४ विा
स्थानहरूमाहलतामा ३ टर्न पठाई ववद्याथीहरूिाई डर्ष्ट्जिि शिक्षा र अशभभावकिाई भूशमका पररवतान र
ववद्याथीको पतनभूशमकाशभन्नहुने जानकारी टर्र्ै उपकरण नहुनेिाई प्रततवेर्ना्मक शिक्षण शसकाइ सुरूगररयो ।
ल्ल्ल्ल््ब ् िे आफ्नो पहिमातोककएको समयमा िैक्षक्षक सत्र पूरा गना र शिक्षण शसकाई कक्रयाकिापहरू संिािनगने
भन्ने कायाहरूभएका छन ् ।
अन्तमाःत ्ः(द्र्ण् िे हरेक ववद्याियिाई क्ष्ऋत ् मैत्रीबनाउने कायाको िाचगतनम्न ४ कायाहरू पूरा गनुा पर्ाछ भन्ने
शिक्षाटर्एको छ ।
१. िागतको व्यवस्था
२. भौततक संरिनातनमााण
३. ववज्ञ÷शिक्षकहरूववकास
४. प्राववचिक सहयोग
ुःत ्ः–द्र्ण् मा सकक्रयजनिष्ट्ततहरूिे आ–आफ्नो ववद्याियमागााँउशिक्षा र नगर शिक्षामाफा त सूिनातथा संिार
प्रववचिप्रयोग गरी कक्षा संिािनगने र कोशभर्–१९ जस्ता महामारीमाभच्र्युअिस्क
ु ि संिािनगना सककन्छ ।
यसको बशियो प्रभावको उर्ाहरण खैरेनीमा.वव.को लिािफमा हो । ल्ल्ल्ल््ब्कास्कीिे बन्र्ाबन्र्ीको समयमा
सवैभन्र्ापटहिाअनिाइनशिक्षक प्रशिक्षण सुरूवात गरी अनिाइनताशिमको इवपसेन्िरको रूपमाआफ
ु िाई चिनाउन
सफि रहेको, ववद्याथीहरू बीि राष्ट्रिय अनिाईन बततृ्वकिाप्रततयोचगता सञ्िािन, ुःत ्ः–
द्र्ण्द्र्ण्माव्यवस्थापनतथा सहभाचगता, िैक्षक्षक गुणस्तर वृद्चि र शिक्षकको पेिागत सुरक्षा र एकतामा ठू िो
योगर्ानपुगेको क
ु रामार्ुई मत छैन । आउने टर्नमापतन सङ्गठनको ववरासतजोगाउन सफिहोस ् । हाटर्ाक
िुभकामना !
नेपाि राष्ट्रिय शिक्षक संगठन, ष्ट्जन्र्ावार् ।
शिक्षकएकताष्ट्जन्र्ावार् ।