2. AURKIBIDEA
• Etxea
▫ Ezaugarri nagusiak
▫ Eboluzioa
▫ Kaleak
▫ Bitxikeriak
• Altzariak
• Otorduak
▫ Afaria
• Elikagai nagusiak
• Banketea
• Platonen banketea
3. Gutxi dira geratzen zaizkigun greziar etxeak,
erabiltzen zituzten materialak (adobea, batez ere)
oso ahulak zirela eta.
Horregatik, dakigun gehiena, literatura
liburuetatik dakigu.
Kaleko etxeak bata bestearekin amankomuneko
paretak zituzten. (adosatu modukoak)
“Domus” erromatarra, etxe errotarra,
errepublikako garaiko etxe helenistikoaren
“kopia” da.
•Bi patio edo lorategi zituen.
•Berokuntza sistema “hypocostum” zen. Nahiz
eta aberatsen etxeetan ere, “termotai” erabili.
ETXEA
4. ETXEAREN EZAUGARRI NAGUSIAK
• Elementu zentrala patioa zen: lauki
formakoa, sabairik gabekoa, etxeko gela
guztiak hartzen zituena eta argia nahiz
haizea sartzen zituena.
• Sarrerako atea, aurrerantz irekitzen zen,
eskuleku batekin.
• Korridore luze eta mehea zegoen,
sarrerako atea eta patioa lotzen zituena.
• Areto nagusiena egongela zen, oso handia
zena eta gizonek erabiltzen zutena
eguneroko bizitza egiteko.
5. • Etxearen alde ezkutuenean, emakumeen logela
zegoen. Etxeak bigarren solairu bat izaten
zuenean, hori zuzenean haientzako izaten zen.
• Adobez eginak zeudenez, paretak normalean
margotzen zituzten. Sabaiak horizontalak ziren,
lohi lodiz eta teilaz eginak.
• Bakarrik bigarren solairuan eraikitzen ziren
lehioak, kristalik gabeak, egurrezko hesi
batzuekin.
• Etxea berotzeko, ikatzezko sutontziak erabiltzen
ziren.
6.
7. EBOLUZIOA
• Garai helenistikoan greziar etxeak gutxi
eboluzionatu zuen. Bizimaila altuko pertsonek,
etxe handiagoak eta material hobeagoaz
eraikitakoak egin zituzten, luxuzkoak.
• Kasu batzuetan, beste patio bat edo lorategi bat
eraiki zuten, emakumeen logeletara ematen
zuena.
• Hypocostum izeneko berokuntza sistema
erabiltzen zuten aberatseen etxeetan.
8.
9. KALEAK
• Aro Helenistikora arte
▫ Hirian ez ezegoen urbanismo araurik.
▫ Kaleak bihurgunetsuak ziren, jendeak bere etxea
ahal zuen moduan eraikitzen zuelako.
• Aro Helenistikoan
▫ Hiri berriak eraiki zituzten.
▫ Plano hipodamikoa erabili zuten.
▫ Kaleak zuzenak ziren eta haien
artean angelu zuzenean
gurutzatzen ziren.
10. ALTZARIAK
• Greziar etxean, gero Erroman bezala gertatuko
denez, altzari gutxi daude.
• Garrantzitsuenak hauek ziren: ohea, sofa, hiru
oinetako mahaiak, aulkiak eta kutxak.
• Oheak bi motatakoak ziren:
▫ -lo egiteko, altua eta zabala, aulki moduko batetik
igotzen zena.
▫ -etzan egiteko, jateko, irakurtzeko eta idazteko
erabiltzen zena eta txikiagoa zena.
11.
12. BITXIKERIAK
• Etxe xumeen ateak kanporantz irekitzen ziren.
Beraz, etxetik atera baino lehen jendeak atean
jotzen zuen kanpotik ibiltzen zirenei abisatzeko
norbaitek atea irekiko zuela.
13. OTORDUAK
• Gosaria: ogia ardoan sartzen zen. (πρόγευμα)
• Hamaiketakoa: eguerdian egiten zen, gehienetan
etxetik kan eta arina izaten zen. (μεσημεριανό)
• Afaria: eguneko jatordu garrantzitsua zen eta
eguzkia sartu aurretik egiten zen. (δείπνο)
14. AFARIA
• Gonbidatuak etortzen zirenan, esklabu batzuk
oinetakoak kentzen zizkieten, oinak garbitzen
zizkieten baita eskuak ere. Gero, jaunaren
esanak jarraituz, ohatze batzuetan binaka
ezartzen ziren. Normalean, gizonek ezkerreko
ukondoa bururdi batean ezartzen zuten,
eskuineko besoa libre utziz janaria hartzeko.
Emakumeek, berriz, ezkerreko besoaren hartzen
zuten janaria eta gehienetan, esertzen ziren.
Ohartzen bakoitzaren aurrean hiru oinetako
mahai bat esartzen zen.
15. • Janariari dagokionez, afaria barazki batzuekin,
arrain gazituarekin eta ostra batzuekin hasten
zen. Azken-buruak, frutak eta pastelak izaten
ziren. Jaten zen bitartean ez zuten edaten. Aldi
berezietan, gonbidatuak etxean zeudenean,
afaldu ostean pastel gazituak, gazta eta egarria
pizten duten elikagaiak banatzen ziren. Orduan,
ardoa urarekin nahastua edaten zuten, jaunak
neurtutako neurrian. Bilera hizketan, poemak
irakurtzen, jokuekin eta dantzekin luzatzen zen
gehienetan.
16. ELIKAGAI NAGUSIAK
• Idiaren, txerriaren edo ahariaren haragia.
• Hegaztiak eta arraina.
• Dortokak, ostrak eta karramarroak.
• Lekale berdeak eta lehorrak, ilarrak, babarrunak
edo dilistak.
• Pastelak
• Etxean egindako ogia
• Esnea eta gazta
• Ardoak, oso bereziak zirenak eta horregatik
gutxitan edaten zirenak.
17.
18. BANKETEA
• Banketea, gizon edaleen bilera, greziarren denbora-
pasa maitatuena zen.
• Pertsona batek antola zezakeen, bere familia eta
lagunak gonbidatuz; edo, baita bidu zezakeen erlijio
talde bat ere.
• Bi zati zituen:
▫ Lehenengoa: janariari zegokion
▫ Bigarrena: edariari zegokion eta Dionisioren ohorean
egindako libazio batekin hasten zen. Dantzariek,
akobate eta musikariek jaialdia luza zezaketen.
19. Bankete handiak bakarrik aberatsenek egiten
zituzten, baina greziar etxe gehienetan, jaialdi
erlijiosoetan edo familiako jaialdietan
antolatzen zituzten.
20. PLATONEN BANKETEA
(Συμπόσιον)
• Elkarrizketa bat da, K.a. 380. urtean sortu zena
eta amodioari buruz hitz egiten duena. Obra
honek, “amor platoniko” edo ezinezko amodio
ideaia sortu zuen.
