1. A c h t e r g r o n d boerderij vandaag woensdag 19 AUGUSTUS 2015 PAGINA 5
Door Eric Boekel
E
ven buiten de kern van Haps
staat op de weg tussen de
A73 en Vliegbasis Volkel een
opmerkelijke grote grijze be-
drijfshal. Op het eerste ge-
zicht valt niet op dat het de huisvesting
is van een modern en innovatief biolo-
gisch productie- en verwerkingsbedrijf
voor witlof. Waar je wellicht veel hout
en natuurlijke kleuren zou verwachten,
voeren betonnen grindplaten, ronde
golfplaten en antraciet-grijs aan de bui-
tenzijde de boventoon.
Zadeldak met vlak tussenlid
Witlofteler Gert-Jan van Raaij heeft de
hal via het zogeheten Alfa-project laten
ontwerpen. ZLTO in Noord-Brabant
zocht agrarische ondernemers die wil-
den nieuwbouwen, waarbij zij rekening
hielden met zowel landschap als functi-
onaliteit. Alfa staat dan ook voor agra-
risch landschappelijk functionele ar-
chitectuur.
Om aan alle eisen van de bedrijfsvoe-
ring te kunnen voldoen, is de hal liefst
50 meter breed en bijna 80 meter lang
geworden. Omdat de hal zo groot is,
wilde de welstandscommissie van de
gemeente Cuijk, waar Haps onder valt,
dat er speciale aandacht was voor het
ontwerp. Van Raaij heeft ervoor geko-
zen het zadeldak in het midden niet sa-
men te laten komen, maar op die plaats
gebruik te maken van een vlak tussen-
lid. Hierdoor is de hal 12 meter hoog in
plaats van 13 meter. En omdat het per-
ceel ook een meter lager ligt dan de
naastgelegen weg, lijkt de hal nog een
metertje lager. Het ‘gebroken’ aange-
zicht van de gevel geeft de hal een min-
der massaal uiterlijk.
Bio gaat samen met zakelijk
In zijn zakelijk ingerichte kantoor legt
Gert-Jan van Raaij (45) uit dat biolo-
gisch en een zakelijke aanpak en uit-
straling wat hem betreft niet elkaars
vijanden zijn. “Wij hebben een modern
bedrijf. Wij telen de witlofkroppen bio-
logisch, zonder toevoegingen in het
kweekwater. Het water wordt gerecir-
culeerd en dat past in de energiezuinige
bedrijfsvoering.” Daarnaast wordt de
warmte die vrijkomt bij het koelen van
de witlofwortels teruggewonnen, opge-
slagen en gebruikt in de trekcellen en
de verwarming van het hele pand, in-
clusief kantoor en kantine. Het bedrijf
heeft daardoor geen aansluiting op het
aardgasnet nodig. Samen met een con-
structeur heeft Van Raaij bovendien
een semi-geautomatiseerd verwer-
kingssysteem ontwikkeld. “Het zware
werk, zoals kisten stapelen en verplaat-
sen, gebeurt door robots.”
In augustus 2012 werd het nieuwe be-
drijf in gebruik genomen. Daarvoor lag
het in witlof gespecialiseerde familie-
bedrijf bij Nijmegen, op een kaveltje
van een halve hectare, waar de opa van
Van Raaij met de witlofteelt begon. Het
bedrijf moest echter het veld ruimen
voor de nieuwe Waalbrug. Gert-Jan
van Raaij heeft zeker tien locaties in de
omgeving bekeken. Deze plek net bui-
ten Haps, waar een varkenshouderij
had gezeten, beviel het beste vanwege
de goede ontsluiting naar de snelweg.
“Wij produceren en verpakken niet al-
leen witlof, maar verpakken ook biolo-
gische sperziebonen voor onze afne-
mers. Die afnemers zitten verspreid
over Europa. Dagelijks komen hier
vrachtwagens om
product op te halen.
Dan is het cruciaal
dat je dicht bij de
snelweg zit.”
Eigen inzicht
De nieuwbouw bood
Van Raaij de kans om een nieuw be-
drijf helemaal naar zijn eigen inzicht
in te richten. De enorme ruimte is
verdeeld in twintig productie-, opslag-
en werkruimten. Er is een speciaal
compartiment met negen moderne
kweekcellen voor de witloftrekkerij.
“In die kweekcellen kan ik maximaal
twaalf lagen stapelen. Mede daarvoor
had ik hoogte nodig in de hal.” De
donkere kweekcellen en de koelcellen
liggen aan de straatzijde van het be-
drijf. “Daarom zijn aan die kant ook
geen ramen. Daar leent het product
zich niet zo voor, omdat het in het
donker groeit en wordt bewaard. Bo-
vendien hou ik ervan als het er netjes
en strak uitziet.”
Dankzij de nieuwbouw kon Van
Raaij zijn kleinschalige bedrijf met
twee medewerkers en enkele losse
krachten uitbreiden naar een middel-
groot bedrijf met in totaal twaalf vas-
te krachten en losse medewerkers.
“Ik heb hier duidelijk op de groei ge-
bouwd. We draaien nu 30 tot 40 pro-
cent meer productie dan op de oude
plek.” In de zomer is het wat rustiger
op het bedrijf. De productiepiek van
witlof ligt immers in de periode van
oktober tot en met maart.
Speelse schuine ramen
Het vergunningstraject met de ge-
meente Cuijk leverde Van Raaij geen
noemenswaardige problemen op. Zo-
wel de gemeente als de welstands-
commissie hadden geen problemen
met de nieuwbouw, als die maar on-
der 12 meter hoogte bleef, de maxima-
le hoogte die in het bestemmingsplan
staat. Van Raaij moest alleen de situe-
ring van het kantoor aanpassen. “Dat
was gepland als apart gebouw met ge-
metselde muren voor de hal met een
eigen aangezicht. De gemeente wilde
het kantoor liever inpandig hebben,
zodat het een eenheid vormt met de
hal. Als speelsigheidje heb ik wel de
bovenste rij ramen schuin laten mee-
lopen met het dak.”
De totale investering in het nieuwe
bedrijf bedroeg enkele miljoenen. “In
tegenstelling tot wat veel mensen den-
ken, heb ik bijna alles
moeten financieren.
De gedwongen be-
drijfsverplaatsing
heeft me niet veel op-
geleverd, omdat ik
maar weinig grond
had daar.”
Door de omzetgroei lopen de inkom-
sten op en komt er weer wat financiële
ruimte, bijvoorbeeld om een nieuwe
woning bij de hal te bouwen. Van Raaij
wijst op de prefabcabines die achter op
het terrein staan. “Daar woon ik nu
met mijn vrouw en drie kinderen. Die
willen langzamerhand wel weer in een
echt huis wonen. Als alles goed gaat,
begint de bouw daarvan voor het eind
van dit jaar.”
Verder verduurzamen
Daarnaast wil Van Raaij financiële
ruimte gebruiken om zijn bedrijf ver-
der te verduurzamen. De positie van
de schuine daken op de hal zijn gun-
stig voor zonnepanelen. Hij kan er
2.000 vierkante meter kwijt. Ook heeft
de witlofteler plannen voor een micro­
vergister om energie te halen uit rest-
producten. Maar voorlopig gaat de wo-
ning even voor.
Biologisch met een zakelijke uitstraling
Het antraciet-grijze biologische witlofbedrijf gebruikt opmerkelijke materialen: betonnen grindplaten en ronde golfplaten.
Steeds meer boeren en tuinders houden bij
nieuwbouw rekening met hun omgeving.
Functionaliteit en aandacht voor architectuur
komen bij elkaar. Op bezoek bij Gert-Jan van
Raaij die nabij het Brabantse Haps een
productie- en verwerkingsbedrijf voor witlof
heeft. Het bedrijf combineert biologische teelt
met een hypermoderne aanpak.
‘We draaien nu 30
tot 40 procent meer
productie’
Witlofkwekerij Van Raaij EKO bv trekt
het gehele jaar door biologische witlof-
stronken. Deze levert het bedrijf aan
een groep vaste afnemers en super-
marktketens. 80 procent van het pro-
duct gaat naar het buitenland, onder
andere België, Duitsland en Scandinavië.
De groeisnelheid van witlof (gemiddeld
21 dagen) kan via de temperatuur van
het water en de lucht worden afgeremd
of versneld. De kwekerij heeft een capa-
citeit van 10 tot 15 ton verse kroppen
per week. Op de eigen verwerkingsafde-
ling worden de kroppen witlof in diver-
se sorteringen en verpakkingen trans-
portklaar gemaakt.
Daarnaast verwerkt Van Raaij sperzie-
bonen, die hij in een straal van 30 kilo-
meter rond het bedrijf op basis van con-
tractteelt laat telen. Het zaaien en oogs-
ten hiervan doet hij zelf. Bovendien
teelt hij diverse andere akkerbouwge-
wassen, waarvan de mechanisatie gro-
tendeels zelf wordt uitgevoerd.
Het hele jaar door biologische witlofstronken
Witlofteler Gert-Jan van Raaij: “Het zware werk, zoals kisten stapelen en verplaatsen, gaat met robots.”
Foto’s:BartNijs
serie
Bouwen in streekstijl