SlideShare a Scribd company logo
1 of 74
Download to read offline
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
MINISTERSTWO EDUKACJI
NARODOWEJ
Krzysztof Rajkowski
Promowanie i sprzedaż wyrobów drzewnych
311[32].O1.09
Poradnik dla ucznia
Wydawca
Instytut Technologii Eksploatacji – Państwowy Instytut Badawczy
Radom 2006
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
1
Recenzenci:
mgr inż. Urszula Przystalska
mgr inż. Sławomir Skorupa
Opracowanie redakcyjne:
inż. Krzysztof Rajkowski
Konsultacja:
mgr Małgorzata Sołtysiak
Poradnik stanowi obudowę dydaktyczną programu jednostki modułowej 311[32].O1.09
Promowanie i sprzedaż wyrobów drzewnych w programie nauczania dla zawodu technik
technologii drewna.
Wydawca
Instytut Technologii Eksploatacji – Państwowy Instytut Badawczy, Radom 2005
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
2
SPIS TREŚCI
1. Wprowadzenie 5
2. Wymagania wstępne 7
3. Cele kształcenia 8
4. Materiał nauczania 9
4.1. Zachowania konsumenta na rynku 9
4.1.1. Materiał nauczania 9
4.1.2. Pytania sprawdzające 12
4.1.3. Ćwiczenia 12
4.1.4. Sprawdzian postępów 13
4.2. Pozycjonowanie produktu na rynku 14
4.2.1. Materiał nauczania 14
4.2.2. Pytania sprawdzające 14
4.2.3. Ćwiczenia 15
4.2.4. Sprawdzian postępów 15
4.3. Metody badań marketingowych 16
4.3.1. Materiał nauczania 16
4.3.2. Pytania sprawdzające 19
4.3.3. Ćwiczenia 20
4.3.4. Sprawdzian postępów 22
4.4. Pojęcie i struktura produktu 23
4.4.1. Materiał nauczania 23
4.4.2. Pytania sprawdzające 23
4.4.3. Ćwiczenia 24
4.4.4. Sprawdzian postępów 25
4.5. Fazy życia produktów 26
4.5.1. Materiał nauczania 26
4.5.2. Pytania sprawdzające 27
4.5.3. Ćwiczenia 27
4.5.4. Sprawdzian postępów 28
4.6. Pojęcie dystrybucji 29
4.6.1. Materiał nauczania 29
4.6.2. Pytania sprawdzające 29
4.6.3. Ćwiczenia 29
4.6.4. Sprawdzian postępów 30
4.7. Strategia „wciągaj” i „pchaj” 31
4.7.1. Materiał nauczania 31
4.7.2. Pytania sprawdzające 31
4.7.3. Ćwiczenia 31
4.7.4. Sprawdzian postępów 32
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
3
4.8. Kanały dystrybucji 33
4.8.1. Materiał nauczania 33
4.8.2. Pytania sprawdzające 34
4.8.3. Ćwiczenia 34
4.8.4. Sprawdzian postępów 35
4.9. Pojęcie ceny
4.9. Pojęcie ceny
36
4.9.1. Materiał nauczania 36
4.9.2. Pytania sprawdzające 39
4.9.3. Ćwiczenia 39
4.9.4. Sprawdzian postępów 40
4.10. Modele polityki cen 41
4.10.1. Materiał nauczania 41
4.10.2. Pytania sprawdzające 42
4.10.3. Ćwiczenia 42
4.10.4. Sprawdzian postępów 43
4.11. Rabaty i upusty 44
4.11.1. Materiał nauczania 44
4.11.2. Pytania sprawdzające 46
4.11.3. Ćwiczenia 46
4.11.4. Sprawdzian postępów 47
4.12. Definicja i struktura promocji 48
4.12.1. Materiał nauczania 48
4.12.2. Pytania sprawdzające 49
4.12.3. Ćwiczenia 50
4.12.4. Sprawdzian postępów 50
4.13. Rodzaje kanałów dystrybucji 51
4.13.1. Materiał nauczania 51
4.13.2. Pytania sprawdzające 53
4.13.3. Ćwiczenia 54
4.13.4. Sprawdzian postępów 54
4.14. Nośniki reklamy 55
4.14.1. Materiał nauczania 55
4.14.2. Pytania sprawdzające 57
4.14.3. Ćwiczenia 58
4.14.4. Sprawdzian postępów 58
4.15. Budowanie kanału reklamowego 59
4.15.1. Materiał nauczania 59
4.15.2. Pytania sprawdzające 60
4.15.3. Ćwiczenia 60
4.15.4. Sprawdzian postępów 60
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
4
4.16. Promocja dodatkowa 61
4.16.1. Materiał nauczania 61
4.16.2. Pytania sprawdzające 61
4.16.3. Ćwiczenia 61
4.16.4. Sprawdzian postępów 62
4.17. Public relations 63
4.17.1. Materiał nauczania 63
4.17.2. Pytania sprawdzające 64
4.17.3. Ćwiczenia 64
4.17.4. Sprawdzian postępów 64
4.18. Sprzedaż osobista 65
4.18.1. Materiał nauczania 65
4.18.2. Pytania sprawdzające 67
4.18.3. Ćwiczenia 67
4.18.4. Sprawdzian postępów 68
5. Sprawdzian osiągnięć 69
6. Literatura 73
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
5
1. WPROWADZENIE
Poradnik ten będzie Ci pomocny w przyswajaniu wiedzy o promocji i sprzedaży wyrobów
z drewna.
W poradniku zamieszczono
1. Wymagania wstępne, czyli wykaz niezbędnych umiejętności i wiedzy, które powinieneś
mieć opanowane, aby przystąpić do realizacji tej jednostki modułowej.
2. Cele kształcenia jednostki modułowej.
3. Materiał nauczania (rozdział 4) umożliwia samodzielne przygotowanie się do wykonania
ćwiczeń i zaliczenia sprawdzianów. Rozdział 4 zawiera:
− zakres materiału
− pytania sprawdzające wiedzę potrzebną do wykonania ćwiczenia,
− ćwiczenia,
− sprawdzian postępów (wykonując sprawdzian postępów powinieneś odpowiadać na
pytanie tak lub nie, co oznacza, że opanowałeś materiał albo nie).
W razie jakichkolwiek trudności ze zrozumieniem tematu lub ćwiczenia, poproś
nauczyciela lub instruktora o wyjaśnienie i ewentualne sprawdzenie. Po zrealizowaniu
materiału spróbuj zaliczyć sprawdzian z zakresu jednostki modułowej.
Wykorzystaj do poszerzenia wiedzy wskazaną literaturę oraz inne źródła informacji.
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
6
Schemat układu jednostek modułowych
311[32].O1.09
Promowanie i sprzedaż
wyrobów drzewnych
311[32].O1.05
Wykonywanie,
odczytywanie
i interpretowanie szkiców
schematów i rysunków
311[32].O1.07
Wykorzystywanie
metrologii technicznej
Moduł 311[32].O1
Podstawy procesów
technologicznych
311[32].O1.01
Przestrzeganie przepisów
bezpieczeństwa, higieny
pracy, ochrony
przeciwpożarowej oraz
ochrony środowiska
311[32].O1.06
Rozpoznawanie typowych
części i zespołów maszyn
311[32].O1.02
Korzystanie z przepisów
kodeksu pracy
311[32].O1.03
Rozpoznawanie metali
i ich stopów
311[32].O1.04
Rozpoznawanie
składowanie
i zabezpieczanie drewna
311[32].O1.08
Wykorzystywanie techniki
komputerowej i dokumentacji
techniczno - technologicznej
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
7
2. WYMAGANIA WSTĘPNE
Przystępując do realizacji programu jednostki modułowej powinieneś umieć:
− posługiwać się pojęciami promocja i sprzedaż produktów z drewna,
− posługiwać się pojęciami struktura, fazy życia i pozycjonowanie, sprzedaż produktu
z drewna,
− dobrać odpowiednie metody marketingowe w sprzedaży produktów z drewna,
− przewidzieć zachowanie konsumenta na rynku,
− określić kanały i rodzaje dystrybucji,
− budować kanał reklamowy oraz nośniki reklamy,
− posługiwać się pojęciami strategii, ceny, polityki cen, public relations oraz rabaty i upusty
w sprzedaży wyrobów drewnianych,
− korzystać z różnych źródeł informacji,
− posługiwać się graficznymi programami komputerowymi.
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
8
3. CELE KSZTAŁCENIA
W wyniku realizacji programu jednostki modułowej powinieneś umieć:
– określić potrzeby konsumenta branży drzewnej,
– przeprowadzić badania marketingowe,
– zareklamować wykonany produkt drzewny,
– ustalić sposób dystrybucji wyrobów drzewnych,
– przeprowadzić negocjacje dotyczące sprzedaży wyrobów z drewna,
– sprzedać produkty branży drzewnej.
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
9
4. MATERIAŁ NAUCZANIA
4.1. Zachowania konsumenta na rynku
4.1.1. Materiał nauczania
Zrozumienie zachowania konsumenta i poznanie go, nigdy nie jest łatwe. Klient może
mówić jedno, a robić drugie. Nie musi być świadomy swoich głębszych motywacji. Może
zmieniać decyzje w ostatniej chwili. Małe firmy, jak sklep spożywczy i wielkie korporacje,
mogą się spodziewać zysków, jeśli zrozumieją, w jaki sposób i dlaczego konsumenci kupują.
Na zachowanie konsumenta wpływają cztery rodzaje czynników-grup:
- kulturowe - podgrupa : kultura, subkultura i klasa społeczna,
- społeczne - podgrupa : grupy odniesienia, rodzina i społeczne role oraz postawy,
- osobiste - podgrupa : wiek, etap życia, zawód, sytuacja ekonomiczna, styl życia,
osobowość i postrzeganie siebie,
- oraz psychologiczne - podgrupa: motywacja, postrzeganie, uczenie się, przekonania
i postawy.
1. Badanie wszystkich tych czynników może dostarczyć wskazówek, jak dotrzeć do
konsumentów i obsłużyć ich skutecznie.
2. Chcąc zrozumieć, w jaki sposób konsumenci podejmują decyzje zakupowe, specjaliści do
spraw marketingu muszą się dowiedzieć, kto podejmuje te decyzje i kto ma na nie wpływ.
Ludzie dzielą się na inicjatorów, doradców, decydentów, nabywców lub użytkowników,
a do każdego typu osoby można kierować inny typ kampanii marketingowej. Specjaliści
do spraw marketingu muszą także zbadać stopień zaangażowania nabywców i liczbę
dostępnych marek, żeby ustalić, czy konsumenci angażują się w zachowanie zakupowe
złożone, zmniejszające dysonans, nawykowe czy polegające na szukaniu znaczących
różnic pomiędzy markami.
3. Typowy proces podejmowania decyzji o zakupie składa się z następującej sekwencji
zdarzeń: rozpoznanie problemu, szukanie informacji, ocena możliwości, decyzja
o zakupie i zachowanie po dokonaniu zakupu. Zadanie specjalisty do spraw marketingu
polega na zrozumieniu zachowania konsumenta na każdym z tych etapów. Postawy
otoczenia, nieoczekiwane czynniki i ryzyko postrzegane przez klienta mogą wpłynąć na
jego decyzję o zakupie, podobnie jak stopień zadowolenia po dokonaniu zakupu
i późniejsze działania przedsiębiorstwa.
4. Do innych modeli procesu decyzji o zakupie zaliczamy model zdrowia i model cyklu
aktywności konsumenta.
Największy wpływ na zachowanie konsumenta mają czynniki kulturowe.
Czynniki kulturowe
Na zachowania nabywców wyrobów drzewnych wpływ ma ich kultura oraz subkultura,
a także klasa społeczna, do której należą. Kultura to źródło podstawowych wyznaczników
pragnień i zachowań człowieka. Każda kultura składa się z subkultur, które dają jej członkom
możliwość dokładniejszej identyfikacji i poczucie przynależności. Podstawą wyodrębnienia
subkultury może być narodowość, region zamieszkania czy rasa jej członków. Kiedy
subkultury stają się wystarczająco duże i bogate, firmy często opracowują pod ich kątem
specjalne programy marketingowe. Określa się je marketingiem zróżnicowanym (diversity
marketing). Diversity marketing powstał na bazie dokładnego badania marketingowego, które
ujawniło, iż nisze etniczne i demograficzne nie zawsze dobrze reagują na reklamę skierowaną
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
10
na rynek masowy. Praktycznie wszystkie społeczeństwa wykazują rozwarstwienie, które
czasem przybiera formę systemu kastowego, gdzie członkowie poszczególnych grup są
przygotowywani do pełnienia określonych ról i nie mogą poza nie wyjść. Częściej przyjmuje
ono jednak formę klas społecznych - relatywnie zwartych i trwałych grup, uporządkowanych
hierarchicznie, których członkowie podzielają podobne wartości, zainteresowania
i zachowania. Klasy społeczne wykazują odrębne preferencje dotyczące produktu i marki na
wielu obszarach, wyposażenie domu, sposób spędzania wolnego czasu i wybór mebli.
Czynniki społeczne
Zachowanie konsumenta kształtowane jest nie tylko przez czynniki kulturowe, ale także
społeczne, takie jak grupy odniesienia, rodzina i społeczna rola oraz status.
Grupy odniesienia. Na grupy odniesienia danej osoby składają się wszystkie grupy, które
mają bezpośredni lub pośredni wpływ na jej postawę lub zachowanie. Grupy
o bezpośrednim oddziaływaniu to grupy członkowskie. Niektóre z nich stanowią grupy
pierwotne, takie jak rodzina, przyjaciele, sąsiedzi i współpracownicy, z którymi dana osoba
utrzymuje relatywnie trwałe i nieformalne relacje. Ludzie należą także do grup wtórnych -
religijnych, zawodowych i związkowych, które zazwyczaj są bardziej formalne i nie wymagają
tak intensywnych kontaktów. Grupy odniesienia mają znaczący wpływ na ludzi co najmniej
pod trzema względami. Pokazują jednostce nowe modele zachowań i style życia oraz
wpływają na nastawienie do siebie i postrzeganie siebie; tworzą presję dostosowywania się,
która może realnie wpływać na wybór produktu i marki. Ludzie nie muszą należeć do grupy,
żeby odczuwać jej oddziaływanie. Grupy aspiracyjne to takie, do których osoba ma nadzieję
dołączyć; grupy dysocjacyjne przedstawiają wartości lub zachowania, które jednostka odrzuca.
Rodzina to najważniejsza organizacja nabywców, a jej członkowie stanowią najbardziej
wpływową pierwotną grupę odniesienia. Rodzina poddawana jest niezwykle drobiazgowym
badaniom. Konsument w swoim życiu styka się z dwoma rodzajami rodzin: rodziną
wychowania i prokreacji. Rodzina wychowania składa się z rodziców i rodzeństwa. Rodzice
przekazują danej osobie swój stosunek do religii, polityki i gospodarki oraz dążenia, poczucie
własnej wartości i miłość. Nawet jeśli nabywca nie ma już tak częstych kontaktów z rodzicami,
ich wpływ na jego zachowanie wciąż jest znaczący. A w krajach, w których rodzice mieszkają
z dorosłymi dziećmi, może mieć on wpływ istotny. Bardziej bezpośredni wpływ na codzienne
zachowania nabywców ma rodzina prokreacji - czyli współmałżonek i dzieci.
Specjalistów do spraw marketingu interesują role i interakcje pomiędzy mężem, żoną
i dziećmi podczas nabywania całej gamy produktów i usług. Role te zależą od kraju z jakiego
pochodzą dane osoby, i klasy społecznej. Specjaliści do spraw marketingu pojawili się w sieci
oferując upominki w zamian za informacje osobiste.
Rola i status. Każdy człowiek należy do wielu grup: rodziny, klubów, organizacji. Pozycja
osoby w każdej z tych grup zależy od jej roli i statusu. Na rolę składają się te działania, których
oczekuje się od danej osoby. Każda z ról wiąże się z określonym statusem. Sędzia Sądu
Najwyższego ma wyższy status niż kierownik sprzedaży, a kierownik sprzedaży ma wyższy
status niż ekspedient. Ludzie wybierają takie produkty, które świadczą o ich roli i statusie
społecznym. Specjaliści do spraw marketingu muszą zdawać sobie sprawę
z potencjału symboli statusu produktów i marek.
Czynniki osobiste
Decyzje nabywców wyrobów drzewnych są również kształtowane przez ich cechy osobiste,
takie jak wiek i etap życia, zawód, warunki ekonomiczne, styl życia i osobowość oraz sposób
postrzegania siebie.
Wiek i etap życia. Ludzie kupują różne towary i usługi w ciągu całego swojego życia. Wiek
wpływa również na wybór mebli.
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
11
Na konsumpcję wpływa cykl życia rodziny. Specjaliści do spraw marketingu często wybierają
grupy cyklu życia rodziny jako swoje rynki docelowe, ale docelowe gospodarstwa domowe nie
zawsze są typową rodziną. Ponadto część najnowszych badań identyfikuje etapy cyklu życia
psychicznego. W ciągu życia dorośli doświadczają swego rodzaju „przejść” lub
„transformacji”. Specjaliści do spraw marketingu zwracają baczną uwagę na zmianę warunków
życiowych, jak rozwód, śmierć współmałżonka, ponowne małżeństwo i ich wpływ na
konsumpcję.
Zawód i kierunki ekonomiczne. Zawód również wpływa na wzorce konsumpcyjne. Robotnik
kupi meble tańsze, a prezes firmy będzie kupował drogie ekskluzywne meble. Specjaliści do
spraw marketingu starają się identyfikować grupy zawodowe, których zainteresowanie
określonymi produktami i usługami jest wyższe od średniego. Firma może dostosować swoje
produkty drzewne do grup zawodowych. Firmy informatyczne opracowują inne produkty
meblowe dla menedżerów produktu, inne dla inżynierów, inne dla prawników,
a inne dla lekarzy.
Znaczący wpływ na wybór produktu mają też warunki ekonomiczne życia: dochód
przeznaczony na wydatki (jego poziom, stabilność i kształtowanie się w czasie), oszczędności
i majątek (łącznie z procentowym udziałem aktywów płynnych), zadłużenie, zdolność
kredytowa i nastawienie do wydawania pieniędzy oraz oszczędności. Specjaliści do spraw
marketingu towarów wrażliwych na poziom dochodów bezustannie obserwują trendy na polu
osobistych dochodów, oszczędności i stóp procentowych.
Styl życia. Członkowie tej samej subkultury, klasy społecznej i grupy zawodowej mogą
prowadzić zupełnie inny styl życia. Styl życia to model życia osoby wyrażany poprzez jej
zajęcia, zainteresowania i opinie. Styl życia stanowi portret „całej osoby” w interakcji z jej
otoczeniem. Specjaliści do spraw marketingu szukają związków pomiędzy swoimi produktami,
a grupami reprezentującymi style życia. Na przykład producent wyrobów
z drewna może odkryć, że większość nabywców mebli kieruje się modą. Może wtedy
precyzyjniej dostosować markę do stylu życia ludzi mody.
Osobowość i postrzeganie siebie. Wpływ na nasze decyzje o zakupie ma nasza osobowość.
Pod pojęciem osobowości rozumiemy zbiór wyróżniających daną osobę cech psychicznych,
które prowadzą do relatywnie stałych i utrzymujących się reakcji na bodźce otoczenia.
Osobowość często opisuje się za pomocą takich cech, jak pewność siebie, dominacja,
autonomia, szacunek, towarzyskość, defensywność i zdolność do przystosowywania się.
Osobowość bywa przydatną zmienną w analizie wyborów marki przez konsumenta. Zgodnie
z tą koncepcją marka również ma osobowość, w związku z tym konsumenci wybierają te
marki, których osobowość jest podobna do ich własnej. Osobowość marki definiujemy jako
konkretny zestaw cech ludzkich, które można przypisać określonej marce.
Czynniki psychologiczne
Cztery podstawowe czynniki psychologiczne wpływają na decyzje zakupowe:
– motywacja,
– postrzeganie,
– zdobywanie wiedzy,
– oraz przekonania i postawy.
Motywacja. Ludzie mają wiele potrzeb. Niektóre z nich są biogeniczne; wynikają
z filozoficznych stanów napięcia, takich jak głód, pragnienie czy niewygoda. Inne są
psychogeniczne; wynikają z psychicznych stanów napięcia, takich jak potrzeba uznania,
poważania, przynależności. Kiedy potrzeba osiąga odpowiedni poziom intensywności,
przekształca się w motywację.
Zdobywanie wiedzy. Kiedy ludzie działają, zdobywają wiedzę. Zdobywanie wiedzy powoduje
zmiany w zachowaniu jednostki. Większość ludzkich zachowań jest nabyta. Teoretycy
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
12
analizujący proces uczenia się uważają, że zdobywanie wiedzy następuje w drodze
wzajemnego oddziaływania dążeń, bodźców, wskazówek, reakcji i wzmocnienia.
Przekonania i postawy. Działając i zdobywając wiedzę, ludzie zyskują przekonania
i kształtują swoje postawy, które wpływają na zachowania zakupowe. Przekonanie, to opis
w umyśle danej osoby na określony temat. Przekonania na temat produktu albo marki
wpływają na decyzje zakupowe klientów [5].
4.1.2. Pytania sprawdzające
Odpowiadając na pytania, sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do wykonania ćwiczeń.
1. Jakie czynniki wpływają na zachowanie konsumenta?
2. W jaki sposób nabywca podejmuje decyzje o zakupie wyrobów z drewna?
3. Z jakich zdarzeń składa się typowy proces podejmowania decyzji o zakupie produktów
z drewna?
4. Co to jest subkultura i klasa społeczna?
5. Wymień grupy odniesienia w czynnikach społecznych?
6. Czy rodzina stanowi grupę odniesienia?
7. Do jakiej grupy czynników wpływających na zachowanie konsumenta zaliczamy takie
cechy jak: cechy osobiste, wiek, etap życia, zawód, warunki ekonomiczne, styl życia,
osobowość oraz sposób postrzegania siebie?
8. Jakie cztery podstawowe czynniki psychologiczne wpływają na decyzje zakupowe
konsumenta?
4.1.3. Ćwiczenia
Ćwiczenie 1
Wykonaj diagram przedstawiający cztery główne czynniki wpływające na zachowanie
konsumenta przy zakupie produktu z drewna. Podziel czynniki w diagramie na grupy
i podgrupy.
Sposób wykonania ćwiczenia
Aby wykonać ćwiczenie powinieneś:
1) zapoznać się z instrukcją wykonania diagramu,
2) zorganizować stanowisko pracy do wykonania ćwiczenia,
3) zaplanować i wykonać diagram,
4) zaprezentować wykonane ćwiczenie,
5) dokonać oceny poprawności wykonanego ćwiczenia.
Wyposażenie stanowiska pracy:
– blok techniczny formatu A4,
– przybory kreślarskie,
– literatura.
Ćwiczenie 2
Wykonaj ankietę do badania rynku o zapotrzebowaniu na wyroby drewniane np.; meble.
Sposób wykonania ćwiczenia
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
13
Aby wykonać ćwiczenie powinieneś:
1) zapoznać się z instrukcją wykonania ankiety,
2) zorganizować stanowisko pracy do wykonania ćwiczenia,
3) wykonać ankietę,
4) zaprezentować wykonane ćwiczenie,
5) dokonać oceny poprawności wykonanego ćwiczenia.
Wyposażenie stanowiska pracy:
– blok techniczny formatu A4,
– długopis,
– literatura.
4.1.4. Sprawdzian postępów
Czy potrafisz:
Tak Nie
1) dokonać podziału czynników wpływających na zachowanie
konsumenta przy zakupie produktu z drewna na grupy? ¨ ¨
2) dokonać podziału czynników wpływających na zachowanie
konsumenta przy zakupie produktu z drewna na podgrupy? ¨ ¨
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
14
4.2. Pozycjonowanie produktu na rynku
4.2.1. Materiał nauczania
Wszystkie strategie marketingowe opierają się na STP segmentation, targeting, position
czyli segmentacji, wyborze rynku docelowego i pozycjonowaniu. Firma odkrywa na ogół
różne potrzeby i grupy, „celuje” natomiast w te potrzeby, które mogą być spełnione, i które
mogą być zaspokojone, a następnie pozycjonuje swoją ofertę tak, że rynek docelowy
rozpoznaje ją wyróżniający się wizerunek firmy. Jeśli firma nie umie pozycjonować, straci
orientację, czego może się spodziewać. Jeśli pozycjonowanie jest doskonałe, to firma może
pracować nad pozostałą częścią planowania marketingowego i różnicowania, wynikających
z jej strategii pozycjonowania.
Pozycjonowanie definiujemy następująco: to akt projektowania oferty i wizerunku firmy,
którego celem jest zajęcie wyróżniającego się miejsca w świadomości rynku docelowego.
Ostatecznym wynikiem pozycjonowania jest skuteczne kreowanie zorientowanej na klienta
propozycji wartości — nieodpartego powodu, dla którego rynek docelowy powinien kupić
dany produkt.
Pozycjonowanie według Riesa i Trouta
Termin pozycjonowanie został spopularyzowany przez dwóch szefów reklamy, Ala Riesa
i Jacka Trouta, którzy postrzegali pozycjonowanie, jako ćwiczenia wykonane na produkcie
istniejącym na rynku. Pozycjonowanie rozpoczyna się od produktu. Promocja, obsługa, firma,
instytucja, a nawet osoby, ale pozycjonowanie nie polega na działaniu w imię produktu.
Pozycjonowanie polega na oddziaływaniu na świadomość potencjalnych klientów; na tym,
w jaki sposób umiejscowiliśmy nasz produkt w umyśle potencjalnego klienta.
Firma uruchamiająca, np. sklep meblowy może dokonać wyboru spośród siedmiu możliwości
pozycjonowania:
– Pozycjonowanie atrybutowe. Firma meblowa pozycjonuje siebie, wykorzystując takie
cechy, jak wielkość lub czas swojego istnienia.
– Pozycjonowanie korzyści. Produkt meblowy jest pozycjonowany jako najlepszy
w określonej kategorii korzyści.
– Pozycjonowanie korzystania lub zastosowania. Pozycjonowanie produktu meblowego,
jako najlepszego w pewnych zastosowaniach.
– Pozycjonowanie wobec użytkownika. Pozycjonowanie produktu meblowego, jako
najlepszego dla określonej grupy użytkowników.
– Pozycjonowanie wobec konkurenta. Twierdzi się, że produkt meblowy jest lepszy pod
pewnymi względami od znanego konkurenta.
– Pozycjonowanie kategorii produktów. Produkt meblowy jest pozycjonowany jako lider
w pewnej kategorii produktów drewnianych.
– Pozycjonowanie jakości lub ceny. Produkt meblowy jest pozycjonowany jako oferta
o najlepszej wartości [5].
4.2.2. Pytania sprawdzające
Odpowiadając na pytania, sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do wykonania ćwiczeń.
1. Co oznacza skrót STP?
2. Jak brzmi definicja pozycjonowania?
3. Kim byli Al Riesa i Jack Trout?
4. Jakie znasz rodzaje pozycjonowania?
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
15
4.2.3. Ćwiczenia
Ćwiczenie 1
Opracuj własną strategię pozycjonowania produktu, ceny, miejsca i promocji
uwzględniając swoją pozycję w umysłach nabywców produktów drewnianych. Wykonaj plan
strategii tak, aby marki produktów z drewna miały silną pozycję i trudną do podważenia
konkurencji.
Sposób wykonania ćwiczenia
Aby wykonać ćwiczenie powinieneś:
1) zapoznać się z instrukcją ćwiczenia,
2) zorganizować stanowisko pracy do wykonania ćwiczenia,
3) wykonać plan pracy (strategię pozycjonowania produktu, ceny, miejsca i promocji najlepiej
w punktach, w paru zdaniach opisać swój pomysł na to, jak wzmocnić swoją pozycję
w umysłach nabywców produktów drzewnych),
4) opracować taką strategię aby marki produktów z drewna miały silną pozycję,
a konkurencji trudno byłoby ją podważyć-wskazana jest dyskusja z klasą, uczeń gra
potencjalnego sprzedawcę, a klasa potencjalnych kupujących klientów, nauczyciel
obserwuję w razie potrzeby wkracza do dyskusji,
5) zaprezentować wykonane ćwiczenie,
6) dokonać oceny poprawności wykonanego ćwiczenia.
Wyposażenie stanowiska pracy:
– długopis,
– kartka A4,
– literatura.
4.2.4. Sprawdzian postępów
Czy potrafisz:
Tak Nie
1) przekonać klienta o pozycji firmy drzewnej na rynku? ¨ ¨
2) wzmocnić pozycję firmy drzewnej w umysłach konsumentów? ¨ ¨
3) zdepozycjonować inną firmę i w jaki sposób? ¨ ¨
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
16
4.3. Metody badań marketingowych
4.3.1. Materiał nauczania
Menedżerowie do spraw marketingu często zlecają oficjalne opracowania marketingowe
konkretnych problemów i możliwości. Mogą zlecić badanie rynkowe, test preferencji
produktu, przewidywania sprzedaży w podziale na regiony albo ocenę wpływu reklamy.
Zadanie badacza marketingowego polega na tym, żeby na podstawie tych danych firma
spojrzała na problem z punktu widzenia klienta.
Źródła badań marketingowych
Firma może przeprowadzić badanie marketingowe na kilka sposobów. Większość dużych firm
ma własne działy badań marketingowych.
Firmy zazwyczaj ustalają budżet na badania marketingowe na poziomie od jednego do dwóch
procent wpływów ze sprzedaży. Duża część tej sumy przeznaczana jest na usługi zewnętrzne.
Firmy świadczące usługi w zakresie badań marketingowych dzielą się na:
1. Firmy badawcze, oferujące szeroki zakres usług - zbierają informacje na temat
konsumentów i handlu, a następnie je sprzedają.
2. Firmy przeprowadzające badania marketingowe na zlecenie - zajmują się
przeprowadzaniem określonych projektów, przygotowują je, a następnie udostępniają
wnioski.
3. Firmy wyspecjalizowane w badaniach marketingowych - oferują specjalistyczne usługi,
najlepszym przykładem jest firma przeprowadzająca badania w terenie, która sprzedaje
swoje usługi.
Metody badawcze.
Dane pierwotne można zbierać na pięć sposobów: poprzez obserwację, zogniskowane
wywiady grupowe, badania ankietowe, informacje behawioralne i eksperymenty.
– Dane z obserwacji, zbiera się je, obserwując odpowiednie podmioty badania w określonej
scenerii.
– Zogniskowane wywiady grupowe, to badanie polegające na zaproszeniu od sześciu do
dziesięciu osób do spędzenia kilku godzin z kompetentnym moderatorem w celu
przedyskutowania cech produktu drzewnego. Moderator musi być obiektywny,
zorientowany w temacie i musi znać się na dynamice grupy. Uczestnikom zazwyczaj płaci
się drobną sumę za udział w spotkaniu które najczęściej przeprowadza się w miłym
otoczeniu, przy drobnym poczęstunku.
– Badanie ankietowe, ankiety najlepiej sprawdzają się w wypadku badań opisowych. Firmy
organizują sondaże, żeby poznać poziom wiedzy, przekonania, preferencje i stopień
zadowolenia ludzi oraz ocenić ich znaczenie. Firmy drzewne mogą przygotować własną
ankietę, żeby zebrać potrzebne informacje albo dodać pytania do badań omnibusowych,
które prowadzone są jednocześnie dla kilku firm, co znacznie obniża koszty.
– Dane behawioralne, klienci zostawiają ślady swoich zachowań zakupowych w sklepach
(skany kodów paskowych) w formie zamówień z katalogów i w bazach danych. Można
się z nich wiele dowiedzieć. Zakupy klientów odzwierciedlają ich preferencje i często są
bardziej wiarygodne niż deklaracje przed badaczami rynku. Ludzie mogą twierdzić, że
wolą popularne marki, podczas gdy dane będą wskazywać, że wybierają inne. Na przykład
podczas zakupów spożywczych ludzie o wysokich dochodach niekoniecznie kupują
droższe marki, w przeciwieństwie do tego, co mogą deklarować podczas wywiadu.
Natomiast wiele osób o niższych dochodach kupuje czasami droższe marki.
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
17
– Badanie eksperymentalne, to najbardziej wiarygodne badanie z naukowego punktu
widzenia. Jego celem jest uchwycenie związku przyczynowo-skutkowego poprzez
wyeliminowanie wykluczających się wyjaśnień co do uzyskanych informacji.
Menedżerowie działów badań i marketingu mogą się oprzeć na wnioskach w takim
zakresie, w jakim kształt i realizacja eksperymentu pozwalają wyeliminować alternatywne
hipotezy. Wymaga to wybrania dopasowanych do siebie grup tematycznych, poddawania
ich różnym procesom, kontrolowania zewnętrznych zmiennych i sprawdzania, czy
zaobserwowane różnice w reakcjach mają znaczenie ze statystycznego punktu widzenia.
Różnice w wynikach można przypisać poszczególnym wersjom testu w takim stopniu,
w jakim możliwe jest wyeliminowanie lub kontrolowanie czynników zewnętrznych.
Badania marketingowe, to zespół czynności, zbierania i przetwarzania informacji o rynku,
konsumpcji, potrzebach i mechanizmach kierujących postępowaniem ludzi, o działaniach
konkurencji i efektach podjętych decyzji. Badania marketingowe muszą być kompleksowe,
systematyczne oraz poparte właściwą metodologią ich prowadzenia oraz wiarygodnymi
źródłami informacji.
Celem badań marketingowych jest dostarczenie informacji, które zastępują i uzupełniają
dotychczasowe doświadczenia oraz ograniczają ryzyko przy podejmowaniu decyzji. Korzyścią
z badań marketingowych jest zmniejszenie ryzyka, które jest nieodłącznym elementem
działalności gospodarczej.
Podmiotem badań marketingowych mogą być cechy produktu firmy i produktów
konkurencyjnych, ceny i elastyczność popytu wobec zmian cen, skuteczność różnych środków
produkcji, a także funkcjonowanie kanałów dystrybucji oraz opinie i motywy postępowania
nabywców produktu.
Do metod badań marketingowych zaliczamy:
Obserwacje jest to metoda gromadzenia informacji polegająca na dokonywaniu
spostrzeżeń w sposób zamierzony i systematyczny w celu znalezienia odpowiedzi na określone
i wyraźnie postawione pytanie. Obiektem obserwacji mogą być zarówno osoby, ich
zachowania, jak i przedmioty. Obserwacje kontrolowane będą miały zastosowanie
w badaniach z ingerencją w stosunku do respondenta. Mamy tu do czynienia z obserwacją
ukrytą, gdy badacz ukrywa, że kogoś obserwuje i obserwacją jawną gdy nie ma możliwości
obserwacji ukrytej. Wtedy obserwowani są nienaturalni. Istotą obserwacji niekontrolowanej
jest obserwowanie zachowań, zjawisk w warunkach naturalnych, bez ingerencji badacza.
Najczęściej w badaniach marketingowych wykorzystuje się :
– wywiad bezpośredni (osobisty, indywidualny) jest to rozmowa „twarzą w twarz” na
określony temat, prowadzi go ankieter z osobą o określonych cechach. W wywiadzie
osobistym wykorzystuje się stosunkowo szeroki zestaw informacji, pod warunkiem
prawidłowego przygotowania całego badania. Wadą jest wysoki koszt badania oraz
czasochłonność (przygotowanie, realizacja, kontrola);
– wywiad telefoniczny - możliwy do przeprowadzenia w warunkach powszechnej
telekomunikacji.
W tym wypadku rozmowa-wywiad jest prowadzona przez ankietera według listy pytań
przy użyciu telefonu;
– wywiad głębinowy - prowadzi się go na podstawie wątków tematycznych. Pytania
w wywiadzie głębinowym nie są standaryzowane. Respondent wypowiada się na
określony temat bez ograniczeń narzuconych kwestionariuszem. Badający nie ingeruje
w to co mówi respondent, rejestruje tylko jego wypowiedzi;
– wywiad zogniskowany przedmiotem pomiaru w wywiadzie zogniskowanym są najczęściej
zachowania konsumenta wobec produktu, zdarzenia lub firmy. Wywiad przeprowadzany
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
18
jest w formie dyskusji, pod kierunkiem moderatora na podstawie scenariusza. W dyskusji
bierze udział 8-12 celowo dobranych osób.
Ankieta - jest najbardziej powszechną i najczęściej stosowana metodą gromadzenia
informacji w badaniach marketingowych. Ankieta to zbiór standaryzowanych technik
badawczych, za pomocą których badacz otrzymuje informacje w procesie wzajemnego
komunikowania się z innymi osobami odpowiadającymi na pisemnie jego pytania. Ankieta jest
metodą opartą na porozumiewaniu się za pomocą pisemnego przekazu informacji.
Rozróżnia się ankiety:
– pocztową (rozsyłaną) - wysyłka i zwrot pocztą,
– prasową - publikowaną w prasie zwrot pocztą,
– opakowaniową - dołączoną do sprzedawanych towarów, zwroty pocztą,
– radiową - tekst ogłaszany w radio, zwrot pocztą,
– audytoryjną - rozdawana przy różnych okazjach (np. degustacje, w trakcie pokazu)
i zbierana osobiście lub przesyłana pocztą.
Kwestionariusz jest to zbiór pytań o określonej treści na które respondent udziela
odpowiedzi. Pytanie musi być sformułowane w taki sposób by zachęcało do odpowiedzi
i było dobrowolne, nie sugerowało odpowiedzi.
Eksperymenty - metoda polegająca na ustaleniu wpływu zmiennej niezależnej na zmienną
zależną.
W badaniach marketingowych zmienną zależną jest zazwyczaj wielkość sprzedaży. Zmienne
niezależne to:
– produkt,
– cena,
– promocja,
– dystrybucja.
Badania eksperymentalne przeprowadzane są najczęściej w dwóch grupach:
A) eksperymentalna,
B) kontrolna.
Badania symulacyjne - zbudowanie modeli eksperymentalnych .
Metody projekcyjne, w których pytania lub bodźce skierowane do respondenta mają formę
pośrednią. Zadaniem ich jest dotarcie do postaw, osobowości i motywów postępowania na
podstawie wypowiedzi.
– test skojarzeń słownych - jest techniką zbierania informacji, w której bodźcem
kierowanym do respondenta jest pojedynczy wyraz. Na ten bodziec respondent udziela
spontanicznej odpowiedzi (skojarzenie słowne),
– test uzupełnień zdań - najbardziej użytkowa technika projekcyjna. Pomiar polega na
zaprezentowaniu respondentowi niekompletnych zadań z prośbą o uzupełnienie,
– test rysunkowy - składa się z jednego lub więcej rysunków przedstawiających rozmowę
ludzi. Wypowiedzi są ujęte w „dymkach” z których co najmniej jeden jest pusty. Zadaniem
respondenta jest ułożenie i wpisanie w pustym miejscu wypowiedzi,
– test akceptacji produktu - jest techniką projekcyjną umożliwiającą sprawdzenie
dostosowania produktu do potrzeb konsumenta w celowo wybranym, reprezentatywnym
segmencie rynku. Przedmiotem testu jest szeroko rozumiany produkt, jego funkcje, cechy
fizyczne itp.,
– test akceptacji ceny - jest technika umożliwiającą sprawdzenie dostosowania ceny do
możliwości nabywczych określonych segmentów konsumentów. Przedmiotem testu jest
poziom akceptowanych cen danego produktu oraz reakcje na zmiany cen,
– test koniunktury - jest techniką umożliwiającą ocenę aktualnej sytuacji rynkowej
i badanie krótkookresowych prognoz kształtowanie się procesów i zjawisk rynkowych na
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
19
podstawie informacji jakościowych pochodzących od określonej liczby podmiotów
rynkowych, przeważnie od jednostek handlowych i przedsiębiorstw. Narzędziem tego
badania jest specjalny kwestionariusz zawierający podstawowe grupy pytań: pierwsza
dotyczy wielkości ekonomicznych w badanym okresie w stosunku do okresu
bezpośrednio poprzedzającego. W drugiej grupie zawarte są pytania której celem jest
uzyskanie opinii praktyków na temat perspektyw kształtowania się tych wielkości
w najbliższej przyszłości.
Metody badań heurystycznych (twórczego myślenia) :
– metoda oceny ekspertów - znajduje zastosowanie w budowaniu prognoz, których
podstawą są pisemne lub ustne formy wypowiedzi uczestników - ekspertów dobranych
w sposób celowy. Ekspertami mogą być osoby, które potrafią udzielić odpowiedzi na
dobrane pytania dotyczące przyszłej sytuacji a więc specjaliści, handlowcy, producenci.
Wypowiedzi ekspertów mogą mieć formę równoległych lub kolejnych ekspertyz
– metoda delficka - to seria powtarzanych badań ankietowych skierowanych do celowo
wybranej grupy ekspertów w celu uzyskania zgodnych opinii i stanowisk co do przyszłego
rozwoju zjawisk i procesów będących obiektem badań. Badanie składa się z kilku faz,
a kończy się po uzyskaniu jasnych i zgodnych opinii co do kwestii przyszłego rozwoju
prognozowanych zjawisk czy procesów
– metoda burzy mózgów - to metoda grupowego myślenia (generowania nowych
pomysłów). Zgromadzone przy stole celowo dobrane osoby wymieniają poglądy na zadany
temat, zgłaszają pomysły i rozwiązania co pozwala na uzyskanie wielu nowych koncepcji.
Zebrane w ten sposób idee i pomysły podlegają ocenie i selekcji na dalszych etapach
postępowania badawczego.
Z reguły wyodrębnia się :
– pomysły „gorące” - do natychmiastowego praktycznego zastosowania,
– pomysły, których wykorzystanie wymaga czasu,
– pomysły bezużyteczne.
Jeżeli chcemy uzyskać jak najwięcej informacji o rynku, konsumpcji, potrzebach
i mechanizmach kierujących postępowaniem ludzi przy wyborze produktu musimy
odpowiednio dobrać jedną z metod badań marketingowych. Przy zastosowaniu tych metod
badań marketingowych uzyskamy niezbędne informacje, które zastąpią i uzupełnią
dotychczasowe doświadczenia oraz ograniczą ryzyko przy podejmowaniu decyzji [5].
4.3.2. Pytania sprawdzające
Odpowiadając na pytania, sprawdzisz czy jesteś przygotowany do wykonania ćwiczeń.
1. Wymień rodzaje firm świadczących usługi w zakresie badań marketingowych?
2. Co to są badania marketingowe i wymień metody badań marketingowych?
3. Co jest celem badań marketingowych?
4. Co może być podmiotem badań marketingowych?
5. Co to jest obserwacja?
6. Co to jest ankieta, wymień jej rodzaje?
7. Co to jest kwestionariusz i eksperyment?
8. Co może być zmienną niezależną?
9. Wymień grupy w których przeprowadzane są najczęściej badania eksperymentalne?
10. Co to są badania symulacyjne i heurystyczne?
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
20
4.3.3. Ćwiczenia
Ćwiczenie 1
Spróbuj samodzielnie przeprowadzić ankietę w gronie najbliższych kolegów i koleżanek,
kwestionariusz zamieszczony jest poniżej, w trakcie wypełniania ankiety należy zakreślić
kółkiem jedną właściwą odpowiedź i/lub wpisać brakujące informacje.
Kwestionariusz ankiety:
1. Jak Pan(i) zapatruje się na reklamy telewizyjne?
a) denerwują mnie,
b) są mi obojętne,
c) lubię oglądać.
2. Czy reklamy mają wpływ na kupowane przez Pana/Panią produkty?
a) nie mają żadnego,
b) czasami kupuję produkty, które mnie zainteresowały dzięki reklamie,
c) kupuję tylko reklamowane produkty.
3. Jak Pan/Pani postrzega rzetelność reklam?
a) są nieprawdziwe i nieadekwatne do jakości reklamowanego produktu,
b) jest w nich sporo prawdy
c) wszystko jest bardzo wiarygodne.
4. Jakich ostatnio zakupów dokonał Pan/Pani pod wpływem reklamy?
a) środków czystości,
b) produktów żywnościowych,
c) sprzętu RTV i AGD.
5. Czy czyta Pan(i) reklamy (ulotki) otrzymane na ulicy?
a) nie, nie interesuje mnie to,
b) zależy jakiego produktu bądź usług ona dotyczy,
c) tak zawsze, często są to interesujące informacje.
6. Jakie reklamy przemawiają do Pana(i) najbardziej?
a) telewizyjne,
b) radiowe,
c) bilbordy.
7. Największą rolę w reklamie pełni wg Pana(i)?
a) informacja,
b) muzyka,
c) pomysł.
8. Czy większą uwagę przyciągają reklamy „wzięte z życia codziennego” czy fikcyjne?
a) wole zdecydowanie „wzięte te z życia codziennego”,
b) preferuje te fikcyjne, gdyż są zazwyczaj bardziej oryginalne,
c) nie ma to dla mnie znaczenia.
Metryczka:
9. Płeć:
a) Kobieta
b) Mężczyzna
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
21
10. Wiek:
a) 18-25 lat
b) 26-35 lat
c) 36-45 lat
d) 46-55 lat
e) powyżej 55 lat
11. Czy Pan/Pani pracuje?
a) Tak
b) Nie
Sposób wykonania ćwiczenia
Aby wykonać ćwiczenie powinieneś:
1) zorganizować stanowisko pracy do wykonania ćwiczenia,
2) wykonać plan pracy (strategię pozycjonowania produktu, ceny, miejsca i promocji najlepiej
w punktach, w paru zdaniach opisać swój pomysł na to jak wzmocnić swoją pozycję
w umysłach nabywców produktów drzewnych),
3) opracować taką strategię, która musi być taka aby marki produktów z drewna miały silną
pozycję i konkurencji trudno byłoby ją podważyć-wskazana jest dyskusja z klasą, uczeń
gra potencjalnego sprzedawcę, a klasa potencjalnych kupujących klientów, nauczyciel
obserwuje, w razie potrzeby wkracza do dyskusji,
4) zaprezentować wykonane ćwiczenie i dokonać oceny poprawności wykonanego ćwiczenia.
Wyposażenie stanowiska pracy:
− długopisy i ołówki,
− kwestionariusz ankiety, kartki formatu A4.
Ćwiczenie 2
Wykonaj kwestionariusz ankiety dotyczącej ściśle teorii badań marketingowych.
Kwestionariusz ankietowy ma zawierać 15 pytań z trzema odpowiedziami a, b, c oraz
metryczkę.
Sposób wykonania ćwiczenia
Aby wykonać ćwiczenie powinieneś:
1) zorganizować stanowisko pracy do wykonania ćwiczenia,
2) wykonać plan pracy (strategię pozycjonowania produktu, ceny, miejsca i promocji najlepiej
w punktach, w paru zdaniach opisać swój pomysł na to jak wzmocnić swoją pozycję
w umysłach nabywców produktów drzewnych),
3) opracować taką strategię, która musi być taka aby marki produktów z drewna miały silną
pozycję i konkurencji trudno byłoby ją podważyć-wskazana jest dyskusja z klasą, uczeń
gra potencjalnego sprzedawcę, a klasa potencjalnych kupujących klientów, nauczyciel
obserwuje, w razie potrzeby wkracza do dyskusji,
4) zaprezentować wykonane ćwiczenie i dokonać oceny poprawności wykonanego ćwiczenia.
Wyposażenie stanowiska pracy:
– długopis,
– kartka.
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
22
4.3.4. Sprawdzian postępów
Czy potrafisz:
Tak Nie
1) Przeprowadzić ankietę dotyczącą
badań marketingowych? ¨ ¨
2) Wskazać cele badań marketingowych
dotyczących przemysłu drzewnego? ¨ ¨
3) Określić przedmiot badań marketingowych
4) Sformułować pytania do kwestionariusza ankietowego? ¨ ¨
5) Zaplanować i wykonać kwestionariusz ankiety? ¨ ¨
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
23
4.4. Pojęcie i struktura produktu
4.4.1. Materiał nauczania
Produkt to wszystko, co może zostać zaoferowane na rynku w celu zaspokojenia jakiejś
potrzeby. Wprowadzane na rynek produkty obejmują między innymi: dobra fizyczne, usługi,
przeżycia, wydarzenia, osoby, miejsca, organizacje, informacje oraz idee.
Poziomy produktu
Przygotowując ofertę rynkową, specjalista do spraw marketingu musi dobrze się
zastanowić nad pięcioma poziomami produktu. Każdy poziom zwiększa wartość dla klienta,
a wszystkie pięć tworzy hierarchię jego wartości. Poziom najniższy, to podstawowa korzyść
czyli usługa lub pożytek, które nabywca w rzeczywistości kupuje. Gość hotelowy kupuje
odpoczynek i sen. Nabywca mebli „kupuje” funkcjonalność i wygodę. Specjaliści do spraw
marketingu muszą postrzegać siebie jako dostawców korzyści. Na drugim poziomie,
specjalista do spraw marketingu musi przekształcić podstawową korzyść w produkt w formie
podstawowej.
Na trzecim poziomie specjalista do spraw marketingu przygotowuje produkt oczekiwany, czyli
zbiór cech i warunków, których zwykle spodziewają się nabywcy, gdy kupują ten produkt.
Klient który kupuje meble oczekuje, wygodnego łóżka, funkcjonalnych mebli kuchennych,
wygodnych foteli. Ponieważ większość producentów mebli spełnia te minimalne wymagania,
klient kupuje zawsze tam, gdzie jest najtaniej.
Na czwartym poziomie specjalista do spraw marketingu przygotowuje produkt ulepszony,
który przekracza oczekiwania klienta. Na poziomie piątym znajduje się produkt potencjalny,
obejmujący wszystkie ewentualne ulepszenia i przekształcenia, którym produkt lub usługa
mogą podlegać w przyszłości.
Poprzez markę rozumie się nazwę oraz towarzyszące jej cechy wizualne (jak liternictwo,
kolor, układ, slogany, czasem nawet opakowanie).
Przyczyny znakowania produktów marką:
– ułatwienie zapamiętania znaku (pomaga zachować lojalność),
– poprawa efektywności działań reklamowych,
– produkt bardziej akceptowany przez pośredników,
– właściciele sklepów chętniej eksponują towary markowe (jako bardziej prestiżowe, chętniej
kupowane przez klientów),
– zmniejszony wpływ różnicowania cen,
– pomoc konsumentowi w wyborze spośród innych towarów na półce,
– pod szyldem marki można taniej wprowadzać na rynek nowy produkt [3].
4.4.2. Pytania sprawdzające
Odpowiadając na pytania, sprawdzisz czy jesteś przygotowany do wykonania ćwiczeń.
1. Co to jest produkt?
2. Czy umiesz wymienić pięć poziomów produktu?
3. Co to jest marka?
4. Dlaczego znakuje się produkty marką?
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
24
4.4.3. Ćwiczenia
Ćwiczenie 1
Posegreguj w dowolny sposób (ponumeruj lub zaznaczyć kolorami) niżej wymienione
produkty drzewne ze względu na branżę, np. budowlana, szkolna, sportowa itp. Wybierz sam
4 branże. Produkty te wymienione są w przygotowanej przez nauczyciela tabeli.
Tabela Wyroby drzewne
g
f
e
d
c Meble hotelowe, barowe i restauracyjne
g
f
e
d
c Meble - wyposażenie wnętrz
mieszkalnych
g
f
e
d
c Meble tapicerowane, kanapy i fotele g
f
e
d
c Meble artystyczne
g
f
e
d
c Parkiet, klepka i mozaika podłogowa g
f
e
d
c Meble biurowe i sklepowe
g
f
e
d
c Meble - artykuły zaopatrzeniowe i
akcesoria
g
f
e
d
c Drewno opałowe
g
f
e
d
c Stoły bilardowe, stoły do gier i akcesoria g
f
e
d
c Fornir i drewno okładzinowe
g
f
e
d
c Drewno - produkty do zabiegów
ochronnych
g
f
e
d
c Meble i elementy zabudowy kuchennej
g
f
e
d
c Łóżka - ramy, stelaże i materace g
f
e
d
c Meble metalowe
g
f
e
d
c Dekoracja wnętrz - artykuły i akcesoria g
f
e
d
c Drewno budowlane
g
f
e
d
c Drewno - galanteria drewniana g
f
e
d
c Drewno impregnowane i ognioodporne
g
f
e
d
c Meble szkolne g
f
e
d
c Drewno - półprodukty i artykuły
stolarskie
g
f
e
d
c Drewno surowe g
f
e
d
c Meble łazienkowe
g
f
e
d
c Drewno tarcicowe i konserwowane g
f
e
d
c Opakowania drewniane
g
f
e
d
c Meble i akcesoria ogrodowe g
f
e
d
c Płyty drewniane
g
f
e
d
c Meble szpitalne g
f
e
d
c Ramy do obrazów i akcesoria ramiarskie
g
f
e
d
c Konstrukcje drewniane ciesielskie g
f
e
d
c Stoły i krzesła
g
f
e
d
c Korek - artykuły z korka g
f
e
d
c Meble dziecięce
g
f
e
d
c Drewno - artykuły i elementy rzeźbione g
f
e
d
c Drewno użytkowe niestrugane
g
f
e
d
c Drewno - artykuły i elementy toczone g
f
e
d
c Drewno użytkowe strugane
g
f
e
d
c Elementy drewniane profilowane
Sposób wykonania ćwiczenia
Aby wykonać ćwiczenie powinieneś:
1) zapoznać się z instrukcją wykonania ćwiczenia,
2) zorganizować stanowisko pracy do ćwiczenia,
3) wyodrębnić i posegregować poszczególne produktu z drewna wg wybranej branży,
4) zaprezentować efekt pracy,
5) dokonać oceny poprawności wykonanego ćwiczenia.
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
25
Wyposażenie stanowiska pracy:
– długopisy i ołówki, kolorowe flamastry lub kredki,
– papier formatu A4
4.4.4. Sprawdzian postępów
Czy potrafisz:
Tak Nie
1) podać podstawowe pojęcia tj: produkt, marka? ¨ ¨
2) podać zasady sprzedaży produktu drzewnego? ¨ ¨
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
26
4.5. Fazy życia produktów
4.5.1. Materiał nauczania
Produkty będące przedmiotem wymiany, utrzymują się na rynku przez pewien czas.
Przechodzą przy tym przez pewne fazy, które składają się na tzw. cykl życia produktu.
Produkty, podobnie jak ludzie, rodzą się, zdobywają rynek, żyją i umierają [2].
W przeciwieństwie jednak do wydłużającej się egzystencji człowieka, cykl życia produktu
zdaje się skracać wraz z postępem technicznym oraz rozwojem cywilizacyjnym
i gospodarczym. Ekonomiczne starzenie się produktu jest wynikiem rozwoju nauki i techniki,
wymiany międzynarodowej, społecznej zamożności oraz coraz szerszego przepływu
informacji. Rynkowa żywotność produktu zależy z jednej strony, od tempa pojawienia się
wynalazków oraz szybkości ich przekształcenia w realne dobra i usługi, z drugiej – od
chłonności rynku, determinowanej nawykami, otwartością na zmiany i zamożnością
konsumentów. Barierą wejścia na rynek nowego, doskonalszego produktu bywa, bowiem
często wysoka cena [1].
Większość produktów przechodzi przez cztery fazy rynkowego życia [7]:
I. Faza wprowadzenia produktu na rynek
II. Faza wzrostu sprzedaży produktu
III. Faza dojrzałości produktu
IV. Faza spadku sprzedaży produktu
Faza wprowadzenia produktu na rynek
Faza wprowadzenia produktu na rynek rozpoczyna cykl życia produktu i jest to
najtrudniejsza faza dla przedsiębiorstwa, gdyż mały odsetek innowatorów wśród konsumentów
powoduje, że sprzedaż jest niewielka i bardzo wolno rośnie, a dystrybucja jest utrudniona [2].
Sprzedaż jest niewielka, ponieważ produkt nie jest jeszcze znany użytkownikom, ponadto
ulegają oni wpływom wcześniejszych wzorców konsumpcji. Większość potencjalnych klientów
skłonna jest kupować nowy produkt, dopiero po wypróbowaniu go przez innych [9]. Wybór
kanałów dystrybucji musi być dostosowany do segmentu rynku oraz innowatorów, którzy są
potencjalnymi pierwszymi nabywcami produktu. Wprowadzenie produktu w sferę
pośrednictwa jest tym łatwiejsze, im większa jest promocja produktu. Szeroka promocja,
nawet przy dobraniu najbardziej skutecznych jej instrumentów, jest jednak bardzo kosztowna.
Przedsiębiorstwo musi na to przeznaczyć znaczącą część budżetu marketingowego.
Faza wzrostu sprzedaży produktu
Fazę wzrostu sprzedaży w cyklu życia produktów, charakteryzuje szybkie przyśpieszenie
wielkości obrotów. Rośnie liczba nabywców produktu, zwiększają się zyski firmy,
a jednocześnie wzrastają dodatkowe korzyści z tytułu niższych wydatków na promocję [7].
Wiedza o produkcie szybko się upowszechnia dzięki promocji, oraz informacjom
przekazywanym przez pierwszych nabywców. Sprzedaż zaczyna szybko wzrastać, ponieważ
na rynku pojawiają się „zwolennicy nowości”. Są to przede wszystkim konsumenci stosujący
się do wymogów mody. Ważnym obszarem działania jest kształtowanie strategii dystrybucji.
O ile w fazie wprowadzania produktu na rynek jest stosowana dystrybucja selektywna, o tyle
w fazie wzrostu dystrybucja powinna być coraz bardziej intensywna. Producent powinien
zintensyfikować działania wobec hurtowników i detalistów [7].
Faza dojrzałości produktu
W fazie dojrzałości produktu wielkość sprzedaży osiąga punkt kulminacyjny, po którym
następuje ujemne tempo wzrostu, któremu towarzyszy spadek zysku [9]. W tej fazie na
rynkową scenę wkracza „późna większość”. Oznacza to, że przeważająca większość
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
27
potencjalnych nabywców stała się już użytkownikami produktu. „Późna większość” to
zwolennicy konserwatywnych wzorców konsumpcji, które zmieniają jedynie pod silnym
naciskiem przykładów otoczenia. W tym samym stadium na rynku powtórnie pojawiają się
nabywcy, którzy najwcześniej stali się użytkownikami produktu[1].
Faza spadku sprzedaży
W fazie spadku sprzedaży produktu następuje duży spadek wielkości sprzedaży oraz
gwałtowne zmniejszanie się zysków firmy. Produkt kończy swe życie na rynku i wraz z nim
zanika źródło zysków dla przedsiębiorstwa [7]. Produkt jest nabywany głównie przez
„spóźnialskich”, spóźnialskich więc konsumentów słabszych ekonomicznie, korzystających
z możliwości zakupu towarów przecenionych. Wytwórcy ograniczają produkcję, a uczestnicy
kanałów dystrybucji usiłują jak najszybciej pozbyć się starych zapasów, przygotowując
magazyn do przyjęcia nowych produktów. Głównym sposobem podtrzymywania popytu stają
się sprawne upłynnianie zapasów po obniżonych cenach [8]. Istnieje wiele przyczyn spadku
sprzedaży i „umierania” produktu. Wynikają one z postępu i zmian w technologii, nasilenie
konkurencji międzynarodowej oraz zmian gustów i upodobań konsumentów [9].
W tej fazie część firm wycofuje się z rynku. Te, które pozostają, mogą ograniczać ofertę,
redukować kanały dystrybucji, zmniejszać budżet marketingowy, a także wycofywać się
z niektórych segmentów rynku.
Badania cyklu życia produktu są punktem wyjścia dla podejmowania decyzji, na które nie
można sformułować prostych recept. O tym, jaki wariant kompozycji marketingowej należy
zastosować w konkretnym przypadku, rozstrzyga nie tylko znajomość teorii, lecz także
praktyczne doświadczenie osób znających dany rynek oraz umiejętności dostrzegania
zachodzących na nim zmian [1].
4.5.2. Pytania sprawdzające
Odpowiadając na pytania, sprawdzisz czy jesteś przygotowany do wykonania ćwiczeń.
1. Co to jest produkt?
2. Na czym polega faza wprowadzenia produktu na rynek?
3. Na czym polega faza wzrostu sprzedaży produktu?
4. Na czym polega faza dojrzałości produktu?
5. Na czym polega faza spadku sprzedaży produktu?
4.5.3. Ćwiczenia
Ćwiczenie 1
Wykonaj plan działania Twojej firmy meblowej, gdy sprzedaż jest niewielka i bardzo wolno
rośnie, a dystrybucja jest utrudniona. Na początku opisz swoją firmę, powody niewielkiej
sprzedaży i powolnego jej wzrostu i wymyśl plan opisując go w 8 punktach.
Sposób wykonania ćwiczenia
Aby wykonać ćwiczenie powinieneś:
1) zapoznać się z instrukcją ćwiczenia,
2) zorganizować stanowisko pracy,
3) wykonać plan działania firmy meblowej, aby spełnić wymagania stawiane w ćwiczeniu,
plan powinien zawierać 8 punktów,
4) zaprezentować efekt pracy,
5) dokonać oceny poprawności wykonanego ćwiczenia.
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
28
Wyposażenie stanowiska pracy:
– długopisy,
– kartka A4.
4.5.4. Sprawdzian postępów
Czy potrafisz:
Tak Nie
1) wymienić cztery fazy rynkowego życia produktu? ¨ ¨
2) opisać wszystkie fazy rynkowego życia np.
produktu drzewnego? ¨ ¨
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
29
4.6. Pojęcie dystrybucji
4.6.1. Materiał nauczania
Dystrybucja jest to rozprowadzanie produktów od producenta do ostatecznych nabywców.
Organizowanie dystrybucji polega na wyborze i motywowaniu pośredników handlowych,
utrzymywaniu zapasów, organizowaniu transportu i przechowywaniu produktów. To także
zbiór działań i decyzji związanych z udostępnieniem produktu w miejscu i czasie
odpowiadającym potrzebom nabywców.
Polityka dystrybucji
Obejmuje wszelkie decyzje i czynności związane z dostarczaniem wytworzonych
produktów nabywcy. Zadaniem dystrybucji jest rozmieszczenie produktów na rynku,
w sposób umożliwiający nabywcom zakup pożądanych produktów w dogodnych dla nich
warunkach, odpowiadającym im miejscu i czasie oraz po odpowiedniej cenie. Działania
koordynacyjne umożliwiają zawarcie transakcji kupna-sprzedaży, zbieranie i przekazywanie
informacji rynkowych, promowanie produktów i firm, poszukiwanie ofert, nawiązywanie
kontaktów, negocjowanie warunków umów i ich zawieranie. Czynności organizacyjne wiążą
się z realizacją transakcji kupna-sprzedaży, obejmują zbieranie i przekazywanie informacji
rynkowych, promocję produktów i firm, poszukiwanie ofert [3].
4.6.2. Pytania sprawdzające
Odpowiadając na pytania, sprawdzisz czy jesteś przygotowany do wykonania ćwiczeń.
1. Co to jest dystrybucja?
2. Co obejmuje polityka dystrybucyjna?
3. Co jest zadaniem dystrybucji?
4.6.3. Ćwiczenia
Ćwiczenie 1
Jesteś właścicielem firmy zajmującej się dystrybucją produktów drzewnych. Wykonaj plan
strategiczny dystrybucji Twojej firmy meblowej. Plan opisz w 5 punktach. Opisz w paru
zdaniach główne cele i zadania Twojej firmy.
Sposób wykonania ćwiczenia
Aby wykonać ćwiczenie powinieneś
1) zapoznać się z instrukcją ćwiczenia,
2) zorganizować stanowisko pracy do wykonania ćwiczenia,
3) opracować plan strategiczny dystrybucji firmy meblowej,
4) plan opisać w max. 5 punktach,
5) opisać główne cele i zadania firmy,
6) zaprezentować wykonane ćwiczenie,
7) dokonać oceny poprawności wykonanego ćwiczenia.
Wyposażenie stanowiska pracy:
– kartka formatu A4,
– ołówek,
– literatura.
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
30
4.6.4. Sprawdzian postępów
Czy potrafisz:
Tak Nie
1) stworzyć własną politykę dystrybucyjną dotyczącą przemysłu
drzewnego? ¨ ¨
2) określić co umożliwiają działania koordynacyjne? ¨ ¨
3) określić co obejmują i z czym wiążą się czynności
organizacyjne? ¨ ¨
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
31
4.7. Strategia „wciągaj” i „pchaj”
4.7.1. Materiał nauczania
Uruchomione przez przedsiębiorstwo instrumenty aktywizacji sprzedaży stają się
elementem systemu przedsiębiorstwa, oczywiście o ile wywołają pożądane reakcje i sposoby
postępowania. Owe instrumenty nie wpływają tylko na zwiększenie stopnia atrakcyjności
produktów dla ostatecznego odbiorcy, mają również skłaniać pośredników do zakupu
bezpośrednio od producenta.
Instrumenty uruchamiane przez producenta i handel, muszą być skoordynowane pod
względem treści, formy i czasu uruchamiania, aby w dostatecznym stopniu wpływały na
konsumentów.
Z punktu widzenia systemu komunikowania się przedsiębiorstwa z rynkiem, jak również
sposobu oddziaływania na rynek, instrumenty aktywizacji sprzedaży działać mogą w różnych
kierunkach. Przedstawione jest to w strategiach push i pull:
• strategia push (popychanie) - wymaga aktywnych działań sprzedawców produktu na
drodze od producenta do konsumenta. Producenci stosują intensywne działania promocyjne
w stosunku do hurtowników, hurtownicy do detalistów, a ci do konsumentów. Działania te
polegą na „przepychaniu” produktów przez kanał dystrybucyjny - od producenta do
końcowego odbiorcy. Działania promocyjne są wówczas kierowane do pośredników
działających na rynku. Typowym przykładem jest stosowanie sprzedaży osobistej pośrednikom
lub udzielanie im rabatów, uzależnionych od wielkości sprzedaży.
• strategia pull (przyciąganie) - polega na intensywnych działaniach promocyjnych
producentów, ukierunkowanych bezpośrednio na konsumentów. W przypadku, gdy promocja
jest skuteczna, konsumenci zgłaszają popyt u detalistów, detaliści u hurtowników, hurtownicy
u producentów;. Działania te polegają na „ciągnięciu” produktu przez konsumenta, który
w ten sposób stymuluje kanał do działań w kierunku pozyskania danego towaru, ciągnie
produkt przez cały łańcuch dystrybucji. W strategii pull działania promocyjne są skierowane do
końcowego odbiorcy. W strategii tej bardzo często stosowane są działania reklamowe [3].
4.7.2. Pytania sprawdzające
Odpowiadając na pytania, sprawdzisz czy jesteś przygotowany do wykonania ćwiczeń.
1. Na czym polega strategia push?
2. Na czym polega strategia pull?
4.7.3. Ćwiczenia
Ćwiczenie 1
Perspektywa przyjęcia Polski do Unii Europejskiej postawiła przed przemysłem drzewnym
nowe wyzwania.
– Opracuj strategię dla przemysłu drzewnego na 2006 rok, która ma na celu stworzenie
warunków umożliwiających prawidłowe funkcjonowanie i rozwój krajowego przemysłu
drzewnego,
– Przygotuj dokument który będzie przedstawiał aktualną sytuację tego sektora,
– Wypisz jego mocne i słabe strony wynikające z dotychczasowego przebiegu transformacji,
oraz niezbędne działania dla poprawy możliwości konkurowania na jednolitym rynku
europejskim.
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
32
Sposób wykonania ćwiczenia
Aby wykonać ćwiczenie powinieneś:
1) zapoznać się z instrukcją ćwiczenia,
2) zorganizować stanowisko pracy,
3) opracować plan strategiczny dla przemysłu drzewnego na kolejny rok kalendarzowy,
4) przygotuj dokument przedstawiający aktualną sytuację tego sektora,
5) wskaż mocne i słabe strony wynikające z dotychczasowego przebiegu transformacji,
zaplanuj działania niezbędne dla poprawy możliwości konkurowania na jednolitym rynku
europejskim,
6) zaprezentować wykonane ćwiczenie,
7) dokonać oceny poprawności wykonanego zadania.
Wyposażenie stanowiska pracy:
– kartka formatu A4,
– długopis
– literatura.
4.7.4. Sprawdzian postępów
Czy potrafisz:
Tak Nie
1) opracować własną strategię dla przemysłu drzewnego w Polsce? ¨ ¨
2) wskazać mocne i słabe strony strategii ? ¨ ¨
3) zaplanować rozwiązanie problemu konkurencji na rynku
firm drzewnych? ¨ ¨
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
33
4.8. Kanały dystrybucji
4.8.1. Materiał nauczania
Kanał dystrybucji drewna jest to grupa wzajemnie powiązanych przedsiębiorstw
drzewnych, instytucji i agencji, grupa która kieruje i ułatwia przepływ produktów z drewna od
producentów do nabywców wyrobów drewnianych. Więcej produktów drzewnych, niż
konsumpcyjnych jest sprzedawanych bezpośrednio ostatecznym nabywcom. Kanały dystrybucji
produktów drzewnych są z reguły krótsze od kanałów dystrybucji produktów
konsumpcyjnych.
Przedsiębiorstwo podejmujące decyzję o wyborze kanału dystrybucji ma przed sobą trzy
możliwości:
− Zorganizowanie nowego kanału dystrybucji produktów drzewnych – decyzja ta jest
realizowana przez rozpoczęcie współpracy z innymi przedsiębiorstwami, które spełniają
zadania kolejnych ogniw w procesie dystrybucji produktów drzewnych lub przez
powołanie do życia nowych podmiotów gospodarczych, które będą kolejnymi ogniwami
w kanale dystrybucji
− Adaptacja już istniejących kanałów dystrybucji produktów drzewnych – decyzja ta wiąże
się z pozytywną oceną istniejących kanałów dystrybucji produktów drzewnych, których
ogniwa bez żadnych zmian będą realizowały zadania związane z dystrybucją towarów
z drewna.
− Modyfikacja istniejących kanałów dystrybucji produktów drzewnych – decyzja ta
związana jest z obserwacją i analizą istniejących już kanałów dystrybucji produktów
drzewnych, przedsiębiorstwo, które podejmuje taką decyzję wprowadza zmiany
w funkcjonowaniu kanału dystrybucji, na którego wybór się zdecydowało.
RODZAJE KANAŁÓW DYSTRYBUCJI PRODUKTÓW DRZEWNYCH
− Producent,
− Handel detaliczny,
− Hurtownie,
− Agenci i brokerzy.
− Kanały dystrybucji można klasyfikować na podstawie kryteriów:
− LICZBA POŚREDNIKÓW – kanał bezpośredni i pośredni
− LICZBA SZCZEBLI POŚREDNICH – kanał krótki i długi
− RODZAJE PRZEPŁYWAJĄCYCH STRUMIENI – kanały transakcyjne i rzeczowe
− ZNACZENIE KANAŁU DLA PRODUCENTA – kanał podstawowy i pomocniczy
− CHARAKTER POWIĄZAŃ MIĘDZY UCZESTNIKAMI KANAŁU – kanały
konwencjonalne i zintegrowane: - kontraktowe, korporacyjne, administrowane
FUNKCJE KANAŁÓW DYSTRYBUCJI:
− informacyjna,
− promocyjna,
− negocjacyjna,
− ponawianie zamówień,
− finansowania,
− podejmowanie ryzyka,
− fizycznego obrotu,
− płatności,
− transferu własności.
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
34
Siła oddziaływania czynników decydujących o typie kanału, jego długości, szerokości,
rodzaju pośredników różni się w każdym indywidualnym przypadku. Wielu producentów
produktów drzewnych wykorzystuje zarówno bezpośrednie (producent-nabywca) jak
i pośrednie kanały (typu producent-detalista, producent-hurtownik-detalista). Rozpatrując
czynniki przesądzające o konstrukcji kanału wskażemy zatem tylko kierunkowe, najczęściej
występujące zależności między czynnikami a typem i strukturą kanału. Pierwsza grupa wynika
z wiedzy o tym, co, gdzie, dlaczego, kiedy i jak chcą kupować nabywcy - wymagania klientów.
Ważnym wyznacznikiem typu i struktury kanałów jest wymagany przez nabywców stopień
intensywności dystrybucji, decyduje o nim rodzaj sklepów, ich lokalizacja, ciągłość
zaopatrzenia i formy sprzedaży.
W zależności od stopnia intensywności można wyróżnić:
− SYSTEM DYSTRYBUCJI INTENSYWNEJ
Polega na umożliwieniu potencjalnym nabywcom zakupu określonych produktów drzewnych
przy minimalnym wysiłku.(drewniane produkty codziennego użytku)
− SYSTEM DYSTRYBUCJI SELEKTYWNEJ
Polega na celowym korzystaniu przez producenta z ograniczonej liczby pośredników
i sprzedaży produktów przy pomocy wielu detalistów działających na danym terenie.(np.:
meble z Kalwarii Zebrzydowskiej)
− SYSTEM DYSTRYBUCJI EKSKLUZYWNEJ
Polega na wyborze przez producenta jednego (lub kilku) pośrednika i przyznania mu prawa
wyłączności sprzedaży na danym obszarze.
Druga grupa czynników obejmuje CECHY PRODUKTU (rodzaj, cena, wybieralność,
częstotliwość zakupu, stopień złożoności) [3].
4.8.2. Pytania sprawdzające
Odpowiadając na pytania, sprawdzisz czy jesteś przygotowany do wykonania ćwiczeń.
1. Co to jest kanał dystrybucji?
2. Na podstawie jakich kryteriów można klasyfikować kanały dystrybucji?
3. Na czym polega system dystrybucji intensywnej?
4. Na czym polega system dystrybucji selektywnej?
5. Na czym polega system dystrybucji ekskluzywnej?
4.8.3. Ćwiczenia
Ćwiczenie 1
Jesteś szefem firmy produkującej wyroby drewniane, opisz w 3 punktach jakie możliwości
wybrałbyś podejmując decyzję o wyborze kanału dystrybucji tych produktów.
Sposób wykonania ćwiczenia
Aby wykonać ćwiczenie powinieneś:
1) zapoznać się z instrukcją wykonania ćwiczenia,
2) zorganizować stanowisko pracy,
3) opisać w 3 punktach możliwości o wyborze kanału dystrybucji produktów drzewnych,
4) zaprezentować wykonane ćwiczenie,
5) dokonać oceny jego poprawności wykonanego ćwiczenia.
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
35
Wyposażenie stanowiska pracy:
− długopis,
− kartka w kratkę.
Ćwiczenie 2
Zaprojektuj kanał dystrybucji mebli.
Sposób wykonania ćwiczenia
Aby wykonać ćwiczenie powinieneś:
1) Wybrać:
– typ kanału, czy to ma być kanał pośredni czy bezpośredni (producent-nabywca,
producent-detalista, producent-hurtownik-detalista).
– długość i szerokość kanału,
– rodzaj pośredników,
2 Określić:
– stopień intensywności dystrybucji, czyli system intensywny, selektywny bądź
ekskluzywny.
Wyposażenie stanowiska pracy:
– komputer z oprogramowaniem (edytor tekstu).
4.8.4. Sprawdzian postępów
Czy potrafisz:
Tak Nie
1) wymienić rodzaje kanałów dystrybucji? ¨ ¨
2) podać funkcje kanałów dystrybucji? ¨ ¨
3) określić na czym polega system dystrybucji intensywnej? ¨ ¨
4) określić na czym polega system dystrybucji selektywnej? ¨ ¨
5) określić na czym polega system dystrybucji ekskluzywnej? ¨ ¨
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
36
4.9. Pojęcie ceny
4.9.1. Materiał nauczania
Pomimo zwiększonej roli czynników pozacenowych w nowoczesnych procesach
marketingowych, cena pozostaje krytycznym czynnikiem na szczególnie trudnych rynkach
charakteryzujących się, zwłaszcza konkurencją monopolistyczną lub oligopolistyczną.
Cena jest jedynym elementem marketing mix tworzącym przychody. Pozostałe elementy
(produkt, dystrybucja i promocja) tworzą tylko koszty.
Cena jest również jednym z najbardziej elastycznych elementów marketing mix, który może
być zmieniony szybko, w przeciwieństwie do cech produktu, czy rozwiązań w zakresie
dystrybucji.
Cena to określenie w jednostce pieniądza wartości dóbr i usług - czynnik prestiżu (efekt
snoba).
I. Cel decyzji cenowych
· Elastyczność cenowa
· Poziom cen w cyklu życia produktu na rynku
· Obniżki (rabaty) i przydział (marża), komu i kiedy
· Warunki geograficzne, (kto płaci za transport)
Funkcje ceny
· Alokacyjna – (odpowiada na pytanie, kto i ile kupi)
· Kosztowa – wszystkie koszty w danej firmie wyrażamy w cenie (wynagrodzenie)
· Dochodowa – tworzy dochód firmy
· Psychologiczna – kupię, bo mogę mieć coś, co inni nie mogą mieć
II. Ustalanie cen w biznesie
− cel
− ceny innych produktów
− popyt i koszty
III. Cele decyzji cenowych
Zorientowane na zysk
− Realizacja zysku w długim okresie czasu (firmy Japońskie – mało bankructw),
− Maksymalizacja zysku – na każdej jednostce, wysoki zysk,
Zorientowane na sprzedaż
− Wzrost sprzedaży ( jako cel) – ilość lub wartość
− Wzrost udziału w rynku.
Zorientowane na utrzymanie się na rynku
− Dorównanie, dotrzymanie konkurencji
− Konkurencja pozacenowa
Odpowiedzialność społeczna
− Rezygnacja z wysokiej ceny
− IV. Zróżnicowanie ceny:
W zależności od tego, jaką funkcję pełnią nabywcy produktu
− Nabywca pełni funkcję ostatecznego nabywcy
− nabywcą jest pośrednik
a) Pośrednicy – zróżnicowanie ceny
b) Różnicowanie ceny w zależności od nabywców
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
37
USTALANIE CENY
Procedura ustalania cen:
I. Wybór celu strategii cenowej
II. Ustalenie wielkości popytu
III. Szacowanie kosztów
IV. Analiza kosztów, cen i ofert konkurencji
V. Wybór metody ustalania ceny
VI. Wybór ceny końcowej
I. WYBÓR CELU STRATEGII CENOWEJ
1. Przetrwanie
2. Maksymalny zysk bieżący
3. Maksymalny przychód bieżący
4. Maksymalny wzrost sprzedaży
5. „Zbieranie śmietanki”
6. Strategia najwyższej jakości
II. WIELKOŚCI POPYTU
Firma dokonuje oszacowania popytu i możliwych do sprzedania ilości po konkretnych
cenach.
Wrażliwość klientów na cenę jest mniejsza, gdy:
− bardziej unikatowy jest produkt,
− są mniej świadomi istnienia substytutów,
− nie mogą łatwo porównać jakości z substytutami,
− mniejszą część ich dochodu stanowi wydatek na dane dobro,
− mniejszy jest wydatek w stosunku do całkowitego kosztu zakupu dobra finalnego,
− część kosztów jest ponoszona przez kogoś innego,
− produkt jest używany wraz z innymi zakupionymi wcześniej,
− produkt jest wyższej jakości, niesie za sobą więcej prestiżu lub jest bardziej ekskluzywny,
− nie mogą przechowywać produktu.
Elastyczność cenowa popytu
W przypadku, gdy wzrost ceny prowadzi do względnie małego (znacznego) spadku popytu to
mówimy , że popyt jest nieelastyczny (elastyczny).
Im mniej elastyczny jest popyt tym wyższą należy ustalić cenę.
Na zmniejszanie elastyczności cenowej popytu mają wpływ:
− brak (niewielka liczba) substytutów danego produktu, lub brak (mała liczba) konkurencji;
− wolna reakcja klientów na wzrost ceny;
− powolna zmiana nawyków przez nabywców odnośnie kupowania;
− przeświadczenie o tym, że wzrost cen jest usprawiedliwiony wzrostem jakości, inflacją itp.
III. SZACOWANIE KOSZTÓW
Firma szacuje, jak koszty zmieniają się wraz z wielkością produkcji. Rodzaje kosztów:
1. Koszty stałe- nie zmieniają się wraz z wielkością produkcji i przychodów ze sprzedaży
(np. czynsz, oprocentowanie kredytów, pensje dyrektorów)
2. Koszty zmienne- zmieniają się bezpośrednio wraz ze wzrostem produkcji (np. materiały
zużyte do produkcji)
3. Koszty całkowite – suma kosztów stałych i zmiennych dla danego poziomu produkcji
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
38
IV. ANALIZA KOSZTÓW, CEN I OFERT KONKURENCJI
Popyt na rynku ustala górną granicę ceny, koszty jej dolną granicę, natomiast koszty, ceny
i przewidywane reakcje konkurencji pomagają firmie określić na jakim dokładnie poziomie
ustalić ceny. Firma musi traktować koszty konkurencji jako punkt odniesienia dla swoich
kosztów.
Musi też znać jakość i cenę produktów oferowanych przez konkurencję.
V. WYBÓR METODY USTALANIA CEN
Do ustalania cen konieczna jest znajomość trzech „K”:
- popytu ze strony Klientów
- funkcji Kosztów,
- cen Konkurencji
METODY USTALANIA CEN
1. Ustalanie ceny metodą narzutu na koszty,
- do kosztów jednostkowych doliczany jest narzut na koszty wyrażony w %.
WADY tej metody:
- nie uwzględnia aktualnego popytu, postrzeganej wartości i konkurencji,
- występują trudności w dokładnym określeniu wielkości sprzedaży,
ZALETY:
- łatwość w ustaleniu ceny na podstawie kosztów,
- ceny nie muszą być często zmieniane wraz ze zmianą popytu,
- występuje minimalna konkurencja cenowa w branży, w której wszystkie firmy stosują tę
metodę,
- przeświadczenie o uczciwej cenie dla kupujących i sprzedających.
2. Metoda docelowego zysku
Polega na ustaleniu ceny docelowej umożliwiającej wypracowanie docelowej stopy zysku od
zainwestowanego kapitału.
Najczęściej stosowana przez instytucje użyteczności publicznej, których rentowność często
podlega regulacji administracyjnej.
WADĄ tej metody jest to, że nie bierze ona pod uwagę elastyczności popytu i cen
konkurencji.
3. Metoda postrzeganej wartości tak zwane ustalanie ceny według wartości składników
MOTTO: „więcej za więcej” -cena ustalana jest w oparciu o wartość postrzeganą
Cena ustalana tą metodą ma za zadanie uchwycić postrzeganą przez nabywców wartość.
Dlatego też koszty produkcji nie stanowią kluczowego zagadnienia.
Metoda postrzeganej wartości, dobrze współgra z procesem pozycjonowania produktu na
rynku.
WADĄ tej metody są trudności w precyzyjnym ustaleniu jak rynek postrzega wartość danej
oferty.
4. Ustalanie ceny metodą według wartości
MOTTO: „więcej za mniej” -ustalenie niskiej ceny za produkty wysokiej wartości.
Niska cena zapewniająca dużą liczbę nabywców powinna być skutkiem obniżenia kosztów
własnych ale bez szkody dla jakości produktu.
5. Ustalanie ceny metodą naśladownictwa
Ustalanie ceny w największym stopniu opiera się o wysokość cen konkurencji, mniejszą wagę
stanowią zagadnienia popytu i kosztów.
Metoda naśladownictwa stosowana jest tam, gdzie koszty są trudne do oszacowania lub
reakcje konkurencji nie są pewne.
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
39
6. Ustalanie ceny metodą przetargu utajonego
Konkurencyjne ustalanie cen jest tam, gdzie firmy ubiegają się o kontrakt. Firma uzależnia
swoją cenę głównie od oczekiwań, jak konkurencja wyceni swoją ofertę niż na sztywnej relacji
do kosztów lub popytu. Firma chce uzyskać dany kontrakt, a to zwykle oznacza konieczność
podania ceny niższej od konkurencji.
Nie mniej jednak, firma nie może ustalić ceny poniżej pewnego poziomu. Zatem, z jednej
strony nie może ustalić ceny poniżej kosztów, bez pogorszenia swojej sytuacji finansowej,
a z drugiej strony im wyższa cena tym mniejsza szansa na zdobycie kontraktu.
7. Wybór ceny końcowej
Wszystkie metody ustalania cen jedynie zawężają zakres, z którego wybierzemy jej ostateczny
poziom.
Ostateczna cena powinna:
- uwzględniać psychologiczne aspekty ceny ( np. cena jako wskaźnik jakości);
- być skoordynowana z innymi elementami marketingu mix (musi uwzględniać jakość
produktu i wydatki poniesione na jego promocję);
- pasować do ogólnej polityki cenowej firmy;
- zostać zaakceptowana przez dystrybutorów, sprzedawców, konkurentów, dostawców
i władze [3].
4.9.2. Pytania sprawdzające
Odpowiadając na pytania, sprawdzisz czy jesteś przygotowany do wykonania ćwiczeń.
1. Co to jest cena, podaj jej funkcje?
2. Wymień metody ustalania cen?
3. Co jest wadą metody docelowego zysku?
4. Mottem jakiej metody jest „więcej za więcej”?
5. Mottem jakiej metody jest „więcej za mniej”?
4.9.3. Ćwiczenia
Ćwiczenie 1
Opracuj procedurę ustalającą ceny dla firmy sprzedającej produkty z drewna
np.; meblowe. Wpisz w tabelę wady i zalety tej metody opisz procedurę ustalania cen.
Powinna ona zawierać:
− cele strategii cenowej,
− ustalenie wielkości popytu,
− analizę kosztów,
− ustalenie cen i ofert konkurencji.
Sposób wykonania ćwiczenia
Aby wykonać ćwiczenie powinieneś::
1) zapoznać się z instrukcją wykonania ćwiczenia,
2) zorganizować stanowisko pracy,
3) dobrać metodę ustalającą ceny dla firmy sprzedającej produkty z drewna,
4) określić wady i zalety wybranej metody,
5) opisać procedurę ustalania cen, zawierającą: cele strategii cenowej, ustalenie wielkości
popytu, analizę kosztów, cen i ofert konkurencji, może to wykonać także w formie tabeli,
6) zaprezentować wykonane ćwiczenie, efekt pracy,
7) dokonać oceny poprawności wykonanego ćwiczenia.
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
40
Wyposażenie stanowiska pracy:
– komputer z oprogramowaniem (edytor tekstu).
4.9.4. Sprawdzian postępów
Czy potrafisz:
Tak Nie
1) opisać w punktach na czym polega procedura ustalania cen? ¨ ¨
2) wymienić wady metody narzutu na koszty? ¨ ¨
3) wymienić charakterystyczne cechy jakie powinna posiadać
ostateczna cena? ¨ ¨
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
41
4.10. Modele polityki cen
4.10.1. Materiał nauczania
Ingerencja państwa w politykę cenową:
- oficjalna publikacja cen (nie tylko promocje, ale cena),
- cena na opakowaniach (wymóg),
- państwo ustala ceny produktów, zatrudnienie w instytucjach związanych z publiczną
„produkcją” (energia),
- cena minimalna- ochrona producentów i pracowników.
Polityka cen, rozpatrywana ze względu na jej cele, winna odzwierciedlać całościowe cele
działalności przedsiębiorstwa wobec rynku. Można w związku z tym wyróżnić trzy ogólne cele
polityki cen, będące przedmiotem wyboru: sprzedaż, zysk oraz zachowanie istniejącej pozycji.
Przedsiębiorstwo, które wiąże cel polityki cenowej z osiąganiem założonej wielkości sprzedaży
może to czynić z trzech powodów:
- dążenie do nasycenia chłonnego rynku lub jego opanowania w celu utrzymania
osiągniętego poziomu zysku,
- zainteresowanie zwiększeniem masy zysku poprzez sprzedaż większej ilości produktów
po relatywnie niskich cenach,
- starania o większe wykorzystanie zdolności produkcyjnych, w celu obniżenia
jednostkowego kosztu własnego sprzedaży produktu.
Cele polityki cenowej związane z zyskiem są wyrazem orientowania strategii
przedsiębiorstwa na osiąganie:
- maksymalnego zysku, w krótkim (jednorocznym) okresie,
- satysfakcjonującego zysku rocznego w długim okresie (pięciu i więcej lat),
- pożądanej stopy zwrotu od poniesionych nakładów kapitałowych.
Cele polityki cenowej zmierzającej do zachowania status quo, obierają zwykle
przedsiębiorstwa zainteresowane stabilnością układu rynkowego i/lub stworzeniem dobrego
klimatu wokół ich działań na rynku. Taka polityka polega na unikaniu sytuacji spadku
sprzedaży oferowanych produktów i/lub minimalizowaniu negatywnego wpływu otoczenia
(konkurentów, kanałów dystrybucji i agend rządowych kontrolujących ceny).
Wymienionych celów polityki cenowej nie należy traktować całkiem rozłącznie, ponieważ
przedsiębiorstwa często dążą do realizacji kilku celów w jednym czasie.
Głównym problemem, który winien być rozwiązywany w związku z aspektem planowania
polityki cen jest skoordynowanie z decyzjami dotyczącymi rynku docelowego oraz
pozostałych elementów marketingu-mix. Niemniej istotne jest także zachowanie spójności
pomiędzy krótko i długookresowymi celami kształtowania cen. Jeśli bowiem przedsiębiorstwo
upatruje swój rynek docelowy np. w segmencie nabywców o wysokich dochodach, którzy
dbając o swój status dokonują zakupów w prestiżowych sklepach
i spodziewają się wysokich cen, to w polityce cenowej takie uwarunkowania muszą być
uwzględniane, i to w długim okresie czasu.
Ukierunkowanie polityki cen, albo wyznaczenie szerokiej polityki cen, wiąże się
z wprowadzaniem na rynek nowego produktu. Dotyczy w istocie rozważania: „czy dany
produkt winien być sprzedawany po niskich, czy też po wysokich cenach?” oraz „czy cena ma
być utrzymana na określonym poziomie, czy też zmieniana poprzez przechodzenie od cen
wyższych do niższych lub przeciwnie?”. Określanie kierunku polityki cenowej ma charakter
wielostopniowego podejścia do celu, gdyż każdy poprzedzający krok nakłada ograniczenia na
następny. W pierwszym rzędzie niezbędne jest: wskazanie segmentów rynku, na których
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
42
będzie działać przedsiębiorstwo, następnie dokonanie analizy wykorzystania pozostałych
elementów marketingu-mix, i w końcu wyznaczenie kierunku polityki cen.
Wyróżnia się na ogół dwa modele wyznaczenia kierunku polityki cen:
Polityka niskich cen (dyskontowa) przynosi wiele korzyści z punktu widzenia ekonomii skali
oraz możliwości działania na pojemnym (dużym) rynku zbytu. Zakłada planowanie
i utrzymanie cen na poziomie akceptowanym przez szeroki krąg nabywców i kosztem
eliminacji usług dodatkowych i innych elementów podrażających produkt.
Polityka wysokich cen poparta np. ochroną patentową produktu, lojalnością kupujących,
kontrolą rynków zaopatrzenia materiałowo-surowcowego, czy wysoką barierą kapitałową -
minimalizuje wpływ konkurencji, a nie wrażliwi na ceny konsumenci stają się szczególnie
atrakcyjnym obiektem zainteresowania przedsiębiorstwa.
Przedsiębiorstwo może dokonywać wyboru polityki cenowej orientując się szczególnie na:
- ceny konkurentów,
- szacowaną elastyczność cenową popytu na produkt,
- koszt produkcji i dystrybucji swojego produktu.
Trzeba jednak pamiętać, że stosowanie tzw. strategii czystych, tj. biorących pod uwagę tylko
jedno z wymienionych kryteriów, w praktyce nie ma zastosowania. Wybór dotyczy zwykle
tzw. strategii mieszanych uwzględniających w różnym stopniu wszystkie kryteria. Niemniej
jednak z punktu widzenia zasad postępowania i konsekwencji wyboru każdego z kryteriów,
warto rozważyć je oddzielnie [3,4].
4.10.2. Pytania sprawdzające
Odpowiadając na pytania, sprawdzisz czy jesteś przygotowany do wykonania ćwiczeń.
1. Co to jest polityka cenowa?
2. Czy umiesz wymienić cele polityki cenowej?
3. Z czym wiąże się ukierunkowanie polityki cen, albo wyznaczenie szerokiej polityki cen?
4.10.3. Ćwiczenia
Ćwiczenie 1
Opracuj projekt własnej polityki cenowej dla firmy produkującej wyroby drewniane,
uwzględnij trzy ogólne cele polityki cen, dokonaj wyboru polityki cenowej, niskich lub
wysokich cen.
Sposób wykonania ćwiczenia
Aby wykonać ćwiczenie powinieneś:
1) zapoznać się z instrukcją wykonania ćwiczenia,
2) zorganizować stanowisko pracy,
3) scharakteryzować ogólne cele polityki cen,
4) dokonać wyboru polityki cenowej niskich lub wysokich cen, uzasadnić wybór,
5) zaprezentować wykonane ćwiczenie,
6) dokonać oceny poprawności wykonanego ćwiczenia.
Wyposażenie stanowiska pracy:
– komputer z oprogramowaniem (edytor tekstu).
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
43
4.10.4. Sprawdzian postępów
Czy potrafisz:
Tak Nie
1) określić na czym polega polityka wysokich cen? ¨ ¨
2) określić na czym polega polityka niskich cen? ¨ ¨
3) wyróżnić trzy ogólne cele polityki cen? ¨ ¨
4) wymienić na czym przedsiębiorstwo może dokonywać wyboru polityki
cenowej? ¨ ¨
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
44
4.11. Rabaty i upusty
4.11.1. Materiał nauczania
RODZAJE RABATÓW I UPUSTÓW
1. Rabaty CASH DISCOUNT:
- polegające na obniżeniu ceny dla nabywcy za zapłatę gotówką, w krótszym terminie,
poprawiają płynność finansową oraz zmniejszają koszty związane z opóźnieniami
w płatnościach i egzekucją należności.
2. Rabaty ilościowe:
- polegają na obniżce ceny dla każdego z nabywców, który zakupi większą ilość
towaru, zachęcają klientów do zamawiania większej ilości towaru od jednego
sprzedawcy.
3. Rabaty funkcjonalne (handlowe):
- oferowane przez producenta dla przedstawicieli kanału dystrybucji, wykonujących
pewne funkcje np. sprzedaż, magazynowanie i prowadzenie dokumentacji.
4. Rabaty sezonowe:
- polegające na obniżce ceny za zakup po sezonie, umożliwiają producentowi
utrzymanie wielkości produkcji w ciągu całego roku;
5. Upusty trade-in-allowances:
- polegające na obniżce ceny przyznawanej, gdy kupując nowy produkt oddajemy stary
model.
6. Upusty promocyjne:
- polegające na obniżce ceny lub wypłacie gotówki, mają na celu zachęcenie
dystrybutorów do udziału w akcjach reklamowych lub innych działaniach
zwiększających sprzedaż.
CENY PROMOCYJNE
4. LOSS-LEADER:
- polegające na redukcji cen znanych artykułów w celu zwiększenia ruchu w sklepie;
5. Specjalne okazje:
- polegające na okresowej zniżce cen w celu przyciągnięcia nabywców poza sezonem
3. Rabaty pieniężne:
- polegające na częściowym zwrocie gotówki za zakupiony towar np. w zamian za
przysłanie kuponu, pomagające w likwidacji zapasów bez obniżenia cen
katalogowych.
4. Sprzedaż ratalna na niski procent.
5. Gwarancje i kontrakty usługowe.
6. Obniżki promocyjne:
- polegające na sztucznym zawyżeniu ceny, w celu dużych jej obniżek w późniejszym
okresie.
WYCENA ASORTYMENTU PRODUKTÓW
W przypadku wyceny asortymentu produktów, ceny poszczególnych produktów powinny
stanowić o pewnej logice w ich ustalaniu. Firma powinna poszukiwać takiego układu cen,
który będzie maksymalizował zyski dla całego asortymentu. Ustalenie cen jest trudne,
ponieważ różne produkty są powiązane ze sobą kosztowo i popytowo, a także podlegają
różnej presji konkurencji. Można wyróżnić sześć sytuacji.
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
45
1. WYCENIANIE LINII PRODUKTÓW
- gdzie każdy kolejny produkt oferuje więcej dodatkowych cech, a różnice w cenie
powinny odzwierciedlać różnice w postrzeganej jakości produktu, w kosztach
i cenach konkurencji. Zarząd musi wtedy ustalić progi cenowe pomiędzy
poszczególnymi modelami produktów.
2. WYCENIANIE AKCESORIÓW DODATKOWYCH
- np. w restauracjach głównymi produktami są stosunkowo tanie posiłki, które
pozwalają na pokrycie kosztów utrzymania restauracji, zaś przychody ze sprzedaży
drogich alkoholi stanowiących dodatek do posiłku tworzą zysk.
3. WYCENIANIE PRODUKTÓW UZUPEŁNIAJĄCYCH
- np. części zamiennych i wymiennych (filmy fotograficzne) najczęściej produkty
uzupełniające mają wysoki narzut by wysokie przychody z ich sprzedaży
neutralizowały niskie przychody z produktów głównych (aparatów fotograficznych).
4. USTALANIE METODY SYSTEMEM DWUCZĘŚCIOWYM
− najczęściej stosowana przez firmy usługowe, które pobierają niską opłatę stałą
zachęcającą do zakupu usługi (abonament telefoniczny) plus zmienną opłatę za
użytkowanie stanowiącą zysk.
5. WYCENIANIE PRODUKTÓW UBOCZNYCH
Produkty uboczne o niewielkiej wartości praktycznej, a wysokich kosztach neutralizacji
wpływają na cenę produktu głównego. Jeżeli stanowią one jakąś wartość dla pewnej grupy
odbiorców powinny być wycenione proporcjonalnie co do tej wartości, bowiem dochód z ich
sprzedaży ułatwia obniżenie cen produktu głównego.
6. WYCENIANIANIE OFERT WIĄZANYCH
Często koszt zakupu jednego pakietu zawierającego kilka produktów jest mniejszy niż
koszt oddzielnego ich nabycia. Jednak oszczędność oferowana przez łączny zakup musi być
istotna na tyle aby skłonić klientów do nabycia całego zestawu, mimo, że nabywcy mogli nie
planować zakupu wszystkich składników oferty.
ZMIANY CEN
Inicjowanie obniżek cen.
Kiedy firma rozważa inicjowanie zmian ceny musi dokładnie przemyśleć reakcje klientów. Są
one zależne od znaczenia, jakie przypisują oni zmianom cen. Reakcje konkurentów wynikają
z ustalonej polityki lub nowej oceny każdej sytuacji. Firma inicjując zmianę ceny musi
przewidzieć możliwe reakcje dostawców, pośredników i władz.
Przyczyny inicjowania obniżek cen:
1. Zbyt duży potencjał produkcyjny
W tym przypadku firma potrzebuje dodatkowego rynku i nie może go wygenerować przez
zwiększone wysiłki sprzedawców, ulepszenia produktu, czy inne metody. Może wtedy
porzucić cenową strategię naśladowania lidera i przejść do agresywnego ustalenia swych cen
w celu zwiększenia swojej sprzedaży.
2. Spadający udział w rynku
3. Chęć dominacji na rynku
Firma produkująca po kosztach niższych niż konkurencja, obniża ceny mając nadzieję na
osiągnięcie wyższego udziału w rynku. To z kolei prowadzi do spadku kosztów ogólnych
poprzez zwiększony obrót i efekty uczenia.
Reagując na zmianę cen dokonaną przez konkurencję firma musi uwzględnić:
- fazę cyklu życia produktu,
- istotność produktu dla portfela produktów firmy,
- zamiary i zasoby konkurenta,
- wrażliwość rynku na cenę i jakość,
- relację pomiędzy kosztami i wielkością sprzedaży,
- oraz inne możliwości stojące przed firmą.
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
46
Możliwości reakcji firmy, gdy konkurent obniża cenę na produkt porównywalny jakościowo:
1. utrzymanie ceny na dotychczasowym poziomie w przypadku gdy: obniżka cen spowoduje
większe straty, utrzymanie ceny, nie spowoduje zmniejszenia udziału w rynku lub będzie
mógł, odzyskać utracony udział w rynku;
2. podniesienie postrzeganej wartości – nie zmieniając ceny;
3. obniżenie ceny i poprawienie jakości. [3,4]
4.11.2. Pytania sprawdzające
Odpowiadając na pytania, sprawdzisz czy jesteś przygotowany do wykonania ćwiczeń.
1. Czy umiesz wymienić rodzaje rabatów i upustów?
2. Co to są ceny promocyjne?
3. Czy umiesz wymienić 6 sytuacji wyceny asortymentu produktów?
4. W jakiej sytuacji dokonałbyś obniżki cen produktów z drewna np.; mebli?
5. Podaj przyczyny inicjowania obniżek cen?
6. Co firma musi uwzględnić reagując na zmianę cen dokonaną przez konkurencję?
7. Na czym polegają rabaty pieniężne?
4.11.3. Ćwiczenia
Ćwiczenie 1
Opracuj własną strategię adaptacji cen w firmie drzewnej produkującej panele podłogowe.
Dobierz:
− rabaty i upusty,
− obniżki promocyjne,
− sytuację wyceny asortymentu.
Strategie możesz wykonać w postaci graficznej lub tabelki, umieszczając:
− rodzaj asortymentu (np; panele ścienne, podłogowe),
− ceny właściwe i procentowe obniżki,
− rabaty,
− upusty,
− sytuację wyceny asortymentu.
Sposób wykonania ćwiczenia
Aby wykonać ćwiczenie powinieneś:
1) zapoznać się z instrukcją wykonania ćwiczenia,
2) zorganizować stanowisko pracy do wykonania ćwiczenia,
3) opracować strategię cen w firmie produkującej panele podłogowe,
4) wybrać rabaty i upusty,
5) dobrać obniżki promocyjne,
6) wybrać sytuację wyceny asortymentu,
7) opracować w postaci graficznej lub tabelki, zawierającej: rodzaj asortymentu (np; panele
ścienne, podłogowe), ceny właściwe i procentowe obniżki, rabaty, upusty, sytuację wyceny
asortymentu.
8) zaprezentować wykonane ćwiczenie,
9) dokonać oceny poprawności wykonanego ćwiczenia.
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
47
Wyposażenie stanowiska pracy:
– komputer z oprogramowaniem (edytor tekstu).
4.11.4. Sprawdzian postępów
Czy potrafisz:
Tak Nie
1) Wyjaśnić przyczyny inicjowania obniżek cen? ¨ ¨
2) Wyjaśnić pojęcie Loss-Leader? ¨ ¨
3) Wyjaśnić pojęcie upusty trade-in-allowances? ¨ ¨
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
48
4.12. Definicja i struktura promocji
4.12.1. Materiał nauczania
Promocja - jest to element systemu komunikacji firmy z otoczeniem. Firma kontaktuje się
z otoczeniem na wiele różnych sposobów. Wyróżnia się 5 podstawowych instrumentów
promocji:
- reklama,
- promocja osobista (akwizycja),
- promocja uzupełniająca (dodatkowa), inaczej: handlowa lub sprzedaży,
- public relations,
- sponsoring.
Promocja uzupełniająca – wydatkuje się na nią około 50% wszystkich środków
przeznaczonych na reklamy. Jest to działanie krótkookresowe, mające na celu dostarczenie
bodźców do wyboru naszego produktu, stosowana najczęściej w miejscu sprzedaży.
Cechy promocji uzupełniającej
- stosowana w miejscu i czasie dokonywania zakupów,
- korzyść materialna,
- krótkotrwały efekt (czas trwania wynosi 2 – 4 tygodnie).
Cele promocji uzupełniającej:
- przyspieszenie decyzji zakupu,
- zwiększenie zakupów,
- przyciągnięcie klientów innych marek,
- przyciągnięcie klientów innych kategorii produktów (substytutów),
- przyciągnięcie klientów, których określa się sankcjami okazji (kupujący tylko na
promocjach),
- pobudzenie zakupów przed i po sezonie (rozciąganie sezonu).
Rodzaje promocji uzupełniającej:
- konsumencka,
- personelu sprzedającego,
- skierowana na pośredników handlowych.
Przez promocję sprzedaży rozumiemy działania i środki będące elementem systemu
komunikowania się przedsiębiorstwa z rynkiem oraz wspierające sprzedaż produktów.
Promocja sprzedaży to każde działanie przedsiębiorstwa, którego celem jest zachęcenie klienta
do kupna dzięki zastosowaniu materialnego bodźca (np. rabatu, prezentu od firmy
itp.).promocję sprzedaży stosuje się przy wprowadzaniu nowego produktu na rynek,
pozyskiwaniu nowych segmentów rynku, wzmocnieniu marki produktu, nadmiernych zapasach
itp.
Do środków promocji sprzedaży zalicza się działania:
− polegające na manipulowaniu ceną produktu,
− związane z samym produktem,
− mające na celu zwiększenie stopnia atrakcyjności produktu.
Promocja sprzedaży jest obecnie jedną z podstawowych i rozwijających się form aktywizacji
sprzedaży. Promocja sprzedaży polega na zastosowaniu takich środków, które skłaniają
konsumentów do zakupu określonego produktu. Promocja sprzedaży jest działaniem
nakłaniającym (zachęcającym) nabywców do zakupu poprzez zachęty o charakterze
materialnym. Zachęty te nie mogą być stosowane stale, gdyż przestają być faktem wyjątkowym
a stają się zjawiskiem normalnym.
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
49
Promocję sprzedaży stosuje się w zasadzie tylko w krótkim okresie w przypadku:
− wprowadzania na rynek nowego produktu, - zwiększania swojej konkurencyjności,
− pozyskiwania nowego segmentu rynku. - nadmiernych zapasów produktów,
− ożywienia sprzedaży produktu w końcowej fazie cyklu życia na rynku.
Stosuje się różne bodźce materialne zachęcające do zakupu, a mianowicie:
1. Zakupy premiowe. Nabywcy produktu otrzymują procentową zniżkę od ceny przy
zakupie większej ilości lub zakupie w ustalonym okresie (poza sezonem).
2. Sprzedaż po obniżonych cenach. Obniżkę cen stosuje się po sezonie przy sprzedaży
produktów niemodnych, gdy upływa termin ważności produktu, w określonych porach
dnia lub dniach tygodnia.
3. Zwrot częściowy zapłaty. Producenci po przedstawieniu dowodu zakupu produktu
w handlu udzielają ulgi cenowej lub dokonują zwrotu częściowego zapłaty za całoroczne
zakupy.
4. Rozdawanie (dodawanie) bezpłatnych egzemplarzy lub próbek. Darmowe egzemplarze lub
próbki produktu roznosi się do domów, wysyła pocztą, rozdaje w sklepie lub dołącza do
nabytego innego produktu. Również przy zakupie, np. 10 sztuk można dołożyć
dodatkową 11 sztukę.
5. Wręczanie kuponów. Po przekroczeniu określonego poziomu zakupu nabywca otrzymuje
kupon, który upoważnia go do zniżki przy następnym zakupie lub przy nabywaniu
określonego produktu.
6. Sprzedaż wiązana. Nabywca otrzymuje 3 sztuki za cenę 2 sztuk lub produkt uzupełniający
po cenie niższej niż ich łączna wartość.
7. Prezenty dla nabywców. Do nabytego produktu dołącza się prezent w postaci innego
produktu (cukierki, zabawka, breloczek, torba na zakupy, długopis). Czasami prezent jest
ukryty w opakowaniu. Dla honorowych stałych nabywców prezenty mogą być
wartościowe. Również stosuje się prezenty za zwrot pustych opakowań.
8. Organizowanie konkursów. Nabywca po spełnieniu warunków bierze udział
w konkursie i może wylosować nagrodę pieniężną, produkt lub wycieczkę. Dla
handlowców organizuje się konkursy na wystawę sklepową.
9. Zakupy - na próbę. Nabywca ma możliwość przed lub po zakupie, wypróbowania
produktu i zadecydowania o jego zatrzymaniu lub zwrocie.
10. Udzielanie gwarancji. Nabywca otrzymuje gwarancję na określany czas, w którym ma
możliwość wymiany lub naprawy niesprawnego produktu.
11. Organizowanie pokazów i degustacji. Producenci lub dystrybutorzy organizują pokaz
produktów, demonstrując ich działanie i zalety, podkreślając styl i modę oraz umożliwiają
konsumpcję.
12. Udział w targach i wystawach. Produkty różnych firm są eksponowane i demonstrowane,
w celu zachęcenia do nabycia. Zawierane są też transakcję kupna - sprzedaży.
Podstawowe znaczenie wśród środków promocyjnych stosowanych wobec nabywców mają
działania polegające na manipulowaniu ceną produktu.
Metody promujące sprzedaż przyczyniają się do znacznego zwiększenia sprzedaży. Zależą one
w dużej mierze od inwencji menedżerów [3].
4.12.2. Pytania sprawdzające
Odpowiadając na pytania, sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do wykonania ćwiczeń.
1. Co to jest promocja?
2. Wymienić 5 instrumentów promocji?
3. Co to jest promocja uzupełniająca, podaj jej cechy i cele?
4. Czy umiesz wymienić środki promocji sprzedaży?
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
50
4.12.3. Ćwiczenia
Ćwiczenie 1
Wyobraź sobie, że jesteś dyrektorem firmy produkującej meble wypoczynkowe opisz, jakie
zastosowałbyś bodźce materialne zachęcające do zakupu tych produktów, jaki rodzaj promocji
byś zaproponował? Wypisz w 10 punktach bodźce materialne. Opis twojego pomysłu ma
zawierać się na minimum jednej stronie kartki A4.
Sposób wykonania ćwiczenia
Aby wykonać ćwiczenie powinieneś:
1) zapoznać się z instrukcją wykonania ćwiczenia,
2) zorganizować stanowisko pracy,
3) opracować koncepcję doboru bodźców materialnych zachęcających do zakupu mebli
wypoczynkowych,
4) dobrać rodzaj promocji,
5) opisać bodźce materialne (max w 10 punktach),
6) zaprezentować wykonane ćwiczenie,
7) dokonać oceny jego poprawności.
Wyposażenie stanowiska pracy:
– długopis i kartka papieru A4
4.12.4. Sprawdzian postępów
Czy potrafisz:
Tak Nie
1) określić w jakim przypadku stosuje się promocję
sprzedaży w krótkim okresie? ¨ ¨
2) wymienić rodzaje promocji uzupełniającej? ¨ ¨
3) opracować strukturę promocyjną dla firmy
produkującej drewniane produkty budowlane? ¨ ¨
Technik.technologii.drewna 311[32] o1.09_u
Technik.technologii.drewna 311[32] o1.09_u
Technik.technologii.drewna 311[32] o1.09_u
Technik.technologii.drewna 311[32] o1.09_u
Technik.technologii.drewna 311[32] o1.09_u
Technik.technologii.drewna 311[32] o1.09_u
Technik.technologii.drewna 311[32] o1.09_u
Technik.technologii.drewna 311[32] o1.09_u
Technik.technologii.drewna 311[32] o1.09_u
Technik.technologii.drewna 311[32] o1.09_u
Technik.technologii.drewna 311[32] o1.09_u
Technik.technologii.drewna 311[32] o1.09_u
Technik.technologii.drewna 311[32] o1.09_u
Technik.technologii.drewna 311[32] o1.09_u
Technik.technologii.drewna 311[32] o1.09_u
Technik.technologii.drewna 311[32] o1.09_u
Technik.technologii.drewna 311[32] o1.09_u
Technik.technologii.drewna 311[32] o1.09_u
Technik.technologii.drewna 311[32] o1.09_u
Technik.technologii.drewna 311[32] o1.09_u
Technik.technologii.drewna 311[32] o1.09_u
Technik.technologii.drewna 311[32] o1.09_u
Technik.technologii.drewna 311[32] o1.09_u

More Related Content

What's hot

What's hot (18)

Technik.technologii.drewna 311[32] z2.02_u
Technik.technologii.drewna 311[32] z2.02_uTechnik.technologii.drewna 311[32] z2.02_u
Technik.technologii.drewna 311[32] z2.02_u
 
Technik.technologii.drewna 311[32] z4.01_u
Technik.technologii.drewna 311[32] z4.01_uTechnik.technologii.drewna 311[32] z4.01_u
Technik.technologii.drewna 311[32] z4.01_u
 
Technik.technologii.drewna 311[32] o1.07_u
Technik.technologii.drewna 311[32] o1.07_uTechnik.technologii.drewna 311[32] o1.07_u
Technik.technologii.drewna 311[32] o1.07_u
 
Technik.technologii.drewna 311[32] o1.02_u
Technik.technologii.drewna 311[32] o1.02_uTechnik.technologii.drewna 311[32] o1.02_u
Technik.technologii.drewna 311[32] o1.02_u
 
Technik.technologii.drewna 311[32] z6.02_u
Technik.technologii.drewna 311[32] z6.02_uTechnik.technologii.drewna 311[32] z6.02_u
Technik.technologii.drewna 311[32] z6.02_u
 
Technik.technologii.drewna 311[32] z2.01_u
Technik.technologii.drewna 311[32] z2.01_uTechnik.technologii.drewna 311[32] z2.01_u
Technik.technologii.drewna 311[32] z2.01_u
 
Technik.technologii.drewna 311[32] z2.07_u
Technik.technologii.drewna 311[32] z2.07_uTechnik.technologii.drewna 311[32] z2.07_u
Technik.technologii.drewna 311[32] z2.07_u
 
Technik.technologii.drewna 311[32] z5.03_u
Technik.technologii.drewna 311[32] z5.03_uTechnik.technologii.drewna 311[32] z5.03_u
Technik.technologii.drewna 311[32] z5.03_u
 
Technik.technologii.drewna 311[32] z1.03_u
Technik.technologii.drewna 311[32] z1.03_uTechnik.technologii.drewna 311[32] z1.03_u
Technik.technologii.drewna 311[32] z1.03_u
 
Technik.technologii.drewna 311[32] o1.04_u
Technik.technologii.drewna 311[32] o1.04_uTechnik.technologii.drewna 311[32] o1.04_u
Technik.technologii.drewna 311[32] o1.04_u
 
Technik.technologii.drewna 311[32] z2.05_u
Technik.technologii.drewna 311[32] z2.05_uTechnik.technologii.drewna 311[32] z2.05_u
Technik.technologii.drewna 311[32] z2.05_u
 
Technik.technologii.drewna 311[32] o1.03_u
Technik.technologii.drewna 311[32] o1.03_uTechnik.technologii.drewna 311[32] o1.03_u
Technik.technologii.drewna 311[32] o1.03_u
 
Technik.technologii.drewna 311[32] z2.04_u
Technik.technologii.drewna 311[32] z2.04_uTechnik.technologii.drewna 311[32] z2.04_u
Technik.technologii.drewna 311[32] z2.04_u
 
Technik.technologii.drewna 311[32] z3.01_u
Technik.technologii.drewna 311[32] z3.01_uTechnik.technologii.drewna 311[32] z3.01_u
Technik.technologii.drewna 311[32] z3.01_u
 
Technik.technologii.drewna 311[32] z5.01_u
Technik.technologii.drewna 311[32] z5.01_uTechnik.technologii.drewna 311[32] z5.01_u
Technik.technologii.drewna 311[32] z5.01_u
 
Technik.technologii.drewna 311[32] z4.03_u
Technik.technologii.drewna 311[32] z4.03_uTechnik.technologii.drewna 311[32] z4.03_u
Technik.technologii.drewna 311[32] z4.03_u
 
Technik.technologii.drewna 311[32] z1.01_u
Technik.technologii.drewna 311[32] z1.01_uTechnik.technologii.drewna 311[32] z1.01_u
Technik.technologii.drewna 311[32] z1.01_u
 
Technik.technologii.drewna 311[32] z3.03_u
Technik.technologii.drewna 311[32] z3.03_uTechnik.technologii.drewna 311[32] z3.03_u
Technik.technologii.drewna 311[32] z3.03_u
 

More from Emotka

07 2.1 mbewtz_tresc
07 2.1 mbewtz_tresc07 2.1 mbewtz_tresc
07 2.1 mbewtz_tresc
Emotka
 
06 8.1 pproak_tresc
06 8.1 pproak_tresc06 8.1 pproak_tresc
06 8.1 pproak_tresc
Emotka
 
06 7.1 pproak_tresc
06 7.1 pproak_tresc06 7.1 pproak_tresc
06 7.1 pproak_tresc
Emotka
 
06 6.1 pproak_tresc
06 6.1 pproak_tresc06 6.1 pproak_tresc
06 6.1 pproak_tresc
Emotka
 
06 5.1 pproak_tresc
06 5.1 pproak_tresc06 5.1 pproak_tresc
06 5.1 pproak_tresc
Emotka
 
06 4.1 pproak_tresc
06 4.1 pproak_tresc06 4.1 pproak_tresc
06 4.1 pproak_tresc
Emotka
 
06 3.1 pproak_tresc
06 3.1 pproak_tresc06 3.1 pproak_tresc
06 3.1 pproak_tresc
Emotka
 
06 1.1 pproak_tresc
06 1.1 pproak_tresc06 1.1 pproak_tresc
06 1.1 pproak_tresc
Emotka
 
06 2.1 pproak_tresc
06 2.1 pproak_tresc06 2.1 pproak_tresc
06 2.1 pproak_tresc
Emotka
 
05 6.1 pak_tresc
05 6.1 pak_tresc05 6.1 pak_tresc
05 6.1 pak_tresc
Emotka
 
05 5.1 pak_tresc
05 5.1 pak_tresc05 5.1 pak_tresc
05 5.1 pak_tresc
Emotka
 
05 3.1 pak_tresc
05 3.1 pak_tresc05 3.1 pak_tresc
05 3.1 pak_tresc
Emotka
 
05 2.1 pak_tresc
05 2.1 pak_tresc05 2.1 pak_tresc
05 2.1 pak_tresc
Emotka
 
05 1.1 pak_tresc
05 1.1 pak_tresc05 1.1 pak_tresc
05 1.1 pak_tresc
Emotka
 
05 4.1 pak_tresc
05 4.1 pak_tresc05 4.1 pak_tresc
05 4.1 pak_tresc
Emotka
 
Technik.architektury.krajobrazu 321[07] o1.03_u
Technik.architektury.krajobrazu 321[07] o1.03_uTechnik.architektury.krajobrazu 321[07] o1.03_u
Technik.architektury.krajobrazu 321[07] o1.03_u
Emotka
 
Technik.architektury.krajobrazu 321[07] z4.03_u
Technik.architektury.krajobrazu 321[07] z4.03_uTechnik.architektury.krajobrazu 321[07] z4.03_u
Technik.architektury.krajobrazu 321[07] z4.03_u
Emotka
 
Technik.architektury.krajobrazu 321[07] z4.02_u
Technik.architektury.krajobrazu 321[07] z4.02_uTechnik.architektury.krajobrazu 321[07] z4.02_u
Technik.architektury.krajobrazu 321[07] z4.02_u
Emotka
 
Technik.architektury.krajobrazu 321[07] z3.01_u
Technik.architektury.krajobrazu 321[07] z3.01_uTechnik.architektury.krajobrazu 321[07] z3.01_u
Technik.architektury.krajobrazu 321[07] z3.01_u
Emotka
 
Technik.architektury.krajobrazu 321[07] z2.04_u
Technik.architektury.krajobrazu 321[07] z2.04_uTechnik.architektury.krajobrazu 321[07] z2.04_u
Technik.architektury.krajobrazu 321[07] z2.04_u
Emotka
 

More from Emotka (20)

07 2.1 mbewtz_tresc
07 2.1 mbewtz_tresc07 2.1 mbewtz_tresc
07 2.1 mbewtz_tresc
 
06 8.1 pproak_tresc
06 8.1 pproak_tresc06 8.1 pproak_tresc
06 8.1 pproak_tresc
 
06 7.1 pproak_tresc
06 7.1 pproak_tresc06 7.1 pproak_tresc
06 7.1 pproak_tresc
 
06 6.1 pproak_tresc
06 6.1 pproak_tresc06 6.1 pproak_tresc
06 6.1 pproak_tresc
 
06 5.1 pproak_tresc
06 5.1 pproak_tresc06 5.1 pproak_tresc
06 5.1 pproak_tresc
 
06 4.1 pproak_tresc
06 4.1 pproak_tresc06 4.1 pproak_tresc
06 4.1 pproak_tresc
 
06 3.1 pproak_tresc
06 3.1 pproak_tresc06 3.1 pproak_tresc
06 3.1 pproak_tresc
 
06 1.1 pproak_tresc
06 1.1 pproak_tresc06 1.1 pproak_tresc
06 1.1 pproak_tresc
 
06 2.1 pproak_tresc
06 2.1 pproak_tresc06 2.1 pproak_tresc
06 2.1 pproak_tresc
 
05 6.1 pak_tresc
05 6.1 pak_tresc05 6.1 pak_tresc
05 6.1 pak_tresc
 
05 5.1 pak_tresc
05 5.1 pak_tresc05 5.1 pak_tresc
05 5.1 pak_tresc
 
05 3.1 pak_tresc
05 3.1 pak_tresc05 3.1 pak_tresc
05 3.1 pak_tresc
 
05 2.1 pak_tresc
05 2.1 pak_tresc05 2.1 pak_tresc
05 2.1 pak_tresc
 
05 1.1 pak_tresc
05 1.1 pak_tresc05 1.1 pak_tresc
05 1.1 pak_tresc
 
05 4.1 pak_tresc
05 4.1 pak_tresc05 4.1 pak_tresc
05 4.1 pak_tresc
 
Technik.architektury.krajobrazu 321[07] o1.03_u
Technik.architektury.krajobrazu 321[07] o1.03_uTechnik.architektury.krajobrazu 321[07] o1.03_u
Technik.architektury.krajobrazu 321[07] o1.03_u
 
Technik.architektury.krajobrazu 321[07] z4.03_u
Technik.architektury.krajobrazu 321[07] z4.03_uTechnik.architektury.krajobrazu 321[07] z4.03_u
Technik.architektury.krajobrazu 321[07] z4.03_u
 
Technik.architektury.krajobrazu 321[07] z4.02_u
Technik.architektury.krajobrazu 321[07] z4.02_uTechnik.architektury.krajobrazu 321[07] z4.02_u
Technik.architektury.krajobrazu 321[07] z4.02_u
 
Technik.architektury.krajobrazu 321[07] z3.01_u
Technik.architektury.krajobrazu 321[07] z3.01_uTechnik.architektury.krajobrazu 321[07] z3.01_u
Technik.architektury.krajobrazu 321[07] z3.01_u
 
Technik.architektury.krajobrazu 321[07] z2.04_u
Technik.architektury.krajobrazu 321[07] z2.04_uTechnik.architektury.krajobrazu 321[07] z2.04_u
Technik.architektury.krajobrazu 321[07] z2.04_u
 

Technik.technologii.drewna 311[32] o1.09_u

  • 1. „Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” MINISTERSTWO EDUKACJI NARODOWEJ Krzysztof Rajkowski Promowanie i sprzedaż wyrobów drzewnych 311[32].O1.09 Poradnik dla ucznia Wydawca Instytut Technologii Eksploatacji – Państwowy Instytut Badawczy Radom 2006
  • 2. „Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 1 Recenzenci: mgr inż. Urszula Przystalska mgr inż. Sławomir Skorupa Opracowanie redakcyjne: inż. Krzysztof Rajkowski Konsultacja: mgr Małgorzata Sołtysiak Poradnik stanowi obudowę dydaktyczną programu jednostki modułowej 311[32].O1.09 Promowanie i sprzedaż wyrobów drzewnych w programie nauczania dla zawodu technik technologii drewna. Wydawca Instytut Technologii Eksploatacji – Państwowy Instytut Badawczy, Radom 2005
  • 3. „Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 2 SPIS TREŚCI 1. Wprowadzenie 5 2. Wymagania wstępne 7 3. Cele kształcenia 8 4. Materiał nauczania 9 4.1. Zachowania konsumenta na rynku 9 4.1.1. Materiał nauczania 9 4.1.2. Pytania sprawdzające 12 4.1.3. Ćwiczenia 12 4.1.4. Sprawdzian postępów 13 4.2. Pozycjonowanie produktu na rynku 14 4.2.1. Materiał nauczania 14 4.2.2. Pytania sprawdzające 14 4.2.3. Ćwiczenia 15 4.2.4. Sprawdzian postępów 15 4.3. Metody badań marketingowych 16 4.3.1. Materiał nauczania 16 4.3.2. Pytania sprawdzające 19 4.3.3. Ćwiczenia 20 4.3.4. Sprawdzian postępów 22 4.4. Pojęcie i struktura produktu 23 4.4.1. Materiał nauczania 23 4.4.2. Pytania sprawdzające 23 4.4.3. Ćwiczenia 24 4.4.4. Sprawdzian postępów 25 4.5. Fazy życia produktów 26 4.5.1. Materiał nauczania 26 4.5.2. Pytania sprawdzające 27 4.5.3. Ćwiczenia 27 4.5.4. Sprawdzian postępów 28 4.6. Pojęcie dystrybucji 29 4.6.1. Materiał nauczania 29 4.6.2. Pytania sprawdzające 29 4.6.3. Ćwiczenia 29 4.6.4. Sprawdzian postępów 30 4.7. Strategia „wciągaj” i „pchaj” 31 4.7.1. Materiał nauczania 31 4.7.2. Pytania sprawdzające 31 4.7.3. Ćwiczenia 31 4.7.4. Sprawdzian postępów 32
  • 4. „Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 3 4.8. Kanały dystrybucji 33 4.8.1. Materiał nauczania 33 4.8.2. Pytania sprawdzające 34 4.8.3. Ćwiczenia 34 4.8.4. Sprawdzian postępów 35 4.9. Pojęcie ceny 4.9. Pojęcie ceny 36 4.9.1. Materiał nauczania 36 4.9.2. Pytania sprawdzające 39 4.9.3. Ćwiczenia 39 4.9.4. Sprawdzian postępów 40 4.10. Modele polityki cen 41 4.10.1. Materiał nauczania 41 4.10.2. Pytania sprawdzające 42 4.10.3. Ćwiczenia 42 4.10.4. Sprawdzian postępów 43 4.11. Rabaty i upusty 44 4.11.1. Materiał nauczania 44 4.11.2. Pytania sprawdzające 46 4.11.3. Ćwiczenia 46 4.11.4. Sprawdzian postępów 47 4.12. Definicja i struktura promocji 48 4.12.1. Materiał nauczania 48 4.12.2. Pytania sprawdzające 49 4.12.3. Ćwiczenia 50 4.12.4. Sprawdzian postępów 50 4.13. Rodzaje kanałów dystrybucji 51 4.13.1. Materiał nauczania 51 4.13.2. Pytania sprawdzające 53 4.13.3. Ćwiczenia 54 4.13.4. Sprawdzian postępów 54 4.14. Nośniki reklamy 55 4.14.1. Materiał nauczania 55 4.14.2. Pytania sprawdzające 57 4.14.3. Ćwiczenia 58 4.14.4. Sprawdzian postępów 58 4.15. Budowanie kanału reklamowego 59 4.15.1. Materiał nauczania 59 4.15.2. Pytania sprawdzające 60 4.15.3. Ćwiczenia 60 4.15.4. Sprawdzian postępów 60
  • 5. „Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 4 4.16. Promocja dodatkowa 61 4.16.1. Materiał nauczania 61 4.16.2. Pytania sprawdzające 61 4.16.3. Ćwiczenia 61 4.16.4. Sprawdzian postępów 62 4.17. Public relations 63 4.17.1. Materiał nauczania 63 4.17.2. Pytania sprawdzające 64 4.17.3. Ćwiczenia 64 4.17.4. Sprawdzian postępów 64 4.18. Sprzedaż osobista 65 4.18.1. Materiał nauczania 65 4.18.2. Pytania sprawdzające 67 4.18.3. Ćwiczenia 67 4.18.4. Sprawdzian postępów 68 5. Sprawdzian osiągnięć 69 6. Literatura 73
  • 6. „Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 5 1. WPROWADZENIE Poradnik ten będzie Ci pomocny w przyswajaniu wiedzy o promocji i sprzedaży wyrobów z drewna. W poradniku zamieszczono 1. Wymagania wstępne, czyli wykaz niezbędnych umiejętności i wiedzy, które powinieneś mieć opanowane, aby przystąpić do realizacji tej jednostki modułowej. 2. Cele kształcenia jednostki modułowej. 3. Materiał nauczania (rozdział 4) umożliwia samodzielne przygotowanie się do wykonania ćwiczeń i zaliczenia sprawdzianów. Rozdział 4 zawiera: − zakres materiału − pytania sprawdzające wiedzę potrzebną do wykonania ćwiczenia, − ćwiczenia, − sprawdzian postępów (wykonując sprawdzian postępów powinieneś odpowiadać na pytanie tak lub nie, co oznacza, że opanowałeś materiał albo nie). W razie jakichkolwiek trudności ze zrozumieniem tematu lub ćwiczenia, poproś nauczyciela lub instruktora o wyjaśnienie i ewentualne sprawdzenie. Po zrealizowaniu materiału spróbuj zaliczyć sprawdzian z zakresu jednostki modułowej. Wykorzystaj do poszerzenia wiedzy wskazaną literaturę oraz inne źródła informacji.
  • 7. „Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 6 Schemat układu jednostek modułowych 311[32].O1.09 Promowanie i sprzedaż wyrobów drzewnych 311[32].O1.05 Wykonywanie, odczytywanie i interpretowanie szkiców schematów i rysunków 311[32].O1.07 Wykorzystywanie metrologii technicznej Moduł 311[32].O1 Podstawy procesów technologicznych 311[32].O1.01 Przestrzeganie przepisów bezpieczeństwa, higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska 311[32].O1.06 Rozpoznawanie typowych części i zespołów maszyn 311[32].O1.02 Korzystanie z przepisów kodeksu pracy 311[32].O1.03 Rozpoznawanie metali i ich stopów 311[32].O1.04 Rozpoznawanie składowanie i zabezpieczanie drewna 311[32].O1.08 Wykorzystywanie techniki komputerowej i dokumentacji techniczno - technologicznej
  • 8. „Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 7 2. WYMAGANIA WSTĘPNE Przystępując do realizacji programu jednostki modułowej powinieneś umieć: − posługiwać się pojęciami promocja i sprzedaż produktów z drewna, − posługiwać się pojęciami struktura, fazy życia i pozycjonowanie, sprzedaż produktu z drewna, − dobrać odpowiednie metody marketingowe w sprzedaży produktów z drewna, − przewidzieć zachowanie konsumenta na rynku, − określić kanały i rodzaje dystrybucji, − budować kanał reklamowy oraz nośniki reklamy, − posługiwać się pojęciami strategii, ceny, polityki cen, public relations oraz rabaty i upusty w sprzedaży wyrobów drewnianych, − korzystać z różnych źródeł informacji, − posługiwać się graficznymi programami komputerowymi.
  • 9. „Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 8 3. CELE KSZTAŁCENIA W wyniku realizacji programu jednostki modułowej powinieneś umieć: – określić potrzeby konsumenta branży drzewnej, – przeprowadzić badania marketingowe, – zareklamować wykonany produkt drzewny, – ustalić sposób dystrybucji wyrobów drzewnych, – przeprowadzić negocjacje dotyczące sprzedaży wyrobów z drewna, – sprzedać produkty branży drzewnej.
  • 10. „Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 9 4. MATERIAŁ NAUCZANIA 4.1. Zachowania konsumenta na rynku 4.1.1. Materiał nauczania Zrozumienie zachowania konsumenta i poznanie go, nigdy nie jest łatwe. Klient może mówić jedno, a robić drugie. Nie musi być świadomy swoich głębszych motywacji. Może zmieniać decyzje w ostatniej chwili. Małe firmy, jak sklep spożywczy i wielkie korporacje, mogą się spodziewać zysków, jeśli zrozumieją, w jaki sposób i dlaczego konsumenci kupują. Na zachowanie konsumenta wpływają cztery rodzaje czynników-grup: - kulturowe - podgrupa : kultura, subkultura i klasa społeczna, - społeczne - podgrupa : grupy odniesienia, rodzina i społeczne role oraz postawy, - osobiste - podgrupa : wiek, etap życia, zawód, sytuacja ekonomiczna, styl życia, osobowość i postrzeganie siebie, - oraz psychologiczne - podgrupa: motywacja, postrzeganie, uczenie się, przekonania i postawy. 1. Badanie wszystkich tych czynników może dostarczyć wskazówek, jak dotrzeć do konsumentów i obsłużyć ich skutecznie. 2. Chcąc zrozumieć, w jaki sposób konsumenci podejmują decyzje zakupowe, specjaliści do spraw marketingu muszą się dowiedzieć, kto podejmuje te decyzje i kto ma na nie wpływ. Ludzie dzielą się na inicjatorów, doradców, decydentów, nabywców lub użytkowników, a do każdego typu osoby można kierować inny typ kampanii marketingowej. Specjaliści do spraw marketingu muszą także zbadać stopień zaangażowania nabywców i liczbę dostępnych marek, żeby ustalić, czy konsumenci angażują się w zachowanie zakupowe złożone, zmniejszające dysonans, nawykowe czy polegające na szukaniu znaczących różnic pomiędzy markami. 3. Typowy proces podejmowania decyzji o zakupie składa się z następującej sekwencji zdarzeń: rozpoznanie problemu, szukanie informacji, ocena możliwości, decyzja o zakupie i zachowanie po dokonaniu zakupu. Zadanie specjalisty do spraw marketingu polega na zrozumieniu zachowania konsumenta na każdym z tych etapów. Postawy otoczenia, nieoczekiwane czynniki i ryzyko postrzegane przez klienta mogą wpłynąć na jego decyzję o zakupie, podobnie jak stopień zadowolenia po dokonaniu zakupu i późniejsze działania przedsiębiorstwa. 4. Do innych modeli procesu decyzji o zakupie zaliczamy model zdrowia i model cyklu aktywności konsumenta. Największy wpływ na zachowanie konsumenta mają czynniki kulturowe. Czynniki kulturowe Na zachowania nabywców wyrobów drzewnych wpływ ma ich kultura oraz subkultura, a także klasa społeczna, do której należą. Kultura to źródło podstawowych wyznaczników pragnień i zachowań człowieka. Każda kultura składa się z subkultur, które dają jej członkom możliwość dokładniejszej identyfikacji i poczucie przynależności. Podstawą wyodrębnienia subkultury może być narodowość, region zamieszkania czy rasa jej członków. Kiedy subkultury stają się wystarczająco duże i bogate, firmy często opracowują pod ich kątem specjalne programy marketingowe. Określa się je marketingiem zróżnicowanym (diversity marketing). Diversity marketing powstał na bazie dokładnego badania marketingowego, które ujawniło, iż nisze etniczne i demograficzne nie zawsze dobrze reagują na reklamę skierowaną
  • 11. „Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 10 na rynek masowy. Praktycznie wszystkie społeczeństwa wykazują rozwarstwienie, które czasem przybiera formę systemu kastowego, gdzie członkowie poszczególnych grup są przygotowywani do pełnienia określonych ról i nie mogą poza nie wyjść. Częściej przyjmuje ono jednak formę klas społecznych - relatywnie zwartych i trwałych grup, uporządkowanych hierarchicznie, których członkowie podzielają podobne wartości, zainteresowania i zachowania. Klasy społeczne wykazują odrębne preferencje dotyczące produktu i marki na wielu obszarach, wyposażenie domu, sposób spędzania wolnego czasu i wybór mebli. Czynniki społeczne Zachowanie konsumenta kształtowane jest nie tylko przez czynniki kulturowe, ale także społeczne, takie jak grupy odniesienia, rodzina i społeczna rola oraz status. Grupy odniesienia. Na grupy odniesienia danej osoby składają się wszystkie grupy, które mają bezpośredni lub pośredni wpływ na jej postawę lub zachowanie. Grupy o bezpośrednim oddziaływaniu to grupy członkowskie. Niektóre z nich stanowią grupy pierwotne, takie jak rodzina, przyjaciele, sąsiedzi i współpracownicy, z którymi dana osoba utrzymuje relatywnie trwałe i nieformalne relacje. Ludzie należą także do grup wtórnych - religijnych, zawodowych i związkowych, które zazwyczaj są bardziej formalne i nie wymagają tak intensywnych kontaktów. Grupy odniesienia mają znaczący wpływ na ludzi co najmniej pod trzema względami. Pokazują jednostce nowe modele zachowań i style życia oraz wpływają na nastawienie do siebie i postrzeganie siebie; tworzą presję dostosowywania się, która może realnie wpływać na wybór produktu i marki. Ludzie nie muszą należeć do grupy, żeby odczuwać jej oddziaływanie. Grupy aspiracyjne to takie, do których osoba ma nadzieję dołączyć; grupy dysocjacyjne przedstawiają wartości lub zachowania, które jednostka odrzuca. Rodzina to najważniejsza organizacja nabywców, a jej członkowie stanowią najbardziej wpływową pierwotną grupę odniesienia. Rodzina poddawana jest niezwykle drobiazgowym badaniom. Konsument w swoim życiu styka się z dwoma rodzajami rodzin: rodziną wychowania i prokreacji. Rodzina wychowania składa się z rodziców i rodzeństwa. Rodzice przekazują danej osobie swój stosunek do religii, polityki i gospodarki oraz dążenia, poczucie własnej wartości i miłość. Nawet jeśli nabywca nie ma już tak częstych kontaktów z rodzicami, ich wpływ na jego zachowanie wciąż jest znaczący. A w krajach, w których rodzice mieszkają z dorosłymi dziećmi, może mieć on wpływ istotny. Bardziej bezpośredni wpływ na codzienne zachowania nabywców ma rodzina prokreacji - czyli współmałżonek i dzieci. Specjalistów do spraw marketingu interesują role i interakcje pomiędzy mężem, żoną i dziećmi podczas nabywania całej gamy produktów i usług. Role te zależą od kraju z jakiego pochodzą dane osoby, i klasy społecznej. Specjaliści do spraw marketingu pojawili się w sieci oferując upominki w zamian za informacje osobiste. Rola i status. Każdy człowiek należy do wielu grup: rodziny, klubów, organizacji. Pozycja osoby w każdej z tych grup zależy od jej roli i statusu. Na rolę składają się te działania, których oczekuje się od danej osoby. Każda z ról wiąże się z określonym statusem. Sędzia Sądu Najwyższego ma wyższy status niż kierownik sprzedaży, a kierownik sprzedaży ma wyższy status niż ekspedient. Ludzie wybierają takie produkty, które świadczą o ich roli i statusie społecznym. Specjaliści do spraw marketingu muszą zdawać sobie sprawę z potencjału symboli statusu produktów i marek. Czynniki osobiste Decyzje nabywców wyrobów drzewnych są również kształtowane przez ich cechy osobiste, takie jak wiek i etap życia, zawód, warunki ekonomiczne, styl życia i osobowość oraz sposób postrzegania siebie. Wiek i etap życia. Ludzie kupują różne towary i usługi w ciągu całego swojego życia. Wiek wpływa również na wybór mebli.
  • 12. „Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 11 Na konsumpcję wpływa cykl życia rodziny. Specjaliści do spraw marketingu często wybierają grupy cyklu życia rodziny jako swoje rynki docelowe, ale docelowe gospodarstwa domowe nie zawsze są typową rodziną. Ponadto część najnowszych badań identyfikuje etapy cyklu życia psychicznego. W ciągu życia dorośli doświadczają swego rodzaju „przejść” lub „transformacji”. Specjaliści do spraw marketingu zwracają baczną uwagę na zmianę warunków życiowych, jak rozwód, śmierć współmałżonka, ponowne małżeństwo i ich wpływ na konsumpcję. Zawód i kierunki ekonomiczne. Zawód również wpływa na wzorce konsumpcyjne. Robotnik kupi meble tańsze, a prezes firmy będzie kupował drogie ekskluzywne meble. Specjaliści do spraw marketingu starają się identyfikować grupy zawodowe, których zainteresowanie określonymi produktami i usługami jest wyższe od średniego. Firma może dostosować swoje produkty drzewne do grup zawodowych. Firmy informatyczne opracowują inne produkty meblowe dla menedżerów produktu, inne dla inżynierów, inne dla prawników, a inne dla lekarzy. Znaczący wpływ na wybór produktu mają też warunki ekonomiczne życia: dochód przeznaczony na wydatki (jego poziom, stabilność i kształtowanie się w czasie), oszczędności i majątek (łącznie z procentowym udziałem aktywów płynnych), zadłużenie, zdolność kredytowa i nastawienie do wydawania pieniędzy oraz oszczędności. Specjaliści do spraw marketingu towarów wrażliwych na poziom dochodów bezustannie obserwują trendy na polu osobistych dochodów, oszczędności i stóp procentowych. Styl życia. Członkowie tej samej subkultury, klasy społecznej i grupy zawodowej mogą prowadzić zupełnie inny styl życia. Styl życia to model życia osoby wyrażany poprzez jej zajęcia, zainteresowania i opinie. Styl życia stanowi portret „całej osoby” w interakcji z jej otoczeniem. Specjaliści do spraw marketingu szukają związków pomiędzy swoimi produktami, a grupami reprezentującymi style życia. Na przykład producent wyrobów z drewna może odkryć, że większość nabywców mebli kieruje się modą. Może wtedy precyzyjniej dostosować markę do stylu życia ludzi mody. Osobowość i postrzeganie siebie. Wpływ na nasze decyzje o zakupie ma nasza osobowość. Pod pojęciem osobowości rozumiemy zbiór wyróżniających daną osobę cech psychicznych, które prowadzą do relatywnie stałych i utrzymujących się reakcji na bodźce otoczenia. Osobowość często opisuje się za pomocą takich cech, jak pewność siebie, dominacja, autonomia, szacunek, towarzyskość, defensywność i zdolność do przystosowywania się. Osobowość bywa przydatną zmienną w analizie wyborów marki przez konsumenta. Zgodnie z tą koncepcją marka również ma osobowość, w związku z tym konsumenci wybierają te marki, których osobowość jest podobna do ich własnej. Osobowość marki definiujemy jako konkretny zestaw cech ludzkich, które można przypisać określonej marce. Czynniki psychologiczne Cztery podstawowe czynniki psychologiczne wpływają na decyzje zakupowe: – motywacja, – postrzeganie, – zdobywanie wiedzy, – oraz przekonania i postawy. Motywacja. Ludzie mają wiele potrzeb. Niektóre z nich są biogeniczne; wynikają z filozoficznych stanów napięcia, takich jak głód, pragnienie czy niewygoda. Inne są psychogeniczne; wynikają z psychicznych stanów napięcia, takich jak potrzeba uznania, poważania, przynależności. Kiedy potrzeba osiąga odpowiedni poziom intensywności, przekształca się w motywację. Zdobywanie wiedzy. Kiedy ludzie działają, zdobywają wiedzę. Zdobywanie wiedzy powoduje zmiany w zachowaniu jednostki. Większość ludzkich zachowań jest nabyta. Teoretycy
  • 13. „Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 12 analizujący proces uczenia się uważają, że zdobywanie wiedzy następuje w drodze wzajemnego oddziaływania dążeń, bodźców, wskazówek, reakcji i wzmocnienia. Przekonania i postawy. Działając i zdobywając wiedzę, ludzie zyskują przekonania i kształtują swoje postawy, które wpływają na zachowania zakupowe. Przekonanie, to opis w umyśle danej osoby na określony temat. Przekonania na temat produktu albo marki wpływają na decyzje zakupowe klientów [5]. 4.1.2. Pytania sprawdzające Odpowiadając na pytania, sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do wykonania ćwiczeń. 1. Jakie czynniki wpływają na zachowanie konsumenta? 2. W jaki sposób nabywca podejmuje decyzje o zakupie wyrobów z drewna? 3. Z jakich zdarzeń składa się typowy proces podejmowania decyzji o zakupie produktów z drewna? 4. Co to jest subkultura i klasa społeczna? 5. Wymień grupy odniesienia w czynnikach społecznych? 6. Czy rodzina stanowi grupę odniesienia? 7. Do jakiej grupy czynników wpływających na zachowanie konsumenta zaliczamy takie cechy jak: cechy osobiste, wiek, etap życia, zawód, warunki ekonomiczne, styl życia, osobowość oraz sposób postrzegania siebie? 8. Jakie cztery podstawowe czynniki psychologiczne wpływają na decyzje zakupowe konsumenta? 4.1.3. Ćwiczenia Ćwiczenie 1 Wykonaj diagram przedstawiający cztery główne czynniki wpływające na zachowanie konsumenta przy zakupie produktu z drewna. Podziel czynniki w diagramie na grupy i podgrupy. Sposób wykonania ćwiczenia Aby wykonać ćwiczenie powinieneś: 1) zapoznać się z instrukcją wykonania diagramu, 2) zorganizować stanowisko pracy do wykonania ćwiczenia, 3) zaplanować i wykonać diagram, 4) zaprezentować wykonane ćwiczenie, 5) dokonać oceny poprawności wykonanego ćwiczenia. Wyposażenie stanowiska pracy: – blok techniczny formatu A4, – przybory kreślarskie, – literatura. Ćwiczenie 2 Wykonaj ankietę do badania rynku o zapotrzebowaniu na wyroby drewniane np.; meble. Sposób wykonania ćwiczenia
  • 14. „Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 13 Aby wykonać ćwiczenie powinieneś: 1) zapoznać się z instrukcją wykonania ankiety, 2) zorganizować stanowisko pracy do wykonania ćwiczenia, 3) wykonać ankietę, 4) zaprezentować wykonane ćwiczenie, 5) dokonać oceny poprawności wykonanego ćwiczenia. Wyposażenie stanowiska pracy: – blok techniczny formatu A4, – długopis, – literatura. 4.1.4. Sprawdzian postępów Czy potrafisz: Tak Nie 1) dokonać podziału czynników wpływających na zachowanie konsumenta przy zakupie produktu z drewna na grupy? ¨ ¨ 2) dokonać podziału czynników wpływających na zachowanie konsumenta przy zakupie produktu z drewna na podgrupy? ¨ ¨
  • 15. „Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 14 4.2. Pozycjonowanie produktu na rynku 4.2.1. Materiał nauczania Wszystkie strategie marketingowe opierają się na STP segmentation, targeting, position czyli segmentacji, wyborze rynku docelowego i pozycjonowaniu. Firma odkrywa na ogół różne potrzeby i grupy, „celuje” natomiast w te potrzeby, które mogą być spełnione, i które mogą być zaspokojone, a następnie pozycjonuje swoją ofertę tak, że rynek docelowy rozpoznaje ją wyróżniający się wizerunek firmy. Jeśli firma nie umie pozycjonować, straci orientację, czego może się spodziewać. Jeśli pozycjonowanie jest doskonałe, to firma może pracować nad pozostałą częścią planowania marketingowego i różnicowania, wynikających z jej strategii pozycjonowania. Pozycjonowanie definiujemy następująco: to akt projektowania oferty i wizerunku firmy, którego celem jest zajęcie wyróżniającego się miejsca w świadomości rynku docelowego. Ostatecznym wynikiem pozycjonowania jest skuteczne kreowanie zorientowanej na klienta propozycji wartości — nieodpartego powodu, dla którego rynek docelowy powinien kupić dany produkt. Pozycjonowanie według Riesa i Trouta Termin pozycjonowanie został spopularyzowany przez dwóch szefów reklamy, Ala Riesa i Jacka Trouta, którzy postrzegali pozycjonowanie, jako ćwiczenia wykonane na produkcie istniejącym na rynku. Pozycjonowanie rozpoczyna się od produktu. Promocja, obsługa, firma, instytucja, a nawet osoby, ale pozycjonowanie nie polega na działaniu w imię produktu. Pozycjonowanie polega na oddziaływaniu na świadomość potencjalnych klientów; na tym, w jaki sposób umiejscowiliśmy nasz produkt w umyśle potencjalnego klienta. Firma uruchamiająca, np. sklep meblowy może dokonać wyboru spośród siedmiu możliwości pozycjonowania: – Pozycjonowanie atrybutowe. Firma meblowa pozycjonuje siebie, wykorzystując takie cechy, jak wielkość lub czas swojego istnienia. – Pozycjonowanie korzyści. Produkt meblowy jest pozycjonowany jako najlepszy w określonej kategorii korzyści. – Pozycjonowanie korzystania lub zastosowania. Pozycjonowanie produktu meblowego, jako najlepszego w pewnych zastosowaniach. – Pozycjonowanie wobec użytkownika. Pozycjonowanie produktu meblowego, jako najlepszego dla określonej grupy użytkowników. – Pozycjonowanie wobec konkurenta. Twierdzi się, że produkt meblowy jest lepszy pod pewnymi względami od znanego konkurenta. – Pozycjonowanie kategorii produktów. Produkt meblowy jest pozycjonowany jako lider w pewnej kategorii produktów drewnianych. – Pozycjonowanie jakości lub ceny. Produkt meblowy jest pozycjonowany jako oferta o najlepszej wartości [5]. 4.2.2. Pytania sprawdzające Odpowiadając na pytania, sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do wykonania ćwiczeń. 1. Co oznacza skrót STP? 2. Jak brzmi definicja pozycjonowania? 3. Kim byli Al Riesa i Jack Trout? 4. Jakie znasz rodzaje pozycjonowania?
  • 16. „Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 15 4.2.3. Ćwiczenia Ćwiczenie 1 Opracuj własną strategię pozycjonowania produktu, ceny, miejsca i promocji uwzględniając swoją pozycję w umysłach nabywców produktów drewnianych. Wykonaj plan strategii tak, aby marki produktów z drewna miały silną pozycję i trudną do podważenia konkurencji. Sposób wykonania ćwiczenia Aby wykonać ćwiczenie powinieneś: 1) zapoznać się z instrukcją ćwiczenia, 2) zorganizować stanowisko pracy do wykonania ćwiczenia, 3) wykonać plan pracy (strategię pozycjonowania produktu, ceny, miejsca i promocji najlepiej w punktach, w paru zdaniach opisać swój pomysł na to, jak wzmocnić swoją pozycję w umysłach nabywców produktów drzewnych), 4) opracować taką strategię aby marki produktów z drewna miały silną pozycję, a konkurencji trudno byłoby ją podważyć-wskazana jest dyskusja z klasą, uczeń gra potencjalnego sprzedawcę, a klasa potencjalnych kupujących klientów, nauczyciel obserwuję w razie potrzeby wkracza do dyskusji, 5) zaprezentować wykonane ćwiczenie, 6) dokonać oceny poprawności wykonanego ćwiczenia. Wyposażenie stanowiska pracy: – długopis, – kartka A4, – literatura. 4.2.4. Sprawdzian postępów Czy potrafisz: Tak Nie 1) przekonać klienta o pozycji firmy drzewnej na rynku? ¨ ¨ 2) wzmocnić pozycję firmy drzewnej w umysłach konsumentów? ¨ ¨ 3) zdepozycjonować inną firmę i w jaki sposób? ¨ ¨
  • 17. „Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 16 4.3. Metody badań marketingowych 4.3.1. Materiał nauczania Menedżerowie do spraw marketingu często zlecają oficjalne opracowania marketingowe konkretnych problemów i możliwości. Mogą zlecić badanie rynkowe, test preferencji produktu, przewidywania sprzedaży w podziale na regiony albo ocenę wpływu reklamy. Zadanie badacza marketingowego polega na tym, żeby na podstawie tych danych firma spojrzała na problem z punktu widzenia klienta. Źródła badań marketingowych Firma może przeprowadzić badanie marketingowe na kilka sposobów. Większość dużych firm ma własne działy badań marketingowych. Firmy zazwyczaj ustalają budżet na badania marketingowe na poziomie od jednego do dwóch procent wpływów ze sprzedaży. Duża część tej sumy przeznaczana jest na usługi zewnętrzne. Firmy świadczące usługi w zakresie badań marketingowych dzielą się na: 1. Firmy badawcze, oferujące szeroki zakres usług - zbierają informacje na temat konsumentów i handlu, a następnie je sprzedają. 2. Firmy przeprowadzające badania marketingowe na zlecenie - zajmują się przeprowadzaniem określonych projektów, przygotowują je, a następnie udostępniają wnioski. 3. Firmy wyspecjalizowane w badaniach marketingowych - oferują specjalistyczne usługi, najlepszym przykładem jest firma przeprowadzająca badania w terenie, która sprzedaje swoje usługi. Metody badawcze. Dane pierwotne można zbierać na pięć sposobów: poprzez obserwację, zogniskowane wywiady grupowe, badania ankietowe, informacje behawioralne i eksperymenty. – Dane z obserwacji, zbiera się je, obserwując odpowiednie podmioty badania w określonej scenerii. – Zogniskowane wywiady grupowe, to badanie polegające na zaproszeniu od sześciu do dziesięciu osób do spędzenia kilku godzin z kompetentnym moderatorem w celu przedyskutowania cech produktu drzewnego. Moderator musi być obiektywny, zorientowany w temacie i musi znać się na dynamice grupy. Uczestnikom zazwyczaj płaci się drobną sumę za udział w spotkaniu które najczęściej przeprowadza się w miłym otoczeniu, przy drobnym poczęstunku. – Badanie ankietowe, ankiety najlepiej sprawdzają się w wypadku badań opisowych. Firmy organizują sondaże, żeby poznać poziom wiedzy, przekonania, preferencje i stopień zadowolenia ludzi oraz ocenić ich znaczenie. Firmy drzewne mogą przygotować własną ankietę, żeby zebrać potrzebne informacje albo dodać pytania do badań omnibusowych, które prowadzone są jednocześnie dla kilku firm, co znacznie obniża koszty. – Dane behawioralne, klienci zostawiają ślady swoich zachowań zakupowych w sklepach (skany kodów paskowych) w formie zamówień z katalogów i w bazach danych. Można się z nich wiele dowiedzieć. Zakupy klientów odzwierciedlają ich preferencje i często są bardziej wiarygodne niż deklaracje przed badaczami rynku. Ludzie mogą twierdzić, że wolą popularne marki, podczas gdy dane będą wskazywać, że wybierają inne. Na przykład podczas zakupów spożywczych ludzie o wysokich dochodach niekoniecznie kupują droższe marki, w przeciwieństwie do tego, co mogą deklarować podczas wywiadu. Natomiast wiele osób o niższych dochodach kupuje czasami droższe marki.
  • 18. „Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 17 – Badanie eksperymentalne, to najbardziej wiarygodne badanie z naukowego punktu widzenia. Jego celem jest uchwycenie związku przyczynowo-skutkowego poprzez wyeliminowanie wykluczających się wyjaśnień co do uzyskanych informacji. Menedżerowie działów badań i marketingu mogą się oprzeć na wnioskach w takim zakresie, w jakim kształt i realizacja eksperymentu pozwalają wyeliminować alternatywne hipotezy. Wymaga to wybrania dopasowanych do siebie grup tematycznych, poddawania ich różnym procesom, kontrolowania zewnętrznych zmiennych i sprawdzania, czy zaobserwowane różnice w reakcjach mają znaczenie ze statystycznego punktu widzenia. Różnice w wynikach można przypisać poszczególnym wersjom testu w takim stopniu, w jakim możliwe jest wyeliminowanie lub kontrolowanie czynników zewnętrznych. Badania marketingowe, to zespół czynności, zbierania i przetwarzania informacji o rynku, konsumpcji, potrzebach i mechanizmach kierujących postępowaniem ludzi, o działaniach konkurencji i efektach podjętych decyzji. Badania marketingowe muszą być kompleksowe, systematyczne oraz poparte właściwą metodologią ich prowadzenia oraz wiarygodnymi źródłami informacji. Celem badań marketingowych jest dostarczenie informacji, które zastępują i uzupełniają dotychczasowe doświadczenia oraz ograniczają ryzyko przy podejmowaniu decyzji. Korzyścią z badań marketingowych jest zmniejszenie ryzyka, które jest nieodłącznym elementem działalności gospodarczej. Podmiotem badań marketingowych mogą być cechy produktu firmy i produktów konkurencyjnych, ceny i elastyczność popytu wobec zmian cen, skuteczność różnych środków produkcji, a także funkcjonowanie kanałów dystrybucji oraz opinie i motywy postępowania nabywców produktu. Do metod badań marketingowych zaliczamy: Obserwacje jest to metoda gromadzenia informacji polegająca na dokonywaniu spostrzeżeń w sposób zamierzony i systematyczny w celu znalezienia odpowiedzi na określone i wyraźnie postawione pytanie. Obiektem obserwacji mogą być zarówno osoby, ich zachowania, jak i przedmioty. Obserwacje kontrolowane będą miały zastosowanie w badaniach z ingerencją w stosunku do respondenta. Mamy tu do czynienia z obserwacją ukrytą, gdy badacz ukrywa, że kogoś obserwuje i obserwacją jawną gdy nie ma możliwości obserwacji ukrytej. Wtedy obserwowani są nienaturalni. Istotą obserwacji niekontrolowanej jest obserwowanie zachowań, zjawisk w warunkach naturalnych, bez ingerencji badacza. Najczęściej w badaniach marketingowych wykorzystuje się : – wywiad bezpośredni (osobisty, indywidualny) jest to rozmowa „twarzą w twarz” na określony temat, prowadzi go ankieter z osobą o określonych cechach. W wywiadzie osobistym wykorzystuje się stosunkowo szeroki zestaw informacji, pod warunkiem prawidłowego przygotowania całego badania. Wadą jest wysoki koszt badania oraz czasochłonność (przygotowanie, realizacja, kontrola); – wywiad telefoniczny - możliwy do przeprowadzenia w warunkach powszechnej telekomunikacji. W tym wypadku rozmowa-wywiad jest prowadzona przez ankietera według listy pytań przy użyciu telefonu; – wywiad głębinowy - prowadzi się go na podstawie wątków tematycznych. Pytania w wywiadzie głębinowym nie są standaryzowane. Respondent wypowiada się na określony temat bez ograniczeń narzuconych kwestionariuszem. Badający nie ingeruje w to co mówi respondent, rejestruje tylko jego wypowiedzi; – wywiad zogniskowany przedmiotem pomiaru w wywiadzie zogniskowanym są najczęściej zachowania konsumenta wobec produktu, zdarzenia lub firmy. Wywiad przeprowadzany
  • 19. „Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 18 jest w formie dyskusji, pod kierunkiem moderatora na podstawie scenariusza. W dyskusji bierze udział 8-12 celowo dobranych osób. Ankieta - jest najbardziej powszechną i najczęściej stosowana metodą gromadzenia informacji w badaniach marketingowych. Ankieta to zbiór standaryzowanych technik badawczych, za pomocą których badacz otrzymuje informacje w procesie wzajemnego komunikowania się z innymi osobami odpowiadającymi na pisemnie jego pytania. Ankieta jest metodą opartą na porozumiewaniu się za pomocą pisemnego przekazu informacji. Rozróżnia się ankiety: – pocztową (rozsyłaną) - wysyłka i zwrot pocztą, – prasową - publikowaną w prasie zwrot pocztą, – opakowaniową - dołączoną do sprzedawanych towarów, zwroty pocztą, – radiową - tekst ogłaszany w radio, zwrot pocztą, – audytoryjną - rozdawana przy różnych okazjach (np. degustacje, w trakcie pokazu) i zbierana osobiście lub przesyłana pocztą. Kwestionariusz jest to zbiór pytań o określonej treści na które respondent udziela odpowiedzi. Pytanie musi być sformułowane w taki sposób by zachęcało do odpowiedzi i było dobrowolne, nie sugerowało odpowiedzi. Eksperymenty - metoda polegająca na ustaleniu wpływu zmiennej niezależnej na zmienną zależną. W badaniach marketingowych zmienną zależną jest zazwyczaj wielkość sprzedaży. Zmienne niezależne to: – produkt, – cena, – promocja, – dystrybucja. Badania eksperymentalne przeprowadzane są najczęściej w dwóch grupach: A) eksperymentalna, B) kontrolna. Badania symulacyjne - zbudowanie modeli eksperymentalnych . Metody projekcyjne, w których pytania lub bodźce skierowane do respondenta mają formę pośrednią. Zadaniem ich jest dotarcie do postaw, osobowości i motywów postępowania na podstawie wypowiedzi. – test skojarzeń słownych - jest techniką zbierania informacji, w której bodźcem kierowanym do respondenta jest pojedynczy wyraz. Na ten bodziec respondent udziela spontanicznej odpowiedzi (skojarzenie słowne), – test uzupełnień zdań - najbardziej użytkowa technika projekcyjna. Pomiar polega na zaprezentowaniu respondentowi niekompletnych zadań z prośbą o uzupełnienie, – test rysunkowy - składa się z jednego lub więcej rysunków przedstawiających rozmowę ludzi. Wypowiedzi są ujęte w „dymkach” z których co najmniej jeden jest pusty. Zadaniem respondenta jest ułożenie i wpisanie w pustym miejscu wypowiedzi, – test akceptacji produktu - jest techniką projekcyjną umożliwiającą sprawdzenie dostosowania produktu do potrzeb konsumenta w celowo wybranym, reprezentatywnym segmencie rynku. Przedmiotem testu jest szeroko rozumiany produkt, jego funkcje, cechy fizyczne itp., – test akceptacji ceny - jest technika umożliwiającą sprawdzenie dostosowania ceny do możliwości nabywczych określonych segmentów konsumentów. Przedmiotem testu jest poziom akceptowanych cen danego produktu oraz reakcje na zmiany cen, – test koniunktury - jest techniką umożliwiającą ocenę aktualnej sytuacji rynkowej i badanie krótkookresowych prognoz kształtowanie się procesów i zjawisk rynkowych na
  • 20. „Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 19 podstawie informacji jakościowych pochodzących od określonej liczby podmiotów rynkowych, przeważnie od jednostek handlowych i przedsiębiorstw. Narzędziem tego badania jest specjalny kwestionariusz zawierający podstawowe grupy pytań: pierwsza dotyczy wielkości ekonomicznych w badanym okresie w stosunku do okresu bezpośrednio poprzedzającego. W drugiej grupie zawarte są pytania której celem jest uzyskanie opinii praktyków na temat perspektyw kształtowania się tych wielkości w najbliższej przyszłości. Metody badań heurystycznych (twórczego myślenia) : – metoda oceny ekspertów - znajduje zastosowanie w budowaniu prognoz, których podstawą są pisemne lub ustne formy wypowiedzi uczestników - ekspertów dobranych w sposób celowy. Ekspertami mogą być osoby, które potrafią udzielić odpowiedzi na dobrane pytania dotyczące przyszłej sytuacji a więc specjaliści, handlowcy, producenci. Wypowiedzi ekspertów mogą mieć formę równoległych lub kolejnych ekspertyz – metoda delficka - to seria powtarzanych badań ankietowych skierowanych do celowo wybranej grupy ekspertów w celu uzyskania zgodnych opinii i stanowisk co do przyszłego rozwoju zjawisk i procesów będących obiektem badań. Badanie składa się z kilku faz, a kończy się po uzyskaniu jasnych i zgodnych opinii co do kwestii przyszłego rozwoju prognozowanych zjawisk czy procesów – metoda burzy mózgów - to metoda grupowego myślenia (generowania nowych pomysłów). Zgromadzone przy stole celowo dobrane osoby wymieniają poglądy na zadany temat, zgłaszają pomysły i rozwiązania co pozwala na uzyskanie wielu nowych koncepcji. Zebrane w ten sposób idee i pomysły podlegają ocenie i selekcji na dalszych etapach postępowania badawczego. Z reguły wyodrębnia się : – pomysły „gorące” - do natychmiastowego praktycznego zastosowania, – pomysły, których wykorzystanie wymaga czasu, – pomysły bezużyteczne. Jeżeli chcemy uzyskać jak najwięcej informacji o rynku, konsumpcji, potrzebach i mechanizmach kierujących postępowaniem ludzi przy wyborze produktu musimy odpowiednio dobrać jedną z metod badań marketingowych. Przy zastosowaniu tych metod badań marketingowych uzyskamy niezbędne informacje, które zastąpią i uzupełnią dotychczasowe doświadczenia oraz ograniczą ryzyko przy podejmowaniu decyzji [5]. 4.3.2. Pytania sprawdzające Odpowiadając na pytania, sprawdzisz czy jesteś przygotowany do wykonania ćwiczeń. 1. Wymień rodzaje firm świadczących usługi w zakresie badań marketingowych? 2. Co to są badania marketingowe i wymień metody badań marketingowych? 3. Co jest celem badań marketingowych? 4. Co może być podmiotem badań marketingowych? 5. Co to jest obserwacja? 6. Co to jest ankieta, wymień jej rodzaje? 7. Co to jest kwestionariusz i eksperyment? 8. Co może być zmienną niezależną? 9. Wymień grupy w których przeprowadzane są najczęściej badania eksperymentalne? 10. Co to są badania symulacyjne i heurystyczne?
  • 21. „Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 20 4.3.3. Ćwiczenia Ćwiczenie 1 Spróbuj samodzielnie przeprowadzić ankietę w gronie najbliższych kolegów i koleżanek, kwestionariusz zamieszczony jest poniżej, w trakcie wypełniania ankiety należy zakreślić kółkiem jedną właściwą odpowiedź i/lub wpisać brakujące informacje. Kwestionariusz ankiety: 1. Jak Pan(i) zapatruje się na reklamy telewizyjne? a) denerwują mnie, b) są mi obojętne, c) lubię oglądać. 2. Czy reklamy mają wpływ na kupowane przez Pana/Panią produkty? a) nie mają żadnego, b) czasami kupuję produkty, które mnie zainteresowały dzięki reklamie, c) kupuję tylko reklamowane produkty. 3. Jak Pan/Pani postrzega rzetelność reklam? a) są nieprawdziwe i nieadekwatne do jakości reklamowanego produktu, b) jest w nich sporo prawdy c) wszystko jest bardzo wiarygodne. 4. Jakich ostatnio zakupów dokonał Pan/Pani pod wpływem reklamy? a) środków czystości, b) produktów żywnościowych, c) sprzętu RTV i AGD. 5. Czy czyta Pan(i) reklamy (ulotki) otrzymane na ulicy? a) nie, nie interesuje mnie to, b) zależy jakiego produktu bądź usług ona dotyczy, c) tak zawsze, często są to interesujące informacje. 6. Jakie reklamy przemawiają do Pana(i) najbardziej? a) telewizyjne, b) radiowe, c) bilbordy. 7. Największą rolę w reklamie pełni wg Pana(i)? a) informacja, b) muzyka, c) pomysł. 8. Czy większą uwagę przyciągają reklamy „wzięte z życia codziennego” czy fikcyjne? a) wole zdecydowanie „wzięte te z życia codziennego”, b) preferuje te fikcyjne, gdyż są zazwyczaj bardziej oryginalne, c) nie ma to dla mnie znaczenia. Metryczka: 9. Płeć: a) Kobieta b) Mężczyzna
  • 22. „Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 21 10. Wiek: a) 18-25 lat b) 26-35 lat c) 36-45 lat d) 46-55 lat e) powyżej 55 lat 11. Czy Pan/Pani pracuje? a) Tak b) Nie Sposób wykonania ćwiczenia Aby wykonać ćwiczenie powinieneś: 1) zorganizować stanowisko pracy do wykonania ćwiczenia, 2) wykonać plan pracy (strategię pozycjonowania produktu, ceny, miejsca i promocji najlepiej w punktach, w paru zdaniach opisać swój pomysł na to jak wzmocnić swoją pozycję w umysłach nabywców produktów drzewnych), 3) opracować taką strategię, która musi być taka aby marki produktów z drewna miały silną pozycję i konkurencji trudno byłoby ją podważyć-wskazana jest dyskusja z klasą, uczeń gra potencjalnego sprzedawcę, a klasa potencjalnych kupujących klientów, nauczyciel obserwuje, w razie potrzeby wkracza do dyskusji, 4) zaprezentować wykonane ćwiczenie i dokonać oceny poprawności wykonanego ćwiczenia. Wyposażenie stanowiska pracy: − długopisy i ołówki, − kwestionariusz ankiety, kartki formatu A4. Ćwiczenie 2 Wykonaj kwestionariusz ankiety dotyczącej ściśle teorii badań marketingowych. Kwestionariusz ankietowy ma zawierać 15 pytań z trzema odpowiedziami a, b, c oraz metryczkę. Sposób wykonania ćwiczenia Aby wykonać ćwiczenie powinieneś: 1) zorganizować stanowisko pracy do wykonania ćwiczenia, 2) wykonać plan pracy (strategię pozycjonowania produktu, ceny, miejsca i promocji najlepiej w punktach, w paru zdaniach opisać swój pomysł na to jak wzmocnić swoją pozycję w umysłach nabywców produktów drzewnych), 3) opracować taką strategię, która musi być taka aby marki produktów z drewna miały silną pozycję i konkurencji trudno byłoby ją podważyć-wskazana jest dyskusja z klasą, uczeń gra potencjalnego sprzedawcę, a klasa potencjalnych kupujących klientów, nauczyciel obserwuje, w razie potrzeby wkracza do dyskusji, 4) zaprezentować wykonane ćwiczenie i dokonać oceny poprawności wykonanego ćwiczenia. Wyposażenie stanowiska pracy: – długopis, – kartka.
  • 23. „Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 22 4.3.4. Sprawdzian postępów Czy potrafisz: Tak Nie 1) Przeprowadzić ankietę dotyczącą badań marketingowych? ¨ ¨ 2) Wskazać cele badań marketingowych dotyczących przemysłu drzewnego? ¨ ¨ 3) Określić przedmiot badań marketingowych 4) Sformułować pytania do kwestionariusza ankietowego? ¨ ¨ 5) Zaplanować i wykonać kwestionariusz ankiety? ¨ ¨
  • 24. „Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 23 4.4. Pojęcie i struktura produktu 4.4.1. Materiał nauczania Produkt to wszystko, co może zostać zaoferowane na rynku w celu zaspokojenia jakiejś potrzeby. Wprowadzane na rynek produkty obejmują między innymi: dobra fizyczne, usługi, przeżycia, wydarzenia, osoby, miejsca, organizacje, informacje oraz idee. Poziomy produktu Przygotowując ofertę rynkową, specjalista do spraw marketingu musi dobrze się zastanowić nad pięcioma poziomami produktu. Każdy poziom zwiększa wartość dla klienta, a wszystkie pięć tworzy hierarchię jego wartości. Poziom najniższy, to podstawowa korzyść czyli usługa lub pożytek, które nabywca w rzeczywistości kupuje. Gość hotelowy kupuje odpoczynek i sen. Nabywca mebli „kupuje” funkcjonalność i wygodę. Specjaliści do spraw marketingu muszą postrzegać siebie jako dostawców korzyści. Na drugim poziomie, specjalista do spraw marketingu musi przekształcić podstawową korzyść w produkt w formie podstawowej. Na trzecim poziomie specjalista do spraw marketingu przygotowuje produkt oczekiwany, czyli zbiór cech i warunków, których zwykle spodziewają się nabywcy, gdy kupują ten produkt. Klient który kupuje meble oczekuje, wygodnego łóżka, funkcjonalnych mebli kuchennych, wygodnych foteli. Ponieważ większość producentów mebli spełnia te minimalne wymagania, klient kupuje zawsze tam, gdzie jest najtaniej. Na czwartym poziomie specjalista do spraw marketingu przygotowuje produkt ulepszony, który przekracza oczekiwania klienta. Na poziomie piątym znajduje się produkt potencjalny, obejmujący wszystkie ewentualne ulepszenia i przekształcenia, którym produkt lub usługa mogą podlegać w przyszłości. Poprzez markę rozumie się nazwę oraz towarzyszące jej cechy wizualne (jak liternictwo, kolor, układ, slogany, czasem nawet opakowanie). Przyczyny znakowania produktów marką: – ułatwienie zapamiętania znaku (pomaga zachować lojalność), – poprawa efektywności działań reklamowych, – produkt bardziej akceptowany przez pośredników, – właściciele sklepów chętniej eksponują towary markowe (jako bardziej prestiżowe, chętniej kupowane przez klientów), – zmniejszony wpływ różnicowania cen, – pomoc konsumentowi w wyborze spośród innych towarów na półce, – pod szyldem marki można taniej wprowadzać na rynek nowy produkt [3]. 4.4.2. Pytania sprawdzające Odpowiadając na pytania, sprawdzisz czy jesteś przygotowany do wykonania ćwiczeń. 1. Co to jest produkt? 2. Czy umiesz wymienić pięć poziomów produktu? 3. Co to jest marka? 4. Dlaczego znakuje się produkty marką?
  • 25. „Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 24 4.4.3. Ćwiczenia Ćwiczenie 1 Posegreguj w dowolny sposób (ponumeruj lub zaznaczyć kolorami) niżej wymienione produkty drzewne ze względu na branżę, np. budowlana, szkolna, sportowa itp. Wybierz sam 4 branże. Produkty te wymienione są w przygotowanej przez nauczyciela tabeli. Tabela Wyroby drzewne g f e d c Meble hotelowe, barowe i restauracyjne g f e d c Meble - wyposażenie wnętrz mieszkalnych g f e d c Meble tapicerowane, kanapy i fotele g f e d c Meble artystyczne g f e d c Parkiet, klepka i mozaika podłogowa g f e d c Meble biurowe i sklepowe g f e d c Meble - artykuły zaopatrzeniowe i akcesoria g f e d c Drewno opałowe g f e d c Stoły bilardowe, stoły do gier i akcesoria g f e d c Fornir i drewno okładzinowe g f e d c Drewno - produkty do zabiegów ochronnych g f e d c Meble i elementy zabudowy kuchennej g f e d c Łóżka - ramy, stelaże i materace g f e d c Meble metalowe g f e d c Dekoracja wnętrz - artykuły i akcesoria g f e d c Drewno budowlane g f e d c Drewno - galanteria drewniana g f e d c Drewno impregnowane i ognioodporne g f e d c Meble szkolne g f e d c Drewno - półprodukty i artykuły stolarskie g f e d c Drewno surowe g f e d c Meble łazienkowe g f e d c Drewno tarcicowe i konserwowane g f e d c Opakowania drewniane g f e d c Meble i akcesoria ogrodowe g f e d c Płyty drewniane g f e d c Meble szpitalne g f e d c Ramy do obrazów i akcesoria ramiarskie g f e d c Konstrukcje drewniane ciesielskie g f e d c Stoły i krzesła g f e d c Korek - artykuły z korka g f e d c Meble dziecięce g f e d c Drewno - artykuły i elementy rzeźbione g f e d c Drewno użytkowe niestrugane g f e d c Drewno - artykuły i elementy toczone g f e d c Drewno użytkowe strugane g f e d c Elementy drewniane profilowane Sposób wykonania ćwiczenia Aby wykonać ćwiczenie powinieneś: 1) zapoznać się z instrukcją wykonania ćwiczenia, 2) zorganizować stanowisko pracy do ćwiczenia, 3) wyodrębnić i posegregować poszczególne produktu z drewna wg wybranej branży, 4) zaprezentować efekt pracy, 5) dokonać oceny poprawności wykonanego ćwiczenia.
  • 26. „Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 25 Wyposażenie stanowiska pracy: – długopisy i ołówki, kolorowe flamastry lub kredki, – papier formatu A4 4.4.4. Sprawdzian postępów Czy potrafisz: Tak Nie 1) podać podstawowe pojęcia tj: produkt, marka? ¨ ¨ 2) podać zasady sprzedaży produktu drzewnego? ¨ ¨
  • 27. „Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 26 4.5. Fazy życia produktów 4.5.1. Materiał nauczania Produkty będące przedmiotem wymiany, utrzymują się na rynku przez pewien czas. Przechodzą przy tym przez pewne fazy, które składają się na tzw. cykl życia produktu. Produkty, podobnie jak ludzie, rodzą się, zdobywają rynek, żyją i umierają [2]. W przeciwieństwie jednak do wydłużającej się egzystencji człowieka, cykl życia produktu zdaje się skracać wraz z postępem technicznym oraz rozwojem cywilizacyjnym i gospodarczym. Ekonomiczne starzenie się produktu jest wynikiem rozwoju nauki i techniki, wymiany międzynarodowej, społecznej zamożności oraz coraz szerszego przepływu informacji. Rynkowa żywotność produktu zależy z jednej strony, od tempa pojawienia się wynalazków oraz szybkości ich przekształcenia w realne dobra i usługi, z drugiej – od chłonności rynku, determinowanej nawykami, otwartością na zmiany i zamożnością konsumentów. Barierą wejścia na rynek nowego, doskonalszego produktu bywa, bowiem często wysoka cena [1]. Większość produktów przechodzi przez cztery fazy rynkowego życia [7]: I. Faza wprowadzenia produktu na rynek II. Faza wzrostu sprzedaży produktu III. Faza dojrzałości produktu IV. Faza spadku sprzedaży produktu Faza wprowadzenia produktu na rynek Faza wprowadzenia produktu na rynek rozpoczyna cykl życia produktu i jest to najtrudniejsza faza dla przedsiębiorstwa, gdyż mały odsetek innowatorów wśród konsumentów powoduje, że sprzedaż jest niewielka i bardzo wolno rośnie, a dystrybucja jest utrudniona [2]. Sprzedaż jest niewielka, ponieważ produkt nie jest jeszcze znany użytkownikom, ponadto ulegają oni wpływom wcześniejszych wzorców konsumpcji. Większość potencjalnych klientów skłonna jest kupować nowy produkt, dopiero po wypróbowaniu go przez innych [9]. Wybór kanałów dystrybucji musi być dostosowany do segmentu rynku oraz innowatorów, którzy są potencjalnymi pierwszymi nabywcami produktu. Wprowadzenie produktu w sferę pośrednictwa jest tym łatwiejsze, im większa jest promocja produktu. Szeroka promocja, nawet przy dobraniu najbardziej skutecznych jej instrumentów, jest jednak bardzo kosztowna. Przedsiębiorstwo musi na to przeznaczyć znaczącą część budżetu marketingowego. Faza wzrostu sprzedaży produktu Fazę wzrostu sprzedaży w cyklu życia produktów, charakteryzuje szybkie przyśpieszenie wielkości obrotów. Rośnie liczba nabywców produktu, zwiększają się zyski firmy, a jednocześnie wzrastają dodatkowe korzyści z tytułu niższych wydatków na promocję [7]. Wiedza o produkcie szybko się upowszechnia dzięki promocji, oraz informacjom przekazywanym przez pierwszych nabywców. Sprzedaż zaczyna szybko wzrastać, ponieważ na rynku pojawiają się „zwolennicy nowości”. Są to przede wszystkim konsumenci stosujący się do wymogów mody. Ważnym obszarem działania jest kształtowanie strategii dystrybucji. O ile w fazie wprowadzania produktu na rynek jest stosowana dystrybucja selektywna, o tyle w fazie wzrostu dystrybucja powinna być coraz bardziej intensywna. Producent powinien zintensyfikować działania wobec hurtowników i detalistów [7]. Faza dojrzałości produktu W fazie dojrzałości produktu wielkość sprzedaży osiąga punkt kulminacyjny, po którym następuje ujemne tempo wzrostu, któremu towarzyszy spadek zysku [9]. W tej fazie na rynkową scenę wkracza „późna większość”. Oznacza to, że przeważająca większość
  • 28. „Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 27 potencjalnych nabywców stała się już użytkownikami produktu. „Późna większość” to zwolennicy konserwatywnych wzorców konsumpcji, które zmieniają jedynie pod silnym naciskiem przykładów otoczenia. W tym samym stadium na rynku powtórnie pojawiają się nabywcy, którzy najwcześniej stali się użytkownikami produktu[1]. Faza spadku sprzedaży W fazie spadku sprzedaży produktu następuje duży spadek wielkości sprzedaży oraz gwałtowne zmniejszanie się zysków firmy. Produkt kończy swe życie na rynku i wraz z nim zanika źródło zysków dla przedsiębiorstwa [7]. Produkt jest nabywany głównie przez „spóźnialskich”, spóźnialskich więc konsumentów słabszych ekonomicznie, korzystających z możliwości zakupu towarów przecenionych. Wytwórcy ograniczają produkcję, a uczestnicy kanałów dystrybucji usiłują jak najszybciej pozbyć się starych zapasów, przygotowując magazyn do przyjęcia nowych produktów. Głównym sposobem podtrzymywania popytu stają się sprawne upłynnianie zapasów po obniżonych cenach [8]. Istnieje wiele przyczyn spadku sprzedaży i „umierania” produktu. Wynikają one z postępu i zmian w technologii, nasilenie konkurencji międzynarodowej oraz zmian gustów i upodobań konsumentów [9]. W tej fazie część firm wycofuje się z rynku. Te, które pozostają, mogą ograniczać ofertę, redukować kanały dystrybucji, zmniejszać budżet marketingowy, a także wycofywać się z niektórych segmentów rynku. Badania cyklu życia produktu są punktem wyjścia dla podejmowania decyzji, na które nie można sformułować prostych recept. O tym, jaki wariant kompozycji marketingowej należy zastosować w konkretnym przypadku, rozstrzyga nie tylko znajomość teorii, lecz także praktyczne doświadczenie osób znających dany rynek oraz umiejętności dostrzegania zachodzących na nim zmian [1]. 4.5.2. Pytania sprawdzające Odpowiadając na pytania, sprawdzisz czy jesteś przygotowany do wykonania ćwiczeń. 1. Co to jest produkt? 2. Na czym polega faza wprowadzenia produktu na rynek? 3. Na czym polega faza wzrostu sprzedaży produktu? 4. Na czym polega faza dojrzałości produktu? 5. Na czym polega faza spadku sprzedaży produktu? 4.5.3. Ćwiczenia Ćwiczenie 1 Wykonaj plan działania Twojej firmy meblowej, gdy sprzedaż jest niewielka i bardzo wolno rośnie, a dystrybucja jest utrudniona. Na początku opisz swoją firmę, powody niewielkiej sprzedaży i powolnego jej wzrostu i wymyśl plan opisując go w 8 punktach. Sposób wykonania ćwiczenia Aby wykonać ćwiczenie powinieneś: 1) zapoznać się z instrukcją ćwiczenia, 2) zorganizować stanowisko pracy, 3) wykonać plan działania firmy meblowej, aby spełnić wymagania stawiane w ćwiczeniu, plan powinien zawierać 8 punktów, 4) zaprezentować efekt pracy, 5) dokonać oceny poprawności wykonanego ćwiczenia.
  • 29. „Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 28 Wyposażenie stanowiska pracy: – długopisy, – kartka A4. 4.5.4. Sprawdzian postępów Czy potrafisz: Tak Nie 1) wymienić cztery fazy rynkowego życia produktu? ¨ ¨ 2) opisać wszystkie fazy rynkowego życia np. produktu drzewnego? ¨ ¨
  • 30. „Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 29 4.6. Pojęcie dystrybucji 4.6.1. Materiał nauczania Dystrybucja jest to rozprowadzanie produktów od producenta do ostatecznych nabywców. Organizowanie dystrybucji polega na wyborze i motywowaniu pośredników handlowych, utrzymywaniu zapasów, organizowaniu transportu i przechowywaniu produktów. To także zbiór działań i decyzji związanych z udostępnieniem produktu w miejscu i czasie odpowiadającym potrzebom nabywców. Polityka dystrybucji Obejmuje wszelkie decyzje i czynności związane z dostarczaniem wytworzonych produktów nabywcy. Zadaniem dystrybucji jest rozmieszczenie produktów na rynku, w sposób umożliwiający nabywcom zakup pożądanych produktów w dogodnych dla nich warunkach, odpowiadającym im miejscu i czasie oraz po odpowiedniej cenie. Działania koordynacyjne umożliwiają zawarcie transakcji kupna-sprzedaży, zbieranie i przekazywanie informacji rynkowych, promowanie produktów i firm, poszukiwanie ofert, nawiązywanie kontaktów, negocjowanie warunków umów i ich zawieranie. Czynności organizacyjne wiążą się z realizacją transakcji kupna-sprzedaży, obejmują zbieranie i przekazywanie informacji rynkowych, promocję produktów i firm, poszukiwanie ofert [3]. 4.6.2. Pytania sprawdzające Odpowiadając na pytania, sprawdzisz czy jesteś przygotowany do wykonania ćwiczeń. 1. Co to jest dystrybucja? 2. Co obejmuje polityka dystrybucyjna? 3. Co jest zadaniem dystrybucji? 4.6.3. Ćwiczenia Ćwiczenie 1 Jesteś właścicielem firmy zajmującej się dystrybucją produktów drzewnych. Wykonaj plan strategiczny dystrybucji Twojej firmy meblowej. Plan opisz w 5 punktach. Opisz w paru zdaniach główne cele i zadania Twojej firmy. Sposób wykonania ćwiczenia Aby wykonać ćwiczenie powinieneś 1) zapoznać się z instrukcją ćwiczenia, 2) zorganizować stanowisko pracy do wykonania ćwiczenia, 3) opracować plan strategiczny dystrybucji firmy meblowej, 4) plan opisać w max. 5 punktach, 5) opisać główne cele i zadania firmy, 6) zaprezentować wykonane ćwiczenie, 7) dokonać oceny poprawności wykonanego ćwiczenia. Wyposażenie stanowiska pracy: – kartka formatu A4, – ołówek, – literatura.
  • 31. „Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 30 4.6.4. Sprawdzian postępów Czy potrafisz: Tak Nie 1) stworzyć własną politykę dystrybucyjną dotyczącą przemysłu drzewnego? ¨ ¨ 2) określić co umożliwiają działania koordynacyjne? ¨ ¨ 3) określić co obejmują i z czym wiążą się czynności organizacyjne? ¨ ¨
  • 32. „Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 31 4.7. Strategia „wciągaj” i „pchaj” 4.7.1. Materiał nauczania Uruchomione przez przedsiębiorstwo instrumenty aktywizacji sprzedaży stają się elementem systemu przedsiębiorstwa, oczywiście o ile wywołają pożądane reakcje i sposoby postępowania. Owe instrumenty nie wpływają tylko na zwiększenie stopnia atrakcyjności produktów dla ostatecznego odbiorcy, mają również skłaniać pośredników do zakupu bezpośrednio od producenta. Instrumenty uruchamiane przez producenta i handel, muszą być skoordynowane pod względem treści, formy i czasu uruchamiania, aby w dostatecznym stopniu wpływały na konsumentów. Z punktu widzenia systemu komunikowania się przedsiębiorstwa z rynkiem, jak również sposobu oddziaływania na rynek, instrumenty aktywizacji sprzedaży działać mogą w różnych kierunkach. Przedstawione jest to w strategiach push i pull: • strategia push (popychanie) - wymaga aktywnych działań sprzedawców produktu na drodze od producenta do konsumenta. Producenci stosują intensywne działania promocyjne w stosunku do hurtowników, hurtownicy do detalistów, a ci do konsumentów. Działania te polegą na „przepychaniu” produktów przez kanał dystrybucyjny - od producenta do końcowego odbiorcy. Działania promocyjne są wówczas kierowane do pośredników działających na rynku. Typowym przykładem jest stosowanie sprzedaży osobistej pośrednikom lub udzielanie im rabatów, uzależnionych od wielkości sprzedaży. • strategia pull (przyciąganie) - polega na intensywnych działaniach promocyjnych producentów, ukierunkowanych bezpośrednio na konsumentów. W przypadku, gdy promocja jest skuteczna, konsumenci zgłaszają popyt u detalistów, detaliści u hurtowników, hurtownicy u producentów;. Działania te polegają na „ciągnięciu” produktu przez konsumenta, który w ten sposób stymuluje kanał do działań w kierunku pozyskania danego towaru, ciągnie produkt przez cały łańcuch dystrybucji. W strategii pull działania promocyjne są skierowane do końcowego odbiorcy. W strategii tej bardzo często stosowane są działania reklamowe [3]. 4.7.2. Pytania sprawdzające Odpowiadając na pytania, sprawdzisz czy jesteś przygotowany do wykonania ćwiczeń. 1. Na czym polega strategia push? 2. Na czym polega strategia pull? 4.7.3. Ćwiczenia Ćwiczenie 1 Perspektywa przyjęcia Polski do Unii Europejskiej postawiła przed przemysłem drzewnym nowe wyzwania. – Opracuj strategię dla przemysłu drzewnego na 2006 rok, która ma na celu stworzenie warunków umożliwiających prawidłowe funkcjonowanie i rozwój krajowego przemysłu drzewnego, – Przygotuj dokument który będzie przedstawiał aktualną sytuację tego sektora, – Wypisz jego mocne i słabe strony wynikające z dotychczasowego przebiegu transformacji, oraz niezbędne działania dla poprawy możliwości konkurowania na jednolitym rynku europejskim.
  • 33. „Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 32 Sposób wykonania ćwiczenia Aby wykonać ćwiczenie powinieneś: 1) zapoznać się z instrukcją ćwiczenia, 2) zorganizować stanowisko pracy, 3) opracować plan strategiczny dla przemysłu drzewnego na kolejny rok kalendarzowy, 4) przygotuj dokument przedstawiający aktualną sytuację tego sektora, 5) wskaż mocne i słabe strony wynikające z dotychczasowego przebiegu transformacji, zaplanuj działania niezbędne dla poprawy możliwości konkurowania na jednolitym rynku europejskim, 6) zaprezentować wykonane ćwiczenie, 7) dokonać oceny poprawności wykonanego zadania. Wyposażenie stanowiska pracy: – kartka formatu A4, – długopis – literatura. 4.7.4. Sprawdzian postępów Czy potrafisz: Tak Nie 1) opracować własną strategię dla przemysłu drzewnego w Polsce? ¨ ¨ 2) wskazać mocne i słabe strony strategii ? ¨ ¨ 3) zaplanować rozwiązanie problemu konkurencji na rynku firm drzewnych? ¨ ¨
  • 34. „Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 33 4.8. Kanały dystrybucji 4.8.1. Materiał nauczania Kanał dystrybucji drewna jest to grupa wzajemnie powiązanych przedsiębiorstw drzewnych, instytucji i agencji, grupa która kieruje i ułatwia przepływ produktów z drewna od producentów do nabywców wyrobów drewnianych. Więcej produktów drzewnych, niż konsumpcyjnych jest sprzedawanych bezpośrednio ostatecznym nabywcom. Kanały dystrybucji produktów drzewnych są z reguły krótsze od kanałów dystrybucji produktów konsumpcyjnych. Przedsiębiorstwo podejmujące decyzję o wyborze kanału dystrybucji ma przed sobą trzy możliwości: − Zorganizowanie nowego kanału dystrybucji produktów drzewnych – decyzja ta jest realizowana przez rozpoczęcie współpracy z innymi przedsiębiorstwami, które spełniają zadania kolejnych ogniw w procesie dystrybucji produktów drzewnych lub przez powołanie do życia nowych podmiotów gospodarczych, które będą kolejnymi ogniwami w kanale dystrybucji − Adaptacja już istniejących kanałów dystrybucji produktów drzewnych – decyzja ta wiąże się z pozytywną oceną istniejących kanałów dystrybucji produktów drzewnych, których ogniwa bez żadnych zmian będą realizowały zadania związane z dystrybucją towarów z drewna. − Modyfikacja istniejących kanałów dystrybucji produktów drzewnych – decyzja ta związana jest z obserwacją i analizą istniejących już kanałów dystrybucji produktów drzewnych, przedsiębiorstwo, które podejmuje taką decyzję wprowadza zmiany w funkcjonowaniu kanału dystrybucji, na którego wybór się zdecydowało. RODZAJE KANAŁÓW DYSTRYBUCJI PRODUKTÓW DRZEWNYCH − Producent, − Handel detaliczny, − Hurtownie, − Agenci i brokerzy. − Kanały dystrybucji można klasyfikować na podstawie kryteriów: − LICZBA POŚREDNIKÓW – kanał bezpośredni i pośredni − LICZBA SZCZEBLI POŚREDNICH – kanał krótki i długi − RODZAJE PRZEPŁYWAJĄCYCH STRUMIENI – kanały transakcyjne i rzeczowe − ZNACZENIE KANAŁU DLA PRODUCENTA – kanał podstawowy i pomocniczy − CHARAKTER POWIĄZAŃ MIĘDZY UCZESTNIKAMI KANAŁU – kanały konwencjonalne i zintegrowane: - kontraktowe, korporacyjne, administrowane FUNKCJE KANAŁÓW DYSTRYBUCJI: − informacyjna, − promocyjna, − negocjacyjna, − ponawianie zamówień, − finansowania, − podejmowanie ryzyka, − fizycznego obrotu, − płatności, − transferu własności.
  • 35. „Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 34 Siła oddziaływania czynników decydujących o typie kanału, jego długości, szerokości, rodzaju pośredników różni się w każdym indywidualnym przypadku. Wielu producentów produktów drzewnych wykorzystuje zarówno bezpośrednie (producent-nabywca) jak i pośrednie kanały (typu producent-detalista, producent-hurtownik-detalista). Rozpatrując czynniki przesądzające o konstrukcji kanału wskażemy zatem tylko kierunkowe, najczęściej występujące zależności między czynnikami a typem i strukturą kanału. Pierwsza grupa wynika z wiedzy o tym, co, gdzie, dlaczego, kiedy i jak chcą kupować nabywcy - wymagania klientów. Ważnym wyznacznikiem typu i struktury kanałów jest wymagany przez nabywców stopień intensywności dystrybucji, decyduje o nim rodzaj sklepów, ich lokalizacja, ciągłość zaopatrzenia i formy sprzedaży. W zależności od stopnia intensywności można wyróżnić: − SYSTEM DYSTRYBUCJI INTENSYWNEJ Polega na umożliwieniu potencjalnym nabywcom zakupu określonych produktów drzewnych przy minimalnym wysiłku.(drewniane produkty codziennego użytku) − SYSTEM DYSTRYBUCJI SELEKTYWNEJ Polega na celowym korzystaniu przez producenta z ograniczonej liczby pośredników i sprzedaży produktów przy pomocy wielu detalistów działających na danym terenie.(np.: meble z Kalwarii Zebrzydowskiej) − SYSTEM DYSTRYBUCJI EKSKLUZYWNEJ Polega na wyborze przez producenta jednego (lub kilku) pośrednika i przyznania mu prawa wyłączności sprzedaży na danym obszarze. Druga grupa czynników obejmuje CECHY PRODUKTU (rodzaj, cena, wybieralność, częstotliwość zakupu, stopień złożoności) [3]. 4.8.2. Pytania sprawdzające Odpowiadając na pytania, sprawdzisz czy jesteś przygotowany do wykonania ćwiczeń. 1. Co to jest kanał dystrybucji? 2. Na podstawie jakich kryteriów można klasyfikować kanały dystrybucji? 3. Na czym polega system dystrybucji intensywnej? 4. Na czym polega system dystrybucji selektywnej? 5. Na czym polega system dystrybucji ekskluzywnej? 4.8.3. Ćwiczenia Ćwiczenie 1 Jesteś szefem firmy produkującej wyroby drewniane, opisz w 3 punktach jakie możliwości wybrałbyś podejmując decyzję o wyborze kanału dystrybucji tych produktów. Sposób wykonania ćwiczenia Aby wykonać ćwiczenie powinieneś: 1) zapoznać się z instrukcją wykonania ćwiczenia, 2) zorganizować stanowisko pracy, 3) opisać w 3 punktach możliwości o wyborze kanału dystrybucji produktów drzewnych, 4) zaprezentować wykonane ćwiczenie, 5) dokonać oceny jego poprawności wykonanego ćwiczenia.
  • 36. „Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 35 Wyposażenie stanowiska pracy: − długopis, − kartka w kratkę. Ćwiczenie 2 Zaprojektuj kanał dystrybucji mebli. Sposób wykonania ćwiczenia Aby wykonać ćwiczenie powinieneś: 1) Wybrać: – typ kanału, czy to ma być kanał pośredni czy bezpośredni (producent-nabywca, producent-detalista, producent-hurtownik-detalista). – długość i szerokość kanału, – rodzaj pośredników, 2 Określić: – stopień intensywności dystrybucji, czyli system intensywny, selektywny bądź ekskluzywny. Wyposażenie stanowiska pracy: – komputer z oprogramowaniem (edytor tekstu). 4.8.4. Sprawdzian postępów Czy potrafisz: Tak Nie 1) wymienić rodzaje kanałów dystrybucji? ¨ ¨ 2) podać funkcje kanałów dystrybucji? ¨ ¨ 3) określić na czym polega system dystrybucji intensywnej? ¨ ¨ 4) określić na czym polega system dystrybucji selektywnej? ¨ ¨ 5) określić na czym polega system dystrybucji ekskluzywnej? ¨ ¨
  • 37. „Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 36 4.9. Pojęcie ceny 4.9.1. Materiał nauczania Pomimo zwiększonej roli czynników pozacenowych w nowoczesnych procesach marketingowych, cena pozostaje krytycznym czynnikiem na szczególnie trudnych rynkach charakteryzujących się, zwłaszcza konkurencją monopolistyczną lub oligopolistyczną. Cena jest jedynym elementem marketing mix tworzącym przychody. Pozostałe elementy (produkt, dystrybucja i promocja) tworzą tylko koszty. Cena jest również jednym z najbardziej elastycznych elementów marketing mix, który może być zmieniony szybko, w przeciwieństwie do cech produktu, czy rozwiązań w zakresie dystrybucji. Cena to określenie w jednostce pieniądza wartości dóbr i usług - czynnik prestiżu (efekt snoba). I. Cel decyzji cenowych · Elastyczność cenowa · Poziom cen w cyklu życia produktu na rynku · Obniżki (rabaty) i przydział (marża), komu i kiedy · Warunki geograficzne, (kto płaci za transport) Funkcje ceny · Alokacyjna – (odpowiada na pytanie, kto i ile kupi) · Kosztowa – wszystkie koszty w danej firmie wyrażamy w cenie (wynagrodzenie) · Dochodowa – tworzy dochód firmy · Psychologiczna – kupię, bo mogę mieć coś, co inni nie mogą mieć II. Ustalanie cen w biznesie − cel − ceny innych produktów − popyt i koszty III. Cele decyzji cenowych Zorientowane na zysk − Realizacja zysku w długim okresie czasu (firmy Japońskie – mało bankructw), − Maksymalizacja zysku – na każdej jednostce, wysoki zysk, Zorientowane na sprzedaż − Wzrost sprzedaży ( jako cel) – ilość lub wartość − Wzrost udziału w rynku. Zorientowane na utrzymanie się na rynku − Dorównanie, dotrzymanie konkurencji − Konkurencja pozacenowa Odpowiedzialność społeczna − Rezygnacja z wysokiej ceny − IV. Zróżnicowanie ceny: W zależności od tego, jaką funkcję pełnią nabywcy produktu − Nabywca pełni funkcję ostatecznego nabywcy − nabywcą jest pośrednik a) Pośrednicy – zróżnicowanie ceny b) Różnicowanie ceny w zależności od nabywców
  • 38. „Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 37 USTALANIE CENY Procedura ustalania cen: I. Wybór celu strategii cenowej II. Ustalenie wielkości popytu III. Szacowanie kosztów IV. Analiza kosztów, cen i ofert konkurencji V. Wybór metody ustalania ceny VI. Wybór ceny końcowej I. WYBÓR CELU STRATEGII CENOWEJ 1. Przetrwanie 2. Maksymalny zysk bieżący 3. Maksymalny przychód bieżący 4. Maksymalny wzrost sprzedaży 5. „Zbieranie śmietanki” 6. Strategia najwyższej jakości II. WIELKOŚCI POPYTU Firma dokonuje oszacowania popytu i możliwych do sprzedania ilości po konkretnych cenach. Wrażliwość klientów na cenę jest mniejsza, gdy: − bardziej unikatowy jest produkt, − są mniej świadomi istnienia substytutów, − nie mogą łatwo porównać jakości z substytutami, − mniejszą część ich dochodu stanowi wydatek na dane dobro, − mniejszy jest wydatek w stosunku do całkowitego kosztu zakupu dobra finalnego, − część kosztów jest ponoszona przez kogoś innego, − produkt jest używany wraz z innymi zakupionymi wcześniej, − produkt jest wyższej jakości, niesie za sobą więcej prestiżu lub jest bardziej ekskluzywny, − nie mogą przechowywać produktu. Elastyczność cenowa popytu W przypadku, gdy wzrost ceny prowadzi do względnie małego (znacznego) spadku popytu to mówimy , że popyt jest nieelastyczny (elastyczny). Im mniej elastyczny jest popyt tym wyższą należy ustalić cenę. Na zmniejszanie elastyczności cenowej popytu mają wpływ: − brak (niewielka liczba) substytutów danego produktu, lub brak (mała liczba) konkurencji; − wolna reakcja klientów na wzrost ceny; − powolna zmiana nawyków przez nabywców odnośnie kupowania; − przeświadczenie o tym, że wzrost cen jest usprawiedliwiony wzrostem jakości, inflacją itp. III. SZACOWANIE KOSZTÓW Firma szacuje, jak koszty zmieniają się wraz z wielkością produkcji. Rodzaje kosztów: 1. Koszty stałe- nie zmieniają się wraz z wielkością produkcji i przychodów ze sprzedaży (np. czynsz, oprocentowanie kredytów, pensje dyrektorów) 2. Koszty zmienne- zmieniają się bezpośrednio wraz ze wzrostem produkcji (np. materiały zużyte do produkcji) 3. Koszty całkowite – suma kosztów stałych i zmiennych dla danego poziomu produkcji
  • 39. „Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 38 IV. ANALIZA KOSZTÓW, CEN I OFERT KONKURENCJI Popyt na rynku ustala górną granicę ceny, koszty jej dolną granicę, natomiast koszty, ceny i przewidywane reakcje konkurencji pomagają firmie określić na jakim dokładnie poziomie ustalić ceny. Firma musi traktować koszty konkurencji jako punkt odniesienia dla swoich kosztów. Musi też znać jakość i cenę produktów oferowanych przez konkurencję. V. WYBÓR METODY USTALANIA CEN Do ustalania cen konieczna jest znajomość trzech „K”: - popytu ze strony Klientów - funkcji Kosztów, - cen Konkurencji METODY USTALANIA CEN 1. Ustalanie ceny metodą narzutu na koszty, - do kosztów jednostkowych doliczany jest narzut na koszty wyrażony w %. WADY tej metody: - nie uwzględnia aktualnego popytu, postrzeganej wartości i konkurencji, - występują trudności w dokładnym określeniu wielkości sprzedaży, ZALETY: - łatwość w ustaleniu ceny na podstawie kosztów, - ceny nie muszą być często zmieniane wraz ze zmianą popytu, - występuje minimalna konkurencja cenowa w branży, w której wszystkie firmy stosują tę metodę, - przeświadczenie o uczciwej cenie dla kupujących i sprzedających. 2. Metoda docelowego zysku Polega na ustaleniu ceny docelowej umożliwiającej wypracowanie docelowej stopy zysku od zainwestowanego kapitału. Najczęściej stosowana przez instytucje użyteczności publicznej, których rentowność często podlega regulacji administracyjnej. WADĄ tej metody jest to, że nie bierze ona pod uwagę elastyczności popytu i cen konkurencji. 3. Metoda postrzeganej wartości tak zwane ustalanie ceny według wartości składników MOTTO: „więcej za więcej” -cena ustalana jest w oparciu o wartość postrzeganą Cena ustalana tą metodą ma za zadanie uchwycić postrzeganą przez nabywców wartość. Dlatego też koszty produkcji nie stanowią kluczowego zagadnienia. Metoda postrzeganej wartości, dobrze współgra z procesem pozycjonowania produktu na rynku. WADĄ tej metody są trudności w precyzyjnym ustaleniu jak rynek postrzega wartość danej oferty. 4. Ustalanie ceny metodą według wartości MOTTO: „więcej za mniej” -ustalenie niskiej ceny za produkty wysokiej wartości. Niska cena zapewniająca dużą liczbę nabywców powinna być skutkiem obniżenia kosztów własnych ale bez szkody dla jakości produktu. 5. Ustalanie ceny metodą naśladownictwa Ustalanie ceny w największym stopniu opiera się o wysokość cen konkurencji, mniejszą wagę stanowią zagadnienia popytu i kosztów. Metoda naśladownictwa stosowana jest tam, gdzie koszty są trudne do oszacowania lub reakcje konkurencji nie są pewne.
  • 40. „Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 39 6. Ustalanie ceny metodą przetargu utajonego Konkurencyjne ustalanie cen jest tam, gdzie firmy ubiegają się o kontrakt. Firma uzależnia swoją cenę głównie od oczekiwań, jak konkurencja wyceni swoją ofertę niż na sztywnej relacji do kosztów lub popytu. Firma chce uzyskać dany kontrakt, a to zwykle oznacza konieczność podania ceny niższej od konkurencji. Nie mniej jednak, firma nie może ustalić ceny poniżej pewnego poziomu. Zatem, z jednej strony nie może ustalić ceny poniżej kosztów, bez pogorszenia swojej sytuacji finansowej, a z drugiej strony im wyższa cena tym mniejsza szansa na zdobycie kontraktu. 7. Wybór ceny końcowej Wszystkie metody ustalania cen jedynie zawężają zakres, z którego wybierzemy jej ostateczny poziom. Ostateczna cena powinna: - uwzględniać psychologiczne aspekty ceny ( np. cena jako wskaźnik jakości); - być skoordynowana z innymi elementami marketingu mix (musi uwzględniać jakość produktu i wydatki poniesione na jego promocję); - pasować do ogólnej polityki cenowej firmy; - zostać zaakceptowana przez dystrybutorów, sprzedawców, konkurentów, dostawców i władze [3]. 4.9.2. Pytania sprawdzające Odpowiadając na pytania, sprawdzisz czy jesteś przygotowany do wykonania ćwiczeń. 1. Co to jest cena, podaj jej funkcje? 2. Wymień metody ustalania cen? 3. Co jest wadą metody docelowego zysku? 4. Mottem jakiej metody jest „więcej za więcej”? 5. Mottem jakiej metody jest „więcej za mniej”? 4.9.3. Ćwiczenia Ćwiczenie 1 Opracuj procedurę ustalającą ceny dla firmy sprzedającej produkty z drewna np.; meblowe. Wpisz w tabelę wady i zalety tej metody opisz procedurę ustalania cen. Powinna ona zawierać: − cele strategii cenowej, − ustalenie wielkości popytu, − analizę kosztów, − ustalenie cen i ofert konkurencji. Sposób wykonania ćwiczenia Aby wykonać ćwiczenie powinieneś:: 1) zapoznać się z instrukcją wykonania ćwiczenia, 2) zorganizować stanowisko pracy, 3) dobrać metodę ustalającą ceny dla firmy sprzedającej produkty z drewna, 4) określić wady i zalety wybranej metody, 5) opisać procedurę ustalania cen, zawierającą: cele strategii cenowej, ustalenie wielkości popytu, analizę kosztów, cen i ofert konkurencji, może to wykonać także w formie tabeli, 6) zaprezentować wykonane ćwiczenie, efekt pracy, 7) dokonać oceny poprawności wykonanego ćwiczenia.
  • 41. „Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 40 Wyposażenie stanowiska pracy: – komputer z oprogramowaniem (edytor tekstu). 4.9.4. Sprawdzian postępów Czy potrafisz: Tak Nie 1) opisać w punktach na czym polega procedura ustalania cen? ¨ ¨ 2) wymienić wady metody narzutu na koszty? ¨ ¨ 3) wymienić charakterystyczne cechy jakie powinna posiadać ostateczna cena? ¨ ¨
  • 42. „Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 41 4.10. Modele polityki cen 4.10.1. Materiał nauczania Ingerencja państwa w politykę cenową: - oficjalna publikacja cen (nie tylko promocje, ale cena), - cena na opakowaniach (wymóg), - państwo ustala ceny produktów, zatrudnienie w instytucjach związanych z publiczną „produkcją” (energia), - cena minimalna- ochrona producentów i pracowników. Polityka cen, rozpatrywana ze względu na jej cele, winna odzwierciedlać całościowe cele działalności przedsiębiorstwa wobec rynku. Można w związku z tym wyróżnić trzy ogólne cele polityki cen, będące przedmiotem wyboru: sprzedaż, zysk oraz zachowanie istniejącej pozycji. Przedsiębiorstwo, które wiąże cel polityki cenowej z osiąganiem założonej wielkości sprzedaży może to czynić z trzech powodów: - dążenie do nasycenia chłonnego rynku lub jego opanowania w celu utrzymania osiągniętego poziomu zysku, - zainteresowanie zwiększeniem masy zysku poprzez sprzedaż większej ilości produktów po relatywnie niskich cenach, - starania o większe wykorzystanie zdolności produkcyjnych, w celu obniżenia jednostkowego kosztu własnego sprzedaży produktu. Cele polityki cenowej związane z zyskiem są wyrazem orientowania strategii przedsiębiorstwa na osiąganie: - maksymalnego zysku, w krótkim (jednorocznym) okresie, - satysfakcjonującego zysku rocznego w długim okresie (pięciu i więcej lat), - pożądanej stopy zwrotu od poniesionych nakładów kapitałowych. Cele polityki cenowej zmierzającej do zachowania status quo, obierają zwykle przedsiębiorstwa zainteresowane stabilnością układu rynkowego i/lub stworzeniem dobrego klimatu wokół ich działań na rynku. Taka polityka polega na unikaniu sytuacji spadku sprzedaży oferowanych produktów i/lub minimalizowaniu negatywnego wpływu otoczenia (konkurentów, kanałów dystrybucji i agend rządowych kontrolujących ceny). Wymienionych celów polityki cenowej nie należy traktować całkiem rozłącznie, ponieważ przedsiębiorstwa często dążą do realizacji kilku celów w jednym czasie. Głównym problemem, który winien być rozwiązywany w związku z aspektem planowania polityki cen jest skoordynowanie z decyzjami dotyczącymi rynku docelowego oraz pozostałych elementów marketingu-mix. Niemniej istotne jest także zachowanie spójności pomiędzy krótko i długookresowymi celami kształtowania cen. Jeśli bowiem przedsiębiorstwo upatruje swój rynek docelowy np. w segmencie nabywców o wysokich dochodach, którzy dbając o swój status dokonują zakupów w prestiżowych sklepach i spodziewają się wysokich cen, to w polityce cenowej takie uwarunkowania muszą być uwzględniane, i to w długim okresie czasu. Ukierunkowanie polityki cen, albo wyznaczenie szerokiej polityki cen, wiąże się z wprowadzaniem na rynek nowego produktu. Dotyczy w istocie rozważania: „czy dany produkt winien być sprzedawany po niskich, czy też po wysokich cenach?” oraz „czy cena ma być utrzymana na określonym poziomie, czy też zmieniana poprzez przechodzenie od cen wyższych do niższych lub przeciwnie?”. Określanie kierunku polityki cenowej ma charakter wielostopniowego podejścia do celu, gdyż każdy poprzedzający krok nakłada ograniczenia na następny. W pierwszym rzędzie niezbędne jest: wskazanie segmentów rynku, na których
  • 43. „Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 42 będzie działać przedsiębiorstwo, następnie dokonanie analizy wykorzystania pozostałych elementów marketingu-mix, i w końcu wyznaczenie kierunku polityki cen. Wyróżnia się na ogół dwa modele wyznaczenia kierunku polityki cen: Polityka niskich cen (dyskontowa) przynosi wiele korzyści z punktu widzenia ekonomii skali oraz możliwości działania na pojemnym (dużym) rynku zbytu. Zakłada planowanie i utrzymanie cen na poziomie akceptowanym przez szeroki krąg nabywców i kosztem eliminacji usług dodatkowych i innych elementów podrażających produkt. Polityka wysokich cen poparta np. ochroną patentową produktu, lojalnością kupujących, kontrolą rynków zaopatrzenia materiałowo-surowcowego, czy wysoką barierą kapitałową - minimalizuje wpływ konkurencji, a nie wrażliwi na ceny konsumenci stają się szczególnie atrakcyjnym obiektem zainteresowania przedsiębiorstwa. Przedsiębiorstwo może dokonywać wyboru polityki cenowej orientując się szczególnie na: - ceny konkurentów, - szacowaną elastyczność cenową popytu na produkt, - koszt produkcji i dystrybucji swojego produktu. Trzeba jednak pamiętać, że stosowanie tzw. strategii czystych, tj. biorących pod uwagę tylko jedno z wymienionych kryteriów, w praktyce nie ma zastosowania. Wybór dotyczy zwykle tzw. strategii mieszanych uwzględniających w różnym stopniu wszystkie kryteria. Niemniej jednak z punktu widzenia zasad postępowania i konsekwencji wyboru każdego z kryteriów, warto rozważyć je oddzielnie [3,4]. 4.10.2. Pytania sprawdzające Odpowiadając na pytania, sprawdzisz czy jesteś przygotowany do wykonania ćwiczeń. 1. Co to jest polityka cenowa? 2. Czy umiesz wymienić cele polityki cenowej? 3. Z czym wiąże się ukierunkowanie polityki cen, albo wyznaczenie szerokiej polityki cen? 4.10.3. Ćwiczenia Ćwiczenie 1 Opracuj projekt własnej polityki cenowej dla firmy produkującej wyroby drewniane, uwzględnij trzy ogólne cele polityki cen, dokonaj wyboru polityki cenowej, niskich lub wysokich cen. Sposób wykonania ćwiczenia Aby wykonać ćwiczenie powinieneś: 1) zapoznać się z instrukcją wykonania ćwiczenia, 2) zorganizować stanowisko pracy, 3) scharakteryzować ogólne cele polityki cen, 4) dokonać wyboru polityki cenowej niskich lub wysokich cen, uzasadnić wybór, 5) zaprezentować wykonane ćwiczenie, 6) dokonać oceny poprawności wykonanego ćwiczenia. Wyposażenie stanowiska pracy: – komputer z oprogramowaniem (edytor tekstu).
  • 44. „Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 43 4.10.4. Sprawdzian postępów Czy potrafisz: Tak Nie 1) określić na czym polega polityka wysokich cen? ¨ ¨ 2) określić na czym polega polityka niskich cen? ¨ ¨ 3) wyróżnić trzy ogólne cele polityki cen? ¨ ¨ 4) wymienić na czym przedsiębiorstwo może dokonywać wyboru polityki cenowej? ¨ ¨
  • 45. „Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 44 4.11. Rabaty i upusty 4.11.1. Materiał nauczania RODZAJE RABATÓW I UPUSTÓW 1. Rabaty CASH DISCOUNT: - polegające na obniżeniu ceny dla nabywcy za zapłatę gotówką, w krótszym terminie, poprawiają płynność finansową oraz zmniejszają koszty związane z opóźnieniami w płatnościach i egzekucją należności. 2. Rabaty ilościowe: - polegają na obniżce ceny dla każdego z nabywców, który zakupi większą ilość towaru, zachęcają klientów do zamawiania większej ilości towaru od jednego sprzedawcy. 3. Rabaty funkcjonalne (handlowe): - oferowane przez producenta dla przedstawicieli kanału dystrybucji, wykonujących pewne funkcje np. sprzedaż, magazynowanie i prowadzenie dokumentacji. 4. Rabaty sezonowe: - polegające na obniżce ceny za zakup po sezonie, umożliwiają producentowi utrzymanie wielkości produkcji w ciągu całego roku; 5. Upusty trade-in-allowances: - polegające na obniżce ceny przyznawanej, gdy kupując nowy produkt oddajemy stary model. 6. Upusty promocyjne: - polegające na obniżce ceny lub wypłacie gotówki, mają na celu zachęcenie dystrybutorów do udziału w akcjach reklamowych lub innych działaniach zwiększających sprzedaż. CENY PROMOCYJNE 4. LOSS-LEADER: - polegające na redukcji cen znanych artykułów w celu zwiększenia ruchu w sklepie; 5. Specjalne okazje: - polegające na okresowej zniżce cen w celu przyciągnięcia nabywców poza sezonem 3. Rabaty pieniężne: - polegające na częściowym zwrocie gotówki za zakupiony towar np. w zamian za przysłanie kuponu, pomagające w likwidacji zapasów bez obniżenia cen katalogowych. 4. Sprzedaż ratalna na niski procent. 5. Gwarancje i kontrakty usługowe. 6. Obniżki promocyjne: - polegające na sztucznym zawyżeniu ceny, w celu dużych jej obniżek w późniejszym okresie. WYCENA ASORTYMENTU PRODUKTÓW W przypadku wyceny asortymentu produktów, ceny poszczególnych produktów powinny stanowić o pewnej logice w ich ustalaniu. Firma powinna poszukiwać takiego układu cen, który będzie maksymalizował zyski dla całego asortymentu. Ustalenie cen jest trudne, ponieważ różne produkty są powiązane ze sobą kosztowo i popytowo, a także podlegają różnej presji konkurencji. Można wyróżnić sześć sytuacji.
  • 46. „Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 45 1. WYCENIANIE LINII PRODUKTÓW - gdzie każdy kolejny produkt oferuje więcej dodatkowych cech, a różnice w cenie powinny odzwierciedlać różnice w postrzeganej jakości produktu, w kosztach i cenach konkurencji. Zarząd musi wtedy ustalić progi cenowe pomiędzy poszczególnymi modelami produktów. 2. WYCENIANIE AKCESORIÓW DODATKOWYCH - np. w restauracjach głównymi produktami są stosunkowo tanie posiłki, które pozwalają na pokrycie kosztów utrzymania restauracji, zaś przychody ze sprzedaży drogich alkoholi stanowiących dodatek do posiłku tworzą zysk. 3. WYCENIANIE PRODUKTÓW UZUPEŁNIAJĄCYCH - np. części zamiennych i wymiennych (filmy fotograficzne) najczęściej produkty uzupełniające mają wysoki narzut by wysokie przychody z ich sprzedaży neutralizowały niskie przychody z produktów głównych (aparatów fotograficznych). 4. USTALANIE METODY SYSTEMEM DWUCZĘŚCIOWYM − najczęściej stosowana przez firmy usługowe, które pobierają niską opłatę stałą zachęcającą do zakupu usługi (abonament telefoniczny) plus zmienną opłatę za użytkowanie stanowiącą zysk. 5. WYCENIANIE PRODUKTÓW UBOCZNYCH Produkty uboczne o niewielkiej wartości praktycznej, a wysokich kosztach neutralizacji wpływają na cenę produktu głównego. Jeżeli stanowią one jakąś wartość dla pewnej grupy odbiorców powinny być wycenione proporcjonalnie co do tej wartości, bowiem dochód z ich sprzedaży ułatwia obniżenie cen produktu głównego. 6. WYCENIANIANIE OFERT WIĄZANYCH Często koszt zakupu jednego pakietu zawierającego kilka produktów jest mniejszy niż koszt oddzielnego ich nabycia. Jednak oszczędność oferowana przez łączny zakup musi być istotna na tyle aby skłonić klientów do nabycia całego zestawu, mimo, że nabywcy mogli nie planować zakupu wszystkich składników oferty. ZMIANY CEN Inicjowanie obniżek cen. Kiedy firma rozważa inicjowanie zmian ceny musi dokładnie przemyśleć reakcje klientów. Są one zależne od znaczenia, jakie przypisują oni zmianom cen. Reakcje konkurentów wynikają z ustalonej polityki lub nowej oceny każdej sytuacji. Firma inicjując zmianę ceny musi przewidzieć możliwe reakcje dostawców, pośredników i władz. Przyczyny inicjowania obniżek cen: 1. Zbyt duży potencjał produkcyjny W tym przypadku firma potrzebuje dodatkowego rynku i nie może go wygenerować przez zwiększone wysiłki sprzedawców, ulepszenia produktu, czy inne metody. Może wtedy porzucić cenową strategię naśladowania lidera i przejść do agresywnego ustalenia swych cen w celu zwiększenia swojej sprzedaży. 2. Spadający udział w rynku 3. Chęć dominacji na rynku Firma produkująca po kosztach niższych niż konkurencja, obniża ceny mając nadzieję na osiągnięcie wyższego udziału w rynku. To z kolei prowadzi do spadku kosztów ogólnych poprzez zwiększony obrót i efekty uczenia. Reagując na zmianę cen dokonaną przez konkurencję firma musi uwzględnić: - fazę cyklu życia produktu, - istotność produktu dla portfela produktów firmy, - zamiary i zasoby konkurenta, - wrażliwość rynku na cenę i jakość, - relację pomiędzy kosztami i wielkością sprzedaży, - oraz inne możliwości stojące przed firmą.
  • 47. „Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 46 Możliwości reakcji firmy, gdy konkurent obniża cenę na produkt porównywalny jakościowo: 1. utrzymanie ceny na dotychczasowym poziomie w przypadku gdy: obniżka cen spowoduje większe straty, utrzymanie ceny, nie spowoduje zmniejszenia udziału w rynku lub będzie mógł, odzyskać utracony udział w rynku; 2. podniesienie postrzeganej wartości – nie zmieniając ceny; 3. obniżenie ceny i poprawienie jakości. [3,4] 4.11.2. Pytania sprawdzające Odpowiadając na pytania, sprawdzisz czy jesteś przygotowany do wykonania ćwiczeń. 1. Czy umiesz wymienić rodzaje rabatów i upustów? 2. Co to są ceny promocyjne? 3. Czy umiesz wymienić 6 sytuacji wyceny asortymentu produktów? 4. W jakiej sytuacji dokonałbyś obniżki cen produktów z drewna np.; mebli? 5. Podaj przyczyny inicjowania obniżek cen? 6. Co firma musi uwzględnić reagując na zmianę cen dokonaną przez konkurencję? 7. Na czym polegają rabaty pieniężne? 4.11.3. Ćwiczenia Ćwiczenie 1 Opracuj własną strategię adaptacji cen w firmie drzewnej produkującej panele podłogowe. Dobierz: − rabaty i upusty, − obniżki promocyjne, − sytuację wyceny asortymentu. Strategie możesz wykonać w postaci graficznej lub tabelki, umieszczając: − rodzaj asortymentu (np; panele ścienne, podłogowe), − ceny właściwe i procentowe obniżki, − rabaty, − upusty, − sytuację wyceny asortymentu. Sposób wykonania ćwiczenia Aby wykonać ćwiczenie powinieneś: 1) zapoznać się z instrukcją wykonania ćwiczenia, 2) zorganizować stanowisko pracy do wykonania ćwiczenia, 3) opracować strategię cen w firmie produkującej panele podłogowe, 4) wybrać rabaty i upusty, 5) dobrać obniżki promocyjne, 6) wybrać sytuację wyceny asortymentu, 7) opracować w postaci graficznej lub tabelki, zawierającej: rodzaj asortymentu (np; panele ścienne, podłogowe), ceny właściwe i procentowe obniżki, rabaty, upusty, sytuację wyceny asortymentu. 8) zaprezentować wykonane ćwiczenie, 9) dokonać oceny poprawności wykonanego ćwiczenia.
  • 48. „Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 47 Wyposażenie stanowiska pracy: – komputer z oprogramowaniem (edytor tekstu). 4.11.4. Sprawdzian postępów Czy potrafisz: Tak Nie 1) Wyjaśnić przyczyny inicjowania obniżek cen? ¨ ¨ 2) Wyjaśnić pojęcie Loss-Leader? ¨ ¨ 3) Wyjaśnić pojęcie upusty trade-in-allowances? ¨ ¨
  • 49. „Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 48 4.12. Definicja i struktura promocji 4.12.1. Materiał nauczania Promocja - jest to element systemu komunikacji firmy z otoczeniem. Firma kontaktuje się z otoczeniem na wiele różnych sposobów. Wyróżnia się 5 podstawowych instrumentów promocji: - reklama, - promocja osobista (akwizycja), - promocja uzupełniająca (dodatkowa), inaczej: handlowa lub sprzedaży, - public relations, - sponsoring. Promocja uzupełniająca – wydatkuje się na nią około 50% wszystkich środków przeznaczonych na reklamy. Jest to działanie krótkookresowe, mające na celu dostarczenie bodźców do wyboru naszego produktu, stosowana najczęściej w miejscu sprzedaży. Cechy promocji uzupełniającej - stosowana w miejscu i czasie dokonywania zakupów, - korzyść materialna, - krótkotrwały efekt (czas trwania wynosi 2 – 4 tygodnie). Cele promocji uzupełniającej: - przyspieszenie decyzji zakupu, - zwiększenie zakupów, - przyciągnięcie klientów innych marek, - przyciągnięcie klientów innych kategorii produktów (substytutów), - przyciągnięcie klientów, których określa się sankcjami okazji (kupujący tylko na promocjach), - pobudzenie zakupów przed i po sezonie (rozciąganie sezonu). Rodzaje promocji uzupełniającej: - konsumencka, - personelu sprzedającego, - skierowana na pośredników handlowych. Przez promocję sprzedaży rozumiemy działania i środki będące elementem systemu komunikowania się przedsiębiorstwa z rynkiem oraz wspierające sprzedaż produktów. Promocja sprzedaży to każde działanie przedsiębiorstwa, którego celem jest zachęcenie klienta do kupna dzięki zastosowaniu materialnego bodźca (np. rabatu, prezentu od firmy itp.).promocję sprzedaży stosuje się przy wprowadzaniu nowego produktu na rynek, pozyskiwaniu nowych segmentów rynku, wzmocnieniu marki produktu, nadmiernych zapasach itp. Do środków promocji sprzedaży zalicza się działania: − polegające na manipulowaniu ceną produktu, − związane z samym produktem, − mające na celu zwiększenie stopnia atrakcyjności produktu. Promocja sprzedaży jest obecnie jedną z podstawowych i rozwijających się form aktywizacji sprzedaży. Promocja sprzedaży polega na zastosowaniu takich środków, które skłaniają konsumentów do zakupu określonego produktu. Promocja sprzedaży jest działaniem nakłaniającym (zachęcającym) nabywców do zakupu poprzez zachęty o charakterze materialnym. Zachęty te nie mogą być stosowane stale, gdyż przestają być faktem wyjątkowym a stają się zjawiskiem normalnym.
  • 50. „Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 49 Promocję sprzedaży stosuje się w zasadzie tylko w krótkim okresie w przypadku: − wprowadzania na rynek nowego produktu, - zwiększania swojej konkurencyjności, − pozyskiwania nowego segmentu rynku. - nadmiernych zapasów produktów, − ożywienia sprzedaży produktu w końcowej fazie cyklu życia na rynku. Stosuje się różne bodźce materialne zachęcające do zakupu, a mianowicie: 1. Zakupy premiowe. Nabywcy produktu otrzymują procentową zniżkę od ceny przy zakupie większej ilości lub zakupie w ustalonym okresie (poza sezonem). 2. Sprzedaż po obniżonych cenach. Obniżkę cen stosuje się po sezonie przy sprzedaży produktów niemodnych, gdy upływa termin ważności produktu, w określonych porach dnia lub dniach tygodnia. 3. Zwrot częściowy zapłaty. Producenci po przedstawieniu dowodu zakupu produktu w handlu udzielają ulgi cenowej lub dokonują zwrotu częściowego zapłaty za całoroczne zakupy. 4. Rozdawanie (dodawanie) bezpłatnych egzemplarzy lub próbek. Darmowe egzemplarze lub próbki produktu roznosi się do domów, wysyła pocztą, rozdaje w sklepie lub dołącza do nabytego innego produktu. Również przy zakupie, np. 10 sztuk można dołożyć dodatkową 11 sztukę. 5. Wręczanie kuponów. Po przekroczeniu określonego poziomu zakupu nabywca otrzymuje kupon, który upoważnia go do zniżki przy następnym zakupie lub przy nabywaniu określonego produktu. 6. Sprzedaż wiązana. Nabywca otrzymuje 3 sztuki za cenę 2 sztuk lub produkt uzupełniający po cenie niższej niż ich łączna wartość. 7. Prezenty dla nabywców. Do nabytego produktu dołącza się prezent w postaci innego produktu (cukierki, zabawka, breloczek, torba na zakupy, długopis). Czasami prezent jest ukryty w opakowaniu. Dla honorowych stałych nabywców prezenty mogą być wartościowe. Również stosuje się prezenty za zwrot pustych opakowań. 8. Organizowanie konkursów. Nabywca po spełnieniu warunków bierze udział w konkursie i może wylosować nagrodę pieniężną, produkt lub wycieczkę. Dla handlowców organizuje się konkursy na wystawę sklepową. 9. Zakupy - na próbę. Nabywca ma możliwość przed lub po zakupie, wypróbowania produktu i zadecydowania o jego zatrzymaniu lub zwrocie. 10. Udzielanie gwarancji. Nabywca otrzymuje gwarancję na określany czas, w którym ma możliwość wymiany lub naprawy niesprawnego produktu. 11. Organizowanie pokazów i degustacji. Producenci lub dystrybutorzy organizują pokaz produktów, demonstrując ich działanie i zalety, podkreślając styl i modę oraz umożliwiają konsumpcję. 12. Udział w targach i wystawach. Produkty różnych firm są eksponowane i demonstrowane, w celu zachęcenia do nabycia. Zawierane są też transakcję kupna - sprzedaży. Podstawowe znaczenie wśród środków promocyjnych stosowanych wobec nabywców mają działania polegające na manipulowaniu ceną produktu. Metody promujące sprzedaż przyczyniają się do znacznego zwiększenia sprzedaży. Zależą one w dużej mierze od inwencji menedżerów [3]. 4.12.2. Pytania sprawdzające Odpowiadając na pytania, sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do wykonania ćwiczeń. 1. Co to jest promocja? 2. Wymienić 5 instrumentów promocji? 3. Co to jest promocja uzupełniająca, podaj jej cechy i cele? 4. Czy umiesz wymienić środki promocji sprzedaży?
  • 51. „Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 50 4.12.3. Ćwiczenia Ćwiczenie 1 Wyobraź sobie, że jesteś dyrektorem firmy produkującej meble wypoczynkowe opisz, jakie zastosowałbyś bodźce materialne zachęcające do zakupu tych produktów, jaki rodzaj promocji byś zaproponował? Wypisz w 10 punktach bodźce materialne. Opis twojego pomysłu ma zawierać się na minimum jednej stronie kartki A4. Sposób wykonania ćwiczenia Aby wykonać ćwiczenie powinieneś: 1) zapoznać się z instrukcją wykonania ćwiczenia, 2) zorganizować stanowisko pracy, 3) opracować koncepcję doboru bodźców materialnych zachęcających do zakupu mebli wypoczynkowych, 4) dobrać rodzaj promocji, 5) opisać bodźce materialne (max w 10 punktach), 6) zaprezentować wykonane ćwiczenie, 7) dokonać oceny jego poprawności. Wyposażenie stanowiska pracy: – długopis i kartka papieru A4 4.12.4. Sprawdzian postępów Czy potrafisz: Tak Nie 1) określić w jakim przypadku stosuje się promocję sprzedaży w krótkim okresie? ¨ ¨ 2) wymienić rodzaje promocji uzupełniającej? ¨ ¨ 3) opracować strukturę promocyjną dla firmy produkującej drewniane produkty budowlane? ¨ ¨