4. 1. IBAIAREN DESKRIBAPENA 4. Proba Oria ibaiaren arroa, duen 882,50km karratuko azaleraz, Gipuzkoako arrorik handiena da. Arroaren zati handiena Gipuzkoako lurraldean kokaturik dago, nahiz eta dituen ibaiadarretako batzuk Nafarroatik etorri. Oria ibaiaren luzetarako malda %1,2koa da. Gure lurraldean, ur emaririk handiena daukan ibaia da, 33,60m3 /s-koa, batez beste. Oria ibaiaren bailara dugu, Debakoarekin batera, gure lurraldean gizatiartuen dauden haranetako bat. Ibaiaren burualdea, hala ere, oso egoera onean dago, eta arrain hazkuntzako fauna eta flora ale ezin hobeak aurki daitezke bertan. Beasainera iritsi aurretik, Segura eta Idiazabalgo hiri hondakinak Oria ibaira isurtzen direnez, uren kalitatean degradazio handia sortu da. Egoera hori okertu egiten da biztanle aso dituzten eta oso industrializatuta dauden herrietan, hala nola, Beasain, Ordizia edo Lazkaon, isurtzen diren ur hondakinak direla- eta. Horren ondorioz, ibaiaren erdiko ibilgua oso kutsatuta dago, eta ez dauka ia bizitza zantzurik. Iraganean, egoera are kezkagarriagoa izan zen; baina, kutsatzaile handiak ziren enpresa asko itxi eta gero (paper lantegiak), eta herrihorietako hondakinnak pixkanaka tratatzen hasi ondoren( Legorretako araztegia), Oria ibaiaren urak leheneratzen ari dira. Azken zatian, uraren kalitatea zertxobait hobea da, dituen ibaiadarren aurrerapenei esker. Bokalean ere, iraun dute paduretako landarediaren arrasto batzuek, Orioren inguruetan, herri horretako hiri garapena horietarako mehatsu handia bada ere.
5.
6.
7.
8.
9. 2. KOKATU ZUEN IBAIA Oria ibairen sorburua Aizkorri mendilerroaren inguruetan dago (Otzarte, Latsean), malda maldatsuak eta haren meharrak dauden tokietan, eta errekatxo batzuk elkartzearen ondorioz sortzen da. Pixkanaka, ur emaria handituz doa, Zegama eta Segura zeharkatu baino lehen. Beasainera iritsi baino zertxobait lehenago, hainbat ibaiadarren urak hartzen ditu (urtsua; Mutiloa, eta Estanda). Beasainetik aurrera, harana gero eta irekiago eta zabalagoa da, eta ibai txiki bat ezartzen du, hiru eta industria eraikinez beteta dagoena. Ibaien behera, Aralar mendilerroaren inguruetan sortuak diren hainbat errekatxoren lur ekarpenak hartzen ditu (Agauntza, Amundarain, Ibiur,Amezketa), baita Murumendi eta Ernio mendiguneetan sorburua duten beste batzuenak ere ( Berastegi, Albiztur); era berean, ibai bazterrak ia osorik hartu dituzten hainbat herri txiki zeharkatzen ditu( Itsasondo, Legorreta, e.a.). 4. Proba
10.
11.
12. 3. IKUSIZKO AZTERKETA Oria ibaia nahiko garbi dago, nahiz eta bertan obra asko dagoen. Ibaian froga asko egin ditugu. Lehenengo, uraren kalitatea aztertu dugu eta horretarako laminatxo batzuk erabili ditugu uraren hainbat substantzia neurtzeko. Pha 7,6 atera da eta 6,5 eta 8,5-en tartean egon behar denez, pha ondo dago. Nitratoak eta nitritoak 0m/l atera dira. Nitratoak landarentzako elikagaiak dira eta nitritoak uretan dauden arrainentzako substantzia baliotsuak. Gogortasuna ere aztertu dugu (gha). >10ºd atera da, beraz, mugan dago. Ondoren karbonatu Gogortasuna aztertu dugu, hau da, ph-a erregulatzen duen substantzia eta 10ºd atera da. Uraren tenperatura 9,5 ºC atera da. Hori termometro batekin neurtu dugu. Uraren abiadura aztertzeko, uretan kortxo bat ipini dugu eta 10m egiteko zenbat denbora irauten duen kronometratu dugu. 2,5m/min behar ditu. Horren abiadura oso motela da, baina hori Tolosan egin dugun desbiderazioarengatik gertatu da, beren norabidea aldatu egin dugulako . 4. Proba
13.
14. 4. BIZITZARIK? Landaredia asko ez dago, hormak horizontalak direlako eta ez diagonalean, baina landare batzuk aurkitu ditugu: ibai ertzeko berezko landaredia (altzak, sahatsak, lizarrak,..), sasitzak eta algak. Animaliak aldiz, ugariak ziren. Ibaian animali hauek daude: amuarrainak, zarboa, karramarro, arratoia, basahatea, kaioa etab. 4. Proba
15. 5. HAUSNARKETA Azterketa ugari egin ondoren gure ibaia nahiko osasuntsu dagoela ikusi dugu, baina baditu gauza asko hobetzeko.Lehenik hormen forma aldatu egin behar da bertikalean daudelako eta horrela ibaia zuzen doalako.Hormak forma naturalean jarri beharko lirateke, horrela ibaiak haziak harrien artean utziko lituzke eta orduan landare berriak sortuko lirateke. Orain ibaian hodi batzuk lur azpian ari dira jartzen eta horregatik ibaia nahiko zikin dago baino hemendik urte batzuetara oso garbi egongo da zikinkeri guztia Adunan egingo duten urtegi batera joango delako eta han garbitu egingo delako. Nahiz eta hori egin zaborrak ibaira botatzen jarraitzen baldin badugu ibaia zikin jarraituko du beraz, zakarrak ez ditugu ibaiara bota behar . 4. Proba
