SlideShare a Scribd company logo
1 of 54
STAIR I DO LÁMHA
Rang 2: Samhain 2023
● Foinsí
○ Cineálacha foinsí eolais
○ Conas foinsí a aimsiú agus a mheas
● Foinsí a aimsiú i do leabharlann áitiúil
○ Catalóg leabharlainne
○ Ag baint úsáide as bunachair shonraí ar líne
● D’aiseolas
● Treoir tionscadail ar líne
○ Cuardaigh Stair i do Lámha: Treoir Tionscadail ar Google
○ Sleamhnáin, forbhreathnú tionscadail, ceisteanna,
acmhainní
● Buntáistí
○ Staidéar taighde den scoth a scríobh
○ Tuiscint conas marcanna arda a fháil
○ Smaointeoireacht chriticiúil
○ Eolas a aimsiú, a mheas, a lua agus a thagairt
● VEVOX
○ Nasc le Eduroam guest WiFi
○ Teigh go vevox.app ar do ghuthán
○ Déan scanadh ar an gcóid QR
NÓ
○ Cuir isteach an ID
○ Roghnaigh freagra(í)
● Conas ceist a chur
○ le linn nó ag deireadh an ranga
○ Tríd do mhúinteoir
○ Foirm sa treoir ar líne
● Ag úsáid Europeana
● Bain tú sult as/níor bhain
● Feabhsuithe
CINEÁLACHA FOINSÍ EOLAIS
CONAS D’FHOINSÍ EOLAIS A MHEAS
Celine Campbell, Leabharlannaí Gnó
● CEIST AR VEVOX
○ Teigh go vevox.app ar do ghuthán
○ Déan scanadh ar an gcóid QR
NÓ
○ Cuir isteach an uimhir
○ Conas an bhfaigheadh tú amach cén
chúrsa Síceolaíocht is fearr duit?
Taighde Neamhspleách
● Taighde neamhspleách taobh amuigh de bhur dtéacsleabhair
● Foinsí ardchaighdeáin eolais: Faigh, léigh, breithnigh go criticiúil
iad, úsáid go héifeachtach agus go heiticiúil iad
● Tarraing ar raon foinsí eolais:
○ Foinsí príomha and tánaisteacha
○ Údar inchreidte: i.e. staraí nó taithí i réimse ábhartha
● Staidéar taighde:
○ Is fiú 25 marc (as 100 marc) an mheastóireacht ar fhoinsí
○ Tá meastóireacht riachtanach anseo agus san oideachas tríú
leibhéal
Amlíne eolais
Láithreach/imeacht
laethanta tar éis
na himeachta
Seachtainí tar
éis na
himeachta
Blianta tar éis
na himeachta
Míonna tar éis
na himeachta
● Ag déanamh taighde ar thopaic i.e. Na meáin chumarsáide thart ar Covid
● Breathnú ar na cineálacha éagsúla foinsí eolais a bhaineann leis an topaic
Láithreach/imeacht
Cineál: Láithreáin nuachta ar líne, Físeáin nuachta laethúil
Ó: Iriseoirí
Don: Phobal i gcoitinne
Cineál: Na meáin shóisialta
Ón: Bpobal i gcoitinne agus iriseoirí
Don: Phobal i gcoitinne
Buntáistí a bhaineann leis an gcineál seo eolais
● Suas chun dáta
Míbhuntáistí a bhaineann leis an gcineál seo eolais
● Is féidir leis a bheith claonta
● Is féidir leis a bheith mícheart
Físeán de Leo Varadkar ag fógairt an ordú
dianghlasála i Márta 2020
Immediate/Event
Cineál: Ailt nuachta
Ó: Iriseoirí
Don: Phobal i gcoitinne
Buntáistí a bhaineann leis an gcineál seo eolais
● Suas chun dáta
● Tá sé mar aidhm ag nuachtáin ardchaighdeáin
ionracas a choinneáil agus eolas cruinn a sholáthar
● The Irish Times, The Guardian
Míbhuntáistí a bhaineann leis an gcineál seo eolais
● Is féidir leis a bheith claonta
● Is féidir leis a bheith mícheart
● An preas táblóideach: The Daily Mail, The Irish Sun
Laethanta tar éis na
himeachta
Immediate/Event
Days after
event
Seachtainí tar éis
na himeachta
Cineál: Irisí
Ó: Iriseoirí
Don: Phobal i gcoitinne
Buntáistí a bhaineann leis an gcineál seo eolais
● Suas chun dáta
● Is féidir teanga ghinearálta a bheith i gceist ionas
go dtuigeann go leor daoine an topaic
Míbhuntáistí a bhaineann leis an gcineál seo eolais
● Is féidir leis a bheith claonta
● Is féidir leis a bheith mícheart
Cá bhfaighidh tú an fhoinse eolais seo
● Siopaí
● Ar líne
Míonna tar éis
na himeachta
Cineál: Ailt ó Irisleabhair Scoláireacha/Acadúla
Ó: Saineolaithe ábhair
For: Daoine ar mian leo oideachas breise a chur orthu
féin ar ábhar
Buntáistí a bhaineann leis an gcineál seo eolais
● Suas chun dáta
● Tráchtaireacht agus anailís ar ábhar agus ar
shaincheisteanna
● Léirithe ag saineolaithe i réimse ar leith
● Dírithe ar lucht léite atá eolach ar an topaic
● Piarmheasúnaithe
Blianta tar
éis imeachta
Cineálacha: Leabhair, téacsleabhair, leabhair atá curtha in eagar
Ó: Scríofa ag saineolaithe ábhair
Do: Lucht léite ginearálta (leabhair), mic léinn (téacsleabhair), mic léinn
agus saineolaithe ábhair (leabhair atá curtha in eagar)
Cineálacha: Ciclipéidí, Foclóirí
Ó: Saineolaithe ábhair
Do: Lucht léite ginearálta
Buntáistí a bhaineann leis an gcineál seo eolais
● Tugann sé forbhreathnú maith ar ábhar (leabhair, téacsleabhair)
● Tuilleadh sonraí faoi ghnéithe éagsúla d’ábhar (leabhar curtha in
eagar)
● Piarmheasúnaithe
● Liosta tagairtí ag deireadh gach caibidle/leabhair
Míbhuntáistí a bhaineann leis an gcineál seo eolais
● Is féidir eolas a bheith as dáta faoin am a fhoilsítear í
Foinsí eolais úsáideacha eile
Foilseacháin Rialtais:
• Eolas ó ranna rialtais agus eagraíochtaí oifigiúla eile
• Ranna rialtais, gníomhaireachtaí stáit
• Reachtaíocht, doiciméid bheartais agus tuarascálacha (ar fáil ar líne go minic)
Staitisticí
• Foilsithe ag comhlachtaí oifigiúla rialtais nó an earnáil phríobháideach
• Cruthaithe thar thréimhse blianta
• Clúdaíonn siad gnó, cúram sláinte, iompar, eacnamaíocht, polaitíocht agus oideachas agus araile
• Príomh-Oifig Staidrimh na hÉireann, Eurostat
• Cuireann staitisticí ábhartha le d’argóint
Tráchtais agus dochtireachtaí
• Tráchtais - mic léinn iarchéime, mic léinn fochéime sa bhliain deiridh (ná úsáid mar fhoinse iad ach tá
na liostaí tagartha úsáideach)
• Dochtúireachtaí - taighdeoirí acadúla a chríochnaíonn PhD nó Máistreacht trí thaighde (úsáideach le
haghaidh liostaí tagartha agus mar fhoinse)
• DORAS (stór taighde PhD DCU)
• DART Europe: 700,000+ tráchtais Eorpacha
• ETHOS: 500,000+ tráchtais dochtúireachta san Ríocht Aontaithe
Ceisteanna ar Vevox
Tá bolcán díreach tar éis pléascadh sna
hOileáin Fhilipíneacha:
• Cá dtéann tú chun faisnéis iontaofa a fháil faoi?
• Cá rachfá dhá bhliain ina dhiaidh sin le fáil
amach faoin tionchar a bhí ag an brúchtadh ar
an bpobal máguaird?
Cad is brí le piarmheasúnú?
• Próiseas chun ailt taighde a mheas
sula bhfoilsítear iad
• Athbhreithnithe ag saineolaithe eile
sa réimse céanna staidéir
• Cinntíonn sé go bhfuil an taighde ar
chaighdeán agus ar cháilíocht níos
airde
Uaireanta b’fhéidir go n-iarrfaí ort ailt
piarmheasúnaithe a aimsiú le haghaidh
do thascanna
Foinsí ar an ngréasán
• Tapa/Láithreach
• Beidh scagadh go minic de réir tóir
Samplaí ar Google:
• Oscailte do roinnt cúblála (optamú
innill cuardaigh, torthaí íoctha, fógraí)
• Tagann foinsí ó gach áit
• Deacair a scagadh tríd an torann, is
féidir eolas a bheith i bhfolach
NÍL PIARMHEASÚNÚ DÉANTA AR AN MÓR MÓR DEN EOLAIS ATÁ AR FÁIL AR
AN GRÉASÁN.
MAR SIN NÍ MÓR DUIT…
AN T-EOLAS A MHEAS!
CÁCAI
• Cúrsaíocht
• Ábharthacht
• Cruinneas
• Aidhm
• Iontaofacht
Cúrsaíocht
• Cathain a foilsíodh nó a postáladh an t-
eolas?
• An ndearnadh athbhreithniú nó
nuashonrú air?
• An bhfuil an t-eolas reatha nó as dáta?
• An bhfuil na naisc feidhmiúil? i.e An
bhfuil teachtaireachtaí earráide á bhfáil
agat nuair a chliceálann tú orthu?
Ábharthacht
• An mbaineann an t-eolas le do
thopaic nó an bhfreagraíonn sé do
cheist taighde?
• Cén cineál lucht léite a bhfuil sé
dírithe air?
• An bhfuil an t-eolas ag an leibhéal
cuí?
• Ar bhreathnaigh tú ar fhoinsí
éagsúla?
CÁCAI Ábharthacht
Cruinneas
● Cad as a dtagann an t-eolas?
● An bhfuil an t-eolas tacaithe ag fianaise?
○ tagairtí
○ naisc le foinsí iontaofa
● An ndearnadh athbhreithniú nó measúnú ar an
eolas?
● An féidir leat an fhaisnéis a fhíorú i bhfoinse
eile?
● An cosúil go bhfuil an teanga neamhchlaonta
agus saor ó mhothúchán?
● An bhfuil aon earráidí gramadaí nó litrithe ann?
Aidhm
• An ndéanann an t-eolas iarracht rud éigin a
chur in iúl duit? A mhúineadh? A dhíol?
Siamsaíocht a chur ar fáil? Rud éigín a áitiú
ort?
• An ndéanann an t-údar a intinn nó a chuspóir
soiléir?
• An fhíric í an t-eolas? Tuairim?
Bolscaireacht?
• An bhfuil cuma oibiachtúil agus
neamhchlaonta ar an dearcadh?
Iontaofacht
● Cé hé an t-údar/foilsitheoir/ urraitheoir?
● An dtugtar cáilíochtaí nó ceangail
eagraíochtúla an údair?
● An bhfuil eolas teagmhála ann don
údar/eagraíocht?
● Cad é fearann ​​an tsuíomh - féach ar an
URL
○ .gov: rialtas Mheiriceá
○ .gov.ie: rialtas na hÉireann
○ .edu: Suímh Ghréasáin oideachais
atá bunaithe sna U.S.
○ .org: eagraíochtaí/clubanna móra/
carthanachtaí
Ná deán dearmad:
● Nuachtáin tablóideach .i. Daily Mail, The Sun
○ Teanga mhothúchánach, áibhéil
○ Éilimh nach féidir a dhearbhú
○ Seiceálacha eagarthóireachta lag nó gan seiceáil ar bith
● Na meáin shóisialta
● Cé hé/í an t-údar, cad é an cuspóir atá acu?
● Vicipéid
○ Ciclipéid ar líne is féidir le duine ar bith a chur in eagar, ag am ar bith
○ Ná húsáid mar fhoinse é ach tá an liosta tagartha úsáideach
● Blaganna
○ Seiceáil cáilíochtaí an údair
Taighde stairiúil na hÉireann: Suíomh Ghréasáin iontaofa,
saor in aisce
• Dictionary of Irish Biography (Acadamh Ríoga na hÉireann) https://www.dib.ie/
• Digital repository of Ireland (Rochtain ar ábhar cultúrtha digiteach na hÉireann) https://dri.ie/
• Europeana (an tAontas Eorpach) https://www.europeana.eu/en
• History Ireland (Iris Stair na hÉireann) https://www.historyireland.com/
• Irish Archives resource (Cuardaigh taifid chartlainne ar fud na hÉireann) https://iar.ie/
• Irish Genealogy.ie https://www.irishgenealogy.ie/en/
• Cartlann Náisiúnta na hÉireann https://www.nationalarchives.ie/
• Leabharlann Náisiúnta na hÉireann (Cuardaigh ábhair digiteacha) https://www.nli.ie/
• Suíomh an Oireachtais (Díospóireachtaí rialtais, billí agus gníomhartha) https://www.oireachtas.ie/
• Cartlann RTE (Físeáin, taifeadtaí fuaime, grianghraif agus doiciméid ó stair chraolta RTÉ)
https://www.rte.ie/archives/
Taighde stairiúil na hÉireann: Suíomh Ghréasáin iontaofa,
saor in aisce: Tréimhsí ama ar leith
● Teistíochtaí 1641 https://1641.tcd.ie/
● Great Irish Famine online (Tionscadal ag mapáil an ghorta 1841-1851) https://bit.ly/3sdWGso
● Taifid Chaisleán Bhaile Átha Cliath (Taifid riaracháin na Breataine in Éirinn 1798-1922)
https://discovery.nationalarchives.gov.uk/details/r/C5093
● Céad Bliain CLG (Stair an CLG i rith 1913-1923) https://www.gaa.ie/centenary/
● Cnuasach scannán Neamhspleáchas na hÉireann (Nuachtscannáin ó 1900 - 1930)
https://ifiarchiveplayer.ie/independencefilms/
● Daonáireamh na hÉireann 1901/1911 (léargas ar an saol ag an am)
http://www.census.nationalarchives.ie/
● Century Ireland (Saol in Éirinn 1912-1923) https://www.rte.ie/centuryireland/
● Litreacha 1916-1923 (comhfhreagras ón tréimhse sin) https://letters1916.ie/
● Doiciméid ar Bheartas Eachtrach na hÉireann (1919-1969) https://www.difp.ie/
● Cartlann CAIN (polaitíocht i dTuaisceart Éireann ó 1968 i leith) https://cain.ulster.ac.uk/
Ceisteanna Vevox
Comharthaí nach dtagann
eolas ó fhoinse iontaofa?
1 2 3
Do cheist a
thuiscint
Roghnaigh
Eochairfhocail
Eochairfhocail a
chomhcheangail
i do chuardach
Ag cur tús lenár dtaighde
I dtrí chéim éasca
1
Do cheist a thuiscint
Cuir ciorcal thart ar na focail (eochairfhocail) is tábhachtaí i do cheist
Ag cur tús lenár dtaighde
The impact of Sean Lester’s diplomatic
career on international politics
2 Roghnaigh Eochairfhocail
Smaoinigh ar an oiread eochairfhocal agus is féidir leat do na coincheapa sin lena
n-áirítear comhchiallaigh agus téarmaí eile
Ag cur tús lenár dtaighde
Impact Seán Lester Diplomatic International Politics
Effect
Affect
Importance
Significance
Diplomat
Envoy
Ambassador
Representative
World
Global
European
Government
Council
League
Ministry
3 Eochairfhocail a chomhcheangail
Comhcheangail eochairfhocail ag baint úsáide as Oibreoirí Boole (AND, OR, NOT)
agus oibreoirí cuardaigh eile
Starting our research
Oibreoir Boole: AND
● Cuidíonn oibreoirí Boole leat
cuardach a dhéanamh ar
eochairfhocail
● Cuardóidh AND
eochairfhocail éagsúla
● Le heochairfhocail éagsúla
gheobhaidh tú níos lú torthaí
Oibreoir Boole: OR
● Cabhróidh an t-oibreoir Boole OR
leat cuardach a dhéanamh ar
chomhchiallaigh - focail chosúla
● Tábhachtach mar ní féidir leat
glacadh leis go n-úsáideann gach
duine an focal céanna le haghaidh
coincheap áirithe
● Má chuardaítear focail/
comhchiallaigh chomhchosúla
gheobhaidh tú níos mó torthaí
● Cuir na comhchiallaigh idir lúibíní
(Diplomat OR Ambassador)
Oibreoir Boole: NOT
● Cabhróidh an t-oibreoir
Boole NOT leat focail nach
mbaineann le do chuardach
a fhágáil amach
● Bain úsáid as go cúramach
ionas nach gcaillfidh tú
eolas luachmhar
● Bain úsáid as mar dhídean
deiridh Diplomat NOT journalist
Leideanna Cuardaigh
Diplomatic, Diplomat, Diplomacy
Seán Lester
Diploma*
“Seán Lester”
Cuardach Frásaí: Dírítear ar thorthaí, rud a fhágann go bhfuil siad níos ábhartha
Teascadh: Cuardaíonn sé gach athrú ar an bhfocal
Saoróg: Cuardaíonn seo focail le litriú éagsúla
Behavio#r Behaviour,
Behavior
LÉIRIÚ AGUS CEISTEANNA VEVOX
● Conas oibreoirí Boole a úsáid i gcuardach Google
● Ceisteanna vevox chun do thuiscint a mheas
An chéad dúshlán:
Foinsí a roghnú dár n-ábhar samplach: The impact of Seán Lester’s diplomatic career on
international politics (An tionchar a bhí ag gairme taidhleoireachta Sheáin Lester ar an
bpolaitíocht idirnáisiúnta)
● Is eol cheana féin gur foinsí ardchaighdeáin príomha iad dialanna Sheán Lester
● 6 fhoinse fhéideartha eile
● Déan foinse amháin an duine a mheas. Tóg leathanach ón mbord.
● Léigh an t-eolas a thugtar, comhlánaigh an bhileog mheastóireachta
● Teideal, údar, foinse príomha nó tánaisteach nó an dá cheann
● An foinse ardchaighdeáin nó foinse ar chaighdeán níos ísle é? Usáid CÁCAI
● Eolas breise curtha ar fáil ar an leathanach nuair is gá
● Blu tac, greamaigh faoi fhoinse ‘ard’ nó ‘níos ísle’ ar an mballa
Conas foinsí eolais a aimsiú i
do leabharlann phoiblí áitiúil
Eilís O’Neill
Leabharlannaí Teagmhála agus For-Rochtana
Cá háit a bhfaighidh tú foinsí i do leabharlann áitiúi?l
● Catalóg leabharlainne
○ https://dublincity.spydus.ie
○ seiceáil ón mbaile nó i mbrainse
○ leabhair agus níos mó
● Bunachar sonraí leabharlainne
○ ailt in irisí acadúla
○ ailt nuachtáin
○ taifid ghinealais
Catalóg leabharlainne (dublincity.spydus.ie)
● Leabhair agus go leor eile
● Ó bhrainse na leabharlainne nó ar líne
● Úsáid cuardaigh eochairfhocail m.s. Sean Lester
● Tá na torthaí is ábhartha le feiceáil ar dtús
● Úsáid an cuardach casta
• Cuardach frása le haghaidh torthaí níos
ábhartha
• Cosúil le “Sean Lester” i gcuardach Google
• Féach ar infhaighteacht
• Pioc suas ón bhrainse nó cuir cóip in áirithe
Bunachar sonraí ar líne
● Bailiúchán eagraithe sonraí (eolas)
● Stóráilte agus rochtain leictreonach
(i.e. ar ríomhaire)
● Bainistíonn sé méideanna móra eolais
● Cuardach agus rochtain ag úsáideoirí
VEVOX:
Cé acu díobh seo a leanas ar bunachair
shonraí iad?
Bunachar sonraí leabharlainne
●Ancestry Library Edition (Taifid oifigiúla le haghaidh an chéad chogadh domhanda)
●Databases.dublincity.ie (taifid stairiúla a bhaineann le cathair BÁC agus an ceantar máguaird)
●Findmypast (láithreán gréasáin stair teaghlaigh)
●JSTOR: the Irish Collection (Ábhar ar na hEalaíona, Daonnachtaí & Eolaíochtaí)
●Irish Newspaper archive (Nuachtáin Ghaeilge ó na 1700idí go dtí an bhliain seo)
●Irish Times Digital Archive (Nuachtáin ó 1859 go dtí an bhliain seo)
● Féach ar na bunachair shonraí go léir atá ar fáil
https://www.dublincity.ie/residential/libraries/using-your-library/eresources
● Tá cuid acu ar fáil ar líne ó áit ar bith, cuid eile i mbrainse amháin
JSTOR agus an Irish Newspaper Archive
• Bunachair sonraí - síntiús i gceist - íoc as rochtain
• Ó ríomhaire i do bhrainse leabharlainne áitiúil
• Ailt, caibidlí leabhar, tuarascálacha nuachtáin
• Foinsí iontaofa, ar ardchaighdeáin
• Foinsí nach bhfuil ar fáil saor in aisce ar líne
• Taispeántas: cuardaigh, aimsigh, rochtain ar eolas
• Taispeántais físe sa treoirleabhar ar líne
Bailiúchán JSTOR Ireland
● Áirítear leis an gcineál ábhair:
○ Ailt in irisí acadúla
○ Caibidlí Leabhar
○ Tuarascálacha taighde
● Ábhair clúdaithe:
○ Daonnachtaí (an stair san áireamh)
○ Ealaíona
○ Eolaíochtaí
● Tréimhse ama: 1780idí go inniu
Irish Newspaper Archives
● Ailt nuachtáin, íomhánna, fógraí
● Breis is 140 Foilseachán Nuachtáin:
○ Náisiúnta (Irish Independent, Irish Examiner)
○ Réigiúnach (Kerryman, Limerick Leader)
● Tréimhse ama: Ó 1763 - an lá inniu
● ‘Radical Newspaper Archives’
Foilseacháin radacacha agus polaitiúla 1886-1941
● Taispeántas físeán
Tasc 2: Aimsigh agus
measúnaigh dhá fhoinse
le haghaidh staidéar
taighde
TASC: AINMNIGH AGUS MEASÚNAIGH DHÁ FOINSE (15 nóiméad)
● Oibrigh i mbeirteanna agus bain úsáid as do ghuthán
● Léigh an bhileog treoracha ina hiomláine
● Aimsigh dhá fhoinse ardchaighdeáin
● Déan cáilíochtaí an údair a mheas go cúramach (An staraí iad? Taithí i réimse ábhartha?)
● Ar do ghutháin, cuardaigh na hacmhainní a thaispeánamar duit (féach an leathanach ar an mbord)
● Foinse amháin ó chatalóg na leabharlann poiblí
● An dara foinse ó na láithreáin ghréasáin iontaofa atá liostaithe ar an leathanach
● Tabhair faoi deara na héagsúlachtaí ainmneacha Anna Parnell, Parnell, Anna Catherine Parnell, Anna
Mercer Parnell - bain triail as cuardach a dhéanamh le Anna Parnell agus le “Anna Parnell”
● Líon isteach na sonraí faoin bhfoinse (teideal, údar, foinse príomha nó tánaisteach
● Sásta go bhfuil foinse ardchaighdeáin aimsithe agat? Mínigh cén fáth (bain úsáid ó ‘CÁCAI’)
Ábhar: Anna Parnell (b. 1852 - d. 1911): The unsung Irish revolutionary
Go raibh
maith agaibh!
● Foirm aiseolais
● Treoir ar líne
● Ceisteanna
Creidmheasanna íomhá
Slide 2: Canva image: Male and Female Hands Holding a Smiley Face on Paper by Gajus
Slide 5: Canva image: Question mark on paper bubbles, top view by 9dreamstudio from Getty Images
Slide 9: Adapted from Canva template: Timeline 6 by Auchara Phuangsitthi from Auchara
Slide 11: Irish Times, 12 March 2020 https://www.irishtimes.com/news/health/coronavirus-full-text-of-leo-
varadkar-s-speech-1.4201041
Slide 12: Irish Times, 22 March 2020 https://www.irishtimes.com/news/health/coronavirus-cases-now-
confirmed-in-every-county-in-ireland-1.4209389
Slide 13: Cover of the RTE Guide, April 18-24 2020
Slide 14: Image of Cipolletta, S., Entilli, L. and Filisetti, S. (2022) ‘Uncertainty, shock and anger: Recent loss
experiences of first‐wave COVID‐19 pandemic in Italy’, Journal of Community & Applied Social Psychology,
32(5), pp. 983–997. doi:10.1002/casp.2604
Creidmheasanna íomhá
Slide 15: Cover of A State of Emergeny by Richard Chambers sourced from https://dublincity.spydus.ie/cgi-
bin/spydus.exe/FULL/WPAC/BIBENQ/45320283/3691580,2
Slide 18: Adapted from Canva image Studying Cartoon Illustrated Colorful Creative Opposite Day Instagram
Post by Notisnal Studio
Slide 19: Canva image: Group of College Students Studying in the School Library by Oleksandr113
Slide 20: Image created in Canva using template: Circle Diagram Five Part by Elios from Elios Team
Slide 21: Adapted from Canva image Blue Clock Illustration Leave the Office Early Day Social Media Post by
Canva Creative Studio
Slide 22: Created by Celine Campbell in Canva
Slide 23: Canva image: Choose the Correct One by patpitchaya from Getty Images
Slide 24: Canva image Beige Modern Child Detective Book Cover by Ziipo Studios
Creidmheasanna íomhá
Slide 25: Canva image: Pretty clever dog stylish reading by Fly_dragonfly from Getty Images
Slide 41: Ballymun Library https://www.dublincity.ie/residential/libraries/find-library/ballymun-library
Slide 42: Screenshot taken from Dublin City Libraries catalogue https://dublincity.spydus.ie/
Slide 43: Canva: Online Documentation Database and Process Automation by aukidphumsirichat
Slide 45: JSTOR logo https://support.jstor.org/hc/en-us/articles/115005188608-JSTOR-Logos-Use-
Permissions; Irish Newspaper archives logo https://www.irishnewsarchive.com/publication-list; Dublin city
council logo https://www.dublincity.ie/council/council-explained/dublin-city-council-logo; Adapted from Canva
image: Computer Monitor on Yellow Background by Daboost
Creidmheasanna íomhá
Slide 46: Canva images: "University education. Conceptual image of a mortarboard on a pile of books by
Science Photo Library; Book, books, piledbooks by olaser from Getty Images Signature; Young Man Reading
A Book and Studying by Karolina Grabowska from Pexels; Balinese Traditional Dance by Netfalls; Bangkok,
Thailand - August 01, 2020 Europe, Magnifying Glass Clo by sasirin pamai's Images; Science by alengo
from Getty Images Signature
Slide 47: Canva: Newspaper stack by RapidEye from Getty Images Signature

More Related Content

Featured

2024 State of Marketing Report – by Hubspot
2024 State of Marketing Report – by Hubspot2024 State of Marketing Report – by Hubspot
2024 State of Marketing Report – by HubspotMarius Sescu
 
Everything You Need To Know About ChatGPT
Everything You Need To Know About ChatGPTEverything You Need To Know About ChatGPT
Everything You Need To Know About ChatGPTExpeed Software
 
Product Design Trends in 2024 | Teenage Engineerings
Product Design Trends in 2024 | Teenage EngineeringsProduct Design Trends in 2024 | Teenage Engineerings
Product Design Trends in 2024 | Teenage EngineeringsPixeldarts
 
How Race, Age and Gender Shape Attitudes Towards Mental Health
How Race, Age and Gender Shape Attitudes Towards Mental HealthHow Race, Age and Gender Shape Attitudes Towards Mental Health
How Race, Age and Gender Shape Attitudes Towards Mental HealthThinkNow
 
AI Trends in Creative Operations 2024 by Artwork Flow.pdf
AI Trends in Creative Operations 2024 by Artwork Flow.pdfAI Trends in Creative Operations 2024 by Artwork Flow.pdf
AI Trends in Creative Operations 2024 by Artwork Flow.pdfmarketingartwork
 
PEPSICO Presentation to CAGNY Conference Feb 2024
PEPSICO Presentation to CAGNY Conference Feb 2024PEPSICO Presentation to CAGNY Conference Feb 2024
PEPSICO Presentation to CAGNY Conference Feb 2024Neil Kimberley
 
Content Methodology: A Best Practices Report (Webinar)
Content Methodology: A Best Practices Report (Webinar)Content Methodology: A Best Practices Report (Webinar)
Content Methodology: A Best Practices Report (Webinar)contently
 
How to Prepare For a Successful Job Search for 2024
How to Prepare For a Successful Job Search for 2024How to Prepare For a Successful Job Search for 2024
How to Prepare For a Successful Job Search for 2024Albert Qian
 
Social Media Marketing Trends 2024 // The Global Indie Insights
Social Media Marketing Trends 2024 // The Global Indie InsightsSocial Media Marketing Trends 2024 // The Global Indie Insights
Social Media Marketing Trends 2024 // The Global Indie InsightsKurio // The Social Media Age(ncy)
 
Trends In Paid Search: Navigating The Digital Landscape In 2024
Trends In Paid Search: Navigating The Digital Landscape In 2024Trends In Paid Search: Navigating The Digital Landscape In 2024
Trends In Paid Search: Navigating The Digital Landscape In 2024Search Engine Journal
 
5 Public speaking tips from TED - Visualized summary
5 Public speaking tips from TED - Visualized summary5 Public speaking tips from TED - Visualized summary
5 Public speaking tips from TED - Visualized summarySpeakerHub
 
ChatGPT and the Future of Work - Clark Boyd
ChatGPT and the Future of Work - Clark Boyd ChatGPT and the Future of Work - Clark Boyd
ChatGPT and the Future of Work - Clark Boyd Clark Boyd
 
Getting into the tech field. what next
Getting into the tech field. what next Getting into the tech field. what next
Getting into the tech field. what next Tessa Mero
 
Google's Just Not That Into You: Understanding Core Updates & Search Intent
Google's Just Not That Into You: Understanding Core Updates & Search IntentGoogle's Just Not That Into You: Understanding Core Updates & Search Intent
Google's Just Not That Into You: Understanding Core Updates & Search IntentLily Ray
 
Time Management & Productivity - Best Practices
Time Management & Productivity -  Best PracticesTime Management & Productivity -  Best Practices
Time Management & Productivity - Best PracticesVit Horky
 
The six step guide to practical project management
The six step guide to practical project managementThe six step guide to practical project management
The six step guide to practical project managementMindGenius
 
Beginners Guide to TikTok for Search - Rachel Pearson - We are Tilt __ Bright...
Beginners Guide to TikTok for Search - Rachel Pearson - We are Tilt __ Bright...Beginners Guide to TikTok for Search - Rachel Pearson - We are Tilt __ Bright...
Beginners Guide to TikTok for Search - Rachel Pearson - We are Tilt __ Bright...RachelPearson36
 

Featured (20)

2024 State of Marketing Report – by Hubspot
2024 State of Marketing Report – by Hubspot2024 State of Marketing Report – by Hubspot
2024 State of Marketing Report – by Hubspot
 
Everything You Need To Know About ChatGPT
Everything You Need To Know About ChatGPTEverything You Need To Know About ChatGPT
Everything You Need To Know About ChatGPT
 
Product Design Trends in 2024 | Teenage Engineerings
Product Design Trends in 2024 | Teenage EngineeringsProduct Design Trends in 2024 | Teenage Engineerings
Product Design Trends in 2024 | Teenage Engineerings
 
How Race, Age and Gender Shape Attitudes Towards Mental Health
How Race, Age and Gender Shape Attitudes Towards Mental HealthHow Race, Age and Gender Shape Attitudes Towards Mental Health
How Race, Age and Gender Shape Attitudes Towards Mental Health
 
AI Trends in Creative Operations 2024 by Artwork Flow.pdf
AI Trends in Creative Operations 2024 by Artwork Flow.pdfAI Trends in Creative Operations 2024 by Artwork Flow.pdf
AI Trends in Creative Operations 2024 by Artwork Flow.pdf
 
Skeleton Culture Code
Skeleton Culture CodeSkeleton Culture Code
Skeleton Culture Code
 
PEPSICO Presentation to CAGNY Conference Feb 2024
PEPSICO Presentation to CAGNY Conference Feb 2024PEPSICO Presentation to CAGNY Conference Feb 2024
PEPSICO Presentation to CAGNY Conference Feb 2024
 
Content Methodology: A Best Practices Report (Webinar)
Content Methodology: A Best Practices Report (Webinar)Content Methodology: A Best Practices Report (Webinar)
Content Methodology: A Best Practices Report (Webinar)
 
How to Prepare For a Successful Job Search for 2024
How to Prepare For a Successful Job Search for 2024How to Prepare For a Successful Job Search for 2024
How to Prepare For a Successful Job Search for 2024
 
Social Media Marketing Trends 2024 // The Global Indie Insights
Social Media Marketing Trends 2024 // The Global Indie InsightsSocial Media Marketing Trends 2024 // The Global Indie Insights
Social Media Marketing Trends 2024 // The Global Indie Insights
 
Trends In Paid Search: Navigating The Digital Landscape In 2024
Trends In Paid Search: Navigating The Digital Landscape In 2024Trends In Paid Search: Navigating The Digital Landscape In 2024
Trends In Paid Search: Navigating The Digital Landscape In 2024
 
5 Public speaking tips from TED - Visualized summary
5 Public speaking tips from TED - Visualized summary5 Public speaking tips from TED - Visualized summary
5 Public speaking tips from TED - Visualized summary
 
ChatGPT and the Future of Work - Clark Boyd
ChatGPT and the Future of Work - Clark Boyd ChatGPT and the Future of Work - Clark Boyd
ChatGPT and the Future of Work - Clark Boyd
 
Getting into the tech field. what next
Getting into the tech field. what next Getting into the tech field. what next
Getting into the tech field. what next
 
Google's Just Not That Into You: Understanding Core Updates & Search Intent
Google's Just Not That Into You: Understanding Core Updates & Search IntentGoogle's Just Not That Into You: Understanding Core Updates & Search Intent
Google's Just Not That Into You: Understanding Core Updates & Search Intent
 
How to have difficult conversations
How to have difficult conversations How to have difficult conversations
How to have difficult conversations
 
Introduction to Data Science
Introduction to Data ScienceIntroduction to Data Science
Introduction to Data Science
 
Time Management & Productivity - Best Practices
Time Management & Productivity -  Best PracticesTime Management & Productivity -  Best Practices
Time Management & Productivity - Best Practices
 
The six step guide to practical project management
The six step guide to practical project managementThe six step guide to practical project management
The six step guide to practical project management
 
Beginners Guide to TikTok for Search - Rachel Pearson - We are Tilt __ Bright...
Beginners Guide to TikTok for Search - Rachel Pearson - We are Tilt __ Bright...Beginners Guide to TikTok for Search - Rachel Pearson - We are Tilt __ Bright...
Beginners Guide to TikTok for Search - Rachel Pearson - We are Tilt __ Bright...
 

Stair i do Lámha_ Rang 2 (leagan ar líne).pptx

  • 1. STAIR I DO LÁMHA Rang 2: Samhain 2023
  • 2. ● Foinsí ○ Cineálacha foinsí eolais ○ Conas foinsí a aimsiú agus a mheas ● Foinsí a aimsiú i do leabharlann áitiúil ○ Catalóg leabharlainne ○ Ag baint úsáide as bunachair shonraí ar líne ● D’aiseolas
  • 3. ● Treoir tionscadail ar líne ○ Cuardaigh Stair i do Lámha: Treoir Tionscadail ar Google ○ Sleamhnáin, forbhreathnú tionscadail, ceisteanna, acmhainní ● Buntáistí ○ Staidéar taighde den scoth a scríobh ○ Tuiscint conas marcanna arda a fháil ○ Smaointeoireacht chriticiúil ○ Eolas a aimsiú, a mheas, a lua agus a thagairt
  • 4. ● VEVOX ○ Nasc le Eduroam guest WiFi ○ Teigh go vevox.app ar do ghuthán ○ Déan scanadh ar an gcóid QR NÓ ○ Cuir isteach an ID ○ Roghnaigh freagra(í)
  • 5. ● Conas ceist a chur ○ le linn nó ag deireadh an ranga ○ Tríd do mhúinteoir ○ Foirm sa treoir ar líne ● Ag úsáid Europeana ● Bain tú sult as/níor bhain ● Feabhsuithe
  • 6. CINEÁLACHA FOINSÍ EOLAIS CONAS D’FHOINSÍ EOLAIS A MHEAS Celine Campbell, Leabharlannaí Gnó
  • 7. ● CEIST AR VEVOX ○ Teigh go vevox.app ar do ghuthán ○ Déan scanadh ar an gcóid QR NÓ ○ Cuir isteach an uimhir ○ Conas an bhfaigheadh tú amach cén chúrsa Síceolaíocht is fearr duit?
  • 8. Taighde Neamhspleách ● Taighde neamhspleách taobh amuigh de bhur dtéacsleabhair ● Foinsí ardchaighdeáin eolais: Faigh, léigh, breithnigh go criticiúil iad, úsáid go héifeachtach agus go heiticiúil iad ● Tarraing ar raon foinsí eolais: ○ Foinsí príomha and tánaisteacha ○ Údar inchreidte: i.e. staraí nó taithí i réimse ábhartha ● Staidéar taighde: ○ Is fiú 25 marc (as 100 marc) an mheastóireacht ar fhoinsí ○ Tá meastóireacht riachtanach anseo agus san oideachas tríú leibhéal
  • 9.
  • 10. Amlíne eolais Láithreach/imeacht laethanta tar éis na himeachta Seachtainí tar éis na himeachta Blianta tar éis na himeachta Míonna tar éis na himeachta ● Ag déanamh taighde ar thopaic i.e. Na meáin chumarsáide thart ar Covid ● Breathnú ar na cineálacha éagsúla foinsí eolais a bhaineann leis an topaic
  • 11. Láithreach/imeacht Cineál: Láithreáin nuachta ar líne, Físeáin nuachta laethúil Ó: Iriseoirí Don: Phobal i gcoitinne Cineál: Na meáin shóisialta Ón: Bpobal i gcoitinne agus iriseoirí Don: Phobal i gcoitinne Buntáistí a bhaineann leis an gcineál seo eolais ● Suas chun dáta Míbhuntáistí a bhaineann leis an gcineál seo eolais ● Is féidir leis a bheith claonta ● Is féidir leis a bheith mícheart Físeán de Leo Varadkar ag fógairt an ordú dianghlasála i Márta 2020
  • 12. Immediate/Event Cineál: Ailt nuachta Ó: Iriseoirí Don: Phobal i gcoitinne Buntáistí a bhaineann leis an gcineál seo eolais ● Suas chun dáta ● Tá sé mar aidhm ag nuachtáin ardchaighdeáin ionracas a choinneáil agus eolas cruinn a sholáthar ● The Irish Times, The Guardian Míbhuntáistí a bhaineann leis an gcineál seo eolais ● Is féidir leis a bheith claonta ● Is féidir leis a bheith mícheart ● An preas táblóideach: The Daily Mail, The Irish Sun Laethanta tar éis na himeachta
  • 13. Immediate/Event Days after event Seachtainí tar éis na himeachta Cineál: Irisí Ó: Iriseoirí Don: Phobal i gcoitinne Buntáistí a bhaineann leis an gcineál seo eolais ● Suas chun dáta ● Is féidir teanga ghinearálta a bheith i gceist ionas go dtuigeann go leor daoine an topaic Míbhuntáistí a bhaineann leis an gcineál seo eolais ● Is féidir leis a bheith claonta ● Is féidir leis a bheith mícheart Cá bhfaighidh tú an fhoinse eolais seo ● Siopaí ● Ar líne
  • 14. Míonna tar éis na himeachta Cineál: Ailt ó Irisleabhair Scoláireacha/Acadúla Ó: Saineolaithe ábhair For: Daoine ar mian leo oideachas breise a chur orthu féin ar ábhar Buntáistí a bhaineann leis an gcineál seo eolais ● Suas chun dáta ● Tráchtaireacht agus anailís ar ábhar agus ar shaincheisteanna ● Léirithe ag saineolaithe i réimse ar leith ● Dírithe ar lucht léite atá eolach ar an topaic ● Piarmheasúnaithe
  • 15. Blianta tar éis imeachta Cineálacha: Leabhair, téacsleabhair, leabhair atá curtha in eagar Ó: Scríofa ag saineolaithe ábhair Do: Lucht léite ginearálta (leabhair), mic léinn (téacsleabhair), mic léinn agus saineolaithe ábhair (leabhair atá curtha in eagar) Cineálacha: Ciclipéidí, Foclóirí Ó: Saineolaithe ábhair Do: Lucht léite ginearálta Buntáistí a bhaineann leis an gcineál seo eolais ● Tugann sé forbhreathnú maith ar ábhar (leabhair, téacsleabhair) ● Tuilleadh sonraí faoi ghnéithe éagsúla d’ábhar (leabhar curtha in eagar) ● Piarmheasúnaithe ● Liosta tagairtí ag deireadh gach caibidle/leabhair Míbhuntáistí a bhaineann leis an gcineál seo eolais ● Is féidir eolas a bheith as dáta faoin am a fhoilsítear í
  • 16. Foinsí eolais úsáideacha eile Foilseacháin Rialtais: • Eolas ó ranna rialtais agus eagraíochtaí oifigiúla eile • Ranna rialtais, gníomhaireachtaí stáit • Reachtaíocht, doiciméid bheartais agus tuarascálacha (ar fáil ar líne go minic) Staitisticí • Foilsithe ag comhlachtaí oifigiúla rialtais nó an earnáil phríobháideach • Cruthaithe thar thréimhse blianta • Clúdaíonn siad gnó, cúram sláinte, iompar, eacnamaíocht, polaitíocht agus oideachas agus araile • Príomh-Oifig Staidrimh na hÉireann, Eurostat • Cuireann staitisticí ábhartha le d’argóint Tráchtais agus dochtireachtaí • Tráchtais - mic léinn iarchéime, mic léinn fochéime sa bhliain deiridh (ná úsáid mar fhoinse iad ach tá na liostaí tagartha úsáideach) • Dochtúireachtaí - taighdeoirí acadúla a chríochnaíonn PhD nó Máistreacht trí thaighde (úsáideach le haghaidh liostaí tagartha agus mar fhoinse) • DORAS (stór taighde PhD DCU) • DART Europe: 700,000+ tráchtais Eorpacha • ETHOS: 500,000+ tráchtais dochtúireachta san Ríocht Aontaithe
  • 17. Ceisteanna ar Vevox Tá bolcán díreach tar éis pléascadh sna hOileáin Fhilipíneacha: • Cá dtéann tú chun faisnéis iontaofa a fháil faoi? • Cá rachfá dhá bhliain ina dhiaidh sin le fáil amach faoin tionchar a bhí ag an brúchtadh ar an bpobal máguaird?
  • 18. Cad is brí le piarmheasúnú? • Próiseas chun ailt taighde a mheas sula bhfoilsítear iad • Athbhreithnithe ag saineolaithe eile sa réimse céanna staidéir • Cinntíonn sé go bhfuil an taighde ar chaighdeán agus ar cháilíocht níos airde Uaireanta b’fhéidir go n-iarrfaí ort ailt piarmheasúnaithe a aimsiú le haghaidh do thascanna
  • 19. Foinsí ar an ngréasán • Tapa/Láithreach • Beidh scagadh go minic de réir tóir Samplaí ar Google: • Oscailte do roinnt cúblála (optamú innill cuardaigh, torthaí íoctha, fógraí) • Tagann foinsí ó gach áit • Deacair a scagadh tríd an torann, is féidir eolas a bheith i bhfolach NÍL PIARMHEASÚNÚ DÉANTA AR AN MÓR MÓR DEN EOLAIS ATÁ AR FÁIL AR AN GRÉASÁN. MAR SIN NÍ MÓR DUIT… AN T-EOLAS A MHEAS!
  • 20. CÁCAI • Cúrsaíocht • Ábharthacht • Cruinneas • Aidhm • Iontaofacht
  • 21. Cúrsaíocht • Cathain a foilsíodh nó a postáladh an t- eolas? • An ndearnadh athbhreithniú nó nuashonrú air? • An bhfuil an t-eolas reatha nó as dáta? • An bhfuil na naisc feidhmiúil? i.e An bhfuil teachtaireachtaí earráide á bhfáil agat nuair a chliceálann tú orthu?
  • 22. Ábharthacht • An mbaineann an t-eolas le do thopaic nó an bhfreagraíonn sé do cheist taighde? • Cén cineál lucht léite a bhfuil sé dírithe air? • An bhfuil an t-eolas ag an leibhéal cuí? • Ar bhreathnaigh tú ar fhoinsí éagsúla? CÁCAI Ábharthacht
  • 23. Cruinneas ● Cad as a dtagann an t-eolas? ● An bhfuil an t-eolas tacaithe ag fianaise? ○ tagairtí ○ naisc le foinsí iontaofa ● An ndearnadh athbhreithniú nó measúnú ar an eolas? ● An féidir leat an fhaisnéis a fhíorú i bhfoinse eile? ● An cosúil go bhfuil an teanga neamhchlaonta agus saor ó mhothúchán? ● An bhfuil aon earráidí gramadaí nó litrithe ann?
  • 24. Aidhm • An ndéanann an t-eolas iarracht rud éigin a chur in iúl duit? A mhúineadh? A dhíol? Siamsaíocht a chur ar fáil? Rud éigín a áitiú ort? • An ndéanann an t-údar a intinn nó a chuspóir soiléir? • An fhíric í an t-eolas? Tuairim? Bolscaireacht? • An bhfuil cuma oibiachtúil agus neamhchlaonta ar an dearcadh?
  • 25. Iontaofacht ● Cé hé an t-údar/foilsitheoir/ urraitheoir? ● An dtugtar cáilíochtaí nó ceangail eagraíochtúla an údair? ● An bhfuil eolas teagmhála ann don údar/eagraíocht? ● Cad é fearann ​​an tsuíomh - féach ar an URL ○ .gov: rialtas Mheiriceá ○ .gov.ie: rialtas na hÉireann ○ .edu: Suímh Ghréasáin oideachais atá bunaithe sna U.S. ○ .org: eagraíochtaí/clubanna móra/ carthanachtaí
  • 26. Ná deán dearmad: ● Nuachtáin tablóideach .i. Daily Mail, The Sun ○ Teanga mhothúchánach, áibhéil ○ Éilimh nach féidir a dhearbhú ○ Seiceálacha eagarthóireachta lag nó gan seiceáil ar bith ● Na meáin shóisialta ● Cé hé/í an t-údar, cad é an cuspóir atá acu? ● Vicipéid ○ Ciclipéid ar líne is féidir le duine ar bith a chur in eagar, ag am ar bith ○ Ná húsáid mar fhoinse é ach tá an liosta tagartha úsáideach ● Blaganna ○ Seiceáil cáilíochtaí an údair
  • 27. Taighde stairiúil na hÉireann: Suíomh Ghréasáin iontaofa, saor in aisce • Dictionary of Irish Biography (Acadamh Ríoga na hÉireann) https://www.dib.ie/ • Digital repository of Ireland (Rochtain ar ábhar cultúrtha digiteach na hÉireann) https://dri.ie/ • Europeana (an tAontas Eorpach) https://www.europeana.eu/en • History Ireland (Iris Stair na hÉireann) https://www.historyireland.com/ • Irish Archives resource (Cuardaigh taifid chartlainne ar fud na hÉireann) https://iar.ie/ • Irish Genealogy.ie https://www.irishgenealogy.ie/en/ • Cartlann Náisiúnta na hÉireann https://www.nationalarchives.ie/ • Leabharlann Náisiúnta na hÉireann (Cuardaigh ábhair digiteacha) https://www.nli.ie/ • Suíomh an Oireachtais (Díospóireachtaí rialtais, billí agus gníomhartha) https://www.oireachtas.ie/ • Cartlann RTE (Físeáin, taifeadtaí fuaime, grianghraif agus doiciméid ó stair chraolta RTÉ) https://www.rte.ie/archives/
  • 28. Taighde stairiúil na hÉireann: Suíomh Ghréasáin iontaofa, saor in aisce: Tréimhsí ama ar leith ● Teistíochtaí 1641 https://1641.tcd.ie/ ● Great Irish Famine online (Tionscadal ag mapáil an ghorta 1841-1851) https://bit.ly/3sdWGso ● Taifid Chaisleán Bhaile Átha Cliath (Taifid riaracháin na Breataine in Éirinn 1798-1922) https://discovery.nationalarchives.gov.uk/details/r/C5093 ● Céad Bliain CLG (Stair an CLG i rith 1913-1923) https://www.gaa.ie/centenary/ ● Cnuasach scannán Neamhspleáchas na hÉireann (Nuachtscannáin ó 1900 - 1930) https://ifiarchiveplayer.ie/independencefilms/ ● Daonáireamh na hÉireann 1901/1911 (léargas ar an saol ag an am) http://www.census.nationalarchives.ie/ ● Century Ireland (Saol in Éirinn 1912-1923) https://www.rte.ie/centuryireland/ ● Litreacha 1916-1923 (comhfhreagras ón tréimhse sin) https://letters1916.ie/ ● Doiciméid ar Bheartas Eachtrach na hÉireann (1919-1969) https://www.difp.ie/ ● Cartlann CAIN (polaitíocht i dTuaisceart Éireann ó 1968 i leith) https://cain.ulster.ac.uk/
  • 29. Ceisteanna Vevox Comharthaí nach dtagann eolas ó fhoinse iontaofa?
  • 30. 1 2 3 Do cheist a thuiscint Roghnaigh Eochairfhocail Eochairfhocail a chomhcheangail i do chuardach Ag cur tús lenár dtaighde I dtrí chéim éasca
  • 31. 1 Do cheist a thuiscint Cuir ciorcal thart ar na focail (eochairfhocail) is tábhachtaí i do cheist Ag cur tús lenár dtaighde The impact of Sean Lester’s diplomatic career on international politics
  • 32. 2 Roghnaigh Eochairfhocail Smaoinigh ar an oiread eochairfhocal agus is féidir leat do na coincheapa sin lena n-áirítear comhchiallaigh agus téarmaí eile Ag cur tús lenár dtaighde Impact Seán Lester Diplomatic International Politics Effect Affect Importance Significance Diplomat Envoy Ambassador Representative World Global European Government Council League Ministry
  • 33. 3 Eochairfhocail a chomhcheangail Comhcheangail eochairfhocail ag baint úsáide as Oibreoirí Boole (AND, OR, NOT) agus oibreoirí cuardaigh eile Starting our research
  • 34. Oibreoir Boole: AND ● Cuidíonn oibreoirí Boole leat cuardach a dhéanamh ar eochairfhocail ● Cuardóidh AND eochairfhocail éagsúla ● Le heochairfhocail éagsúla gheobhaidh tú níos lú torthaí
  • 35. Oibreoir Boole: OR ● Cabhróidh an t-oibreoir Boole OR leat cuardach a dhéanamh ar chomhchiallaigh - focail chosúla ● Tábhachtach mar ní féidir leat glacadh leis go n-úsáideann gach duine an focal céanna le haghaidh coincheap áirithe ● Má chuardaítear focail/ comhchiallaigh chomhchosúla gheobhaidh tú níos mó torthaí ● Cuir na comhchiallaigh idir lúibíní (Diplomat OR Ambassador)
  • 36. Oibreoir Boole: NOT ● Cabhróidh an t-oibreoir Boole NOT leat focail nach mbaineann le do chuardach a fhágáil amach ● Bain úsáid as go cúramach ionas nach gcaillfidh tú eolas luachmhar ● Bain úsáid as mar dhídean deiridh Diplomat NOT journalist
  • 37. Leideanna Cuardaigh Diplomatic, Diplomat, Diplomacy Seán Lester Diploma* “Seán Lester” Cuardach Frásaí: Dírítear ar thorthaí, rud a fhágann go bhfuil siad níos ábhartha Teascadh: Cuardaíonn sé gach athrú ar an bhfocal Saoróg: Cuardaíonn seo focail le litriú éagsúla Behavio#r Behaviour, Behavior
  • 38. LÉIRIÚ AGUS CEISTEANNA VEVOX ● Conas oibreoirí Boole a úsáid i gcuardach Google ● Ceisteanna vevox chun do thuiscint a mheas
  • 39. An chéad dúshlán: Foinsí a roghnú dár n-ábhar samplach: The impact of Seán Lester’s diplomatic career on international politics (An tionchar a bhí ag gairme taidhleoireachta Sheáin Lester ar an bpolaitíocht idirnáisiúnta) ● Is eol cheana féin gur foinsí ardchaighdeáin príomha iad dialanna Sheán Lester ● 6 fhoinse fhéideartha eile ● Déan foinse amháin an duine a mheas. Tóg leathanach ón mbord. ● Léigh an t-eolas a thugtar, comhlánaigh an bhileog mheastóireachta ● Teideal, údar, foinse príomha nó tánaisteach nó an dá cheann ● An foinse ardchaighdeáin nó foinse ar chaighdeán níos ísle é? Usáid CÁCAI ● Eolas breise curtha ar fáil ar an leathanach nuair is gá ● Blu tac, greamaigh faoi fhoinse ‘ard’ nó ‘níos ísle’ ar an mballa
  • 40. Conas foinsí eolais a aimsiú i do leabharlann phoiblí áitiúil Eilís O’Neill Leabharlannaí Teagmhála agus For-Rochtana
  • 41. Cá háit a bhfaighidh tú foinsí i do leabharlann áitiúi?l ● Catalóg leabharlainne ○ https://dublincity.spydus.ie ○ seiceáil ón mbaile nó i mbrainse ○ leabhair agus níos mó ● Bunachar sonraí leabharlainne ○ ailt in irisí acadúla ○ ailt nuachtáin ○ taifid ghinealais
  • 42. Catalóg leabharlainne (dublincity.spydus.ie) ● Leabhair agus go leor eile ● Ó bhrainse na leabharlainne nó ar líne ● Úsáid cuardaigh eochairfhocail m.s. Sean Lester ● Tá na torthaí is ábhartha le feiceáil ar dtús ● Úsáid an cuardach casta • Cuardach frása le haghaidh torthaí níos ábhartha • Cosúil le “Sean Lester” i gcuardach Google • Féach ar infhaighteacht • Pioc suas ón bhrainse nó cuir cóip in áirithe
  • 43. Bunachar sonraí ar líne ● Bailiúchán eagraithe sonraí (eolas) ● Stóráilte agus rochtain leictreonach (i.e. ar ríomhaire) ● Bainistíonn sé méideanna móra eolais ● Cuardach agus rochtain ag úsáideoirí VEVOX: Cé acu díobh seo a leanas ar bunachair shonraí iad?
  • 44. Bunachar sonraí leabharlainne ●Ancestry Library Edition (Taifid oifigiúla le haghaidh an chéad chogadh domhanda) ●Databases.dublincity.ie (taifid stairiúla a bhaineann le cathair BÁC agus an ceantar máguaird) ●Findmypast (láithreán gréasáin stair teaghlaigh) ●JSTOR: the Irish Collection (Ábhar ar na hEalaíona, Daonnachtaí & Eolaíochtaí) ●Irish Newspaper archive (Nuachtáin Ghaeilge ó na 1700idí go dtí an bhliain seo) ●Irish Times Digital Archive (Nuachtáin ó 1859 go dtí an bhliain seo) ● Féach ar na bunachair shonraí go léir atá ar fáil https://www.dublincity.ie/residential/libraries/using-your-library/eresources ● Tá cuid acu ar fáil ar líne ó áit ar bith, cuid eile i mbrainse amháin
  • 45. JSTOR agus an Irish Newspaper Archive • Bunachair sonraí - síntiús i gceist - íoc as rochtain • Ó ríomhaire i do bhrainse leabharlainne áitiúil • Ailt, caibidlí leabhar, tuarascálacha nuachtáin • Foinsí iontaofa, ar ardchaighdeáin • Foinsí nach bhfuil ar fáil saor in aisce ar líne • Taispeántas: cuardaigh, aimsigh, rochtain ar eolas • Taispeántais físe sa treoirleabhar ar líne
  • 46. Bailiúchán JSTOR Ireland ● Áirítear leis an gcineál ábhair: ○ Ailt in irisí acadúla ○ Caibidlí Leabhar ○ Tuarascálacha taighde ● Ábhair clúdaithe: ○ Daonnachtaí (an stair san áireamh) ○ Ealaíona ○ Eolaíochtaí ● Tréimhse ama: 1780idí go inniu
  • 47. Irish Newspaper Archives ● Ailt nuachtáin, íomhánna, fógraí ● Breis is 140 Foilseachán Nuachtáin: ○ Náisiúnta (Irish Independent, Irish Examiner) ○ Réigiúnach (Kerryman, Limerick Leader) ● Tréimhse ama: Ó 1763 - an lá inniu ● ‘Radical Newspaper Archives’ Foilseacháin radacacha agus polaitiúla 1886-1941 ● Taispeántas físeán
  • 48. Tasc 2: Aimsigh agus measúnaigh dhá fhoinse le haghaidh staidéar taighde
  • 49. TASC: AINMNIGH AGUS MEASÚNAIGH DHÁ FOINSE (15 nóiméad) ● Oibrigh i mbeirteanna agus bain úsáid as do ghuthán ● Léigh an bhileog treoracha ina hiomláine ● Aimsigh dhá fhoinse ardchaighdeáin ● Déan cáilíochtaí an údair a mheas go cúramach (An staraí iad? Taithí i réimse ábhartha?) ● Ar do ghutháin, cuardaigh na hacmhainní a thaispeánamar duit (féach an leathanach ar an mbord) ● Foinse amháin ó chatalóg na leabharlann poiblí ● An dara foinse ó na láithreáin ghréasáin iontaofa atá liostaithe ar an leathanach ● Tabhair faoi deara na héagsúlachtaí ainmneacha Anna Parnell, Parnell, Anna Catherine Parnell, Anna Mercer Parnell - bain triail as cuardach a dhéanamh le Anna Parnell agus le “Anna Parnell” ● Líon isteach na sonraí faoin bhfoinse (teideal, údar, foinse príomha nó tánaisteach ● Sásta go bhfuil foinse ardchaighdeáin aimsithe agat? Mínigh cén fáth (bain úsáid ó ‘CÁCAI’) Ábhar: Anna Parnell (b. 1852 - d. 1911): The unsung Irish revolutionary
  • 50. Go raibh maith agaibh! ● Foirm aiseolais ● Treoir ar líne ● Ceisteanna
  • 51. Creidmheasanna íomhá Slide 2: Canva image: Male and Female Hands Holding a Smiley Face on Paper by Gajus Slide 5: Canva image: Question mark on paper bubbles, top view by 9dreamstudio from Getty Images Slide 9: Adapted from Canva template: Timeline 6 by Auchara Phuangsitthi from Auchara Slide 11: Irish Times, 12 March 2020 https://www.irishtimes.com/news/health/coronavirus-full-text-of-leo- varadkar-s-speech-1.4201041 Slide 12: Irish Times, 22 March 2020 https://www.irishtimes.com/news/health/coronavirus-cases-now- confirmed-in-every-county-in-ireland-1.4209389 Slide 13: Cover of the RTE Guide, April 18-24 2020 Slide 14: Image of Cipolletta, S., Entilli, L. and Filisetti, S. (2022) ‘Uncertainty, shock and anger: Recent loss experiences of first‐wave COVID‐19 pandemic in Italy’, Journal of Community & Applied Social Psychology, 32(5), pp. 983–997. doi:10.1002/casp.2604
  • 52. Creidmheasanna íomhá Slide 15: Cover of A State of Emergeny by Richard Chambers sourced from https://dublincity.spydus.ie/cgi- bin/spydus.exe/FULL/WPAC/BIBENQ/45320283/3691580,2 Slide 18: Adapted from Canva image Studying Cartoon Illustrated Colorful Creative Opposite Day Instagram Post by Notisnal Studio Slide 19: Canva image: Group of College Students Studying in the School Library by Oleksandr113 Slide 20: Image created in Canva using template: Circle Diagram Five Part by Elios from Elios Team Slide 21: Adapted from Canva image Blue Clock Illustration Leave the Office Early Day Social Media Post by Canva Creative Studio Slide 22: Created by Celine Campbell in Canva Slide 23: Canva image: Choose the Correct One by patpitchaya from Getty Images Slide 24: Canva image Beige Modern Child Detective Book Cover by Ziipo Studios
  • 53. Creidmheasanna íomhá Slide 25: Canva image: Pretty clever dog stylish reading by Fly_dragonfly from Getty Images Slide 41: Ballymun Library https://www.dublincity.ie/residential/libraries/find-library/ballymun-library Slide 42: Screenshot taken from Dublin City Libraries catalogue https://dublincity.spydus.ie/ Slide 43: Canva: Online Documentation Database and Process Automation by aukidphumsirichat Slide 45: JSTOR logo https://support.jstor.org/hc/en-us/articles/115005188608-JSTOR-Logos-Use- Permissions; Irish Newspaper archives logo https://www.irishnewsarchive.com/publication-list; Dublin city council logo https://www.dublincity.ie/council/council-explained/dublin-city-council-logo; Adapted from Canva image: Computer Monitor on Yellow Background by Daboost
  • 54. Creidmheasanna íomhá Slide 46: Canva images: "University education. Conceptual image of a mortarboard on a pile of books by Science Photo Library; Book, books, piledbooks by olaser from Getty Images Signature; Young Man Reading A Book and Studying by Karolina Grabowska from Pexels; Balinese Traditional Dance by Netfalls; Bangkok, Thailand - August 01, 2020 Europe, Magnifying Glass Clo by sasirin pamai's Images; Science by alengo from Getty Images Signature Slide 47: Canva: Newspaper stack by RapidEye from Getty Images Signature