مقاله کنفرانس مدیریت ساخت اصلی
- 1. بررسیمالی تامین های روشالسیر سریع آهن راه ی پروژهآهن راه مطالعاتی مورد(تهران_قم_) اصفهان
های سازه و خط مهندسی ،دانشجوی زاده عوض *احسانریلی)) آهن راه
عمران مهندسی دانشجوی ، حسینی جواد محمد سید
ایران صنعت و علم دانشگاه–تهران
Ehsanevazzadeh@Gmail.Com
: چکیده
و رشد فرایند در مهم های اهرم از یکی عنوان به باز دیر از نقل و حمل نقشتوشده شناخته كشور هر اقتصادی سعهاستافزایش با
به و نشین شهر افزون روز جمعیتجابجایی برای نیاز افزایش آن تبع،نیازآهن راه بیشتر مدیریت و توسعه به بیشتری مندیهمچن وین
بوجود ها راهاست آمدهوایندرحالیستكهبودجههایدولتیبرایتوسعهزیرساختهایموردنیازیکكشوربهصورتمتعارف
محدودوغیربهینهاستدر ریلی و ای جاده نقل و حمل الزم گذاری سرمایه وعدم بخش این در ها سرمایه بودن باال دلیل به اما
سا و پیشرفته نقل و حمل روش یک عنوان به السیر سریع آهن راه از امروزه اینکه به توجه با .است رسیده شکننده ای نقطه به كشورزگار
عمومی اقبال میشود یاد توسعه عامل و زیست محیط بااست افزایش به رو دنیا در آن ازسر انجام لزوم و ها دولت مالی مشکالت .مایه
پرو این در سنگین گذاری.شود جو و جست خطوط نوع این در گذاری سرمایه برای نوین های روش كه كند می ایجاب ها ژهدر
تحقیق اینگست كاوش باعلمی مدارك رده-نظری،د در السیر سریع آهن راه از استفاده سابقهگرفت قرار بررسی مورد نیااست همسایل و
آهن راه ی پروژه مالی تامین و انجام های سیستم به مربوطتهران_قم_اصفهانوبخش مشاركت طریق از السیر سریع آهن راه شاخص
دولتی-استخراج مهم نکات و بررسی خصوصیونیز ،است شدهومسایلی ها چالشپرو انجام هنگام ها كشور كهآنها با مذكور های ژه
نشا شده انجام های بررسی . گردید تحلیل و تجزیه و شناسایی ند ا شده رو روبهباال سرمایه بازگشت نرخ كه داد ن،تقاضا درست تخمین،
د مناسب استراتژی انتخاب و پروژه در قدرتمند اركان انتخاباین در موفقیت به دستیابی در گذار تاثیر بسیار ازعوامل داد قرار ر
. باشد می ها پروژه
: كلیدی كلماتمالی تامین،،السیر سریع آهن راه،گذاری سرمایه های قرارداداقتصادی های پارامتر
- 2. : مقدمه
حدود گذشت از پس081ونقل حمل شروع از سالبار و مسافر جابجایی برای ریلیو ای جاده ونقل حمل به نسبت سیستم این
،باال ایمنی قبیل از هایی برتری هوایی،پایین سوخت مصرف.میباشد دارا را باال وظرفیت كمتر محیطی زیست اثراتمعایب از یکی
به با امروزه كه بود آن سرعت بودن پایین گذشته در سیستم ایناز برداری رهالسیر سریع آهن راه،درمسافت ریلی ونقل جمل سیستم
زیر های0111رقاب به كیلومتراست پرداخته هوایی ونقل حمل با ت.[1]ونقل حمل سیستم این خصوصیات از،آن نسبی پیچیدگی
.میباشد سنگین گذاری سرمایه نیازمند آن از برداری وبهره ساخت چنین هم و بودهگذار سرمایه ی ها شیوهو سیستم این در نوین ی
. است برده كار به دنیا در خطوط این این بودن آور سود جهت در مختلفی های روش،شده ارایه های حل راه از یکیپروژه اجرای
عمومی بخش مشاركت از استفاده با-.است خصوصیسریع آهن راه و ریلی ونقل حمل ی توسعه به خاصی توجه اخیر سالهای در
در السیرترین مهم شود جبران ماندگی عقب این تا گرفته صورت دولت توسط مناسبی ریزی برنامه و شده كشورگبخش توسعه لوگاه
ریلی ونقل حمل،این توسعه های برنامه تحقق امکان عمال اعتبارات كمبود و باشد می بنایی زیر های پروژه این ساخت مالی تامین
نمی را بخشدهد.اقتص رشد نرخ متوسطتوسعه پنجم ی برنامه در ادی8رشد نرخ اول سال در كه شده بینی پیش درصد7و درصد
به برنامه پایانی سال در52.9رسد می درصدبرایتحققمیانگینحدود8درصدرشداقتصادیدربرنامهپنجمتوسعهاقتصادی
كشوربایدساالنه01سرمایه و جذب خارج از فاینانس طریق از دالر میلیاردگذاریشود.[2]درغیراینصورتشماربیکارانبه
حدود8میلیوننفرخواهدرسید.وجوداینحجمنیروی عظیمكارنهتنهابرایاقتصادبلکهبرایامنیتكشورمسئلهجدیو
نگرانكنندهخواهدبود.ایجادفرصتهایشغلیبرایدستیابیشهروندانبهدرآمدمشروعوبهبودرفاهاجتماعیآنانضروری
است.ازسویدیگردرخوشبینانهترینحالتقادر دولتاستتنها01درصدبیکارانراجذبنمایدومشکلبیکاریبرای51
درصدبیکارانهمچنانبهقوتخودباقیاستدرصددرسال029درصدیعنیتقریبانصفرشدجمعیترشداقتصادیكشور
حدودضمناینکهطیدوره0۷75بوده،استحلچنینمعضلینیازمندمشاركتوبهرهگیریازسرمایهگذاریبخشخصوصی
است.
تاریخچهالسیر سریع آهن راهگذشتگان شده انجام های كار و:
معنای به كلی طور به كه امروزی های آهن راه در زیاد سرعت"سود حركتاز بیش با مسافری منظم آور.11درساعت كیلومتر"
قطارها السیر سریع واقعا حركت ابتدا .در است.شد آغاز ژاپن در مفهوم این بهسال اكتبر در0591بین كانزن شین السیر سریع ،خط
طول به اوكازا و توكیو909السیر سریع های قطار اختتصاصی طور به خط این .در شد افتتاح كیلومترس حداكثر با مسافریرعت.01
طی در كانزن .شین كردند می عبور ساعت در كیلومتر.9یک حتی بدون را مسافر میلیارد سه از متجاوز تجاریش خدمات اول سال
سیستم عنوان به ژاپن ریلی بخش عبارتی به یا آهن راه از دنیا در است كرده جابجا مرگ به منجر سانحه)( zeroمی یاد صفر یاکنند
به ها آن و نهاد تاثیر اروپا های آهن راه بر سرعت به كانزن شین . میدهد ادامه خود كار به سانحه بدون آن احداث زمان از زیرا
و سخت های تالشاز بیش به را خود های قطار سرعت تا زدند دست زیاد.11تراكم دلیل به اروپایی های كشور .استراتژی برسانند
كم جمعیتیونیز ژاپن به نسبتبه را خود های قطار سرعت حداكثر بودكه این جدید خط احداث اقتصادی توجیه نداشتن.11
است گرفته قرار توجه مورد شدت به مختلف های كشور در السیر سریع آهن راه از برداری بهره و برسانند.ساخت ساعت بر كیلومتر
- 3. برای بلندی های برنامه چین كشور نمونه برایساخت.9111ارزش به السیر سریع آهن كیلومترخط۷11سال تا دالر میلیارد.1.1
حدود ساخت هزینه ی دهنده نشان كه است داده انجام0.پیشرو های كشور .وضعیت است آهن خط كیلومتر هر برای دالر میلیون
بر بهره مورد خطوط طول ترتیب به السیر سریع آهن راه واجرای ساخت زمینه دری شماره جدول در داری0. است شده ارایه[3]
درآسیا،كشورچیندرسال.11.،اولینخطسریعالسیرخودراباسرعت.11كیلومتربرساعتافتتاحنمود.درسال.111مسیر
شانگهایبهفرودگاهبینالمللیپودونﮓباسرعتبهرهبرداری1۷1كیلومتربرساعتوحداكثرسرعت910كیلومتربرساعتراه
اندازیشد.چینباداشتنبزرگترینشبکهحملونقلریلیبهطول5۷11كیلومتر،دردسامبر.10.طوالنیترینمسیرریلیدنیابه
طول..58پکن_گوانجوراافتتاحنمود.پیشبینیمیشودكهاینكشوردرسال.1.9دارای..905كیلومترمسیرریلیپرسرعت
باشد.تایواننیزدرسال.117،مسیرریلیسریعالسیرخودراباماكزیممسرعت۷11كیلومتربرساعت،راهاندازینمود.شبکهریلی
KTXكرهجنوبیكهفناوریآنازGTVفرانسهگرفتهشدهاستدرسال.111بهبهرهبرداریرسید.طولاینخطكهسئولرا
بهبوسانمتصلمیكند،برابر10.كیلومترمیباشدوتنها.8%مسافرانهواییپسازراهاندازیاینشبکهترجیﺢدادندكهازهواپیما
استفادهكنند.درسال.115نیزاولینمسیرریلیپرسرعتدرتركیهباحداكثرسرعت.91كیلومتربرساعتوبهطول.۷.كیلومتر
افتتاحگردید.سﭙسباافتتاحمسیرجدید،طولخطمذكوربه111كیلومتردرسال.100افزایشیافت.عالوهبراین،كشورهای
دیگرینظیر:روسیه،پرتغا،للهستا،نهند،ایرانوعربستاناحداثاینخطوطویاارتقاخطوطمعمولیرادردستوركارخودقرار
دادهوبرایناساسپیشبینیشدهاستكهدرسال.1.9،۷0187كیلومترمسیرریلیپرسرعتدرآسیابهمسافرانسرویسدهی
نماید.ایندرحالیاستكهعددمذكوربرایاروپا08.91كیلومتروبرایآمریکا0991كیلومترپیشبینیمیشود.[4]در،ژاپنپس
ازموفقیتپروژهشینکاسنتوكای،دو3پروژهراهآهنسریعالسیردیگرنیزدراواسطدهه1980بهپایانرسیدند.پسازآن
5پروژهجدیدقطاربولت(فازدومشینکاسن)دردستوركاربرنامهریزیوساختقرارگرفتند.كهدراینمیانبهخاطربحران
،نفتفشارهایاینپروژههاازجملهشینکاسنهوكوری،کوبهتعویقافتادند[ 5].باتوجهبهمطالبفوق(JNR)مالیو
ورشکستگیراهآهنملیژاپنمشخصمیگرددكهارزیابیراهآهنسریعالسیرازدیدگاههایمختلفیقابلانجاماست.دراین
میاندیدگاههابراساسمنافعومشکالتتامینمالیتوسطبخشدولتیومزایاومنافعاقتصادیواجتماعی،سرمایهگذاری
دولتیتقسیممیشوند[ 5].ارزیابیخطوطسریعالسیردراروپانشانمیدهدكهعلیرغموجودمشکالتمالی،راهآهنسریعالسیر
بهمنظوربرطرفكردننگرانیهایزیستمحیطیجهانیوباافزایشدسترسینواحیاطرافHSRضرورتجابجاییسریعو
ایمندارایاهمیتمیباشد.همچنینثابتشدهاستكهپیادهسازیبهمراكز،شهریمنجربهعدمتعادلبینشهرهایمهمو
مناطقحاشیهایمیگردد[ 6].درحالیکهتاثیراینخطوطبرتولید،سفرترغیببهانجامسفروتوزیع،آنبهپارامترهایینظیر
وجودخطوطریلیمعمولی،خطوطهواییوتعدادایستگاههایاحداثشدهوابستهاست(تاثیراتدسترسیبهشبکهسریعچین).
همچنینعواملینظیرپوششجمعیتی،محدودیتهایبودجهایومبداومقصدسفرهادرارائهجدی،دازنقطهنظرتاثیربرHSR
مدلگسترششبکهریلیتاثیرگذارند[ 7].باتوجهبهاینموضوعتصمیمگیریبرایاحداثخطنظر نقطه ازمحیطزی،ست
ویژگیهایتاریخی،وضعیتعوارضطبیعی،سیاستهایدولت(بهمنظورسرویسدهیبهمناطقخاص)ومیزانتخصیصبودجه
انجاممیشود.
- 4. .میدهد نمایش را سرعت پر خطوط برای تقاضا رشد بررسی جدول این
یک شماره جدول)جهان نقاط اقسا در السیر سریع آهن راه های پروژه اجرایی عملیات حجم (نمایانگر
ردیف کشور نام کیلومتر حسب بر برداری بهره حال در خطوط تا ساخت برنامه0202
1 چین 1194 2901
2 تایوان 345 -
3 هند - 495
4 ایران - 475
5 ژاپن 2452 583
6 عربستان - 550
7 جنوبی کره 330 -
8 ترکیه 235 1679
- 5. ساخت زیر كیلومتر هر ازای به هزینه میانگینالسیر سریع آهن راه
اسفندماه در ،كشورمان جمهور رییس روحانی دكتر آقای0۷5۷آهن خط اجرایی عملیات آغاز فرمان ،قم استان به خود سفر در
سریعتهران السیر–قم-از بیش طول به را اصفهان111كرد صادر ،كیلومتر.اجرا خطه دو ابتدا در كه آهن خط اینمیشودامکان
ترددسریع برقی قطارهایسرعت با السیر۷11تا۷91می فراهم را ساعت در كیلومتر.كندبه تهران ریلی مسیر آهن خط این اجرای با
حدود اصفهان0۷8كاهش كیلومتریابد میپیش ومی بینیبهره دوره در شودآن از برداری99سوخت مصرف در تومان میلیارد
صرفهبهره ایجاد ریالی مزایای و شده جوییآن از برداری989پیش .باشد تومان میلیاردمدت در پروژه این شده بینی1با و سال
هزینه.21شود اجرا فاینانس صورت به یورو میلیارد دهم.
اكثری سرمایه از استفاده اخیر ی دهه در اند بوده برخوردار دولتی كامل گذاری سرمایه از شده ساخته السیر سریع های آهن راه
میباشد مرتبط آن بر كه دیگری مزایای به توجه با عمومی خصوصی بخش مشترك مفهوم از استفاده با خصوصی بخشنمورد یز
. است گرفته قرار استقبال[5]
اجرایخطوطریلیسریعالسیرمستلزمسرمایهگذاریهایكالنمیباشدوازایر نوباتوجهبهمحدودیتبودجهایبرخیدولت
ها،ساختوراهاندازیاینشبکهبهبخشخصوصیواگذارمیشود.[5]
در گذاری مایه سر های روش انواعhigh speed railway [HSR]:
- 6. السیر سریع های آهن راه اكثر.برخوردارند دولت مالی حمایت از دنیا در شده ساختهتوس چین ریلی خطوط اكثر مثال عنوان بهط
طول به شانگهای پکن آهن خط بجز است شده گذاری سرمایه مركزی دولت0۷08امتحان را گذاری سرمایه منابع سایر ،كه كیلومتر
كه بود صورت بدین مالی تامین نمود7825%بینی پیش ی هزینهشده.۷21میلیبقیه و نمود تقبل را دالر ارداز تا شده بینی پیش آن ی
. گردد تامین خصوصی بخش گذاران سرمایهبه مربوط موجود خط بیشترین آسیایی كشورهای میان در موجود آمارهای اساس بر
اروپایی كشورهای میان در و چین كشور به مربوط گذاری سرمایه میزان بیشترین و ژاپن كشورپرسرع خطوط بیشترینآن از ریلی ت
است اسﭙانیا كشور آن از گذاری سرمایه بیشترین و فرانسه كشور.
: پردازیم می ها پروژه مالی تامین برای جهان در مرسوم روش چند معرفی به ذیل در
روش )الفBOT=[Build ,operating, transfer]«برداری ،بهره ،تملک ساخت: »
-این درتامین از بخشی یا تمام همچنین میگردد منتقل دولت به گذاران سرمایه توسط ،دادمالکیت قرار دوره ازاتمام پس روش
و سرمایه بازگشت برای الزم اطمینان تا باشد مدت طوالنی باید داد قرار دوره ولذا .است خصوصی طرف بعهده روش این در نیز مالی
.شود حاصل خصوصی طرف سود
روش درBOTدرآ از استفاده بدلیل، گذار سرمایه طریق از پروژه ی سرمایه تامین و پروژه های مدبه پروژه مالی تامین مشکلنحو
ممتعدد های امتیاز بودن دارا وجود .با باشد می روش این به ها پروژه اجرای در مهمی بسیار امتیاز این كه گردد می مرتفع وثری
مدل در دیگرBOTبه اساسی الزامات با باید همواره سیستم این كه است موضوع این موید زمینه این در ناموفق های پروژه برخی
ها آن نمودن لحاظ بدون و شود گرفته كارجای آن از .گردد نمی حاصل پروژه موفقیت و الزم نتیجهدارای روش این كه ی
های پیچیدگیافراد وجود دلیل به فراوانیقرارداده وایبیشمارناشیازعواملیمانند:
0_باالرفتنهزینههابدلیلپذیرشریسکبیشترسرمایهگذار
._خطرایجادانحصاردربخشخصوصیوفراموششدنجنبهوطبیعتعمومیطرحزیربنایی.
۷_كوششطرفخصوصیجهتتحمیلخطرمربوطبهتغییرسیاستارزیباقانونگذاریبردوشسرمایهپذیرمیباشد.لذا
سرمایهگذارBOTبرایاینکهدچارزیاننشودالزماستتمامریسکهایممکنرادرنظرگرفتهوبهطورمناسبمدیریتكندبه
عبارتدیگرمدیریتریسکرامركزثقلساختارهرپروژهBOT(build operate transfer )دانستهاند.
)ببا گذاری سرمایه: دارد كاربرد زیر موارد در خصوصی بخش ی سرمایه بخش از استفاده
0-. سازد می ممکن غیر را جدید مالی تعهدات كه است ای گونه به ها آن مالی ی نامه تراز كه دولتی آهن راه شركت
.-پایا به برای كافی و الزم تجربه دارای نه و مالی امکانات دارای نه كه دولتی آهن راه های شركتبزرگ طرح یک رساندن نمی
. باشند
۷-اگر بگیرد عهده بر را ها آن نیست مایل دولتی آهن راه های شركت كه ای گونه به دارد زیادی های ریسک كه ویژه كامال مورد
ر مذبور های ،ریسک گذار سرمایه است ممکن صورت آن در ،برخوردارباشد زیادی سود از طرح كه باشد داشته وجود امکان اینا
بررسی با ها دولت كه است هایی محدودیت و ها ریسک دارای آن مزایای كنار در خصوصی بخش ی سرمایه از .استفاده كند قبول
. بردارند گام گذاری سرمایه مدل این از استفاده جهت در جانبه همه و دقیق[7]
)ج: عمومی و خصوصی بخش مشاركت
- 7. قرارداد یک وخصوصی عمومی های بخش مشاركتبه كه باشد می خصوصی ی نماینده و عمومی بخش سازمان یک بین مدت بلند
منظور به جهانی گرایش یک . است عمومی تسهیالت نوسازی یا و دادتوسعه قرار طرفین بین پروژه های ریسک و منابع آن موجب
روش به عمومی های پروژه تامینpppخصو بخش مشاركت داده پایگاه .است گرفته شکلمی نشان بنایی زیر های پروژه در صی
كه دهد0۷5های كشور در چنین هم گرایش .این میکنند استقبال خصوصی بخش مشاركت از جدی طور به توسعه حال در كشور
،اس نقل و حمل بخش در نیز ما كشور باشد می مشهود نیز كره ،ژاپن ،اروپا ی اتحادیه ، انگلستان ،آمریکا چون ی ا یافته توسعهتاز فاده
. است انجام حال در یا است شده انجام زمینه این در هایی وپروژه ،است كرده تجربه راه آزاد های پروژه رادر مشاركت روش
جای به ،میباشد ساخت هنگام در هنگفت گذاری سرمایه نیازمند السیر سریع آهن راه های سرویس از برداری وبهره احداث بدلیل
ما تامین روشمنا از لی،عمومی منابع از مالی بعازpppهای پروژه در افزون روز طور به مالی منابع مشکل رساندن حداقل منظور به
رو این از میگردد استفاده بنایی زیرpppتهران السیر سریع آهن راه های پروژه اجرای برای حل راه یک–. است اصفهان
در مشاركت های داد قرار انواعPPP: از عبارتند
0-: خدمات داد قرار
.میکند حفظ خدمات و برتاسیسات را كنترل بیشترین دولتی بخش روش این در
معموالاینگونهقراردادهابرایاجراویاتکمیلیکفعالیتووظیفهمشخصدریک،پروژهبیندولتوبخشخصوصیبستهمی
شود.اینقراردادهابرایتأمینماشین،آالتكاركردنباو آنهایاتعمیراتونگهداریمرتبطمورداستفادهقرارمیگیرد.برای
مثال:درجمعآوریعوارضبزرگراهها
.-: مدیریت قرارداد
. دارد عهده بر را بنایی زیر تاسیسات یک راهبری خصوصی بخش مدیریت داد قرار یک در
درایننوع،قراردادهامسئولیتعملیاتومدیریتازدولتی بخشبهبخشخصوصیمنتقلمیشود.اینقراردادهاباتوجهبه
های پیچیدگیپروژههایعمومی،مرتبطزمانیبرایجلببخش همکاریخصوصیبکارمیرودكهسطﺢفنآوریمورداستفاده
،درطرحبسیارباالاستوهمچنیناثربخشیبهشدتتحتهای پیچیدگی تأثیرآنقراردارد.اینقراردادهامعموالطوالنیتر
ازقراردادهایخریدخدمات. است
۷-: اجاره
آن كه شرط این با میکند واگذار خصوصی بخش به را تاسیسات تمام یا بخش ،نامه توافق یک ذیل در دولتی بخش ،اجاره قرارداد در
ننماید آن در وتصرف ودخل كند نگهداری و برداری بهره را.اینقراردادهافرصتیبرایواحدهایبخشخصوصیمی فراهم
كندتاباپرداختاجارهبهاییثابتوهمچنینبااینتعهددارایی كههایبخشعمومیرابهخوبیمدیریتكنندوعملیات
مربوطهرابهدرستیانجامدهندبرایخودجریانهایایجاد درآمدیكنند.دراینحالتمیزانسودبخشخصوصی)مستاجر(،
وابستهبهتواناییاینبخشدرپایینآوردنهزینههایاست عملیاتی.بهعبارت،دیگرریسکبازرگانیپروژهبهبخشخصوصی
منتقلمیشود.درعین،حالواحدیكهاینقراردادرابادولتی بخشمی،بنددمتعهدمیشودتاسطﺢاستانداردموردنظر
را دولتدرارائهخدماترعایتكند.
1-حق: امتیاز
مدیریت و نگهداری ،برداری بهره انحصاری اجازه خصوصی بخش كنسرسیوم یا كار پیمان به دولت ،امتیاز حق داد قرار یک ذیل در
.میکند اعطا زمانی مشخص دوره یک در را مجموعه یک تمام
- 8. 9-: جزیی و كامل واگذاری
و شده واقع خصوصی بخش مشاركت طیف انتهای در روش این. آید می در خصوصی بخش واختیار تملک در كامال تاسیسات
روش از ،وتایوان ،پرتغال،بریتانیا اسﭙانیا،فرانسه مثل هایی كشورPPPتا میکنند استفاده(high speed railway)HSRدر
. دهند ارتقا را كشورشان
قراردامتیازی ادهایوام
گذاری سرمایهخدمات ی ارایهتعرفهخدمات
ساختار نمودار]PPP[Public Private Partnerships
*و مالی تامین
خطوط ساخت
ریلی
از حفاظت و برداری بهره
ریلی خطوط
حفاظت و مالی تامین
ها قطار از
ها قطار از برداری بهزه
قراردسترسی داد
قطار به
دولتدولتخصوصیخصوصی /دولت
بهره امتیاز
ها قطار از برداری
دولتدولتخصوصیخصوصی
ساخت زیر امتیاز
ها
خصوصیدولت/خصوصیخصوصی /دولت/خصوصی دولت
ساخت امتیاز
از برداری وبهره
ها ساخت زیر
خصوصیخصوصیخصوصی دولت/خصوصی دولت
جامع امتیازخصوصیخصوصیخصوصیخصوصی
گذار سرمايه2 گذار سرمايه1
خارجي1پروژه شركت دولت
گذار سرمايه3
پروژه
دهندگان وام
كنندگان استفاده
- 9. روش به مالی تامین كلی بندی دسته یک درBOTو عمومی بخش مشاركت صورت به مالی تامین های مجموعه زیر از یکی
خصوصیPPPكلی بررسی به ابتدا ها آن تر دقیق بررسی برای نتیجه در میباشدPPP. بﭙردازیم
روشpppی دهه اواخر در0551قرن به عمومی های ساخت زیر در خصوصی گذاری .سرمایه گرفت قرار توجه مورد بسیار08
سال بوداز پاریس به رسانی آب انحصار اعطای به مربوط مهم ی نمونه اولین و برمیگردد اروپا در میالدی0557بعدروش بهPPPبه
گرفت قرار استفاده مورد انگلستان در شدت.
مزایای كلی نگاه یک درPPP: از عبارتند
0_وخصوصی عمومی بخش مشاركت تقویت شامل
._بهتر ریسک مدیریت
۷_تر شفاف دولتی های سیاست
1_شده سازی روشن موفقیت های فاكتور
9_تر وپخته تر مناسب های قرارداد
9_مالی تر مناسب های تحلیل
.باشد می
روش:AHP
روشAHPیکیازمعروفترینفنونتصمیمگیریچندمنظورهاستكهدرسال1970توسطتوماسالساعتیگردید ابداع.
اینروشهنگامیكهعملتصمیمگیریباچندرقیب گزینهومعیارتصمیمگیریروبروستمیتواندمورداستفادهقرارگیرد.
فرآیندAHPتركیبمعیارهایكیفیهمراهبامعیارهایرا كمیبهطورهمزمانامکانپذیرمیسازد.اساسروشAHPبرمقایسه
هایزوجییادوبهدویها گزینهومعیارهایاست گیری تصمیم.برایچنینای مقایسهنیازبهآوری جمعاطالعاتازتصمیم
گیرندگاناست.اینامربهتصمیمگیرندهاینامکانرامیدهدفارغ كهازهرگونهنفوذومزاحمت،خارجیتنهارویمقایسهدو
معیاریاگزینهتمركزكند.عالوهبراینمقایسهدوبه،دوییبهدلیلپاسخ اینکه،دهندهفقطدوعاملرانسبتبههمسنجد میوبه
دیگر عواملتوجه،ندارداطالعاتارزشمندیرابرایمسئلهموردفراهم بررسیآورد میوفرآیندتصمیمگیریرامنطقیمی
. سازد
پسازبررسیاطالعاتها پرسشنامهاز بایدصحتاطالعاتاطمینانجستكهاینمهمبامحاسبهناسازگاری ضریببهدستمی
آیدكهبایداز0.1كمتر.باشدمیتوانگفتتحلیلسلسلهیکی مراتبیازجامعترینسیستمهایطراحیشدهبرایتصمیمگیری
بامعیارهایچندگانهاستوامکانرابطهایكردنمسائلبادرنظرگرفتنمعیارهایكمیوكیفیداردكهمبنایآنمقایسه
- 10. زوجیو بودهامکانتحلیلحساسیترویمعیارهاوزیرمعیارهاراآورد می فراهم.همچنینمیزانسازگاریوناسازگاریتصمیم
رادهد می نشانكهازمزایایمهماینتکنیکدرتصمیمگیریچندمعیارهاستوبراساساصولبدیهیبنانهادهشده.است
روش ی مقایسهBOTسایر باعمرانی متداول دادهای قرار
انواعقراردادهایمشاركتبخشعمومی-خصوصیعبارتنداز:
الف(قراردادهای،ساختعملیاتودر انتقالاینروشپسازاتمامدورهقراردادمالکیتپروژه)عموماقیمت بهغیرواقعییا
رایگانتوسطسرمایهگذارانبهدولتمی منتقلگردد.همچنینتمامیاقسمتیازتأمینمالینیزدراینبه روشعهدهطرف
خصوصیاستوبنابرایندوره،قراردادبایددرازمدتباشدتااطمینانالزمبرایبازگشتسرمایهوسودخصوصی طرفحاصل
شوداینقراردادهادركشورهایمختلفمورداستفادهقرارگرفتهوبیشتربه((BOTمعروفاست.اینقراردادهااززمانطراحی
- 11. تازمانپایان،عملیاتممکناستبیستسالویاحتیبیشتربیانجامند بطول.آشکاراستكهبخشوسیعیازقدرتكنترلسنتی
بر دولتپروژههادرایننوعقراردادهابهبخشخصوصیواگذارمی.شود
: از عبارتند كه است استفاده مورد دنیا در دادها قرار این از مختلفی های صورت
روش معایب و مزایاBOTكرد جویی صرفه میتوان گوناگون های راه به منابع در كه است آن روش این اصلی مزایای از یکی :
مشاركت كند.بدلیل تکیه مشابه های پروژه برای منابعش بر نیست الزم شودو متمركز اش اصلی رقابتی مزایای روی میتواندبر دولت
می خالقانه های ویژگی و ،زمان دولتی ،سرمایه خصوصی بخشتقویت موجب .كه گیرد قرار استفاده مورد بیشتری وری بهره با تواند
بخش نوآوری و ،تکنولوژی ،تجربه ها توانایی از درست استفاده با دیگر سوی .از شود می عمومی خدمات و امکانات در توجه قابل
ب كه است آن دیگر پذیرد.مزیت صورت بهتری بسیار نحو به میتواند عمومی خدمات عمومیت میتواند خصوصی و عمومی خشقسیم
افزایش میگیردریسک نقش عمومی های پروژه بر مالی تامین در خصوصی بخش كه جا آن از باشد داشته مختلف سطوح با ریسک
های جنبه آنها از بهینه ی استفاده و منابع در جویی صرفه مزایای بر .عالوه یابد كاهش شدت به تواند می پروژه تاخیر و هزینه
ارویکرد از استفاده با قتصادیPPPروش عالوه به شوند می تقویتBOTی هزینه با عمومی های ساخت زیر ساخت برای روشی
. میشود شناخته عمومی منابع از صفر یا كم بسیار
م در سیاسی موانع كه میدهد نشان مطالعات كه كرد اشاره نکته این به باید روش این معایب زمینه در :معایبا قابلروش از ستفاده
BOTهای پروژه زیرا نیست كننده خوشحال مورد یک .این میکند علم قدBOTبعضی عالوه به دارند نیاز خاص قوانین وضع به
ضمن در تابد برنمی را ها پروژه مالی تامین و انجام ی زمینه در تغییر زیرا میکنند مقاومت روش این مقابل در عمومی های نهاد
روشBOTداشته بدی تبعات تواند می خود این كه نشود درك درستی به میکند مدیریت را آن كه دولتی نهاد توسط است ممکن
اد قرارد از استفاده ایران باشد.درBOTخصوصی بخش دادبه قرار این طبق زیادی های نمونه و است كرده پیدا گسترش هرچند
كه میرسد نظر به اما است شده واگذار. است كرده ایجاد ها داد قرار این اجرای راه در را تی مشکال كه دارد وجود مسایلی
: باشد داشته دنبال به را زیر مزایای تواند می خصوصی بخش با ها پروژه مشاركت یا واگذاری كلی طور به
0_وری بهره افزایش
._ای مشاوره و كاری پیمان های ظزفیت ی توسعه گذاری سرمایه جلب برای انگیزه ایجاد
۷_پتان ی توسعهها سیلمدیریتیوكنندگان تولید برای الزم فضای ایجاد
1_خدمات كیفیت بهبود
9_گذار سرمایه های شركت و فنی های قابلیت و متخصصان از استفاده
9_كشو اقتصادی اهداف پیشبردرخارجی گذاری سرمایه پشتوانه از استفاده با
- 12. : گیری نتیجه
تقاضای میزان و باال جمعیتی چگالی دارای كه هایی كشور در فرد به منحصر های ویژگی داشتن دلیل به السیر سریع خطوط احداث
سال تا كه طوری به . است یافته گسترش ،هستند مطلوبی سفر.10۷،.09۷9ریلی مسیر كیلومترجهان های كشور كل در السیر سریع
سال تا دنیا در شده اندازی راه خط طول كه میشود بینی پیش . است گرفته قرار برداری بهره تحت.1.9به90977.برسد كیلومتر
نقل و حمل بازار بر تاثیر لحاظ .به میکنند استفاده برداری بهره مختلف های مدل از كه خطوط اینا ،ساخت های هزینه وجو را
كشور سایر از اسﭙانیا و فرانسه السیر سریع خطوط در ها هزینه كه دهد می نشان ها بررسی طوریکه به دارند متفاوتی تاثیرات ،نگهداری
. است تر پایین اروپایی های
دی های پروژه بررسی با همچنینخطوط گیری چشم تاثیر گر،میتوانبین های مسافت برای هوایی مسافرت كاهش در را.11تا711
تک و فرهنگی های ،شاخص جمعیتی چگالی به تقاضا میزان كه كرد مشاهده كیلومتر. دارد بستگی شده استفاده نولوژینرخ بررسی با
اروپا برای آن تعمیم و آسیا در بر تقاضا رشدكاه نیز اروپا در شبکه این برای تقاضا رشد نرخ كه كرد بینی پیش میتوانشبه و یابد
میزان.برسد ثابتیخ طراحی در رو این ازطضروری تقاضا نرخ تغییر گرفتن نظر در آن از حاصل آمد در بینی پش و جدید وط
ریلی ونقل حمل های مد سایر با را السیر سریع آهن راه آن به مربوط های وپارامتر ساخت هزینه بررسی هدف با مقاله این میباشد.لذا
می مقایسه گوناگون های كشور درو ،منافع ها هزینه این ،خطوط این اندازی راه و احداث زیاد های هزینه علیرغم میدهد ونشان کند
فراوانی های مزیتزیست محیط های آالینده مقصد،كاهش شهر اقتصادی رونقق ،سوخت مصرف كاهش ،سفر زمان كاهش جمله از
...و سفر راحتی و ایمنی وافزایش. داشت خواهد دنبال به را
مراجع:
[1] UIC 2005a,." high speed. rail's leading Asses for Customers and Society,"
UIC, Paris, november(2005).
[2]Yung-Hsiang cheng.( 2010), "High speed rail in taiwan: New experiance
and issues for future development," Transport policy 17( 17),pp. 51-63.
[3]Javier Compos,and Gines de Rus.( 2009). "Some Stylized Facts About
High Speed Rail: the Review of HSR experiences around the world,"
Transport Policy, vol. 16, pp. 19-28.
[4] Yung-Hsiang cheng.( 2010), "High speed rail in taiwan: New experiance
and issues for future development," Transport policy 17( 17),pp. 51-63.
[5] Dai, Nakagawa and Masatoshi, Hatoko.(2007)."Reevaluation of Japaness
High-Speed Rail Construction Recent Situation of the North Corridor
Shinkansen and Its Way to Completion," Transport Policy, vol. 14, pp. 150-
164.
[6] Roger Vickerman, Klaus Spiekermann, Michael
Wegner.(1999)."Accessibility and Economic Development in Europe,
Regional Studies," Taylor & Francis, vol. 33, no. 1, pp. 1-15.
[7] Victor Blanco; Justo Puerto;Ana B, Ramos.(2011)."Expanding the Spanish
High-Speed Railway Network," Omega 39(2), pp 138-150.