2. DÖKÜMHANE KUMLAMA MAKİNASININ ‘CHAİN LİNK’
PARÇASINAAİT HASAR ANALİZİ
Problem :
Kumlama makinasına ait «chain link» isimli orijinal parçalar
yaklaşık 3000 çalışma saati sonucu hasara uğrarken, orijinal
‘chain link’ yerine takılan yedek parçalar 500 çalışma saati
sonucu kırılmaktadır.
3. Şekil 1. Hasar analizi incelemesi yapılan parçanın genel görünümü
4. Yapılan İncelemeler:
Hasar analizi yapılan parçanın genel görünümü Şekil 1. ‘de
verilmiştir.
Orjinal ve yedek parça chain linklerden çıkarılan metalografi
örneklerinin mikroyapıları optik mikroskopta incelenmiş
(Şekil 2.)
500 gr yük altında ve Vickers sertlik ucu ile mikrosertlikleri
ölçülmüştür. (Şekil 3.)
5. Şekil 2. Orijinal chain linkin dış yüzeyinin (a) ve göbek kısmının (b) mikroyapı görüntüleri
Yedek parça chain linkin dış yüzeyinin (c) ve göbek kısmının (d) mikroyapı görüntüleri
6. Şekil 3. Orijinal ve yedek parça chain linklerde sertliğin dış yüzeyden göbeğe doğru dağılımı
7. Değerlendirme ve Sonuç:
Orijinal chain linkte göbek ferrit+perlit yapısında iken, dış
yüzey perlitik yapıdadır.
Yedek parçada ise, göbek ve dış yüzey martenzitik yapıya
sahiptir.
Yedek parça chain linkin dış yüzeyinde, tane sınırlarında karbür
ağı görülmüştür.
Her iki parçanın yüzey ve göbek kısımlarının farklı sertlikte
ve mikroyapıda olmaları, yüzey sertleştirme (sementasyon)
işlemine tabi tutulduklarını göstermektedir.
Başlangıçta ferrit+perlit yapısında olan orijinal chain linke
kütlesel sertleştirme yapılmamış, sadece yüzeye karbon
emdirilerek perlitik yapıya dönüşmesi sağlanmıştır.
8. Yedek parça chain link ise, kütlesel sertleştirme işlemine tabi
tutulmuştur.
Yüksek sertliğe sahip olan ve dış yüzeylerindeki tane
sınırlarında karbür ağı bulunan yedek parça chain link, orijinal
chain linke göre daha gevrek(kırılgan) bir yapıya sahiptir.
SONUÇ:
Çok kısa kullanım süresinden sonra yedek parça chain
linklerde ortaya çıkan kırılma olayı, bu parçaya uygulanan yüzey
sertleştirme ve ısıl işleminin uygun olmamasından
kaynaklanmaktadır.