1. Adviesprocedure Raad van State
Een praktisch overzicht
Dries Van Eeckhoutte
Jeroen Van Nieuwenhove

2. Overzicht informatiesessie
I. Toelichting adviesprocedure
1. De Raad van State in cijfers
2. Kenmerken advies
3. Adviesbevoegdheid
4. Adviesverplichting
5. Welke termijn kiezen?
6. Behandeling adviesaanvraag
7. Wat na het advies?
II. Vragenronde
III. Nadere kennismaking

3. 1. De Raad van State in cijfers

4. Evolutie aantal adviesaanvragen
0
500
1000
1500
2000
2500
3000
1981-82
1982-83
1983-84
1984-85
1985-86
1986-87
1987-88
1988-89
1989-90
1990-91
1991-92
1992-93
1993-94
1994-95
1994-96
1996-97
1997-98
1998-99
1999-00
2000-01
2001-02
2002-03
2003-04
2004-05
2005-06
2006-07
2007-08
2008-09
2009-10
2010-11
2011-12
2012-13
2013-14
2014-15

5. Cijfers afdeling wetgeving
• Personeel (normale wettelijk geregelde bezetting):
– 12 staatsraden, verdeeld over 4 kamers (2N- 2F)
– 10 assessoren (5N- 5F)
– 24 auditeurs (12N – 12F)
– 6 griffiers (3N – 3F)
– 8 documentalisten (4N - 4F)
• Aantal adviesaanvragen: 2562 (2013-14), 1530 (2014-
15) – aanzienlijke schommelingen!
• Gemiddelde taaklast:
+/- 65 à 110 dossiers/auditeur/jaar
+/- 380 à 650 dossiers/staatsraad/jaar

6. 2. Kenmerk van het advies?

7. Kenmerken advies
• Op vraag lid van regering of parlementsvoorzitter
dus niet: op eigen initiatief, op vraag andere overheid
• Over teksten van wettelijke en reglementaire aard (zie
later)
• Over finale ontwerpteksten
• Niet-bindend, beredeneerd, juridische advies
dus niet: beleidsadvies, inhoudelijke expertise, …
• Niet: wettigheids- of kwaliteitswaarborg
open onderzoek
omvang afhankelijk van termijn (zie later)
vraag binnen adviesaanvraag kan
• Wel: binnen beperkte termijn advies over belangrijkste
juridische punten

8. 3. Adviesbevoegdheid

9. Adviesbevoegdheid
1. Over ontwerpteksten van wettelijke aard
Voorontwerpen – voorstellen – amendementen W-D-O
Uitzondering: louter ‘formele wet’ (bv. begroting, rekening, lening,
domeinverrichting, legercontingent)
2. Over ontwerpteksten van reglementaire aard
Ontwerp van KB, regeringsbesluit, MB
Voor zover: algemeen verbindende rechtsregels
• Dus niet:
herziening GW, samenwerkingsakkoord, parlementsreglement, …
individuele beslissingen, beleidsdocumenten, omzendbrieven, …
• Uitputting adviesbevoegdheid

10. 4. Adviesverplichting

11. Adviesverplichting
• Elk wetgevend of reglementair ontwerp dat uitgaat van
regering of één van haar leden
Pas op: elke bepaling moet zijn onderzocht
• Uitzondering: met bijzondere redenen omklede
hoogdringendheid
Voor ontwerpbesluit
In de praktijk: kan geen 5 dagen wachten
Duidelijk en concreet in aanhef motiveren
Pas op: rechterlijke sanctie achteraf
• In geval van twijfel: advies aanvragen!
Bv. is het ontwerp wel reglementair van aard?
• Niet verplicht voor voorstel en amendement
Uitzondering: 1/3 parlementsleden of meerderheid taalgroep

12. 5. Welke termijn kiezen?

13. Geen termijn
• Onderzoek zo grondig mogelijk
“Gastronomisch menu”
• Voorafgaand onderzoek vormvereisten
– Binnen vijftien dagen
– Indien probleem: adviesaanvraag op wachtspoor
(anders voor termijnadviesaanvragen)
• Luxeproduct of uitstervende soort: 2% van de
adviesaanvragen
Ten onrechte?

14. Zestig/dertig dagen
• Onderzoek kan beperkt worden tot de zgn. “drie
punten” (kerntaak Raad van State)
– Rechtsgrond
– Bevoegdheid
– Vormvereisten
• Gevolgen overschrijding termijn
– Ontwerpbesluit: niet meer wachten op advies, besluit
kan worden uitgevaardigd
– Wetgevend ontwerp/voorstel: enkel “termijn van
orde” (zeer lichte termijnoverschrijding kan
voorkomen, veeleer uitzonderlijk)

15. Zestig/dertig dagen
• Termijnverlenging
– Op initiatief van adviesaanvrager
Kan interessant zijn voor diepgaander onderzoek
– Op initiatief van afdeling wetgeving
Vooral in (drukke) vakantieperiodes of omvangrijke ontwerpen
– Van rechtswege (verwijzing naar VR of AV)
• 60 dagen wordt 75 dagen
• 30 dagen wordt 45 dagen
– Van rechtswege (zomervakantie)
• 30 dagen wordt 45 dagen
• Bijna 90% van de adviesaanvragen
• Zestig dagen is vaak beter dan dertig dagen!

16. Vijf werkdagen
• Motivering spoedeisendheid vereist
– In adviesaanvraag + aanhef ontwerp
– Concreet uiteenzetten: waarom kan niet worden volstaan
met adviesaanvraag op dertig dagen?
– Voor alle onderdelen van het ontwerp
• Onontvankelijke adviesaanvraag indien motivering niet
deugt
Adviesaanvraag moet worden overgedaan met betere
motivering of op dertig/zestig dagen
• Indien spoedadvies wordt gegeven moet die spoed ook
nadien nog blijken
Rechterlijke sanctie achteraf mogelijk

17. Vijf werkdagen
• Verplichte beperking door de wet van het
onderzoek tot de “drie punten”
• Zelfs binnen drie punten een beperkt
onderzoek, gegeven de zeer korte termijn
• Gevolgen overschrijding termijn: zie 60/30
dagen
• Termijnverlenging: zie 60/30 dagen (maar hier
veeleer onwaarschijnlijk)

18. 6. Behandeling van de
adviesaanvraag

19. Samenstelling dossier
• Zie vademecum, onderdeel I.E.
• Overleg federale Ministerraad (indien bij wet
voorgeschreven) of goedkeuring Gem- of Gewregering
(behalve MB) is altijd vereist
• Duidelijke identificatie van tekst die om advies wordt
voorgelegd (probleem verschillende versies in dossier)
• Aanwijzing gemachtigde (opgelet voor vakantieperiodes)
• Concordantietabellen voor implementatie Europees recht
• Rechtsgrondtabel
• Uitgangspunt: zo grondig mogelijke toelichting ontwerp

20. Van verslag tot advies
• Contact auditeur met gemachtigde
– Bereikbaarheid
– Gemachtigde spreekt namens adviesaanvrager
• Verslag auditeur
• Behandeling door de kamer(s)
– Normaal bevoegde kamer
– Verenigde kamers en algemene vergadering
• Bezorging en vertaling advies

21. Bezorging van het advies
• Voor adviesaanvragen vanaf 1 maart: bezorging
via e-mail
– Word-versie (voor gebruik in documenten)
– PDF-versie (met authenticatiecode)
• Bezorging aan bestemmeling die in
adviesaanvraag wordt vermeld (kan, maar moet
niet zelfde zijn als gemachtigde)
Zie modellen achteraan in vademecum
• Adviesaanvragen bezorgen via onthaal (niet
langer op griffie wetgeving)

24. 7. Wat na het advies?

25. Onontvankelijkheid?
• Federaal: verplicht overleg MR over KB niet gebeurd
• Gem/Gew: geen goedkeuring Regering
• Niet-naleving beslissing MR/Regering
• Rechtsgrond ontwerpbesluit nog niet definitief
• Fundamentele tekortkomingen adviesaanvraag of
tekst
• Motivering spoedeisendheid afwezig/onvoldoende
→ Adviesaanvraag moet worden overgedaan!

26. Aanpassingen na het advies
• Enkel om tegemoet te komen aan opmerkingen in
advies
• Andere aanpassingen/toevoegingen: opnieuw om
advies voorleggen (pragmatisch toepassen)
• Reactie op advies:
– memorie van toelichting (voor wetgevende teksten)
– verslag aan Koning/regering (voor
KB/regeringsbesluiten)

27. II. Vragen