Geheimen van de vogeltrek
•Download as PPTX, PDF•
0 likes•656 views
Oude en nieuwe theorieën over vogeltrek, het navigatievermogen van vogels en moderne onderzoeksmethoden. Lezing naar aanleiding van het verschijnen van de Veldgids Vogeltrek, van Dick de Vos en Sam Gobin.
Recommended
More Related Content
Featured
Featured (20)
Geheimen van de vogeltrek
- 1. Geheimen van de vogeltrek Dick de Vos
- 3. Geheimen van de vogeltrek • Waar blijven de vogels? • Waarom trekken ze? • Hoe vliegen ze? • Hoe vinden ze de weg? • Hoe weten we dat allemaal? • Welke bedreigingen zijn er onderweg?
- 4. Getallen • 50 miljard vogels migreren wereldwijd • Over Nederland: honderden miljoenen • Snelheid: zangvogels: 40-48 km/u • Snelheid ganzen, oeverlopers, 96 km/u • Hoogte: skeletvondst Pijlstaart: 5000 m, Himalaya • Verdere waarnemingen: op 8500 m, 9000 m (bergbeklimmers) • Langste afstand: Noordse stern: 17.700 km heen en ook weer terug • Non-stop: 5000 km (rosse grutto - taymirensis)
- 5. Waar blijven de vogels? Spanje - Catalonië, 12.000 v Chr.
- 7. ‘Naar het zuiden' Ze vervulden de lucht met hun kreten, zoals kraanvogel doen, die de komende winter niet afwachten noch de plotseling neervallende regens, maar zich opmaken en vluchten naar Oceanus’ stromen.’ - Homerus - Ilias.
- 10. ‘winterslaap’ 1946 ontdekking van de winterslaap van de common poorwill - nuttalls nachtzwaluw
- 11. ‘Overwinteren onder water’ Dit geloofde Linnaeus nog in 1757
- 13. Overwinteren ‘op de maan’ - Charles Morton 1709
- 14. Ceasarius van Heisterbach, 1220 • ‘O zwaluw, waar woont gij in de winter?’ • ‘In Azië, in het huis van Petrus’
- 16. Geheimen van de vogeltrek • Waarom trekken ze? • Voedselgebrek • Trekdrang • Slecht weer
- 17. Voedselgebrek
- 19. Invasies
- 25. Slecht weer
- 26. Slecht weer
- 27. Trekdrang - biologische kalender Fitis: lang tjiftjaf: kort
- 28. Geheimen van de vogeltrek • Hoe vliegen ze? • Direct of via tussenstops? • Overdag of ’s nachts? • Via trekbanen of in een breed front? • Solitair of in een groep • V-formatie, lijn of zwerm?
- 29. Formatie
- 30. Solitair of in een groep?
- 31. Overdag of ’s nachts? Dagtrekkers • Thermiekers • Roofvogels • Ganzen • Steltlopers • Mezen • Vinken • Gorzen Nachttrekkers • Insecteneters • Reigerachtigen • ? • …. ortolaan
- 32. Directe vlucht of tussenstops? Rosse grutto (taymirensis): Noord-Siberië Waddenzee Banque d’Arguin 4300 in 60 u 5000 km
- 33. Trekbanen of breed front?
- 36. De trek van de ooievaar
- 37. Geheimen van de vogeltrek • Hoe vinden ze de weg?
- 40. Innerlijk kompas • Ab Perdeck, 1948-1958 • spreeuwen Zwitserland
- 41. Zonnekompas
- 42. Kramerkooien
- 43. Navigeren op de sterren
- 44. Emlen-funnel
- 48. Reuk
- 49. Reuk
- 51. Infrasoon geluid
- 54. Geheimen van de vogeltrek • Hoe weten we dit allemaal? •Maantellingen •Ringen •Kleurringen •Trektellen •Radaronderzoek •Zenders en loggers •Nachtopnames
- 55. Maantellingen
- 56. Vogels ringen Hans Mortensen: eerste vogelringer (1899)- spreeuwen Nederland: 1911 Nu: ruim 100 ringstations, 500 ringers, 300.000 vogels per jaar (Nederland). Terugmeldingen: gemiddeld 1% vogeltrekstation.nl
- 59. Kleurringen
- 60. Ringvangsten van de kolgans
- 61. Trektellen
- 62. Ruim 200 trektelposten in Nederland
- 63. Getelde vogels / aantal teluren
- 64. Jizz
- 65. Trekroep sijs ‘Ik ben hier!’ • Flight call • Zusammenhangslaut ‘Is daar iemand?' • Social call • Suchlaut
- 66. Nachtopnames
- 67. Radar • 1940 • ‘angels’ • David Lack • KNMI
- 68. Casus: oktober 2015 • Goed trektelweer: • Noordoostenwind (meewind) • Mooi weer • Toch ‘weinig’ vogels geteld: ‘ze zitten hoog’. • Waar waren de vogels?
- 69. Oktober 2015
- 70. 57 miljoen
- 72. Veldgids vogeltrek • Trekvogels herkennen aan hun vluchtroep • (en vliegbeeld)
- 77. Roodkeelpieper
- 78. Roodkeelpieper
- 79. Geheimen van de vogeltrek • Bedreigingen onderweg • Obstakels: windmolens, vuurtorens, elektriciteitsdraden • Storm, wind, onweer • Verdwijnen habitat, ook langs trekroutes (landbouw, stedengroei, giflozingen, recreatie) • Klimaatverandering • Jacht • Roofvogels
- 84. Jacht
- 85. Migratieroutes en landen met (illegale) jacht
Editor's Notes
- Elk jaar is de vogeltrek weer een fascinerend fenomeen. Welke vogels zijn dat en hoe herken je ze? Waarom komen ze vandaan en waar gaan ze naar toe? Waarom trekken ze die soms enorme afstanden? En hoe weten we dat allemaal? In een boeiende lezing, met filmbeelden, foto’s en geluiden, gaat vogelkenner Dick de Vos in op deze en andere vragen. Dick heeft, met mede-auteur Sam Gobin, recent de Veldgids Vogelzang uitgebracht en is auteur van een reeks andere boeken over natuur en vogels. Deze zijn na de lezing met 10% korting te koop.
- https://www.youtube.com/watch?v=owiwCIhc0I0
- Vinken: najaar 20 miljoen, voorjaar 5 miljoen
- https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S0003552119300019 12.000 v Chr, Catalonië
- Daarna liet hij een duif van zich uit, om te zien, of de wateren gelicht waren van boven den aardbodem. 9 Maar de duif vond geen rust voor het hol van haar voet; zo keerde zij weder tot hem in de ark; want de wateren waren op de ganse aarde; en hij stak zijn hand uit, en nam haar, en bracht haar tot zich in de ark. 10 En hij verbeidde nog zeven andere dagen; toen liet hij de duif wederom uit de ark. 11 En de duif kwam tot hem tegen den avondtijd; en ziet, een afgebroken olijfblad was in haar bek; zo merkte Noach, dat de wateren van boven de aarde gelicht waren. 12 Toen vertoefde hij nog zeven andere dagen; en hij liet de duif uit; maar zij keerde niet meer weder tot hem
- Kreta, paleis van koning Minos
- https://youtu.be/ooeIo5wpYFo
- torpor Verkleumd Common poorwill - nutalls nachtzwaluw In 1946 ontdekte Dr. Edmund Jaeger tot zijn verbazing dat de nuttalls nachtzwaluw, de kleinste nachtzwaluw in Noord- Amerika (Californië) koud kon aanvoelen en geen ademhaling of hartslag leek te hebben. Deze kortdurende toestand van verstarring helpt de vogel niet alleen door koude perioden als voedsel schaars is, maar ook tijdens droge perioden in de zomer. De nuttalls is een van de zeer weinige vogels die winterslaap houden. Zijn temperatuur daalt tot 6 Cº, veel lager dan bij andere vogels. Verschillende tropische dieren houden daarentegen een ‘zomerslaap', maar buiten de tropen komt dit bijna niet voor.
- Linnaeus met Eckmark in 1757 de volgende passage over zwaluwen: ‘Die overwinteren onder water. Tegen het eind van de zomer gaan ze in groepen naar de oevers van stromen en beken, onder voortdurend gekwetter: dan gaat er eerst een zitten op een rietstengel of een bies, dan komt er een tweede of een derde bij, en zo groeit dat aantal gestaag aan, tot de stengel doorbuigt onder het gewicht en met vogels en al onder water verdwijnt. Tijdens de eerste dagen van de bladmaand duiken ze weer op door een wonderbaarlijke speling der natuur, en kondigen het mooiste jaargetijde aan.
- Charles Morton 1709. Zwaluwen en ooievaars
- De eerste en meest bekende Pfeilstorch was een witte ooievaar geschoten in 1822 in de buurt van het Duitse dorp Klütz , in de deelstaat Mecklenburg-Vorpommern .
- English: Mediaeval sketch by Matthew Paris in his Chronica Majora (1251) of a Crossbill, Loxia curvirostra, holding a fruit in its beak. He has extended a line of the text into the margin below the drawing, with the Latin words Alaudis parum majores ('a little bigger than Larks’). Matthew Paris recorded in the text that the birds were "a little bigger than Larks, and eat the pippins of the apples [pomorum grana] but no other part of them... They had the parts of the beak crossed [cancellatas] by which they divided the apples as with a forceps or knife." The birds had rarely been seen before, but irrupted into Britain in large numbers in that year, causing damage to orchards. This is a file from the Wikimedia Commons. Information from its description page there is shown below. Commons is a freely licensed media file repository. You can help.
- Voor korteafstandstrekkers
- Tiiftjaf: korte trekonrust Fitis: langere trekonrust
- De V-formatie is een vliegpatroon van vogels of vliegtuigen waarbij een op kop vliegt en de anderen in twee schuine lijnen erachter. Ganzen vliegen tijdens de vogeltrek in V-formatie omdat het energie bespaart ten opzichte van het achter elkaar vliegen. Pelikanen die in een V-formatie vliegen hebben een 11,4 - 14,5% lagere hartslag dan wanneer ze dezelfde vlucht alleen doen[1]. De tipwervelingen van de vogels, die weerstand vormen, worden deels onderdrukt doordat er een andere vogel naast vliegt, de formatie kan beschouwd worden als één groot vliegtuig i.p.v. verscheidene kleinere. Overigens hebben de voorste vogels het minste te doen. De lift veroorzaakt door de formatie geeft een onderdruk boven de vogels. Deze onderdruk zuigt de lucht voor de formatie naar boven. De voorste vogels ondervinden dus een opwaartse luchtstroom. Hierdoor moeten kunnen ze langer in glijvlucht blijven en sparen ze zo tot 14% energie uit[1]. Tijdens het vliegen wisselen de vogels elkaar af om de werklast te spreiden.
- Foto Joop van Houdt Hoogte 185 meter
- 11.000 spreeuwen uit Baltisch gebied gevangen rond Den Haag Ringen, vervoerd naar Zwitserland Juvenielen vervolgen zuidwestelijke route Oiuderen gingen noordwestelijk naar Engeland
- Gustav Kramer jaren ‘40
- Emlen funnel An Emlen funnel is a bird cage shaped like an inverted cone, used to study bird behaviour, in particular birds' migratory instincts. It is named after S T and J T Emlen who introduced the technique in 1966
- Sharp-tailed sandpiper
- Fig. 2. Demonstrating the use of the magnetic field as a compass. Orientation of European Robins in cages in spring with the magnetic field as the only cue in the geomagnetic field (left) and in an experimental magnetic field of the same intensity and inclination, but with north shifted by 120° to east-southeast (right). Triangles: mean headings of individual birds; arrows: mean vectors in relation to the radius of the circle = 1. Inner circles are the 5% (dotted) and the 1 % significance border of the Rayleigh test for statistical significance (data from W. Wiltschko et al. 2001). Unless provided in the caption above, the following copyright applies to the content of this slide: © 2009 by The American Ornithologists' Union
- Floriano Papi 1972 onderzoek bij postduiven
- Floriano Papi 1972 onderzoek bij postduiven
- Bron: www.vogeltrekatlas.nl
- Meeste vogels vliegen 150 to 600
- Foto Jan Kolsters, Eersel Vink Keep Groenling
- https://www.researchgate.net/publication/270033992_David_Lack_and_the_birth_of_radar_ornithology https://vogelwacht-utrecht.nl/wp-content/uploads/2013/04/ROBIN-KB1.pdf https://www.britishbirds.co.uk/wp-content/uploads/article_files/V52/V52_N08/V52_N08_P258_267_A056.pdf
- Extrapolatie telgegevens komt neer op 5,4 miljoen
- https://www.naturetoday.com/intl/nl/nature-reports/message/?msg=22319 15-OKT-2015 - Het is half oktober, midden in de najaarstrek van vogels. Meestal noteren vogeltrektellers in Nederland en België tienduizenden vogels op de telposten deze dagen. Vinken, graspiepers en lijsters domineren de trek overdag. Het weer in het weekend van 10 en 11 oktober leek perfect voor vogeltrek met een naar het noordoosten draaiende wind. Echter, het aantal vogels dat op de telposten langskwam viel behoorlijk tegen. Toch maakten trekvogels wel degelijk in groten getale optimaal gebruik van deze ideale meewind, alleen waren ze niet te zien. De vogels vlogen te hoog, en vlogen vooral ’s nachts. De rader pikte er van 8 tot 12 oktober wél bijna 57 miljoen op.
- https://www.naturetoday.com/intl/nl/nature-reports/message/?msg=22319
- https://www.knmi.nl/over-het-knmi/nieuws/neerslagradar-toont-opvliegen-vogels-door-vuurwerk
- Elk jaar is de vogeltrek weer een fascinerend fenomeen. Welke vogels zijn dat en hoe herken je ze? Waarom komen ze vandaan en waar gaan ze naar toe? Waarom trekken ze die soms enorme afstanden? En hoe weten we dat allemaal? In een boeiende lezing, met filmbeelden, foto’s en geluiden, gaat vogelkenner Dick de Vos in op deze en andere vragen. Dick heeft, met mede-auteur Sam Gobin, recent de Veldgids Vogelzang uitgebracht en is auteur van een reeks andere boeken over natuur en vogels. Deze zijn op de ochtend met korting te koop.
- 15% van de 1.800 trekvogelsoorten wereldwijd worden ernstig met uitsterven bedreigd, voornamelijk door de jacht, het verlies van habitat en de effecten van klimaatverandering. Deze cijfers werden bekend gemaakt naar aanleiding van de Dag van de Trekvogel (10 mei), die als doel heeft bewustwording te creëren over de bescherming van trekvogels en hun habitat.
- https://www.sovon.nl/nl/persberichtklimaatindicator https://www.animalstoday.nl/trekvogels-bedreigd-door-klimaatverandering/