1. Kamila Grochowska & Magdalena Kossowska http://gamifikacjaonline.blogspot.com/
Piramida elementów gamifikacyjnych. Przebieg procesu gamifikacji.
Gamifikacja często jest krytykowana za to, że w sposób powierzchowny wykorzystuje system
punktów w kontekstach nie związanych z grami. Takie fasadowe wykorzystanie elementów
gry nazywane bywa w języku angielskim pogardliwie "pointsification" (punktyfikacja)
(Robertson, 2010). Skuteczna gamifikacja, czyli taka, która wzmaga zaangażowanie,
sprawia przyjemność a zarazem przyczynia się np. do wzrostów obrotów danej firmy,
wymaga czegoś więcej niż tylko stworzenia pozoru gry.
Kolejnym elementem gamifikacji podlegającym ciągłej krytyce – jest wykorzystanie jako
podstawowego motoru działań – motywacji zewnętrznej. Metaanaliza 128 badań
dotyczących motywacji w warunkach edukacyjnych przeprowadzona przez Deci, Koestner i
Ryan (2001) wykazała, że prawie wszystkie formy nagradzania (poza nie – kontrolującymi
nagrodami werbalnymi) powodowały spadek motywacji wewnętrznej. Osoby, które planują
wykorzystać gamifikację jako narzędzie w swojej pracy powinny mieć zatem na
uwadze fakt, że zapewniając użytkownikom nagrody (motywacja zewnętrzna)
obniżamy tym samym ich motywację wewnętrzną. Jak mówi Gabe Zichermann w swojej
książce Gamification by design (2011): „Jeśli dasz jednostce nagrodę, musisz utrzymywać ją
w tej pętli na zawsze” (str. 27).
To, o czym należy pamiętać to: zamiast koncentrować się na systemie punktów i nagród,
gamifikacja mająca sens pozwala na głęboką integrację elementów i mechanizmów gry do
kontekstów z grami nie związanymi. Skuteczna gamifikacja pozwala na przedłożenie celów i
potrzeb klientów/użytkowników ponad potrzeby organizacji. Jeśli uda się połączyć pozytywne
i znaczące doświadczenia oparte na elementach gry z kontekstem organizacyjnym, wtedy
można spodziewać się długofalowych korzyści. Należy także mieć na uwadze, że te same
aktywności nie zawsze będą dla wszystkich tak samo znaczące. Zatem osoby wdrażające
gamifikację powinny zadbać o to, żeby zapewnić użytkownikom zróżnicowane zadania, tak
by każdy mógł kształtować swoją aktywność zgodnie z własnymi upodobaniami.
Prostym a zarazem niezwykle eleganckim wykorzystaniem skutecznej gamifikacji jest pomysł
Szwedów (Volkswagen, 2009), mający na celu zachęcenie przechodniów do używania
normalnych schodów – zamiast schodów ruchomych.

2. Kamila Grochowska & Magdalena Kossowska http://gamifikacjaonline.blogspot.com/
Interesującym przykładem jest portal mint.com, w którym wykorzystane są elementy
gamifikacji do ustalania celów na które decydujemy się oszczędzać pieniądze oraz portal
Duolingo do nauki języków obcych: http://duolingo.com.
Elementy gry
Jakie elementy gry można wykorzystać w procesie gamifikacji? Pierwszym co nasuwa się na
myśl jest zapewne tzw. triada PBL czyli punkty, odznaki i tablice liderów (ang. point, badges,
leaderboards). Jednak jak powiedziano wyżej, w gamifikacji chodzi o co innego niż zwykłe
dodanie sytemu punktów np. do zadań wykonywanych w klasie czy stworzenie rankingu w
przypadku zadań rekrutacyjnych. Użyteczną i przejrzystą typologię elementów gry
zaproponował Kevin Werbach.
Dynamika gry to tak zwany „większy obraz”, całość konceptualna doświadczenia mająca na
nie istotny wpływ. Również wytwarzanie więzi społecznych, które są bardzo ważne w
kreowaniu doświadczenia i wspomnień, powinna być tu podkreślona.
Mechanika gry, to zasady i nagrody, które sprawiają, że gra jest angażująca, zabawna,
satysfakcjonująca (czy wzbudza inne emocje zaprojektowane przez autora gamifikacji). Ma
ona wpływ na motywowanie i angażowanie graczy i ich dalszych działań.
Elementy gry to najbardziej powierzchowny poziom doświadczenia, którym są określone
instrukcje. Adaptowanie wyżej wspomnianych elementów w konkretnych celach.
Osoby zainteresowane zachęcamy do zapoznania się także z tzw. oktoanalizą
zaproponowaną przez Yu-kai Chou: http://www.yukaichou.com/gamification-
examples/octalysis-complete-gamification-framework/.

3. Kamila Grochowska & Magdalena Kossowska http://gamifikacjaonline.blogspot.com/
Poniżej znajduje się oktoanaliza elementów gry Diablo. Ten sam szablon można
wykorzystać do tworzenia systemów opartych na gamifikacji.
Zdjęcie pobrane ze strony: http://www.yukaichou.com
Aby dobrze przygotować proces gamifikacji Andrzej Marczewski proponuje zadać sobie 8
pytań:
1. Wiem dokładnie CO zamierzam zgamifikować (jaką aktywność? Z jakich elementów
się ona składa? Na jakie etapy jest podzielona? Itd.)
2. Wiem DLACZEGO chcę to zrobić (co zamierzasz osiągnąć poprzez proces
gamifikacji? Jakie są korzyści dla organizacji? A jakie dla użytkowników?)
3. KTO będzie użytkownikiem czyli kim są Twoi gracze? Musisz to wiedzieć dokładnie,
po to by zastanowić się I zaprojektować dla nich angażujące aktywności.
4. JAK masz zamiar zgamifikować daną aktywność? Jakie elementy gry sprawdzą się
najlepiej? Czy chcesz użyć systemu nagród czy będziesz polegał na motywacji
wewnętrznej?
5. JAK masz zamiar zbierać dane? Skąd będziesz wiedział, że odniosłeś (-aś) sukces?
6. JAK masz zamiar testować system na użytkownikach? Wszystkie elementy
gamifikacji powinny być sprawdzone na grupie osób pochodzących z grupy
docelowej dla której przygotowywany jest system.
7. CO zrobisz, gdy dostaniesz informację zwrotną? Ma ona tylko wtedy sens jeśli ją
wykorzystasz.
8. W JAKI SPOSÓB dasz o tym znać światu? Dopilnuj, aby usłyszał on o Twoim
pomyśle

4. Kamila Grochowska & Magdalena Kossowska http://gamifikacjaonline.blogspot.com/
Punkty 6 i 7 powinny być powtarzane w zależności od potrzeby. Następnie należy powtórzyć
wszystkie punkty od 5 do 8. W zależności od otrzymanych informacji zwrotnych – zmieniaj i
ulepszaj swój system.
Powyższe pytania tworzą tak zwany mindset – czyli nastawienie na wyzwania jakie
stanowi wprowadzenie systemu gamifikacji w życie. Interesujący, a zarazem przejrzysty
poradnik krok po kroku stworzony został przez Kevina Werbacha. Poniżej przedstawione
jest 6 punktów według których dokonuje się proces gamifikacji.
Zdefiniuj swoje biznesowe cele. Czemu chcesz użyć tego systemu? Jakie korzyści będzie
miała Twoja firma, lub jakie osiągnie inne cele, takie jak, przykładowo, zwiększenie
motywacji innych do zmiany swoich zachowań? Ważne jest spisanie powyższych celów i ich
weryfikacja na każdym etapie tego procesu. Na tym etapie istotne jest określenie celu
(celów) głównego, który chcemy osiągnąć na końcu a nie skupianie się na szczegółach i
środkach które pomogą nam to osiągnąć. Jednym słowem, jeśli twój zgamifikowany system
będzie efektowny zgodnie z założonym planem jakie korzyści będzie on generował dla
Twojej organizacji?
Określ pożądane zachowania. Co chciałbyś aby twoi potencjalni gracze wykonywali?
Jakimi metodami zmierzysz czy daje to pożądane efekty? Powyższe zachowania maja
promować założone przez ciebie wcześniej cele biznesowe, mimo że może to mieć
charakter pośredni. Na przykład, twoim celem biznesowym może być zwiększenie sprzedaży
produktu jednak będzie chciał to osiągnąć przez to by twoi klienci (aktualni czy potencjalni)
spędzali więcej czasu na stronie internetowej firmy. Jednak, nie zapominaj, że istotne jest nie
tylko opisanie powyższych zachowań, ale również określenie w jaki sposób pomogą one dla
stworzonego systemu w osiągnięciu celu. Dlatego też ważne jest by włączyć w niego metodę
informacji zwrotnej dla graczy, która pozwoli im śledzić jak dobrze radzą sobie z konkretnymi
zachowaniami celowymi i angażują w nie.
Zdefiniuj kim są Twoi gracze. Kim są osoby, które mają uczestniczyć w stworzonej przez
Ciebie zgamifikowanej aktywności? Jakie jest ich odniesienie wobec Ciebie i twojej firmy
(klienci – potencjali, aktualni; pracownicy, innego rodzaju społeczność docelowa)? Możesz
opisać swoją grupę docelową demograficznie (np. wiek, płeć, wykształcenie),
psychologicznie (wartości, osobowość), poprzez preferencję rodzajów gier czy też za
pomocą innej struktury. Musisz mieć świadomość nie tylko do kogo chcesz skierować swój
system, ale również jakie elementy gier, ich strukturę, może tu zastosować by wzbudzić
zaangażowanie (przykładowo czy lepsza będzie gra oparta na współzawodnictwie czy też na
współpracy).
Scharakteryzuj pętle aktywności. Jest to ważny aspekt określania tego jak będziesz
motywować graczy do angażowania się w stworzony system. Przede wszystkim opisz na
czym polegać będzie Twój system informacji zwrotnej – jak będzie wyglądał, w jaki sposób
będzie zachęcał do dalszej aktywności, jak będzie motywował (Pamiętaj, że nagradzanie jest
tylko jednym z rodzajów motywacji). Po drugie, jak ( i czy w ogóle) gracze będą informowani
o swoich postępach? Będzie to odnosiło się do narzędzi, które nie tylko mają zachęcać
nowych użytkowników, ale również podtrzymywać zaangażowanie tych bardziej już
doświadczonych i uczestniczących w aktywnościach już od jakiegoś czasu.
Nie zapominaj o zabawie. Mimo, że ten element jest bardziej abstrakcyjny niż pozostałe
jest tak samo istotny. Przemyśl ten aspekt dość porządnie – czy Twoja gra, po usunięciu
wszystkich ewentualnych elementów nagradzających, może być uważana za przyjemną i
zabawną? Określ jakie elementy systemu mogą wpływać pozytywnie na motywację i

5. Kamila Grochowska & Magdalena Kossowska http://gamifikacjaonline.blogspot.com/
zaangażowanie graczy nawet po usunięciu elementów, które mogą na to wpływać
zewnętrznie (nagrody).
Użyj odpowiednich narzędzi. Dochodząc już do tego momentu na pewno zdefiniowałeś już
swoje cele, określiłeś elementy gier i grupę docelową jak też inne aspekty swojego systemu
gamifikacyjnego. Jeśli nie, musisz teraz zastanowić się jak będzie on wyglądał (jakie
elementy gier użyjesz, jakie doświadczenie chcesz stworzyć dla graczy itd.). Jakie narzędzia
będą istotne w zaadaptowaniu stworzonego systemu w użyciu? Określ czy będziesz on
używany głównie na komputerach (jakiego typu), komórkach czy innego rodzaju sprzęcie.
Również może opisać tu jaki rodzaj informacji zwrotnej, nagród, jak tez innego rodzaju
wzmocnień motywacyjnych i zaangażowania mogą otrzymać Twoi gracze. Na końcu
przemyśl czy wspomniane wyżej aspekty łączą się z powyżej wymienionymi punktami, w
szczególności z celami biznesowymi.
Dodatkowe źródła:
1. Pomysł jak zgamifikować własne życie: http://lifehacker.com/5975824/gamify-your-life-a-
guide-to-incentivizing-everything
2. Jak zgamifikować własną karierę: http://marczewski.me.uk/2013/04/03/the-gamification-of-
a-career/
3. Blog Adama Marczewskiego na temat gamifikacji: http://marczewski.me.uk
4.Blog Yu-Kai Chou poświęcony analizie zjawiska gamifikacji: http://www.yukaichou.com
5. Hunicke, R, Le Blanc, M., & Zubek, R. (). MDA: A formal approach to game design and
game research. Źródło www.cs.northwestern.edu/~hunicke/pubs/MDA.pdf