1. Grammatica
De relativo et interrogativo
pronominibus
LINGVA LATINA PER SE ILLVSTRATA
Ansgarius Legionensis
2. Pronomen relativum
SINGVLARIS PLVRALIS
MASC. FEMIN. NEVTR. MASC. FEMIN. NEVTR.
NOM. qui quae quod qui quae quae
ACCVS. quem quam quod quos quas quae
GEN. cuius quorum quarum quorum
DAT. cui quibus
ABL. quô quâ quô quibus
3. Pronomen relativum suum trahit nomen ex eo
quod relationem alicuius vocabuli dicit.
Iulius est dominus, qui magnam villam habet
Oratio principalis Oratio subordinata
SINGVLAR IS PLVRAL IS
MASC. FEMN. NEVTR. MASC. FEMIN. NEVTR.
NOM. qui quae quod qui quae quae
ACVS. quem quam quod quos quas quae
GEN. cuius quorum quarum quorum subiectum
DAT. cui quibus
ABL. quo qua quo quibus
4. El pronombre relativo recibe este nombre
porque hace referencia a otro término.
Iulius est dominus, qui magnam villam habet
Oratio principalis Oratio subordinata
SINGVLAR IS PLVRAL IS
MASC. FEMN. NEVTR. MASC. FEMIN. NEVTR.
NOM. qui quae quod qui quae quae
ACVS. quem quam quod quos quas quae
GEN. cuius quorum quarum quorum subiectum
DAT. cui quibus
ABL. quo qua quo quibus
5. • Pronomen relativum principalem subordinatae
subsequenti instar nexus sententiae eo
coniungit pacto, ut quasi adiectivum cuiusdam
membri primae insiti sententiae secunda
subordinataque evadat sententia. Qua enim
causa sententias huiusmodi pronomine inductas
adiectivas quoque nuncupare sumus assueti.
Videmus virum qui audet [virum audacem]
• Quod ut effici possit, illud est necesse, ut
terminus referens cum pronomine relativo
genere et numero congruat.
6. • El pronombre relativo une -a manera de nexo-
de tal forma la oración principal con la
subordinada, que ésta última resulta ser casi
un adjetivo que se predica de un término
contenido en la oración principal.
• Por este motivo hemos dado también en
llamar a estas oraciones adjetivas.
Vemos a un hombre que se atreve [un hombre atrevido]
• Para que esto pueda ocurrir, es necesario que
el término de referencia concierte con el
pronombre relativo en género y número.
8. SINGVLAR IS PLVRAL IS
MASC. FEMIN. NEVTR. MASC. FEMIN. NEVTR.
NOM. qui quae quod qui quae quae
ACVS. quem quam quod quos quas quae
GEN. cuius quorum quarum quorum
DAT. cui quibus
ABL. quô quâ quô quibus
9. Iulius est dominus, qui magnam villam habet
Oratio principalis Oratio subordinata
SINGVLAR IS PLVRAL IS
MASC. FEMN. NEVTR. MASC. FEMIN. NEVTR.
NOM. qui quae quod qui quae quae
ACVS. quem quam quod quos quas quae
GEN. cuius quorum quarum quorum subiectum
DAT. cui quibus
ABL. quo qua quo quibus
10. Oratio subordinata
Iulii villa, quam Aemilia atque liberi habitant,
magna est atque multa cubicula habet.
Oratio principalis
SINGVLARIS PLVRALIS
MASC. FEMIN. NEVTR. MASC. FEMIN. NEVTR.
obiectum directum
NOM. qui quae quod qui quae quae
ACVS. quem quam quod quos quas quae
GEN. cuius quorum quarum quorum
DAT. cui quibus
ABL. quo qua quo quibus
11. Oratio subordinata
Aemilia, cuius liberi in horto villae sunt, Iulium
SINGVLARIS PLVRALIS
videt. MASC. FEMIN. NEVTR. MASC. FEMIN. NEVTR.
Oratio principalis NOM. qui quae quod qui quae quae
ACVS. quem quam quod quos quas quae
GEN. cuius quorum quarum quorum
DAT. cui quibus
ABL. quo qua quo quibus
complementum substantivi
12. Oratio subordinata
Aemilia, cui filia Iulia rosam monstrat,
osculum SINGVLARIS PLVRAL IS
MASC. FEMIN. NEVTR. MASC. FEMIN. NEVTR.
NOM. qui quae quod qui quae quae
Iuliae dat.
Oratio principalis
ACVS. quem quam quod quos quas quae
GEN. cuius quorum quarum quorum
DAT. cui quibus
ABL. quo qua quo quibus
obiectum indirectum
13. Oratio subordinata
Villa Iulii, in qua multae rosae atque lilia sunt,
SINGVLAR IS PLVRALIS
MASC. FEMIN. NEVTR. MASC. FEMIN. NEVTR.
pulchra est. NOM. qui quae quod qui quae quae
ACVS. quem quam quod quos quas quae
Oratio principalis GEN. cuius quorum quarum quorum
DAT. cui quibus
ABL. quo qua quo quibus
complementum
circumstantiale
14. Oratio subordinata
Liberi Aemiliae, quorum libri in mensa sunt,
rosas in horto carpunt.
Oratio principalis
SINGVLAR IS PLVRAL IS
MASC. FEMIN. NEVTR. MASC. FEMIN. NEVTR.
NOM. qui quae quod qui complementum substantivi
quae quae
ACVS. quem quam quod quos quas quae
GEN. cuius quorum quarum quorum
DAT. cui quibus
ABL. quo qua quo quibus
15. Oratio subordinata
Horti rosae, quibus liberi Aemiliae
delectantur,
pulchrae sunt.
Oratio principalis
SINGVLARIS PLVRALIS
MASC. FEMIN. NEVTR. MASC. FEMIN. NEVTR.
NOM. qui quae quod complementum agens
qui quae quae
ACVS. quem quam quod quos
(ablativus instrumentalis)
quas quae
GEN. cuius quorum quarum quorum
DAT. cui quibus
ABL. quo qua quo quibus
16. Oratio subordinata
Syrus et Leander servi, quos Iulius in via videt,
duos saccos in umeris portant.
Oratio principalis
SINGVLARIS PLVRALIS
MASC. FEMIN. NEVTR. MASC. FEMIN. NEVTR.
NOM.
ACVS.
qui
quem
quae
quam
quod
quod
qui
quos
quae
quas
quae
quae
obiectum directum
GEN. cuius quorum quarum quorum
DAT. cui quibus
ABL. quo qua quo quibus
17. Oratio subordinata
Iulius Aemiliaque, quibus liberi rosas monstrant,
oscula liberis dant.
Oratio principalis
SINGVLARIS PLVRAL IS
MASC. FEMIN. NEVTR. MASC. FEMIN. NEVTR.
NOM.
ACVS.
qui
quem
quae
quam
quod
quod
qui
quos
obiectum indirectum
quae
quas
quae
quae
GEN. cuius quorum quarum quorum
DAT. cui quibus
ABL. quo qua quo quibus
18. Oratio subordinata
Syra Iulium dominum, qui in lecto dormit,
videt atque audit.
Oratio principalis
SINGVLARIS PLVRALIS
MASC. FEMIN. NEVTR. MASC. FEMIN. NEVTR.
NOM.
ACVS.
qui
quem
quae
quam
quod
quod
qui
quos
quae
quas
quae
quae
subiectum
GEN. cuius quorum quarum quorum
DAT. cui quibus
ABL. quo qua quo quibus
19. Marcus et Quintus parvis in cubiculis
Oratio principalis
dormiunt, quorum fenestrae parvae aut nullae
Oratio subordinata
SINGVLARIS PLVRALIS
sunt. MASC. FEMIN. NEVTR. MASC. FEMIN. NEVTR.
NOM. qui quae quod qui quae quae
ACVS. quem quam quod quos quas quae
GEN. cuius quorum quarum quorum
DAT. cui quibus
ABL. quo qua quo quibus
complementum substantivi
20. Oratio subordinata
Lilia, quae in horto sunt, Iulia carpit.
Oratio principalis
SINGVLARIS PLVRALIS
MASC. FEMIN. NEVTR. MASC. FEMIN. NEVTR.
NOM. qui quae quod qui quae quae
subiectum ACVS. quem quam quod quos quas quae
GEN. cuius quorum quarum quorum
DAT. cui quibus
ABL. quo qua quo quibus
23. De sententiis subordinatis relativis
sive adiectivis
Quarum duo sunt genera:
• Indicativo instructae
Nullam aliam nisi relativam vim habent
• Caesar speculatores ad hostes misit, qui eorum
castra vident
24. Oraciones subordinadas de relativo o
adjetivas
Hay dos clases:
• Con modo indicativo
Tienen un valor puramente relativo
• Caesar speculatores ad hostes misit, qui eorum castra
vident
• César envío espías hacia los enemigos, que ven sus
campamentos.
25. De sententiis subordinatis relativis
sive adiectivis
• Coniuctivo modo instructae
• Aliam significationem additam habent, sive finalem, sive
consecutivam, sive causalem, sive concesivam...
• Caesar speculatores ad hostes misit, qui eorum
castra viderent
• Non sum is, qui talia faciat
• Gratulor tibi, qui ita cogites
• Omnes laudamus Romam, quam nunquam
viderimus
26. Oraciones subordinadas de relativo o
adjetivas
• Con modo subjuntivo
• Tienen además alguna otra significación añadida, o bien final,
o consecutiva, o causal, o concesiva...
• Caesar speculatores ad hostes misit, qui eorum castra viderent
[...para que vieran]
• Non sum is, qui talia faciat No soy de tal forma de ser que me
dedique a hacer esas cosas.
• Gratulor tibi, qui ita cogites Te felicito por pensar así.
• Omnes laudamus Romam, quam nunquam viderimus
Todos alabamos a Roma, aunque nunca la hayamos visto.
28. • Pronomen interrogativum fere eamdem atque
relativum speciem praebet paucissimis formis
exceptis.
• A quo relativo pronomine illud discriminis
habet, quod interrogativum in quaestionibus
ponendis usum habet -id quod numquam
relativum- atque id relationem ullam alterius
sententiae dicere numquam videres ...
29. • El pronombre interrogativo presenta casi el
mismo aspecto que el pronombre relativo, con
unas pocas excepciones.
• Se diferencia del relativo en que el
interrogativo se emplea para introducir
preguntas, y porque no indica ninguna
referencia a un término concreto de otra
oración, con el que pueda concertar.