6. 6
YANGINLA MÜCADELE:
1. GİRİŞ, EMNİYET VE YÖNTEMLER:
YANGINLA MÜCADELE İLERİ EĞİTİMİ; KAPTANLARA, GÜVERTE ZABİTLERİNE,
MAKİNE ZABİTLERİNE VE ORGANİZASYONDAKİ KİLİT PERSONELE, METOTLAR
DÂHİLİNDE YANGINLA MÜCADELE İÇİN PERSONELİ EN İYİ ŞEKİLDE
KULLANMAYI HEDEFLEMİŞTİR. YANGIN SÖNDÜRME TEÇHİZATININ BAKIM,
TUTUM VE KONTROLLARI, TEHLİKELİ YÜK YANGINLARINDA TEHLİKE
UYGULAMALARI VE BU TİP YANGINLARLA MÜCADELE İÇİN EMNİYET
METOTLARININ ÖĞRENİLMESİ GEREKMEKTEDİR.
BUNA GÖRE:
YANGIN EMNİYET VE YÖNTEMLERİ:
YANGIN TEORİSİ VE YANGIN ÖNLEME BİLGİSİ.
DÜZENLİ EĞİTİM VE UYGULAMA.
HERHANGİ BİR EMERCENSİ YANGIN HAZIRLIĞI.
KAÇIŞ YOLLARI BİLGİSİ.
DUMAN VE ZEHİRLİ GAZLARIN TEHLİKELERİNE İLİŞKİN BİLGİLER.
DÜZENLİ KONTROL VE BAKIM TUTUM.
A. YANGIN BULMA TEÇHİZATI.
B. SABİT YANGIN SÖNDÜRME TEÇHİZATI.
C. TAŞINABİLİR YANGIN SÖNDÜRÜCÜLER.
D. SEYYAR/TAŞINABİLİR TİP YANGIN SÖNDÜRÜCÜLER.
E. BASINÇLI HAVA İLE ÇALIŞAN TENEFFÜS CİHAZLARI.
F. KİŞİSEL YANGIN DONANIMI.
7. 7
2. YANGIN TEORİSİ:
YANGININ OLUŞMASI İÇİN GEREKEN ŞARTLAR:
A. YANICI MADDELERİN MEVCUDİYETİ.
B. OKSİJENİN MEVCUDİYETİ.
C. ISI KAYNAKLARI.
YANGIN ÜÇGENİ:
YANMANIN GERÇEKLEŞEBİLMESİ İÇİN 3 FAKTÖRÜN MUTLAKA BİR ARADA
BULUNMASI GEREKMEKTEDİR. BU DURUM YANGIN ÜÇGENİ OLARAK
TANIMLANMAKTADIR. 3 FAKTÖRDEN BİRİNİN ORTADAN KALDIRILMASI
DURUMUNDA ÜÇGEN ÇÖKER VE YANMA SONA ERER.
DÖRDÜNCÜ FAKTÖR İSE YANMA SIRASINDA ORTAYA ÇIKMAKTADIR. BU
FAKTÖR YAKIT, OKSİJEN VEYA ISI ARASINDA ZİNCİRLEME REAKSİYON
OLUŞTURMAKTA VE YANGIN ÜÇGENİNİN GENİŞLEYEREK YANGIN
DÖRTGENİNE DÖNÜŞMESİNE NEDEN OLMAKTADIR.
BUNDAN DOLAYI, OKSİJEN, ISI, YAKIT VEYA ZİNCİRLEME REAKSİYONLA
OLUŞAN 4 FAKTÖRDEN BİR VEYA BİRDEN FAZLASININ ORTAMDAN
KALDIRILMASI, SÜREKLİ YANMANIN DURMASINA NEDEN OLACAKTIR.
YANMANIN OLUŞMASI İÇİN YANMA
ÜÇGENİNİN TEŞEKKÜL ETMESİ
GEREKİR.
YANMA: ISI, OKSİJEN VE YANICI MADDENİN UYGUN KOŞULLAR ALTINDA
BİR ARAYA GELMESİ İLE OLUŞAN KİMYASAL BİR REAKSİYONDUR.
DİĞER BİR TARİFLE: YANMA : ( COMBUSTİON ) YANICI MADDENİN TUTUŞMA
SICAKLIĞINA ISITILDIĞINDA OKSİJENLE VERDİĞİ EKZOTERMİK ZİNCİRLEME
REAKSİYONDUR. YANMA ISI VE IŞIK ÜRETEN HIZLI OKSİDASYONDUR.
8. 8
İDEAL YANMANIN GENEL FORMÜLÜ:
CXHY + (X+Y/4)O2 + ISI < > XCO2 + Y/2H2O + ISI ŞEKLİNDEDİR.
YANICI MADDEYİ YETERLİ OKSİJENLİ ORTAMDA KARAKTERİSTİK TUTUŞMA
SICAKLIĞINA KADAR ISITAN BİR ISI KAYNAĞI, YANMA REAKSİYONUNU
BAŞLATMAKTADIR. BU REAKSİYONDAN AYRICA ISI ENERJİSİ AÇIĞA
ÇIKMAKTADIR.
HİDROKARBONLARIN ANA TİPLERİ:
BÜTÜN YAKITLARDA İKİ ANA YANICI ELEMAN KARBON VE HİDROJEN’DİR.
PARAFİNLER CNH2N+2
OLEFİNLER VE NAFTENLER CNH2N
DİOLEFİNLER CNH2N–2
AROMATİKLER CNH2N–6
ASFALTİKLER CNH2N–4
OKSİDASYON ÇEŞİTLERİ:
A. YAVAŞ OKSİDASYON (OKSİDASYON, OKSİTLENME): ÖRNEĞİN, DEMİRİN
VE BAKIRIN OKSİTLENMESİ, CANLILARIN HÜCRE SOLUNUM OLAYLARI BİRER
YAVAŞ OKSİDASYON DUR. YANMA TARİFİNİN İÇİNE GİRMEZ. AMA YAVAŞ
OKSİDASYON ZAMANLA HIZLI OKSİDASYONA DÖNÜŞEBİLİR. ÖRNEK: BEZİR
YAĞINA BULAŞTIRILMIŞ BİR BEZ PARÇASI, NORMAL ŞARTLAR ALTINDA
KOLAYLIKLA OKSİTLENECEK VE BU OKSİTLENME SIRASINDA AÇIĞA ÇIKAN
ISI İLE SICAKLIĞI TUTUŞMA DERECESİNE KADAR ZAMANLA YÜKSELEREK
KENDİLİĞİNDEN ALEVLENME MEYDANA GELECEKTİR.
B. HIZLI OKSİDASYON (COMBUSTİON, YANMA): YANMA TARİFİNDE YER
ALAN OLAY BUDUR. YANMANIN BELİRTİLERİ ALEV, ISI VE IŞIKTIR. KATI,
BUHAR VE GAZ HALİNDEKİ MADDELERİN YANMASI SONUCU OLUŞAN YANMA
ŞEKLİDİR.
BAZI MADDELER KATI HALDEN ÖNCE SIVI HALE DAHA SONRADA BUHAR
VEYA GAZ HALİNE GEÇEREK YANARLAR.
ÖRNEK: PARAFİN, MUM VE KATI YAĞLAR GİBİ.
BAZILARI İSE DOĞRUDAN YANABİLEN BUHAR ÇIKARIRLAR.
ÖRNEK: NAFTALİN.
YİNE BAZI MADDELER DOĞRUDAN DOĞRUYA YANABİLEN GAZLAR
ÇIKARIRLAR.
ÖRNEK: ODUN, KÖMÜR.
C. ÇOK HIZLI OKSİDASYON (EXPLOSİON, PATLAMA): GAZLARIN YANMA
ŞEKLİDİR. ORTALAMA 10 BAR BASINÇ OLUŞUR. BÜTÜN YANICI GAZLAR ALT
PATLAMA SINIRI (LOWER EXPLOSİON LİMİT = LEL) ORANINDA
BİRİKTİKLERİNDE EN UFAK BİR KIVILCIMLA PATLARLAR. AYRICA 100,000 BAR
CİVARINDA BASINÇ OLUŞTURABİLEN ÇOK HIZLI OKSİDASYON VARDIR Kİ
BUNA DA (DETONATİON) İNFİLAK DENİR. PATLAYICI MADDELERDE
MEYDANA GELİR.
ÖRNEK: DİNAMİT’ İNFİLAKIN DA BASINÇ ARTIŞI 200.000 BAR DIR.
9. 9
TEHLİKELİ MADDELER
TEHLİKELİ MADDELER; PATLAYICI, PARLAYICI, YAKICI, ZEHİRLİ, KOLAY
YANICI, MİKROP BULAŞTIRICI, RADYOAKTİF, AŞINDIRICI, KENDİ KENDİNE
TUTUŞAN, ISLANDIĞINDA YANAN VE DİĞER TEHLİKELERİ OLUŞTURAN
MADDELERDİR.
PATLAYICILAR
PATLAYICILAR; DARBE, ISI, SÜRTÜNME İLE YÜKSEK ISI VE BASINÇ
OLUŞTURAN MADDELERDİR.
KİTLE HALİNDE BİRDEN PATLAYANLAR:
DİNAMİT(% 75 TRİNİTRO GLİSERİN+% 25 DOLGU MADDESİ),
BARUT
(POTASYUM NİTRAT+KARBON+KÜKÜRT).
FIRLATILABİLEN, FAKAT KİTLE HALİNDE PATLAMAYANLAR:
FİŞEK, KAPSÜL.
PATLAMA ŞİDDETİ AZ YANGIN BAŞLATMA TEHLİKESİ OLANLAR:
HAVAİ FİŞEK.
TEHLİKESİ AZ PATLAYICILAR: FÜNYE, MAYTAP.
ŞİDDETLİ VE KİTLE HALİNDE PATLAYANLAR:
AMONYUM NİTRAT+FUEL OİL KARIŞIMI.
(1. SINIF TEHLİKELİ MADDELERİN OLUŞTURDUĞU YANGINLARDA BOL SU
KULLANILMALIDIR.)
BASINÇLI GAZLAR
BÜTÜN GAZLAR BASINÇ ALTINDA DEPOLANIR VE TAŞINIR. BU YÜZDEN
POTANSİYEL PATLAMA TEHLİKESİ OLUŞTURURLAR.
YANICI GAZLAR: LPG, HİDROJEN, ASETİLEN.
YANICI VE ZEHİRLİ OLMAYAN BASINÇLI GAZLAR: AZOT, ARGON.
YAKICILIK (OKSİTLEME)TEHLİKESİ OLAN GAZLAR: OKSİJEN.
BOĞUCU GAZLAR:CO2
TAHRİŞ EDİCİ GAZLAR: KLOR, FORMİKASİT.
TOKSİT GAZLAR: FOSGEN, HİDROJEN, FLORÜR.
(2. SINIF TEHLİKELİ MADDELERİN OLUŞTURDUKLARI YANGINLARDA GAZ
KESİLMELİDİR. KKT,CO2VE SÖNDÜRÜCÜ OLARAK KULLANILIR. AYRICA GAZ
TEHDİDİ OLAN YERLERE SOLUNUM CİHAZSIZ GİRİLMEZ.)
YANICI SIVILAR
ALEV ALABİLEN SIVILAR: TUTUŞMA NOKTASI 60,5 C°DEN AŞAĞI OLAN
MADDELER OLUP; BENZİN, BENZOL, TOLUOL, ETİL ASETAT, BUTANON,
GAZYAĞI, MOTORİN. BUTANOL.
YANICI SIVILAR: TUTUŞMA NOKTASI 60,5-93C°ARASINDA OLAN MADDELER.
KATRAN, FUEL OİL, MOTOR YAĞLARI.
(3. SINIF TEHLİKELİ MADDELER İÇİN SÖNDÜRÜCÜLER; KÖPÜK, KKT,CO2 DİR.)
YANICI KATILAR
ALEV ALAN, KOLAY TUTUŞAN KATI MADDELER: KIRMIZI FOSFOR,
MAGNEZYUM, PROKSİLİN PLASTİKLERİ, NAFTALİN, AĞAÇ TOZU, UN,
SELÜLOİT.
10. 10
KENDİ KENDİNE TUTUŞABİLEN MADDELER: BU MADDELER HAVA İLE
TEMAS EDİNCE KENDİ KENDİLERİNE TUTUŞURLAR VE KUVVETLİ ŞEKİLDE
YANARLAR. BU SEBEPTEN UYGUN AMBALAJLARDA HAVASIZ ORTAMDA
SAKLANIR; BEYAZ FOSFOR, SOYDUM, POTASYUM, KALSİYUM FOSFOR
BİLEŞİKLERİ, ALÜMİNYUM TOZLARI.
SU İLE REAKSİYONA GİREREK YANICI GAZ ÇIKARAN MADDELER: SU İLE
HATTA HAVANIN NEMİ İLE REAKSİYONA GİREREK YANICI VE PATLAYICI
OLAN HİDROJEN VE ASETİLEN GAZLARINI AÇIĞA ÇIKARIRLAR; SODYUM,
POTASYUM, KALSİYUM METALLERİ, BU METALLERİN PEROKSİTLERİ,
KALSİYUM KARPİT.
(4. SINIF TEHLİKELİ MADDELERDE ALT SINIFI MADDELERİN TAMAMI İLE
ALÜMİNYUM, MAGNEZYUM GİBİ HAFİF METALLERİN YANGINLARINDA
KESİNLİKLE SU TUTULMAZ. ÖZEL TİP KKT KULLANILIR.)
OKSİTLEYİCİ(YAKICI MADDELER)
OKSİTLEYİCİ MADDELER: BU MADDELER KENDİLERİ YANICI OLMADIKLARI
HALDE BÜNYELERİNDE YANMA İÇİN GEREKLİ OLAN OKSİJENİ
BULUNDURDUKLARINDAN YANABİLEN MADDELERLE TEMAS EDİNCE
REAKSİYON BAŞLATIRLAR; HİDROJEN PEROKSİT, PERKLORİK ASİT, SODYUM-
POTASYUM NİTRATLAR, BU METALLERİN PEROKSİTLERİ,
PERMANGANATLARI,
KALSİYUM KARBONAT, KROMİK ASİT, AMONYUM NİTRAT.
ORGANİK PEROKSİTLER: KENDİLİĞİNDEN PARLAYARAK PARÇALANMA, ÇOK
HIZLI YANMA, ŞOK VEYA SÜRTÜNME ETKİSİNE DUYARLILIK GÖSTERİRLER.
BAŞKA MADDELERLE HIZLI BİR ŞEKİLDE BİRLEŞME VE ZARAR VERME
ÖZELLİKLERİ GÖSTERİRLER; BENZOİL PEROKSİT, PER ASETİK ASİT, ASETİL
PER OKSİT ÇÖZELTİSİ.
(5. SINIF TEHLİKELİ MADDELER YANGIN YERİNDEN HEMEN UZAKLAŞTIRILMALIDIR.)
ZEHİRLİ MADDELER
ZEHİRLEYİCİ SIVI VE KATI MADDELER: ANİLİN, ARSENİK, METİL BROMİT,
KARBON TETRAKLORİT,
ÇİNKO FOSFİT, HİROSİYANİK ASİT, TALYUM TOZLARI, KURŞUN BİLEŞİKLERİ,
MAGNEZYUM VE KALSİYUM KLORATLAR, CİVA BİLEŞENLERİ, Dİ METİL
SÜLFAT, BARYUM SÜLFÜR, METİL ALKOL.
MİKROP BULAŞTIRICI MADDELER: ANTRAKS, TIBBİ ATIKLAR.
(6. SINIF TEHLİKELİ MADDELER DERİ VE GÖZDE TAHRİBAT, MİDE-BAĞIRSAK
VE SOLUNUM YOLU İLE ZEHİRLENMELERE SEBEP OLURLAR. BU MADDELER
İÇİN KORUYUCU PLASTİK ELBİSE, ELDİVEN VE ÇİZME GİYİLMELİ, SOLUNUM
CİHAZI KULLANILMALIDIR.)
RADYOAKTİF MADDELER
RADYOAKTİF MADDELER; İYONİZE IŞINLAR YAYARAK ATOM VE
MOLEKÜLLERDEKİ ELEKTRONLARI YERİNDEN KOPARMAK SURETİYLE IŞIN
HASTALIKLARI OLUŞTURURLAR. KOBALT, İRİDYUM, TEKNESYUM, SEZYUM,
AMERİSYUM.
(7. SINIF TEHLİKELİ MADDELER İÇİN YETKİLİ KURUM ÇEKMECE NÜKLEER
ARAŞTIRMA VE EĞİTİM MERKEZİDİR )
11. 11
AŞINDIRICI SIVILAR
KUVVETLİ ASİT VE BAZLARDIR. DEMİR, ALÜMİNYUM GİBİ BAZI METALLERİ
AŞINDIRDIKLARI GİBİ CANLILAR ÜZERİNDE KALICI TAHRİBAT YAPARLAR;
ASİTLER: HİDROKLORİK ASİT(TUZ RUHU),SÜLFÜRİK ASİT, NİTRİK
ASİT(KEZZAP).
BAZLAR: SODYUM HİDROKSİT(KOSTİK),POTASYUM HİDROKSİT, SODYUM
HİPOKLORİT.
(8. SINIF TEHLİKELİ MADDELERİN TEHDİDİ ALTINDAKİ YERLERDE GÖZLÜK
TAKILMALI, KORUYUCU PLASTİK ELBİSE, ELDİVEN VE ÇİZME GİYİLMELİDİR.
SEYRELTME YAPILMALIDIR. ASİTLER SU VE BAZLARLA SEYRELTİLİRLER.
BAZLAR İSE SU VE ASİTLERLE SEYRELTİLİRLER.)
DİĞER TEHLİKELİ MADDELER
YUKARIDAKİ SINIFLANDIRILMANIN DIŞINDA KALAN TEHLİKELİ MADDELER:
AMYANT, ASBEST, MALATHİON(PESTİSİT).
ZİNCİRLEME REAKSİYONUN İLAVESİ İLE YANGIN DÖRTGENİ’NİN OLUŞMASI
SÜREKLİ BİR YANMAYI İFADE EDER.
EKSOTERMİK: MADDENİN ISI ÇIKARMASI.
ENDOTERMİK: MADDENİN DIŞARIDAN GELEN ISI İLE YANMASI.
13. 13
3. YANGINLA MÜCADELE YÖNTEMLERİ:
YANGINLA MÜCADELE ARACI OLARAK GEMİLERDE DENİZ SUYUNUN
KULLANILMASI:
DENİZ SUYU GEREK YANGIN SÖNDÜRME METOTLARINDAN SOĞUTMA
ÜZERİNDEKİ ETKİSİ, GEREKSE YANGIN ÇEŞİTLERİNİN SÖNDÜRÜLMESİNDEKİ
ETKİNLİĞİ AÇISINDAN SON DERECE ÖNEMLİDİR. KULLANMA AÇISINDAKİ
AVANTAJLARININ YANINDA, BİLİNÇSİZ KULLANILMASI İLE MEYDANA GELEN
DEZAVANTAJLARI DA MEVCUTTUR.
AVANTAJLARI:
A.SOĞUTMA ÖZELLİĞİ ( SICAKLIĞIN TUTUŞMA SICAKLIĞININ ALTINA
DÜŞÜRMESİ )
B.DEPOLANMAYA İHTİYAÇ GÖSTERMEMESİ.
C.BOL MİKTARDA BULUNMASI VE KULLANMA KOLAYLIĞININ OLMASI.
D.KATI YANICI MADDELERİN İÇİNE NÜFUS EDEREK SÖNDÜRME ÖZELLİĞİ.
E.SÖNDÜRME SIRASINDA OLUŞAN BUHARIN BOĞMA ETKİSİ İLE OKSİJENİN
YANMASININ ÖNLENMESİ.
DEZAVANTAJLARI:
A.SU HASARLARINA NEDEN OLMASI.
B.GEMİNİN STABİLİTESİNİ TEHLİKEYE ATMASI.
C.ELEKTRİK SİSTEM VE DEVRELERİNE KALICI HASAR MEYDANA GETİRMESİ
VE ELEKTRİK YANGINI TEHLİKESİ OLUŞTURMASI.
D.BAZI GEMİ YÜKLERİNDE TEHLİKE MEYDANA GETİRMESİ.
( ISLANDIKLARI ZAMAN PARLAYICI GAZLAR ÇIKARAN YÜKLER)
POTASYUM, KALSİYUM, MAGNEZYUM, SODYUMLA SUYUN TEMASINDAKİ
KİMYASAL TEPKİMELER YÜKSEK SICAKLIKLARDA HİDROJEN OLUŞMASINA,
DOLAYISIYLA PATLAMALARA NEDEN OLUR.
14. 14
YANGINLA MÜCADELE ARACI OLARAK CO2 İN KULLANILMASI:
A. KOROZYON YAPMAZ.
B. ELEKTRİĞE KARŞI İLETKEN DEĞİLDİR.
C. HAVADAN AĞIRDIR ( 1,5 KAT )
D. HACMİNİN 450 KATI KADAR GENLEŞİR.
E. ZEHİRLİ DEĞİL, BOĞUCU ETKİSİ VAR. ( HAVADAKİ ORANI %5 İ AŞARSA
SOLUNUM GÜÇLÜĞÜ MEYDANA GELİR.%20 Yİ AŞARSA ÖLDÜRÜCÜ OLUR. )
F. SIKIŞTIRILINCA KOLAY SIVILAŞIR. (BASINÇ KALKINCA KATILAŞIR, BEYAZ
BİR KAR TABAKASI OLUŞTURUR.)
G. 1KG. CO2 0.56M3 GAZ OLUŞTURUR.
( CO2 İN SERBEST HACMİ 0.56 M3/KG DAN HESAPLANIR.)
H. OKSİJENİN YERİNİ ALARAK YANICI MADDEDEKİ YANMAYI BOĞMA ETKİSİ
İLE SÖNDÜRÜR.
J. KAPALI ALANLARDA KULLANILDIĞINDA ETKİNLİĞİNİ GÖSTERİR.
K. GEMİDE DEPOLANDIĞINDA SINIRLI MİKTARDA BULUNUR.
L. SICAKLIĞI DÜŞÜRME ÖZELLİĞİ YOK DENECEK KADAR AZDIR.
M.SABİT SİSTEMLERDE DEPOLANAN GAZIN % 85 İ ( 2 ) DAKİKA İÇİNDE
BOŞALMALIDIR.
N. GENEL OLARAK SABİT SİSTEMLERDE
YÜK MAHALİ İÇİN BRÜT HACMİNİN %30’ U. RO-RO’LARDA YÜK
BÖLMELERİNDEN TECRİT EDİLEN TİP EN BÜYÜK BÖLMENİN HACMİNİN
%45’İNE EŞİT HACİMDE SERBEST GAZ SAĞLANACAK KAPASİTEDE OLACAK.
BU MİKTARDAKİ GAZI SÖZ KONUSU BÖLMEYE 10 DAKİKA İÇİNDE
BASILMASINA OLANAK VERECEK SİSTEM OLACAK.
MAKİNE MAHALLERİ İÇİN BRÜT HACMİNİN %40/35’ NI KAPSAYACAK
ŞEKİLDE GAZ VERİLMESİ GEREKLİDİR.
15. 15
ÖRNEK PROBLEM: 2400 M³ HACMİNDEKİ BİR MAKİNE MAHALLİNDEKİ SABİT
SİSTEM YANGIN SÖNDÜRÜCÜ İÇİN KAÇ KG. CO2 DEPOLANMASI GEREKİR?
2400M³ X %40 = 960M³ 1KG.CO2 0.56 M³ GAZ OLUŞTURURSA
X 960 M³
________________________
X= 960÷0.56 = 1714 KG.
KARBONDİOKSİT
KARBONDİOKSİT GAZI YERALTINDAN DOĞAL OLARAK VEYA ATIK BACA
GAZLARINDAN ELDE EDİLİR. KARBONDİOKSİT GAZI - 56,6C° 'DE VE 4,16 BAR
BASINÇTA AYNI ANDA KATI, SIVI VE GAZ HALİNDE BULUNUR. GAZ İKİ AYRI
ŞEKİLDE DOLDURULABİLİR, BUNLAR GAZ VE SIVI FAZLARDA DİKİŞSİZ ÇELİK
TÜPLERE DOLDURULABİLİR. BU GAZ BASINÇ ALTINDA SIVILAŞTIĞI, SICAKLIK
ALTINDA GAZLAŞTIĞI İÇİN TSE ' NİN BELİRLEDİĞİ ( 0,75 KG / LT; TS11169 'DA)
DOLUM ORANINA GÖRE DOLUMU YAPILMAKTADIR. KARBONDİOKSİT SIVI
HALDE YATAY YÂDA DİKEY DIŞI YALITIM MALZEMELERİ İLE YALITILMIŞ,
TEK CİDARLI İÇTEN SOĞUTMA SİSTEMLİ TANKLARDA DEPOLANABİLİR. TSE
STANDARTLARINA GÖRE SIVI / GAZ KARBONDİOKSİTİN 1.SINIFININ SAFİYETİ
MİNİMUM % 99,9 2.SINIFININ SAFİYETİ MİNİMUM % 99,7 OLMALIDIR.
KARBONDİOKSİT GAZI BOĞUCU BUHARA SAHİPTİR, EMNİYET SINIRI (TLV)
5000 VPM DİR. KARBONDİOKSİT ATMOSFER BASINCINDA SIVI HALDE
BULUNMAZ, 56 BARDA KAPALI BİR KAPTA SIVI HALDE BULUNABİLİR. GAZIN
KATI FAZI OLAN KURU BUZ DERİ ÜZERİNDE SOĞUK YANIKLARI
OLUŞTURABİLİR. ATMOSFERDE YAKLAŞIK % 0,032 ORANINDA
KARBONDİOKSİT BULUNMAKTADIR, BU ORAN SOLUNUMU DÜZENLİ TUTAR
FAKAT SOLUNUMDA KARBONDİOKSİT ORANIN ARTIŞI SOLUK ALIP VERME
SAYISINI ARTTIRIR VE SOLUNUM HIZI, NORMAL SEVİYENİN % 50 ÜZERİNE
ÇIKIP, KARBONDİOKSİT KONSANTRASYONU 20,000 VPM OLANA KADAR
SOLUNUM HIZINDAKİ DEĞİŞİKLİKLER FARK EDİLEMEZ. BİRKAÇ SAAT BU
SEVİYEDE KARBONDİOKSİTE MARUZ KALININCA, BAŞ AĞRISI VE HALSİZLİK
HİSSİ ORTAYA ÇIKABİLİR, DAHA YÜKSEK KONSANTRASYONLARDA
KARBONDİOKSİT BOĞULMAYA YOL AÇABİLİR VE SOLUNUM MERKEZİNİ FELÇ
EDEBİLİR.
% 10 VEYA DAHA FAZLA ORANDAKİ ORTAMLARDA SOLUNUM, ANİ ŞUUR
KAYIPLARINA VE ANİ ÖLÜMLERE YOL AÇABİLİR. BOĞULMA BELİRTİLERİ
HIZLI VE ZOR SOLUK ALMA, HIZLI YORGUNLUK, MİDE BULANTISI, KUSMA VE
BİLİNÇ KAYBININ SONRASINDA MUHTEMELEN ÖLÜMDÜR.
ÇALIŞAN RİSKİ EN AZA İNDİRİLEREK HASTA DERHAL AÇIK HAVAYA
GÖTÜRÜLMELİ, SOLUNUM YETERSİZSE SUNİ SOLUNUM YAPILMALI VE
AMBULANS ÇAĞIRILMALIDIR. HASTA SICAK TUTULMALIDIR. SOĞUK
YANMALARINDA İSE ETKİLENEN KISMA 5 DK BOYUNCA ILIK SU VERİLMELİ
VE DAHA SONRASINDA TERMAL YANIK OLARAK TEDAVİ EDİLMELİDİR.
KARBONDİOKSİT NEM ORTAMINDA BİRAZ KOROZİFTİR. ÇEVRE SICAKLIĞINDA
KURU GAZ İÇİN NORMAL MALZEMELER UYGUNDUR.- 30 C° 'NİN ALTINDA
YALNIZCA DÜŞÜK SICAKLIK KARBON ÇELİĞİ, ÖSTENİTİK PASLANMAZ ÇELİK,
ALÜMİNYUM, BAKIR VE BU İKİSİNİN ALAŞIMLARININ KULLANILMASI UYGUN
OLUR. EYER KARBONDİOKSİT YÜKSEK BASINÇLARDA OKSİJEN ORTAMINDA
SU İLE ÇÖZÜNÜRSE, KARBON ASİTE DAYANIKLI MALZEME KULLANILMASI
UYGUN OLUR.
16. 16
HAT VE TEÇHİZAT ÜZERİNDEKİ KAÇAK TESPİTİ İÇİN SABUNLU SU
KULLANILABİLİR. EĞER TÜPÜN BOŞALTILMASI GEREKİRSE, KAPALI ALANDA
İSE ALAN BOŞALTILMALI VEYA UYGUN YER ARANMALI VE TEKRAR
GİRMEDEN ÖNCE ATMOSFER KONTROL EDİLMELİDİR. KARBONDİOKSİT
GAZININ SICAKLIK ALTINDA GAZLAŞMASINDAN DOLAYI TÜP VENTİLLERİ,
EĞER HERHANGİ BİR ISI KAYNAĞI TÜP İÇERİSİNDEKİ KARBONDİOKSİT
BASINCINI MAKSİMUM MÜSAADE EDİLEBİLİR SERVİS BASINCININ ÜZERİNE
ÇIKARIRSA, YIRTILACAK VE GAZI TAMAMEN DIŞARIYA ÇIKARACAK ŞEKİLDE
BİR PATLAMA / YIRTILMA DİSKİ İLE DONATILMIŞTIR.
KARBONDİOKSİT GAZININ YAŞAMIMIZDAKİ YERİ; METAL KAYNAĞINDA
İNERT BİR ÖRTÜ OLARAK; AMONYUM BİKARBONAT, POTASYUM KARBONAT,
KALSİYUM KARBONAT GİBİ TUZLARIN PRESİPİTASYONU, ASPİRİN,
PARACETAMOL, PENİSİLİN ÜRETİMİ, PH AYARLAYICI ASİT; ŞEKER
RAFİNASYONU; DEMİR PELETLEME, POTA YÜZEYLERİNİN SERTLEŞTİRİLMESİ;
KURŞUN KARBONAT PİGMENT ÜRETİMİNDE; DERİ TABAKALAMA, KÜRK
KORUMADA; BORULARDA KİREÇ ÖNLEYİCİ, SU ARITMA; ÇİMENTO
İYİLEŞTİRMEDE, GÜBRE OLARAK, DUMAN EFEKTİ OLARAK; HAVA YASTIĞI,
CANKURTARAN BOTLARININ ŞİŞİRİLMESİNDE, TORPİDO İTİCİ; MADENLERDE
PATLAYICI YERİNE, PATLAYICI MADDELERİN SOĞUTULMASINDA, AEROSOL
VE YANGIN TÜPLERİNDE, YANGIN SÖNDÜRME SİSTEMLERİNDE; TEHLİKELİ
SIVILARIN TRANSFERİ, PETROL ÇIKARMADA; FIÇI BİRA, COLA GİBİ
İÇECEKLERDE BASMADA; DONDURULMUŞ GIDA, MEYVE, SEBZE VE ÇİÇEK
STOKLAMASI / MUHAFAZASI; ÇABUK BOZULABİLEN MADDELERDE
PAKETLEME VE TAZELİĞİ KORUMA; BİRA, MEŞRUBAT, DONDURMA, SÜT,
TEREYAĞ, ŞARAP, MADENSUYU, LASTİK ÜRETİMİNDE VS.KARBONDİOKSİT,
ENDÜSTRİYEL UYGULAMALAR İÇİN BACA GAZLARINDAN ARITILARAK YA DA
HİDROJEN VEYA AMONYAK ÜRETİMİNİN BİR YAN ÜRÜNÜ OLARAK ELDE
EDİLİR. KATI HALDE İKEN DOĞRUDAN SÜBLİMLEŞEREK GAZ FAZINA GEÇER.
DİĞER BİRÇOK İNERT GAZ GİBİ KARBONDİOKSİTTE YANMAYI VE
OKSİDASYONU ENGELLEMEK İÇİN KULLANILIR. BUNUN YANI SIRA
SOĞUTUCU OLARAK DA KULLANILIR. - 80 C° DEKİ KATI KARBONDİOKSİT,
SIVI AZOT GİBİ GIDA ENDÜSTRİSİNDE SOĞUTMAK VE DONDURMAK İÇİN
KULLANILIR. KARBONDİOKSİT SU İÇİNDE KOLAYCA ÇÖZÜNEREK HAFİF
ASİDİK SOLÜSYONA DÖNÜŞÜR. BU YÜZDEN GENELLİKLE MİNERAL ASİTLERE
KATILAN SUYUN ASİDİTESİNİ AYARLAMAK İÇİN KULLANILIR.
ÇÖZÜNEBİLİRLİĞİ SAYESİNDE AYNI ZAMANDA BÜTÜN İÇECEKLERİN İÇİNDE
KÖPÜK OLUŞMASI İÇİN SEÇİLEN BİR ÜRÜNDÜR.
(TSE- TS 2603) TÜPÜN DIŞ RENGİ RAL 7000 DİR VE TÜPÜN PERİYODİK
BAKIMI TEST BASINCI 345 VE 450 BARLIK TÜPLER İÇİN 10 YIL, 225 BARLIK
TÜPLER İÇİN 5 YILDIR. ( TS 11169)
FİZİKSEL ÖZELLİKLERİ
HAVADAN AĞIRDIR, RENKSİZ VE KOKUSUZDUR, ATMOSFERİK BASINÇTA KATI
HALE DÖNÜŞTÜRÜLEBİLİR, BASINÇ ALTINDA İSE SIVI OLARAK BULUNUR.
KİMYASAL OLARAK ASİDİKTİR.SUDA ÇÖZÜNEBİLİR,YANMAYI DESTEKLEMEZ.
RENKSİZ, KOKUSUZ, ZEHİRSİZ HAVAYA ORANLA DAHA AĞIR BİR GAZDIR.
17. 17
ADI KARBONDİOKSİT
SEMBOL CO2
KRİSTAL YAPISI HEXAGONAL (KAPALI YAPI)
MOLEKÜLER AĞIRLIK 44.01GR / MOL-GR
KRİTİK SICAKLIK 31,1 C°
KRİTİK BASINÇ 73.82 BAR
SÜBLİMLEŞME SICAKLIĞI
(KATI->GAZA GEÇİŞ)
-78,50 C°
KAYITLI CAS NO 624-64–6
KAYNAMA NOKTASI (1 ATM) —78 C°
YOĞUNLUK (AKIŞKAN,-56,6
C°'DE)
1,1778 KG / DM³
YOĞUNLUK (GAZ,0 C°,1 ATM) 1,97 KG / M³
SPESİFİK ISI (25 C° ,1 ATM) 850 J/KG K
YOĞUNLUK (GAZ,15 C° / 0 C°,1
ATM)
1.874 KG / M3 / 1,97 KG / M³
HACİMSEL GENLEŞME (SIVI-
>GAZA, 1 ATM)
629
ÖZGÜL AĞIRLIK, GAZ
(HAVA=1)
1.555
YANGINLA MÜCADELE ARACI OLARAK HALON UN KULLANILMASI:
HALONLARIN KULLANIMI
HALONUN ÇEVRE ÜZERİNDEKİ ZARARLI ETKİLERİ BİLİNMEYE BAŞLADIKTAN
SONRA, ENDÜSTRİYEL TÜKETİCİLER VE YANGINLA MÜCADELE
SEKTÖRÜNDEKİ UZMANLAR HALON KULLANIMINI VE ATMOSFERE
YAYILIMINI AZALTMAK İÇİN İŞBİRLİĞİ YAPTILAR.
GERÇEKTE, SÖNDÜRÜCÜ TESTLERİ VE OTOMATİK SÖNDÜRME SİSTEMLERİNİN
KULLANIMI HALONLARIN ATMOSFERE YAYILMASINDA BAŞLICA NEDEN
OLMUŞTUR. HİDRO‐KLOROFLOROKARBONLAR HARİÇ OZON DELİCİ
MADDELERİN KULLANIMI YASAKLANMIŞTIR
(HİDRO‐KLOROFLOROKARBONLARDA 2020 YILINDAN SONRA
YASAKLANACAKTIR).
KULLANILAN HALON 2402, HALON 1211 VE HALON 1301 İLE PERFLUROKARBON
KULLANILAN YANGIN SÖNDÜRME SİSTEMLERİNİN KULLANILMASINA
MÜSAADE EDİLMEYECEKTİR.
18. 18
YANGINLA MÜCADELE ARACI OLARAK KÖPÜK ( FOAM ) KULLANILMASI:
A.YANGINLA MÜCADELEDE KÖPÜK (FOAM ) YANGINI ( ÖRTEREK ) BOĞMA
ETKİSİ İLE SÖNDÜRÜRLER. ÖZELLİKLE SIVI YANICI MADDELERDE MEYDANA
GELEN YANMALARDA ETKİLİDİR. SIVI YÜZEYİNİ KAPLAMAK SURETİYLE
HAVA İLE TEMASINI KESER.
B.KÖPÜK OLUŞUMU DENİZ SUYU VE KÖPÜK KONSANTRESİNİN UYGUN
ÖLÇÜLERDE KARIŞTIRILARAK BİR ARAYA GELMESİ İLE OLUŞTURULUR.
ÜÇ ÇEŞİT KÖPÜK VARDIR:
1.KİMYASAL KÖPÜK: HAFİF KÖPÜKTÜR. İÇİNDE KÖPÜK YAPICI MADDELERE
İLAVETEN ALİMİNYUM SÜLFAT, SODYUM BİKARBONAT DAN OLUŞUR. UZUN
HORTUM GEREKTİREN YANGINLARDA ETKİLİ DEĞİLDİR.
2.HAVA ( MEKANİK ) KÖPÜKLER:
PROTEİN KÖPÜĞÜ: SU İLE KARIŞIMI % 3 KÖPÜK , % 97 SU OLMAK ÜZERE 1/8
GENLEŞME ÖZELLİĞİNE SAHİPTİR.
FLOR PROTEİN KÖPÜĞÜ: PROTEİN KÖPÜĞÜNÜN AYNI ÖZELLİKTE İÇİNDEKİ
FLOR MADDESİ NEDENİ İLE SIVI YANICI MADDEYE BULAŞMADIĞINDAN
KÖPÜĞÜN YANMASI DA SÖZ KONUSU OLMAZ.
SENTETİK KÖPÜK: SU İLE KARIŞIMI %5 KÖPÜK KONSANTRESİ , % 95 İ SUDUR.
1.AZ GENLEŞMELİ KÖPÜK: 1/12 GENLEŞME ORANINA SAHİPTİR. UZUN
MESAFELERE UYGULANABİLEN BİR KÖPÜKTÜR. MESAFE ARTTIKÇA ALAN
BÜYÜYECEKTİR.
2. ORTA GENLEŞMELİ KÖPÜK: GENLEŞME ORANI 1/150 DİR. AZAMİ
KULLANMA MESAFESİ 15M. DİR. TANK GİBİ KAPALI ALANLARDA
KULLANILMASI DAHA YARARLIDIR.
3.YÜKSEK GENLEŞMELİ KÖPÜK: GENLEŞME ORANI 1/1000 DİR. AÇIKTA
KULLANILMAZ. BİR DEVRE YOLU İLE SERBEST BİR ŞEKİLDE AKARAK
KULLANILIR.
SULU FİLM KÖPÜĞÜ ( AFFF )AQUEAS FİLM FORMİNG FOAM: FLOR
KİMYASAL ISLATMA KATKISI OLUP YANABİLEN SIVININ ÜSTÜNDE SUDAN
DAHA AZ YOĞUNLUĞU OLAN BİR TABAKA OLUŞTURUR.%6 KÖPÜK
KONSANTRESİ %94 SUDUR. GENLEŞME ORANI 1/10 DUR. ÇOK ETKİLİ BİR
YANGIN SÖNDÜRÜCÜDÜR. PAHALI BİR ÜRÜNDÜR.
GENLEŞME ORANI: ÜRETİLEN KÖPÜK HACMİNİN KULLANILAN SU VE
KÖPÜK YAPICI KONSANTRE KARIŞIMININ HACMİNE ORANIDIR.
3. ALKOL KÖPÜĞÜ: NORMAL KÖPÜK, SU EMEN ALKOL ÇEŞİTLERİ (
METİL, ETİL, İZOPROPİL),ESTERLER ( ETİL ASETAT ) , KETONLAR (İZOPRİL,
ETER, DİETİLETER ) GİBİ SIVILARIN YANGINLARINDA (SU EMİLEN KÖPÜK
DUVARININ YIKILDIĞINDAN ) ETKİLİ OLMAMAKTADIR.
19. 19
ÇOK MAKSATLI KÖPÜKTE DENİLEN ALKOL KÖPÜĞÜ ÖZELLİKLE BU TÜR
YANGINLARLA MÜCADELE İÇİN GELİŞTİRİLMİŞTİR. SU İLE KARIŞTIKTAN
HEMEN SONRA KULLANILMASI GEREKİR. KULLANMA SICAKLIĞI + ( 2 - 50 C°)
DİR.
GEMİLERDE KÖPÜĞÜN KULLANILMA ÖZELLİĞİ:
A. KÖPÜK KONSANTRESİNİN DENİZ SUYU İLE KARIŞABİLME ÖZELLİĞİNE
SAHİP OLMASI GEREKİR.
B. ELEKTRİK DEVRE VE SİSTEMLERİNİN ÜZERİNDE KULLANILMAMALIDIR.
C.KULLANILDIĞI ALANDA SERBEST ÇIKIŞTA ÖNCE BAŞKA YÖNE
SIKILMALIDIR.
D.SERT BİR ZEMİNE ÇARPTIRILMAK SURETİYLE YÜZEYE YAYILMASI
SAĞLANIR.
E. AYRI CİNSTEN KÖPÜKLER BİRBİRLERİYLE KARIŞTIRILARAK
DEPOLANMAZLAR.
F. KÖPÜK KONSANTRESİNİN BOZULMASINI ÖNLEMEK İÇİN SICAKTAN VE
HAVA İLE TEMASINDAN KORUNMASI GEREKMEKTEDİR. ( - 39 C °, + 51 C °)
DERECEDE, NORMAL SICAKLIKTA ORİJİNAL AMBALAJINDA 10 YIL MUHAFAZA
EDİLİR. ( AÇILINCA 5-6 YIL ), 6 AYDA BİR GEMİDE TEST, HER YIL
LABRATUVAR TESTİ.
G. MONİTÖR, APLİKATÖR VE NOZULLAR ARACILIĞI İLE KULLANILIR.
H. MAKİNE DAİRELERİNDE SABİT SİSTEMLERDE:
NORMAL GENLEŞMELİ: 5 DAKİKA İÇİNDE 15 CM.
YÜKSEK GENLEŞMELİ: 1 DAKİKA İÇİNDE 1 M. KALINLIĞINDA KÖPÜKLE
KAPLANMALIDIR.
J. SU HASARLARINA NEDEN OLURLAR.
K. YÜZEYSEL SOĞUTMA ETKİSİ VARDIR.
L. 2000 VE DAHA YUKARI DW. TONLUK TANKERLERİN TANK GÜVERTELERİ VE
YÜK TANKLARI SABİT GÜVERTE KÖPÜK SİSTEMİ İLE DONATILIR;
AŞAĞIDAKİ KOŞULLARA UYGUN ŞEKİLDE KORUNACAKTIR.
A. SİSTEM KOLAY VE ÇABUK ÇALIŞABİLİR OLMALIDIR. SİSTEMİN ANA
KONTROL İSTASYONU YÜK ALANI DIŞINA UYGUN BİR ŞEKİLDE
YERLEŞTİRİLMELİ, YAŞAM MAHALLİNE BİTİŞİK OLMALI VE KORUNAN
MAHALLERİNDEKİ BİR YANGIN OLAYINDA KOLAYCA ULAŞILABİLİR VE
ÇALIŞTIRILABİLİR OLMALIDIR. .
B. KÖPÜK SIKMA DÜZENİ, GÜVERTESİ HASAR GÖRMÜŞ HER HANGİ BİR YÜK
TANKI İÇİNDE OLDUĞU KADAR TÜM YÜK TANKLARI GÜVERTE ALANINA
KÖPÜK VEREBİLECEK KAPASİTEDE OLACAKTIR.
C. KÖPÜK ERİĞİNİN DEBİSİ SOLAS KURAL ( 61 ) DE BELİRTİLEN DEĞERLERDEN
DAHA AZ OLAMAZ.
D. İNERT GAZ SİSTEMİ OLAN GEMİLERDE EN AZ 20 DAKİKA OLMAYAN
GEMİLERDE İSE 30 DAKİKA KÖPÜK ÜRETİMİ SAĞLAYACAK YETERLİ KÖPÜK
KONSANTRESİ GEMİDE BULUNDURULACAKTIR. KÖPÜK GENLEŞME ORANI
1/12 Yİ GEÇMEMELİDİR.
E.KULLANILACAK HER HANGİ BİR APLİKATÖRÜN KAPASİTESİ 400 LT/DK,
DURGUN HAVADAKİ PÜSKÜRTME MENZİLİ 15 M. DEN AZ OLMAYACAKTIR.
KÖPÜK APLİKATÖRLERİNİN SAYISI 4 TEN AZ OLAMAZ.
20. 20
TAŞINABİLİR KÖPÜK APLİKATÖRLERİ İÇİN PERFORMANS STANDARTI
GETİRİLMESİ. EN DÜŞÜK YANGIN DEVRESİ BASINCINDA BİLE KÖPÜĞÜN AKIŞ
MİKTARI EN AZ 200 L/DAK. OLMALIDIR.
PERFORMANS KRİTERLERİ TANIMLANMIŞTIR. BU KRİTERLER İLE MİNİMUM
KÖPÜK KALINLIĞI VE GENLEŞME ORANI İLE İLGİLİ GEREKLİLİKLER
KALKMIŞTIR.
YANGINLA MÜCADELE ARACI OLARAK KURU KİMYASAL TOZ
KULLANILMASI:
KURU KİMYEVİ TOZ: YANGIN SÖNDÜRMEDE KULLANILAN ETKİN
MADDELERDEN BİRİSİ DE KURU KİMYASAL TOZDUR. KİMYASAL TOZLARIN,
CİNSLERİNE GÖRE A.B.C. SINIFI YANGINLAR ETKİN BİR ŞEKİLDE
SÖNDÜRÜLEBİLMEKTEDİR. AŞIRI SICAKLIKTAN (TAHTA, KUMAŞ, ARABA
LASTİĞİ GİBİ MADDELERDE) OLUŞAN YANGINLAR, SIVILARIN (BENZİN VE
TÜREVLERİ) TUTUŞMASINDAN ÇIKAN YANGINLARI VE YANICI GAZLARIN
(HAVAGAZI-DOĞALGAZ VB.) BASINÇ ALTINDA ÇIKMASINDAN OLUŞAN
YANGINLARIN SÖNDÜRÜLMESİNDE KULLANILMAKTADIR.
KURU KİMYEVİ TOZLAR İLE İLGİLİ GENEL ÖZELLİKLER:
KURU KİMYEVİ TOZLAR KİMYASAL YAPILARI NEDENİYLE NEM ÇEKİCİ
ÖZELLİKTEDİR. HÂLBUKİ BU TOZLARIN DEPOLANMA SIRASINDA VE
SÖNDÜRME CİHAZLARI İÇİNDE EN AZ 5 YIL BOZULMADAN KALMASI GEREKİR.
BU AMAÇLA; KULLANILAN HAMMADDELER KİMYASAL VE FİZİKSEL
İŞLEMLERE TABİ TUTULARAK GEREKLİ KATKI MADDELERİ İLAVE EDİLİR VE
ÖZEL FORMÜLASYONLAR İLE KURU TOZ İMAL EDİLİR.
KURU KİMYEVİ TOZLAR, TEMEL OLARAK PARLAYICI SIVI YANGINLARINDA
KULLANILIR. ELEKTRİKSEL OLARAK YALITKAN OLDUKLARINDAN, ENERJİLİ
ELEKTRİK DONANIMI İLGİLENDİREN PARLAYICI SIVI YANGINLARINDA DA
ETKİLİDİRLER. FAKAT KİRLETİCİ ÖZELLİĞİ NEDENİYLE ELEKTRONİK CİHAZ,
HASSAS MAKİNE VE MOTOR YANGINLARINDA TERCİH EDİLMEZLER. DAHA
ÇOK AÇIK SAHA YANGINLARINDA, HASSAS MAKİNE VE ELEKTRİKLİ CİHAZ
BULUNMAYAN BÖLÜMLERİNDE KULLANILIR.
KURU KİMYEVİ TOZLAR, YANGINI ÇOK KISA SÜREDE SÖNDÜRDÜĞÜ İÇİN
YANICI MADDELERDEKİ YÜZEYSEL YANGINLARDA DA (A SINIFI) KULLANILIR.
KURU KİMYEVİ TOZUN DİĞER BİR ÖZELLİĞİ DE TANE BÜYÜKLÜĞÜDÜR. TANE
BÜYÜKLÜĞÜNÜN YETERLİ YÜZEY KAPLAYICI VE UYGUN PÜSKÜRTME
MESAFESİNİ SAĞLAYICI İRİLİKTE OLMASI GEREKİR. ÇOK İNCE TOZ UZAK
MESAFELERE PÜSKÜRTÜLEMEZ. FAKAT ÇOK İRİ TOZUNDA ÖRTÜCÜLÜĞÜ
AZDIR.
KURU BİR ORTAMDA METALLER VE ALAŞIMLAR ÜZERİNDE AŞINDIRICI
ETKİYE SAHİP DEĞİLDİR. FAKAT TUZ YAPISI YÜZÜNDEN, SÖNDÜRME
İŞLEMİNDEN SONRA METALLERİN TEMİZLENMESİ TAVSİYE EDİLİR.
21. 21
KURU KİMYEVİ TOZLAR, KUM GİBİ AŞINDIRICI ETKİYE SAHİP DEĞİLDİR.
YAĞLI YÜZEYLERDE UZUN SÜRE BEKLETİLDİĞİNDE YAĞLI YÜZEYLERİN
BOZULMASINA YOL AÇAR. BU YÜZDEN KULLANIMDAN SONRA BU
YÜZEYLERİN TEMİZLENMESİNDE FAYDA VARDIR.
KURU KİMYEVİ YANGIN SÖNDÜRME TOZLARI, NORMAL TAŞIMA VE
KULLANIM KOŞULLARINDA HİÇBİR ZEHİRLEYİCİ ETKİ GÖSTERMEZ. BUNUNLA
BERABER DOLUM ORTAMININ HAVADAR OLMASI TAVSİYE EDİLİR. GÖZLERDE
VE SOLUNDUĞUNDA BURUN MUKOZASINDA İRİTASYONA NEDEN OLUR. BU
KALICI VE CİDDİ BİR DURUM DEĞİLDİR.
KURU KİMYEVİ YANGIN SÖNDÜRME TOZLARI; YANICI SIVILARIN YÜZEYİNDE
KARARLI BİR ATMOSFER OLUŞTURMAZ. SONUÇ OLARAK, SICAK METAL
YÜZEYLER YÂDA DEVAM EDEN ELEKTRİK ARKLARI VARSA YANGIN YENİDEN
BAŞLAR.
NORMAL KİMYEVİ YANGIN SÖNDÜRME TOZLARI, YÜZEYİN ALTINA NÜFUZ
ETMİŞ YANGINLAR DA ETKİLİ DEĞİLDİR. AYRICA KENDİ OKSİJENİNİ KENDİSİ
SAĞLAYAN MADDELERDE ÇIKAN YANGINLARI DA SÖNDÜRMEZ.
KURU KİMYEVİ YANGIN SÖNDÜRME TOZUNUN KAPTAN BOŞALMASI VE
PÜSKÜRTÜLMESİ KARBONDİOKSİT VEYA AZOT GİBİ İNERT GAZ BASINCI İLE
SAĞLANIR.
KURU KİMYEVİ YANGIN SÖNDÜRME TOZLARINDAN ABC TOZU İLE BC TOZU
HİÇBİR ZAMAN BİRBİRİYLE KARIŞTIRILMAMALIDIR. KARIŞTIRMAK
TEHLİKELİDİR. BU KONUYA ÇOK DİKKAT EDİLMELİDİR.
GENEL ÖZELLİKLERİ:
A. ZİNCİRLEME REAKSİYONU KIRARAK YANGINI SÖNDÜRÜR.
B. PAHALI BİR MADDE VE SİSTEMDİR.
C. RUTUBETLİ ORTAMLARDAN KORUNMALIDIR.
D. ELEKTRİĞİ SINIRLI OLARAK İLETMEZ.
E. SOĞUTMA ETKİSİ YOKTUR.
F. KOROZYONA NEDEN OLMAZ.
G. KULLANILDIKTAN SONRA ARTIK BIRAKIR. BU NEDENLE ELEKTRİK DEVRE
VE SİSTEMLERİNE HASAR VEREBİLİR.
H. ZEHİRLİ DEĞİLDİR.
J. TANK GÜVERTESİNİN HER METRE KARESİ İÇİN 1,5 KG. TOZ
BULUNDURULUR.
K.NOZULLARINDAN SANİYEDE YAKLAŞIK 3,5 KG. TOZ PÜSKÜRTÜR.
L. KULLANILMASI; ÇEŞİTLERİNE BAĞLI OLARAK ( A-B-C ) SINIFI
YANGINLARDA KULLANILIR.
M.ÖZEL TİP KURU KİMYASAL TOZ ( D ) TİPİ YANGINLARDA ETKİLİ OLARAK
KULLANILIR. YANGINI OKSİJENLE İRTİBATINI KESEREK, YANİ BOĞARAK
SÖNDÜRÜR.
N.YANGIN SÖNDÜRMEDE TOZ DİREK OLARAK ALEVE KARŞI TUTULMALIDIR.
O.KURU KİMYEVİ TOZLAR ÖZELLİKLE YANGIN BAŞLANGICINDA; DOLUM
TERMİNALİNDE, TANKER GÜVERTESİNDE Kİ SIZINTILARDAN DOĞAN
YANGINLARA KARŞI UYGULANDIĞINDA BAŞARILI OLUR. KAPALI
ALANLARDA BAŞARILI OLUNURSA DA KIZGIN METALLER YANGINI TEKRAR
BAŞLATABİLİR.
P.ÖZELLİKLE ( C ) SINIFI YANGINLARLA MÜCADELEDE ÇOK İYİ SONUÇLAR
ALINMAKTADIR. DÖKME OLARAK KİMYASAL YÜK TAŞIYAN TANKERLERDE
YANGINA KARŞI SU VE KÖPÜKTEN DAHA FAZLA KULLANILMAKTADIR.
22. 22
ÖRNEK PROBLEM: 21M² LİK TANK GÜVERTESİ İÇİN KAÇ KG. KURU KİMYASAL
TOZA İHTİYAÇ VARDIR, BU MİKTAR TOZ NOZULDAN KAÇ SANİYEDE BOŞALIR?
HER M²İÇİN 1,5 KG. TOZA İHTİYAÇ VARDIR.
21X1.5 = 31,5 KG.
NOZULDAN SANİYEDE 3,5 KG. KURU KİMYASAL TOZ BOŞALIR.
BUNA GÖRE: 31,5 ÷ 3,5 = 9 SANİYEDE BOŞALIR.
KURU KİMYEVİ YANGIN SÖNDÜRME TOZLARI
GÜNÜMÜZDE VAR OLAN KURU KİMYASAL YANGIN SÖNDÜRME
MADDELERİNİN, ÜRETİMİNDE KULLANILAN KİMYASAL MADDELER, ETKİLİ
OLDUKLARI YANGIN SINIFLARINA GÖRE FARKLI FARKLI KİMYASAL
BİLEŞİMLERDE OLUP, "BC", "ABC", "D" TİPİ OLARAK GRUPLANDIRILIR.
BU MADDELERE AKIŞ VE SUYA DAYANIKLILIK ÖZELLİKLERİNİ ARTTIRICI VE
MUHAFAZAYI KOLAYLAŞTIRICI ÇEŞİTLİ İLAVELER KARIŞTIRILIR. KURU
KİMYEVİ TOZLAR, DÜŞÜK VE NORMAL SICAKLIKLARDA KARARLI BİR
MADDEDİR. ANCAK YÜKSEK SICAKLARDA BAZI İLAVELER ERİYİP
YAPIŞKANLIĞA NEDEN OLDUĞUNDAN, MUHAFAZA SICAKLIĞININ 50°C
DERECEYİ AŞMAMASI TAVSİYE EDİLİR.
YANGIN SICAKLIKLARINDA KURU KİMYASAL TOZ İÇİNDEKİ AKTİF
MADDELER, SÖNDÜRME GÖREVLERİNİ YAPARKEN BOZULMAYA UĞRARLAR.
KURU KİMYEVİ TOZ PARÇACIKLARI 10-75 MM. BOYUTLARINDA OLABİLİRLER.
PARÇACIK BOYUTU, ORTALAMA 40 MM'DE EN İYİ SONUÇ ELDE EDİLİR.
KURU KİMYEVİ TOZLARIN SÖNDÜRME ÖZELLİKLERİ
A-BOĞMA ETKİSİ :
KİMYASAL YAPILARI AMONYUM FOSFAT ESASLIDIR. ERİME NOKTASI DÜŞÜK
OLAN
(+ 150C°-180 C° ) DERECE BU TOZLARIN ALEV İLE TEMASINDA MEYDANA
GELEN META FOSFORİK ASİT (HPO3) KATI YÜZEYLER ÜZERİNDE CAMSI BİR
TABAKA MEYDANA GETİRMEKTE VE KORLU YANAN, (A) SINIFI
YANGINLARDA, OKSİJEN İLE TEMASI KESMEKTEDİR.
B-SOĞUTMA ETKİSİ
KURU KİMYEVİ TOZUN SOĞUTUCU ETKİSİ, YANGINLARI ÇABUK
SÖNDÜRMESİNİN ÖNEMLİ
ETKENLERİNDEN BİRİ DEĞİLDİR. ANCAK KURU KİMYEVİ TOZLARI
DEKOMPOZE ETMEK İÇİN GEREKLİ ISI ENERJİSİ, MADDELERİN SÖNDÜRME
YETENEKLERİ İLE OLDUKÇA İLGİLİDİR. SONUÇ OLARAK, MADDENİN
KİMYASAL AKTİF HALE GELEBİLMESİ İÇİN, BÜTÜN KURU KİMYEVİ
MADDELER ISIYA DUYARLI OLMALI, YANİ ISIYI YUTMALIDIR.
C-RADYASYON YALITIMI
KURU KİMYEVİ TOZUN PÜSKÜRTÜLMESİ, ALEV İLE YAKIT ARASINDA BİR TOZ
BULUTU MEYDANA GETİRİR. BU BULUT, YAKITI ALEV TARAFINDAN YAYILAN
SICAKLIĞA KARŞI BİR ÖLÇÜDE YALITIR.
D-ZİNCİR KIRMA REAKSİYONU
KURU KİMYEVİ TOZLARIN YANGIN SÖNDÜRÜCÜ ÖZELLİKLERİ, BÜYÜK
ORANDA ZİNCİR KIRMA REAKSİYONUNA BAĞLIDIR. ZİNCİRLEME YANMA
REAKSİYONUNA GÖRE YANAN BÖLGE İÇİNDE SERBEST RADİKALLER VARDIR.
23. 23
YANMANIN DEVAM ETMESİ İÇİN, BUNLARIN BİRBİRLERİ İLE REAKSİYONA
GİRMELERİ GEREKLİDİR. ATEŞ ÜZERİNE KURU KİMYEVİ TOZLARIN
DÖKÜLMESİ, REAKTİF PARÇACIKLARIN BİRLEŞMESİNE VE ZİNCİRLEME
YANMA REAKSİYONU SÖNDÜRMELERİNE ENGEL OLUR. ZİNCİRLEME
TEPKİMELERİN SONUCUNDA YANGIN ORTAMINDA OLUŞAN (OH) VE ( H )GİBİ
AKTİF PARÇACIKLAR SU BUHARINA DÖNÜŞMEKTEDİR.
YAKIT KESİLMESİNİN ÖNEMİ:
A. PATLAYAN YAKIT VE YAĞ BORULARININ OLUŞTUĞU MAKİNE DAİRESİ
YANGINLARINDA.
B.GAZ YANGINLARINDA.
İŞLEM:
A.VALF KAPATILMASI.
B.POMPALARIN DURDURULMASI.
C.YÜK TANKLARINI BOŞALTMAK.
D.HAVA GİRİŞİNİN AZALTILMASI/ DURDURULMASI.
FANLARI KAPATARAK.
DAMPER KLAPELERİNİ KAPATARAK.
KAPI, KAPORTA, LUMBUZ KAPATILARAK.
E. ELEKTRİK SİSTEM VE DEVRELERİNİN DEVRE DIŞI BIRAKILMASI.
İNERT GAZ:
İNERT GAZ TANKERLERİN EN BÜYÜK KORUYUCUSUDUR. BİLİNDİĞİ GİBİ
YANGIN SÖZ KONUSU OLDUĞUNDA “ YANGINI SÖNDÜRMEKTEN ÇOK
YANGININ ÇIKMASINI ÖNLEMEK HER ZAMAN DAHA KOLAY ÖNEMLİDİR.
IMO KARARLARINA GÖRE 20.000 VE DAHA YUKARI DW. TONDAN DAHA
BÜYÜK TANKERLERDE YANGIN OLUŞUMUNU ÖNLEMEK İÇİN YÜK
TANKLARINA İNERT BİR GAZ OLAN AZOT, BACA GAZLARINDAN ELDE
EDİLEREK YAKIT TANKLARINA POZİTİF BASINÇTA BASILARAK OKSİJEN
MİKTARINI % 8 İN ALTINA DÜŞÜRÜLÜR.
İNERT GAZ AYNI ZAMANDA KURU YÜK GEMİLERİN AMBARLARINDA DA
YANGIN SÖNDÜRME AMAÇLI OLARAK KULLANILIR. BU DURUMDA GAZ
%14 CO2, %1 OKSİJEN (YAKLAŞIK ) VE % 85 AZOT TAN OLUŞUR. BU GAZLA
YANGINA KARŞI MÜCADELE EDİLECEKSE, SOĞUTMA ÖZELLİĞİ
OLMADIĞINDAN AYRICA SOĞUTMA İŞLEMLERİNİN DE YAPILMASI GEREKİR.
A. 20.000 VE DAHA YUKARI DW. TONLUK TANKERLERİN TANK GÜVERTELERİ
SABİT İNERT GAZ SİSTEMİ İLE KORUNACAKTIR.
B. GAZ-FREE YAPILMASI GEREKMEDİĞİ DURUMLARDA YÜK TANKININ
HERHANGİ BİR YERİNDE Kİ OKSİJEN MİKTARI HACİMSEL OLARAK % 8 İ
AŞMAYACAK ŞEKİLDE TUTMAK VE TANK ATMOSFERİNİ POZİTİF BASINÇTA
MUHAFAZA ETMEK.
C. SİSTEMİN YÜK TANKLARINA İNERT GAZ BASINCININ KAPASİTESİ
HACİMSEL OLARAK YÜK BOŞALTMA KAPASİTESİNİN EN AZ %125 İ KADAR
OLMALIDIR.
D. İNERT GAZ BESLEME DEVRESİNDEKİ İNERT GAZ İÇİNDEKİ OKSİJEN
MİKTARI, HER AKIŞ DEBİSİ İÇİN HACİMSEL OLARAK % 5 İ GEÇMEYECEKTİR.
24. 24
E. İNERT GAZ ANA VE YARDIMCI KAZANLARIN BACA GAZLARI ISLAH
EDİLEREK KULLANILABİLİR.
F. GAZI SOĞUTACAK VE YANMA SONUCU BACA GAZINDA OLUŞAN SÜLFÜR
İLE KATI ZERRECİKLERİ TUTABİLECEK BİR SIYIRICININ BULUNMASI GEREKİR.
GAZ GEÇİŞİNİ KESEBİLECEK AYIRMA VALFLARI KONULMALIDIR.
G. BELİRTİLEN HACİMDEKİ İNERT GAZI BASABİLECEK EN AZ İKİ BLOWER
BULUNACAKTIR.
H. İNERT GAZ ANA DEVRESİNE DIŞ BİR KAYNAKTAN İNERT GAZ ALABİLMEK
İÇİN GEREKLİ TERTİBAT YAPILACAKTIR.
KİMYASAL MADDE TAŞIYAN TANKERDE YÜKÜN İNERT GAZ İLE
KİRLENMEMESİ İÇİN YÜK İLE UYUMLU OLAN BAŞKA GAZLARDA
KULLANILABİLİR. HAVA İLE TEPKİMEYİ ENGELLEMEK İÇİN KULLANILAN
AZOT ÖRTÜSÜ (NİTROJEN BLANKET )ÖRNEK OLARAK VERİLEBİLİR.
25. 25
YANGINLA MÜCADELEDE YENİ GELİŞMELER
FM–200
GİRİŞ:
MONTREAL PROTOKOLÜ ÇERÇEVESİNDE HALON GAZININ OZON TABAKASINA
VERDİĞİ ZARARIN ÖNÜNE GEÇİLEBİLMESİ İÇİN YASAKLANMA SÜRECİNDEN SONRA
HALON GAZININ FM200 İLE DEĞİŞİMİ KONUSUNDA ÇÖZÜM ÜRETMİŞTİR.
HALON 1301 YERİNE KULLANIMI ÖNERİLEBİLECEK ÇEŞİTLİ ÜRÜNLER ÜZERİNDE
YILLARCA SÜREN ARAŞTIRMALAR VE TETKİKLER SONRASINDA, HARC (HALON
ALTERNATİVES RESEARCH CORPORATİON) ÜYESİ OLARAK ULUSLARARASI TÜM
KONGRELERDE FM–200 GEÇERLİ YENİ TEMİZ SÖNDÜRÜCÜ ETKENLERDEN BİRİ
OLDUĞU DEĞERLENDİRİLMİŞTİR.
FM200 , (HFC 227EA) ADI İLE BİLİNEN HEPTAFLUORAPROPANE İÇERİKLİ OLARAK
ÜRETİLMİŞTİR. FM 200 GAZI RENKSİZ BİR GAZDIR VE BASINÇ ALTINDA
SIVILAŞTIRILARAK DEPOLANMAKTADIR. TIPKI HALON GAZI GİBİ DÜŞÜK ZEHİRLİ
SINIFTA OLAN FM200 GAZI NİTROJEN İLE YAKLAŞIK 24 BAR BASINÇ ALTINDA
BASINÇLANDIRILMAKTADIR. FİZİKSEL VE KİMYASAL ÖZELLİĞİNİN YANINDA
OLDUKÇA ETKİLİ VE HIZLI BİR SÖNDÜRÜCÜDÜR.
ATEŞİN SÖNDÜRÜLMESINDE HIZLILIK
FM–200 KULLANAN YANGIN SÖNDÜRÜCÜLERİN ÇALIŞTIRILMASI KOMUTUNDAN
SONRA 10 SANİYE İÇİNDE BOŞALTIMINI TAMAMLARLAR. BU, ATEŞİN BÜYÜME VE
YAYILMA VE BÖYLECE ZARAR VERME SÜRESİNİN ÖNEMLİ ÖLÇÜDE AZALMASI
ANLAMINA GELİR.
TAM TEMİZLİK
GAZ HALİNDE DIŞARI VERİLEN FM–200, KORUNMUŞ ÇEVREDE HERHANGİ BİR
NOKTAYA ULAŞIR, HASSAS CİHAZLARA ZARAR VERMEZ VE TORTU BIRAKMAZ.
DİĞER MALİYETLERLE BİRLİKTE, TEMİZLİK İŞLEMLERİ VE İŞLERLİĞİN YENİDEN
BAŞLATILMASI İLE İLGİLİ MALİYETLERDEN KAÇINMANIZA OLANAK VERİR,
ETKİNLİKLERE HEMEN YENİDEN BAŞLANMASINI SAĞLAR.
INSAN GÜVENLİĞİ
FM–200 İNSANLAR İÇİN EN GÜVENLİ GAZLI SÖNDÜRÜCÜDÜR ÇÜNKÜ YALNIZCA
OKSİJEN MİKTARINI AZALTMADAN ATEŞİ SÖNDÜRMEKLE KALMAZ, AYNI ZAMANDA
BELİRLİ KULLANIM KONSANTRASYONLARINDA TOKSİK DEĞİLDİR. BU NEDENLE, FM–
200 NORMALDE İNSANLARLA DOLU ORTAMLARIN KORUNMASINDA SON DERECE
ELVERİŞLİDİR. FM200 GAZI HALONDAN SONRA BULUNAN EN İYİ ZEHİRSİZ GAZDIR.
GÜVENLİ OLMASI NEDENİ İLE TAM OTOMATİK SÖNDÜRME YAPACAK ŞEKİLDE
KULLANILABİLMEKTEDİR. GENELDE FM200 DİZAYN KONSANTRASYONU %7 OLARAK
HESAPLANIR. %9 UN ALTINDAKİ KONSANTRASYONLARDA İNSAN HAYATI İÇİN
TEHLİKE ARZ ETMEZ. HALON1301 GAZININ DİZAYN KONSANTRASYONU %5 OLARAK
HESAPLANDIĞI GÖZ ÖNÜNE ALINDIĞINDA HALON1301E ALTERNATİF BİR GAZ
OLMAKTADIR.
KABUL EDİLEBİLİR ÇEVRE ETKİSİ
FM-200'ÜN OZONU AZALTMA POTANSİYELİ (ODP, OZONA DEPLETİON POTENTİAL )
YOKTUR, SERA ETKİSİ POTANSİYELİ (GWP, GLOBAL WARMİNG POTENTİAL ) SON
DERECE DÜŞÜKTÜR.
26. 26
ATMOSFER YAŞAM SÜRESİ (ALT, ATMOSPHERİC LİFETİME) ÇOK KISITLIDIR (31 YIL).
U.S. EPA BU ETKİYİ KABUL EDİLEBİLİR OLARAK DEĞERLENDİRMİŞTİR VE SONUÇ
OLARAK HERHANGİ BİR KULLANIM KISITLAMASI GETİRMEMİŞTİR.
BÖYLECE FM–200, KULLANICILARIN ÇEVRE KORUMA NORMLARI İLE TAMAMEN
UYUMLU OLARAK ÇALIŞMALARINA OLANAK VERİR.
FM–200 HALON 1301 YERİNE KULLANILABİLECEK HFC MADDELERİ ARASINDA EN
ETKİNİDİR.(U.S. EPA, SNAP).
NORMALDE İNSANLARLA DOLU ORTAMLARIN KORUNMASI İÇİN KULLANILABİLİR
(U.S. EPA, NFPA 2001).
TEKNIK UYGULAMALAR
UYGULAMA ALANLARI; FM200; HALON 1301 GAZININ KULLANILDIĞI TÜM
ALANLARDA KULLANILABİLMEKTEDİR. FM200 GAZI TELEKOMÜNİKASYON, BİLGİ
İŞLEM MERKEZLERİ, TRAFOLAR VE ELEKTRONİK EKİPMANLARIN BULUNDUĞU
YERLERDEKİ YANGIN SÖNDÜRME YETENEĞİ KADAR YANICI VE PARLAYICI
SIVILARIN VE GAZLARIN SÖNDÜRÜLMESİNDE OLDUKÇA YETENEKLİDİR. İLETKENLİK
FM 200 GAZININ KİMYASAL YAPISI HİÇ BİR İLETKENLİK ÖZELLİĞİ GÖSTERMEZ. BU
NEDENLE YÜKSEK GERİLİM ÜNİTELERİ VEYA BUNLARIN KULLANILDIĞI
SİSTEMLERİN KORUNMALARINDA DA ETKİN BİR SÖNDÜRÜCÜ ELEMAN OLARAK
KULLANILABİLİR. TEMİZLİK SU, KÖPÜK VE KİMYASAL TOZ GİBİ YANGIN SÖNDÜRME
ELEMANLARININ UYGULAMALARINDAN ELDE EDİLEN DENEYİMLER, BU TİP
SÖNDÜRÜCÜLERİN KORUNAN HACİMLERDE VE EKİPMAN ÜZERİNDE HASAR VE
TEMİZLİK PROBLEMLERİ YARATTIĞI GÖSTERMİŞTİR. BUNA KARŞILIK FM200 GAZI
TEMİZ BİR SÖNDÜRME ELEMANI OLUP ÖZELLİKLE ELEKTRİKLİ VE ELEKTRONİK
EKİPMANLARIN BULUNDUĞU HACİMLERDE KULLANILDIĞINDA YANGIN SONRASI
HİÇBİR TEMİZLİK İHTİYACI DOĞURMAZ. HALON GAZININ FM200 İLE DEĞİŞTİRİLMESİ
ULUSAL VE ULUSLAR ARASI STANDARTLARDA KURULMUŞ OLAN MEVCUT HALON
VE CO2 KONTROL SİSTEMLERİNİN YERİNE KULLANILABİLMEKTEDİR. GEREKSE
GAZLARIN KONSANTRASYONU GEREKSE FİZİKSEL KARAKTERİSTİĞİNDEKİ
FARKLILIK NEDENİ İLE TÜPLERİN, BORULARIN VALFLARINA VE NOZULLARIN
DEĞİŞMESİ GEREKEBİLİR.
MONTREAL PROTOKOLÜ'NDE İMZASI OLAN ÜLKELER TARAFINDAN ALINAN
KARARLARI TAKİBEN, DÜNYA ÇAPINDA BİLİNEN EN ÖNEMLİ KURULUŞLAR
ARASINDA YER ALAN BAZI KURUM VE BAĞIMSIZ ARAŞTIRMA KURULUŞLARI, SON
YILLARDA HALON YERİNE KULLANIMI ÖNERİLEN SÖNDÜRÜCÜ ÜRÜNLERİN
DEĞERLENDİRİLMESİ İÇİN ÇOK SAYIDA PROGRAM GELİŞTİRMİŞLERDİR. BU
ETKİNLİKLERİN SONUÇLARI, ÖNERİLEN ALTERNATİFLERİN SEÇİMİNDE REFERANS
NOKTASI OLAN ULUSLARARASI KONFERANSLARDA VE YAYINLARDA TARTIŞMA
KONUSU OLMUŞTUR
U.S. EPA (UNİTED STAT ES ENVİRONMENTAL PROTECTİON AGENCY) AMERİKA
DEVLET ÇEVRE KORUMA AJANSI EPA; HANGİ HALON 1301 ALTERNATİFLERİNİN
KABUL EDİLEBİLİR OLDUĞUNU BELİRLEMEK ÜZERE SNAP PROGRAMINI
GELİŞTİRMİŞTİR.
27. 27
SNAP (SİGNİFİCANT NEW ALTERNATİVES POLİCY)
MONTREAL PROTOKOLÜ TARAFINDAN ÖNGÖRÜLEN MADDELERİN YERİNE
KULLANILMAK ÜZERE ÇEŞİTLİ ŞİRKETLERİN ÖNERDİĞİ SÖNDÜRÜCÜLERİ
DEĞERLENDİRMEK İÇİN EPA TARAFINDAN GELİŞTİRİLEN SORGU PROGRAMI.
SNAP PROGRAMI TOKSİNLİK, SÖNDÜRÜCÜNÜN ETKİNLİĞİ, KİMYASAL-FİZİKSEL
ÖZELLİKLER, ATMOSFER YASAM SÜRESİ VE SERA ETKİSİNİ ARTIRMA POTANSİYELİ
İLE İLGİLİ KONULARI TEMEL ALIR.
NFPA (NATİONAL FİRE PROTECTİON ASSOCİATİON)
YANGINA KARSI KORUMA ALANINDA DÜNYADAKİ EN BÜYÜK KURULUŞTUR. TEMEL
ETKİNLİĞİ, TÜM DÜNYADA BİLİNEN VE KULLANILAN NORMLARIN VE REFERANS
KODLARININ REDAKSİYONUDUR. NFPA 2001 NORMU, ÖZELLİKLE, YENİ TEMİZ
SÖNDÜRÜCÜLERİ KULLANAN TESİSATLARIN TASARIMI, KULLANIMI VE BAKIMI İLE
İLGİLİ KRİTERLERİ TANIMLAMAKTADIR.
HFC 227 EA GAZLI SİSTEM
RENKSİZDİR, KOKUSUZDUR VE İLETKEN DEĞİLDİR.
OZONA ZARAR VERMEZ
FİZİKSEL OLARAK SÖNDÜRME YAPAR
BOŞALIM SONRASI ARTIK BIRAKMAZ TEMİZLİK GEREKTİRMEZ
MEKÂNLARDA GÜVENLE KULLANILABİLİR
EN YAYGIN KULLANILAN HALON 1301 ALTERNATİFİDİR.
EKONOMİKTİR
AZ YER KAPLAR
BOŞALMA SÜRESİ 10 SANİYEDİR.
KULLANILDIĞI YERLER; BİLGİ İŞLEM ODALARI, ELEKTRİK DAĞITIM
ODALARI/MERKEZLERİ, ENDÜSTRİYEL MEKÂNLAR, DEĞERLİ MALZEME DEPOLARI,
ARŞİVLER, MÜZELER, TELEKOMÜNİKASYON MERKEZLERİ, PETROL VE GAZ
ENDÜSTRİSİ, TÜRBİN KABİNLERİ VB.
28. 28
NAF S125GAZLI SİSTEM
RENKSİZDİR, KOKUSUZDUR VE
İLETKEN DEĞİLDİR.
OZANA ZARAR VERMEZ
FİZİKSEL OLARAK SÖNDÜRME YAPAR
BOŞALIM SONRASI ARTIK BIRAKMAZ
TEMİZLİK GEREKTİRMEZ
İNSAN BULUNAN MEKÂNLARDA
GÜVENLE KULLANILABİLİR
EN MÜKEMMEL HALON 1301
ALTERNATİFİDİR.
- 40 İLE +54 C YE KADAR
ORTAMLARDA STOKLANABİLİR
(SOĞUK İKLİMLERDE AVANTAJLIDIR)
BOŞALMA SÜRESİ 10 SANİYEDİR.
KULLANILDIĞI YERLER; BİLGİ İŞLEM ODALARI, ELEKTRİK DAĞITIM
ODALARI/MERKEZLERİ, ENDÜSTRİYEL MEKÂNLAR, DEĞERLİ MALZEME DEPOLARI,
ARŞİVLER, MÜZELER, SOLVENT DEPOLARI, BOYA KABİNLERİ VB.
ARGONITE SİSTEMLERİ
NYTRARGON® GAZLI SÖNDÜRME SİSTEMLERİ
NYTRARGON®, %50 ARGON VE %50 NİTROJEN'DEN MEYDANA GELEN, NFPA
2001 TANIMLARINA GÖRE IG-55 SINIFINA GİREN SÖNDÜRÜCÜ BİR GAZDIR.
NYTRARGON®'UN SÖNDÜRÜCÜ ETKİSİ, KORUNAN ORTAMA BOŞALTILDIĞINDA
ORTAMDAKİ
OKSİJEN KONSANTRASYONUNU YANMANIN GERÇEKLEŞEBİLMESİ İÇİN GEREKEN
ORANIN
ALTINA DÜŞÜRMESİYLE ELDE EDİLİR Kİ BU DA %12-13 OKSİJEN DEMEKTİR.
NYTRARGON® SİSTEMİNİN AVANTAJLARI
SİSTEMİN ORTAMA BOŞALMASI
SONRASINDA ORTAMDA HİÇBİR ATIK
KALMAZ.
İNSAN SAĞLIĞI ÜZERİNDE OLUMSUZ HİÇBİR
ETKİSİ YOKTUR.
SİSTEMİN BAKIM MALİYETİ DÜŞÜKTÜR.
ELEKTRİK İLETKENLİĞİ YOKTUR.
OZON TABAKASINA ZARAR VERMEZ,
KÜRESEL ISINMAYA SEBEP OLMAZ.
SİSTEM SİLİNDİRLERİ, KORUNAN ALANDAN
OLDUKÇA UZAK BÖLGELERE
YERLEŞTİRİLEBİLİR.
MEVCUT HALON VE CO2 SİSTEMLERİNE
ADAPTASYONU MÜMKÜNDÜR.
30. 30
GAZ FREE:
YÜK TANKI TEMİZLİĞİ VE / VEYA GAZSIZLAŞTIRMA:
TEMİZLİK VE GAZ-FREE SİSTEMLERİ: PARLAYICI BUHARLARIN ATMOSFERE
YAYILMASI VE YÜK TANKINDAKİ PARLAYICI KARIŞIMLARA KARIŞMASI
SONUCUNDA DOĞABİLECEK TEHLİKELERİ EN AZ DÜZEYE İNDİRİLECEK
ŞEKİLDE OLMALIDIR.
1.GEMİDE İNERT GAZ MEVCUT OLDUĞUNDA, YÜK TANKLARI ÖNCE
İÇLERİNDEKİ HİDROKARBON GAZLARININ ORANI HACİMSEL OLARAK % 2 NİN
ALTINA DÜŞÜNCEYE KADAR İNERT GAZLA DOLDURULUR.
2.EĞER GEMİDE İNERT GAZ SİSTEMİ YOK İSE TUTUŞABİLİR BUHARLAR:
A.HAVA FİRARI AÇIKLIKLARINDAN BOŞALTILIR.
B.YUKARI DÜŞEY DOĞRULTUDA TANK GÜVERTESİ SEVİYESİNDEN EN AZ 2 M.
YÜKSEKLİKTE VE 30 M/SN HIZLA ALEV GEÇİŞİNİ ÖNLEYEBİLİR UYGUN
CİHAZLARLA BOŞALTILIR.
C.GÜVERTE SEVİYESİNİN EN AZ 2M. ÜSTÜNDEKİ ÇIKIŞLARINDAN GAZ-FREE
İŞLEMLERİ ESNASINDA EN AZ 20 M/SN LİK HIZ KAZANDIRACAK DÜŞEY
ALANLAR SAĞLANMALIDIR.
D.ÇIKIŞ AÇIKLIĞINDAKİ PARLAYICI BUHAR KONSANTRASYONU ALT
PARLAMA SINIRININ %30 UNA DÜŞTÜĞÜNDE BUHAR KARIŞIMININ
BOŞALTILMASI YÜK TANKI SEVİYESİNDE OLABİLİR.
YÜK TANKLARININ TAHLİYE SONRASI YENİ YÜKLER ALINMASI İÇİN YAPILAN
İŞLEMLERİN TÜMÜNE TANK TEMİZLİĞİ ( TANK CLEANİNG )DENİR. BU
İŞLEMLERİN NASIL YAPILDIĞI TANK TEMİZLİK REHBERİNDE( TANK CLEANİNG
GUİDE ) AÇIKLANMIŞTIR. TANK TEMİZLİK İŞLERİNE İLK OLARAK
HAVALANDIRILMA İLE BAŞLANIR. ATMOSFERDEKİ GAZ MİKTARI PERSONEL
EMNİYETİ AÇISINDAN ÖLÇÜLÜR. YÜK TANKLARININ YIKANMA AŞAMASINDA
EN ÇOK DENİZ SUYU KULLANILIR. AYRICA TATLI SU, DİSTİLE SU VE SOLVENT
KULLANILIR. GÜNÜMÜZDE TANKLARIN TEMİZLİĞİ TANK YIKAMA
MAKİNELERİ YARDIMI İLE YAPILIR TANK YIKAMA ÖN YIKAMA, SICAK
YIKAMA, İLAÇLI YIKAMA, SOĞUK YIKAMA GİBİ AŞAMALARDAN OLUŞUR.
OKSİJEN MİKTARI ELEKTRONİK OKSİJEN ÖLÇER (OXY METER ) CİHAZLARLA
KONTROL EDİLİR. (EXPLOSİMETRE) CİHAZI İLE PARLAYICI GAZ BUHARLARI
ÖLÇÜLÜR.
YÜK TANKLARI ( 20.000 DW) TONDAN BÜYÜK OLAN GEMİLERDE TANK
GÜVERTELERİ VE YÜK TANKLARI SABİT GÜVERTE KÖPÜK VE İNERT GAZ
SİSTEMLERİ İLE KORUNACAKTIR.
TANK TEMİZLİĞİ:
YANICI VE PARLAYICI MADDELER İLE GAZLARIN ORTAMDAN
UZAKLAŞTIRILMASI, AYRI BİR BAŞLIK ALTINDA İNCELENMEKTEDİR. ÇÜNKÜ
TANK TEMİZLİĞİ VE GASFREE İŞLEMLERİ TANKER
İŞLETMECİLİĞİNİN EN TEHLİKELİ BÖLÜMÜ OLARAK BİLİNİR VE BU NEDENLE
ÖZEL KURALLAR UYGULANIR:
1.TANK TEMİZLİĞİ VE GASFREE İŞLEMLERİ SORUMLU BİR ZABİT
GÖZETİMİNDE YAPILMALIDIR.
2.SORUMLU ZABİT BU KONUDA GEREKEN ÖNLEMLERİ ALMIŞ VE GEMİDEKİ
BÜTÜN PERSONEL İŞLEMİN BAŞLAYACAĞI KONUSUNDA BİLGİLENDİRİLMİŞ
OLMALIDIR. SORUMLU ZABİTİN İZNİ VE GEREKEN BÜTÜN ÖNLEMLER
ALINMIŞ OLMADIKÇA, HİÇ KİMSE HERHANGİ BİR KARGO TANKINA GİREMEZ.
31. 31
3.İŞLEMİN UYGULANACAĞI TANKERİN BİTİŞİĞİNDE BAŞKA GEMİLER VARSA,
BUNLARIN PERSONELİ DE DURUMDAN HABERDAR EDİLMELİ VE -
GEREKİYORSA- ALINACAK EK ÖNLEMLER BİRLİKTE SAPTANARAK KONTROL
EDİLMELİDİR.
4.ÖLÇÜM İÇİN KULLANILAN TÜM CİHAZLAR, İŞLEM ÖNCESİNDE KONTROL
EDİLMİŞ, AYARLANMIŞ, BU KONTROL VE AYARLAR KAYIT ALTINA ALINMIŞ
OLMALIDIR. TESTLER VE ÖLÇÜMLER, CİHAZIN KULLANILMASI VE
SONUÇLARIN YORUMLANMASI KONUSUNDA EĞİTİLMİŞ KİŞİLERCE
YAPILMALIDIR.
5.BİR BELGE İSTENSİN YA DA İSTENMESİN, BULUNSUN YA DA BULUNMASIN,
BİR TANKIN GAZDAN ARINMIŞ OLDUĞUNA İLİŞKİN BİR KARARA
VARILDIĞINDA; BU KARAR YALNIZCA TANKIN ÖLÇÜMÜN YAPILDIĞI
ZAMANKİ DURUMUNU GÖSTERİR VE TANKIN BU DURUMUNU KORUYACAĞI
DEĞİŞMELERE GÖRE SIK SIK ÖLÇÜMLER YAPILMALIDIR. TANKLAR TAMAMEN
YIKANMADIKÇA, BÜTÜN TORTU, ÇAMUR KIŞIR V.B. AYRILINCAYA KADAR
GAZ ÇIKMASI SÖZ KONUSU OLABİLİR. BİR TANKER YA DA TANK
TEMİZLENDİKTEN VE GAZDAN ARINMIŞ OLDUĞU SAPTANDIKTAN SONRA
BİLE BİR POMPA, BORU HATTI, VANA YA DA ISITMA KANGALI AÇILDIĞI
ZAMAN; ÖNCEDEN SAPTANAMAYAN KÜÇÜK SIVI BİRİKİNTİLERİNİN VE BUNA
BAĞLI OLARAK GAZIN ÇIKABİLECEĞİ BİLİNMELİDİR.
6.GAZFREE İŞLEMİ VE BAĞLI OLARAK YAPILAN ÖLÇÜMLER, AMACA GÖRE
FARKLI KRİTERLERE BAĞLI OLARAK GERÇEKLEŞTİRİLİR. ÖRNEĞİN, YÜK
ALMA AMACIYLA YAPILAN GAZFREE İŞLEMİ İLE TANKIN HERHANGİ BİR
NEDENLE MUAYENESİ SÖZ KONUSU OLDUĞUNDA YAPILACAK GAZFREE’ NİN
SONUCUNDA ELDE EDİLMESİ İSTENEN ÖLÇÜM DEĞERLERİ AYNI DEĞİLDİR.
TANKTA YAPILACAK ÇALIŞMA CİNSİNE (SOĞUK ÇALIŞMA - SICAK ÇALIŞMA)
BAĞLI OLARAK DA TALEP EDİLEN KURALLAR DEĞİŞİR. BU İŞLEMLER İLE
İLGİLİ OLARAK SAPTANAN KURALLAR VE BAZI HALLERDE İSTENEN
SERTİFİKALAR SÖZ KONUSUDUR. BU AMAÇLA YAYGIN OLARAK KULLANILAN
BAZI SERTİFİKALARIN ÖRNEKLERİ EKTE VERİLMEKTEDİR.
KAPALI YERLERDE ÇALIŞMA
TANKERLERDE KAPALI BÖLÜMLERDE ÇALIŞMA İLE İLGİLİ OLARAK TANK
TEMİZLİĞİ VE GAZFREE İŞLEMLERİ İLE İLGİLİ OLARAK BELİRTİLENLERİN
YANI SIRA CAN VE MAL GÜVENLİĞİ İLE GEMİ VE LİMAN EMNİYETİ AÇISINDAN
BAŞKA KURALLAR DA UYGULANIR:
GİRİŞ İÇİN İZİN GEREKTİĞİNDE "ÇALIŞMA İZİN BELGESİ" DE DÂHİL ŞARTTIR.
ATMOSFERİNDEN VE EMNİYETSİZ OLABİLECEĞİNDEN ŞÜPHELENİLEN BİR
BÖLÜME GİRİLMESİ GEREKTİĞİNDE VE GEMİNİN EMNİYETİ SÖZ KONUSU
OLDUĞUNDA; BÖYLE BİR GİRİŞE YALNIZCA GEMİ KAPTANI TARAFINDAN İZİN
VERİLEBİLİR VE İŞLEM SÜREKLİ OLARAK SORUMLU ZABİTİN GÖZETİMİNDE
SÜRDÜRÜLÜR. BU TÜR DURUMLARDA AYRICA, YETERİNCE HAVALANDIRMA
SAĞLANMALIDIR.
PERSONEL SAYISI MÜMKÜN OLAN EN AZ SAYIDA TUTULARAK, BİR CAN
HALATI İLE BAĞLANMIŞ VE POZİTİF BASINÇLI NEFES ALMA CİHAZLARI
KULLANIYOR OLMALARI SAĞLANIR. AYRICA HABERLEŞME CİHAZ VE
ARAÇLARI BULUNDURULARAK, KARARLAŞTIRILMIŞ BİR İŞARETLEŞME
SİSTEMİNİN BÖLÜME GİREN TÜM PERSONELCE İYİCE ANLAŞILMIŞ OLUP
OLMADIĞI KONTROL EDİLİR. ACİL DURUMLAR İÇİN HAZIR BİR EKİP
BULUNDURULUR VE KAÇIŞ İÇİN ALTERNATİF BİR ÇIKIŞ YOLU HAZIRLANIR.
32. 32
BÖLÜME GİREN PERSONELDEN SORUMLU BİR KİŞİ, BÖLÜMÜN DIŞINDA VE
GİRİŞE YAKIN BİR
ŞEKİLDE, SORUMLU ZABİT İLE DEVAMLI TEMAS HALİNDE TUTULUR. BU
KİŞİNİN HERHANGİ BİR
ACİL DURUMDA, HAYAT KURTARMA AMACIYLA DA OLSA BÖLÜME GİRMESİ;
OPERASYONUN
EMNİYETİ AÇISINDAN YASAKTIR. YAPILACAK ÇALIŞMANIN CİNSİNE BAĞLI
OLARAK, ÇEVREDE HİÇBİR GEVŞEK TORTU (SCALE) VE ÇAMUR (SLUDGE) İLE
YANICI MADDE OLMAMASI SAĞLANIR. BU TÜR MADDELERİN TEMİZLİĞİ VE
KAPALI BİR BÖLÜMDEN DIŞARI ÇIKARILMALARI GEREKİYORSA, PERİYODİK
OLARAK GAZ ÖLÇÜMÜ YAPILIR VE ARALIKSIZ OLARAK HAVALANDIRMAYA
DEVAM EDİLİR.
KAPALI ORTAMLARDA İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ
KAPALI ORTAMLARDA ÇALIŞANLARIN DİKKATİNE!
TAMAMEN VEYA KISMEN KAPATILMIŞ SINIRLI BİR HACMİ OLAN, İÇERİSİNDE
SINIRLI MİKTARDA HAVA BULUNAN VE ÇALIŞMA YERİ OLARAK
TASARLANAN ALANLAR “KAPALI ORTAM ” OLARAK ADLANDIRILIR. KAPALI
ORTAMLAR POTANSİYEL OLARAK TEHLİKELİ VEYA ZARARLI SEVİYEDE GAZ,
TOZ, BUHAR VEYA DUMAN İHTİVA EDER. BU ORTAMLARDA PATLAMAYI
MEYDANA GETİRECEK ORANLAR DÂHİLİNDE OKSİJEN KONSANTRASYONU
MEVCUTTUR.
KİRLİ HAVA; PİS HAVA, ZEHİRLİ HAVA, PATLAYICI HAVA VE TOZLU HAVA
OLARAK DÖRT GRUPTA İNCELENİR. PİS HAVA, % 20’DEN DAHA AZ OKSİJEN
İHTİVA EDER VE BU TİP HAVA KARIŞIMI BULUNAN YERLERDEKİ
ÇALIŞMALARDA KISA ZAMAN İÇİNDE YORGUNLUK BELİRTİLERİ GÖRÜLÜR.
ZEHİRLİ HAVA, İNSAN HAYATINI TEHLİKEYE DÜŞÜREN ZARARLI GAZLARDAN
OLUŞAN HAVADIR. BU ŞEKİLDEKİ HAVA, İNSAN ORGANİZMASINA KİMYASAL
ETKİSİNDEN DOLAYI ZARARLI OLMAKTA VE HATTA ÖLÜM MEYDANA
GETİRMEKTEDİR. BU GAZLARA ÖRNEK OLARAK KARBON MONOKSİT, AZOT
OKSİTLERİ, HİDROJEN SÜLFÜR, KÜKÜRT DİOKSİT VE RADON GAZLARI
GÖSTERİLEBİLİR. PATLAYICI HAVA, BÜTÜN YANICI GAZLARI BİLEŞİMİNDE
BULUNDURAN HAVADIR. BU GAZLAR, ÖZELLİKLE METAN, ETAN, PROPAN,
BÜTAN GİBİ HİDROKARBONLAR VE HİDROJEN, KARBON MONOKSİT VE
HİDROJEN SÜLFÜR GİBİ GAZLARDIR. TOZLU HAVA İSE, İÇERİSİNDE BELLİ
KONSANTRASYONDA TOZ İHTİVA EDEN HAVAYI BELİRTİR.
KAPALI ORTAMLARDA RASTLANABİLECEK BOĞUCU GAZLAR GENEL
OLARAK İKİ SINIFTA İNCELENEBİLİR. BUNLAR:
BASİT BOĞUCU GAZLAR: KARBONDİOKSİT (CO2), METAN (CH4), ETAN (C2H6),
PROPAN (C3H8), BÜTAN (C4H10), HİDROJEN (H2), AZOT (N2)
KİMYASAL BOĞUCU GAZLAR: KARBON MONOKSİT (CO), HİDROJEN SÜLFÜR
(H2S), HİDROJEN SİYANÜR (HCN), VB. DIR.
BASİT BOĞUCU GAZLAR
HAVADAKİ OKSİJENİN YERİNİ ALARAK OKSİJEN AZLIĞINDAN KAYNAKLANAN
BOĞULMAYA SEBEP OLURLAR.
1) KARBONDİOKSİT (SİYAH GAZ VEYA BOĞUCU GAZ)
RENKSİZ KOKUSUZ GAZDIR. ÖZGÜL AĞIRLIĞI, 1.977 KG/M3
’DÜR. BUNDAN
DOLAYI, BULUNDUĞU KAPALI ORTAMIN TABANINDA TOPLANIR. ATMOSFER
HAVASINDA, HACİM BAKIMINDAN % 0,3–0,4 ORANINDA BULUNUR. BU
MİKTAR, NEFES ALMA FONKSİYONUNU UYARICI ETKİ YAPAR. MAX DEĞERİ
500 PPM DIR.
33. 33
ETKİSİ: KARBONDİOKSİT MİKTARININ ARTMASI OKSİJENİ AZALTACAĞINDAN
SOLUNUM SAYISI VE SIKLIĞI ARTAR.
% 1- 3 YOĞUNLUĞUNDA ORTA SÜREDE TEHLİKESİZDİR.
% 3- 6 YOĞUNLUĞUNDA BAŞ AĞRILARI BAŞLAR.
% 6-10 YOĞUNLUKTA, BAŞ DÖNMESİ, GÖRME BOZUKLUKLARI, ŞUURSUZLUK
BAŞLAR.
% 10 DAN FAZLA YOĞUNLUKTA NARKOTİK ETKİ GÖRÜLÜR. BOĞUCU ETKİ CO2
FAZLALIĞINDAN ÇOK, OKSİJEN AZLIĞINDAN OLUR.
KORUNMA: İŞYERİ HAVASINDAKİ MİKTAR KONTROL EDİLİR. SOLUNUM
AYGITLARI KULLANILIR. ETKİLENME OLDUĞU TAKDİRDE, HASTA AÇIK
HAVAYA ÇIKARILIR, OKSİJEN VERİLİR, SUNİ SOLUNUM YAPILIR.
2)METAN (GRİZU-FİREDAMP)
METAN GAZI, SULU ORTAMDA BİRİKEN BİTKİSEL MADDELER VE
BATAKLIKLARDA BİRİKEN BİTKİSEL VE HAYVANSAL ORGANİK MADDELERİN
KİMYASAL BOZUNMAYA MARUZ KALMASI SONUCUNDA OLUŞAN VE
BATAKLIK GAZI DA DENİLEN BİR GAZDIR. HAVADAN HAFİF, RENKSİZ,
KOKUSUZ VE PARLAYICI BİR GAZDIR. HAVAYA ORANLA DAHA HAFİF
OLDUĞUNDAN DOLAYI, BULUNDUĞU KAPALI ORTAMIN TAVAN
KISIMLARINDA TOPLANIR. HAVADA, % 4–15 ORANLARINDA BULUNDUĞUNDA
PATLAYICIDIR. METAN, ESAS İTİBARİYLE ZEHİRLİ BİR GAZ DEĞİLDİR.
DOKULAR ÜZERİNDE BİR ETKİSİ YOKTUR. ANCAK, FAZLA MİKTARDA METAN
BULUNAN HAVADA OKSİJEN ORANI DÜŞÜK OLACAĞINDAN,
KONSANTRASYONUN %10’U GEÇMESİ DURUMUNDA OKSİJEN YÜZDESİ
%16’NIN ALTINA DÜŞECEĞİNDEN, HAVASIZ (OKSİJENSİZ) KALMA SONUCU
ÖLÜM MEYDANA GELEBİLİR. METANIN ESAS TEHLİKESİ, YANICI VE
PATLAYICI BİR GAZ OLMASIDIR. TAM YANMA, % 9 METAN VE % 91
ORANINDAKİ HAVA KARIŞIMINDA OLUR. ANCAK, PATLAMAYI DOĞURAN ISI
KAYNAĞININ ŞİDDETİ VE SÜRESİ, BASINÇ VE KAPALI ORTAMIN ŞEKLİ DE
PATLAMAYI ETKİLEDİĞİNDEN, METANIN % 4–15 ARASINDA TEHLİKELİ
OLDUĞU KABUL EDİLİR VE BU ORANDA METAN BULUNAN HAVAYA
MADENCİLİKTE GRİZU ADI VERİLİR. % 4 METAN KONSANTRASYONUNUN
ALTINDA PATLAMA OLMAZ VE GRİZU BULUNDUĞU YERDE YANAR. FAKAT
ORTAMDA YÜKSEK SICAKLIK MEVCUTSA, PATLAMA MEYDANA GELEBİLİR.
% 15 ORANIN ÜZERİNDE İSE GRİZU PATLAMA ÖZELLİĞİNİ KAYBEDER.
METAN, ETAN, ASETİLEN, HİDROJEN, AZOT, ARGON, NEON, KARBONDİOKSİT
GİBİ GAZLAR HAVADAKİ OKSİJEN ORANINI DÜŞÜREREK ASFİKSİ(OKSİJENSİZ
KALMA) OLUŞTURURLAR. BU GİBİ ASFİKSİ VAKALARI OCAK, KUYU, SİLO,
GEMİ AMBARLARI GİBİ KAPALI MEKÂNLARDA UZUN SÜRE KALMA SONUCU
OLABİLİR. ANCAK BU GİBİ MEKÂNLARDA İNERT OLMAYAN MADDELER DE
OLABİLECEĞİNDEN (ÖRNEĞİN SİLOLARDA AZOT DİOKSİT, LAĞIM VE MADEN
OCAKLARINDA KÜKÜRTLÜ HİDROJEN GİBİ) DAHA KARMAŞIK BİR AKCİĞER
ZEDELENMESİ DE ORTAYA ÇIKABİLİR. ÜLKEMİZDE KULLANIMA SUNULDUĞU
ŞEKLİYLE (TÜP GAZ VE OTO GAZ OLARAK) LPG (SIVILAŞTIRILMIŞ PETROL
GAZI) HACİMCE % 30 PROPAN (C3H8) VE % 70 BÜTAN (C4H10) İÇERİR. LPG
HAVADAN DAHA YOĞUNDUR VE BASINÇ ALTINDA SIVI HALDE DEPOLANIR.
LPG YÜKSEK DERECEDE YANICI BİR MADDEDİR VE ATMOSFERİK KOŞULLARA
MARUZ KALDIĞINDA HIZLA PATLAYICI HAVA - HİDROKARBON KARIŞIMI
OLUŞTURUR. LPG BUHARI HAVADAN AĞIRDIR.
34. 34
YOĞUNLUK FARKI VE HAVA HAREKETİ İLE AÇIK ALANLARDA DÜŞÜK KODLU
BÖLGELERDE, EVLERDE İSE ALT KATLARDA BİRİKEBİLİR. LPG SIVISI DERİ
VEYA GÖZ İLE TEMAS ETTİĞİNDE SOĞUK YANIKLARI OLUŞUR.
YÜKSEK KONSANTRASYONDA LPG BUHARINI SOLUMAK BAYGINLIĞA
VE/VEYA ÖLÜME SEBEP OLABİLİR. LPG BUHARININ SOLUNMASI BURUN VE
BOĞAZDA TAHRİŞE, BAŞ AĞRISI VE MİDE BULANTISINA, BAŞ DÖNMESİNE VE
BİLİNCİN BULANMASINA SEBEP OLABİLİR. SOLUNUM YOLU İLE MARUZİYET
HALİNDE LPG İLE TEMAS EDEN KİŞİ ACİLEN TEMİZ HAVAYA ÇIKARTILMALI
VE EN YAKIN SAĞLIK KURULUŞUNA ULAŞTIRILMALIDIR.
KİMYASAL BOĞUCU GAZLAR
1) KARBONMONOKSİT (BEYAZ GAZ)
RENKSİZ, KOKUSUZ, TAHRİŞ ETKİSİ OLMAYAN ÇOK ZEHİRLİ GAZ OLARAK
TANIMLANIR. ÖZGÜL AĞIRLIĞI 1.255 KG/M3
OLUP, HAVANINKİNE ÇOK
YAKINDIR. HAVA İLE % 13 – 75 ORANLARINDAKİ KARIŞIMI PATLAYICI
ÖZELLİĞE SAHİP OLUP, EN TEHLİKELİ PATLAMA KONSANTRASYONU
% 30 CİVARINDADIR.
HEMOGLOBİNE OKSİJENDEN 200–300 KAT DAHA FAZLA İLGİLİDİR.
HEMOGLOBİNLE KARBOKSİ HEMOGLOBİN (HBCO) YAPAR. BÖYLECE KANIN
DOKULARA OKSİJEN TAŞIMA KAPASİTESİNİ BLOKE EDER. DOLAYISIYLA,
OKSİJEN YETERSİZLİĞİ BAŞ GÖSTERİR VE KANIN KARBON MONOKSİT İLE
DOYGUNLUĞU ARTINCA DA ÖLÜM MEYDANA GELİR.
ETKİSİ: HAVADAKİ MİKTARINA, MARUZİYET SÜRESİNE VE KİŞİNİN
DUYARLILIK DERECESİNE GÖRE DEĞİŞİR.
GENELLİKLE;
% 0,01 (100 PPM) KONSANTRASYONDA UZUN SÜREDE BAŞ AĞRISI YAPAR.
% 0,05 (500 PPM) DE ŞİDDETLİ BAŞ AĞRILARI, BAŞ DÖNMESİ, BAYGINLIK
OLUR.
% 0,2 (2000PPM)DE DERİN BİR ŞUURSUZLUK, NABIZ VE SOLUNUM
ZAYIFLAMASI SONUCUNDA ÖLÜM GELİR.
KRONİK ZEHİRLENME: DÜŞÜK KONSANTRASYONLARDA UZUN SÜRELİ
AYLAR VEYA YILLARCA ETKİLENME SONUCUNDA YORGUNLUK, BAŞ
AĞRILARI, MİZAÇ DEĞİŞİKLİĞİ, UYKU BOZUKLUKLARI, KALP VE MİDE
BOZUKLUKLARI HAFIZA BOZUKLUĞU GÖRÜLÜR.
KORUNMA: İŞYERİ HAVSINDAKİ MİKTARI KONTROL EDİLİR. SİGARA
YASAKLANIR. KISA SÜRELİ ÇALIŞMALAR UYGULANIR, GEREKİRSE MASKE
KULLANILIR.
TEDAVİ: ETKİLENEN BİRİ DERHAL TEMİZ HAVAYA ÇIKARILIR OKSİJEN
VERİLİR. BEYİN ÖDEMİNE KARŞI GEREKLİ TEDAVİ HİPERTONİK ÇÖZELTİLER
UYGULANIR.
2) HİDROJEN SÜLFÜR
HİDROJEN SÜLFÜR RENKSİZ, HAVADAN AĞIR, KENDİNE ÖZGÜ ÇÜRÜK
YUMURTA KOKUSU OLAN, PETROL ALANLARI, KANALİZASYON VE KİMYASAL
ENDÜSTRİ ALANLARINDA SIKÇA RASTLANAN BİR GAZDIR. GENELLİKLE
LAĞIM KANALLARINDA VE ERİTME TESİSLERİNDE BULUNUR. YANICI BİR GAZ
OLUP HAVA İÇERİSİNDE % 6 ORANINDA PATLAYICI ÖZELLİĞE SAHİPTİR;
ZEHİRLEYİCİ BİR GAZDIR. HAVADAN AĞIR OLUP OCAKTA TABAN
KISIMLARINDA BULUNUR. BU GAZ BAZI HALLERDE KÜKÜRT İHTİVA EDEN
DİNAMİT VE BARUTLARIN YANMASI NETİCESİNDE MEYDANA GELMEKTE VE
GENELLİKLE KÜKÜRT MADENLERİNDE PATLAYICI MADDELERİN KULLANMA
SONRASI OLUŞMAKTADIR. MAK DEĞERİ 10PPM VEYA 15MG/M3
TÜR.
35. 35
ETKİSİ: HAVADA %0,0001 KONSANTRASYONDA TİPİK KOKUSU İLE TANINIR.
DAHA YÜKSEK KONSANTRASYONLARDA BİR SÜRE SONRA KOKU ALMA
SİNİRLERİ FELCE UĞRAR VE KOKU ALINMAZ OLUR. SOLUNUM YOLU İLE
ALINAN H2S TOKSİK TESİR GÖSTERİR, MUKOZOLARI TAHRİŞ EDER. HÜCRE
İÇİNDEKİ FERMENTLERİ İNHİBE EDER. ZEHİRLENME BELİRTİLERİ 200CC/M3
TE
BAŞLAR, 600CC/M3
TE KISA SÜRE İÇİNDE ÖLÜM GELİR. H2S İLE KRONİK
ZEHİRLENME KABUL EDİLMEMEKTEDİR.
KORUNMA: HAVADAKİ MİKTARI KONTROL EDİLMELİ, ÇEVRE TEDBİRLERİ İLE
BİRLİKTE, KİŞİSEL KORUYUCULAR KULLANILMALI. TEHLİKENİN FAZLA
OLDUĞU YERLERDE PERİYODİK MUAYENELERLE SİNİRSEL BOZUKLUKLAR
ARANMALI. ZEHİRLENME HALİNDE; SUNİ SOLUNUM YAPTIRMALI, %5 CO2
İÇEREN OKSİJEN (KARBOJEN) VERİLMELİ, GÖZLER İYİCE YIKANMALIDIR.
4. TUTUŞABİLİR MALZEMENİN ÖZELLİKLERİ:
TANIMLAR:
A. TUTUŞABİLİRLİK: TUTUŞABİLME ÖZELLİĞİNE SAHİP OLMAK.
B. ATEŞLEME NOKTASI: YANICI GAZ VE BUHARLARIN IŞIK YAYARAK VE ISI
ENERJİSİ ÇIKARARAK HIZLI VE SÜREKLİ BİR YANMANIN GERÇEKLEŞMESİ,
AYNI ANDA AÇIĞA ÇIKMASI.
C.YANMA SICAKLIĞI: BİR MADDENİN YANMASINI DEVAM ETTİRDİĞİ
SICAKLIK OLUP GENELLİKLE PARLAMA NOKTASININ BİRKAÇ DERECE
ÜSTÜNDEDİR.
D.YANMA HIZI: YANGININ BULUNDUĞU YERE VE YANAN MADDENİN CİNSİNE
BAĞLIDIR. YANAN MADDEDEN ÇIKAN GAZLAR YANGININ ÇIKTIĞI YERDE
KOLAYCA YAYILABİLİYORSA; YANICI MADDE HIZLA YANMA SICAKLIĞINA
YÜKSELİR. DAHA FAZLA GAZ ÇIKARIR, YANMA KOLAY VE HIZLI OLUR.
YANAN MADDENİN FAZLA YÜZEYİ OLMASI, FAZLA ISIALANI GÖSTERMESİNE
VE GAZ HALİNE KOLAY GEÇMESİNE NEDEN OLUR. BÖYLECE YANGININ HIZI
VE ŞİDDETİ ARTAR.
E. ISI DEĞERİ: BİR MADDENİN YANDIĞI ZAMAN ÇEVRESİNE VERMİŞ OLDUĞU
SICAKLIK MİKTARIDIR. KALORİ CİNSİNDEN İFADE EDİLİR.
F. ALT TUTUŞMA LİMİTİ( LFL: LOWER FLAMMABLE LİMİT)
:TUTUŞABİLMEK İÇİN, HAVADA BULUNMASI GEREKLİ OLAN HİDRO KARBON
GAZLARININ ALT SINIRIDIR.
G. ÜST TUTUŞMA LİMİTİ( UFL: UPPER FLAMMABLE LİMİT ) :
TUTUŞABİLMEK İÇİN, HAVADA BULUNMASI GEREKLİ OLAN HİDRO KARBON
GAZLARININ ÜST SINIRIDIR Kİ BUNDAN SONRA YANMANIN OLABİLMESİ İÇİN
YETERLİ OKSİJEN MEVCUT DEĞİLDİR.
H. TUTUŞMA ARALIĞI: ÜST VE ALT TUTUŞMA SINIRLARI ARASINDA KALAN
BÖLGE.
I. PARLAMA NOKTASI: SIVI BİR YAKITIN YÜZEYE YAKIN HAVA İLE ATEŞ
ALABİLİR BİR KARIŞIM OLUŞTURMAYA YETECEK BUHARLAR ÇIKARDIĞI
MİNİMUM ISI DEĞERİDİR. BU ISIDA ATEŞ ALMIŞ BUHARLAR PARLAYACAK,
ANCAK YANMAYA DEVAM ETMEYECEKTİR.
J. KENDİ KENDİNE TUTUŞMA: DOĞRUDAN DOĞRUYA BİR ALEV YÂDA
KIVILCIM OLMAKSIZIN YANMANIN MEYDANA GELMESİ.
36. 36
STATİK ELEKTRİK:
DEĞİŞİK ÖZELLİKTE OLAN MADDELERİN BİRBİRLERİ İLE SÜRTÜNMESİNDEN
YA DA BİRBİRLERİNDEN AYRILMASINDAN MEYDANA GELEN ELEKTRİĞE
STATİK ELEKTRİK DENİR. STATİK ELEKTRİK İLETKEN VE İLETKEN OLMAYAN
MADDELERİN YÜZEYİNDE OLUŞA BİLİR. İLETKEN BİR MADDENİN YÜZEYİNDE
OLUŞTUĞUNDA, HIZLA YÜZEYDE YAYILARAK TOPRAĞA GEÇER. İLETKEN
OLMAYAN BİR MADDENİN YÜZEYİNDE OLUŞTUĞUNDA ZOR YAYILIR, HIZLA
BÜYÜYEN STATİK ELEKTRİK MADDE ÜZERİNDE BİRİKMEYE BAŞLAR. STATİK
ELEKTRİKLE YÜKLENMİŞ BİR MADDE, BAŞKA BİR MADDE İLE TEMAS EDİNCE
ÜZERİNDE BİRİKEN YÜKÜ ONA AKTARIRKEN KIVILCIM MEYDANA GETİRİR.
BU KIVILCIM TUTUŞABİLECEK BİR GAZ ORTAMINDA İNFİLAKLARA VE
YANGINLARA NEDEN OLURLAR. ÖZELLİKLE SIVI YANICI MADDE TAŞIYAN
GEMİLERDE BÜYÜK TEHLİKE OLUŞTURURLAR.
STATİK ELEKTRİĞE NEDEN OLAN MADDELER:
KATI MADDELER: HER TÜRLÜ LASTİKLER, NAYLON, PLASTİK, İNSAN SAÇI VE
TOZ.
SIVI MADDELER: ÖZELLİKLE KARIŞIK OLMADIKLARI ZAMAN GENEL OLARAK
HİDROKARBONLARIN TÜMÜ.
GAZ MADDELER: ÖRNEK OLARAK CO2 BİR YANGIN SÖNDÜRÜCÜDE SIVI
OLARAK KULLANILDIĞI ZAMAN OLUŞAN KURU BUZ ÜSTÜNDE STATİK
ELEKTRİK OLUŞUR.
ÖNLEM OLARAK:
A.OLUŞUMUNU ENGELLEMEK.
B.TOPRAKLAMA YAPMAK.
C. HAVANIN NEMLENDİRİLMESİ.
D. HAVA İYONİZE EDİLEREK İLETKEN HALE GETİRİLMESİ.
PETROL ÜRÜNLERİNDE ANTİSTATİK KATKI MADDESİ KULLANILMASI.(
ANTİSTATİK KATKI MADDESİ STATİK ELEKTRİK BİRİKMESİNİ ÖNLEMEK İÇİN
PETROL ÜRÜNÜNÜN STATİK ELEKTRİĞİNİ 100 PİCOSİEMENS /METRE (
PS/M ) YE ÇIKARAN VE PETROL ÜRÜNÜNE KATILAN KATKIDIR. )
STATİK ELEKTRİĞİN SAPTANMASINDA KULLANILAN EN YAYGIN ALET NEON
TÜPÜ DÜR. AYRICA
( ELEKTROSKOP, ELEKTROSTATİK VOLTMETRE, ELEKTRON TÜPÜ
DETEKTÖRLERİ )
TEPKİME: İKİ VEYA DAHA FAZLA SAYIDA MADDE BİR ARAYA GELDİĞİNDE;
MOLEKÜLLERDEKİ ATOMLARIN ARALARINDA YENİDEN DÜZENLENMESİNE (
KİMYASAL ) TEPKİME DENİR. BU SIRADA ELEKTRONLARIN PAYLAŞILMASI DA
DEĞİŞİR. İLGİLİ ATOMLARIN ÇEKİRDEKLERİNDE BULUNAN PARÇACIK SAYISI
TEPKİME SIRASINDA DEĞİŞMEZ. BİR KİMYASAL TEPKİMEDE ALINAN YA DA
VERİLEN TOPLAM ISI MİKTARINA ENTALPİ (TEPKİME ISISI) DENİR.
TUTUŞMA KAYNAKLARI:
A. İLETİM. I. ELEKTRİK KIVILCIMI.
B. TAŞIMA. J. STATİK ELEKTRİK.
C. RADYASYON. K.YILDIRIM.
D. YAYILMA. L. İÇTEN KIZIŞMA
E. SÜRTÜNME. M.AÇIK ATEŞ.
F. KOMPRESYON. N. TOZLAR.
H. KIZIŞMIŞ PARÇALAR. O. SAVAŞ VE SABOTAJ.
37. 37
5. YANGIN TEHLİKESİ VE YANGIN YAYILMASI:
TANIMLAR:
İLETİM ( CONDUCTİON ):
ISININ, BİR CİSMİN BİR TARAFINDAN SICAKLIĞI DAHA AZ OLAN TARAFINA
GEÇİŞ YAPMASIDIR. KATI, SIVI VEYA GAZLARDA OLUŞABİLİR.
NAKLEDİLECEK ISI MİKTARI VE HAREKET HIZI, ISININ İÇERSİNDEN GEÇTİĞİ
MALZEMENİN İLETKENLİĞİNE BAĞLIDIR. ALÜMİNYUM, BAKIR VE DEMİR İYİ
İLETKEN MADDELERDİR. KEÇE, KUMAŞ VE KÂĞIT GİBİ LİFTLİ MADDELER
ZAYIF İLETKENLERDİR.
IŞINIMLA ISI AKTARIMI, RADYASYON ( RADİATİON ):
HAVANIN ZAYIF BİR İLETKEN OLMASINA RAĞMEN, ISININ MADDENİN
OLMADIĞI HER YERDE HAREKET EDEBİLDİĞİ BİLİNEN BİR GERÇEKTİR.
GÜNEŞİN SICAKLIĞI, DOĞRUDAN TEMAS HALİNDE OLMADIĞI( CONDUCTİON)
YÂDA GELEN GAZLARI ISITMADIĞI( CONVECTİON) HALDE BİZE ULAŞIR. ISI
TRANSFERİNİN BU ŞEKLİNE ISI DALGALARININ RADYASYONU DENİR.
YAYILAN ISI SICAKLIK GEÇİRMEYEN BİR NESNEYE ULAŞINCAYA KADAR
BOŞLUKTA GEZER. NESNE ISI RADYASYONUNA MARUZ KALDIĞI İÇİN,
KARŞILIĞINDA KENDİ YÜZEYİNDEN ISIYAYAR. ISININ YAYILMASI YANGININ
AÇIK BÖLGELERE SIÇRAMASININ EN ÖNEMLİ NEDENLERİNDEN BİRİDİR.
ISI AKIMI :(YAYILMA):
ISI AKIMI İLE İLGİLİ ÇOK SAYIDA DOĞAL FİZİK KANUNU VARDIR.
BUNLARDAN BİRİSİ ISI AKIMI KANUNUDUR. BU KANUNA GÖRE, ISI SICAK BİR
MADDEDEN SOĞUK BİR MADDEYE AKMA EĞİLİMİNDEDİR. BİRBİRLERİYLE
TEMAS HALİNDEKİ İKİ CİSİMDEN SOĞUK OLANI İKİ CİSİM AYNI ISIYA
ULAŞANA KADAR ISIYI EMECEKTİR.
TAŞIMA ( CONVECTİON ):
TAŞIMA, SIVI VE GAZ HAREKETİNİN NEDEN OLDUĞU BİR ISI NAKLİ TÜRÜDÜR.
SIVILAR VE GAZLAR ISITILDIKLARINDA, KENDİ İÇLERİNDE HAREKET ETMEYE
BAŞLARLAR. BU HAREKET ISI İLETİMİNDE GÖZLENEN MOLEKÜL
HAREKETİNDEN FARKLIDIR VE CONVECTİONLA ISI TRANSFERİNİ
GERÇEKLEŞTİRİR.
38. 38
YANGININ YAYILMASI; YANGIN VE ÇEVRE ARASINDAKİ SICAKLIKTAKİ
EŞİTLENMENİN BİR SONUCU OLARAK OLUŞMAKTADIR.
İLETİM ( CONDUCTİON ) TAŞIMA ( CONVECTİON )
ISI AKIMI ( YAYILMA ) RADYASYON
YANGIN TEHLİKELERİ:
A.MAKİNE DAİRESİNDEKİ YANGIN TEHLİKELERİ:
YANABİLİR SIVILAR, YAKIT VE YAĞLAMA YAĞLARI.
YAĞ KAÇAKLARI VE YAĞ EMMİŞ İZOLASYON.
SICAK YÜZEYLER, EGZOST BORULARI, SICAK MAKİNE PARÇALARI.
YALITIM MADDE HATALARI.
SICAK İŞ ( KAYNAK YAPMAK, OKSİJEN, ASETİLENLE KESME )
KENDİ KENDİNE TUTUŞMA, SICAK YÜZEYLERE YAĞ DAMLAMASI GİBİ.
ELEKTRİK DEVRE VE SİSTEMLERİ.
B.MUTFAKTAKİ YANGIN TEHLİKELERİ:
YANABİLİR SIVILAR, PİŞİRMEK İÇİN KULLANILAN YAĞ ( KATI –SIVI )
SICAK YÜZEYLER ( FIRINLAR, KIZARTMA TAVALARI, SICAK YAĞ )
ARIZALI/AŞIRI YÜKLENMİŞ ELEKTRİK DEVRE VE SİSTEMLER.
C.YAŞAM MAHALİNDE YANGIN TEHLİKELERİ:
YANABİLİR MALZEMELER.
AÇIK ATEŞ ( KİBRİT, SİGARA )
ARIZALI / AŞIRI YÜKLENMİŞ ELEKTRİK DEVRE VE SİSTEMLER.
SİGARA İÇENLERDEN GELEN TEHLİKELER:
( YANAN BİR SİGARANIN SICAKLIĞI 500° C. DERECEDİR)
D.YÜK MAHALİNDE YANGIN TEHLİKELERİ:
A. KENDİ-KENDİNE ISINAN YÜKLER VE ANİ YANMALAR.
B. OKSİTLENMİŞ YÜKLER VE ORGANİK PEROKSİTLER.
C. SIKIŞMIŞ TUTUŞABİLİR GAZLAR.
D. KOLAY YANICI YÜKLER.
E·TUTUŞABİLİR SIVILAR VE KATILAR.
F ·KENDİ KENDİNE, SU İLE DİĞER YÜKLERLE VE GEMİ MALZEMELERİ İLE
TEPKİMEYE GİREBİLEN MALZEMELER.
E.PATLAYICILAR:
YANGININ GELİŞMESİNİ DÖRT SAFHASI:
1.TUTUŞMA.
2.GELİŞME. ( YÜZEY ATEŞİ )
3.TAM YANMA. ( KATI MADDELERİN İÇİNDE OLUŞAN YANMA )
4.ATEŞİN DIŞA VURMASI.
39. 39
6. YANGIN SINIFLANDIRILMASI VE UYGUN SÖNDÜRME ELEMANLARI:
1. AĞAÇ, KÂĞIT, TEKSTİL VE BENZERİ MALZEMELER.
( STANDART MALZEMELER )
2. STANDART MALZEMELER, TUTUŞABİLİR SIVILAR.
3. TUTUŞABİLİR SIVILAR, ELEKTRİK TEÇHİZATI VE YANICI GAZLAR.
4. STANDART MALZEMELER, TUTUŞABİLİR SIVILAR, ELEKTRİK TEÇHİZATI VE
YANICI GAZLAR.
5. YANABİLİR METALLER.
SÖNDÜRÜCÜ MADDE ÜRETEN İMALATÇISI TARAFINDAN HANGİ SİSTEMİN
KULLANILDIĞININ BİLİNMESİ VE KULLANILMASININ UYGUN OLMADIĞI
YANGIN ÇEŞİDİ İKAZLARINA UYULMASI GEREKİR.
( C ) SINIFI OLARAK BELİRLENEN YANGINLAR İÇİN UYGUN OLARAK
MARKALANMIŞ BÜTÜN SÖNDÜRÜCÜLERİN ( NFPA SINIFLANDIRMA )
ELEKTRİK YANGINLARINDA KULLANILMASI UYGUNDUR. HÂLBUKİ ( C ) SINIFI
YANGINLAR İÇİN UYGUN OLARAK MARKALANMIŞ BAZI YANGIN
SÖNDÜRÜCÜLERİN KULLANILMASI. YAKININDAKİ PERSONEL YA DA
OPERATÖRÜN ÖLÜMÜ İLE SONUÇLANDIĞI İÇİN, ÜZERİNDE ENERJİ BULUNAN
ELEKTRİK TEÇHİZATINDAKİ BİR YANGINA MÜDAHALE ETMEK İÇİN UYGUN
BİR SÖNDÜRÜCÜ SEÇİLMELİDİR.
YANGINLARIN SINIFLANDIRILMASI
ISO 3041/EN2 NFPA 10
A SABİT MALZEMELER A
B SIVILAR B
C GAZLAR B
_ ENERJİ VEREN ELEKTRİK TEÇHİZATI C
D METALLER D
40. 40
UYGUN YANGIN SÖNDÜRME ARAÇLARI:
7.GEMİDE YANGIN KONTROLU:
MAKİNE DAİRESİNDEKİ YANGINLAR:
SEBEPLER:
A. BOZUK YA DA HASARLI BAĞLANTILARDAN SIZAN YANICI SIVILAR.
B. YAĞ EMMİŞ YALITIM.
C. SICAK YÜZEYLER, EGZOST BORULARI, YAĞ DEVRELERİNE YAKIN SICAK
MAKİNE PARÇALARI.
D. YALITKAN MADDE HATALARI.
E. SICAK ÇALIŞMA, YENİ KAYNAK, OKSİJEN ASETİLENLE KESME.
F. KENDİ KENDİNE TUTUŞMA, SICAK YÜZEYLERE YAĞ DAMLAMASI.
KONTROL ALTINA ALMA METOTLARI:
A.SU GEÇİRMEZ KAPILAR.
B.YANGIN KAPILARI.
C.DAMPERLER.
D.SU SPREYLERİ VE BUNLARIN UZAKTAN KUMANDALARI.
E.İYİ YALITIM.( 220C°'NİN ) ÜZERİNDE YÜZEY SICAKLIĞINA SAHİP OLAN TÜM
PARÇALAR, ÖRNEĞİN; BUHAR, ISI İLETİCİ SIVI VE EGZOST GAZI BORU
DEVRELERİ, EGZOST GAZI İLE ÇALIŞAN KAZANLAR, SUSTURUCULAR,
TURBOŞARJERLER VE BENZERLERİ, ETKİN BİR ŞEKİLDE YANMAZ
MALZEMELERLE İZOLE EDİLMELİDİR. İZOLASYON MALZEMESİ, YAĞ VE
AKARYAKIT EMMEYECEK TÜRDE OLMALIDIR. SAÇ İLE VEYA KABUL
EDİLEBİLİR SERT BİR MALZEME İLE KAPLAMAK SURETİYLE, EMİLMEYE KARŞI
ETKİN KORUMA ELDE EDİLMELİDİR.
41. 41
TESPİT ETME METOTLARI:
A. DUMAN DETEKTÖRÜ.
B. ISI DETEKTÖRÜ.
C. ALEV DETEKTÖRÜ.
D. GAZ DETEKTÖRÜ.
E. BASINÇ DETEKTÖRÜ
YANGIN ARAÇLARI:
A. SABİT SİSTEMLER; SU, KÖPÜK, CO2, KURU KİMYASAL TOZ, HALON.
B. TAŞINABİLİR/SEYYAR; SU, KÖPÜK, CO2, KURU KİMYASAL TOZ, HALON.
C. YARDIMCI YANGIN SÖNDÜRME ELEMANLARI.
YAŞAM MAHALLİNDEKİ YANGINLAR:
SEBEPLER:
A. YANICI MALZEMELER.
B. KİBRİT, SİGARA GİBİ AÇIK ATEŞ.
C. RADYATÖR, LAMBA GİBİ SICAK MADDELERE YAKIN TEKSTİLLER.
D. KUSURLU VE AŞIRI YÜKLENMİŞ ELEKTRİK SİSTEMLERİ.
E. ÇAMAŞIRHANEDE, MAKİNE VE KURUTUCUNUN YANLIŞ TESİSİ, TEMİZ
TUTULMAMASI.
KONTROL ALTINA ALMA METOTLARI:
A. YANGIN KAPILARI VE DAMPERLER.
B. SPRİNKLER SİSTEMİ.
C. YANGINA DAYANIKLI İNŞA MALZEMESİ.
D. YANGINA DAYANIKLI GÜVERTE KAPLAMASI.
E. YANGINA DAYANIKLI MOBİLYA VE AKSESUAR.
TESPİT ETME METOTLARI:
A. DUMAN DETEKTÖRÜ.
B. ISI DETEKTÖRÜ.
C. ALEV DETEKTÖRÜ.
D. GAZ DETEKTÖRÜ.
E. BASINÇ DETEKTÖRÜ.
YANGIN ARAÇLARI:
A. SABİT SİSTEMLER; SU, KÖPÜK, CO2, KURU KİMYASAL TOZ, HALON.
B. TAŞINABİLİR/SEYYAR; SU, KÖPÜK, CO2, KURU KİMYASAL TOZ, HALON.
C. YARDIMCI YANGIN SÖNDÜRME ELEMANLARI.
MUTFAKTAKİ YANGINLAR:
SEBEPLER:
A. YANICI SIVI VE YAĞLARIN AŞIRI ISINMASI.
B. TAVALARIN AŞIRI ISINMASI.
C. SICAK YÜZEYLER.
D. HATALI ELEKTRİK BAĞLANTILARI.
E. YAĞLI BACALAR.
42. 42
B.KONTROL ALTINA ALMA METOTLARI:
A.YANGIN KAPILARI, HAVALANDIRMA VE BACA DAMPERLERİ.
B.YANGIN BLANKETLERİ.
TESPİT ETME METOTLARI:
A.DUMAN DETEKTÖRÜ.
B.ISI DETEKTÖRÜ.
YANGIN ARAÇLARI:
A. SABİT SİSTEMLER; SU, KÖPÜK, CO2, KURU KİMYASAL TOZ, HALON.
B. TAŞINABİLİR/SEYYAR; SU, KÖPÜK, CO2, KURU KİMYASAL TOZ, HALON.
C. YARDIMCI YANGIN SÖNDÜRME ELEMANLARI.
TELSİZ, AKÜ DAİRESİNDEKİ YANGINLAR:
SEBEPLER:
A. AŞIRI YÜKLER VE KISA DEVRE.
B. HATALI YALITIM.
C. KIRILMIŞ VE GEVŞEMİŞ BAĞLANTILAR.
D. AKÜ DAİRESİNDE OLUŞAN HİDROJEN VE ONUN TUTUŞMASI.( KÖTÜ
HAVALANDIRMA )
KONTROL ALMA METOTLARI: ALTINA
A. YANGIN KAPILARI.
TESPİT ETME METOTLARI:
A. GÖZLEMLEME.
YANGIN ARAÇLARI:
A. TAŞINABİLİR CO2, HALON, KURU KİMYASAL TOZ.
AMBARLARDA VE KONTEYNERLERDEKİ YANGINLAR:
SEBEPLER:
A. KENDİ KENDİNE ISINABİLEN VE KENDİLİĞİNDEN YANAN YÜKLER.
( KÖMÜR )
B. YANICI GAZ ÇIKARAN DÖKME YÜKLER .( KÖMÜR, DEMİR )
C. PATLAYICI, YANICI VEYA TEPKİME GÖSTEREN MADDELERİN
AMBALAJLARININ BOZULMASI.
D. YETERSİZ TEMİZLENME VE TANK SIZINTILARININ SONUCU OLARAK YAĞLI
MADDELERİN TOPLANMASI.
KONTROL ALTINA ALMA METOTLARI:
A. AMBAR KAPAKLARI, GLADORA VE TEKNE YAPISI.
B. DAMPER KULLANMA.
C. SÖNDÜRÜCÜ MADDE İLE UZAKTAN KONTROL.
TESPİT ETME METOTLARI:
A. DUMAN DETEKTÖRÜ.
B. SICAKLIK DETEKTÖRÜ.
43. 43
YANGIN ARAÇLARI:
A. SABİT SİSTEMLER; SU, KÖPÜK, CO2, KURU KİMYASAL TOZ, HALON.
B. TAŞINABİLİR/SEYYAR; SU, KÖPÜK, CO2, KURU KİMYASAL TOZ, HALON.
C. YARDIMCI YANGIN SÖNDÜRME ELEMANLARI.
GEMİ DEPO YANGINLARI:
SEBEPLER:
A. İDARE TARAFINDAN ONAYLANMIŞ BOYALAR VE VERNİKLER.
B. YAĞLAMA YAĞLARI.
C. TEMİZLİK SIVILARI, TİNER, PARAFİN.
D. FİLİKALARIN MOTORLARININ VE EMERCENSİ MAKİNELERİN YAKITLARI.
E. OKSİJEN VE ASETİLEN TÜPLERİ.
MALZEMELER İÇİN ONAYLI DEPOLAMA YERLERİ:
A. BOYA AMBARI. ( BOYA, YAĞ, TEMİZLİK SIVILARI VB. )
B. GÜVERTE MAĞAZALARI.
YASAKLANMIŞ DEPOLAMA YERLERİ:
A. YAŞAM MAHALLİ.
B. MAKİNE DAİRELERİ.
AŞAĞIDAKİ OLUŞUMLARA MEYDAN VERMEMEK İÇİN SAHİL VE GEMİ
ARASINDAKİ ONAYLI ELLEÇLEME METOTLARI:
A. DÖKÜNTÜ.
B. HERHANGİ BİR NEDENLE OLUŞAN KIVILCIM.
C. MALZEMELERİN SAHİLDEN DEPOYA NAKLEDİLMESİNİN GECİKMESİ.
8. YANGIN TEDBİRLERİ:
YAPISAL YANGIN KORUMA ŞARTLARI:
A. ISI VE YAPISAL SINIRLARLA GEMİNİN ANA DİKEY BÖLGELERE AYRILMASI.
B. TANKERLERDE İNERT GAZ KORUMASI.
C. YANICI MALZEMELER İÇİN MAĞAZA.
D. ALEVE DAYANIKLI MALZEME KULLANMA.
E. ALEV GEÇİŞİNİ ÖNLEMEK İÇİN ALEV TUTUCULAR.
F. ÇELİK KULLANMA.
G. YANGIN DEVRESİ İLE İLGİLİ ŞARTLAR ( UYGUN ÇAP, BASINÇ )
YOLCU GEMİLERİNDE YANGIN TEDBİRLERİ:
A. YANGIN SÖNDÜRÜCÜ GAZLAR ( CO2 VE HALON )
B. YANGIN MUSLUK VE HORTUMLARI.
C. TAŞINABİLİR YANGIN SÖNDÜRÜCÜLER.
D. SPRİNKLER.
E. KİŞİSEL DONANIM.
F. EMERCENSİ BESLEME DÜZENLEMELERİ.
G. OTOMATİK YANGIN TESPİT BÖLGELERİ.
H. EMERCENSİ KONTROL ŞARTI.
44. 44
GEREKLİ OPERASYONLAR:
A. GEMİ NETASI.
B. SİGARA İÇME KURALLARINA UYULMASI.
C. KAPILARI KAPALI TUTMA.
D. YANGIN ARAÇLARININ BAKIM, TUTUMU.
E. ONAYLI YANGIN MÜCADELE METOTLARINI UYGULAMA.
F. DÜZENLİ EĞİTİM.
YANGIN EKİP VE TEŞKİLATLARIN GÖREVLERİ:
A. MEVCUT PERSONELİ EN İYİ ŞEKİLDE KULLANMA.
1. SEÇİMDE ESNEK OLMAK.
2. PERSONELİN FARKLI TEÇHİZATI KULLANABİLMESİ İÇİN EĞİTİM.
3. GEMİDE BULUNMASI GEREKEN PERSONELİN BELİRLENMESİ.
4. YANGIN MAHALLİNDE BULUNACAK PERSONELİN TESPİT VE ONAYLI
EĞİTİM YAPILMASI.
B. YANGIN EKİPLERİ İÇİN TOPLANMA NOKTALARININ SEÇİMİ.
1. TOPLANMA YERLERİ VE YANGIN MAHALLİ ARASINDAKİ FARKLAR.
2. TOPLANMA NOKTASININ BELİRLENMESİ VE SEÇİMİNDE GÖZ ÖNÜNDE
BULUNMASI GEREKEN HUSUSLAR.
3. TOPLANMA NOKTASININ KÖPRÜ ÜSTÜ İLE HABERLEŞMESİ.
C. ALARMIN İŞİTİLMESİ DURUMUNDA YANGIN EKİPLERİNİN İLK VE BUNU
TAKİP EDEN FAALİYETLER.
1. YANGIN MAHALLİNE GİRİŞ TEHLİKELERİNİN DİKKATE ALINMASI.
2. BELİRLİ YANGIN SÖNDÜRME MADDESİNİN KULLANIMINDAKİ
SINIRLAMALARI DİKKATE ALMA.
3. ROLE ORGANİZASYONU BİLGİSİNE SAHİP OLMA.
GEMİ ONARIMI İÇİN BİR TERSANEDE BULUNULDUĞUNDA UYULMASI
GEREKEN TEDBİRLER:
A. PERSONEL EMNİYET VE TEDBİRLER.
B. YANGINLA MÜCADELE SORUMLULUĞU.
C. TEST VE KONTROLLER.
45. 45
9. GEMİ İNŞA ÇALIŞMALARI:
TEMEL PRENSİPLER:
1. GEMİNİN ISISAL VE YAPISAL SINIRLARI İLE ANA DÜŞEY BÖLGELERE
AYRILMASI.
2. YAŞAM YERLERİNİN ISISAL VE YAPISAL SINIRLARLA GEMİNİN DİĞER
BÖLÜMLERİNDEN AYRILMASI.
3. YANICI MALZEMENİN KULLANILMASININ SINIRLANDIRILMASI.
4. YANGININ ÇIKTIĞI YERDE TESPİT EDİLMESİ.
5. YANGINI ÇIKTIĞI YERDE KONTROL ALTINA ALINIP SÖNDÜRÜLMESİ.
6. YANGINLA MÜCADELE İÇİN KAÇIŞ VE ULAŞMA YOLLARININ KORUNMASI.
7. YANGIN SÖNDÜRME CİHAZLARININ KULLANIMA HAZIR TUTULMASI.
8. PARLAYICI YÜK BUHARLARININ TUTUŞMA İHTİMALİNİN EN AZA
İNDİRGENMESİ.
TANIMLAR:
YANMAZ MALZEME, YAKLAŞIK 750C° DERECEYE ISITILDIĞI ZAMAN
YANMAYAN VE KENDİ KENDİNE TUTUŞACAK MİKTARDA BUHAR
ÇIKARMAYAN MALZEMEDİR.
A SINIFI BÖLMELER:
PERDE VE GÜVERTELERİN OLUŞTURDUĞU BÖLMELERDİR.
A.ÇELİK VEYA EŞDEĞER MALZEMEDEN YAPILACAKTIR.
B.UYGUN BİR ŞEKİLDE TAKVİYE EDİLECEKTİR.
C.BİR SAATLİK STANDART YANGIN TESTİNİN SONUNA KADAR DUMAN VE
ALEVİN GEÇİŞİNİ ÖNLEYEBİLECEK ŞEKİLDE YAPILACAKTIR.
D.KABUL EDİLEN YANMAZ BİR MALZEME İLE ATEŞE MARUZ KALMAYAN
YÜZEYDEKİ SICAKLIK ORİJİNAL SICAKLIKTA 140C°.DERECEDEN VE EK YERİ
DÂHİL HERHANGİ BİR NOKTADA İSE 180C°.DERECEYİ AŞMAMAK ÜZERE
YALITILACAKTIR.
B SINIFI BÖLMELER:
PERDE, GÜVERTE, TAVAN VE ASTARLARININ OLUŞTURDUĞU BÖLMELERDİR.
A.YARIM SAATLİK STANDART YANGIN TESTİNİN SONUNA KADAR DUMAN VE
ALEVİN GEÇİŞİNİ ÖNLEYEBİLECEK ŞEKİLDE YAPILACAKTIR.
B.ORTALAMA SICAKLIK ATEŞE MARUZ KALMAYAN YÜZEYLERDE ORİJİNAL
SICAKLIĞINDAN 140C°.DERECE, EK YERİ DÂHİL HERHANGİ BİR NOKTADA İSE
225C°.DERECEYİ AŞMAMAK ÜZERE YALITILACAKTIR.
C SINIFI BÖLMELER:
ONAYLANMIŞ YANMAYAN MALZEMELERDEN YAPILAN BÖLMELERDİR. NE
DUMAN VE ALEVİ GEÇİRMEYLE İLGİLİ GEREKLERİ NE DE SICAKLIK
YÜKSELMESİ İLE İLGİLİ SINIRLAMALARI KARŞILAMAK ZORUNDA
DEĞİLDİRLER.
46. 46
10. GEMİ YANGINLA MÜCADELE ORGANİZASYONU:
ROLE: GEMİLERDE EMERCENSİ DURUMLARA KARŞI HAZIRLANMIŞ BİR
GÖREV ORGANİZASYONUDUR. BU ORGANİZASYON; GEMİ BÜYÜKLÜĞÜ,
GÖREVİ, PERSONEL SAYISI GİBİ FAKTÖRLER GÖZ ÖNÜNE ALINARAK
HAZIRLANIR. OLASI EMERCENSİ DURUMLARA KARŞI SEYİR VE LİMAN ROLE
GÖREVLERİ BELİRLENİR.
ACİL DURUM SİSTEMLERİ
BASİT VE KOLAY ÇALIŞIR OLMALIDIR,
KOLAY GÜNCELLENEBİLİR OLMALIDIR,
STANDARTLARA UYGUN OLMALIDIR,
BİRLEŞMİŞ GÖREVLER BELİRTİLMELİDİR,
PERSONELİN GÖREV ALANLARI ÇALIŞMA KOŞULLARINA UYGUN OLMALIDIR,
İYİ İRTİBAT SAĞLANMALIDIR,
STANDART EKİPMANLAR KULLANILMALIDIR,
GERÇEKÇİ, UYGUN YANGIN VE KURTARMA TATBİKATLARI
GEREKTİRMEKTEDİR.
GEMİ DONANIMI İÇERSİNDE KULLANILAN ACİL DURUM SİSTEMLERİ KOLAY
VE İYİ EĞİTİMLİ EKİPLERİN KULLANIMI İÇİN DİZAYN EDİLMELİDİR.
ACİL DURUM SİSTEMİ YANGIN DÂHİL OLMAK ÜZERE OLUŞABİLECEK BÜTÜN
ACİL DURUMDA İŞE YARAMALIDIR.
ACİL DURUM SORUMLULUK PLANLARI VE PLAN UYGULAMALARI İÇİN
PERSONEL BİLGİLENDİRİLMESİNE YÖNELİK ERP (EMERGENCY
RESPONSABİLİTY PLAN) EL KİTAPLARI HAZIRLANIR.
ACİL DURUMDA KİŞİSEL MÜDAHALE BİLGİSİ PERSONELE EĞİTİMLERLE
VERİLİR.
İLK KİŞİSEL MÜDAHALE ŞU ŞEKİLDE OLMALIDIR:
ACİL DURUMLARLA KARŞILAŞILINCA ALARM VERİLİR.
KONTROL MERKEZİNE OLABİLDİĞİNCE FAZLA BİLGİ VERİLİR.
UYGUN SÖNDÜRÜCÜ ARAÇLARLA YANGINLA MÜCADELE EKİBİ GELENE
KADAR MÜDAHALE EDİLİR.
EĞER DURUM BAŞ EDİLEMEYECEK BOYUTTA İSE ACİL DURUM EKİBİNİN
TOPLANMA BÖLGESİNE GİDİLİR VE KONTROL MERKEZİNE RAPOR EDİLİR.
ALARMI DUYAN PERSONEL ROLE ORGANİZASYONUNDAKİ GÖREV YERLERİNE
GİTMELİDİR.
EKİP LİDERLERİ KÖPRÜ ÜSTÜNE HAZIRLIK RAPORUNU VERİR.
HAZIR OLMA TERİMİ:
•EKİBİN TESPİT EDİLMESİ.
•KAYIP KİŞİLERİN İSİMLERİ .( VARSA )
•KULLANILABİLECEK İNSAN GÜCÜ.
•EKİBİN SORUMLU OLDUĞU TECHİZAT VE MAKİNALARIN HAZIR VE
KONTROL EDİLMİŞ OLABİLME DURUMU’DUR.
47. 47
ACİL DURUM ORGANİZASYONU 3 FARKLI ALAN İÇİN YAPILABİLİR.
A.OLAYDAN ÖNCE
B.OLAY SIRASINDA
C.OLAYDAN SONRA
A.OLAYDAN ÖNCE
ÖN PLANLANMA VE EĞİTİMLERİN KULLANILDIĞI ZAMANDIR. PERSONEL BU
ZAMANI GEMİ PLANINI VE GEMİ ÜSTÜNDE KULLANILAN ACİL DURUM
EKİPMANLARINI TANIMAKLA GEÇİRMEK ZORUNDADIR. OLAĞAN EĞİTİM
ETKİNLİKLERİ HEM DENİZDE HEM LİMANDA, DEĞİŞİK SENARYOLARI
İÇERECEK ŞEKİLDE YAPILMALIDIR.
PERSONEL GEMİNİN YANGIN PLANINI TANIMALI VE AŞAĞIDAKİ
BİLGİLERE HÂKİM OLMALIDIRLAR;
PERSONEL:
KONTROL SİSTEMLERİNİN YERLERİNİ,
YANGINA DAYANIKLI GEMİ BÖLMELERİNİN YERLERİNİ,
YANGIN ALARM NOKTALARINI,
YANGIN DETEKTÖR VE SİSTEMLERİNİ,
YANGIN ARAÇLARI VE YANGIN SÖNDÜRME EKİPMANLARINI,
SAĞLIK MALZEMELERİ VE DEPOLARA ÇIKIŞ NOKTALARINI,
HAVALANDIRMA SİSTEMLERİNİN KONTROL NOKTALARINI,
ÇIKIŞ MEVKİLERİNİN YERİNİ,
ULUSLARARASI SAHİL BAĞLANTISI (İNTERNATİONAL SHORE CONNECTİON )
YERLERİNİ BİLMELİDİR.
YANGIN PLANI MUTLAKA GÜNCEL TUTULMALIDIR. BİR KOPYASI GEMİ İÇİNDE
KÖPRÜÜSTÜNÜN DIŞINDA MARKALANMIŞ YERDE BULUNMALIDIR. BAZI
GEMİLERİNİN BÜYÜKLÜĞÜ NEDENİYLE KARMAŞIK YANGIN PLANLARI
BULUNMAKTADIR. BU GEMİLERDE BÖLÜM PLANLARININ KOPYALARININ
BULUNMASI VE KÜÇÜLTÜLMÜŞ EYLEM PLANLARININ GEMİNİN İYİ SEÇİLMİŞ
YERLERİNE KOYULMASI ÖNERİLMEKTEDİR.
TOPLANMA LİSTELERİ
TOPLANMA LİSTELERİ AŞAĞIDAKİLERLE İLGİLİ OLMALIDIR;
GENEL ALARM
DİĞER BÜTÜN ACİL DURUM ALARMLARI
ACİL DURUMDA PERSONELİN GÖREV TANIMI
YOLCU TAŞINILMASI DURUMUNDA BU GÖREVLERE;
UYARMA, YOLCULARI BİR ARAYA GETİRMEK
HAREKETLERİNİ KONTROL ETMEK
UYGUN GİYİMLİ OLMALARINI SAĞLAMAK DA EKLENECEKTİR.
TOPLANMA LİSTESİ AŞAĞIDAKİ DETAYLARI İÇERMELİDİR,
1. GENEL ALARMI ( GEMİYİ TERK ETMEKTE DÂHİL)
2. HER BİR PERSONELİN ACİL DURUMDA YAPMASI GEREKEN GÖREVLERİ
48. 48
YOLCU TAŞINMASI DURUMUNDA BU GÖREVLERE;
1.YOLCULARI UYARARAK, BİR ARAYA GETİRMEK,
2.YOLCULARIN HAREKETLERİNİ KONTROL ALTINDA TUTMAK,
3.YOLCULARIN UYGUN GİYİNMELERİNİ SAĞLAMAK, CAN YELEKLERİNİ
DOĞRU GİYMELERİNE YARDIM ETMEKTE EKLENMEKTEDİR.
BUNLARA, KRİTİK PERSONELİN YEDEKLERİNİN BELİRLENMESİ, CAN
KURTAMA EKİPMALARININ VE YANGIN SÖNDÜRME UYGULAMALARININ
BAKIMLARINDAN SORUMLU ZABİTİN GÖREV TANIMLARI VE BİLGİLERİNİN DE
EKLENMESİ GEREKİR.
B.OLAY SIRASINDA;
YAPILACAK ÖN PLANLAMA VE EĞİTİM SÜRESİNE KADAR PERSONEL BÜTÜN
ACİL DURUM OLAYLARINA ÖNCEDEN HAZIRLANMALIDIR. PERSONEL, ALARM
ÇALDIĞI ANDA SORUMLU OLDUĞU GÖREVİ GERÇEKLEŞTİRMEK ÜZERE
GÖREV YERİNDE, SORUMLU EKİP İLE BİRLİKTE HAZIR HALDE BULUNMALIDIR.
EKİP DÜZENİ: GEMİ PERSONEL SAYISININ YETERLİLİĞİNE UYGUN OLARAK
EKİPLERE AYRILIR.
1. KÖPRÜ ÜSTÜ EKİBİ(KONTROL EKİBİ)
2. ACİL EKİP
A.1.EKİP
B.2.EKİP
3. TEKNİK EKİP
4. DESTEK EKİP
NOT: EKİP SAYILARININ 8 KİŞİYİ AŞMAYACAK ŞEKİLDE OLMASI TAVSİYE
EDİLİR.
KÖPRÜ ÜSTÜ EKİBİ :(KONTROL EKİBİ)
EKİP;
SÜVARİ.
VARDİYA ZABİTİ.
SERDÜMEN.
GÖZCÜ.
PASAPAROLA VEYA MESAJ TAŞIMA GÖREVİ OLAN KİŞİLERDEN OLUŞABİLİR.
OLAYIN TİPİNDEN BAĞIMSIZ OLARAK, MEVCUT KAYNAKLARIN EN ETKİN
ŞEKİLDE KULLANILMAYA ELVERİŞLİ OLDUĞUNUN KONTROLÜ ZORUNLUDUR.
BU KONTROL, OPERASYON ALANI DIŞINDAKİ OLASI ALANLARDA DA ETKİLİ
OLACAK ŞEKİLDE, YUKARIDA LİSTELENEN PERSONEL DÂHİL EDİLEREK
YAPILMALIDIR.
49. 49
KONTROL EKİBİNİN TOPLANMA DURUMU
DENİZDE, KONTROL EKİBİ KÖPRÜ ÜSTÜNDE TOPLANMALIDIR.
SÜVARİ KONTROL UYGULAMASININ DAHA ETKİN OLABİLECEĞİ
GEREKÇESİYLE TOPLANMA EKİBİNİN YERİNİ DEĞİŞTİRMEK İSTERSE, GEMİ
SEYRİNİN GÜVENLİĞİ İÇİN GEREKLİLİKLERİ SAĞLAYABİLDİĞİNDE BU
DEĞİŞİKLİĞİ YAPABİLİR.
LİMANDA SORUMLULUK SÜVARİYE BIRAKILMIŞTIR. SÜVARİ ALTERNATİF BİR
TOPLANMA KONUMUNA KARAR VEREBİLİR.
ÖRNEĞİN; YEREL YANGIN EKİPLERİ İLE İRTİBAT KURMAK GİBİ. ANCAK
BÜTÜN ALTERNATİF POZİSYONLAR KAYIT EDİLEREK, HER BİR ALTERNATİF
KONTOL POZİSYONUN İLETİŞİM ARAÇLARINA UYGUN VE DOĞRU
İŞARETLEMELER İLE AÇIKÇA İZAH EDİLMİŞ OLDUĞUNDAN EMİN
OLUNMALIDIR.
KONTROL EKİBİNİN SORUMLULUĞU
KONTROL EKİBİ GENEL ACİL DURUM SİSTEMİNİN SADECE BİR PARÇASIDIR VE
KENDİ ROLLERİ BULUNMAKTADIR. ANA SORUMLUKLARI:
KÖPRÜ ÜSTÜ EKİBİ; ACİL DURUM KONTROLÜ, YÖNETİMİ VE PERSONELİN
TOPLANMA YERLERİNE VERİMLİ BİR ŞEKİLDE SEVK EDİLMESİNDEN
SORUMLUDUR.
AYRICA ACİL DIŞ İLETİŞİM, ACİL DURUM, MAKİNE DAİRESİ VE DESTEK
EKİPLER ARASI İÇ İLETİŞİMİ KURMALI, GÜVENLİ SEYİR İMKÂNI SAĞLAMALI,
DETAYLI ZAMAN TUTMALI VE JURNALE KAYDETMELİDİR.
TOPLANMA
BÜTÜN PERSONELİN GÜVENDE OLDUĞUNDAN EMİN OLMAK. PERSONELİN
GÜVENDE OLMAMASI DURUMUNDA, DURUMU RAPOR ETMEK, GEREKLİ
AYARLAMALARI YAPARAK, DİREK ARAMA OPERASYONUNU YÜRÜTMEK.
BİLGİ
BÜTÜN EKİPLERDEN GELEN BİLGİLERİ KARŞILAŞTIRARAK, BİRLEŞTİRMEK VE
PERSONELE GENEL DURUM HAKKINDA BİLGİ VERMEK.
KAYIT
OLAY HAKKINDA TAM RAPOR TUTULMASINI SAĞLAMAK İÇİN KAYIT
TUTMAK.
KÖPRÜ ÜSTÜNDE BULUNAN MERKEZ KONTROL İSTASYONUNU BELİRLER.
SÜVARİNİN SORUMLU OLACAĞINI BELİRTİR.
EKİPLERİN KÖPRÜ ÜSTÜNE KARŞI SORUMLU OLACAĞINI BELİRTİLİR.
KÖPRÜ ÜSTÜ ŞU BİLGİLERİ İSTER:
YANGIN ALARM ZAMANI.
YANGIN DURUMU VE ÇEŞİDİ.
YANGIN EKİPLERİNİN TOPLANMA NOKTALARINDA OLDUKLARI.
YANGIN DONANIMININ HAZIR OLDUĞU, YANGIN DEVRESİNE SU BASILDIĞI.
KİŞİSEL MÜDAHALE YAPILIP YAPILMADIĞI.
( TAŞINABİLİR SÖNDÜRÜCÜLER KULLANILMASI )
SERVİSLER ÜZERİNDE YANGIN ETKİSİ.
( AYDINLATMA, HAVALANDIRMA )
YANGINDA EKİPLERDE OLMAYAN PERSONELİN İSİM LİSTESİ.
50. 50
KÖPRÜ ÜSTÜNDE BULUNMASI GEREKEN DOKÜMANLAR/BİLGİLER:
GEMİ PLANI.
GEMİ YANGIN PLANI.
STABİLİTE PLANI.
CANLI KALABİLME TEÇHİZATI BİLGİLERİ VE BULUNDUĞU YERLER.
YÜK İSTİF PLANI.
TEHLİKELİ YÜKLER HAKKINDA BİLGİ.
PERSONEL LİSTESİ
MEVCUT HABERLEŞME METOTLARINI UYGULATIR.
DÂHİLİ HABERLEŞME
A. TELEFON
B. MEGAFON
C. TELSİZ TELEFON, EL TELSİZİ
D. MESAJCI ( PASAPAROLLA )
E. DİREK KONUŞMA ( KÖPRÜ ÜSTÜ – MAKİNA DAİRESİ )
ANA HABERLEŞME SES VE EL TELSİZİ İLE OLACAKTIR. EL TELSİZLERİ HER
AN ÇALIŞABİLİR, ŞARJLI VE YEDEK PİLLİ OLACAKTIR.
HARİCİ HABERLEŞME
HASAR KONTROLÜ VE YANGIN KONTROL ALTINA ALMA
METOTLARINI UYGULATIR:
SU GEÇİRMEZ KAPILARIN KAPANMASI VE YANGIN KAPILARININ KAPALI
DURUMA GETİRİLMESİ.
HAVALANDIRMALARIN DURDURULMASI, DAMPERLERİN KAPATILMASI.
YAŞAM MAHALLİ, AŞÇI HANE VE DİĞER MAHALLERDEKİ MEVCUT LUMBUZ
VE AÇIK ALANLARIN KAPATILMASI.
YANGINLA MÜCADELE İÇİN HAVA SİRKÜLÂSYONU İLE İLGİLİ UYGUN
POZİSYON ALINMASI.
YANGIN SÖNDÜRÜLDÜKTEN SONRA, EMNİYET KONTROLLERİNE DEVAM
EDİLMESİ.
YANGIN SONUÇ RAPORLARININ HAZIRLANMASI.
GEMİ STABİLİTESİNİN GÖZLENİP KONTROL EDİLMESİNİ SAĞLAR:
SÖNDÜRME SUYUNUN AĞIRLIĞI VE SERBEST SU YÜZEYİNE ETKİSİNİN SEBEP
OLDUĞU GM DEKİ DEĞİŞMELERİN HESAPLANMASI.
SUYUN KULLANILDIĞI MAHALDEN DREYN EDİLMESİ VE POMPALAMA
DÜZENLENMESİ.
YÜK YANGINLARI İÇİN YANGINA UĞRAYAN YÜKÜN HAREKETİNİN
HESAPLANMASI.
DENİZ SUYU İLE DOLACAK MAHALLERİN NEDEN OLACAĞI HASAR ETKİSİNİN
HESAPLANMASI.
SIĞ SULARDA GEMİNİN GÖTÜRÜLMESİ VEYA KARAYA OTURTULMASININ
DİKKATE ALINMASI.
51. 51
ACİL EKİP
EKİP LİDERİ( I.ZABİT )
MÜHENDİS VE
4–6 KİŞİLİK EKİPTEN OLUŞUR. ( 8 KİŞİYİ GEÇMEZ )
EKİBİN BÜTÜN ELEMANLARI, EKİP SORUMLUĞUNDA BULUNAN GÖREVİN
BÜTÜN YÖNLERİNİ İÇEREN DETAYLI BİR EĞİTİMDEN GEÇMEK ZORUNDADIR.
BU DURUM, EKİP ELEMANLARININ HASTALIK VEYA YARALANMALARI
DURUMUNDA BİRBİRLERİNİN YERİNE GEÇEREK, DEVAMLILIĞIN
OLABİLMESİNİ VE EKİBİN GÖREV DEVAMINI SAĞLAMAKTADIR.
ALARM SESİ DUYULDUĞUNDA, TÜM PERSONEL DETAYLARI TOPLANMA
PLANLARINDA BELİRTİLDİĞİ ŞEKİLDE, ACİL DURUMDA YAPMALARI
GEREKENLERİ UYGULAMALIDIRLAR. TOPLANMA YERİ, GEMİNİN
İHTİYAÇLARINA GÖRE BELİRLENMELİDİR.
TOPLANMA YERİ İDEAL OLARAK, KONTROL BİRLİĞİ İLE TELEFON VEYA VHF
RADYO ARACILIYLA DİREK İLETİŞİME GEÇİLEBİLECEK YERDE OLMALIDIR.
EĞER TOPLANMA YERİ BİR KOMPARTIMANIN İÇERİSİNDE İSE, DİREK ERİŞİM
HALİNDE OLMAK ZORUNDADIR. TOPLANMA YERİ, EKİP ÜYELERİ VEYA BİR
YAZI İLE TANIMLANMALIDIR.
ACİL EKİBİN GÖREVLERİ
BELİRTİLDİĞİ ŞEKİLDE GÖREVİ ÜSTLENMEK
DURUMU DEĞERLENDİRMEK
PLANA KARAR VERMEK VE UYGULAMAK
KONTROL EKİBİNİ BİLGİLENDİRMEK
FAALİYETİ DEĞERLENDİRMEK
ACİL DURUM EKİP ORGANİZASYONU
GÖREVLERİN OLDUKÇA GÜÇ OLABİLECEĞİ VE UZUN ZAMAN SÜREBİLECEĞİ
UNUTULMAMALIDIR. BU NEDENLE, EKİP PERSONELİNİN;
PERSONELİN KABİLİYETİ,
FİZİKSEL ÖZELLİKLERİ,
YAŞLARI,
GÖZLÜK KULLANIP KULLANMADIKLARI,
TEKNİK BİLGİLERİ VE UZMANLIK ALANLARI, GÖZ ÖNÜNDE BULUNDURULUR.
EKİP TOPLANMA YERLERİNE GİDİP KÖPRÜ ÜSTÜNE RAPOR VERİR.
TEÇHİZATLARINI HAZIRLAYIP HAZIRLIK SEVİYELERİNİ VE HAZIR
OLDUKLARINI RAPOR EDERLER.
ACİL EKİP LİDERİ 1. ZABİT; TOPLANMADAN ÖNCE YÜK SİSTEMİNİN
GÜVENLİĞİNİ SAĞLAR. TOPLANMA İSTASYONLARINDA TEÇHİZAT KONTROL
LİSTESİ, ACİL DURUM KONTROL DOLAPLARINA ASILIR. TEÇHİZATLAR
ÜZERİNDE RUTİN KONTROLLER VE TESTLERİN YAPILDIĞI ZAMANI GÖSTEREN
BİR KAYIT DEFTERİ HER DOLAPTA OLMALIDIR.
YANGININ ÇIKTIĞI YERİ, CİNSİNİ, DUMAN VE GAZ DURUMUNU, SICAKLIĞINI,
BAŞKA ALANLARA SİRAYET EDİP ETMEDİĞİNİ TESPİT EDER. SÖNDÜRMEK İÇİN
KULLANILACAK SÖNDÜRÜCÜLERİN NE OLDUKLARI VE BUNLARIN SEÇİMİNİ
YAPARAK KÖPRÜ ÜSTÜNE RAPOR EDERLER. KURULAN TİMLER, KEŞİF,
HORTUM, YARDIM VE ARAMA TİMLERİ OLARAK ADLANDIRILABİLİR.
52. 52
TEKNİK EKİP:
BAŞMÜHENDİS
4 ADET EKİP ÜYESİ (BİRİNİN ELEKTRİKÇİ OLMASI TERCİH EDİLİR)
ALARM DUYULURKEN, BU EKİP MAKİNE DAİRESİNDEKİ FAALİYETLERLE
İLGİLENMEK VE KONTROL ETMEK ÜZERE MAKİNE DAİRESİNDE
TOPLANMALIDIR.
GÖREVLERİ;
GÜÇ,
HASAR KONTROLÜ YAPMAK VE ACİL DURUM ONARIMLARINI
GERÇEKLEŞTİRMEK,
ACİL DURUM ONARIMLARI İÇİN EKİPMANLARI SAĞLAMAK,
KONTROL EKİBİNE BİLGİ GÖNDERMEK
TOPLANMA YERİNE GEÇİLİNCE KÖPRÜ ÜSTÜNE RAPOR VERİLİR. BU RAPOR
MAKİNE DURUMUNU VE AYRICA RAPOR KULLANILMASI GEREKLİ ARAÇ VE
ACİL DURUM SİSTEMLERİNİ DE KAPSAR. BAŞMÜHENDİS EMERCENSİ
POMPANIN ÇALIŞTIRILMASI, HAVALANDIRMA SİSTEMLERİNİN KONTROL VE
DURDURULMASI, SU GEÇİRMEZ KAPILARIN KAPANMASINI SAĞLAR. EMİR
VERİLDİĞİNDE SABİT SİSTEMLERİ YANGINA MÜDAHALE İÇİN DEVREYE
SOKAR. MAKİNE DAİRELERİ VE SORUMLU OLDUKLARI BÖLGELERİN YANGIN
EMNİYETİNİ SAĞLAR.
YANGIN BU MAHALDE ÇIKARSA ACİL EKİP GİBİ YANGINA MÜDAHALE EDER.
KURULAN TEKNİK TİM, ASANSÖR KONTROL ETME, DAMPER KAPAMA,
HAVALANDIRMA, FANLARIN DURDURULMASI, YAKIT VALFLARININ
KAPATILMASI, EMERCENSİ JENERATÖR VE YANGIN POMPASININ ÇALIŞMAYA
HAZIR HALE GETİRİLMESİNİ SAĞLAR. KULLANILAN SÖNDÜRÜCÜLERİN
DOLDURULMASI VE ŞARJ İŞLEMLERİNİ YAPAR.
DESTEK EKİBİ:
1 GÖREVLİ. HERHANGİ BİR GÖREVE ATANMAMIŞ BÜTÜN PERSONEL.
GÖREVLERİ;
HAZIR OLDUKLARINI KÖPRÜ ÜSTÜNE BİLDİRİR. EMİRLE ACİL DURUM EKİBİNE
DESTEK GÖREVİNİ SAĞLAR.
A. İLK YARDIM GÖREVİNİ YÜRÜTÜR.
B. CAN FİLİKA VE SALLARININ HAZIRLIĞINI YAPAR.
C. TENEFFÜS CİHAZINI ACİL EKİBE DESTEK OLMAK İÇİN HAZIRLAR
( BOŞALINCA YENİDEN DOLDURULUR)
D. LOJİSTİK DESTEK SAĞLAR.
E. YANGINLA YARDIMCI MÜCADELE ARAÇLARINI HAZIRLAR.
F. YANGIN ÇIKMAYAN MAHALLERİN KONTROLÜNÜ YAPAR.
G. GÜVERTE DEVRİYESİ GÖREVİNİ SÜRDÜRÜR.
ACİL DURUM ORGANİZASYON İLİŞKİLERİ
BAŞMÜHENDİS EMERCENSİ YANGIN POMPASININ ÇALIŞTIRILMASINI,
HAVALANDIRMANIN DURDURULMASINI, SU GEÇİRMEZ KAPILARIN
KAPATILMASINI TOPLANMADAN ÖNCE SAĞLAR.
BİRİNCİ ZABİT İSTASYONLARDA TOPLANMADAN ÖNCE YÜK SİSTEMLERİNİN
KONTROLÜNÜ YAPAR, GÜVENLİĞİNİ SAĞLAR.
AŞÇIBAŞI MUTFAK GÜVENLİĞİNİ ALIR.
MESAJCI ( TELSİZ GÖREVLİSİ ) BÜTÜN EKİP LİDERLERİNE TAŞINABİLİR TELSİZ
DAĞITIR.
53. 53
TOPLANMA İSTASYONLARI: HER GEMİNİN DURUMUNA BAĞLI OLARAK
DÜZENLENİR. ACİL EKİP İÇİN BU YERLER KÖPRÜ ÜSTÜ İLE DİREKT OLARAK
HABERLEŞECEK ŞEKİLDE, BİRİ GEMİNİN SANCAK VE DİĞERİ İSKELE
TARAFINDA OLMALIDIR. HER İKİ İSTASYONDA BENZER ARAÇ VE GEREÇLER
BULUNMALIDIR. HER TÜRLÜ DURUM TABELA VE İŞARETLERLE GÖZE
ÇARPACAK ŞEKİLDE BELİRLENMELİDİR. TEKNİK EKİP İÇİN NORMALDE
MAKİNE KONTROL ODASI VEYA PLATFORM OLMALI; DESTEK EKİP İÇİN İSE
AÇIK HAVADA BAŞ GÜVERTEDE VEYA KÖPRÜ ÜSTÜ İLE HABERLEŞMELİ
OLARAK KAPALI ALANDA REVİRE YAKIN BİR YERDE OLMALIDIR.
C.ACİL DURUM SONRASI
ACİL DURUMDA HALLEDİLMESİ GEREKEN İŞLER TAMAMLANDIĞINDA
SUVARİ, ACİL DURUM BÖLGESİNDE BAZI ÖNLEYİCİ TEDBİRLERE ALABİLİR.
BU ÖNLEYİCİ TEDBİDLER, YANGIN NÖBETÇİLERİ VEYA YANGIN DEVRİYELERİ
OLMAK ÜZERE PERSONELİN KULLANIMINI DA İÇEREBİLİR.
YANGIN NÖBETÇİLERİ
YANGIN NÖBETÇİLERİ, OLAYIN MEYDANA GELDİĞİ ALANI ÇEVRELEYEREK
STRATEJİK KONUMLANACAKTIR. PERSONELE TALİMAT VERİLİR,
TUTUŞMANIN TEKRARLANMASI DURUMUNDA ALARMI ÇALMAK VE YENİDEN
TUTUŞMANIN OLUŞTUĞU YERDE İLK YANGIN SÖNDÜRME İŞLEMİNDE
BULUNABİLMEK İÇİN EKİPMANLARLA DONATILIRLAR.
YANGIN DEVRİYELERİ
YANGIN DEVRİYELERİ, GEMİNİN ÇEŞİTLİ BÖLGELERİNDE, ÖZELLİKLE OLASI
BOZULMALARIN YAŞANABİLECEĞİ DETEKTÖR VEYA SABİT TESİSAT
SİSTEMLERİNİN BULUNDUĞU YERLERDE DEVRİYE GEZERLER. DEVRİYE,
SÜVARİNİN BELİRLEDİĞİ PERİYOTLARDA, GÜN VE/VEYA GECENİN BELLİ
SAATLERİNDE GERÇEKLEŞTİRİLİR.
PERSONELE TALİMAT VERİLİR, YANGIN ÇIKMASI DURUMUNDA ALARMI
ÇALMAK VE OLASI DURUMDA İLK YARDIM EĞİTİMİNİ BAŞLATABİLMEK İÇİN
GEREKLİ EKİPMANLARLA DONATILIRLAR.
YANGIN KONTROL PLANLARI
BÜTÜN GEMİLERDE, SAHİL YANGINLA MÜCADELE PERSONELİNİN YARDIMI
İÇİN, YANGIN KONTROL PLANLARI BULUNDURULMASI GEREKİR. BU
PLANLAR DIŞ GÜVERTEDE, YAĞMURDAN MUHAFAZALI, KOLAY GÖRÜNÜR
ŞEKİLDE MARKALANMIŞ KAPALI BİR YERDE SÜREKLİ OLARAK
TUTULMALIDIR.
GEMİLERDE ÇIKAN BEKLENMEDİK BİR YANGINA KARŞI ULAŞMA YOLLARININ
KESİLMEMESİ İÇİN YANGIN KONTROL PLANLARI SAHİL YANGINLA
MÜCADELE PERSONELİNİN KOLAYCA ULAŞABİLECEĞİ YERDE OLMALIDIR.
TÜM GEMİLERDE GENEL YERLEŞTİRME PLANLARINDA; GENEL YANGIN
SİSTEMLERİ APARATLARI, ALARM SİSTEMLERİ, FAN KONTROL NOKTALARI,
DAMPER KONUMLARI BULUNACAKTIR.
AYRICA YUKARIDA SIRALANAN PLANLAR VE KONULAR HAKKINDAKİ
BİLGİLER BİR KİTAPÇIKTA TOPLANACAKTIR. ERP ACİL DURUM
SORUMLULUK PLANLARINA AİT EL KİTAPLARI PERSONELİN FAYDALANMASI
İÇİN KULLANIMA AÇIK YERLERDE BULUNDURULACAKTIR. AYRICA HER
KAMARADA ROLE KARTLARINDA BELİRTİLEN ACİL DURUM TOPLANMA
İSTASYONLARININ VE CAN FİLİKASI/SALI TOPLANMA İSTASYONLARININ
YERLERİ ( GEMİYİ TERK ) BELİRTİLİR.
54. 54
BU PLAN / KİTAPÇIKLARIN YAZILIMI, BAYRAK DEVLETİNİN DİLİNDE
YAPILACAK, TANIMLAR ULUSLARARASI DİLDE OLACAKTIR.
TÜM GEMİLERDE BULUNAN YANGIN KONTROL PLANLARI ( İKİ KOPYA )
VEYA BU PLANLARI İÇEREN TANITIM KİTABI, DIŞARIDAN YARDIMA GELECEK
EKİPLER İÇİN ÖNCEDEN İŞARETLİ, ISI VE HAVA KOŞULLARINDAN
ETKİLENMEYECEK ŞEKİLDE MUHAFAZA EDİLMELİDİR.
BU PLANLARIN YERİNİ GÖSTEREN UYARILAR; KIRMIZI ÇERÇEVELİ VE BUNUN
İÇİNDEKİLER BEYAZ ZEMİN ÜZERİNE KIRMIZI BİR GEMİ SİLUETİ İLE
GÖSTERİLMELİDİR.
11. GEMİ ADAMLARININ YANGINLA MÜCADELE EĞİTİMİ:
GEMİYE KATILAN PERSONELE ACİL DURUM YÖNTEMLERİ HAKKINDA
BİLGİ VERİLİR. YANGIN ARAÇ VE TEÇHİZATININ KULLANILMASI
KONUSUNDA EĞİTİM YAPTIRILIR:
TAŞINABİLİR SÖNDÜRÜCÜLERİN YERİ VE KULLANILMASI ( SU, KÖPÜK, KURU
KİMYASAL TOZLAR, CO2 VE ALTERNATİF GAZLAR) ÖĞRETİLİR.
SABİT YANGIN ARAÇLARININ YERİ VE KULLANILMASI ( YANGIN VANALARI,
HORTUMLAR, SU SPRİNKLERİ, KÖPÜK, CO2, HALON, KURU KİMYASAL TOZ
SİSTEMLERİ ) ÖĞRETİLİR.
YANGIN DONANIMININ YERİ VE KULLANILMASI VE ÖZELLİKLERİ ÖĞRETİLİR.
(KORUYUCU ELBİSENİN HIZLI BİR ŞEKİLDE NASIL HAZIRLANDIĞI, KİŞİSEL
TEÇHİZATIN NEREDE BULUNDUĞUNU VE NELERDEN OLUŞTUĞU,
TENEFFÜS CİHAZINI KONTROL ETME VE KULLANMA, YANMAZ CAN
HALATINI KONTROL ETME VE KULLANMA, İŞARETLEŞME BİLGİSİNE
SAHİP OLMA)
PERSONELİN EĞİTİMİ İÇİN, YANGIN EMNİYET UYGULAMALARININ
GEMİNİN DEĞİŞİK ALANLARINDA YAPTIRILMALIDIR:
GENEL FONKSİYONLAR
EMERCENSİ JENERATÖRÜN ÇALIŞTIRMASI.
EMERCENSİ YANGIN VE SİNTİNE POMPALARININ ÇALIŞTIRMASI.
YANGINLA MÜCADELE AMBAR VE KAPALI ALANLARDA SU BASMA VE
TAHLİYE ÇALIŞMALARI.
EMERCENSİ KONTROLLER.
KİŞİSEL EMNİYETİN GELİŞTİRİLMESİ
KISITLI GÖRÜŞ ALANLARINDA HAREKET ETME VE YÖN BULMA.
DAR MENFEZLERDEN GEÇME.
KAZAZEDELERİN BULUNMASI VE TAŞIMA.
TENEFFÜS CİHAZI VE YANMAZ CAN HALATI KULLANMA.
DEĞİŞİK MAHALLERDE YAPILAN UYGULAMALAR.
55. 55
YANGIN EKİP ÜYELERİNE VERİLEN EĞİTİMLER:
YANGIN EKİP ÜYELERİNE VERİLEN EĞİTİMLER
PERSONELİN GÖREVLENDİRİLEBİLECEĞİ HER YANGIN EKİBİNİN GÖREVLERİNİ
ÖĞRETME.
YANGIN EKİBİNDEKİ HER ÜYENİN GÖREVLERİNİ VE BU GÖREVLERİN NASIL
YAPILDIĞINI ÖĞRETME.
HER EKİBİN ACİL DURUMLAR KARŞISINDA BECERİ KAZANMA EĞİTİMLERİ.
SABİT YANGIN BULMA VE ALARM SİSTEMLERİ.
HABERLEŞME NOKTALARI VE HABERLEŞME YÖNTEMLERİ.
TAŞINABİLİR YANGIN SÖNDÜRÜCÜLERİN DOLUM, BAKIM VE TUTUMLARI,
MEVCUT KAPASİTELERİ.
YANGIN VALFLARI, HORTUMLAR, NOZULLAR, APLİKATÖRLER.
12. YANGINLA MÜCADELE YÖNTEMLERİ:
GEMİ DENİZDE:
YANGIN ALARMI VERİLDİĞİ ZAMAN; YANGIN VE EMERCENSİ DURUM
YÖNETİMİ UYGULAMAYA KONULUR.
PERSONEL ROLE ‘ DE BELİRTİLEN GÖREV YERLERİNDE TOPLANIR.
KÖPRÜ ÜSTÜNÜN EMRİ İLE EKİPLER YANGINI KONTROL ALTINA ALMA AMACI
İLE GÖREVLERİNİ GERÇEKLEŞTİRİRLER.
GEMİNİN ROTA VE SÜRATİ YANGIN DURUMUNA GÖRE AYARLANIR.
DENİZ SUYU POMPALARI ( YANGIN, SİNTİNE, EMERCENSİ ) SU BASMAK
ÜZERE HAZIRLANIR.
SÜVARİ UYGUN YANGINLA MÜCADELE METODUNA KARAR VERİR,
UYGULATIR.
YANGININ GEMİ EMNİYETİNİ TEHLİKEYE DÜŞÜRDÜĞÜ DURUMLARDA GEMİYİ
TERK HAZIRLIKLARI ( FİLİKA VE CAN SALLARININ KONTROLLERİ )
YAPILIR.
YANGINLA MÜCADELE KÖPRÜ ÜSTÜNDE SÜVARİNİN DİREKTİF VE KONTROLÜ
İLE DEVAM EDER.
SÖNDÜRÜLDÜĞÜ ZAMAN YANGIN NÖBETİ SÜRDÜRÜLÜR, EMERCENSİ DURUM
GEREKLERİ GÖZDEN GEÇİRİLİR, YANGINLA İLGİLİ RAPOR VE TETKİKLERE
BAŞLANIR.
GEMİ LİMANDA:
YUKARIDA MADDELERDE BELİRTİLEN EMERCENSİ DURUM SIRALAMASINA VE
YANGIN DURUM YÖNTEMİ UYGULAMASINA DEVAM EDİLİR.
LİMAN İTFAİYESİNE HABER VERİLİR.
UYGUN OTORİTELERE BİLGİ VERİLİR.
GEMİ SÜVARİSİNİN SORUMLULUĞUNUN DEVAM ETTİĞİ LİMAN
BAŞKANLIĞINCA TEYİT EDİLİR.
YANGINLA MÜCADELE ÇALIŞMALARININ LİMAN İTFAİYESİ
SORUMLULUĞUNDA DEVAM ETTİĞİNİ VE PERSONELİN GEREKLİ
DURUMLARDA YARDIMCI OLACAĞINI LİMAN BAŞKANLIĞINA TEYİT EDİLİR.
LİMAN BAŞKANINA GEMİDE MEYDANA GELEN YANGIN NEDENİ İLE OLASI
LİMAN TESİSLERİNE YAPILACAK ZARARI BİLDİR.
