Recommended
More Related Content
Featured
Featured (20)
६. कृषि बीमा.pptx
- 1. नेपालमा क ृ षि बीमा कार्यक्रम
- 4. बीमाको परिभाषा बीमा भनेको बीमक ि बीममत मबच गरिने एक मकमिमको किािपत्र हो । बीमा क ु नै दुई पक्षमबचको एक िम्झौता हो जिमा पमहलो पक्ष (बीममत) ले आफ्नो वस्तु वा दामित्वको क ु नै जोखिमहरूका मवरूद् घ आमथिक िुिक्षाको मनखि पूविघोमषत िानो िकम बुझाए बापत दोश्रो पक्ष (बीमक) ले पमहलो पक्षलाई आमथिक िुिक्षा प्रदान गर्ि । बीमा एक जोखिम िंग िम्बखित मवषि भएकोले िो कमहले, कहााँ, कििी ि कमतबेला हुन्र् भन्ने क ु िा अमनमित हुन्र् । बीमा अर्न्िगत आइपने िम्भामवत जोखिमहरुका कािण आमथिक क्षमत भएमा कम्पनीले बहन गने गर्ि । िििी बीमा गदाि व्यखिको जोखिम कम्पनीले बहन गने भएकोले ििलाई एक जोखिम हस्तार्न्िण गने प्रमििाको रुपमा मलन िमकन्र् ।
- 5. बीमाको परिभाषा... क ृ षकहरुको मनिन्त्रण बामहिका प्राक ृ मतक जोखिमहरुबाट बालीमा हुने क्षमत, हानी नोक्सानी मवरुद्ध आमथिक िुिक्षण प्रदान गने पद्धती। बीममत ि बीमक (बीमा कम्पनी) दुई पक्षको बीच मलखितरुपमा गरिएको किाि हो। जिमा बीममत पक्षले भमवष्यमा मनमित जोखिम भएमा क्षमतपूमति पाउने उद्देश्यले मनित िकम तोमकएको िमिमा मतने कबुल गिेको हुन्र्। जोखिम हस्तार्न्िण गने िाधन। क ृ मष क्षेत्रको मवकािको लागी बाली बीमा जोखिम बीमकलाई हस्तार्न्िण गिी व्यवस्थापन गने एक महत्वपूणि िाधन हो।
- 6. नेपालमा बीमाको िुरुवात नेपालमा औपचारिक तथा मवमधवत् रुपमा बाली तथा पशुपन्र्ी बीमा २०६९ िाल माघ १ गते देखि शुरु भएको हो । क ृ षकहरुको बाली तथा पशुपन्र्ी पालन ि व्यविािमा हुने िम्भामवत जोखिम (Risk) ि अमनमितता (Uncertainty) बाट हुने हानी ि नोक्सानीबाट िाहत मदनका लामग लाग्ने बीमाशुल्क (Premium) को ५० प्रमतशत नेपाल ििकािले व्यहोने मनणिि। २०७१ श्रावण १ गते देखि बीमाशुल्कको ७५ प्रमतशत नेपाल ििकािले व्यहोने मनणिि। हाल: ८०%
- 7. बीमा िम्बिी आधािभूत तथ्यहरु बीमाले जोखिम घटाउने/िोक्ने कािि गनि िक्दैन । जोखिमको भाि पुनबीमा गिेि तथा िमिको अर्न्िबाट फ ै लावट गदिर् । बीमाले िोझै बीममतको आम्दानी वृद् मघ गिाउने नभई जोखिम व्यवस्थापन गिी आम्दानीको स्ति प्रमतक ु ल हुनबाट जोगाउाँर् । बीमा पमन व्यविाि हो। ििमा क े ही मुनाफाको अपेक्षा गरिन्र् । बीममतले बीमा नभएको अवस्थामा जस्तै मवषिवस्तुको िुिक्षणको उपाि अवलम्बन गनुि पदिर्।
- 8. बाली बीमाको आवश्यकता मकन पिो? बालीको मवफलताबाट आमथिक खस्थतीमा ह्राि आउने िाना िेती गने क ृ षकहरु बढी प्रभामवत हुने वृहत रुपमा बालीको नोक्सानीबाट देशको अथितन्त्रमा प्रमतक ु ल प्रभाव मवकािोन्मुि देशमा बढी प्राक ृ मतक प्रकोपबाट नोक्सान हुने बाली बीमाले क े ही हदिम्म बाली नोक्सानीबाट पनि िक्ने चौतफी अिि न्यून गदिर्
- 9. बीमा मकन गने? क ृ षकको आम्दानी स्थीि िाख्न जोखिम हस्तार्न्िणका लामग प्रमवमध िमहतको प्रगमतशील िेती प्रणालीको कािािन्विन गनि क ृ मष ऋणको व्यवस्थापनका लामग
- 10. बीमा व्यविािका मकमिम जीवन बीमा व्याविाि मनजीवन बीमा व्याविाि पुनबीमा व्याविाि
- 11. बीमा िम्बखि शब्दावली बीमक: बीमा कम्पनी बीषमत: जीवन बीमा तथा मनजीवन बीमा गिाउने व्यखि वा िंस्था बीमाशुल्क: बीमकले बीमा व्यविाि वा जोखिम िकािे बापत बीममत िंग मलने िकम बीमाङ्ग: मनजीवन बीमा गरिएको िम्पमिको हकमा बीमा गदाि तोमकएको मूल्य ि जीवन बीमाको हकमा बीमा गने व्यखिले प्रस्ताव गिेको िकम बीमालेख: बीमाको किािनामा िम्बिी अमधकाि तथा दामित्व उल्लेि भएको मलित बीमा अषिकताय: बीमकको तलबी कमिचािी नभई कममशनको आधािमा बीमकको तफ ि बाट कामगने बीमा िममतीबाट इजाजतपत्र प्राप्त व्यखि वा िंस्था
- 12. बीमा िम्बखि शब्दावली… जीवन बीमा व्यवसार्: क ु नै व्यखिको जीवन िम्बिमा मनजको आिुको आधािमा मकस्ता बन्दी बुझाउने गिी क ु नै िाि िकम मतिेमा मनजले वा मनजको मृत्यु भएको अवस्थामा मनजको हकवालाले क ु नै िाि िकम पाउने गिी गरिने किाि िम्बखि व्यविाि षनजीवन बीमा व्यवसार्: जीवन बीमा व्यविाि बाहेक अन्य बीमा व्यविाि पुनयबीमा व्यवसार्: बीमकले जोखिम धािण गने अंश भन्दा बढी अंशको पुनः बीमा गने व्यविाि सिेर्र: क्षमतग्रस्त िम्पमिको आमथिक मूल्यांकन गनि बीमा िमममतबाट इजाजत प्राप्त व्यखि वा िंस्था बीमाङ्की (एक्चुअरी): बीमकको िम्पमि तथा दामित्वको मूल्यांकन गनिको लामग तोमकए बमोमजमको िोग्यता भएको व्यखि
- 13. बीमा कम्पनीहरु... क्र.सं. बीमा कम्पनीको नाम षजल्ला १. श्री नेपाल इन्योिेन्स क ं .मल. दाचुिला, बैतडी, डडेल्धुिा, कञ्चनपुि २. श्री िामरि ि बीमा क ं .मल. बझाङ्ग, डोटी, क ै लाली ३. श्री िुनाईटेड इ.क ं . (नेपाल) मल हुम्ला, बाजुिा, अर्ाम ४. श्री एभिेर इन्योिेन्स क ं .मल. कामलकोट, दैलेि, िुिेत, बमदििा ५. श्री िगिमाथा इन्योिेन्स क ं .मल. मुगु, जाजिकोट, जुम्ला ६. श्री एन.एल.जी. इन्योिेन्स क ं .मल. डोल्पा, प.रुक ु म, िल्यान, बााँक े ७. श्री प्रभु इन्योिेन्स मल. मुस्ताङ्ग, म्याग्दी, बाग्लुङ्ग, याङ्गजा ८. श्री मिद्धाथि इन्योिेन्स मल. मनाङ्ग, कास्की, पाल्पा, रुपन्देही ९. श्री प्रुडेखन्सिल इन्योिेन्स क ं .मल. गोििा, लम्जुङ्ग, तनहुाँ, पिािी १०. श्री मशिि इन्योिेन्स क ं .मल. मचतवन, मकवानपुि, धामदङ्ग, नुवाकोट
- 14. बीमा गिाउाँदा लाग्ने शुल्क (मप्रममिम) िम्पूणि बालीहरुको उत्पादन लागतको ५ प्रमतशत मार्ाको २ प्रमतशत मार्ाको पोििीको १ प्रमतशत (िम्पुमर) िम्पूणि पशुपन्र्ीहरुको ५ प्रमतशत ब्रोइलि क ु िुिाको हकमा (प्रमतब्याच) १.२५ प्रमतशत
- 15. क्र.सं. बीमा बीमाको प्रकार बीमशुल्क कषमश न क ै षिर्त १. बाली लागतको आधाि ५% १५% िाद्यान्न बाली उत्पादनको आधाि ५% १५% चैतेधान, बीजवृखद्ध २. मार्ा लागत तथा उत्पादन २% १५% पोििीको िमेत बीमा ३. पशु लागतको आधाि ५% १५% ४. क ु िुिा लागतको आधाि १.ब्रोइलि १.२५% १५% २.लेििि ि प्यािेन्टल मब्रड/ हााँि ५% १५% ५. अमरि च लागतको आधाि १५% ६. याउ मौिम िूचकाङ्क ८% १५% उत्पादनको आधाि ७. तिकािी लागत तथा उत्पादन ५-७% बीमा गिाउाँदा लाग्ने शुल्क (मप्रममिम)
- 16. नेपाल ििकािबाट मदइने अनुदान क ृ षकहरुले बाली तथा पशुपन्र्ीहरुको बीमा गिाउाँदा लाग्ने बीमा शुल्क (मप्रममिम) को ८० प्रमतशत नेपाल ििकािबाट अनुदान प्राप्त हुन्र् ।
- 17. उदाहिण १ गाईको मूल्य = रु. १,००,०००/- मप्रममिम (५ प्रमतशत) = रु. ५,०००/- ििकािी अनुदान (७५ प्रमतशत) = रु. ३,७५०/- क ृ षकले व्यहोने (२५ प्रमतशत) = रु. १,२५०/- रु. १,२५० रुपैिााँमा क ृ षकको १ लाि रुपैिााँ बिाबिको जोखिम बीमा कम्पनीले गनि िक्दर्। िाथै, १०० रुपैिााँमा बीममतको दुघिटना बीमा २ लाि रुपैिााँको हुन्र् । बीचामा पशु तथा बाली मबिी गनुि पिेमा बीमालेिको हस्तार्न्िण गनि िमकन्र् ।
- 18. क्षमत भएमा प्राप्त हुने दाबी िकम बीमा गरिएको क ृ मषजन्य वस्तु पशुपन्र्ी आमद पूणि क्षमत भएमा बीमाङ्क िकमको ९० प्रमतशत ि आंमशक क्षमत भएमा क्षमतको प्रामवमधकको मूल्याङ्कन तथा बीमा लेिमा उल्लेि भए अनुिािको िकम प्राप्त हुन्र् । बाली पशुपन्छी पूणि रुपमा क्षमत भएमा आंमशक क्षमत भएमा मृत्यु भएमा स्थािी रुपमा अशि भएमा बीमाङ्कको ९०% मूल्याङ्कन बमोमजम बीमाङ्कको ९०% बीमाङ्कको ३०-५० %
- 19. क ृ मष बीमाले िक्षाविण गने जोखिमहरु आगलागी, चट्याङ भूकम्प बाढी, डुवान, िडेिी पमहिो, भूस्खलन आाँधीबेहिी, अमिना, महउाँ, तुषािो आकखिक दुघिटनाजन्य बाह्य कािणहरु (जंगली जनाविले हुने नोक्सानी) कीिा तथा िोगबाट हुने हानीनोक्सानी मवषादीबाट हुने नोक्सानी (मार्ा) अन्य बाली मवशेष अनुिािको जोखिमहरु
- 20. क्षमतपूमति नमदने अवस्थाहरु बीममत बालीमा परिवािको िदयको लापिवाही वा जानाजानबाट क्षमत वा मनोिन्जनको उद्देश्य वा रिमिबीपूणि व्यवहािको कािणबाट क्षमत भएमा कानूनी मनकािको आदेशमा बीममत बाली नर गनुिपने भएमा बीममत बाली चोिी भएमा बीममतले आफ्नो जग्गा मविी वा स्वाममत्व हस्तार्न्िण गिेको अवस्थामा ति बीमालेि नामिािी गनि िमकनेर् । बीममतले प्रस्ताव फािममा झुट्टा मवविण मदएमा वा वास्तमवकता लुकाएमा बीमा लेिमा तोमकएका अन्य अवस्थाहरु ििकािद्धािा महामािी घोषणा भएको अवस्थाहरु
- 21. बाली बीमा गनि आवश्यक हो वा होइन, प्रामवमधकिंग पिामशि गने । तपाईंले िेती गदाि प्रामवमधक िहिोग कहााँबाट पाउनु हुन्र् िमकन गने। बालीमा िमया देखिने मबमिक ै प्रामवमधक िेवाको िााँचो पदाि कहााँ िम्पक ि गने, स्थलगत पिामशिका लामग प्रामवमधक आउन िक्ने क ु िाको िुमनमित गनुिहोि्। िक े िम्म बाली बीमाका लामग अन्य मर्मेकी तथा िमूह िंग िल्लाह गिी िंग िंगै बीमा गने। तपाईंलाई पािक पने ि मजम्मेवािी पाएको बीमा कम्पनी क ु न हो, बीमा गनुि पूवि कम्पनीिंग बिेि र्लफल गनुिहोि्। बीमा गनुिपुवि क ृ षकले ध्यान मदनुपने क ु िाहरु
- 22. बीमा गनुिपुवि क ृ षकले ध्यान मदनुपने क ु िाहरु बीमा गदाि िम्भामवत जोखिम आउन िक्ने क ु िामा मात्र बीमा गिौाँ, प्राि गिी लामगएको बालीमा बढी जोखिम देखिन िक्र्, त्यस्तो अवस्थामा टनेल वा प्लाखिक घिको बीमा गिाईिहनु पदैन, िस्ता िंिचनाको बीमा गदाि बीमा शुल्क (मप्रममिम) बढी मतनुिपने हुन्र्, ति हावाहुिी बढी आउने ठाउाँमा भने प्लाखिक र्ानोको पमन बीमा गिाउन उपिुि हुन्र् बीमा कम्पनीले िाख्ने ितिहरु पालना गनि िमकन्र् वा िमक ं दैन? िेती िम्बिी तामलम मलनुभएको र्ै न भने पमहला तामलम मलनुहोि् ि अनुभव हामिल गनुिहोि्
- 23. बीमा गनुिपुवि क ृ षकले ध्यान मदनुपने क ु िाहरु िेती गने माटो कस्तो र्, जााँच गिी आवश्यक िुधाि गनुिहोि् िेती प्रमवमध बािे जानकािी मलनुहोि् िूमचक ृ त बीउ, मल, मवषादी मात्र प्रिोग गनुिहोि् उत्पादनका हिेक तहमा मममहनेत ि प्रामवमधक िेिदेि अपरिहािि र्
- 24. बीमा गिेपमर् क ृ षकले क े क े गने? िेती िुरु गिेपमर्को िम्पूणि िचिको मवविण डाििीमा नोट गने, प्रामवमधकले अनुगमन गिेको मममत, मल, मवषादी, मिंचाई प्रिोग गिेको मममत, िमि ि मवधी प्ररिंग मटप्ने बीउ, मल, मवषादी, िुक्ष्म िाद्यतत्व आमद िरिद गदाि िोको िमिद ि प्याक े ट/िोल िुिमक्षत िाखििहने प्रत्येक हप्ता बालीको फोटो खिची िाख्ने प्रामवमधकको मिफारिि अनुिाि बालीको िेिदेि गने मिफारिि मात्रामा मलजल गने, झािपात हटाउने, उक े िा लगाउने, गोडमेल गने, मवषादी प्रिोग गने क ु नै िमया देिा पिे तुरुर्न्ै बीमक तथा प्रामवमधकलाई िम्पक ि गने, िंगिंगै िोकथामका उपाि अवलम्बन गने
- 25. बीमा दाबी गदाि ध्यान मदनुपने क ु िाहरु बाली नोक्सानी हुनािाथ िम्भव भएिम्म तत्कालै वा ३ मदन मभत्र मलखित रुपमा आाँफ ै ले वा िदय िंस्था माफ ि त बीमाकलाई जानकािी गिाउने आफ ू ले क्षमत न्यूनीकिणका लामग गिेका प्रिािलाई प्रमाणको रुपमा िाख्ने उत्पादनका मवमभन्न चिणक फोटो तथा क्षमत भए पिातका फोटोहरुलाई प्रमाणको रुपमा पेश गने बीमा कम्पनीले प्रमाण पेश गनि भनेपमर् १५ मदन मभत्रमा िक्कल बीमा लेि, नोक्सानीको प्रमाणपत्र वा प्रामवमधक प्रमतवेदन, स्थानीि तहको मिफारिि पत्र, िजिममन मुचुल्का ि पूणि रुपमा भरिएको दाबी फािम बीमा कम्पनीलाई बुझाउनु पर्ि
- 26. क ृ मष बीमाको दाबी भुिानी क) क्षमतको िूचना मदने बीमालेिले िक्षाविण गिेको जोखिमहरुका कािणबाट बीममतको क ृ मष बालीको हामन नोक्सानी भएमा िोको १५ मदन मभत्र ि पशुपन्र्ीको हकमा ३ मदनमभत्र क्षमतको िूचना बीमा कम्पनी वा बीमालेिमा उल्लेि भए बमोमजमको मनकाि ि अवमध मभत्र मलखितरुपमा मदने ।
- 27. क ृ मष बीमाको दाबी भुिानी... ि) दाबीको अनुमामनत लागत तथा क्षमतको कािण िमहत बीमा अमभकताि, व्यखि÷बैङ्क वा िदय िंस्था माफ ि त देहािका कागजातहरु बीमा कम्पनी िमक्ष पेश गने । िक्कल बीमालेि (आंमशक क्षमत भएमा बीमालेिको फोटोकपी) पूणिरुपले भरिएको दाबी फािम प्रामवमधकको क्षमत मुल्याङ्कन प्रमतवेदन न.पा. वा गा पा.वा वडा वा २ जना िमधिािको िजिममन मुचुल्का पशुहरुको हकमा िंक े तपट्टा (Tag) देखिने गरि खिमचएको मृत पशुको फोटो
- 28. क ृ मष बीमाको दाबी भुिानी... ग) क्षमतको मूल्यांकन बीममतले गिेको दाबीको कािण ि दाबी िकम ठीक र् र्ै न, वास्तमवक रुपमा कमत िकम क्षमत भिो भनिे मूल्यांकन गनि बीमा कम्पनीले बीमा िभिेि मनिुि गनि िक्र् । उि िभिेिले क्षमतको वास्तमवक कािण, क्षमतको वास्तमवक िकम लगाित िम्पि्िण क्षमत िम्बिी मवविण िमहतको िभे प्रमतवेदन बीमा कम्पनीमा पेश गनि लगाउन िक्र् । मूलतः िोही प्रमतवेदनको आधािमा बीमा कम्पनीले क्षमतपूमति प्रदान गदिर् वा थप अनुििान गिी दामित्व िमकन गदिर् ।
- 29. बाली बीमा क्षमत भूिानीको प्रकाि: पूणि क्षमत भएमा बीमाङ्क िकमको ९०% भुिानी आंमशक क्षमत भएमा क ृ मष प्रामवमधकको क्षमत मूल्याङ्कनको आधािमा बीमक ि बीममत मबच दाबी भुिानीमा क ु नै मववाद उत्पन्न भएमा बीमा मनिमावली ,२०४९ को मनिम ३३ बमोमजम बीमा िमममतमा ६० मदन मभत्र उजुिी मदने व्यवस्था िहेको
- 30. बीमा िम्बिी क े ही मववाद भएमा बाली तथा पशु पन्र्ी बीमामा दाबी तथा अन्य मववाद उत्पन्न भएमा बीमा गिेको बीमालेिको प्रमतमलपी िमहत ६० मदन मभत्र बीमा िमममत, क ु पण्डोल, लमलतपुिको ठे गानामा मनवेदन मदई मववाद िमाधान गनि िमकने व्यवस्था र् बीममत ि बीमक बीच कमहले कााँही क्षमतको कािण एवं परिमाणबािे मववाद उत्पन्न हुन िक्र् । त्यस्तो अवस्थामा उत्पन्न भएमा बीमा मनिमावली, २०४९ को मनिम ३३ वमोमजम बीमा िमममतमा उजुिी गनि िमकनेर् । बीमा िमममत एक अधिन्यामिक मनकाि पमन हो ि ििलाई मजल्ला अदालत ििह न्यामिक मनरुपणको अमधकाि िहेको र् । िमद बीमा िमममतले गिेको मनणिि मचि नबुझेमा िम्बखित पक्षहरु उच्च अदालत ि िवोच्च अदालतमा जान िक्दर्न् । मुद्दा फिैलाको अमतरिि मववाद गने पक्षहरु बीच बीमा िमममतले मध्यस्थता गिेि पमन िमया िमाधान गनि िक्दर् ।
- 31. क ृ मष बीमा िम्बिी क े ही निााँ व्यवस्था २०७५/१/१ देखि क ृ मष बीमा गने मकिानको िमेत दुघिटना बीमा हुने व्यवस्था गरिएको र् ि िो बीमा रु २ लाि को हुनेर् । दुघिटनामा पिेि मृत्यु हुने क ृ षकले मात्रै िस्तो िोजनाबाट क्षमतपूमति बापतको िकम पाउनेर्न्। ििका लामग १ वषििम्मको बाली बीमा गरिएको अवस्थामा बीममतले रु. ५० मतनुिपने हुन्र् भने १ वषिभन्दा धेिै अवमधको बीमा भएको अवस्थामा रु. १०० शुल्क लाग्नेर्। ति, िो िोजनामा भने ििकािले अनुदानको व्यवस्था गिेको र्ै न। दुघिटना बीमाको अवमध क ृ मष बीमाको अवमध बिाबिको हुनेर्। तिकािी बालीमा जंगली जनाविद्वािा गरिएको क्षमतलाई क्षमतपूमतिको व्यवस्था गरिएको र्ै न। अन्न बालीको हकमा उन्मोमचत ि पखन्जक ृ त। फलफ ू लको हकमा फाइटोिेमनटिी िमटिमफक े ट।
- 32. बीमा अमभकताि एि्.एल.िी वा िो ििह शैमक्षक िोग्यता भएको उमेि कखिमा १६ वषि नेपाली नागरिक अदालतबाट किुि ठहिी िजाि नभएको
- 47. धन्यवाद