2. 14.1 Đại cương.
14.1.1 Khái niệm
Khớp nối là cụm chi tiết dùng để nối các trục, để
truyền chuyển động và công suất
Vd:
3. 14.1 Đại cương.
14.1.2 Phân loại
- Nối trục dùng để nối hoặc tách khi dừng máy
- Ly hợp dùng để nối hoặc tách các trục bất kì khi máy đang làm việc hoặc dừng
- Ly hợp tự động có thể tự động nối hoặc tách các trục hoặc các chi tiết quay
khác
5. 14.1 Đại cương.
14.1.3 Thông số cơ bản
Thông số làm việc quan trọng nhất các loại khớp nối là mô men xoắn T(Nmm
hoặc Nm) hay công suất P(kW) với số vòng quay n (v/p)
Khớp nối có thể tra trong bảng, tìa liệu thiết kế phụ thuộc vào trị số momen xoắn
T
Tt = K.T
K là hệ số chế độ làm việc K (Bảng 14.1 sách N.H.Lộc)
6. 14.2 Nối trục
14.2.1 Nối trục chặt
Dùng để nối cứng các trục đồng tâm và không di chuyển tương đối với nhau.
Ngoài Momen xoắn chung còn truyền momen uốn, tải trọng hướng tâm và tải
trọng dọc trục.
1- Nối trục ống
2- nối trục đĩa
7. 14.2 Nối trục
14.2.1 Nối trục chặt
Khi lắp bullon có khe hở cần phải xiết bulon với lực V để truyền T
=>
K là hệ số an toàn ăn khớp 1,2 – 1,5
Sau đó kiểm tra độ bền kéo
Hoặc xác định đường kính d1 bulon:
(tra bảng bullon C.17)
Giả sử momen xoắn truyền qua bulon. Giá trị lực cắt Fc
Tính theo:
Kiểm tra:
Xác định đường kính thân bulon:
8. 14.2 Nối trục
14.2.2 Nối trục bù
Sử dụng nối trục bù để nối các trục có sai lệch
nhỏ về vị trí do biến dạng đàn hồi của các trục, do sai số
chế tạo và lắp ghép
10. 14.2 Nối trục 14.2.2 Nối trục bù
1- Nối trục răng
Nối trục răng gây nên lực hướng tâm phụ lên trục
Với Ft là lực vòng xác định theo Do
Kiểm tra độ bền mòn của răng :
Kiểm nghiệm:
12. 14.2 Nối trục
14.2.3 Nối trục di động
1- Nối trục chữ thập
13. 14.2 Nối trục
14.2.3 Nối trục di động
1- Nối trục chữ thập
Nếu rãnh dẫn hướng không có khe hở thì áp lực sinh
trên bề mặt tính tương tự ứng suất uốn
(D-e) là chiều dài đoạn tiếp xúc
14. 14.2 Nối trục
14.2.3 Nối trục di động
1- Nối trục chữ thập
Trong thực tế thì rãnh có khe hở nên áp lực chỉ sinh ra
trên 1 phần của (D-e)
15. 14.2 Nối trục
14.2.3 Nối trục di động
1- Nối trục chữ thập
Kiểm nghiệm
Với miếng lót trượt
2- Nối trục bản lề
17. 14.2 Nối trục
14.2.3 Nối trục di động
2- Nối trục bản lề
Tỷ số giữa vận tốc trục dẫn và trục bị dẫn:
Hệ số quay không đều trục bị dẫn
Khi γ nhỏ ta có k ~ ~ γ^2 , với γ tính bằng rad
1- Đặc trưng nối trục đàn hồi: Độ cứng và khả năng giảm chấn
Trong đó độ cứng xoắn biểu thị quan hệ giữa momen xoắn T và góc xoắn:
18. 14.2 Nối trục
14.2.4 Nối trục đàn hồi
2- Nối trục với chi tiết đàn hồi là không kim loại
Ưu : + Khả năng tích lũy lớn năng lượng trên 1 đơn vị
khối lượng, lớn hơn 10 lần so với thép lò xo
+ Khả năng giảm chấn, phân tán năng lượng vào trong
cao su
+ cách điện
Cao su có tính biến dạng lớn, khả năng tải thấp, chịu
nén tốt
19. 14.2 Nối trục
14.2.4 Nối trục đàn hồi
2- Nối trục với chi tiết đàn hồi là không kim loại
20. 14.2 Nối trục
14.2.4 Nối trục đàn hồi
2- Nối trục với chi tiết đàn hồi là không kim loại
a) Nối trục vòng đàn hồi
21. 14.2 Nối trục
14.2.4 Nối trục đàn hồi
2- Nối trục với chi tiết đàn hồi là không kim loại
a)Nối trục vòng đàn hồi
kiểm tra dập vòng:
kiểm tra uốn chốt:
z là số chốt
22. 14.2 Nối trục
14.2.4 Nối trục đàn hồi
2- Nối trục với chi tiết đàn hồi là không kim loại
b) Nối trục đàn hồi với đĩa hình sao bao gồm 2 nửa nối
trục vấu ăn khớp với rảnh của phần tử đàn hồi trung
gian là đĩa hình sao được chế tạo từ cao su.
23. 14.2 Nối trục
14.2.4 Nối trục đàn hồi
2- Nối trục với chi tiết đàn hồi là không kim loại
c)Nối trục đàn hồi với đĩa hình côn. (H14.3i)
d) Nối trục với vỏ đàn hồi
24. 14.2 Nối trục
14.2.4 Nối trục đàn hồi
3- Nối trục với chi tiết đàn hồi là kim loại
25. 14.2 Nối trục
14.2.4 Nối trục đàn hồi
3- Nối trục với chi tiết đàn hồi là kim loại
Giả sử các vòng lò xo chịu tác
dụng như nhau:
26. 14.2 Nối trục
14.2.4 Nối trục đàn hồi
3- Nối trục với chi tiết đàn hồi là kim loại
Ứng suất uốn:
Góc xoắn:
27. 14.3 Ly Hợp
Ly hợp cho phép nối hoặc tách các trục lúc máy dừng
hoặc đang hoạt động. Chia làm 2 loại: ăn khớp và ma sát
Đóng mở ly hợp nhờ cơ cấu điều khiển. Yêu cầu đóng
mở êm, thuận tiện bảo dưỡng, độ tin cậy và tuổi thọ cao
Cơ cấu đk phân làm 3 loại
- Bằng cơ tay
- Bằng cơ năng tác dụng từ bên ngoài
- Bằng điện năng
30. 14.3 Ly Hợp
14.3.1 Ly hợp ăn khớp
Ly hợp vấu . Mòn vấu là dạng hỏng chủ yếu của ly hợp
vấu vì vậy cần hạn chế áp suất sinh ra trên bề mặt tiếp
xúc của các vấu theo công thức :
Kiểm nghiệm:
32. 14.3 Ly Hợp
14.3.2 Ly hợp ma sát
1)Ly hợp đĩa ma sát
Trị số momen ma sát Tms sẽ là:
Lực ép
33. 14.3 Ly Hợp
14.3.2 Ly hợp ma sát
2)Ly hợp côn ma sát
Momen xoắn truyền:
Chiều rộng b bề mặt ma sát khi chọn Dm
Điều kiện cân bằng lực và momen của nửa ly hợp bên phải
=>
Lực dọc cần thiết
34. 14.3 Ly Hợp
14.3.2 Ly hợp ma sát
2)Ly hợp côn ma sát
Lực dọc trục đóng Ly hợp
Lực mở ly hợp
Ly hợp có thể tự hãm khi
35. 14.2 Nối trục
14.3.2 Ly hợp ma sát
3)Ly hợp nhiều đĩa ma sát điều khiển bằng cơ tay
Lực ép Fα :
Với ly hợp được bôi trơn
Không bôi trơn
Kiểm tra bền mòn
Momen truyền
Lực đóng
Số cặp ma sát
36. 14.3 Ly Hợp
14.3.2 Ly hợp ma sát
4)Ly hợp nhiều đĩa ma sát điều khiển bằng thủy lực khí nén
5)Ly hợp nhiều đĩa ma sát điều khiển bằng điện từ
37. 14.3 Ly Hợp
14.3.2 Ly hợp ma sát
6)Ly hợp ma sát bánh hơi trụ
Ưu: - thuận tiện điều khiển
- Có thể điều khiển momen tới hạn và vận tốc đóng ly hợp. Lh còn là cơ cấu an
toàn
- Khử các sai lệch dọc trục, hướng tâm và góc
- Tự khử sai số do mòn và không cần thiết phải điều chính thường xuyên
- Hấp thụ tiếng ồn, giảm va đập, chấn động và khử dao động xoắn
Nhược: giá cao, độ nhạy khi có dầu, kiềm và axit hơi cao
38. 14.4 Ly hợp tự động
Lhtd có thể tách hoặc nối các trục 1 cách tự động khi thay đổi 1 trong các yếu tố
sau
- Momen xoắn
- Vận tốc quay
- Chiều quay
14.4.1 Ly hợp an toàn :
1- Ly hợp chốt an toàn
39. 14.4 Ly hợp tự động
14.4.1 Ly hợp an toàn :
2- Ly hợp ma sát an toàn
3-Ly hợp vấu an toàn
4- ly hợp bi an toàn
40. 14.4 Ly hợp tự động
14.4.2 Ly hợp 1 chiều:
Điều kiện:
Đường kính con lăn d
41. 14.4 Ly hợp tự động
14.4.3 Ly hợp ly tâm:
Ứng dụng
- điều khiển dễ dàng
- Để tăng tốc các cơ cấu máy
- Để tăng độ êm khởi động
Lực ly tâm nhỏ hơn lực lò xo
Momen xoắn do ly hợp truyền đi
Khối lượng m guốc phanh