Een introductie in ISO 26000 en Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen door Edwin Franken, TÜV Nederland

1. Een introductie: ISO 26000 en Maatschappelijk
Verantwoord Ondernemen
ISO 26000 – Richtlijn voor MVO
“ Wat is nu eigenlijk
Maatschappelijk Verantwoord
Ondernemen?
“
TÜV®

2. TÜV®
Een introductie: ISO 26000 en Maatschappelijk
Verantwoord Ondernemen
ISO 26000 – Richtlijn voor MVO
Inleiding Structuur
Tegenwoordig kan je geen krant meer openslaan of je De structuur van de ISO 26000 is als volgt opgebouwd:
komt de termen duurzaamheid en Maatschappelijk Introductie
Verantwoord Ondernemen (MVO) tegen. Beide begrip-
pen worden in de media door elkaar heen gebruikt. 1. Onderwerp en toepassingsgebied
Deze begrippen zijn echter geen synoniemen van 2. Termen en definities
elkaar, maar hebben wel overlap! Maar wat is nu eigen- 3. Inzicht in maatschappelijke verantwoordelijkheid
lijk Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen? 4. Principes van maatschappelijke
verantwoordelijkheid
Er blijken tientallen verschillende definities te zijn voor 5. Erkennen van maatschappelijke verant-
dit begrip. In de loop der tijd veranderen deze defini- woordelijkheid en betrekken van stakeholders
ties. Deze onduidelijkheid is mede aanleiding geweest 6. Oriëntatie op de kernonderwerpen van
in 2005 voor ISO (International Organization for Stand- maatschappelijke verantwoordelijkheid
ardization) om een richtlijn te gaan ontwikkelen voor 7. Richtlijnen voor het integreren van maatschap
Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen (of Corpo- pelijke verantwoordelijkheid in een organisatie
rate Social Responsiblity – CSR in het Engels).
Deze richtlijn die nu als concept verspreid wordt, Historie
is de ISO 26000. ISO 26000 geeft als definitie van
maatschappelijke verantwoordelijkheid: Vaak wordt gedacht dat Maatschappelijk Verantwoord
Ondernemen een thema is dat in de afgelopen jaren is
Verantwoordelijkheid van een organisatie voor de opgekomen, dit blijkt niet juist te zijn.
impact van haar besluiten en activiteiten op de
maatschappij en het milieu, via een transparante en In de geschiedenis zien we diverse vormen van MVO
ethische handelswijze die: reeds in de tijd van de Gouden Eeuw terugkomen. Het
begrip MVO zien we echter pas nadrukkelijker naar
n Bijdraagt aan duurzame ontwikkeling, met inbe voren komen in de jaren ‘70 van de vorige eeuw met
grip van gezondheid en welzijn van de de publicatie van het rapport ‘Limits to Growth’ in 1972
maatschappij; door de ‘Club van Rome’. In deze publicatie werd ge-
pleit voor een mondiaal evenwicht tussen economie en
n Rekening houdt met de verwachtingen van ecologie.
stakeholders;
De daaropvolgende jaren blijft het redelijk rustig op
n In overeenstemming is met de toepasselijke dit onderwerp, dit verandert pas medio jaren 90. Een
wetten en overeenkomst met internationale belangrijke mijlpaal was de introductie van het concept
gedragsnormen; People, Planet, Profit (Triple bottomline) door John
Elkinton in 1998.
n Is geïntegreerd in de hele organisatie en in haar
betrekkingen in de praktijk wordt gebracht. De diverse boekhoudschandelen rond de eeuwwis-
seling (Enron, Ahold etc.) leiden tot nieuwe codes (SOx,
In deze definitie komen een aantal belangrijke Tabaksblat). Het aantal richtlijnen en normen neemt
elementen naar voren, namelijk dat het in organisaties vanaf het jaar 2000 explosief toe.
niet alleen om de economische dimensie gaat, maar
ook om de sociale- en milieudimensie.
Deze drie dimensies dienen een integraal onderdeel te
zijn van de gehele organisatie en daarnaast wordt er
nadruk gelegd op de relatie met ‘stakeholders’, dat wil
zeggen alle direct en indirect belanghebbenden bij de
organisatie.

3. TÜV®
Een introductie: ISO 26000 en Maatschappelijk
Verantwoord Ondernemen
ISO 26000 – Richtlijn voor MVO
Principes Ethisch gedrag
Net zoals in andere certificatienormen (zoals ISO 9001), Ethisch gedrag is gericht op het eerlijk, rechtvaardig
zijn er in ISO 26000 principes opgenomen die het uit- en integer handelen, dit betekent rekening houden met
gangspunt vormen voor het handelen van de belangen van stakeholders en zorgvuldig omgaan met
organisatie. mensen, dieren en milieu.
Volgens ISO 26000 is een principe ‘een fundamentele
basis voor besluitvorming en handelwijze’. Dit betekent Respect voor stakeholderbelangen
dat de organisatie bij elke activiteit en dus elk besluit
deze principes zo veel mogelijk moet naleven. De organisatie houdt rekening met de belangen van
alle stakeholders van de organisatie en maakt hier een
De 7 principes in ISO 26000 zijn: goede afweging tussen. Dit betekent dus dat niet alleen
met de belangen van de direct betrokkenen van de
1. Het afleggen van rekenschap; organisatie (eigenaren, klanten, medewerkers, etcetera),
2. Transparantie; maar ook met andere stakeholders rekening dient te
3. Ethisch gedrag; worden gehouden.
4. Respect voor belangen van stakeholders;
5. Respect voor wet- en regelgeving;
6. Respect voor internationale gedragsnormen; Respect voor wet- en regelgeving
7. Respect voor mensenrechten.
De organisatie dient op de hoogte te zijn van alle wet- en
In hoofdstuk 4 van de ISO 26000 wordt uitgebreid regelgeving in alle rechtsgebieden waar zij actief is en
ingegaan op deze principes, hieronder worden de 7 deze na te leven. De organisatie moet er voor zorgen dat
principes kort toegelicht: medewerkers op de hoogte zijn van de geldende wet- en
regelgeving.
Afleggen van rekenschap
Respect voor internationale gedragsnormen
De organisatie is altijd verantwoordelijk voor haar Naast het naleven van wet- en regelgeving dienen
impact op de maatschappij en milieu, de organisatie internationale gedragsnormen nageleefd te worden, in
legt hierover verantwoording af en mag hierop ook het bijzonder indien de internationale gedragsnormen een
aangesproken worden door zowel interne stakeholders positievere invloed hebben op duurzame ontwikkeling dan
(zoals medewerkers), maar ook externe stakeholders ( het sec naleven van wet- en regelgeving.
zoals klanten, brancheverenigingen of consumenten-
organisaties).
Respect voor mensenrechten
Transparantie De Universele Verklaring van de Rechten van de Mens is
de basis van dit principe, deze rechten dienen erkent en
Met transparantie wordt bedoeld dat de organi- gerespecteerd worden door de organisatie. Deze rechten
satie transparant is in haar besluiten en activiteiten die gelden voor alle mensen, in alle landen, in alle culturen en
invloed hebben op de maatschappij en het milieu. De in allerlei situaties.
organisatie moet informatie met betrekking tot beleid,
besluiten en activiteiten juist, tijdig en volledig ter be-
schikking stellen aan haar stakeholders.

4. TÜV®
Een introductie: ISO 26000 en Maatschappelijk
Verantwoord Ondernemen
ISO 26000 – Richtlijn voor MVO
Kernthema’s (core subjects)
Echter dit uitgangspunt is inmiddels achterhaald. Veel
In ISO 26000 worden 7 kernthema’s benoemd, elke organisaties willen graag hun inspanningen op MVO
organisatie dient aan deze kernthema’s aandacht te gebied extern erkend zien. Inmiddels zijn er op het ge-
besteden. bied van externe erkenning meerdere oplossingen die
aangeboden worden aan de markt. Een van de mid-
Deze 7 kernthema’s zijn: delen voor een externe erkenning is het certificaat MVO
Prestatieladder.
1. Bestuur van de organisatie;
2. Mensenrechten;
De 8 grootste certificatie instellingen in Nederland
3. Arbeidsomstandigheden;
bieden allen dit certificatieschema aan voor externe
4. Milieu;
beoordeling. De MVO Prestatieladder is een transpar-
5. Eerlijk zaken doen;
6. Consumentenaangelegenheden; ante norm, waarbij de prestaties op MVO gebied op
7. Betrokkenheid bij en ontwikkeling van de een 5-tal niveaus gewaardeerd kunnen worden. Bij het
gemeenschap. implementeren van de eisen uit de MVO Prestatieladder
kan de ISO 26000 een behulpzame bron van ideeën en
achtergrondinformatie zijn.
Stakeholdermanagement
Stakeholders zijn alle individuen of groepen die belang MVO Prestatieladder
hebben bij besluiten of activiteiten van een organisatie.
Meer informatie over MVO Prestatieladder kunt u onder
Stakeholders moeten niet verward worden met share- meer vinden op onze website.
holders (aandeelhouders) van een organisatie. De
aandeelhouders zijn een van de groepen van belang-
Auteur: Dhr. E. Franken, Certificatie, TÜV Nederland
hebbenden. Stakeholders bevat echter een veel
Datum: 30-07-2010
grotere groep mensen, organen en organisaties,
Datum revisie: 02-03-2011
namelijk klanten, werknemers, directie, concurrenten,
leveran-ciers, publiek, brancheorganisaties, etcetera.
Geraadpleegde bronnen:
Elke groep van stakeholders heeft zijn eigen waarden
en verwachtingen. Van het stakeholdermanagement n KAM Nieuwsbrief nummer 2/2010 – NEN
van een organisatie wordt verwacht dat de organisatie n www.iso.org
communiceert over de verwachtingen van stakeholders n richtlijn ISO 26000
met alle belanghebbenden, hier een duidelijke afweging n De 100 meest gestelde vragen, MVO volgens ISO
in maakt en deze ook transparant communiceert naar 26000 - NEN
alle belanghebbenden.
Certificatie
TÜV Nederland
ISO 26000 is een richtlijn en derhalve niet geschikt voor Postbus 120
certificatie. De ISO 26000 is ook niet als eisenstellend 5680 AC Best
document geschreven. Geen enkele organisatie kan
Telefoon: 0499-339500
dus claimen dat zij aan de ISO 26000 voldoen! Fax: 0499-339549
E-mail: info@tuv.nl
Bij de start van de ontwikkeling van de ISO 26000 Website: www.tuv.nl
in 2005 is het een eis geweest dat deze richtlijn niet Twitter: http://www.twitter.com/tuvnederland
als certificatieinstrument gebruikt zou kunnen gaan LinkedIn: http://tinyurl.com/tuvnederland
worden.
TÜVNL-C-020311-1