Rynke budowlany w Polsce do końca października 2010 w statystyce.

1. FUNDACJA WSZECHNICY BUDOWLANEJ
DZIĘKI UPRZEJMOŚCI OBLIGO Sp. z o.o.
www.obligo.pl
Sytuacja w budownictwieSytuacja w budownictwie
po 10 miesiącach 2po 10 miesiącach 2010 roku010 roku
Prof. dr Zofia BolkowskaProf. dr Zofia Bolkowska
Wyższa Szkoła Zarządzania i PrawaWyższa Szkoła Zarządzania i Prawa

2. Trudny rok 2010 w budownictwie
Produkcja budowlana w okresie
styczeń – październik 2010 była
wyższa zaledwie o 0,2% w
porównaniu z nie najlepszym rokiem
ubiegłym.

3. Tempo zmian produkcji w budownictwie, w przemyśle i sprzedaży w
handlu detalicznym (w %)
Do 2009 r. utrzymywała się duża „przewaga” budownictwa.
Po 10 miesiącachPo 10 miesiącach 2010 r. budownictwo utrzymuje się na poziomie
roku ubiegłego
0,2
3,7
1,9
9,6
9,6
-3,2
-4
-2
0
2
4
6
8
10
2009 I-X.2010
budownictwo handel detaliczny przemysł

4. Rok 2010 w budownictwie jest
najgorszy
od głębokiego regresu w latach 2000
– 2003
Ponad 15% spadek produkcji budowlanej w 1 kwartale
Budownictwo powoli nadrabia zaległości
Dopiero w sierpniu budownictwo weszło na „ścieżkę”
wzrostu, wzrost utrzymywał się we wrześniu i
październiku

5. Wzrost/spadek w budownictwie (w %)
W okresie 1 – 10. 2010 roboty o charakterze inwestycyjnym były
niższe niż rok termu o 2,7%, a remontowe wyższe o 6,7%.
15,7
18,2
12,9
1,4
3,7
-24,6
-20,9
-15,2
-11,5
-8,7
-6,1 -5,7
-3,4
-1,5
0,2
-25
-20
-15
-10
-5
0
5
10
15
20
2007 1-6.08 2008 1-6.09 2009 II.2010 I-II.2010 I-III I-IV I-V I-
VI.2010
I-VII I-VIII I-IX I-X.2010

6. Miesięczne wskaźniki zmian w budownictwie
(w %) rzeczywiste i wyrównane sezonowo
7,4
1,9 1,2 0,5 0,2 0,6
10,7
2,7
9,9
3,1
-15,3
-25,6
-10,8
2,3
9,6
0,8
8,5
13,4
9,4
-6,1
5,7
11
-30
-25
-20
-15
-10
-5
0
5
10
15
1.09 3.09 5.09 7.09 9.09 11.09 1.2010 3.2010 5.2010 7.2010 9.2010
rzeczywiste
wyrównane sezonowo

7. Miesięczny wolumen robótbudowlanych w przedsiębiorstwach >9 osób
w latach 2008 - 2010
2000
3000
4000
5000
6000
7000
8000
9000
10000
11000
I II III IV V VI VII VIII IX X XI XII
2008
2009
2010

8. Nie spełniły się prognozy, że budownictwo
infrastrukturalne będzie w 2010 r. „motorem”
wzrostu sektora, jak to było w 2009 roku.
Nie spodziewano się, że „zaległości” budownictwa
infrastrukturalnego będą się utrzymywały tak długo
Zmianywrealizacji wybranych rodzajówbudownictwa (w% do roku poprzedniego
13,7
11,9
8,6
16,9
4,5
-1,1-4,1-1,5 -0,3
-5
0
5
10
15
20
inżynieria lądowo - wodna roboty specjalistyczne budynki
2008 2009 I-X.2010

9. Budownictwo infrastrukturalneBudownictwo infrastrukturalne
po 10 miesiącach 2010 r. nadal poniżejpo 10 miesiącach 2010 r. nadal poniżej
ubiegłego rokuubiegłego roku
• W 1 kwartale 2010 wartość realizacji obiektów
inżynierii lądowo wodnej była niższa o 7,4% niż przed
rokiem. Argumentowano, że to z powodu ostrej zimy.
• Po 10 miesiącach nie osiągnięto jeszcze poziomu roku
ubiegłego, „zaległości” są powoli zmniejszane.
Obecnie jest o 1,5% mniej niż rok temu.

10. W innych rodzajach budownictwa zmniejszają sięW innych rodzajach budownictwa zmniejszają się
straty pierwszych miesięcy rokustraty pierwszych miesięcy roku
• Wartość robót specjalistycznych po 10
miesiącach 2010 była wyższa o 4,5% niż rok
temu.
• Wartość budownictwa usługowego (budowa
budynków) była niższa o 0,3%.
• Mieszkań do użytku oddano (po 10 miesiącach) o
17,5% mniej.

11. Czy zbliża się koniec problemów w
budownictwie mieszkaniowym?
Sytuacja w budownictwem mieszkaniowym jest lepsza niż poprzednio
przewidywano. Na takie opinie wpływa rosnąca liczba
rozpoczynanych mieszkań, głównie przez developerów.
Zwiększa się aktywność inwestycyjna developerów, ale na razie nie
przekłada się to na liczbę mieszkań zakończonych.
W budownictwie indywidualnym zmiany są niewielkie.
Może to wskazywać, że regres w budownictwie mieszkaniowym nie
będzie tak głęboki jak oceniano poprzednio.

12. Mieszkania oddane do użytku w tys.
W okresie styczeń – październik 2010
Oddano do użytku 17,5% mniej mieszkań ogółem
Indywidualne o 2,1% mniej
Developerzy o 31,2% mniej
130,3
57,1
61,4
107,5
55,9
42,2
0
50
100
150
ogółem jednorodzinne developerzy
1-10.2010
1-10.2009

13. Rozpoczyna się więcej mieszkań niż rok temu
W okresie styczeń – październik 2010
Rozpoczęto o 12,6% więcej mieszkań ogółem
Indywidualne o 2,1% mniej
Developerzy o 50,5% więcej
124,3
139,9
81,4 79,6
35,3
53,1
0
20
40
60
80
100
120
140
ogółem jednorodzinne developerzy
1-10.2009 1-10.2010

14. Przewiduje się, że w 2010 r. liczba mieszkań
zakończonych i oddanych do użytku wyniesie 140
tys.
165,2 160
140
83,3
72
75
66,7
72,3
52
0
20
40
60
80
100
120
140
160
180
ogółem jednorodzinne dev eloperzy
* szacunki własne
Mieszkania oddane do użytku w tysiącach
2008
2009
2010* szacunki

15. Przyczyny słabych wyników budownictwa w
2010 r.
• Obiektywne – bardzo niekorzystne warunki
atmosferyczne; w pierwszym kwartale bardzo ostre mrozy
i śniegi, w drugim kwartale powódź.
• Trudności organizacyjne - podjęto olbrzymie zadania,
które „przerastają” możliwości systemowego i
logistycznego zabezpieczenia wykonawstwa zadań
budownictwa infrastrukturalnego.
• Skutki kryzysu na rynkach finansowych – głównie w
budownictwie mieszkaniowym i niektórych rodzajach
budownictwa usługowego.

16. Prognozy wzrostu budownictwa w 2010 r.
w przedsiębiorstwach > 9 osób
Drugie półrocze 2010 r. będzie w budownictwie znacznie
korzystniejsze niż pierwsze, wskazują na to dobre
wyniki osiągane przez budownictwo od sierpnia do
października. Niektóre projekty w trakcie realizacji będą
zakończone jeszcze w tym roku.
Koncentracja oddawania zadań nastąpi w 2011 r. i
wtedy efekty w budownictwie będą odczuwalne.
Wiele zadań planowanych do zrealizowania do 2012
r. „przesunie” się na dalsze lata.
Szacuje się, że budownictwo w 2010 r. osiągnie wzrost w
granicach 2% – 3% w porównaniu z nie najlepszym
rokiem 2009.

17. Szacunki przewidywanej produkcji budowlanej w
2010 r. w przedsiębiorstwach > 9 osób
10,9
3,7
-6,1
-1,5
0,2
3
-6
-3
0
3
6
9
12
2008 2009 1-6.2010 1-9.2010 1-10.2010 2010*
* szacunki własne
Budownictwo - zmiany w %

18. Koniunktura w budownictwie
Wskaźniki koniunktury w budownictwie wykazują
duże wahania, w trzecim kwartale były gorsze niż w
drugim, chociaż trzeci kwartał – to szczyt sezonu.
W październiku i listopadzie oceny
przedsiębiorstw są jeszcze gorsze.
Przedsiębiorcy odnotowują spadek portfela
zamówień.
We listopadzie 2010 poprawę koniunktury sygnalizowało 14%
przedsiębiorstw, a jej pogorszenie 22%.

19. Zaskakujące opinie przedsiębiorstw
Na oceny koniunktury w budownictwie (wyrażane przez
szefów firm) wpływają (niezależnie od trudności w
realizacji zadań) czynniki psychologiczne i
opinie medialne.
Wśród barier wzrostu budownictwa
przedsiębiorstwa nie wymieniają „długiego
okresu” przygotowania zadania do
realizacji.

20. Miesięczne wskaźniki ogólnego klimatu koniunktury, prognozowanego portfela
zamówień wbudownictwie i wskaźniki wzrostu/spadku rzeczywiste w 2010 roku
-30
-20
-10
0
10
20
30
I.2010 II III IV V VI VII VIII IX X XI
dane rzeczywiste
ogólny klimat koniunktury
prognoza portfela zamówień

21. Bariery wzrostu budownictwa wg badańBariery wzrostu budownictwa wg badań
ankietowychankietowych
w % deklaracji w listopadzie 2009 i 2010w % deklaracji w listopadzie 2009 i 2010
Konkurencja, koszty zatrudnienia, brak popytu – to najważniejsze bariery wgKonkurencja, koszty zatrudnienia, brak popytu – to najważniejsze bariery wg
przedsiębiorstw.przedsiębiorstw.
62
56
52 53
47
38
0
10
20
30
40
50
60
konkurencja koszty zatrudnienia brak popytu
XI.2009 XI.2010

22. Słabym wynikom osiąganym przez
budownictwo w 2010 r.
towarzyszą niewielkie zmiany na
budowlanym rynku pracy,
poziomu zarobków
i stabilne ceny produkcji
budowlanej

23. W 2010 r. nie ma zmian na
budowlanym rynku pracy
Głęboka restrukturyzacja budowlanego rynku pracy została
przeprowadzona jeszcze przed przystąpieniem Polski do UE.
Mimo emigracji zarobkowej i wielu problemów nękających
budownictwo stan zatrudnienia w budownictwie
zwiększył się w okresie 4 lat o około 120 tys. osób.
Wg wielu opinii obecne zaawansowanie robót budowlanych nie
wymaga wzrostu zatrudnienia.
Ponadto na rynku funkcjonują jeszcze firmy mniejsze: „mikro”,
rzemieślnicze, rodzinne i sezonowe.
Stanowią one dodatkową rezerwę (w zakresie nie wszystkich, ale
wielu prac).
Elastyczność zmian w zatrudnieniu jest w tym obszarze bardzo
duża i na ogół trudna do uchwycenia.
Szacuje się, że jest to ponad 100 tys. osób.

24. 445
444
437423
427
438
317
0
50
100
150
200
250
300
350
400
450
2005 2009 I.2010 III.2010 VI.2010 IX.2010 X.2010
Niewielkie zmiany zatrudnienia w budownictwie
w 2010 r.
W zakładach > 9 osób

25. NA BUDOWLANYM RYNKU PRACY MOGĄ
NASTĄPIĆ ZMIANY W NAJBLIŻSZYCH
LATACH
Budownictwo ma do zrealizowania olbrzymie zadania,
głównie infrastrukturalne (w tym budowa dróg i
autostrad).
Wiele projektów jest rozpoczętych (z opóźnionymi
terminami zakończenia).
Jeżeli zadania te będą (w trybie „przyśpieszonym”)
realizowanie, to zatrudnienie może wzrastać,
szczególnie w grupie przedsiębiorstw wykonujących
obiekty inżynierii lądowej i wodnej i w budownictwie
drogowym.

26. W 2010 r. nie ma presji płacowej w
budownictwie,
płace wzrastają o 1 – 2%.
Poziom płac w budownictwie przez wiele lat był „tradycyjnie”
niższy niż w innych dziedzinach gospodarki.
Po wejściu Polski w struktury unijne koniunktura się poprawiała
i coraz silniej odczuwano brak pracowników - niezbędne okazało
się tworzenie atrakcyjniejszych warunków płacowych dla
„przyciągania” pracowników.
Płace w budownictwie wyprzedzały tempo wzrostu
i poziom płac w sektorze przedsiębiorstw.
Najsilniej (nawet o 15 – 20%) płace wzrastały w latach 2006 – 2008.
Obecnie płace wzrastają o 1 – 2%.

27. Wzrost płac w sektorze przedsiębiorstwWzrost płac w sektorze przedsiębiorstw
i w budownictwie w %i w budownictwie w %
4,1
3,2
5,1
9,2
10,3
4,4
3,94,3
5,5
9,9
15,5
13
2,8
2,9
1,2
1,3
0
5
10
15
20
2004 2005 2006 2007 2008 2009 1-10.2010 X.2010
ogółem sektor przedsiębiorstw
budownictwo

28. Wzrost płac w budownictwie jest coraz
mniejszy
17,9
17,2
15,7
18,7
13,8
15,2
14,8
11,5
12,1
11
6,6
9,7
4,9
6,9
2,5 2,6
1,3
1,9
3,2
0,9
-0,8
0,7
4,2
-1,5
1,4
4,4
2,2
4,1
5
1,3
3
3,5
1,3
11,5
-5
0
5
10
15
20
25
I
II
III
IV
V
VI
VII
VIII
IX
X
XI
XII
I.09
II
III
IV
V
VI
VII
VIII
IX
X
XI
XII
1.2010
II
III
IV
V
VI
VII
VIII
IX
X

29. Ceny produkcji budowlanej są obecnie
stabilne ale należy oczekiwać ich
wzrostu
Wzrostu cen produkcji budowlanej można się spodziewać, ale
w niewielkim stopniu wpłynie na to zwiększony VAT (o około
0,5%).
Nastąpi wzrost cen materiałów (już teraz obserwuje się to w
niektórych grupach wyrobów), ale będzie oddziaływał rosnący
popyt na materiały i dążenie producentów do niwelowania strat
ponoszonych przez prawie dwa lata na skutek niskich cen.
Obecnie inne czynniki wpływające na wzrost cen produkcji
budowlanej nie mają dużego wpływu:
płace wzrastają „łagodnie”,
przedsiębiorstwa nie mogą wywierać presji na ceny w
okresie stagnacji rynku budowlanego.

30. Zmiany cen produkcji budowlanej i materiałów stosowanych
w budownictwie
Wskaźniki średnie wg. GUS
-10
-5
0
5
10
2007 2008 2009 1-9.2010 9.2010
mineralne drzewne
hutnicze budownictwo

31. Ceny produkcji budowlanej
Obecnie ani ceny materiałów ani płace nie mają dużego
wpływu na wzrost cen produkcji budowlanej :
płace prawie nie wzrastaja,
przedsiębiorstwa nie mogą wywierać presji na ceny w
okresie stagnacji rynku budowlanego.
W najbliższym czasie ceny materiałów budowlanych będą
silniej oddziaływały na wzrost cen budownictwa.

32. Sytuacja w przemyśleSytuacja w przemyśle
mineralnych materiałówmineralnych materiałów
budowlanychbudowlanych
po 10 miesiącach 2po 10 miesiącach 2010 roku010 roku

33. Wzrost produkcji w przemyśle
materiałów coraz większy
Wartość produkcji sprzedanej materiałów mineralnych
była w 2009 r. niższa o 6,4%.
Jeszcze w okresie 2 miesięcy 2010 r. nadal
produkcja była niższa niż rok temu, ale od marca
rozpoczął się wzrost.
Po 10 miesiącach 2010 produkcja sprzedana
wzrosła o 16,4%.

34. Mineralne materiały budowlane
Duże wahania miesięcznego tempa zmian
-26,7
-29,4
-8,3
-11,3
0,5
-5,4
-3
1,7
-4,3
7,5
-0,5
-8,6
18,9
14,4
9,8
27
22,3
27,5
19,2
18,4
-2,8
0
-30
-25
-20
-15
-10
-5
0
5
10
15
20
25
30
1.09 3 5 7 9 11 1.2010 3 5 7 9

35. Mineralne materiały budowlane – od marca 2010
odwrócenie negatywnych tendencji.
po 12 miesiącach 2009 r. spadek o 6,4%
W 1 kwartale 2010 wzrost o 4,2%
W 2 kwartale 2010 wzrost o 13,2%
W pierwszym półroczu 2010 produkcja wzrosła o 9,5%
Po dziesięciu miesiącach 2010 wzrost o 16,4%
-22,2
-12,2
-8,2
-6,4
13,2
9,5
4,2
16,4
-25
-20
-15
-10
-5
0
5
10
15
20
1-3.09 1-6.09 1-9.09 1-12.09 1kw.2010 2 kw.2010 1-6.2010 1-10.2010

36. Wolumen produkcji sprzedanej mineralnych materiałów
budowlanych (w cenach bieżących, przy spadku cen) od maja
przekracza poziom 2008 i 2009 r.
3212
2855
2198
3466
3154
2099
2704
2954
3157
3191
3329
1910
1500
2000
2500
3000
3500
4000
I II III IV V VI VII VIII IX X XI XII
2008 2009
2010

37. OD POŁOWY 2007 R. SPADEK CEN MINERALNYCH MATERIAŁÓW BUDOWLANYCH
w % do roku poprzedniego
W ostatnich 4 miesiącach spadekcen został zahamowany,
ale cenysą jeszcze niższe niż roktemu
-12
-8
-4
0
4
8
12
VII IX XI I.08 III V VII IX XI I.09 III V VII IX XI I.2010 III V VII IX

38. Ilość produkcji wybranych grup materiałów budowlanych
2009 rok do 2008 w %
-1,5
-8,9
-9,8
-10,7
-12,6
-24,5
-25 -20 -15 -10 -5 0
masa betpref
izolacja termiczna
cement
beton lekki
cegły
silikaty

39. Ilość produkcji wybranych grup materiałów budowlanych
w październiku 2010 r. do roku ubiegłego w %
4,9
40,6
-8,2
26,8
39,1
22,4
-10 -5 0 5 10 15 20 25 30 35 40
cegły
cegła silikatowa
beton lekki
izolacja termiczna
masa betpref
cement

40. Materiały budowlane mineralne
Podsumowanie po 10 miesiącach 2010
W marcu 2010 po raz pierwszy od wielu miesięcy wzrastała
produkcja mineralnych materiałów budowlanych, wzrost
utrzymał się w kolejnych miesiącach i był coraz większy.
Wprawdzie w 1 kwartale 2010 r. po bardzo słabych
wynikach w styczniu i lutym, nadal produkcja ilościowa
była niższa niż rok temu, ale
w drugim kwartale widoczny już był wzrost produkcji w
wielu grupach wyrobów, w kolejnych miesiącach produkcja
wzrastała.
Po 10 miesiącach 2010 w większości wyrobów
notowano wzrost produkcji, w tych gdzie jeszcze
nie osiągano poziomu roku ubiegłego – „spadek”
był niewielki.
.

41. Materiały budowlane mineralne
Podsumowanie po 10 miesiącach 2010
W ocenie danych GUS ilustrujących sytuację mineralnych
materiałów budowlanych nasuwają się następujące uwagi.
Bardzo wysoka jest (8,5%) średnia rentowność
przedsiębiorstw, chociaż ponad 30% z nich nie wykazuje
zysku.
Zaskakujące są relacje: producenci materiałów –
budownictwo.
W okresie bardzo dobrej koniunktury w budownictwie,
produkcja materiałów spadała.
Obecnie działalność budownictwa jest słaba, a produkcja
materiałów dynamicznie rośnie.
Skąd „pochodziły” materiały poprzednio ?
Dla kogo są przeznaczane materiały obecnie ?
.