7. Агаарын чийг
• Хий мандалд орших усны
уурын хэлбэрүүд
• 1 м2 талбайд 28,5 кг усны уур
агуулагдана
• 25 хоногт солигдоно
11. Үнэмлэхүй чийг
• Нэгж эзэлхүүн (1 м3) агаарт буй
усны уурын тоо хэмжээг
хэлэх ба г/ м3 ээр илэрхийлнэ.
12. Үнэмлэхүй чийгийн багтаамж
• Тодорхой температуртай нэгж
эзэлхүүн агаарын шингээж болох
усны уурын дээд хэмжээ
• Тодорхой температуртай нэгж
эзэлхүүн агаарын үнэмлэхүй
чийгийн багтаамж тогтмол тоо
байдаг.
13. Ханасан уурын даралт-Е
• Агаар чийгээр ханасан үеийн
усны уурын үзүүлэх даралт
юм.
• Үнэмлэхүй чийгийн
багтаамжтай ижил ойлголт
боловч даралтын нэгж (мм,
• гПа)ээр илэрхийлэгдэнэ.
14. Үнэмлэхүй чийгийн багтаамж ба
ханасан уурын даралт
Агаарын
температур
-300 -200 -100 00 +100 +200 +300
Чийглэгийн
багтаамж-
г/м3
0.44 1.08 2.35 4.86 9.41 17.32 30.38
Ханасан
уурын
даралт-Е-мм
0.37 0.95 2.14 4.58 9.21 17.54 31.82
16. Харьцангуй чийг-r
• Агаар дахь усны уур ба үнэмлэхүй
чийгийн баг таамж хоорондын харьцаа
юм.
• тухайн температур бүхий агаарын
үнэмлэхүй чийгийн хэмжээг
үнэмлэхүй чийгийн багтаамж
• r=e/E*100%
• e=E Энэ үед харьцангуй чийг 100%
болж манан үүснэ
17. Шүүдэр цэг (T 0)
• Агаар усны уураар ханаж эхэлж
байгаа буюу чийгийн конденсаци
эхэлж буй үеийн темпера тур
• Агаар чийгээр ханаж чийгийн
дутагдал үгүй болох үеийн
температур
18. Дутмаг чийг (D)
• Тухайн температуртай агаар
ханах хүртлээ чийгийн
хомсдол буюу үнэмлэхүй чийг
ба чийгийн багтаамж 2-ын
ялгавар
• (D=E-e)
19. E=EШ+T Е- нийт ууршилт, EШ-шууд
ууршилт, Т- транспирац ууршилт
Хий
ШингэнХатуу
Усны
уур
Бороо
Цас
мөс
Ууршилт
20. Потенциаль ууршилт
• Тухайн нөхцөлд ууршиж болох
усны уурын тоо хэмжээг уурших
болоцоо буюу потенциаль
ууршилт гэнэ.
• Е-Потууршилт=чийгийн
хангамж
22. Конденсаци
• Агаар идахь усны уур хийн төлвөөс шингэн
төлөвт шилжиж дулаан ялгаруулах үзэгдэл
• Ө.х. Усны уурын өтгөрөл
Харьцангуй
чийг 100%
Шүүдэр цэг
23. Конденсаци үүсэх
• 1г усны уур - 600 кал – 200
• Ууршилт явагдахад дулаан зарцуулдаг
Агаар усны
уураар ханах
Аэрозол
26. Сублимаци
• Агаарын температур хөлдөх цэгээс
доош гар сан үед усны уур, мөн ус
нь хатуу төлөвт шилжинэ Үүнийг
сублимаци гэнэ мөсрөх үзэгдэл
• Үүлэн дотор ус -40 хэмд ч шингэн
хэвээр
• -40-өөс доош температурт
сублимаци явагдана
27. Агаар дахь үнэмлэхүй чийг адилхан 3,5 г
Температур өөрчлөгдөхөд ???
Температур хэвээр, агаарын усны уур
өөрчлөгдөхөд ???
29. Үүлний төрлүүд
Сэмжин –Cirrus(Ci)
Сэмжин бөөн - Cirrocumulus (Cc)
Сэмжин давхраат - Cirrostratus (Cs)
Өндрийн бөөн- Altocumulus(Ac)
Өндрийн давхраат- Altostratus(As)
Давхраат бөөн- Stratocumulus(Sc)
Давхраат-Stratus(St)
Борооны давхраат-Nimbostratus(Ns)
Бөөн-Cumulus(Cu)
Борооны бөөн-Cumulonimbus(Cb)
36. Бөөн-Cumulus(Cu)
• Cumulo- means “heaped” or “piled”
• Cottony clouds with flat, usually gray
bases, and puffy, bright tops.
• Usually signal good weather, but if
atmosphere is unstable, can build into
towering clouds that produce showers and
thunderstorms.
Cirrocumulus
Stratocumulus
44. Тунадас үүсэх үйл явц
Агаар
адиабатаар
хөрөх
Чийгээр хасан
байдалд хүрэх
Хольц бүхий
чийглэг
агаар үүсэх
Агаар өгсөх
хөдөлгөөнд
орох
Конденсацид
орох
46. Орографийн тунадас-Уулын
хажуу даган агаар дээш
өргөгдсөнөөс үүснэ
Фронтын тунадас- Агаа-рын
фронт дээр халуун хүйтэн
агаарын зааг дээр үүснэ
Циклоны тунадас гэдэг
Конвекцийн тунадас-Халсан
гаарын босоо чиглэлийн
хөдөлгөөнөөс болж, агаар
адиабатаар халсан үед үүснэ
47. Газрын гадарга дээр үүсдэг
тунадасны хэлбэрүүд
• Е=еШүүдэр
• Чийг ихэдсэнээс бус Т
буурснаасХяруу
• Тогтвортой - Т үед үүснэ
Цан
• Сэвсгэр цагаан талст цонх,
мөчирСагсарга
• Хальс байдлаар тогтох усан
бүрхэвчШилэн өнгөр
54. • pH нь 2.5-6.5
• Ихэнхдээ
металлургийн болон
химийн үйлдвэрийн
хаягдлаас гаралтай
хлорт устөрөгч,
азотын хүчил,
хүчлийн давхар исэл
