W sprawie GMO

KOALICJA „POLSKA WOLNA OD GMO”
ul. Chłodna 48 lok. 153
00-872 Warszawa
http://www.polska-wolna-od-gmo.org
Miejscowość, data

DO:

Dotyczy: przekazania materiałów informacyjno-dowodowych dotyczących szkodliwości
upraw genetycznie zmodyfikowanych organizmów (z ang. genetically modified organisms
- GMO) i produktów żywnościowych wytworzonych na bazie GMO

Szanowna Pani,
W świetle podjętych informacji, o których poniżej, działając jedynie z pobudek
obywatelskich, jakimi są troska o przyszłość polskiego rolnictwa, zdrowie naszego
społeczeństwa, ochrona środowiska i bezpieczeństwo ekologiczne naszego kraju, kierujemy do
Państwa informacje o potwierdzonych naukowo zagrożeniach dla zdrowia i środowiska oraz o
prawnych aspektach dotyczących upraw GMO w Polsce i w Europie.
Pismem tym chcemy uświadomić skalę istniejących i przyszłych zagrożeń oraz
zachęcić i zobligować Panią/Pana do podjęcia skutecznych działań z urzędu, w celu
wyegzekwowania obowiązującego dziś prawa, a także do podjęcia innych czynności prawnych
mających chronić dobro i zdrowie obywateli Rzeczpospolitej Polskiej w przyszłości.
Prosimy o podjęcie i rozwiązanie tego problemu zgodnie z właściwością i kompetencją
Pani/Pana stanowiska oraz zasadami wyrażonymi w art. 17 ust. 1 ustawy o pracownikach
urzędów państwowych (Dz.U.1982 nr 31, poz.214): „urzędnik państwowy jest obowiązany
chronić interesy państwa oraz prawa i słuszne interesy obywateli” oraz w art. 24 ust 1 ustawy
o pracownikach samorządowych (Dz.U. 2008, nr 223, poz.1458), zgodnie, z którym: „do
podstawowych obowiązków pracownika samorządowego należy dbałość o wykonywanie zadań
publicznych oraz o środki publiczne, z uwzględnieniem interesu publicznego oraz
indywidualnych interesów obywateli”. Do niniejszego pisma załączamy obszerny materiał
informacyjno-dowodowy na płycie DVD GMO Niechciana Prawda, która stanowi
integralną częścią tego pisma.
Jednocześnie wyrażamy gotowość do udzielenia dodatkowych wyjaśnień w formie
pisemnej, telefonicznej lub spotkania osobiście, w dogodnym dla Państwa terminie.

Z poważaniem
W imieniu Komisji Sterującej Koalicji „POLSKA WOLNA OD GMO”

Paweł Połanecki, niezależny ekspert

1

Niniejsze opracowanie obejmuje następujące zagadnienia:

1. Definicja – co to jest GMO
2. Przykłady szkodliwego wpływu GMO na zdrowie i środowisko
naturalne
3. Fałszywe obietnice producentów GMO
4. Nauka na usługach koncernów
5. Uprawy GMO: wtórny feudalizm?
6. Ostrożność Europy
7. Uprawy GMO w Unii Europejskiej
8. GMO w Polsce – kwestie prawne
9. Rządowy projekt nowej ustawy o GMO
10. Aktualna sytuacja legislacyjna w Polsce (stan na 9.08.2010)
11. Aktywny lobbing producentów GMO
12. GMO – zagrożenie dla polskiego rolnictwa
13. Zdrowa, tradycyjna żywność motorem polskiej ekonomii
14. Żywność z GMO musi być znakowana!
15. Kwestie odpowiedzialności prawnej
16. Zgoda na powielanie i rozpowszechnianie materiału
17. Wykaz materiałów uzupełniających
18. Informacja o Koalicji POLSKA WOLNA OD GMO

1. DEFINICJA - CO TO JEST GMO?
Zgodnie z zapisami ustawy, genetycznie zmodyfikowane organizmy (ang. genetically
modified organisms - GMO) to mikroorganizmy, rośliny lub zwierzęta, których geny zostały
sztucznie zmienione w taki sposób, który nie zachodzi w warunkach naturalnych. Należy
pamiętać, że organizmy genetycznie modyfikowane nie są dziełem zachodzącej
w przyrodzie ewolucji, ani tradycyjnych metod hodowli stosowanych od dawna
w rolnictwie, lecz wytworem biotechnologii. Takie organizmy nigdy dotąd nie
występowały w przyrodzie. Uprawne odmiany GMO są produkowane zaledwie od około 20
lat i dotąd nie znamy wszystkich potencjalnych negatywnych skutków ich uwalniania do
środowiska oraz stosowania ich w żywności i paszach. Dlatego wskazana jest jak najdalej
posunięta przezorność, tym bardziej że głównym beneficjentem ich stosowania są firmy
biotechnologiczne nastawione przede wszystkim na zysk ekonomiczny i uzależnienie
odbiorców od swoich wyrobów, a nie - dobro ogółu. GMO to realne i potencjalne zagrożenie
dla bezpieczniej żywności, które bez wystarczającej wiedzy o negatywnych skutkach ich
używania wkroczyło w nasze życie.
Produkty GMO zaistniały w naszej rzeczywistości bez odpowiednich zabezpieczeń
prawnych chroniących konsumentów. Otrzymywanie roślin transgenicznych metodami

2

inżynierii genetycznej jest procesem nowym i dalekim od doskonałości oraz nie daje się
w pełni kontrolować. Bardzo często przy okazji wprowadzania obcych genów przez przypadek
wprowadzane są także zupełnie inne, wcześniej niezamierzone, modyfikacje. Te zjawiska
prawie nie są badane. Efekty spożywania modyfikowanej genetycznie żywności mogą więc
ujawnić się dopiero po latach a nawet w następnych pokoleniach.
Trzeba też mieć świadomość, że pyłki roślin modyfikowanych przenoszą się na wiele
kilometrów zapylając i skażając uprawy nie modyfikowane oraz dziko rosnące pokrewne
gatunki roślin. Nie istnieją możliwości powstrzymania rozprzestrzeniania się
modyfikowanych genów. Jest to proces nieodwracalny. W krajach, w których uprawiane są
odmiany GM, większość materiału siewnego odmian tradycyjnych, skażona jest domieszką
GMO.
Pod naciskiem ponadnarodowych koncernów producenckich lansowana jest fałszywa
teza o braku dowodów na szkodliwość stosowania GMO. Jednak z każdym miesiącem
pojawiają się nowe i coraz liczniejsze informacje oraz dowody naukowe na to, że genetycznie
modyfikowana żywność nie jest obojętna dla zdrowia człowieka i bezpieczeństwa
ekologicznego kraju.

2. PRZYKŁADY SZKODLIWEGO WPŁYWU GMO NA ZDROWIE
I ŚRODOWISKO NATURALNE1
- Rośliny transgeniczne mają niekorzystny wpływ na bioróżnorodność ekosystemów,
powodują także zakłócenia kontroli biologicznej2, zapylenia kwiatów, składu i żyzności gleby;
- Substancje, które produkują rośliny GM w celu zabijania szkodników, niszczą również
owady pożyteczne i przenikają do łańcucha żywieniowego konsumentów; ludzie i zwierzęta
spożywając takie rośliny zjadają także toksyny przez te rośliny produkowane;

- Następuje niszczenie środowiska wskutek redukcji populacji pożytecznych owadów3, a
w szczególności pszczół4;
- Obumarłe szczątki roślin GM podczas gnicia i rozkładu uwalniają toksyny, które zabijają
także drobnoustroje glebowe;5 powoduje to zubożenie całego ekosystemu; zatruciu ulegają
także owady wodne oraz żywiące się nimi ryby, płazy i gady6;

1
„Biała Księga GMO” zawiera zbiór artykułów naukowych, opublikowanych w recenzowanych czasopismach,
opisujących wyniki wieloletnich badań nad uprawami roślin genetycznie modyfikowanych, w szczególności
kukurydzy MON 810. Zawiera również dokumenty, na podstawie których większość krajów członkowskich Unii
Europejskiej wprowadziło zakaz obrotu genetycznie modyfikowana kukurydzą na swoich terytoriach.
2
Environmental risks assessment of Geneticaly Modified Plants EFSA Scientific Colloquium 20-21 June 2007,
Tabiano Parma, Italy
3
E.J.Rosi-Marshall, J.L.Tank, T.V.Royer, M.R. Whiles, M.Evans-White, C.Chambers, N.A. Griffiths, J.Pokelsek
and M.L.Stephen; Toxins in transgenic crop by products may affect headwater stream ecosystems, Communicated
by Gene E.Likens, Institute of Ecosystem Studies, Millbrook, NY, July 31, 2007
4
- Colony Colapse Disorder and Genetically Modified Crops; Peter Olson BA. Dip Ed. Original version published
in the Northern Star, NSW, Australia
- Brodsgaard H F, Brodsgaard C J, Hansen H & Lovei G L 2003. Environmental risk assessment of
transgene products using honey bee (Apis mellifera) larvae. Apidologie 34: 139-145.
5
- Saxena, D, S Flores and G Stozsky 1999. Insecticidal toxin in root exudates from Bt corn. Nature 402: 480.
-Tapp, H and G Stozsky 1998. Persistence of the insecticidal toxin from Bacillus thuringiensis subsp
kurstaki in soil. Soil Biol. Biochem. 30: 471-476.
6
Rosi-Marshall, E.J., J.L. Tank, T.V. Royer, M.R. Whiles, M. Evans-White, C. Chambers, N.A. Griffiths, J.
Pokelsek & M.L. Stephen 2007. Toxins in transgenic crop byproducts may affect headwater stream ecosystems.
Proc. Natl. Acad. Sci. USA 104: 16204–16208.
3

- Rośliny genetycznie zmodyfikowane odmian Bt wydzielają toksyny wprost do gleby, gdzie
mogą one pozostawać ponad 200 dni; nie są one obojętne dla organizmów glebowych, które
decydują o strukturze i jakości gleby;7
- Uprawa roślin transgenicznych tworzy obszary monokulturowe z wyjałowioną glebą; ginie
wtedy wiele tradycyjnych odmian uprawnych (np. w Kanadzie nie ma już tradycyjnych nasion
rzepaku, w Indiach drastycznie zmniejszyła się bioróżnorodność i wyginęło wiele tradycyjnych
odmian ryżu);
- Niektórym modyfikacjom genetycznym, towarzyszy niezamierzone zmniejszenie wartości
odżywczej roślin GMO;
- Obce białka zawarte w spożywanych roślinach genetycznie modyfikowanych mogą
wywoływać zaburzenia struktury narządów przewodu pokarmowego ludzi i zwierząt;
- Rośliny GM mogą być źródłem alergii8 oraz zatruć, co powoduje osłabienie układu
opornościowego i zwiększenie podatności, oraz może powodować nieznane jeszcze
komplikacje zdrowotne i nowe choroby;
- Zwierzęta nie chcą jeść genetycznie zmodyfikowanych roślin; kiedy mają do wyboru
odmianę GMO i niemodyfikowaną – wybierają tę naturalną;
- Wyniki badań wykonanych na zlecenie rządu Austrii nasuwają podejrzenia, że
karma/żywność GM może upośledzać płodność;9
- Badania wielu naukowców wykazały szkodliwy wpływ karmy GM na zdrowie zwierząt
doświadczalnych: zaburzenia wzrostu i wagi, zmiany aktywności układu odpornościowego,
zaburzenia ultrastruktury i/lub mechanizmów molekularnych w komórkach trzustki, wątroby,
nerek, jąder10.

7
- Stotzky, G. 2004. Persistence and biological activity in soil of the insecticidal proteins from Bacillus
thuringiensis, especially from transgenic plants. Plant and Soil 266: 77-89.
- Sun, X, L. J. Chen, Z. J. Wu, L. K. Zhou and H. Shimizu 2006. Soil persistence of Bacillus
thuringiensis (Bt) toxin from transgenic Bt cotton tissues and its effect on soil enzyme activities. Biology and
Fertility of Soils 43: 617-620.
- Sun, C. Wu, Z., Zhang, Y. & Zhang, L. 2003. Effect of transgenic Bt rice planting on soil enzyme
activities. Ying Yong Sgeng Tai Xue Bao 14: 2261-2264.
- Saxena, D, Stewart, C N, Altosaar, I, Shu, Q & Stotzky, G 2004. Larvicidal Cry proteins from Bacillus
thuringiensis are released in root exudates of transgenic B. thuringiensis corn, potato, and rice but not of B.
thuringiensis canola, cotton, and tobacco. Plant Physiol. Biochem. 42: 383–387.
-Wu, W-X., Ye, Q-F, Hang, M, Duan, X-J & Jin, W-M. 2004. Bt-transgenic rice straw affects the
culturable microbiota and dehydrogenas and phosphatase activities in a flooded paddy soil. Soil Biol. Biochem.
36: 289-295.
-Wu, W-X., Ye, Q-F. & Min, H. 2004. Effect of straws from Bt-transgenic rice on selected biological
activities in waterflooded soil. European Journal of Soil Biology 40: 15-22
8
Vázquez RI, Moreno-Fierros L, Neri-Bazán L, De La Riva GA, López-Revilla R; Center for Genetic
Engineering and Biotechnology, Havana, Cuba; Scand J Immunol. 1999 Jun;49(6):578-84.
9
-Raport z badań zleconych przez rząd Austrii (Nov. 2008). Redakcja: Dr. A. Velimirov, Dr. C. Binter, Univ.
Prof. Dr. J. Zentek. Zespół badawczy: N. Cyran, Dr. C. Gülly, Dr. S. Handl, G. Hofstätter, F. Meyer, Dr. M.
Skalicky, Prof. Dr. R. Steinborn, Department/Universitätsklinik für Nutztiere und öffentliches Gesundheitswesen
in der Veterinärmedizin, Forschungsinstitut für biologischen Landbau – FiBL
- Eur J Histochem. 2008 Oct-Dec;52(4):263-7. Cisterna B, Flach F, Vecchio L, Barabino SM, Battistelli
S, Martin TE, Malatesta, M, Biggiogera M. Dipartimento di Biologia Animale, Laboratorio di Biologia Cellulare e
Neurobiologia, ed Instituto di Genetica Molecolare del CNR, University of Pavia, Italy.
- Histochem Cell Biol. 2008 Nov;130(5):967-77. Epub 2008 Jul 22. Malatesta M, Boraldi F, Annovi G,
Baldelli B, Battistelli S, Biggiogera M,Quaglino D. Dipartimento di Scienze Morfologico-Biomediche, Sezione
di Anatomia e Istologia, University of Verona, strada Le Grazie 8, 37134, Verona, Italy.
4

- Nie można wykluczyć, że rosnący odsetek chorób cywilizacyjnych, szczególnie wyraźny w
krajach Ameryki Północnej, jest częściowo związany z żywnością GM.
Te niepokojące wyniki badań, tylko nielicznie tutaj przytoczone, prowadzą do oczywistych
wniosków o negatywnym wpływie roślin GMO również na zdrowie i życie ludzi. W świetle
tych danych należałoby, więc zadać pytanie: gdzie właściwie są dowody, że żywność
genetycznie modyfikowana jest tak bezpieczna, jak nas zapewniają firmy
biotechnologiczne powiązane z rynkiem GMO?i

Zastrzeżenia: Czas obserwacji jest zbyt krótki, aby móc ocenić wpływ żywności
modyfikowanej na nasze zdrowie i zdrowie następnych pokoleń: pierwszy modyfikowany
genetycznie produkt został dopuszczony do spożycia w 1994r. (pomidor Flavr Savr). Poza tym,
w krajach, gdzie żywność z GMO jest na rynku najdłużej, nie ma obowiązku znakowania tej
żywności – faktycznie więc nie ma możliwości prowadzenia badań porównawczych! Z kolei
efekty środowiskowe upraw GMO będą możliwe do zaobserwowania dopiero za 30-50 lat. Co
więcej, niektóre zmiany w organizmach mogą uwidocznić się dopiero w następnych
pokoleniach. Nie wiadomo, jakie to będą zmiany, nie wiadomo, czy nie okażą się one tragiczne
dla ludzi i środowiska. Bez naszej zgody jesteśmy więc poddawani eksperymentowi, którego
skutków nikt nie jest w stanie przewidzieć.

3. FAŁSZYWE OBIETNICE PRODUCENTÓW GMO
Modyfikacje genetyczne są obecnie stosowane przy wytwarzaniu nowych odmian roślin
uprawnych: kukurydzy, soi, rzepaku, ziemniaków, bawełny i innych. Wprowadzeniu na rynek
genetycznie zmodyfikowanych upraw towarzyszą agresywne kampanie reklamowe,
prowadzone przez ich producentów, promujące GMO jako panaceum na wszystkie problemy
rolników i całej ludzkości. Hasła marketingowe koncernów biotechnologicznych to przede
wszystkim: obietnica zwiększenia zysku rolnika w porównaniu z uprawami naturalnymi,
zmniejszenie zużycia środków ochrony roślin (herbicydów i pestycydów) poprzez zwiększenie
odporności odmian GMO na szkodniki i perspektywa zwalczenia plagi głodu na świecie.
To jednak tylko obietnice bez pokrycia. W rzeczywistości, według raportów różnych
organizacji (m.in. Greenpeace, Amerykańskiego Stowarzyszenia Organic Consumers
Association i Center for Food Safety oraz Międzynarodowej Koalicji dla Ochrony Polskiej
Wsi) istnieje coraz więcej dowodów naukowych wskazujących na ujemny bilans korzyści
i kosztów zastosowania inżynierii genetycznej w sektorze rolnictwa, nie wspominając już
o sferze zdrowia ludzi, a mianowicie: - bilans zysków z upraw GMO jest taki sam lub nawet

10
-de Vendômois, J. S, F. Roullier, D. Cellier, Gilles-Eric Séralini 2009. A Comparison of the Effects of Three
GM Corn Varieties on Mammalian Health. Int. Jour. Biol Sci. 5: 706-726.
- Arch Environ Contam Toxicol. 2007 May;52(4):596-602. Epub 2007 Mar 13. Séralini GE, Cellier D,
de Vendomois JS.
- J Fish Dis. 2007 Apr;30(4):201-12. Sagstad A, Sanden M, Haugland Ø, Hansen AC, Olsvik PA, Hemre
GI. National Institute of Nutrition and Seafood Research, NIFES, Bergen, Norway.
-. J Appl Toxicol. 2008 Mar;28(2):217-26. Magaña-Gómez JA, Cervantes GL, Yepiz-Plascencia G, de la
Barca AM. Coordinación de Nutrición, Centro de Investigación en Alimentación y Desarrollo, Sonora 83000,
Mexico.
- Eur J Histochem. 2004 Oct-Dec;48(4):448-54. Vecchio L, Cisterna B, Malatesta M, Martin TE,
Biggiogera M. Dipartimento di Scienze Morfologico-Biomediche, Sezione di Anatomia e Istologia, University of
Verona, Italy.
i
Domingo JL. Toxicity studies of genetically modified plants: a review of the published literature. Crit Rev Food
Sci Nutr. 2007;47(8):721-33. Review.
5

gorszy niż w przypadku upraw tradycyjnych; rośliny GM nie dają ani lepszych, ani większych
plonów ii
- rośliny GM często nie są odporne na lokalne warunki klimatyczne i lokalne szkodniki
- wbrew pierwotnym założeniom, uprawy GMO zwiększyły skażenie środowiska i zużycie
pestycydów (średnio o ok. 10% w uprawach GMO w porównaniu z naturalnymi);
spowodowane jest to tym, iż szkodniki i chwasty uodparniają się na toksyny zawarte
w modyfikowanych roślinach11, co zmusza rolników do stosowania większych dawek coraz
bardziej agresywnych środków chwastobójczychiii Poza tym stosowanie odmian odpornych na
glifosat wymusza stosowanie zwiększonych ilości tego herbicydu
- coraz większym problemem stają się również tzw. „superchwasty” odporne na środki
ochrony roślin, powstające m.in. w wyniku krzyżówek pyłków roślin GMO z polnymi
chwastami. Niektóre z nich osiągają ponad 3 metry wysokości, rosną bardzo szybko, a jedna
roślina wytwarza ponad 200 tysięcy wiatrosiewnych nasion. Obecnie Argentyna – jeden z
głównych producentów soi GM – przechodzi kryzys ekologiczny spowodowany przez
superchwasty, podobny problem występuje w Georgii (USA), gdzie rolnicy nawet porzucają
swoje uprawy nie będąc w stanie zwalczyć plagi superchwastów
- także obietnica ratowania ludzkości przed głodem za pomocą upraw GMO nie znajduje
pokrycia w rzeczywistości: problemem nie jest bowiem zbyt mała ilość żywności, lecz błędna
polityka rolna, niewłaściwa dystrybucja żywności i bieda. Większość niedożywionych dzieci
żyje w krajach, w których istnieje nadprodukcja żywności. Jak słusznie zauważył prof. zw. dr
hab. inż. Stanisław K. Wiąckowski (ekolog, autor wielu publikacji, m.in. książki „Genetycznie
Modyfikowane Organizmy. Obietnice i fakty”): „najtańsza nawet żywność zachodnich
koncernów nie tylko nie zlikwiduje głodu w Trzecim Świecie, lecz przeciwnie, wypierając jego
produkcję rodzimą przyczyni się do bankructwa milionów drobnych rolników!”12 Uprawy
roślin GM zamiast przyczyniać się do rozwiązania problemu głodu na świecie, powodują jego
dodatkowe pogłębienie.
Konkludując: po latach komercyjnych upraw i niezależnych analiz wydaje się, że wbrew
obietnicom i reklamie - uprawy genetycznie modyfikowane znacząco przyczyniły się do
zwiększonego stosowania środków chemicznych, nie dają większych plonów, nie chronią
przed szkodnikami i chwastami, a także przyczyniły się do pogłębienia głodu na świecie.
W rezultacie głównymi beneficjentami z wprowadzenia GMO w rolnictwie są
ponadnarodowe korporacje.

4. NAUKA NA USŁUGACH KONCERNÓW
Należy podkreślić, że większość badań mówiących o bezpieczeństwie i zaletach GMO
pochodzi z laboratoriów tych firm, które produkują i sprzedają odmiany GMO lub
laboratoriów, które z nimi współpracują i czerpią z tego korzyści. Jest to klasyczny konflikt
interesów. „Nauka się prostytuuje” – podsumował tę sytuację w wywiadzie dla Przekroju prof.

ii
“The Magnitude and Impacts of the Biotech and Organic Seed Price Premium December 2009, Charles Benbr
ok, The Organic Center; „Prawdziwe koszty upraw GMO”, raport Greenpeace, 2010; Evaluating the Performance
of Genetically Engineered Crops Doug Gurian-Sherman Union of Concerned Scientists April 2009)
11
Huang, F., L. Buschman and R Higgins 1999. Inheritance of resistance to Bacillus thuringiensis toxin (Dipel
ES) in the European corn borer. Science 284: 965-966.
iii
"Impacts of Genetically Engineered Crops on Pesticide Use: The First Thirteen Years" November 2009;
Charles Benbrook, Ph.D. Chief Scientist, The Organic Center
12
Fragment referatu wygłoszonego w Krakowie, 16 października 2008
6

Wiesław Szumski, fizyk i filozof przyrody. 13 Żywność GM nie jest zatem tak dobrze
przebadana jak się powszechnie sądzi i nas zapewnia. Dostęp do badań nad zastrzeżonymi
uprawami GMO nie jest przyznawany niezależnym naukowcom, a ponadto istnieje aktywna
presja korporacji w celu powstrzymania i utajniania wyników badań, które mogą mieć
negatywny wpływ na sprzedaż produktów GMO. Wątpliwości zgłaszane w kwestii
bezpieczeństwa środowiskowego i zdrowotnego są marginalizowane. Znamienne wydają się
słowa redaktorki „Nature”: „Nikt, kto szuka spokojnego życia nie wdaje się w badania nad
GMO”14. Nie oszukujmy się – GMO w rolnictwie to ogromny biznes, a biznesowi temu
sprzyja rosnąca kontrola koncernów nad światowymi rynkami żywnościowymi.

5. UPRAWY GMO: WTÓRNY FEUDALIZM?
Uprawy GMO to nowy, nieznany nigdy wcześniej ład prawny w rolnictwie. Największy
niepokój budzi fakt, że rolnicy uprawiający genetycznie modyfikowane rośliny nie są już
właścicielami tego, co wyrasta na ich polach. W USA, rolnik uprawiający GM odmiany firmy
Monsanto podpisuje z koncernem, w którym zobowiązuje się, że:
- co roku kupi od firmy nowe ziarno siewne
- chemikalia potrzebne do uprawy będzie kupował tylko w tej firmie
- będzie płacił opłatę licencyjną za używanie własności intelektualnej Monsanto
(opatentowanego ziarna)
- nie będzie uprawiał nasion uzyskanych w zeszłorocznych plonach
- zezwala inspektorom firmy na kontrolę swoich zasiewów
Jeżeli rolnik zostanie ukarany finansowo przez Monsanto za złamanie umowy, musi podpisać
poufne oświadczenie, że nie będzie o żadnych szczegółach rozmawiał z mediami ani nawet ze
swoimi sąsiadami. Według. statystyk prowadzonych w Waszyngtonie przez Center for Food
Safety, do roku 2005 prawnicy Monsanto, często posługując się różnymi wybiegami
prawnymi, wytoczyli procesy 147 rolnikom i 39 małym przedsiębiorstwom rolniczym w USA,
żądając od nich łącznie 15 mln USD w formie odszkodowań. Miliony rolników na całym
świecie nabrało się na piękne obietnice przedstawicieli korporacji, co doprowadziło do tysięcy
bankructw oraz licznych samobójstw zrozpaczonych i oszukanych rolników.15
Nasz kraj wystawia się na identyczny scenariusz, tzn. uzależnienia finansowego
i prawnego od wielkich korporacji. Każdego roku rolnicy będą musieli kupować nasiona po
cenie dyktowanej przez koncerny, a także płacić opłaty technologiczne i licencyjne. Do tego
dochodzi większe zużycie i koszt środków ochrony roślin.

6. OSTROŻNOŚĆ EUROPY
Jedyną jadalną odmianą genetycznie modyfikowanej rośliny, jaka jest dopuszczona do
uprawy na terenie UE jest kukurydza o symbolu MON 810 - produkowana przez firmę
Monsanto - która wskutek manipulacji genetycznych zdolna jest do samoistnego wytwarzania
trucizny (toksyna Bt) zwalczającej szkodniki. Dlaczego wiec inne produkty modyfikowane
genetycznie, tak wychwalane i wspierane przez Światową Organizację Handlu (WTO), nie
zostały w ogóle dopuszczone do obrotu w Unii Europejskiej? Można sobie tylko wyobrazić, ile
dowodów o szkodliwości GMO muszą posiadać decydenci w krajach, w których - pomimo

13
Tygodnik „Przekrój” 04.08.2008r.
14
Nature 461, 27-32 (2009) Published online 2 September 2009
15
Stanisław K. Wiąckowski .„Genetyczne Modyfikowane Organizmy. Obietnice i fakty”, s.58.
7

presji koncernów - udało się nie dopuścić do ich upraw, chroniąc w ten sposób życie i zdrowie
swoich obywateli. W tym miejscu należy podkreślić, że już 9 państw w Europie (Austria,
Grecja, Węgry, Włochy, Szwajcaria, Francja, Rumunia, Luksemburg i Niemcy)16 zakazało
upraw GMO na terenie swojego kraju.
Co ciekawe, według prestiżowego czasopisma „New Scientist” – władze USA po
dekadzie eksportowania na cały świat swojej genetycznie modyfikowanej żywności,
przygotowują się do zablokowania importu zagranicznej żywności GMO (zwłaszcza z Chin
i Indii) z powodu wywołanych przez nią zagrożeń dla zdrowia obywateli amerykańskich,
rolnictwa i środowiska naturalnego USA. Dlaczego? Przecież korporacje biotechnologiczne
utrzymują, że nie ma dowodów na szkodliwy wpływ upraw genetycznie modyfikowanych.
Płynie z tego ewidentna sprzeczność, wręcz manipulacja informacją na użytek własnych
interesów.

7. UPRAWY GMO W UNII EUROPEJSKIEJ
Według obowiązującego prawa unijnego wprowadzenie do obrotu i stosowania roślin
genetycznie modyfikowanych wymaga stworzenia warunków dla współistnienia upraw
tradycyjnych w sąsiedztwie GMO.17 Jak wykazano powyżej, obecny stan wiedzy nie pozwala
na żadne wiarygodne przewidywania dotyczące możliwości koegzystencji. Podkreślenia
wymaga fakt, że również według zapisów w prawie unijnym18 - skutki skażenia biologicznego
– nieuniknionego w przypadku otwartego użycia i niekontrolowanego uwolnienia do
środowiska naturalnego transgenów mogą być nieodwracalne, zaś straty spowodowane
skażeniem biologicznym zgubne dla rozwoju rolnictwa i stanu środowiska naturalnego.
Rządy wcześniej wymienionych krajów przeciwnych wprowadzeniu upraw GMO
uznały, biorąc pod uwagę sprzeczne wyniki (a sprzeczne tylko dlatego, że część z nich robiona
jest na zamówienie korporacji – producentów GMO) badań nad bezpieczeństwem żywności
modyfikowanej i nad skutkami środowiskowymi, że dopóki wątpliwości istnieją – należy się
kierować zasadą przezorności19 i nie podejmować niepotrzebnego ryzyka. Oznacza to, iż w
przypadku uzasadnionego podejrzenia, że określone działania mogą wywołać skutki
negatywne dla środowiska, lepiej jest działać zanim będzie za późno, niż oczekiwać na
oficjalne potwierdzenie złowrogich przypuszczeń.
Zgodnie z obowiązującymi przepisami UE państwo członkowskie UE może zakazać
upraw modyfikowanych genetycznie, jeśli: „uzyska nowe lub dodatkowe informacje mające
wpływ na ocenę ryzyka dla środowiska lub w wyniku ponownej oceny posiadanych wcześniej
informacji na podstawie nowych lub dodatkowych danych naukowych, ma uzasadnione
podstawy, aby uważać, że organizm genetycznie zmodyfikowany, wchodzący w skład produktu,
który prawidłowo zgłoszony i na którego uzyskano zezwolenie, stanowi ryzyko dla zdrowia
ludzkiego lub środowiska naturalnego”20
Tymczasem, w sytuacji, gdy większość krajów Europy wprowadza ustawowe zakazy
upraw GMO, z uwagi na nowe, alarmujące dowody na ich potencjalną szkodliwość zdrowotną

16
http://www.gmo-free-regions.org
17
Comission Recommendation of 23 July 2003, Brussels
18
Directive 2001/18/EC of March 2001 on the deliberate release into the environment of geneticaly modified
organism and repealing Council Directive 90/220/EEC
19
COM/200/001Final Regulation 178/2002 OjofEC L31/1 (Prawo Żywnościowe)
20
Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2001/18/WE z dnia 12 marca 2001 r. w sprawie zamierzonego
uwalniania do środowiska organizmów zmodyfikowanych genetycznie
8

– rząd polski, pomimo deklarowanego sprzeciwu, usiłuje wprowadzić całkowitą liberalizację
przepisów, szczególnie w zakresie tzw. „upraw komercyjnych”. Jedynym beneficjentem
nowego aktu prawnego wydaje się amerykańska korporacja Monsanto – światowy lider na
rynku technologii GMO. Ustawa wprowadza bowiem zmiany, które zwalniają plantatorów z
obowiązku uzyskiwania zgody Ministra Środowiska na zasiewy nasion transgenicznej
kukurydzy, co niewątpliwie zapewni monopolistycznemu producentowi i dystrybutorowi
znaczne zwiększenie sprzedaży oraz zysków. W książce pt: „Świat według Monsanto”iv
Marie Monique Robin, dziennikarka, która dogłębnie zbadała politykę ekonomiczną tej firmy
i jej rzekomą „misję ratowania świata”, wykazuje bez najmniejszych wątpliwości, że uprawy
GM są dla rolnictwa tradycyjnego i rodzinnego głównie źródłem kłopotów, a często
bankructwa i utraty źródła utrzymania dla całych rodzin oraz doprowadziły do dramatycznego
obniżenia jakości żywności na całym świecie.
Praktyka wprowadzania zakazów krajowych na uprawy GMO powinna skłonić również
naszych decydentów do realizacji obietnic zawartych w ramowym stanowisku Polski
(„Polska dąży do tego, aby być krajem wolnym od GMO”).

8. GMO W POLSCE – KWESTIE PRAWNE
Obowiązująca w Polsce ustawa z dnia 22 czerwca 2001 r. o organizmach genetycznie
modyfikowanych (Dz.U. 2001.76.811 z dnia 25 lipca 2001r.) nie jest w praktyce
przestrzegana, co doprowadziło do rozprzestrzenienia się nielegalnych upraw transgenicznych,
bez rejestracji i zgody organów państwa, na nieznanej wielkości areałach. Jest to spowodowane
istniejącą luką prawną, gdyż mimo obowiązującego w naszym kraju zakazu handlu, nie
wprowadzono zakazu wysiewu odmiany MON 810. Powoduje to, że polscy rolnicy mogą
kupować genetycznie modyfikowaną kukurydzę za granicą i siać ją na swoich polach. Niestety,
zadania służby celnej w odniesieniu do kontroli GMO nie zostały sprecyzowane w żadnym
akcie prawnym. Tak więc, wskutek bałaganu prawnego i braku kontroli ze strony organów
państwa, polscy rolnicy mogą swobodnie łamać prawo – bez żadnych ograniczeń i zezwoleń
uprawiać rośliny genetycznie modyfikowane. Co więcej, żadna instytucja w Polsce nie jest w
stanie powiedzieć, jak dużo takich upraw istnieje.21 Informacje o roznących areałach tych
upraw są kolportowane głównie przez przedstawicieli lobby pro-GMO, w których interesie jest
działanie metodą faktów dokonanych („już macie na swoim terytorium uprawy GMO, nie
pozostaje wam nic innego, jak je zalegalizować”).
Od szeregu lat przeciwnicy stosowania GMO w rolnictwie interweniują
u decydentów22, ci z kolei z zadziwiającą niefrasobliwością ignorują wszelkie sygnały
o zagrożeniach i apele o zakaz upraw GMO. Trudno uwierzyć, że dzieje się to przypadkowo
i jest skutkiem zwykłego zaniechania czy niekompetencji, a nie jest efektem intensywnego
lobbingu korporacji biotechnologicznych.
3 kwietnia 2006 r. Rada Ministrów RP ogłosiła „Ramowe Stanowisko Polski dotyczące
organizmów genetycznie zmodyfikowanych”, w którym między innymi znajduje się zapis, że
„Polska dąży, do tego, aby być krajem wolnym od GMO”. Bezpośrednią konsekwencją
powyższej deklaracji było przedłożenie oraz uchwalenie przez Sejm i Senat dwóch ustaw
ograniczających użycie materiałów GMO na terytorium Polski23. Zgodnie z art.15 ust. 1 pkt. 4
ustawy o paszach: „Zabrania się wytwarzania, wprowadzania do obrotu i stosowania w
iv
Recenzja książki http://www.doorg.info/2010/01/06/marie-monique-robin-swiat-wedlug-monsanto/
21
http://www.rp.pl/artykul/281465.html
22
Wniosek Koalicji Polski Wolnej od GMO do Rzecznika Praw Obywatelskich o interwencję w sprawie
nieprawidłowości
9

żywieniu zwierząt pasz genetycznie zmodyfikowanych oraz organizmów genetycznie
zmodyfikowanych do użytku paszowego.” Z kolei według art. 57 ust 3 ustawy o nasiennictwie:
„Materiał siewny odmian genetycznie modyfikowanych nie może być dopuszczony do obrotu
na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej”.
Ta z pozoru precyzyjna definicja jest przedmiotem manipulacji prawników związanych
z koncernem Monsanto – producentem i dystrybutorem owej odmiany transgenicznej oraz Za-
rządu Związku Producentów Kukurydzy, którzy definicję słowa „obrót” interpretują jedynie
jako: „nabywanie i przekazywanie nasion do dalszej odsprzedaży”. W takim, pokrętnym ujęciu
pozyskiwanie zakazanych nasion dla potrzeb własnych zasiewów plantatora (skutkujących nie-
wątpliwie zamierzonym uwolnieniem do środowiska) nie stanowi naruszenia ww. przepisu.
W ślad za tym odnotowano działania agentów wspomnianej firmy namawiających rol-
ników z terenów Polski południowej do dokonywania zakupów nasion kukurydzy MON810
na Słowacji i w Niemczech. Głoszą oni, iż nie stanowi to naruszenia prawa polskiego, które
jest podrzędne wobec odpowiednich regulacji na szczeblu unijnym, które nie zabraniają zasie-
wów tej odmiany kukurydzy.
Również działacze Związku Producentów Kukurydzy, wspierani przez liczne grono
naukowców z kręgu zwolenników propagacji GMO oraz przedstawicieli Rady Gospodarki
Żywnościowej (Marek Przeździak, publikacja PAP ) rozpowszechniają wśród rolników błędną
informację, że w aktualnym stanie prawodawstwa polskiego nie istnieje zakaz zasiewu roślin
GMO z nasion zakupionych za granicą na tzw. „własny użytek”.
Nie ulega jednak żadnej wątpliwości, że intencją Ustawodawcy redagującego zapis art.
57 p. 3 Ustawy o nasiennictwie było osiągnięcie stanu prawnego, w którym jakiekolwiek za-
stosowanie materiału siewnego genetycznie modyfikowanego nie będzie miało miejsca na tery-
torium Rzeczpospolitej.
Przedstawiona powyżej wadliwa interpretacja prawna, pod wpływem intensywnej akcji
propagującej zastosowanie kukurydzy Bt (MON810), doprowadziła do tego, że niektórzy
plantatorzy kukurydzy dokonali zagranicą zakupu nasion GMO i po przewiezieniu ich - bez
zgłoszenia - przez granicę RP, zastosowali do zasiewów. Działanie takie oznacza łamanie
wymaganych prawem procedur dotyczących każdorazowego zamierzonego uwolnienia GMO
do środowiska naturalnego, opisanych w obowiązującej ustawie o GMO z 2001 r. Działania
takie powinny być zatem przedmiotem dochodzenia i karania winnych przez służby
państwowe odpowiedzialne za bezpieczeństwo biologiczne Polski.
Oficjalnie Polska dąży do tego, aby być krajem wolnym od GMO. Stanowisko
Polski w tej sprawie zostało potwierdzone przez rząd PO-PSL 18 listopada 2008 r. Zakłada
ono, że Polska ma być krajem wolnym od GMO i że na forum Unii Europejskiej wesprze
wszystkie inicjatywy, które będą ograniczać zarówno uprawy roślin genetycznie
modyfikowanych, jak i wprowadzanie na rynek genetycznie zmienionych produktów. Jak to
możliwe, że pomimo tak jednoznacznych zapisów, obecnie czynione są próby zmiany ustawy
mające na celu otwarcie polskiego rynku na rośliny GMO? Czyżby lobbing firm
biotechnologicznych był aż tak silny, że przedstawiciele rządu gotowi są narażać nasze
zdrowie? Efekty kontroli przeprowadzonej przez NIK w 2008 r.24 w Ministerstwie Środowiska,
pokazują wyraźnie, że rząd nie realizuje własnego ramowego stanowiska. Stanowisko to
pozostaje pustą deklaracją. W raporcie wykazano cały katalog nieprawidłowości, łącznie

23
tj. ustawy o paszach z 22 lipca 2006r. (Dz.U.2006 nr 144 poz. 1045) oraz ustawy o nasiennictwie z 26 czerwca
2003r. (Dz.U.2003 nr 137, poz. 1099).
24
KSR 411401-1/08
10

z brakiem nadzoru i informacji o uprawach roślin transgenicznych, prowadzonych na nieznanej
wielkości obszarach w celach komercyjnych. Brak kontroli nad uprawami GMO skutkuje
niszczeniem środowiska naturalnego oraz wystawieniem ludności na ryzyko utraty zdrowia
i utartą statusu Polski jako kraju produkującego zdrową żywność. Kto jest odpowiedzialny za
tak ewidentne zaniechanie?
Jak widać, obowiązujące obecnie przepisy prawa krajowego są nieprecyzyjne i nie
regulują wszystkich kwestii dotyczących organizmów modyfikowanych genetycznie.
W rezultacie Polska zmienia swoje oblicze ze strefy wolnej od GMO na kraj z rosnącym
areałem upraw modyfikowanej kukurydzy. Stąd niezbędne jest podjęcie natychmiastowych
kroków w celu zabezpieczenia napływu do naszego kraju materiału siewnego zawierającego
GMO. Ważą się bowiem dzisiaj przyszłe losy całego ustroju rolnictwa polskiego!

9. RZĄDOWY PROJEKT NOWEJ USTAWY O GMO
W wyniku kilkuletniej pracy legislatorów oraz szerokiej konsultacji społecznej, powstał
projekt nowej ustawy regulującej kompleksowo zagadnienia GMO na terytorium
Rzeczpospolitej Polskiej. W opinii niezależnych ekspertów, zapisy projektu ustawy
dopuszczające otwarte użycie GMO, pozostają w sprzeczności z Ramowym Stanowiskiem
Rządu. Ponadto, dopuszczenie upraw roślin genetycznie zmodyfikowanych jest sprzeczne
z zasadą przezorności. Ponieważ zgodnie z zapisami projektu ustawy, ocena zagrożenia
pozostaje po stronie użytkownika, nie ma wątpliwości, że wszelkie potencjalne zagrożenia
będą minimalizowane, a ich znaczenie marginalizowane – co jest powszechnie znaną praktyką
w krajach dopuszczających otwarte użycie GMO.
Naukowcy zabierający głos w Sejmie w dniu 09.02.2010r. podczas wysłuchania
publicznego rządowego projektu ustawy Prawo o organizmach genetycznie zmodyfikowanych
prezentowali bardzo krytyczne stanowisko w odniesieniu do możliwości uwalniania GM
organizmów do środowiska. Podkreślano, że obecny stan wiedzy naukowej w żadnym
wypadku nie daje pewności, że żywność GM jest bezpieczna dla zdrowia konsumentów, a GM
rośliny nie są obojętne dla środowiska. Podnoszono także problemy ekonomiczne, jakie
proponowane zmiany ustawowe spowodują na polskiej wsi: nieuniknione zanieczyszczenie
upraw tradycyjnych domieszką GMO, utrata certyfikatów przez producentów żywności
ekologicznej i GMO-free, utrata rynków zbytu, a także przerzucenie kosztów dodatkowych
testów, trudu tworzenia i utrzymania stref wolnych od GMO, na rolników. W przeświadczeniu
naukowców, dopuszczenie do legalizacji upraw GMO jest wbrew interesowi naszego kraju i
stanowi bardzo poważne zagrożenie dla rolnictwa o tradycyjnej strukturze typowej dla polskiej
wsi – rolnictwa, które daje utrzymanie i godne życie milionom Polaków. Zaapelowali i
przestrzegli, „iż w obecnej dobie rzeczywisty postęp i nowoczesność to nie otwieranie naszych
pól na obarczone dużym ryzykiem i posiadające wciąż znamiona eksperymentu technologie, z
których stopniowo wycofuje się wiele innych krajów. Dziś prawdziwa innowacyjność to wysiłek
na rzecz rekonstrukcji bioróżnorodności gleb, naturalnych metod ochrony roślin, produkcji
żywności wysokiej jakości oraz społecznej gospodarki rolnej. Te wartości są i będą coraz
bardziej poszukiwane przez wysoko rozwinięte społeczeństwa europejskie. Polska może i
powinna te wartości oferować, zapewniając w ten sposób wielofunkcyjny rozwój polskich
obszarów wiejskich i wzrost dochodów ludności zamieszkującej te obszary.” Niezależnie od
krytycznej opinii nt. projektu ustawy, zaapelowali również o rzetelne informowanie
społeczeństwa o potencjalnych zagrożeniach ze strony GMO uwolnionych do środowiska i
dodawanych do żywności, a także opowiedzieli się za wprowadzeniem przez Rząd RP,
wzorem innych państw UE, całkowitego zakazu upraw kukurydzy MON810, do czasu
bezspornego udowodnienia braku zagrożeń dla zdrowia i środowiska.
11

Zapisy o treści: „uprawy roślin genetycznie zmodyfikowanych prowadzi się w sposób
zapewniający należytą ochronę upraw ekologicznych i tradycyjnych” czy „zapewnienie
współistnienia upraw modyfikowanych genetycznie z uprawami konwencjonalnymi
i ekologicznymi” – stoją w sprzeczności ze współczesnym stanem wiedzy. Istnieje coraz więcej
dowodów na to, że bezszkodowe współistnienie upraw GM i naturalnych nie jest
możliwe.25 Organizmy genetycznie modyfikowane to żywe organizmy i tak jak wszystkie inne
rozmnażają się i przenoszą na sąsiednie tereny (problem „ucieczki genów”). Rośliny przenoszą
się poprzez pyłek, nasiona i pędy. Dzieje się to głównie przy pomocy wiatru oraz owadów i
innych zwierząt. Dodatkowo dochodzi jeszcze czynnik ludzki – poprzez przypadkowe
rozsypanie nasion, opadanie nasion na pole podczas żniw, wymieszanie nasion w nie
całkowicie opróżnionym kombajnie i innych maszynach rolniczych czy też w transporcie lub
podczas składowania. Pyłki roślin modyfikowanych przenoszą się na wiele kilometrów
zapylając i skażając uprawy nie modyfikowane oraz dziko rosnące pokrewne gatunki roślin.
Nie istnieją możliwości powstrzymania rozprzestrzeniania się modyfikowanych genów.
Jest to proces nieodwracalny. W krajach, w których uprawiane są odmiany GM, większość
materiału siewnego odmian tradycyjnych, skażona jest domieszką GMO. Ten prosty fakt
naraża na niebezpieczeństwo skażenia każdą naturalną uprawę. Proponowane strefy ochronne
czy wszelkie strefy buforowe, szczególnie w warunkach polskiego rolnictwa, które
charakteryzuje się przewagą niewielkich rodzinnych gospodarstw, nie są żadną gwarancją
utrzymania czystości genetycznej upraw tradycyjnych. Żadne administracyjne zapisy nie są w
stanie powstrzymać rozprzestrzeniania się modyfikacji genetycznych w środowisku – natura
nie poddaje się regulacjom prawnym! Nie istnieje możliwość powstrzymania pyłków
pochodzących ze zmodyfikowanych roślin przed zapyleniem tradycyjnych roślin nie
modyfikowanych. W rezultacie nasiona zwykłych roślin powstałe po zapyleniu
modyfikowanym pyłkiem, a także kolejne pokolenia tych roślin, będą już nasionami
modyfikowanymi. W końcu zostaną skażone wszystkie rezerwuary tradycyjnych odmian
uprawnych i zniszczona bioróżnorodność, która daje nam gwarancję bezpieczeństwa
żywnościowego.

10. AKTUALNA SYTUACJA LEGISTLACYJNA W POLSCE (stan na
9.08.2010)
Dotąd nie było widać woli politycznej ze strony rządu polskiego, aby wprowadzić
zakaz upraw GMO. Jest jednak i dobra wiadomość z ostatniej chwili - 8.07.2010 zakończyła
pracę sejmowa podkomisja do spraw rozpatrzenia projektu ustawy "Prawo o organizmach
genetycznie zmodyfikowanych", której przewodniczył prof. Jan Szyszko. W początkowej
wersji rządowy projekt ustawy umożliwiał komercyjne uprawy odmian GMO. Jednak w
trakcie prac podkomisji, wprowadzono do projektu zakaz obrotu materiałem siewnym
genetycznie zmodyfikowanym i zakaz uprawy roślin GMO. Zaostrzono także maksymalne

25
Wheeler, CC, D Gealy and D O TeBeest 2001. Bar gene transfer from transgenic rice (Oryza sativa) to red rice
(Oryza sativa). Rice Research: AAES Research Series 485: 33-37;
- Greene, A E and R F Allison 1994. Recombination between viral RNA and transgenic plant transcripts. FEMS
Microbiol. Ecol. 15: 127-135;
- Serratos-Hernández, J.-A., J.-L. Gómez-Olivares, N. Salinas-Arreortua, E. Buendía-Rodríguez, F. Islas-
Gutiérrez and A. de-Ita 2007. Transgenic proteins in maize in the Soil Conservation area of Federal District,
Mexico. Frontiers in Ecology and the Environment 5: 247-252;
- P.-N, A, J. Van Heerwaarden, H. R. Perales, J. A. Serratos-Hernandez, A. Rangel, M. B. Hufford, P. Gepts, A.
Garay-Arroyo, R. Rivera-Bustamante and E. R. Álvarez-Buylla 2009. Transgenes in Mexican maize: molecular
evidence and methodological considerations for GMO detection in landrace populations. Molecular Ecology 18:4:
569-571;
-A. Snow 2009. Unwanted transgenes re-discovered in Oaxacan maize. Molecular Ecology 18: 569-571.
12

kary za łamanie prawa w tym zakresie - do 12 lat więzienia i 250 000 zł. Dziwny jest jednak
dalej rozkład sił politycznych - spośród członków podkomisji zmiany te poparli posłowie PiS,
PSL i SDPL. Przeciwko sprawozdaniu podkomisji głosowali posłowie PO.
Mimo wszystko należy mieć jednak nadzieję, że projekt ustawy zawierający zapisy o
bezwarunkowym zakazie upraw roślin GMO na terytorium RP uzyska akceptację obu izb
parlamentu. Dopiero tak poprawiona ustawa da gwarancję, że polscy rolnicy i konsumenci
będą chronieni przez prawo w stopniu porównywalnym do obywateli innych krajów UE, które
już wcześniej zakazały upraw GMO.

11. AKTYWNY LOBBING PRODUCENTÓW GMO
Świadomość społeczna jest kształtowana w Polsce, tak jak i na całym świecie, przez
lobby pro-GMO, wspierane przez niektórych naukowców, dla których – co dziwne –
łamy opiniotwórczych mediów są zawsze szeroko otwarte.
Stara prawda mówi, że jak nie wiadomo o co chodzi, to chodzi o pieniądze. Trzeba pamiętać,
że jesteśmy potęgą rolną i gra idzie o polski rynek rolny! Ile hektarów można w Polsce obsiać
transgenicznym ziarnem i jaki to jest zysk dla producenta nasion! Trzeba tylko przekonać
opinię społeczną i decydentów o zaletach tej technologii. Jesteśmy także blisko 40-
milionowym rynkiem konsumenckim i gra idzie także o ten rynek, o to, aby przekonać
Polaków, że żywność ze zchemizownej, monokulturowej uprawy GMO jest bezpieczna i
zdrowa. Tej żywności nie chcą kupować konsumenci europejscy. Może więc uda się ją upchać
na polskim rynku? Ze sprawozdań finansowych Monsanto wynika, że w 2009 roku firma
wydała blisko 9 mln USD na lobbing. Oprócz tego hojnie sponsorowała wielu amerykańskich
polityków różnych ugrupowań. Nie wiadomo, ile wydaje na lobbing Monsanto w Polsce.
Wiadomo natomiast, że Robert Gabarkiewicz, wysoki urzędnik firmy Monsanto Polska jest
także czołową postacią w stowarzyszeniu Polska Federacja Biotechnologii, które jako rzekomo
niezależny podmiot realizuje misję propagowania upraw i żywności GMO. Prezesem Polskiej
Federacji Biotechnologii jest znany profesor z Poznania, często występujący w mediach –
zawsze w tonie promującym GMO. Aktywną promocją GMO zajmuje się także firma pod
niewinną i mylącą nazwą Niezależna Agencja Prasowa, która jest właścicielem domeny
internetowej gbepolska.pl Z kolei członkami GBE Polska są następujące firmy: BASF, Bayer
CropScience, Dow AgroSciences, DuPont, KWS, Monsanto i Syngenta, czyli największe firmy
z branży biotechnologicznej, produkujące i sprzedające GMO. Jak się wydaje, to właśnie ten
zaklęty krąg powiązań odpowiada za to, że większość poczytnych gazet chętnie publikuje
artykuły promujące uprawy GMO i ośmieszające ich przeciwników. Za to głosy krytyczne z
trudem przebijają się do mediów.

12. GMO – ZAGROŻENIE DLA POLSKIEGO ROLNICTWA
Nasze rolnictwo cechuje gospodarowanie w oparciu o naturalne genotypy i stosunkowo czyste
środowisko, czego zazdroszczą nam inne kraje w Europie. Polska jest krajem, który słynie z
wyjątkowo bogatej różnorodności biologicznej. Dowodem tego jest ogromna liczba już
istniejących gospodarstw ekologicznych, dla których uprawa roślin modyfikowanych jest
zagrożeniem istnienia.26 Dopuszczenie upraw GMO w Polsce, uderzy w tradycyjny model
polskiego rolnictwa, które daje utrzymanie, samowystarczalność i godność setkom tysięcy
rodzin oraz produkuje zdrową, szeroko cenioną na rynku żywność i sprzyja utrzymaniu
różnorodności biologicznej.

26
Przewodniczący Konwentu Marszałków Województw RP, Stanowisko Nr 5 z dnia 09 września 2005r.
13

GMO w rolnictwie stanowi poważne zagrożenie dla rolników produkujących polską
zdrową żywność, konsumentów zaś poddaje eksperymentowi niebezpiecznych
biotechnologicznych wynalazków o ryzykownym oddziaływaniu na środowisko.27
W Polsce nie istnieją żadne regulacje prawne gwarantujące jakiekolwiek
odszkodowania za straty spowodowane krzyżowym przepylaniem lub mechanicznym
zanieczyszczeniem produktów ekologicznych przez GMO. Kto zatem poniesie za to
odpowiedzialność, skoro rolnicy prowadzący uprawy ekologiczne oraz konwencjonalne, a
także producenci żywności i pasz, będą ponosili realne straty z powodu obniżenia wartości
płodów rolnych pozyskiwanych z ich własnych pól, spowodowane skażeniem GMO?
Polski Rząd nie może również dłużej wmawiać społeczeństwu, że będziemy płacić
wysokie kary, jeśli zabronimy upraw GMO, skoro przykłady innych państw temu przeczą (np.
Niemcy wygrały proces z firmą Monsanto w związku z zakazem upraw kukurydzy
MON810)świadczą, że do skutecznego zakazu tych upraw trzeba mieć przede wszystkim wolę.
Tymczasem polscy ministrowie z jednej strony mówią, że chcą Polski wolnej od GMO,
a z drugiej strony wprowadzają przepisy, które otwierają Polskę na komercyjne uprawy GMO.
To ignorowanie Polaków, którzy podobnie jak większość mieszkańców UE, są przeciwko
żywności i uprawom UE28 Wszystkie sejmiki wojewódzkie opowiedziały się przeciwko GMO,
jednocześnie głosując za utworzeniem w ich województwach strefy wolnej od upraw
genetycznie zmodyfikowanych organizmów.29

13. ZDROWA, TRADYCYJNA ŻYWNOŚĆ MOTOREM POLSKIEJ EKONOMII:
Polska po zalegalizowaniu upraw GMO straci swój największy atut – zdrową żywność.
Tradycyjne gatunki i stare odmiany roślin to nasze bogactwo biologiczne, które Polska wniosła
do zachodniej Europy, zubożonej przyrodniczo przez masową chemizację rolnictwa. Na razie
Polska zdrowa żywność jest bardzo dobrze postrzegana na rynkach międzynarodowych. Jeśli
rząd dopuści do skażenia naszej żywności domieszką GMO , to nasz kraj straci ogromne rynki
zbytu, a my będziemy zmuszeni do jedzenia żywności, która nie wiadomo, czy jest bezpieczna,
a na pewno nie zalicza się do zdrowej żywności. Kto, który minister weźmie odpowiedzialność
za nieprzewidywalny w swoich skutkach wymiar strat ekonomicznych dla całej naszej
gospodarki? Zagrożony będzie eksport nie tylko produkcji rolnej, a także wszelkich jej
przetworów. Poza tym Polska z łatwością stanie się wielkim laboratorium, jak również
śmietnikiem biotechnologicznym Europy i Ameryki, ponieważ wszystkie niesprawdzone
zmodyfikowane organizmy będą mogły być u nas uprawiane, a w większości krajów
europejskich nie; skoro dwa największe kraje rolnicze UE: Niemcy i Francja wprowadziły już
takie zakazy, to jest tylko kwestią czasu, gdy cała Unia przyjmie podobne regulacje.
Polska powinna wziąć przykład z tych krajów i wprowadzić całkowity zakaz upraw
kukurydzy MON810 oraz ziemniaka Amflora, do czasu bezspornego udowodnienia braku
zagrożeń dla zdrowia i środowiska. Przytaczana „Biała Księga GMO” stanowi gotowy
materiał, na podstawie którego polskie władze mogą i powinny podjąć decyzję
zakazującą obrotu i wysiewu kukurydzy MON 810 i wszelkich innych upraw tego typu na
terenie naszego kraju.

27
Commitee of the Regions, COM (2006) 104 final-Cdr 149/2006 Draft Opinion on the Communication from the
Commission to the Council and the European Parliament Report on the implementation of national measures on
the coexistence of genetocally modified crops with conventional and organic farming.
28
Badania THS OBOP na temat „Opinie Polaków o biotechnologii i inżynierii genetycznej” 2008
29
http://www.icppc.pl/antygmo/strefy-wolne-od-gmo/wojewodztwa
14

Mając świadomość jak młodą dziedziną wiedzy jest biotechnologia i jak poważne
zmiany wprowadza do spożywanego przez nas jedzenia, zdrowy rozsądek nakazuje poddać tą
technologię rygorystycznym i długofalowym badaniom, niezależnych od biotechnologicznych
koncernów. Polska potrzebuje ściślejszych przepisów w celu zapewnienia ochrony swojej
suwerenności żywieniowej, a także swojej wyjątkowo bogatej różnorodności biologicznej. Są
to wartości o niezrównanym znaczeniu dla przyszłych pokoleń. Czy politycy, którzy dziś
pozwalają na zanieczyszczenie Ziemi myśleli o tym co się stanie za kilka lat? Jak będą żyły
nasz dzieci? Jak będzie wyglądał świat, gdy oni przestaną być już u władzy? Czy tylko zysk
ma wyznaczać jakość i ilość produkowanej żywności?
Zakaz upraw GMO w Polsce powinien obowiązywać aż do momentu
przedstawienia przez niezależnych badaczy niezbitych dowodów bezwarunkowego
bezpieczeństwa GMO. „Tylko w ten sposób możemy uratować wysokie walory polskich
obszarów wiejskich i produkowanej tam żywności”.30

14. ŻYWNOŚĆ Z GMO MUSI BYĆ ZNAKOWANA!
Bez względu na to, jaki mamy stosunek do żywności GM, jedno nie powinno budzić
wątpliwości. Żywność modyfikowana genetycznie powinna być wyraźnie znakowana.
Jeżeli jest ona rzeczywiście bezpieczna, to producenci powinni przekonać do tego
konsumentów wiarygodnymi badaniami i racjonalnymi argumentami. Jeżeli jest lepsza (jak
twierdzą jej zwolennicy), to znak „wyprodukowano z GMO” byłby dla takich produktów
dodatkową reklamą. Z naszego punktu widzenia najważniejsze jest to, by wybór pozostawić
konsumentom. Będzie to możliwe tylko poprzez znakowanie produktów, najlepiej za pomocą
jednoznacznego i wyraźnego symbolu graficznego. Jest to absolutne minimum, jakiego mogą i
powinni domagać się obywatele.
Obecnie nikt dokładnie nie wie, z czym, gdzie i kiedy żywność modyfikowana
genetycznie dostaje się na nasze talerze. Domagamy się więc wprowadzenia takiego
oznakowania żywności, które umożliwi świadomy wybór pomiędzy produktami zawierającymi
modyfikowane geny, a tymi, które mają geny naturalne. Sytuacja, w której człowiek jest
pozbawiony prawa do informacji i prawa wyboru jest nie do przyjęcia.
Wielki Autorytet XX wieku głosił: „Piękno tej ziemi skłania mnie do wołania o jej
zachowanie dla przyszłych pokoleń. Jeżeli miłujecie ojczystą ziemię, niech to wołanie nie
pozostanie bez odpowiedzi! Zwracam się w szczególny sposób do tych, którym powierzona
została odpowiedzialność za ten kraj i za jego rozwój, aby nie zapominali o obowiązku
chronienia go przed ekologicznym zniszczeniem! Niech kształtują nade wszystko postawy
poszanowania dobra wspólnego, praw natury i życia! Niech ich wspierają organizacje, które
stawiają sobie za cel ochronę dóbr naturalnych!”31 Niech to wołanie nie pozostanie bez
odpowiedzi…

15. KWESTIE ODPOWIEDZIALNOŚCI PRAWNEJ
Niniejszym pismem, przyjmujemy do wiadomości, że Państwa urząd został
poinformowany o potencjalnych szkodliwych skutkach wynikających ze stosowania
GMO w rolnictwie i żywieniu i jednocześnie zobligowany do podjęcia stosownych działań
w każdym zakresie przedstawionych powyżej informacji. Na szczególne podkreślenie

30
dr hab. Ewa Rembiałkowska, prof. SGGW, kierownik Zakładu Żywności Ekologicznej, Wydział Nauk
o Żywieniu Człowieka i Konsumpcji SGGW, Warszawa
31
Jan Paweł II
15

zasługuje fakt, że obowiązki w tym zakresie zostały jednoznaczne zdefiniowane i opisane
w art. 74 oraz art. 86 Konstytucji Rzeczypospolitej polskiej w brzmieniu:
1. Władze publiczne prowadzą politykę zapewniającą bezpieczeństwo ekologiczne
współczesnemu i przyszłym pokoleniom.
2. Ochrona środowiska jest obowiązkiem władz publicznych.
3. Każdy ma prawo do informacji o stanie i ochronie środowiska.
4. Władze publiczne wspierają działania obywateli na rzecz ochrony i poprawy stanu
środowiska.
5. Każdy jest obowiązany do dbałości o stan środowiska i ponosi odpowiedzialność za
spowodowane przez siebie jego pogorszenie. Zasady tej odpowiedzialności określa ustawa.
Przepisy te bez wątpienia nakładają na urzędników obowiązek ochrony środowiska
oraz naturalnych zasobów Rzeczypospolitej Polskiej przed pogorszeniem lub zniszczeniem
wskutek rozpowszechniania GMO. Przypominamy także, że nadużycie swojej funkcji przez
funkcjonariusza publicznego jest przestępstwem przekroczenia swoich uprawnień lub nie
dopełnieniem obowiązków poprzez działanie na szkodę interesu publicznego lub prywatnego
(art. 231 Kodeksu karnego).
Dlatego też biorąc pod uwagę powyższe oczekujemy od Państwa, jako urzędu
odpowiedzi, na nasz apel i przedstawienia intencji oraz planów działania na rzecz
realizacji postanowień Ramowego Stanowiska RP dotyczącego organizmów genetycznie
zmodyfikowanych z dnia 18 tego listopada 2008 r. w którym jednoznacznie stwierdzono,
iż Polska dąży do tego, aby być krajem wolnym od GMO.
Jednocześnie, powodowani troską o zdrowie i dobrostan polskiego społeczeństwa,
zastrzegamy sobie traktowanie niniejszego pisma, jako pisma procesowego. Brak odpowiedzi
i wyjaśnień, jak również brak działań mających na celu uczynienie wszystkiego, aby w świetle
podjętych informacji i naukowo udowodnionych zagrożeń nie dopuścić do uprawy w żadnej
formie roślin genetycznie modyfikowanych w Polsce, skutkować będzie dalszymi działaniami,
w tym zawiadomieniem o przestępstwie skierowanym do organów ścigania czy też
stosownymi pozwami do sądów powszechnych o świadome i szkodliwe dla całego
społeczeństwa polskiego działanie albo zaniechanie swoich obowiązków.
Obszerność, złożoność i wielowątkowość tematu GMO uniemożliwia przeprowadzenie
bardziej wyczerpującej analizy wszystkich jego aspektów w przedmiotowym opracowaniu.
Dlatego służyć ma ono przede wszystkim zwróceniu uwagi Państwa na najistotniejsze kwestie
dotyczące problematyki GMO. Dalsze szczegółowe informacje znajdą Państwo
w opracowaniach naukowych i popularnych, których wykaz znajduje się w przypisach oraz
źródłach wymienionych poniżej.

16. ZGODA NA POWIELANIE I ROZPOWSZECHNIANIE MATERIAŁU
Autor niniejszego opracowania zgadza się na jego powielanie i rozpowszechnianie w celu
informowania o zagrożeniach płynących z modyfikacji genetycznych.

16

17. WYKAZ MATERIAŁÓW UZUPEŁNIAJĄCYCH
A. Wykaz literatury popularnonaukowej:
• „GMO – z czym to się je?” – Instytut Spraw Obywatelskich, Łódź 2008/2009
• „Modyfikacje genetyczne w rolnictwie i żywności” - doc. dr hab. Katarzyna
Lisowska
• „Czy Polska może obronić się przed inwazją GMO” – Paweł Połaniecki
• „Batalia o Polskę wolną od GMO” – doc. dr hab. Katarzyna Lisowska
• „GMO – Blaski i cienie modyfikacji genetycznych w rolnictwie” – doc. dr
hab. Katarzyna Lisowska
• „GMO: fakty i mity o modyfikowanej żywności i uprawach roślin
transgenicznych” – doc. dr hab. Katarzyna Lisowska
• „Świat według Monsanto – recenzja i streszczenie” - doc. dr hab. Katarzyna
Lisowska
• „Uprawy GMO – fałszywe mity przemysłu biotechnologicznego” – doc. dr
hab. Katarzyna Lisowska
• „Pasze GMO” – Jadwiga Łopata
• „Uprawy GMO – mity i fakty” – broszura wydana przez Międzynarodowa
Koalicję dla Ochrony Polskiej Wsi
• broszura z cyklu: „Masz prawo wiedzieć: „Genetycznie zmodyfikowane
organizmy (GMO). Nowe zagrożenie dla ludzi, przyrody i ekonomii”. – mgr inż.
Sebastian Koskowki, wydana przez Koalicję „Polska Wolna od GMO”
• „Na Wiejskiej pod czerwoną latarnia” – Marcin Wyszomirski, marzec 2010
• „Nasiona kłamstwa, czyli o łgarstwach przemysłu i rządów na temat
żywności modyfikowanej genetycznie”. Jeffrey M. Smith (2007).Oficyna
Wydawnicza 3.49 – Poznań
• M.M. Robin, Świat według Monsanto, wydawnictwo Obywatel 2009
• Poradnik GMO – Poradnik dla Administracji Państwowej

B. ADRESY INTERNETOWE
• www.polska-wolna-od-gmo.org – strona Koalicji „Polska Wolna od GMO”
• www.icppc.pl; www.gmo.icppc.pl; www.eko-cel.pl – strony
Międzynarodowej Koalicji dla Ochrony Polskiej Wsi
• http://polskaakcjaobywatelska.pl/index.php/porozmawiajmy-o-gmo-dlaczego-
za-dlaczego-przeciw Polska Akcja Obywatelska
• www.naturalnegeny.pl – kampania Naturalne Geny
• www.stopgmo.org – strona edukacyjna dotycząca GMO
• http://stopgmo.org/kurs.htm kurs – Udokumentowane zagrożenia GMO
• http://www.avaaz.org/en/eu_gmo Europejska Petycja GM FOOD: FACTS
NOT CROPS
• http://stopgmo.org/prawda.htm wersja on-line płyty DVD „GMO
Niechciana Prawda ”
17

C. REPORTAŻE (dostępne na płycie DVD)
• 4 zarzuty przeciwko GMO w Polsce (fragment konferencji prasowej z 8
lutego 2010 GMO Ustawowe oszustwo)
• Kto tworzy prawo i zarabia na GMO w Polsce. Zagrożenie bezpieczeństwa
żywnościowego Polski ( fragment konferencji prasowej z 8 lutego 2010 GMO
Ustawowe oszustwo)
• Europoseł J. Wojciechowski o GMO w Polsce. Brak kontroli nad uprawami
GMO w Polsce ( fragment konferencji prasowej z 8 lutego 2010 pt. GMO -
Ustawowe oszustwo)
• Całość konferencji prasowej GMO Ustawowe oszustwo z 8 lutego 2010
• Wywiad z prof. Żarskim z SGGW
• Wywiad z prof. Rembiałkowską z SGGW „Przyszłość ekorolnictwa w Polsce
a GMO”
• Dr Arpad Pusztai – autor ponad 270 prac na temat genetycznie
modyfikowanej żywności, uważany za światowego eksperta w tej dziedzinie.
wykład: “Niezależne badania naukowe zwracają uwagę na zagrożenia zdrowia
przez GMO”
• Percy Schmeiser – kanadyjski rolnik. Prowadzi 650 ha gospodarstwo. Walczy
z Monstanto od czasu gdy jego gospodarstwo zostało zanieczyszczone przez
genetyczne zmodyfikowany rzepak. wykład:“Zagrożone prawa rolników”
• Michel Dupont – Confederation Paysanne, Francja (Konfederacja chłopska).
Wykład: „Rolnicy i konsumenci przeciw GMO. Apel o moratorium na GMO.”

D. FILMY w języku polskim

• Życie wymyka się spod kontroli
• Świat według Monsanto
• Świński Patent Monsanto
• Jedzenie Spółka z o.o.

18

18. INFORMACJA O KOALICJI POLSKA WOLNA OD GMO

W związku z narastającym zagrożeniem wprowadzenia do Polski upraw GMO oraz
agresywnym lobbingiem zwolenników GMO, w dniu 1 grudnia 2007 w Krakowie
została powołana "KOALICJA "POLSKA WOLNA OD GMO". W naszym głębo-
kim przekonaniu zachowanie przez Polskę statusu kraju wolnego od GMO urasta do
rangi racji stanu.

KOALICJA "POLSKA WOLNA OD GMO” reprezentuje obecnie ponad 300 członków
indywidualnych oraz następujących członków instytucjonalnych:
1. Against Gravity Sp. z o.o., ul. Widok 5/7/9, 00-023 Warszawa
2. Agencja Dziennikarska „Reporter” ul. Mickiewicza 23/63, 38-400 Krosno
3. Beskidzki Związek Pszczelarzy "Bartnik", ul. Komorowicka 12, 43-300 Bielsko-Biała
4. Bioavena Rzeszów, ul. Pułaskiego 3, 35-011 Rzeszów
5. Bioavena, sklep z Żywnością ekologiczną, ul. Borsucza 12, Kraków, www.bioavena.pl
6. BIOCERT Małopolska sp. z o.o., ul. Lubicz 25a, 31-503 Kraków, www.biocert.pl
7. BIOHURT Dystrybucja Żywności Ekologicznej, 87-312 Pokrzydowo 139, www.biohurt.pl
8. Centrum Edukacyjne Bezpieczna Żywność, ul. Bukowiecka 92, 03-893 Warszawa
9. ECEAT – POLAND, Bukówka 71, 58-420 Lubawka, www.poland.eceat.org
10. ECOLIVE Sklep z Żywnością Ekologiczną, „BEMART Agencja Promocji” ul. Księżycowa 1,
01-934 Warszawa www.ecolive.pl
11. EKO-NAR, Kutowa 40, 17-210 Narew
12. EKOLAND, 87-312 Pokrzydowo 99, www.stowarzyszenieekoland.pl
13. EKOLAND oddział Lubelski, Robert Kuryluk, Holeszów 117
14. EKOLAND Zachodniopomorskie, Kluczkowo 29, 78-300 Świdwin,
www.stowarzyszenieekoland.pl
15. EKOPRODUKT, ul. Bema 32, 42-200 Częstochowa, www.ekoprodukt.pl
16. Federacja Zielonych „Gaja”, ul. 5 Lipca 45, 70-374 Szczecin, www.gajanet.pl
17. Federacja Zielonych w Białymstoku, ul. Rumiankowa 14/4, 15-665 Białystok, www.zieloni-
bialystok.w.pl
18. Fundacja Dom Lotosu, Ryszard Malec, ul. Dickensa 7/20, 02-107 Warszawa
19. Fundacja GAP, ul. Niecała 12/4, 00-098 Warszawa, www.gappolska.org
20. Fundacja Kultury Ekologicznej, ul. Strumykowa 2, 58-500 Jelenia Góra, www.fke.org.pl
21. Fundacja Partnerstwo Doliny Środkowej Odry, ul. Połabian 52, 52-339 Wrocław
22. Fundacja Pomocy Wzajemnej Barka ul. św. Wincentego 6/9, 61-003 Poznań, www.barka.org.pl
23. Fundacja PRO SCIENTIAE, ul. Skarżyńskiego 17, 60-408 Poznań
24. GI KWORUM, ul. Dobra 13, lok.20, 00-384 Warszawa, www.kworum.com.pl
25. Gmina Dziadowa Kłoda ul. Oleśnicka 1, 56-504 Dziadowa Kłoda
26. Gmina Łapanów, 32-740 Łapanów 34, www.lapanow.pl
27. Gmina Zelów, ul. Żeromskiego 28, 97-425 Zelów, www.zelow.pl
28. GREENPEACE, ul. Włoska 10, 00-777 Warszawa, www.greenpeace.pl
29. Grupa O!eko, ul. Bema 32, 42-200 Częstochowa, www.oeko.f.pl
30. INFOBIO Informator Rynku Produktów Ekologicznych ul. Powstańców Wlkp. 30/9, 64-600
Oborniki, www.infobio.pl

19

31. Instytut Ochrony Zwierząt, ul. Śliska 3/52, 00-127 Warszawa, www.awionline.org
32. Instytut Spraw Obywatelskich, ul. Więckowskiego 33/127, 90-734 Łódź, www.iso.edu.pl
33. Klaster Bioprodukt, ul. Bema 32, 42-200 Częstochowa, www.oeko.f.pl
34. Klub Wegetarian, ul. Mikołajska 2, 31-027 Kraków
35. Koło Gospodyń Wiejskich, Bieńkówka 34-212 Bieńkówka 372
36. Krajowy Sejmik Chłopów Polskich, ul. Karłowicza 4, 20-027 Lublin
37. Krajowy Związek Zawodowy Rolników Ekologicznych św Franciszka "serceEKOziemi", ul.
Jana Pawła II 2, 89-200 Szubin
38. Krakowska Gazeta Internetowa, ul. Solskiego 10/8, 31-215 Kraków,
39. Liga Ochrony Przyrody, ul. Tamka 37/2, 00-355 Warszawa, www.lop.org.pl
40. Magazyn „Obywatel”, ul. Więckowskiego 33/127, 90-734 Łódź, www.obywatel.org.pl
41. Międzynarodowa Koalicja Dla Ochrony Polskiej Wsi, ICPPC - International Coalition to Protect
the Polish Countryside, 34-146 Stryszów 156, www.icppc.pl www.gmo.icppc.pl, www.eko-cel.pl
42. Międzywydziałowe Studenckie Koło Naukowe Rolnictwa Ekologicznego „SIEWCA", pl.
Grunwaldzki 24a,50-363 Wrocław, www.ekorolnictwo.pl
43. “Natu”, ul. Orląt Lwowskich 93, 41-208 Sosnowiec www.natu.pl
44. Niezależny Serwis Informacyjny Gliwice, ul. Młyńska 3/5, 44-100 Gliwice
www.nsigliwice.republika.pl
45. Opolskie Stowarzyszenie Integracji Lokalnej, ul. Ozimska 48,45-368 Opole,
www.eintegracja.com/agro
46. Planete Doc Review, ul. Widok 5/7/9, 00-023 Warszawa
47. Podlaskie Towarzystwo Rolnicze, Zając 23, 07-100 Węgrów
48. Polska Federacja Turystyki Wiejskiej „GG” , Lisiecka Anna, ul. Wspólna 30 p. 544, 00-960
Warszawa
49. Polska Federacja Turystyki Wiejskiej „Gospodarstwa Gościnne”, ul. Jeziorna 6, 89- 608
Swornegacie
50. Polskie Stowarzyszenie Użytkowników i Przyjaciół Koni Roboczych oraz Konnych Producentów
Zdrowej Żywności, Oddział Wielkopolski, Szreniawa, ul. Dworcowa 5, 62-052 Komorniki,
www.konierobocze.pl/stowarzyszenie.htm
51. Polskie Towarzystwo Promocji Zdrowego Życia i Żywności, Rynek 9, 33-100 Tarnów
www.zdrowa-zywnosc.pl
52. Powiat Suski ul. Mickiewicza 19, 34-200 Sucha Beskidzka http://www.powiatsuski.pl/
53. PPUH AGRO-EKO, ul. Wojska Polskiego 49B, 64-920 Piła, www.agro-eko.pl
54. Pracownia na Rzecz Wszystkich Istot, ul. Jasna 17, 43-360 Bystra, www.pracownia.org.pl
55. Pro Aktiv, ul. Smoleńsk 26/10, Kraków, www.proaktiv.pl
56. PSL Piast, al. Jerozolimskie 125/127, pokój 505, 02-017 Warszawa, www.pslpiast.org
57. Ruch Ekologiczny św. Franciszka z Asyżu REFA ul. Żółkiewskiego 14, 31-539 Kraków,
www.refa.franciszkanie.pl
58. Samodzielna Pracownia Ekologii Człowieka i Ochrony Środowiska ul. Stawna 14/5, 67-200
Głogów
59. Społeczny Instytut Ekologiczny,ul. Hieronima 4 m. 25, 03-243 Warszawa, www.sie.most.org.pl
60. Spółdzielnia Socjalna „Świt”, Zdzisław Molenda, Chudobczyce 27, 64-423 Lubosz
61. Stadnina Koni Roboczych, DruŜyna, ul. Powstańców Wlkp. 55, 62-053 Mosina,
www.konierobocze.pl

20

62. Stowarzyszenie „AKADEMIA WSPIERANIA ROZWOJU CZŁOWIEKA”, ul. Tetmajera 4/2,
43-300 Bielsko-Biała, www.socjokreacja.pl
63. Stowarzyszenie „Młodzi Socjaliści” ul. Świętojańska 62/2, 81-391 Gdynia,
www.mlodzisocjalisci.pl
64. Stowarzyszenie „Obywatele i Sprawiedliwość ul. Długa 29, 00-238 Warszawa, www.sossos.pl
65. Stowarzyszenie „Obywatele Obywatelom”, ul. Więckowskiego 33/127, 90-734 Łódź
66. Stowarzyszenie "Pracownia Aktywności Lokalnej", ul.Oleska 31, 45-052 Opole, www.pal.oai.pl
67. Stowarzyszenie „Pracownia na Rzecz Wszystkich Istot”, Oddział podkarpacki, Rudna
68. Mała 184, 36-054 Mrowla
69. Stowarzyszenie „Wspólnota”, ul. Gajowiec 14, 44-246 Palowice
70. Stowarzyszenie ATTAC Obywatelska Inicjatywa Opodatkowania Obrotu
71. Kapitałowego, skr.poczt. 67, 25-953 Kielce 12, www.attac.org.pl
72. Stowarzyszenie Ekologiczne Przyjaciół Ziemi Nadnoteckiej, Śmiłowo, ul. Jachna 1, 64-810
Kaczory
73. Stowarzyszenie Ekologiczno-Kulturalne „EKO-KULT”, ul. Jasionka 54b, 28-300 Jędrzejów
74. Stowarzyszenie Ekolubelszczyzna, ul. Bursaki 12, 20-150 Lublin, www.ekolubelszczyzna.pl
75. Stowarzyszenie Gmin, Powiatów i Regionów Nadbużańskich ul. Kazimierzowska 23, 08-110
Siedlce
76. Stowarzyszenie Integracyjne Wspólnoty Barka, Tomasz Flinik, Chudobczyce 27, 64- 423 Lubosz
www.siw.barka.org.pl
77. Stowarzyszenie Na Rzecz Ekologicznego i Rolniczego Postępu (SERP), ul. Królowej Marysieńki
33 m. 105, 02-954 Warszawa
78. Stowarzyszenie na Rzecz Trwałego i Zrównoważonego Rozwoju "Zielona Ziemia", ul.
Daszyńskiego 6, 46-060 Prószków
79. Stowarzyszenie Pomocy i Integracji Bezrobotnych „Lepsza Przyszłość”, Władysławowo 68, 64-
310 Lwówek
80. Stowarzyszenie Świętokrzyski Komitet Obrony Społecznej, Domaszowice 79, 25-30 Kielce
81. Stowarzyszenie Wiejskie „Zielona Przestrzeń” Grabowo 55, 78-425 Biały Bór, http://zielona.org/
Stowarzyszenie
82. Stowarzyszenie Wydawnicze BARKI ul. św. Wincentego 6/9, 61-003 Poznań
83. Stowarzyszenie Ziarno Grzybów 1/2, 09-533 Słubice, www.ziarno.org
84. SymBio Polska s.a., ul. Okopowa 20/23a, 20-020 Lublin, http://symbio-organic.com/
85. Towarzystwo na Rzecz Ziemi, ul. Leszczyńskiej 7, 32-600 Oświęcim
86. VERT Sklepy Zdrowa Żywność ul. Konecznego 4/50, 31-216 Kraków
87. Warmińsko-Mazurskie Stowarzyszenie Producentów Żywności Ekologicznej
„EKOPOLSMAK”, Gnatowo 22, 11-400 Kętrzyn
88. Wielobranżowa Spółdzielnia Socjalna „Eko-Farma”, Władysławowo 68, 64-310 Lwówek
89. Zakład Przetwórstwa Owoców i Warzyw „WALDIBEN” Zalesiaki 50, 98-355
90. Działoszyn http://www.waldiben.agro.pl
91. Zieloni 2004 ul. Piękna 64a lok. 11, 00-672 Warszawa
92. ZNATURY.PL, sklep ekologiczny, ul. Stanisława 5, Katowice, www.znatury.pl
93. Związek Stowarzyszeń Podkarpacka Izba Rolnictwa Ekologicznego 36-072 Świlcza 168
94. Związek Zawodowy “Solidarni”, ul. Wojska Polskiego 18/305, 58-500 Jelenia Góra
95. ZZR Ojczyzna, Kolonia Żółkiew 14, 22-335 Żółkiewka

21

96. Żywność Ekologiczna BIO FOOD Białkowo, 87-400 Golub-Dobrzyń

Skład Komisji Sterującej Koalicji POLSKA WOLNA OD GMO

1. Jadwiga Łopata
2. Julian Rose
3. Anna Szmelcer
4. Marek Kubara
5. Grażyna Juśkiewicz - Kłobukowska
6. Paweł Połanecki
7. Bogdan Migas
8. Roman Andrzej Śniady
9. Edyta Jaroszewska - Nowak

Jadwiga Łopata - absolwentka Uniwersytetu Jagiellońskiego, kierunek: matematyka. Od
1990 r. zaangażowana w działalność ekologiczną w Polsce, Holandii, Anglii i innych
krajach. Autorka wielu publikacji. Założycielka ECEAT-International i wieloletni Prezes
ECEAT-Poland (Europejskiego Centrum Ekologicznego Rolnictwa i Turystyki), członek
międzynarodowej organizacji Innowatorzy dla Dobra Publicznego - Ashoka, założyciel i
współdyrektor Międzynarodowej Koalicji dla Ochrony Polskiej Wsi (ICPPC), laureatka
Nagrody Goldmana (zwanej "ekologicznym Noblem"), właściciel małego gospodarstwa
ekologicznego.
Sir Julian Rose - Prezes ICPPC - Międzynarodowej Koalicji dla Ochrony Polskiej
Wsi. Ekolog, właściciel gospodarstwa ekologicznego Hardwick Estate, wieloletni członek
Zarządu stowarzyszenia 'Soil', współzałożyciel Stowarzyszenia Konsumentów i
Producentów Niepasteryzowanego Mleka, ekspert Brytyjskiej Agencji Rozwoju Wsi; z
jego rad korzysta Książe Karol i brytyjski rząd.
Marek Kubara - Grupa O!eko. Prezes firmy Ekoprodukt.
W 1993 r. utworzył firmę EKOPRODUKT specjalizującą się w produkcji suplementów
diety i żywności ekologicznej. Współtwórca Grupy O!eko konsolidującej rynek produkcji
ekologicznej i prezes Zarządu Klastra Bioprodukt, Wiceprezydent Regionalnej Izby
Przemysłowo-Handlowej w Częstochowie. Członek Rady Gospodarczej przy Prezydencie
Miasta Częstochowy. Działalność gospodarczą rozpoczął na przełomie lat 80-tych i 90-
tych jako Prezes Przedsiębiorstwa Usług Naukowo-Technicznych Pro Novum. Absolwent
Politechniki Częstochowskiej i jej długoletni pracownik naukowy.
Paweł Połanecki - niezależny ekspert
Roman Andrzej Śniady - dr inż., niezależny ekspert w dziedzinie rolnictwa
ekologicznego, naukowiec, wykładowca, szkoleniowiec, doradca, inspektor jednostki
certyfikującej, były/pierwszy dyrektor Dolnośląskiego Ośrodka Doradztwa Rolniczego we
Wrocławiu, założyciel wielu stowarzyszeń pozarządowych i fundacji, były członek
Wojewódzkiej (następnie) Regionalnej Rady Ochrony Przyrody.
Edyta Jaroszewska- Nowak - absolwentka Akademii Rolniczej w Szczecinie (wydział
zootechniczny - obecnie biotechnologii i hodowli zwierząt). Współzałożycielka
Zachodniopomorskiego Oddziału Ekoland; wiceprzewodnicząca Zarządu Głównego
Stowarzyszenia Producentów Żywności Metodami Ekologicznymi "EKOLAND", a także
Zarządu Oddziału Zachodniopomorskiego. Doradca rolno-środowskowy. Od 15 lat
prowadzi ekologiczne gospodarstwo rolne w zachodniopomorskim.
Bogdan Migas - Domaszowice, gm. Masłów. Województwo Świętokrzyskie >
internowany 82 r. więziony 85 r. wyrzucony z pracy za działalność w opozycji;
przewodniczący NSZZ "Solidarność" Rolników Indywidualnych w powiecie kieleckim;
22

członek Rady Krajowej tegoż związku w Warszawie; członek Wojewódzkiej Rady
Zatrudnienia w Kielcach; członek prezudium Izby Rolniczej w kontaktach między
związkami rolniczymi, a UE; rolnik powyżej 3 ha. ziemi, pracuję w Urzędzie Miasta
Kielce; prezes Stowarzyszenia Świętokrzyski KOS; odznaczony krzyżem Oficerskim
Orderu Odrodzenia Polski, po dokonaniu zdrady przez prezydenta Polski Lecha
Kaczyńskiego (podpisującego 10.10 2009 r. traktat lizboński) nie zabezpieczając interesów
Polski, dnia 12. 10. 2009 r. odznaczenie odesłałem.
Grażyna Juśkiewicz - Kłobukowska
Anna Szmelcer – mgr biologii

Sekretarzami Komisji Sterującej są:

1. Jadwiga Łopata - e-mail: jadwiga@icppc.pl fax: 033 8797114
2. Roman Andrzej Śniady - e-mail: ekodoradca@tlen.pl

Koalicja „POLSKA WOLNA OD GMO”
00-872 Warszawa,
ul. Chłodna 48/153,
tel. 601 258 789
www.polska-wolna-od-gmo.org

Do reprezentowania Komisji w sprawie, której dotyczy niniejsze pismo
upoważniony jest pan Paweł Połanecki.

23

W sprawie GMO

Recommended

Recommended

More Related Content

Featured

Featured (20)

W sprawie GMO