2. İnsanın Çocukla ve İmam-ı Şafi Hazretleri
“İlim ikidir: Beden ilmi, din
Çocuksuz İmtihanı ilmi” diyor. Böyle demesinin
birçok sebebi olabilir. Bu
Tüp Bebek sebeplerden biri doğum
ve çocuğun yetişmesinde
karşımıza çıkıyor. Bu
KASIM 2012 nasıl mı oluyor? İnsanın
kendisinden sonra istiğfar
BASIN BÜLTENİ
edecek bir evlat yetiştirmesi
neslinin devamı ve
İslamiyet’in yaşanması için
önemli. Yeni doğan evladın
istiğfar etmeyen biri olması,
ebeveynin evlatla imtihanı,
evlatlarının olmadığı
durumlar ise onların
çocuksuz imtihanları
oluyor. Bu ikinci imtihanın
halli tıp ilmini ilgilendiriyor,
birincinin halli ise din
ilmini.
Tüp bebek yöntemi
nedir? Riskleri var mıdır?
Dinen caiz midir? Kimler
tüp bebek için başvuru
yapabilir? Sadece kısır
olanlar mı tüp bebek
Abone olun, bir dergi yöntemine başvurmalıdır?
fiyatına iki dergi Tedavi süresi ne kadar
evinize gelsin. uzundur?
Eskimeyen Bir öğretmen olarak hep merak
etmişimdir. İnsan, içinden çıktığı
Tek Terbiye Usûlü toplumun eksiklerini nasıl görmeli,
onları nasıl düzeltmeli diye. Peygamber
Efendimiz (s.a.v) dönemindeki toplumun sosyal ve kültürel özellikleri ortada.
Bu insanları nasıl yetiştirdi, onlara nasıl şuur kazandırdı, onları numune birer
Ücretsiz dava adamı haline nasıl dönüştürdü? Peygamberimiz’i (s.a.v) bir usve-i hasene
Çocuk yapan özelliklerin yanında, eğitimci yapan hususiyetler nelerdi?
Eki
Paylamanın Tadı:
Aure Bu yazımızda sizlere her zaman duyduğunuz ve merak
ettiğiniz aşureden bahsedeceğim. Aşurenin ne anlama
geldiğini, nasıl ortaya çıktığını ve aşure gününde neler
yapmamız gerektiğini anlatacağım.
İnsan ve Hayat dergisine Aşure, hicri yılın ilk ayı olan Muharrem ayının onuncu
çocuk eki dahil, yine 40 günüdür. Aşure kelimesi Arapça on anlamındaki “aşara”
kelimesinden geliyor.Kelimenin içinde “aş” olması
liraya abone olabilirsiniz. aklımıza yemeği getirebilir. Yani
Aşure, sadece “karışık aş” demek
DAĞITIM VE ABONELİK
olan buğday, nohut, fasulye gibi
Bağlar Mah. Mimar Sinan Cad. No:52
tanelerle kuru yemişlerin bir
Güneşli - Bağcılar / İSTANBUL
arada şekerle kaynatılmasıyla
Tel: (0212) 657 77 35 (12) Faks: 657 82 96
www.insanvehayat.com yapılan bir tür yemeğe
bilgi@insanvehayat.com / Yazı İşleri denilmiyor. Aşure gününde
abone@insanvehayat.com / Abone ve Dağıtım birçok önemli hadiseler olmuş.
3. Bir “Oyun İçinde
Oyun Gerçeği” Yazısı
Son 10 yılda oyun sektörü dünyada 70 milyar dolarlık bir rakama ulaştı.
Milyarlarca dolar büyüklüğe ulaşan oyun pazarında şirketler, sadece oyun lisansı
satarak para kazanmıyorlar. Saatlerce oynandıktan sonra sanal para kazandıran
düzen, kazanılan sanal paralarla oyun özellikleri, silahlar, eşyalar satıyor. Oyunu
satan şirket, isteyene gerçek para vererek oyun içinde sanal para satıyor. Oyun
içinde oyun burada başlıyor. Şirketler bu durumda milyarlarca dolar gelir elde
ediyorlar. Kaynak Yapılan
İnsanlık Yeniden
Kıymetlendiriliyor
Afrika’dan Amerika kıtasına
Âlemlerin En Şereflisi- götürülen yaklaşık 20 milyon köle,
ekonomiye kaynak yapıldı. O
ni O Taşıdı DEVE kaynakların en meşhuru da Kunta
Arabistan çöllerinin kavurucu Kinte… 4 milyon kölenin aslanlara
kumlarında ya da Orta Asya’nın ve köpek balıklarına yem yapıldığı
geniş çölleri ve kayalık yaylalarında da kayıtlarda. Osmanlı ise Güney
hiçbir hayvan deve kadar rahatlıkla Afrika’ya gönderdiği Ebubekir
yol alamaz. Çünkü ayet-i kerimede Efendi ile kıta insanını kaynak
de işaret edildiği üzere çöl şatlarında yapma yerine kıymetlendirmeyi
harika bir donanımla yaratılmıştır. misyon edindi. Ebubekir Efendinin
izinden giden gerçek İslam Âlimleri
şimdilerde o görevi devraldı.
Hayat Bö İnsanları kıymetlendirme seferberliği
yle
Bir gün şa yeniden başlatıldı hem de Afrika’nın
geçiyordu irlerden biri soka
. ktan MANTIK tamamında…
Evin pence
resinden so
silkeliyorla
rdı. kağa pasp Samet, Turgut ve Rasim
k as
Şair üstün kendi aralarında şöyle ko-
kaçmaya ça e serpilen tozlard
- Hayat bö
lışarak mır
yledir: Se
ıldandı:
an nuşurlar:
Önce Selam Sonra Kelam
mağrur olu Samet: Turgut suçlu.
rs n ne kada
yüz sürdü an ol, hakipaya(t r
rürler. oprağa) Turgut: Samet yalan söy- “Selamün Aleyküm,
ledi. Merhaba”
Rasim: Samet suçlu.
Samet: Rasim, yapacağı ilk Dedelerimiz, “Önce selam sonra
konuşmada doğru söyle- kelâm” demişler. Dostlar, mü’minler
i yecek. karşılaştıklarında, ellerini birbirlerine
Turgut: Samet yalan söy- uzatmadan önce “selamün aleyküm”
ledi. deyip selamlaşırlar. Selamdan sonra
Rasim: Samet iki konuşma- “Hoş geldin, yerin geniş olsun,
sında da yalan söyledi. oturun, rahat olun” manasında
Suçlu kimdir? “Merhaba” demek güzel bir iltifat
sözüdür.
4. / İBADET TAKVİMİ
İbadet Takvimi
15
KASIM
2012
1 Muharrem 1434
PERŞEMBE
Müslümanların Yılbaşısı
Milletlerin bir zamanı önemli MUHARREM AYI
olarak kabul edip ona değer vermesi Muharrem ayı, hicrî senenin birinci
takvim başlangıçlarına da akseder. ayıdır.
Bundan dolayı önemli dinî, siyasî, Tevbe Sûresi’nin, 36. âyet-i
sosyal ya da ekonomik olaylar takvim kerîmesinde; “Muhakkak ki; Allâhü Teala
başlangıcı olarak kabul edilebilir. İslam katında ayların sayısı, Cenab-ı Hakk’ın Hicri Aylar
medeniyetinde Peygamber Efendimiz’in kitabında gökleri ve yeri yarattığı günden
(s.a.v.) hicreti hicrî takvimin başlangıç beri on ikidir. Bunlardan dördü haram Muharrem
noktasını oluşturur. İslam âlimleri olanlardır...” buyrulmuştur. Bu aylar
Zilkade, Zilhicce, Muharrem ve Receb Safer
asırlardır bu takvim üzerinde ilmî
aylarıdır. Bunlara eşhuru hurum; (haram Rebiül evvel
araştırmalar yapmış ve bu araştırmalar
aylar) denilir.
dinî vecibelerin vakit çerçevesinde Bu aylarda yapılan isyanın günahı Rebiül ahir
uygun olarak yerine getirilmesine diğerlerinden daha çok, ibadetin
yardımcı olmuştur. Hazreti Ömer Cemaziyel evvel
sevabı diğerlerinden daha kıymetli
(r.a.) zamanında Hicret’in 17. yılında, olduğundan diğer aylara nisbeten daha Cemaziyel ahir
Takvimin 1. yılı ve o yılın Muharrem fazla hürmet edilmesi lâzım gelir.
Recep
ayı hicri kameri takvimin yılbaşısı kabul Peygamber Efendimiz (s.a.v.)
edilir. O yıl 1 Muharrem’in rastladığı “Muharrem ayından bir gün oruç Şaban
16 Temmuz 622 tarihi de hicri kameri tutan kimseye, bir gününe karşılık otuz
günlük sevap vardır.” buyurmuştur.
Ramazan
takvimin başlangıcı kabul edilir.
İbadet hayatımız hicri takvim Bir başka hadîs-i şerîfte; “Ramazan Şevval
orucundan sonra oruçların en faziletlisi
etrafında şekillenmiş ve ibadet takvimi
Muharrem ayında tutulan oruçtur.”
Zilkade
haline gelmiştir. Günümüzde hicri
takvim denildiğinde aklımıza ilk olarak
buyrulmuştur. Muharrem ayının Zilhicce
birinden onuna kadar 10 gün oruç
ibadet hayatımız gelir. tutmak faziletli ibadetlerdendir. Bu on
günlük orucu tutamayanlar, mümkünse
8, 9 ve 10. günlerde oruç tutmalıdırlar.
5. 24
KASIM
2012
10 Muharrem
1434
CUMARTESİ
Aşure Günü
Muharrem ayının onuncu günü Tâbiînin büyüklerinden Süfyân-ı Aşure günü
aşure günüdür. Aşure gününde Sevrî (r.a.) (v. 161) “Biz bunu elli
çok büyük ve mühim hâdiseler sene tatbik ettik, rızık genişliğinden
neler yapılır?
meydana gelmiştir. Fakîh Ebu’l- başka bir şey görmedik.” demiştir.
• O gün, eve ufak-tefek erzak
Leys Hazretleri’nin Tenbîhü’l- Muharrem ayının onuncu (Aşure)
alınırsa, bir sene boyunca evde
Gâfilîn kitabında, Aşure günü günü; önceki bir gün yâhut sonraki
bereket olur.
meydana gelen hâdiselerden bâzıları bir gün ile birlikte oruç tutmak • En az on Müslümana birer
şunlardır: sünnettir. Yalnız Aşure günü selâm veya bir Müslümana on
oruç tutmak tenzîhen mekruhtur. defa selâm verilir.
1. Göklerin ve yerin yaratılması, Peygamber Efendimiz (s.a.v.) • Fakir fukarâ sevindirilir.
2. Âdem aleyhisselâmın tevbesinin Medine’ye hicret buyurduğunda • O gün gusledenler, bir sene ufak-
kabul edilmesi,
Yahûdilerin Aşure günü oruç tefek hastalık görmezler.
3. Nûh aleyhisselâmın gemisinin
tuttuklarını gördü de “Bu ne
karaya oturması,
orucudur?” diye sordu. Onlar (Kaynak: Fazilet Takvimi)
4. Mûsâ aleyhisselâmın, Firavun’un
şerrinden kurtulması ve da “Bu gün büyük bir gündür.
Firavun’un helâk olması, Bu gün Allah Azze ve Celle’nin
5. İbrâhim Aleyhisselâmın dünyâya İsrâiloğullarını Firavundan
gelmesi ve ateşten kurtulması, kurtardığı gündür. Mûsâ (a.s.)
6. Eyyûb aleyhisselâmın hastalıktan (Allâh’ın bu lutfuna şükür için) oruç
şifâ bulması, tutmuştur. (Biz de tutarız)” dediler.
7. Yûnus aleyhisselâmın balığın
karnından kurtulması,
Peygamber Efendimiz (s.a.v.) “Biz
Mûsâ(nın sünnetini ihyâ)ya sizden Ayın
Hadis-i
8. Süleyman aleyhisselâma saltanat daha lâyığız.” buyurdu da o gün
verilmesi, oruç tuttu, ashaba da tutmalarını
9. Hz. Hüseyin (r.a.)’in şehîd emreyledi. Böylece Aşure orucu
Şerifi
edilmesi. vacib oldu. Ancak Ramazan orucu
10. Kıyâmetin kopması da Aşure farz kılındıktan sonra Aşure günü
günü olacaktır. oruç tutmak müstehab olmuştur.
Peygamber Efendimiz (s.a.v.)
Muharrem ayı içinde, Allâhü Aşure günü oruç tutup ashabına “Sevdiğini ölçülü sev,
Teâlâ’nın o günde itaat ve ibadet da tutmalarını emrettiğinde; “Yâ günün birinde düşmanın
edenlere çok büyük sevaplar ihsan olabilir. Düşmanına da ölçülü
Resûlallâh! Yahudi ve Hıristiyanlar
edeceği Aşure günü vardır. düşmanlık et, günün birinde
o güne hürmet ediyorlar.” dediler.
Peygamber Efendimiz (s.a.v.) dostun olabilir.”
Peygamber Efendimiz (s.a.v.)
“Her kim Aşure günü çoluk-
çocuğuna cömert davranırsa, Allâhü “Öyle ise gelecek sene -inşaallâhü (Hadîs-i Şerîf, Sünen-i
Teâlâ senenin tamamında ona rızık Teâlâ- dokuzuncu günü(yle beraber) Tirmizî)
genişliği verir.” buyurmuştur. tutarız.” buyurdular.
6. / HABERLER
Fen-Edebiyat Fakültelerinin
Sonu mu Geliyor?
ABDULLAH AKSAN
Uzmanlar, “Fen Edebiyat isterse devlet kademelerinde iş 5 Üniversitede
Fakülteleri niçin tercih edilmiyor?” bulabilmesi ve istihdamıdır. Ancak
sorusunu kısa, öz ve net bir şekilde “ bu fakültelerden mezun olanların
Kontenjanlar ve
İş bulamıyorlar.” diye cevaplıyorlar. iş bulma ve istihdam imkânları Yerleşen Öğrenci Sayısı
Bu sene Fen-Edebiyat fakültelerinin çok sınırlı. Kimse bu bölümlerde
özellikle fizik, kimya, biyoloji hatta okuyarak zor bir yola girmek İstanbul Üniversitesi
matematik bölümleri dahi boş kaldı. istemiyor. Ama ben seçtiğim dalda Fizik: Kontenjan 320, yerleşen 75.
Bazı üniversitelerde bu bölümleri ne olursa olsun bilim yapacağım
tercih edenlerin sayısı ikiyi, üçü diyen talebeler de olabilir.” şeklinde Afyon Kocatepe Üniversitesi
geçmezken, bu durum “Bilim adamı konuştu. Biyoloji: Kontenjan 47, yerleşen 1.
yetiştirmek maksadıyla kurulan Bu sene fizik, kimya, biyoloji ve Kimya: Kontenjan 47, yerleşen 0.
bu fakültelerin sonu mu geliyor?” matematik bölümlerinde kontenjan Matematik: Kontenjan 186, yerleşen 43.
sorusunu akla getiriyor. problemi yaşanıyor. Her sene dolan
Formasyon tartışmaları ve matematik bölümlerinde bu yıl Atatürk Üniversitesi
dershaneleri kapatmayı ön gören kontenjanların yarısı bile dolmadı. Matematik: Kontenjan 236, yerleşen 53.
bir eğitim sistemi, Fen-Edebiyat Eğitimciler, dünya hayatının
Biyoloji: Kontenjan 67, yerleşen 3.
fakültelerine olan rağbeti azalttı. gerçeklerinden olan temel bilimler
Kimya: Kontenjan 103, yerleşen 9.
Kimse temel bilimleri okumak (fizik-kimya-biyoloji ve matematik)
istemiyor. “Fen-Edebiyat olmadan bilimin olmayacağını
Balıkesir Üniversitesi
fakültelerinden mezun olanların söylüyorlar. Bu temel bilimlere
araştırmacı, akademiysen (bilim öğrenci gelmemesi, bu yıla kadar Biyoloji: Kontenjan 186, yerleşen 9.
adamı) olması gerekirken, temel bilimlere Türkiye’nin yatırım Kimya: Kontenjan 186, yerleşen 11.
Türkiye’de bu fakülteler, daha çok yapmadığını, bilgiyi ithal ettiğini
öğretmen olmak için tercih ediliyor.” gösteriyor. Bu da önümüzdeki Çukurova Üniversitesi
diyen Kimya Öğretmeni Mesut yıllarda Türkiye’nin uygulamalı Biyoloji: Kontenjan 164, yerleşen 44.
Uğurdoğan, “Eğitimde önemli bilimleri desteklemekte daha çok Fizik: Kontenjan 93, yerleşen 2.
olan eğitim hayatını (üniversiteyi) zorlanacağı manasına geliyor. Kimya: Kontenjan 164, yerleşen 16.
bitiren gencin, ister özel sektörde
7. Önce Kavramı Getiriliyor,
Arkasından İlacı
ARİF OLGUN YEŞİLYURT
Bundan kırk yıl önce şimdi çok yığılması, bozulan hava ve su ilaç kullanımı değil, bilinçli ilaç
bilinen bir ilaç şirketinin müdürü, kalitesi, mesleki hastalıklar, yoğun kullanımı sizi sağlığınıza kavuştur.”
ilaç pazarının hasta insanlarla sınırlı hayat temposu, işsizlik kaygısı, gibi sloganlar yer alıyor. Yapılan
olmasını büyük bir problem olarak endişe, stres, korku… ilaç (tedavi) bu çalışmalarla ilaç kullanıcılarının
tanımladığında, herkes hayret etmişti. firmalarının kışkırtmaları ile ilgili. bilinçli olması teşvik ediliyor.
Hatta söz konusu müdür, daha o Bütün bunların sonunda kendini Önce sağlık parayla alınır, satılır
zamanlarda amacının tıpkı “ciklet hasta hisseden bir yığın insan. hale getirildi; şimdi de bunun önüne
gibi, su gibi ilaç satmak olduğunu”, Hastalananların sayısı giderek geçilmeye çalışılıyor. Görünen o
bunun için sağlıklı insanlara yönelik artıyor, her geçen yıl daha çok ki sağlıklı insanlara yönelik “ciklet
ilaç üretmek gerektiğini söylediği sayıda insan tedavi görüyor. İlaç ve gibi ilaç” çalışmaları onların istediği
zaman, kimse öyle bir şeyin tedavi giderlerindeki artışı önlemek şekilde, bizim de aleyhimize işliyor.
olacağına ihtimal vermemişti. Ancak için yeni formüller denenmeye İlaç kullanımına bir misal vermek
zaman müdürü haklı çıkardı. başlandı. Çok sık hastaneye giden gerekirse, çok değil bir nesil önce
Bugün bir çok insan gerekmediği aileler belirlenerek, onlara fazla ilaç çocuğunun “yaramaz, utangaç
halde medikal çevrelerden ya da kullanmanın zararları anlatılıyor. yahut çekingen” olduğunu düşünen
medyadan etkilenerek doktora gidiyor. Ailelerin kapısı çalınarak, emar anne- babalar, artık çocuklarının
Geçen yıl sadece ilaçlar için 45 milyar çektirmenin zararları, ilaçların “dikkat eksikliği, hiper aktivite
lira harcandığı bildiriliyor. Tüketilen yan etkileri anlatılıyor. Aşırı ilaç bozukluğu veya sosyal fobi’den
kutu ilaç sayısı 2 milyara ulaştı. Aynı kullanmanın zararlarını anlatmak muzdarip” olduğunu düşünüyorlar.
dönemde antibiyotiklere 1.2 milyar, için broşürler, afişler hazırlanıyor. Yaramazlığın ilacı yok; lakin hiper
ağrı kesicilere 939 milyon lira harcandı. Kamuoyunu bilinçlendirmeyi aktivitenin var. Bu da gösteriyor ki
Sağlık harcamalarının artması amaçlayan broşürlerde, “Gereksiz önce kavram değişiyor arkasından
çevre faktörleri, nüfusun şehirlere film ve emar sağlığınızı bozar. Çok ilacı geliyor.
8. İnsanın Çocukla ve Çocuksuz İmtihanı
Tüp Bebek
ÖMER DEMİR - HÜSEYİN GÜNEY
İmam-ı Şafi Hazretleri “İlim
ikidir: Beden ilmi, din ilmi”
diyor. Böyle demesinin
birçok sebebi olabilir. Bu
sebeplerden biri doğum
ve çocuğun yetişmesinde
karşımıza çıkıyor. Bu nasıl mı
oluyor? İnsanın kendisinden
sonra istiğfar edecek bir evlat
yetiştirmesi neslinin devamı
ve İslamiyet’in yaşanması
için önemli. Yeni doğan
evladın istiğfar etmeyen biri
olması, ebeveynin evlatla
imtihanı, evlatlarının olmadığı
durumlar ise onların çocuksuz
imtihanları oluyor. Bu ikinci
imtihanın halli tıp ilmini
ilgilendiriyor, birincinin halli
ise din ilmini.
9. DOSYA /
İ
nsanın doğumu hem bedenle
ilgili hem de ruhla ilgili
bir durum. Bedenle ilgili
durumun ayrıntıları tıp ilmiyle
anlaşılıyor. Ruh, yani manevi
yönünün ise din ilminin sınırları
içerisinde araştırılması gerekiyor.
Evlat hasretiyle imtihan olan
aileler var. Onlar için tüp bebek
meselesini araştırdık. Tüp bebek
diye bilinen tekniğin araştırılması,
döllenmenin laboratuar ortamında
yapılmasından dolayı tıp ilmini,
mahremiyet ve meşruiyet noktasında
ise din ilmini ilgilendiriyor. Bu
çerçevede konuyu araştırdık. İki
ilim dalından, ilgili uzmanlarla
konuştuk.
Bu yazımız ilk başta çocuğu
olmayan aileleri ilgilendiriyor, sonra
da evladı olup da onu günün zor
şartlarında Allah’ın rızasına uygun
yetiştirmesi gerekenler için ibret
olacak. Öncelikle Hazreti Allah
taktir etmediği müddetçe çocuğun
doğması mümkün değil. Bunun
bilinmesi gerekiyor. Ancak konunun
uzmanlarıyla konuşurken kısırlık
hadiselerinin son yıllarda arttığını
öğreniyoruz. Çağımızda kısırlığı
tetikleyen yeni birçok sebep ortaya
çıkmış. Buna çare bulmak için kapı
kapı dolaşan aileler var.
Bu konuda Üroloji Uzmanı
Basri Çakıroğlu şunları söylüyor: için bu saydıklarım üzerinden
“Sigara, alkol, stres, yanlış beslenme önlemler almak gerekiyor.” Tüp bebek yöntemi
alışkanlığı, kronik hastalıkların
artması kısırlığı tetikliyor. Şeker Yeryüzünün kimyevî atıklarla nedir? Riskleri var
hastalığı, kanser, karaciğer kirlenmesi, doğal gıdaların temininin mıdır? Dinen caiz
ve akciğer hastalıklarıyla kan zorluğu, yan etkili ilaçların varlığı,
hastalıkları gibi kronik hastalıklar hava kirliliği genetik rahatsızlık midir? Kimler tüp
kısırlığın en yaygın sebeplerini taşıyan bebeklerin dünyaya bebek için başvuru
oluşturuyor. Bunun yanında gelmesine sebep olmaktadır. Kimi
yüksek ısı, kullanılan bazı ilaçlar, zaman ise sperm yetersizliği ya yapabilir? Sadece
zirai ilaçlar, radyasyona maruz da rahim yollarının tıkanıklığı gibi kısır olanlar mı tüp
kalmak, dar elbise giymek gibi sebeplerle aileler çocuk özlemiyle
sebeplerle de karşılaşıyoruz. Son yanıp tutuşmaktadır. Tıp ilminin bebek yöntemine
olarak anatomik bozukluklar var. ilerlemesiyle günümüzde sağlıklı başvurmalıdır? Tedavi
Bu grupta da genetik sebepler, yumurtaların tespiti yapılarak
çocukluk döneminde yumurtaların sağlıklı bebeklerin doğumu, tedavi süresi ne kadar
vücut içerisinde yüksek ısıya maruz veya laboratuvar ortamında uzundur?
kalması gibi durumlarda kısırlık döllenme ile gerçekleştirilebiliyor.
görülebiliyor. Kısırlığın olmaması Peki, bu nasıl oluyor?
Devamı “İNSAN ve HAYAT” dergisinde
10. / RÖPORTAJ
“Tüp Bebek
En Son Çaredir”
RÖPORTAJ: SALİH MENTEŞEOĞLU
Hisar İntercontinantal Hospital Tüp Bebek (IVF) Merkezi Direktörü Doç Dr.
Birgül Gürbüz, tüp bebek merkezlerinin toplum tarafından yanlış bilindiğini
belirterek, “Tüp bebek merkezi olarak önceliğimiz, erkekte olsun kadında
olsun kısırlığı tıbbi veya cerrahi yöntemlerle tedavi ederek, aileleri normal
yoldan bebek sahibi yapmaktır. Tüp bebek bizim için en son çaredir.” dedi.
T
ürkiye’de ilk tüp bebek yıllık tecrübesiyle ve çok sayıda
merkezi 1978 yılında Ege hastaneye tüp bebek ünitesi
Üniversitesi’nde kuruldu. kurmasıyla tanınan Doç. Dr. Gürbüz
O günden bugüne tüp dergimiz vasıtasıyla çok önemli
bebek yöntemiyle doğan bebek açıklamalar yaptı, ailelere çeşitli
sayısı 50 bini geçti. Geçen 34 yıla konularda uyarılarda bulundu.
rağmen tüp bebek konusu toplum
tarafından yeterince anlaşılabilmiş
değil. Tüp bebek merkezleri sadece
tüp bebek yönteminin uygulandığı, Sizi tanıyabilir miyiz?
hatta başkasının spermi ile aileler Tüp bebekle ilgili
çocuk sahibi yapıldığı gibi çok
yanlış bir düşünce oluştuğundan, bu çalışmalarınız ne zaman
Doç. Dr. Birgül Gürbüz merkezlerden uzak durulmuş. Tüp başladı?
bebek merkezleri ne tür hizmetler Hacettepe Üniversitesi Tıp
verir? Uygulamalar nasıldır? Kimler Fakültesi’ni bitirdikten sonra
tüp bebek merkezlerinden hizmet yurt içinde ve yurt dışında çeşitli
almalıdır? Burada alınan sperm ve kurumlarda çalıştım. 1991 yılında
yumurtaların başkası ile karışma Amerika’ya gittim. Burada Johns
tehlikesi var mıdır? Ailelerin yasal Hopkins Üniversitesi Üreme
güvencesi var mıdır? Kısırlığın Endokrinolojisi, İnfertilite ve
nedenleri ve tedavi yöntemleri nedir? Tüp Bebek Bölümü’nde çalıştım.
Bu ve merak uyandıran soruları sizler Oradaki yenilikleri, teknikleri
adına Doç. Dr. Birgül Gürbüz’e öğrenme imkânım oldu. Türkiye’ye
sorduk. Tüp bebek konusunda 33
11. döndükten sonra bir süre daha çare olmaya başlamıştır. Genetik
uzman olarak çalıştım. 2005 yılında rahatsızlığı bulunan karı kocanın
ise İstanbul Zeynep Kamil Eğitim sperm ve yumurtaları incelenir,
ve Araştırma Hastanesi’ne geçerek hastalık taşıyan yumurta ve sperm
burada Tüp Bebek ünitesini kurduk. ayrılıp sağlıklı sperm ve yumurta
Bu ünitenin kurucu hekimlerindenim. laboratuvar ortamında dölleniyor.
Burada Doçent ünvanımı aldıktan Döllenen embriyolardan da bir
sonra da devletten emekli oldum. parça alınarak tekrardan genetik
Sonra TDV İstanbul 29 Mayıs rahatsızlık taşıyıp taşımadığı
Hastanesi’nin talebi üzerine burada incelenir. Eğer embriyoda hiçbir
da tüp bebek ünitesini kurdum ve 5 rahatsızlık yoksa kadının rahmine
yıla yakın çalıştım. Ardında da Hisar transfer ederek sağlıklı bir bebeğe
İntercontinantal Hospital’e geçerek kavuşmaları sağlanıyor. Bu önemli
burada en yeni teknolojik cihazlarla bir gelişmedir. Genetik hastalık
donanımlı güzel bir tüp bebek ünitesi riski taşıyan evli çiftler bize
kurduk. Çok yakın zamanda da ilk başvurabilirler.
Tüp bebek yöntemi
çocuk sahibi
olamayan hastalara
çare amacıyla ortaya
çıkmış, evli çiftlerin
sperm ve yumurtasının
laboratuvar
ortamında döllenerek
kadının rahmine
yerleştirilmesiyle çocuk
sahibi olmalarını
sağlayan bir yöntemdir.
tüp bebeğimiz doğdu.
Peki, aileler nereden
Tüp bebek yöntemi bilecek doğacak
nedir? Size sadece çocuklarının genetik
çocuğu olmayan rahatsızlığı olup
aileler mi başvuruyor, olmayacağını? Bunun
başvurmalıdır? belirtileri var mıdır?
Tüp bebek yöntemi çocuk sahibi Her iki tarafın ailesinde herhangi
olamayan hastalara çare amacıyla bir rahatsızlık yoksa bu çok maliyetli
ortaya çıkmış, evli çiftlerin sperm olduğundan gerek yok. Ancak,
ve yumurtasının laboratuvar ailenizde ve sizden önceki nesillerde
ortamında döllenerek kadının küçük yaşta kayıplar, bilinen genetik
rahmine yerleştirilmesiyle çocuk hastalıklar varsa, erken düşükler
sahibi olmalarını sağlayan bir yaşanıyorsa, akraba evliliği varsa
yöntemdir. Sonradan tıp bilimi o ailelere çocuk düşünmeden önce
ilerledikçe, özellikle genetik ön taramaya, kontrole gelmelerini
hastalıkla doğabilecek bebeklere de tavsiye ederim.
Devamı “İNSAN ve HAYAT” dergisinde
13. Kaynak Yapılan İnsanlık
Yeniden Kıymetlendiriliyor
ALİ KEMAL
Afrika’dan Amerika kıtasına götürülen yaklaşık 20 milyon köle, ekonomiye
kaynak yapıldı. O kaynakların en meşhuru da Kunta Kinte… 4 milyon
kölenin aslanlara ve köpek balıklarına yem yapıldığı da kayıtlarda.
Osmanlı ise Güney Afrika’ya gönderdiği Ebubekir Efendi ile kıta insanını
kaynak yapma yerine kıymetlendirmeyi misyon edindi. Ebubekir Efendinin
izinden giden gerçek İslam Âlimleri şimdilerde o görevi devraldı.
İnsanları kıymetlendirme seferberliği yeniden başlatıldı hem de Afrika’nın
tamamında…
F
atih Sultan Mehmet’in İspanyolların desteğiyle Kristof
İstanbul’u fethi ve torunu Kolomb’un 12 Ekim 1492’de
Kanuni Sultan Süleyman’ın Amerika kıtasına ayak basmasıyla
Akdeniz’i bir ‘Müslüman bugünkü anlamda İnsanın Kaynak
gölü’ haline getirmesi, insanlık (İK) yapılma tarihi başlıyor.
tarihinde yeni bir dönemi başlattı. Tarihi kayıtlara göre kıtanın
Çünkü bu tarihten sonra haçlılar, altın ve gümüşünü ele geçirme
Kutsal Kudüs kamuflajını bir yarışına giren İspanyollar, direnen
kenara bırakıp tamamen gerçek yerlileri imha ediyorlar. Büyük
amaçları için yeni yollar aramaya imparatorluklar kuran İnkalar,
başladılar. Bunun sonucunda Mayalar, Aztekler ve Toltekler tarih
Coğrafi Keşifler yapıldı ve doğu sahnesinden siliniyor. Kızılderililer
daha organize bir biçimde ise filmlere figüran olacak kadar
yağmalanmaya başlandı. Sanayi kalıyor. Portekiz ve İngiltere
devrimi ile birlikte yağmalama tam gibi başka ülkelerin de katıldığı
anlamıyla sistematik bir hal aldı. operasyonun ikinci aşamasında
Hatta sadece doğal kaynaklarla ise Amerika kıtasında büyük tarım
yetinilmedi, özellikle Afrika’dan çiftlikleri kurma furyası başlıyor.
insanlar da köleleştirildi, kaynak Fakat bu sefer yeni bir problem
haline getirildi. çıkıyor: Çiftliklerde çalışacak
Devamı “İNSAN ve HAYAT” dergisinde
14. / TEKNOLOJİ
Bir “Oyun İçinde
Oyun Gerçeği” Yazısı
YUNUS ÖZEN
Son 10 yılda oyun sektörü dünyada 70 milyar dolarlık bir rakama ulaştı.
Milyarlarca dolar büyüklüğe ulaşan oyun pazarında şirketler, sadece oyun
lisansı satarak para kazanmıyorlar. Saatlerce oynandıktan sonra sanal para
kazandıran düzen, kazanılan sanal paralarla oyun özellikleri, silahlar, eşyalar
satıyor. Oyunu satan şirket, isteyene gerçek para vererek oyun içinde sanal
para satıyor. Oyun içinde oyun burada başlıyor. Şirketler bu durumda
milyarlarca dolar gelir elde ediyorlar.
15. K
işiye özel bilgisayarların bir
ağ ile birbirine bağlanmadığı
zamanlarda, oyunlar ya tek
kişilikti ya da bir bilgisayarda
iki kişi ile oynanırdı. Bilgisayarlar
birbirine bağlanınca, birlikte
oynanabilir oyunlar arttı. İnternetin
şahsi kullanım için yaygınlaşması
ile birlikte insanlar evlerinde
oturarak, dünyanın farklı yerlerindeki
insanlarla karşılıklı oyun oynayabilir
oldular. Saatlerce ya da günlerce
oynayıp bilgisayarın başından
kalkamayan hasta insanlarla
karşılaşmak hiç de zor değil artık.
İnsanların bir türlü başından
kalkamayıp sürekli oynamak
istedikleri bu oyunlar, çok kullanıcılı
rol yapma oyunlarıdır. (MMORPG)
Binlerce kişinin birbiriyle
etkileşim halinde, çevrimiçi olarak
oynayabildiği bu oyunların içerisinde
oyuncular, sohbet edebilmekte,
takım kurup birlikte oynayabilmekte,
birbirlerine oyun içerisinde
kullandıkları sanal aparatları ya
da silahları verebilmekte ve hatta
satabilmektedir. Oyun içerisinde
karşılıklı etkileşim de sunuyor olması
bu oyunları sosyalleşmek için tercih
edenlerin sayısını artırmakla birlikte,
oynayanların da oyunlara bağımlı
olmasına sebep olmaktadır.
Türkiye’de 30 milyon civarında
internet kullanıcısı olduğu başladı. Tablet denilen dokunmatik
düşünülüyor. İnternet kullanıcılarının
İnternetin şahsi
ama telefon ekranından daha
hemen hemen hepsinin sosyal ağ büyük ekranlara sahip cihazların da kullanım için
sitelerinde hesabı var. Birçok ülkede yaygınlaşmasıyla birlikte mobil oyun
benzeri oranlar oluşunca sosyal
yaygınlaşması ile
denilen basit yapılı, bölüm geçmenin
siteler üzerinden oynanabilen, kolay olduğu oyunlar geliştirildi birlikte Saatlerce ya
oyuncuların sitedeki arkadaşları ve onların da bağımlıları oluştu.
ile etkileşim kurabileceği oyunlar
da günlerce oynayıp
Böylece konuşma telefonu, oyun
geliştirildi. Bu oyunlar oynayanları telefonu oldu. bilgisayarın başından
kendine bağlayabiliyor. Tek bir oyuna Bilgisayarda oynanan birçok
tutulup aylarca, yıllarca oynamak pek
kalkamayan hasta
oyunun, oyun konsolları ile oynanan
görülmese de zamanının çoğunu bu sürümleri de var. Oyun konsolları insanlarla karşılaşmak
sitelerde farklı oyunları oynayarak televizyon ekranına da bağlanabilen,
geçiren insan sayısı zannedildiğinden
hiç de zor değil artık.
oyun oynamak için geliştirilmiş
daha fazladır. makinalardır. CD ya da DVD
okuyucusuna sahiptirler. Oyunları
Konuşma telefonu, büyük televizyon ekranlarının
oyun telefonu oldu karşısında klavye ya da mouse
aygıtları ile sınırlı kalmadan, oyun
Son iki senede cep telefonları için özel geliştirilmiş aparatlarla
yerlerini akıllı telefonlara devretmeye oynamak mümkün olmaktadır.
Devamı “İNSAN ve HAYAT” dergisinde
16. / MEDYA
Simgeler
ve Sem-
boller Ca-
GInda Si-
nema
MUSTAFA GÜNDÜZ
“Batılı dünya tabiat, insan, ekonomi ve tarih ile ilişkisini
yeniden kurgularken merkeze aldığı değer, daha çok ka-
zanmak, daha çok zengin olmak, dünyaya ve tabiata do-
layısıyla da diğer insanlara, toplumlara ve kültürlere daha
çok hükmetmek oldu. Bunun için de alabildiğince sö-
mürü, alabildiğince haksızlık ve zulüm üzerine kurulu bir
dünya inşa ettiler.”
17. A
vrupa’da başlayan modern hayat bazı bölümlerini tatil, boş ve eğlence
insanlığın serüvenine her yönüyle olarak algılamaktadır. Bu tepki vermez
farklı bir boyut getirdi. Bu yeni alışkanlığa herhangi bir karşı duruş ya
boyutlar içinde belki de bizi en da uygulama şöyle dursun, karşı fikri
çok etkileyen ve köklerimizde kopartan savunmak bile hayli garip gelmekte ve
ama nerede ise kimsenin çok da üzerinde yadırganmaktadır. Bu durum aslında
durmadığı şey, İslâmi (ezanî) saatin kendi medeniyet ve zihniyet dünyamızdan,
değişmesi oldu. İslâmî hayat dairesinden ne kadar
uzaklaştığımızın bir göstergesidir.
Ezanî saatin yerine yavaş yavaş
alafranga saat sisteminin kullanılmaya Batılı dünya tabiat, insan, ekonomi ve
başlamasıyla, kimseler fark etmeden bize tarih ile ilişkisini yeniden kurgularken
özgü hayatın dilimlenmesi kaybolup merkeze aldığı değer, daha çok
gitti. Dolayısıyla da günlük hayatımız kazanmak, daha çok zengin olmak,
yabancısı olduğumuz bir medeniyetin dünyaya ve tabiata dolayısıyla da diğer
saat dilimine uyar hale geldi. Artık insanlara, toplumlara ve kültürlere
dünyanın her yerinde olduğu gibi, daha çok hükmetmek oldu. Bunun için
bizde de sabah saat beşlerde başlıyor, iş de alabildiğince sömürü, alabildiğince
alanlarına sekizde hareket ediliyor ve on haksızlık ve zulüm üzerine kurulu bir
ikide ara verilerek, akşam beşte çalışma dünya inşa ettiler. Öyle ki, bu gayri
saatleri bitmiş oluyor. Böylece çalışma, insani düzen, kısa bir süre sonra kitlesel
işe başlama, dinlenme eve dönüş ve ölümlere, toplumsal başkaldırılara, derin
istirahat gibi zamanlar yeni bir forma ve sonsuz ahlâki çöküntülere sebep
girdi. olduğunda, bu hastalıklardan bir nebze
de olsun kurtulmanın yollarını aramaya
İşte bu yeni form arasında bizi başladılar. Başta işçi hakları, sigorta,
ilgilendiren önemli alanlardan biri hafta sonu tatili, ek mesai, iş arası, yaz
hayatımıza tatil, eğlence zaman, mekân tatili gibi uygulamalar belirli bir süreç
ve araçlarının girmesidir. Bu gün artık dâhilinde bu mantığın ve uygulamanın bir
hemen herkes son derece özümsemiş sonucu olarak ortaya çıktı.
biçimde günün, haftanın ve senenin
Devamı “İNSAN ve HAYAT” dergisinde
18. / GEZİ KÜLTÜR
Yol bilmez, iz bilmez-
ler için çok zor Toroslar’ın
yaylaları. Bir rehber olma-
dan asla. Biz de rehber eş-
liğinde sizler için çok me-
rak ettiğiniz bu yaylala-
rı gezmeye çalıştık. Kim
vardı buralarda, kimler
gelmiş, nasıl şenlenmiş-
Toros Yaylalarında ti bu yaylalar? İzler var-
dı buralarda, daha tap-
Bir Ziyaret Durağı taze. Biz de bu izleri ta-
Soğanlı
kip ettik. Karar verdik, bir
izden gitmeye, zamanın
imkânsızlıklarında müca-
dele verilen ulaşılmaz yer-
Yaylası
leri görmeye, bu hasreti
bir nebze gidermeye, izle-
rin yerlerini görmeye...
MEHMET İSMAİL CİNDEMİR
19. Dümbelek boğazını aştıktan sonra
Toros yaylalarında karşımıza çıkan
ilk yörük çadırları
D
evrin zor şartlarında ilim Rehber olmadan asla… geçerek ilerliyoruz. Ayvagediği,
okutmak için mesafeler Değirmendere, Kızılbağ, Değnek,
kat edilir, akıl almaz Pazar sabahı ailecek yola Tırtar.. Tırtar’dan sonra asfalt yol
külfete katlanılır bazen. çıktık. Yollar çoğunlukla stabilize bitiyor. Kokar çeşmede 5 dakika
Dağ bayır, ova çayır, taş tepe olduğundan aracınızın altının mola, rakım 1500. Birazdan
demeden bir şeyleri öğretmenin yüksek olması gerekir. Günübirlik Dümbelek Boğazı’ndan zirveye 2300
derdine düşülür. Bunca fedakarlık bir ziyaret olacağından önemli bir rakıma tırmanacağız.
ve feragat, insanlara hakiki ilmi hazırlık yapmadık diyebilirim, bir Sağlı sollu ardıç ağaçlarıyla
dosdoğru aktarmanın verdiği miktar yiyecek içecek ve yanınıza bir kaplı dimdik zikzaklı yolda zorlu
mesuliyetin ağırlığından olsa parça kalın giysi almakta fayda var. bir tırmanışın ardından Dümbelek
gerek. Ki, hiçbir güç, şart ve Ne de olsa 2300 rakıma çıkacağız. Boğazını aşıyoruz. Son bir kaç
imkânsızlık bu mesuliyetten daha En önemli hazırlık bir rehber ardıç ağacı da geride kalıyor. Artık
ağır değildir. İşte, Süleyman Hilmi ayarlamaktır ki Mevla rast getirdi. önümüzde uçsuz bucaksız bozkırlar
Tunahan Hazretleri (k.s) devrin Rehberimiz emekli bir öğretmen uzanıyor, derken ilk yörük çadırları
baskılarından uzaklaşarak talebe Musa Zengin. Kendisi yörük, bütün da görünmeye başlıyor. Stabilize
yetiştirmek niyetiyle İstanbul’dan araziyi avucunun içi gibi biliyor, yoldan toprak yola sapıyoruz.
ayrılır. Toros Dağları’nın zirvesinde hem de hatıralarıyla.
2300 rakımlı Soğanlı Yaylası’nda Rehberimizi Ayvagediği
yörük çadırlarında ders okuttuğu Yaylasından aldıktan sonra
zor zamanların yolculuğu başlar. Ve Mersin’in yaylalarını bir bir
bu gezimiz onu anlatır.
Devamı “İNSAN ve HAYAT” dergisinde
20. / MİMARİ
Mimarlığın Yükselen
Binalarla İmtihanı
KEMAL ZAVLAK / Mimar
Mimarlık insanla, insan ölçüsüyle doğrudan ilgili bir kavramdır. Çünkü
mimarlık, mahal kalitesi demektir. İnsan, birkaç istisnadan başka bütün
zamanlarda, imarî olarak müdahale edilmemiş fizikî bir mahalde bulunmaz.
Bu açıdan mimarlığın günlük hayatımızda yeri zannedilenden daha fazladır.
21. M
imarlık deyince akla
mekân gelir. Mekân,
çevrili alan; harîm
demektir. Harîm ile
işin içine bazı mertebe mülkiyet
kavramı dâhil olur. Bu mülkiyet
gerçek bir kişi, ya da kişiler olabildiği
gibi kamu da olabilir. Her ne ise,
mülkiyetin olduğu her mahalde,
bir duvarla da olsa, bir sınırdan,
dolayısıyla imarî bir faaliyetten
bahsetmek mümkündür. Diğerleriyle
sınırın başladığı yerde ise mimarlık
hayatımıza dâhil olur.
Bu yazıda mimarlık demekle,
lisans eğitimi ile kazanılan
bir mesleği değil, mimarlık
mefhumunun kendisini kastediyoruz.
Her insanın mimari bir kültürü
öyle ya da böyle mutlaka vardır.
Bir insanın sağlığını korumak için
doktor olmasının şart olmadığı gibi ayrılmıştır. artık yok, yani mümkün olamaz.
diğerleri ile kendisi arasına makul Sadece projelendirme aşamasında
bir çizgi çekebilmesi için mimar Endüstri mühendisliğinden, bile, avan projelerden, uygulama ve
olmasına gerek yoktur. Ancak bu kadastroya, otomobil tasarımından, detaylara, sair mühendisliklere kadar
çizginin sonrasında atılan her adım uçurumlar üzerinde ahşap köprülere pek çok disipline ihtiyaç duyar. İşin
ve yüklenen her sanatta bir ihtisas kadar… Hattı zatında temel ölçü işletmecilik kavramı ve finans cephesi
elbette vardır. insandır ve imar cümlesindendir. ise ayrıca önemli bir konudur. Hatta
Fakat teorik olarak, insan ölçüsünün yerine göre en mühimidir. Sonuçta
dâhil olduğu her fiziki tasarımı ‘proje yönetimi’ kavramı, bu kadar
‘imar’ kavramı içerisinde ele almak, uzmanlığı yönetmek anlamına
Binaların özel ihtisasa işin tasnifinde yön duygusunu da gelen ve iş kaleminin çok fazla
kaybetmemize sebep olabilir. Örfî, olduğu zamanımız inşaatlarında
ihtiyacı var yani pratikteki uygulamalar daha yükselen bir kavramdır.
belirleyicidir ve günümüzde imar
Teknoloji çok hızlı ilerliyor ve denince, icat ya da imal anlamak Aslında usta bir mimarı, usta
ihtisas ve ihtisaslığın önemi akıl lazım gelmez, bina anlaşılır. Bu da yapan şey biraz da budur. Yani
almaz bir şekilde gelişiyor. Pek mimarlık demektir. karar aşamasına ait olan pekçok
çok temel branşın tanınmayacak sahada yeterli ve yetenekli olmak.
derecede kollara ayrılması, sonra Mimar Sinan’ı büyük usta yapan
da o kollardan birinin, ilk neş’et şey, binanın en küçük detayına
ettiği ana branştan daha meşhur ve Uzmanlıkların kadar ölçek ve nisbet olarak kendi
muteber olması bilinen bir hakikattir. içinde asla çelişmeyen, üstün bir
Anlı şanlı yazılım teknolojisinin, birleşmesiyle ustalık ve oran ile beraber gelen göze hitap
atası cebiri gölgede bırakması, eden mimari şölendir. Evet ama
cebirin, matematiğin bir kolu, onun iyi işler ortaya çıkıyor Mimar Sinan aynı zamanda dahi
ise mantıktan türeme bir pozitif bir mühendis, usta bir zemin etüd
bilim olması ve mantığın ise bu Tabi ki işi zorlaştıran bir faktör uzmanı, büyük bir şehirci, çağının
kadar kadim bir nazari ilim olmasına de bir bina yapmanın, teferruatlı ötesinde bir akustikçi, sanatında
rağmen eski bir alet muamelesi ve gerçekten birçok ihtisasın lazım mahir bir tezyinatçı, güvenilir bir
gördüğü malumdur. Mimarlık da geldiği bir iş dalı olmasıdır. O kadar müteahhit v.s…’dir.
böyle pek çok mesleklere, ekollere ki, günümüzde tek imzalı bina
Devamı “İNSAN ve HAYAT” dergisinde
22. / RAHBERLİK
Eskimeyen
Tek Terbiye Usûlü
AHMET AKÇA
Bir öğretmen olarak hep merak etmişimdir. İnsan, içinden çıktığı
toplumun eksiklerini nasıl görmeli, onları nasıl düzeltmeli diye.
Peygamber Efendimiz (s.a.v) dönemindeki toplumun sosyal ve
kültürel özellikleri ortada. Bu insanları nasıl yetiştirdi, onlara nasıl şuur
kazandırdı, onları numune birer dava adamı haline nasıl dönüştürdü?
Peygamberimiz’i (s.a.v) bir usve-i hasene yapan özelliklerin yanında,
eğitimci yapan hususiyetler nelerdi?
Devamı “İNSAN ve HAYAT” dergisinde
23. EDEBİSTAN /
O beni dinlemez Yedi şeyde hayır yoktur
Hoca Merhum Sivrihisar’da
hatip iken kaymakamla aralarında 1. Huşu olmayan namazda,
kavga çıkar. Bir müddet sonra da 2. Lüzumsuz şeylerden
kaymakam ölür. Hoca’ya: kaçınılmadan tutulan oruçta,
— Hoca Efendi kaymakam öldü,
3. Düzgün telaffuz etmeden, acele
telkinini siz verseniz, derler. Hoca
ile Kur’an okumakta,
şöyle cevap verir:
— Siz ona telkin verecek bir 4. Günahlara engel olmayan
başkasını bulun, zira benimle ibadette,
kavgalıdır, söylediğimi dinlemez 5. Cömertlik bulunmayan malda,
6. Samimiyet bulunmayan
dostlukta,
7. İhlâs olmayan duada.
Hazreti Ali (r.a.)
Dingo’ nun ahırı
Atlı Tramvaylar, tramvaylar iki atla çekilirdi. Şişhane yokuşunu
çıkabilmek için Azapkapı’dan takviye at alınması gerekirmiş.
Tramvay bu haliyle Taksim e kadar gelir. Burada çıkartılan atlar, bu
gün Taksim alanının batı kısmındaki Sular İdaresi kısmı ile Fransız
Konsolosluğu arasında bir ahırda bir süre dinlendirilir, sonra tramvaya
bağlanmadan boş olarak Azapkapı’ya götürülürlermiş.
Taksim’deki bu ahırı Dingo adlı bir Rum vatandaşı işletirmiş. Gün boyu
bir sürü atın girip çıkmasından dolayı dilimizdeki ‘’ Burası Dingo’ nun ahırı
mı giren çıkan belli değil. ‘’ sözünün buradan geldiği söylenir.
İlim mi para mı? - Evladım, sabret. İlme devam et. İmam Ebû Yusuf, hamamcıyı
İmamı Âzam Hazretleri’nin İlim seni aziz eder, der. tanır ve “Şu kadar altın verirsen,
en büyük talebesi İmam Ebû Aradan seneler geçer. bunun cevabını alabilirsin.” der.
Yusuf’tur. Bu zat talebeliği Ama hamamcıdan gördüğü Hamamcı razı olur ve bilmem kaç
zamanında bir gün hamama üzücü hareket hiç aklından altına fetvayı alır. Fetva şudur:
gitmek ister. Fakat parası yoktur. çıkmamaktadır. Bu arada kendisi - Kızına bir adet Kur’an-ı Kerîm
Hamamcıya, “Parası olmadığını, memleketin en yüksek ilmî ver. Yeminin yerine gelir.
fakat para yerine kendisine dinî makamındadır. Bütün meseleler Hamamcı memnun olarak
bir mesele öğretebileceğini” söyler. kendisinden sorulmaktadır. Bir gün ayrılacağı sırada, İmam Ebû Yusuf
Hamamcı, kendisinden bir soru sorulur. Soru der ki:
- Bana fetva değil para lâzım, şudur: - Falan zaman hamama
paran yoksa hamama girme, der. Kızını evlendirmek isteyen bir almadığın talebe benim. O zaman
Üzülerek dönen Ebû Yusuf, kişi, ona dünyanın en kıymetli sana öğreteceğim dini mesele
hocasına gelir ve ilmi bırakacağını şeyini çeyiz vermek üzere yemin buydu. Bir hamam ücretine
söyler. Sebebini de anlatır, İmamı etmiştir. Bu yeminini nasıl yerine öğrenecektin. Altınların sende
Âzam Hazretleri kendisini teselli getireceğini, sormaktadır. Soran kalsın ama bu da sana ders olsun.
eder ve: kim olsa beğenirsiniz? O hamamcı. İlim her zaman paradan önemlidir.
Devamı “İNSAN ve HAYAT” dergisinde
24.
25. HAYVANLAR ALEMİ /
DEVE
Âlemlerin En Şereflisini O Taşıdı
MEHMET ÇAPAR
Arabistan çöllerinin kavurucu kumlarında ya da Orta Asya’nın geniş çölleri
ve kayalık yaylalarında hiçbir hayvan deve kadar rahatlıkla yol alamaz.
Çünkü ayet-i kerimede de işaret edildiği üzere çöl şatlarında harika bir
donanımla yaratılmıştır.
D
evenin nasıl yaratıldığına, Kur’an-ı Kerim’de deveye işaret Kendi dilinden “Deve”
göğün nasıl yükseltildiği- ediyor, insanların her şeye ibret
ne, dağların nasıl dikildiği- gözüyle bakması isteniyor. Muhakkak
ne, yeryüzünün nasıl yerleş- ki bu yaratılış harikasının farkına Hörgücümüz:
tirildiğine (ibret nazarıyla) bir bak- varmak Hazreti Allah’ı anlamada Uzun bir yolculuğa çıkmadan
mazlar mı? Bu ayet-i kerimede deve bir misaldir. Gelin bu misali beraber besiye alınan biz develere birkaç
özellikle zikredilmiştir. Çünkü deve inceleyip, nasıl bir anatomiye göre gün boyunca bol yiyecek ve su
mana itibariyle kendisi ile birlikte zik- yaratıldığına birlikte bakalım. verilir. Alınan bu gıdalar yağa
redilen nesnelerle uyumludur. Yukarı- Arabistan çöllerinin kavurucu dönüşerek hörgücümüzde
da gölgeleyen gökyüzü, yüklere yük- kumlarında ya da Orta Asya’nın depolanır. Gerekli gıda
lenmiş yeryüzü ve çeşitli ağırlıkları ta- geniş çölleri ve kayalık yaylalarında depolayan bizler artık haftalarca
şıyan dağlar tıpkı üzerlerine yük vu- hiçbir hayvan deve kadar rahatlıkla hiç yem yemeden yolculuk
rulmuş deve gibidir. Bulutlar tatlı su yol alamaz. Çünkü ayet-i kerimede yapabiliriz. Uzun yolculuklar
yüklüdür. Develer ise ağır ağır yükle- de işaret edildiği üzere çöl şartları sonrası hörgüçlerimizdeki
ri taşırken yeryüzü de dağları yüklen- için deve harika bir donanımla besini kullandığımızdan dolayı
miştir. Bu ayetteki kelimelerin tertibin- yaratılmıştır. Vücutlarında yeterince hörgüçlerimiz gevşer.
deki deve, gökyüzü ile dağlar yeryü- su ve besin depoladığından, öbür yük
zü ile zikredilmiş bir tenasüp içindedir. hayvanlarının açlık ve susuzluktan
Bu kâinattaki her şey Allah’ın emrine öleceği bu zorlu şartlara günlerce
âmâdedir. Tıpkı bir cümlede kâtip, ka- dayanabilirler.
lem, kırtasiye ve mürekkep kelimesinin
bulunması gibi.
Devamı “İNSAN ve HAYAT” dergisinde
26.
27. Paylamanın Tadı:
Aure
Abdullah ÖZBEK
• Göklerin ve yerin yaratılması,
• Âdem aleyhisselâmın tevbesinin kabul edilmesi,
Bu yazımızda sizlere her zaman • Nûh aleyhisselâmın gemisinin karaya oturması,
duyduğunuz ve merak ettiğiniz aşureden
bahsedeceğim. Aşurenin ne anlama • Mûsâ aleyhisselâmın, Firavun’un kötülüğünden
geldiğini, nasıl ortaya çıktığını ve aşure kurtulması
gününde neler yapmamız gerektiğini • İbrâhim Aleyhisselâmın dünyâya gelmesi ve
anlatacağım. ateşten kurtulması,
Aşure, hicri yılın ilk ayı olan • Eyyûb aleyhisselâmın hastalıktan şifâ bulması,
Muharrem ayının onuncu günüdür. • Yûnus aleyhisselâmın balığın karnından
Aşure kelimesi Arapça on anlamındaki kurtulması,
“aşara” kelimesinden geliyor. Kelimenin • Süleyman aleyhisselâma saltanat verilmesi,
içinde “aş” olması aklımıza yemeği • Hazreti Hüseyin (r.a.)’in şehîd edilmesi.
getirebilir. Yani Aşure, sadece “karışık
• Hazreti Yakup’un, oğlu Hazret-i Yusuf’a
aş” demek olan buğday, nohut, fasulye
kavuşması,
gibi tanelerle kuru yemişlerin bir arada
şekerle kaynatılmasıyla yapılan bir tür • Hazreti Yusuf’un kuyudan çıkması,
yemeğe denilmiyor. Aşure gününde • Kıyâmetin kopması da Âşûrâ günü olacaktır.
birçok önemli hadiseler olmuş. Bu
olayların bazıları şunlardır:
28. Bir Masal
Yavru Aslan
M. Serdar ATEŞ
Bir varmış bir yokmuş, evvel zamanda bir Bir gün anne ve baba aslan arasında
ormanda aslanlar yaşarmış. Ormanlar kralı anlaşmazlık olmuş. Kral, erkek yavruyu
aslanın birbirinden güzel dört tane yavrusu yanına almış. Anne aslan ile diğer
olmuş. Yavrulardan üç tanesi dişi, bir tanesi yavrulardan ayrı bir yere götürmüş.
ise erkekmiş. Anne aslan yavrularının Kral aslan küçük yavruya, “Bundan
hepsine büyük bir şefkat gösteriyor, sonra sana ben bakacağım. Güçlü bir erkek
hiçbirini diğerinden ayırmıyormuş. aslan olacaksın ve ileride benim yerime bu
Ancak aslan kral bu şekilde ormanın kralı olacaksın.” demiş.
davranmıyor, erkek olan Yavru aslan bu durumdan hiç memnun
yavruya daha çok ilgi olmamış. Oysaki o anne ve babasının
gösteriyormuş. birlikte yaşamasını, kardeşleri ile birlikte
olmayı istiyormuş. Bu yüzden babasına belli
etmeden gizli gizli ağlıyormuş.
Kral aslan, anne aslan ve diğer
yavrularını uzaktan izliyor, durumlarına