Dokumen tersebut membahas cara men-takhrij hadis dalam penulisan skripsi, meliputi pengertian takhrij hadis, unsur-unsur takhrij hadis, contoh takhrij hadis, dan kiat praktis men-takhrij hadis.
2. PENGERTIAN TAKHRIJ HADIS 11
احلديث موضع ىلع ادلاللة
اليت األصلية مصادره يف
بيان ثم بسنده أخرجه
احلاجة عند مرتبته.
Menunjukkan tempat hadis itu
pada sumber aslinya yang
diriwayatkan dengan sanadnya
kemudian menjelaskan
kedudukan hadis itu ketika
diperlukan.
DERAJAT
HADIS
DERAJAT
HADIS
LOKASI
HADIS
LOKASI
HADIS
3. UNSUR-UNSUR TAKHRIJ HADIS 22
TAKHRIJ HADIS
DERAJATDERAJATLOKASILOKASI
TEMPAT HADIS
TERSEBUT
DERAJAT HADIS:
SAHIH, HASAN,
menurut ulama…
1. SAHIH BUKHARI
2. SAHIH MUSLIM
SELAIN BUKHARI MUSLIM
3. SUNAN ABU DAUD
4. SUNAN TIRMIDZI
5. SUNAN NASAI
6. SUNAN IBNU MAJAH
7. MUSNAD AHMAD
8. AL-MUWATHA
9. SUNAN DARIMI
10. MUSTADRAK AL-HAKIM
4. UNSUR-UNSUR LOKASI HADIS 33
TEMPAT
HADIS 1. Nama Lengkap Penulis
2. Judul Kitab Induk =
tertera di sampul kitab
3. Judul Kitab dalam kitab induk
4. Judul Bab dalam Kitab
5. No. Hadis
6. (Kota: Penerbit, Tahun)
7. Juz/Jilid
Muhammad Ibn Isma’îl
Abû ‘Abdullah al-Bukharî
al-Ja’fî, al-Jâmiʽu al-Sahih
al-Mukhtasar, Kitab al-
Atʽimah, Bab al-Haysi,
No. 5109 (Beirut: Dâr Ibn
Katsîr, 1987) Juz 5,
h. 2069.
1 2 3
4
5
6
7
8. Halaman 8
5. 44
Contoh:
Sahih
Hasan
Hasan Lighairihi
UNSUR TAMBAHAN UNTUK HR.
SELAIN BUKHARI & MUSLIM
9. Derajat/Kedudukan Hadis
10. Nama Ulama Penetap
Derajat/Kedudukan Hadis
1
2 3
4
5
6
7 8
Sulaimân Ibn al-Asyʽats Abû
Dâwud al-Sijistânî al-Azdî,
Sunan Abî Dâwud, Kitab
Malâhim, Bab Fî Tadâʽî al-
Umam ʽAlâ al-Islâm, No.
4297 (Beirut: Dâr al-Fikrî,
tt.), Juz 4, h. 111. Sahih
menurut al-Albânî.
10
9
6. CONTOH TAKHRIJ HADIS 55
Muhammad Ibn Isma’îl
Abû ‘Abdullah al-Bukharî
al-Ja’fî, al-Jâmiʽu al-Sahih
al-Mukhtasar, Kitab al-
Atʽimah, Bab al-Haysi,
No. 5109 (Beirut: Dâr Ibn
Katsîr, 1987) Juz 5, h.
2069.
Abû al-Husein Muslim Ibn
al-Hajjâj Ibn Muslim al-
Qusyairî al-Naisaburî, Sahih
Muslim, Kitab al-Tawbah
Bab Ghayrati Allâh Taʽâlâ
Wa Tahrîmi al-Fawâhisyi,
No. 7171 (Beirût: Dârul Jîl
dan Dâr al-Afâq al-Jadîd,
tt.), Juz 8, h. 101.
A. RIWAYAT BUKHARI & MUSLIM
1. SAHIH
BUKHARI
2. SAHIH
MUSLIM
7. 66
Sulaimân Ibn al-Asyʽats Abû
Dâwud al-Sijistânî al-Azdî,
Sunan Abî Dâwud, Kitab
Malâhim, Bab Fî Tadâʽî al-
Umam ʽAlâ al-Islâm, No.
4297 (Beirut: Dâr al-Fikrî,
tt.), Juz 4, h. 111. Sahih
menurut al-Albânî.
B. SELAIN BUKHARI & MUSLIM
3. HR. ABU DAWUD Muhammad Ibn ‘Îsâ Abû ‘Îsâ al-
Tirmidzî al-Salmâ, al-Jâmî’ al-Sahîh
Sunan al-Tirmidzî, Kitâb al-Radâʽu,
Bab Haqqu al-Jawji ʽAlâ al-Mar’ah,
No. 1159, Tahqîq: Ahmad
Muhammad Syâkir dkk., dan hadis-
hadisnya dikomentari al-Albânî.
(Beirut: Dâr Ihyâ’u al-Turâts al-
ʽArabî, t.t.), Juz 3, h. 465. Hasan
sahih menurut al-Albani
4. HR. TIRMIDZI
8. 77
Ahmad Ibn Syuʽaib Abû ʽAbdi al-
Rahmân Al-Nasâi, Sunan Nasâi, Kitab
al-Iftitâh, Bab Mas’alah al-Qâri’î Idzâ
Marra Bi Āyah Rahmah, No. 1009,
Tahqîq: ʽAbdul Fatâh Abû Ghadah,
hadis-hadisnya dikomentari al-Albânî
(Halb: Maktabah al-Mathbûʽah al-
Islâmiyyah: 1986), Jilid 2, h. 177.
Disahihkan al-Albânî.
5. HR. NASA’I
Muhammad Ibn Yazîd Abu
ʽAbdillah al-Qazwainî, Sunan Ibnu
Mâjah, Kitab al-Rahn¸Bab Ajru
al-Ajrâi, No. 2443, Ta’lîq: Fuad
Abdul Bâqî dan hadis-hadisnya
dikomentari al-Albânî (Beirut:
Dâr al- Fikrî, tt.), Jilid 2, h. 817.
Sahih menurut al-Albânî.
6. HR. IBNU MAJAH
B. SELAIN BUKHARI & MUSLIM
9. 88B. SELAIN BUKHARI & MUSLIM
Ahmad Ibn Hanbal Abû ʽAbdillâh al-
Syaibânî, Musnad al-Imâm Ahmad
bin Hanbal, Kitab Bâqî Musnad al-
Ansâri Bab Hadîts ʽUbâdah Ibn al-
Sâmit, No. 22807, Juz 5 h. 323.
Sahih menurut Syuʽaib al-Arnot
tanpa lafaz “َانِمِلاَعِل ْف ِرْعَي َ.”و
Ahmad Ibn Hanbal Abû ʽAbdillâh al-
Syaibânî, Musnad al-Imâm Ahmad
bin Hanbal, Kitab Bâqî Musnad al-
Ansâri Bab Hadîts ʽUbâdah Ibn al-
Sâmit, No. 22807, Juz 5 h. 323.
Sahih menurut Syuʽaib al-Arnot
tanpa lafaz “َانِمِلاَعِل ْف ِرْعَي َ.”و
7. HR. AHMAD 8. HR. AL-HAKIM
10. KIAT PRAKTIS MEN-TAKHRIJ HADIS 99
1. HADIS-HADIS DARI PERAWI YANG SAMA, DIKUMPULKAN JADI SATU
Misalnya: Hadis-Hadis Riwayat Bukhari, Hadis-Hadis Riwayat Muslim, dst.
2. KHUSUSKAN WAKTU UNTUK MEN-
TAKHRIJ KUMPULAN HADIS DARI
PERAWI YANG SAMA
sehingga bisa fokus mengenali urutan
nama kitab dan bab yang ada, dan
tidak repot ganti-ganti kitab hadis lain.
3. GUNAKAN SATU KITAB INDUK YANG
SAMA UNTUK PERAWI YANG SAMA
Sehingga, hanya perlu satu kali mencatat unsur:
No. 1. (Nama Lengkap Penulis)
No. 2. Judul Kitab Induk = tertera di sampul kitab
No. 6. (Kota: Penerbit, Tahun)
4. STANDARISASI BENTUK TAKHRIJ HADIS
PERAWI YANG SAMA
Sehingga, yang perlu dicatat hanya unsur nomor 3, 4, 5, 7, 8, 9, 10
(lihat slide keempat dan kelima)
11. KIAT PRAKTIS MEN-TAKHRIJ HADIS
5. CARA MENEMUKAN MATAN HADIS
Masukkan kata2 kunci bhs. Ind. sesuai dengan tema hadis di mesin pencari
internet, pilih artikel yang memuat lafaz ayat/hadis dalam bahasa Arab
6. CARA MENEMUKAN LOKASI HADIS DALAM KITAB/BAB
Gunakan Maktabah Syamilah (harus bisa mengetik arab, masukkan sebagian
matan/kata/lafaz hadis yang unik, setelah menemukan, klik bagian daftar isi kitab untuk
menampilkan daftar judul kitab dan bab) atau Ensiklopedia 9 Kitab Induk Hadis Pusaka
Lidwa, untuk hadis dg terjemahan bahasa Indonesia lihat, bagian daftar isi kitab
7. AGAR CEPAT MENEMUKAN DALAM KITAB VERSI CETAK YANG ASLI
Perhatikan judul-judul kitab yang tertera dalam daftar isi kitab dalam software yang
digunakan (Maktabah Syamilah, atau 9 Kitab Induk Hadis Pusaka Lidwa), khususnya
judul-judul kitab yang sebelumnya.
1010
12. AGAR SABAR DALAM MEN-TAKHRIJ 1111
Menyadari bahwa upaya men-takhrij hadis adalah salah satu
ibadah/jihad ilmiah
Mengingat-ingat kesabaran dan ketabahan para muhadditsiin
terdahulu dalam mencari, mengumpulkan, memeriksa, menghafal,
dan mengkodifikasikan hadis demi hadis
Mensyukuri segala kemudahan teknologi dalam proses takhrij.
Bisa men-takhrij = memiliki kemandirian dalam menjaga diri dari
terjebak dalam pemahaman keliru karena sumber pengambilan
dalil yang keliru.