1. GOOGLE, iceberg bat da.
Igor Calzada
Soziologo, Associate Researcher University of Nevada (USA) eta Proiektu Zuzendaria
MU/Eteo-Mik.
http://www.igorcalzada.com
Erreparatu al diozue zuen buruei inoiz, zer dagoen Google bilatzailearen laukizuzen horren
barruan? Konturatzen al zarete jadanik, Google leiho txiki hori, hamaika hizkuntzatan, miloika
pertsonen egunerokotasunaren galderen ezinbesteko erantzule bihurtu dugula guztion artean?
Zer dago beraz, izen arraro eta ahoskaezin horren barrunbeetan? Nola eraikitzen da hezurdura
guzti hori barrutik? Nola erlazionatzen da informazio guzti hori mundu mailako gizarte
egunerokotasunarekin? Zeinek kontrolatzen du? (Zeinek kontrolatzen gaitu, gu? …!...)
Duela egun batzuk, Silicon Valley-ko Palo Alto-n izan nintzen, lorratz hauen atzetik. Eta baita
ikusi ere barru barrutik, Google (http://www.igorcalzada.com/google). Tripak eta barrunbe
guztien zertzeladak banan bana. Zoritxarrez, honakoa esan beharra dut aurretiaz: Berauek ezin
ditudala argitara eman, konfidentzialtasun kontsigna medio. Beraz, Google-n egon naiz bai, eta
baita mutu egotearen promesa ere egin, bestalde.
Edozein modutan ere, argi dagoena zera da: Gure munduan bizi eta berau ulertzeko,
ezinbesteko erreferentzia bihurtu zaigula, dela eta izango dela, Google. Eta are gehiago, bizi izan
ditugun hauteskunde garrantzitsu hauen ostean (http://www.igorcalzada.com/mr-obama), web
2.0 aparataje guztiak hartu duen pisuak ere: Facebook, Twitter, Myspace, You Tube, …. Hauek
izango dira ezbairik gabe, gure etorkizuna eraikitzeko izango ditugun herramintak. Gure gizarte
honek, agian oso modu sutilean eta ia konturatu gabe, ziberespazio eta miloika gizarte sare
interkonektatuen sistema konplexu baten tankera jadanik hartu duenean:
Baliteke San Francisco-tik abiatzen ditudan hausnarketa hauek, gure Euskal Herrian kokatu eta
bere testuinguru jakinera egokitzea beharrezkoa izatea. Gizarte-sarearen eredu honen ondorio
aurreikusiezinek, gure bilakaeran, ez gaitzaten ur-korronte erradoi edota uholde baten moduan
herrestan eraman. Laburbilduz, errealitate berri honen aurrean, oraindik bi jarrera dira
identifikagarriak gure biztanleen artean, muturreko bi talde osatuz: a) Eszeptikoak “Hau ez dator
bat nerekin” eta b) Snob-ak (freaky, nerd, geek,…) “Guztiak balio du, teknologiaren izenean”.
Ez bata eta ez bestea. Tamalez, eszeptikoak ez dira ohartzen giza-garapen eta berrikuntzarako
karga bihurtzen direla jarrera horrekin. Pertsonak ez dute errurik, arazoa egituretan dago. Eta
hori gure herriaren benetako “gaitza” da, zinez. Berrikuntza edozeinek egin lezake egun. Baina
gure egiturak ez daude prest horretarako. Bada, onartzen al ditugu ideia eta pertsona
ezberdinak? Eta baloratzen al ditugu, beharko genituzkeen moduan? (!). Eta bigarrenak, snob-
ak, ez dira ohartzen, gizarte sare eredu honetan, oraindik gizarte kontraesan gainditugabeak
badirela; nahiz eta, sarean funtzionatu ahal izateko gizarte eskuduntzako teknologiak eduki jada
gure eskura. Sakonean esan nahi dudana zera da: Gizarte sarea (eta eratorriak diren web 2.0
“tresneria” guztiak), ukaezineko ebidentzia eta errealitatea da egun. Hartara, herri moduan
ahalik eta azkarren, olatu honetara igo behar dugunaren uste irmoa dut. Beste kontu bat da,
oraindik ere, giza-aurpegia jartzea falta zaiola gai askotan eredu honi. Teknologiak ez ditu
gizarte kontraesan eta tentsioak konponduko, baina lagun lezake eta asko gainera. Beti ere,
gizarte sare logika ezagutu eta erabiltzen hasten bagara jakina. Horregatik, nere ikuspuntutik bi
neurri sustatu beharko genituzkeela iruditzen zait: Bata, %100ean inplikatu gizarteko biztanleria
guztia, gizarte-sarearen logika honetan partehar dezan. Zatiketa digitala ahalik eta lasterren
ekidin ahal izateko, gizarte-kohesio eta aukera berdinen eredu batera lerratuz. Biga, begirada
kritikoarekin so egin egituraketa eta gizarte sare ekoizpen guzti honi. Ez baitakigu zer dagoen
gizarte-egituraketa honen atzean…Eta barka iezadazue, baina... zeinek kontrolatzen ditu
gizarte-sare hauek? Zertarako?
Wired aldizkarian, aipatzen zen moduan, web 2.0.ren errealitate berri hau iraultza bat izaten ari
da: Plataforma estatikoak ziren e-posta eta webguneen espazio digitalaren artean, pertsonen
arteko lotura eta erlazioak deskubritu ditugun arte. Orduantxe etorri da “gizarte-sare
aztoramendu digital” guztia. Laburbilduz, bi berri ditugu emateko. Bata, txarra: Denak ez du

2. balio. Bestea, ona: Guk eraiki ditzakegula espazio hauek. Gizarte-sare zabal eta handiekin
erkaturiko, gizarte-sare mikro (auto)kudeatuetan dago etorkizuna. Eta horretaz ez dut duda
izpirik.
Baina, berriro diot: Zer da beraz Google (!?)
Laburbilduz: Google, iceberg bat da, azken batean.
Eta zergatik diodan honako hau hainbeste ziurtasunarekin? Ba dakizuenez, iceberg-en %20a
bakarrik ikusten dugulako urgainean. Gainontzeko %80a, ezkutuan egoten da, urazpian. Baina
iceberg-a ez da egitura geldo edo pasiboa. Kanpo behatzaile soil baten begietarako,
begibistakoak ez diren etengabeko mugimendu dinamikoak gertatzen dira hor, iceberg-aren
azpian.
Ene iduriko, aurrerantzean oso kontziente izan behar dugu, Google egituratzen diharduela gure
egunerokotasuna. Adi beraz, iceberg-aren mugimendu hautemanezin baina baldintzagarriei. So
egin urazalean agertzen den orori. Gure mundu hau esplikatzeko, urazpian gauza anitz ari baitira
gertatzen, gure begietatik at, uneoro.
Iceberg-a milimetro bat mugitzen ari da, guk klik egiten dugun bakoitzean.
Itxi begiak eta... entzun...
Igor Calzada
Silicon Valley, Palo Alto, California (USA). 2008ko Azaroaren 27a.