1. 39
Chủ đề 13: Sống vị tha vì mọi người hay sống
ích kỷ vì bản thân mình
Người Trung Quốc có câu: “Nhân vô vị kỷ trời tru, đất diệt” ý nói là người sống
mà không vì mình thì đừng sống làm gì. Đạo lý của Phật giáo thì lại dạy điều
ngược lại hoàn toàn. Sống ở trên đời cần phải cố gắng giữ cho mình khiêm hạ,
tu tập làm sao để cái bản ngã của mình càng ngày càng xẹp xuống, sống vì mọi
người và hướng đến mục tiêu vô ngã. Một vị tu sĩ Phật giáo có dạy rằng: “Nếu
sống chỉ để hưởng thụ cho sướng cái đời mình thì nên tự tử chết đi cho rồi”.
Nghe câu này có vẻ hơi nghiệt ngã nhưng quả thật theo luật nhân quả công bằng
thì cuộc đời mà chỉ sống vì mình, làm điều mà mình thích, hưởng thụ cái mà
mình muốn thì thật lãng phí vô cùng. Bởi đó là cách sống không tạo phước, chỉ
tạo nghiệp, sống như vậy chỉ để chết đi rồi luân hồi vào một hoàn cảnh tệ hơn,
thậm chí là luân hồi vào ác đạo, càng ngày càng rời xa giác ngộ giải thoát, bởi
thế nên thật lãng phí một kiếp làm người.
Khu tập thể nơi gia đình bên vợ của người viết bài này đang cư trú, trước đây
vốn mọi người ai cũng lấn đất công cộng nên ngõ đi trở nên quá chật hẹp. Chính
quyền địa phương xin được dự án mở thông đường làng ngõ xóm kết hợp nhà
nước và nhân dân cùng làm. Cư dân trong mọi xóm ngõ đều đồng thuận mỗi nhà
lùi vào một chút để đường được rộng ra. Riêng ngõ nhà ông ngoại đám trẻ đồng
thuận mỗi bên lùi vào 50cm để có được lòng đường là rộng 3m. Khi tiến hành
làm thực tế, tất cả mọi nhà trong lô đều đồng loạt lùi vào 50cm bằng nhau chằn
chặn. Chỉ có một nhà ở đầu lô, mặt tiền quay ra đường lớn, đầu hồi bên trái là
ngõ chung của cả lô. Nhẽ ra gia đình đó cũng phải làm phía hồi đến giới hạn
ngoài cùng là bằng các nhà khác trong lô. Nhưng khi thi công công trình, gia
đình đó căn cứ vào yêu cầu lòng đường chỉ rộng 3m, rồi lấy từ tim đường vào
đến 1.5m. Do vậy, bức tường của nhà đó nhô ra so với tất cả các nhà khác là
5cm. Phải chăng thời nay tấc đất là tấc vàng nên không chỉ là 5cm mà thậm chí
là 1cm cũng vẫn cứ phải là nhô ra như vậy? Trong sách “Luận về nhân quả”,
thày Chân Quang có viết: “Tôi có nghe một người bị bại chân, sau khi bỏ tiền
đắp lại đoạn đường làng, đã đi đứng bình thường”. Những người có tấm lòng
quảng đại, ưa làm những việc lợi ích dân sinh, từ bỏ những cái “đúng ích kỷ”,
sẵn sàng phụng sự cộng đồng, vui vẻ hòa nhã... quả báo nhãn tiền sẽ được mọi
người yêu mến kính nể, phước đức dày kiếp sau sẽ có được cuộc sống an lạc đủ
đầy26
.
Có những thứ rõ ràng là đúng theo cách nghĩ thông thường, nhưng nếu cứ bo bo
ích kỷ giữ cái đúng tạm bợ ấy thì quả báo nhãn tiền là bị mọi người ác cảm xa
lánh. Lúc chết cũng chẳng mang đi theo được, mà lúc sống vì ích kỷ nên không
26
2014 sửa sai:
[26] Trong giáo lý của Đại Thừa thường sử dụng “kiếp sau” như một công cụ để hù dọa hoặc dụ dỗ chúng sanh.
2. 40
tạo phước, kiếp sau[26]
không chắc đầu thai nổi vì cả một đời trước chẳng được
ai yêu thương. Phước không có thì chỉ còn một đường đi vào ác đạo.
Bởi vậy giữa ích kỷ và vị tha, giữa bao dung và cố chấp, giữa hiền hòa và
hiếu thắng, giữa giận hờn oán thán và vui vẻ. Nên chọn cách ứng xử nào?
Người hành giả tu theo đạo Phật lâu năm, cố gắng tập tu thiền định, xả bỏ tham
sân si, nhất định cái bản ngã sẽ rất nhỏ. Người như vậy sống giữa cộng đồng sẽ
đem lại niềm vui lớn lao cho mọi người xung quanh. Và như thế phước đức
ngày càng tăng trưởng, các kiếp sau[26]
sẽ càng dễ dàng tu hành để rồi đến một
kiếp nào đó sẽ được đạt đạo giải thoát không luân hồi đau khổ nữa.