1. Afvalwaterzuivering
op landbouwbedrijven
Ing. Ilse Van De Populiere
Ing. Koen Fauconnier
Provincie Oost-Vlaanderen
Dienst Land- en Tuinbouw

2. Zuiveringszones
Zone A
Zone B
Zone C
Niet-gerioleerd gebied
Meer info bij uw gemeentebestuur

3. Belangrijkste chemische
parameters voor afvalwater
• pH • zuurtegraad (0-12)
• COD of CZV (mgO2/l) • tot. aanwezige organische
vervuiling
• BOD of BZV (mgO2/l) • biologisch afbreekbare
organische vervuiling
• Kjeldahl-N (mgN/l) • som org. gebonden N en
ammoniakale N
• totaal N • som Kj-N, nitraat en nitriet
• totaal P (mg P/l) • tot P
• Zwevende stoffen (mg/l) • hoeveelheid zwevende
stoffen

4. Opbouw afvalwaterzuivering
• Primaire zuivering:
- scheiden grove deeltjes (rooster, zeefbocht,…)
- bezinking en flotatie bezinkbare en drijvende
bestanddelen (bezinker, septische put, vetvang,
bezinkingsvijver,…)

5. Opbouw afvalwaterzuivering
• Secundaire zuivering:
- zuivering van opgeloste en zwevende organische
vervuiling dmv. actief-slib-systeem, bio-filter (lava of
biorol), (percolatie-)rietveld,…
( afvalwater (vervuiling) + lucht (O2) + micro-organismen)
= groei micro-organismen
= bezinkbaar en dus afscheidbaar bacterieel slib

6. Opbouw afvalwaterzuivering
• Tertiaire zuivering:
- verwijdering nutriënten, pathogenen,
metalen,…(denitrificatie, percolatierietveld, UV- filtratie,
langzame zandfiltratie, dosering chemicaliën,…)
(vaak grotendeels verwerkt in secundaire zuivering)

7. Vervuilingsgraad 1 persoon
(= 1 IE)
• COD: 135 g/d
• BOD: 60 g/d
• Zwevende stof: 90 g/d
• Stikstof: 10 gN/d
• Fosfor: 2 gP/d
Alle organisch belaste afvalwaterstromen worden op basis
van deze gemiddelde waarden omgerekend naar ie. om
ze te kunnen vergelijken

8. Gebruikte technieken voor IBA
- actief -slib-systemen
- biofilters :
* aërobe biofilters
° lava
° kunststof
* ondergedompelde beluchte biofilters met
kunststofdragers
- biorotoren (minder voor landbouw)
- rietvelden :
° percolatie(riet)velden
° vloei(riet)velden
° wortelzone(riet)velden
- combinaties vloeirietveld of wortelzone(riet)veld en
lavafilter

9. Aktief-slib-systeem
principe van de klassieke grootschalige systemen in het
klein
micro-organismen zitten op het rondwarrelende slib

10. Ondergedompelde biofilter
Micro-organismen zitten op drager, onder water en
worden kunstmatig belucht

11. Ondergedompelde
beluchte bio-filter

12. Biofilter
Micro-organismen zitten op een dragermateriaal en het
afvalwater wordt over drager gesproeid

13. Biofilter
• Drager in kunststof of lava
• Putten in beton of kunststof
• In 2 of 3 opeenvolgende putten (incl. septische
put)

14. Biofilter
• Lavafilter:
ca 3 m³ lava voor een gezin van 4 à 5 pers,
ca 10 m³ voor gezin + melkwinning en
ca 13 m³ als ook de kuilplaat er bij moet.
• Biorol:
1 rol voor een gezin van 4 à 5 pers,
4 rollen voor gezin + melkwinning en
5 rollen als ook de kuilplaat er bij moet.
• Steeds bovengronds in een PE-koker. Kan perfect
binnen geplaatst worden (geen stedenbouwkundige
vergunning nodig dan).
• Vergt weinig onderhoud. Regelmatige opvolging
controlelampjes en circulatie water.

15. Lava-filter

16. Lava-filter

17. Biorol

18. Biorol

19. Percolatierietveld
Micro-organismen zitten op zand en rietwortels en het
afvalwater sijpelt verticaal door het zandbed

20. Percolatierietveld
• Ca 12 m² voor een gezin van 4 à 5 pers,
ca 50 m² voor gezin + melkwinning en
ca 75 m² als ook kuilplaat er bij moet.
• Ligt meestal iets boven maaiveld, (tenzij er
voldoende helling is tov. oppervlaktewater of dat
het effluent weggepompt wordt).
• Effluent direct herbruikbaar voor tal van
toepassingen zoals WC spoelen, tuin besproeien,
aanlengen gewasbeschermingsmiddelen,
reinigingstoepassingen,…

21. Percolatierietveld

22. Percolatierietveld

23. Vijver na percolatierietveld als controle en siervijver

24. Vloeiveld
Micro-organismen zitter op rietstengels en adventiefwortels
en het afvalwater loopt horizontaal tussen het riet

25. Vloeiveld

26. Bijzondere aandachtspunten
• Bereikbaarheid
• Inplantingsplaats
• Hergebruik effluent
• Integratie in tuin of erfbeplanting

27. Subsidies
• Landbouwers:
- VLIF:
- 40% voor IBA en gesloten waterkringlopen
(tuinbouw)
- 20% voor hemelwateropslag en gebruik
!!! Alleen voor de boeren die voldoen aan de
voorwaarden van het vernieuwde VLIF:
- >= 0.5 VAK,
- >= 35 % inkomen uit bedrijf,
- levensvatbaar bedrijf,
- bedrijfseconomische boekhouding,
- nodige vergunningen verkregen,
-…

28. Subsidies
• Particulieren:
Afhankelijk van de gemeente
- gemeente: tussen 0 en 1 250 EUR/IBA
- Vlaams Gewest: legt evenveel bij als gemeente met
max van 1 000 EUR/IBA
voorwaarde: ondertekening optie 10 gemeentelijke
milieuconvenant

29. Belangrijkste relevante regels
• Stedenbouwkundige vergunningen:
* Ondergrondse voorzieningen bij woningen (min. 1 m
van de perceelsgrens) en vijvers < 30m²: niet nodig
tenzij er een “merkelijke reliëfwijziging” is
* Installaties die binnen staan: niet nodig
* Al de rest steeds stedenbouwkundige vergunning
nodig

30. Belangrijkste paragrafen uit
VLAREM mbt. afvalwater
• Deel I: art.1.1.2. definities (alg. en oppervlaktewater)
• Deel II: hfdst.2.3. milieukwaliteitsnormen voor
oppervlaktewaters
• Deel IV: alg. milieuvwn. ingedeelde inrichtingen
hfdstk.4.1. alg. voorschriften (BBT, …)
hfdstk.4.2. beheersing oppervlaktewater-
verontreiniging (oa. alg. lozingsnormen BAW)
• Deel V: sectorale vwn.
afd. 5.3.2. bedrijfsafvalwaters, met oa. sect. vwn.
voor aardappelverwerking, zuivel en stallen)
afd. 5.9. dieren, met oa. art. 5.9.8.5. afvalwaters
• Bijlage 5.3.2.: sectorale lozingsvwn. BAW

31. Milieuvergunning
• IBA’s bij particuliere woningen zijn meldingsplichtig
(klasse 3 bij de gemeente)
• IBA’s bij landbouwbedrijven:
– Bedrijfsafvalwater zonder gevaarlijke stoffen (oa. N
en P): meldingsplichtig; geen normen op N en P
– Bedrijfsafvalwater met gevaarlijke stoffen (oa. N en
P): klasse 2; lozingsnormen ook op N en P (oa. Voor
melkveebedrijven waar te veel N en P in het
afvalwater zit door melk en kuisproducten)

32. Meer weten of
advies op maat?
Provinciebestuur Oost-Vlaanderen
Kenniscentrum Water
Dienst Land- en Tuinbouw
Koen Fauconnier
Ilse Van De Populiere
09 267 86 76
Koen.fauconnier@oost-vlaanderen.be
ilse.van.de.populiere@oost-vlaanderen.be
www.kenniscentrumwater.be