4. Ονοματολογία οργανικών ενώσεων
2) Η θέση του πολλαπλού δεσμού καθορίζεται με αριθμό που
γράφεται στην αρχή του κύριου ονόματος.
• CH3-CH=CH-CH3 2- βουτένιο
• CH2=CH-CH2-CH3 1- βουτένιο
• CH3-CH2-CH2-C≡CH 1- πεντίνιο
2- πεντίνιο
• CH3-CH2-C ≡C-CH3
Παραδόσεις Οργανικής Χημείας 4
5. Ονοματολογία οργανικών ενώσεων
3) Η θέση της χαρακτηριστικής ομάδας καθορίζεται με αριθμό,
ο οποίος όταν:
Α) δεν υπάρχει πολλαπλός δεσμός, γράφεται στην αρχή του
κύριου ονόματος.
CH3-CH-CH2-CH3 2- βουτανόλη
OH
Β) υπάρχει πολλαπλός δεσμός, γράφεται μπροστά από το 3ο
συνθετικό του κύριου ονόματος.
CH ≡C-CH2-C-CH3 4- πεντιν-2-όνη
O
Δεν χρειάζεται να δηλωθεί με αριθμό η θέση των χαρακτηριστικών
ομάδων: -COOH, -CH=O, -CN.
Ο C είναι πάντα στη θέση 1.
Παραδόσεις Οργανικής Χημείας 5
6. Ονοματολογία οργανικών ενώσεων
4) Τα ονόματα των διακλαδώσεων μπαίνουν μπροστά από το
όνομα της κύριας ανθρακικής αλυσίδας και η θέση τους
δηλώνεται με αριθμούς, που προηγούνται των ονομάτων
τους.
• Οι διακλαδώσεις είναι συνήθως αλκύλια.
CH3- μεθύλιο
C2H5- ή CH3-CH2- αιθύλιο
C3H7- ή CH3-CH2-CH2- προπύλιο
ή CH3-CH- ισοπροπύλιο
CH3
• Αν υπάρχουν ίδιες διακλαδώσεις, μπροστά από το όνομα τους μπαίνει
αριθμητικό πρόθεμα (δι-, τρι-, τετρα-,…), που δηλώνει το πλήθος τους.
Παραδόσεις Οργανικής Χημείας 6
8. Ονοματολογία οργανικών ενώσεων
1) Κατά την αρίθμηση μιας ανθρακικής αλυσίδας, η σειρά
προτεραιότητας είναι:
Χαρακτηριστική ομάδα > πολλαπλός δεσμός > αλογόνο > διακλάδωση
Παραδόσεις Οργανικής Χημείας 8
9. Ονοματολογία οργανικών ενώσεων
2) Κύρια ανθρακική αλυσίδα θεωρείται η αλυσίδα με τα
περισσότερα άτομα C και τις περισσότερες χαρακτηριστικές
ομάδες και πολλαπλούς δεσμούς.
Παραδόσεις Οργανικής Χημείας 9
10. Ονοματολογία οργανικών ενώσεων
3) Όταν υπάρχουν δύο ή περισσότερες χαρακτηριστικές
ομάδες:
Α) αν είναι ίδιες, μπροστά από το όνομα μπαίνει αριθμητικό πρόθεμα
CH2=CH-CH-CH-CH3 4- πεντεν- 2,3- διόλη
OH OH
Β) αν είναι διαφορετικές, η επικρατέστερη δίνει την κατάληξη και η άλλη
δηλώνεται με πρόθεμα.
Χαρακτηριστική Πρόθεμα Κατάληξη
ομάδα
-COOH - -ικό οξύ
-CN Κυανο- -νιτρίλιο
-CH=O Αλδεϋδο- -άλη
-CO- Κετο- -όνη
-OH Υδροξυ- -όλη
-NH2 Αμινο-
Παραδόσεις Οργανικής Χημείας -ιο 10