2. Mr.Thao-CTU
thách, đ v t lên chính mình và h ng đ n nh ể ượ ướ ế ững điều tốt đẹp, thành công. Trong
cuốn sách này chúng tôi sẽ kể cho các bạn nghe những câu chuyện thú vị và xúc động
về những con người rất đặc biệt, đây là những câu chuyện có thật nhưng có những
tình tiết giống như trong chuyện cổ tích. Đó là những con người như sinh là để gặp
khó khăn, nghịch cảnh, sai lầm. Nhưng bằng tất cả sức mạnh, nghị lực và niềm tin
của mình, họ đã dũng cảm vượt lên tất cả để làm được những điều mà trước đó
không ai tin là họ có thể làm được.
Những khuyết tật bẩm sinh có thể sẽ là nỗi bất hạnh, mặc cảm theo ai đó suốt đời -
nhưng sẽ khác đi rất nhiều đối với những người biết biến những điều không may đó
thành một động lực mạnh mẽ, một ý chí cao độ để thực hiện những gì mình thích,
hoàn thành ước mơ của mình. Có những sai lầm tưởng chừng sẽ nhấn chìm cả cuộc
đời một người xuống vực thẳm tăm tối bỗng chốc biến thành một cơ hội mới mẻ, với
những bài học, những kinh nghiệm vô giá khơi dậy sức mạnh tiềm ẩn cho họ. Không
hề nản lòng - sau những thất bại và mỗi lần vấp ngã - họ lại đứng lên vững vàng hơn,
mạnh mẽ hơn, tự tin hơn để cảm nhận và khám phá cuộc sống, tiếp tục thực hiện
ước mơ và sẵn sàng đương đầu với những thử thách mới.
Có thể bạn sẽ bắt gặp tâm trạng hay hoàn cảnh của chính mình qua một tình huống
nào đó trong các câu chuyện, để rồi từ đó rút ra những kinh nghiệm và bài học quý giá.
Bạn cũng sẽ tìm thấy những điều khích lệ, động viên tinh thần qua từng trang sách,
giúp bạn thêm sức mạnh vượt mọi khó khăn. Chúng ta không thể biết trước được điều
gì sẽ xảy đến với mình vào ngày mai, trong tương lai, do vậy, hãy chuẩn bị bản lĩnh
ngay từ hôm nay.
Hai tập sách Vượt lên chính mình của Steve Young sẽ không chỉ ra cho bạn con đường
nào là ngắn nhất để đi đến thành công, mà giúp chúng ta hiểu thất bại không phải là
dấu chấm hết cho tất cả. Mỗi thất bại xảy ra chính là một lần cuộc sống muốn thử
thách nghị lực và ý chí con người. Trong những lúc khó khăn nhất, bạn hãy tin rằng
mọi việc dù tốt hay xấu thì tất cả đều ẩn chứa trong đó một điều may mắn. Niềm tin
và cách nhìn đó sẽ cho bạn một thái độ sống tích cực trong bất kỳ hoàn cảnh nào
Gabriel Ruelas
“Được sống đã là một điều hạnh phúc.”
TTO - Gabriel Ruelas thừa nhận mình đã đạt được mọi mục tiêu. Anh đã đánh
bại Jesse James Leija - đương kim vô địch quyền Anh hạng lông (hạng cân 53,5 -
57kg), và đoạt đai vô địch Hội đồng Quyền Anh Thế giới.
Hiện anh đã lập gia đình, có cuộc sống tương đối thoải mái, và có nhiều fan hâm mộ.
Thế nhưng, mấy ai biết Gabriel xuất thân từ một gia đình nghèo khổ ở Mexico, nơi mà
trẻ em phải bắt đầu làm quen với công việc ngay khi mới chập chững biết đi. Những
phương tiện vật chất như điện, điện thoại, tivi, giày dép... trở nên xa xỉ đối với cư dân
ở đây, và những thứ đó chỉ tồn tại trong giấc mơ của họ. Ngay cả sau khi Gabriel và
em trai Rafael vượt biên trái phép sang Mỹ, cuộc sống của họ vẫn chẳng khá hơn là
2
3. Mr.Thao-CTU
m y. Cho đ n khi m t tai n n gãy x ng khu u tay ấ ế ộ ạ ươ ỷ - một bước ngoặt tưởng chừng
chấm dứt sự nghiệp quyền Anh của Gabriel - đã trở thành động lực mạnh mẽ góp
phần giúp anh trở thành nhà vô địch thế giới.
Đời sống ở Mỹ tuy khá chật vật, nhưng vẫn khác xa so với Mexico. Ở Yerba Buena,
tôi không có giày cũng chẳng có vớ để mang và những đứa trẻ khoảng 5 - 6 tuổi đã
phải làm việc. Mỗi ngày tôi phải dậy từ lúc 4 hoặc 5 giờ sáng để đưa đàn gia súc của
gia đình, gồm lừa và ngựa đi uống nước trước khi đến trường. Nơi chúng tôi ở cao
hơn mực nước biển 3.048 mét, thế nên vào mùa đông, buổi sáng thường rất lạnh.
Những ngón chân của tôi luôn tê cóng và tưởng chừng muốn gãy lìa khi đang ở ngoài
đồng, vì vậy ước ao lớn nhất của tôi lúc bấy giờ là có được đôi giày để mang.
Hầu hết cuộc sống của người dân Mỹ La-tinh đều rất khó khăn, nhưng có lẽ tồi tệ
hơn cả là ở Yerba Buena. Người dân nơi đây luôn sống trong cảnh mù tịt thông tin bởi
họ không có tivi, radio hay thậm chí là sách báo. Vì vậy, những đứa trẻ chừng 14 - 15
tuổi đã sớm lập gia đình. Mọi người ở Yerba Buena hầu như chỉ có một mơ ước duy
nhất là tìm được một công việc. Đơn giản chỉ vậy thôi mà cũng vô cùng khó khăn.
Năm lên bảy tuổi, tôi cùng em trai là Rafael tìm đường sang Mỹ, còn cha mẹ vẫn ở lại
Mexico. Trong suốt 8 năm sau đó tôi chưa một lần gặp lại cha mẹ. Ngay cả một tấm
hình của họ tôi cũng không có. Vì vậy chẳng bao lâu sau tôi gần như quên luôn gương
mặt của cha mẹ. Vào ban đêm, trước khi đi ngủ tôi thường cầu nguyện sao cho tôi
không quên khuôn mặt của họ. Anh em tôi dành dụm được ít tiền, rồi mua một cái
máy chụp ảnh và gởi về cho cha mẹ, để họ có thể chụp hình gởi sang đây cho chúng
tôi. Có thế chúng tôi mới nhớ.
Lần đầu tiên đặt chân lên đất Mỹ, mọi thứ đều lạ lẫm. Đặc biệt là khi thấy trẻ con ở
đây sau giờ học được chơi đùa thỏa thích chứ không phải làm lụng vất vả như chúng
tôi. Tôi đã gặp rất nhiều khó khăn khi hòa nhập với họ. Bởi ở Mexico, công việc luôn
được ưu tiên hàng đầu, việc học tập bị đẩy xuống hàng thứ yếu. Sau giờ học chúng
tôi thậm chí còn nhiều việc để làm hơn. Chắc chắn tôi sẽ không quay lại với lối sống
trước đây, thế nhưng nó đã hình thành trong tôi tính kỷ luật, giữ cho tôi khỏi làm
những điều xằng bậy. Và nếp sống đó đã tạo ra tôi ngày hôm nay. Chắc chắn nó cũng
giúp tôi tránh xa rượu và ma túy.
Sau cùng thì chúng tôi đến ở chung với chị ruột. Chúng tôi chưa gặp lại các anh chị em
khác trong gia đình, những người đã sang đây trước chúng tôi. Tôi hơi lo lắng khi ở
gần họ. Tôi sợ mình sẽ làm điều gì đó không đúng rồi họ sẽ gởi trả tôi về Mexico.
Chị tôi chật vật với tiền nhà hàng tháng. Vì vậy tôi cùng đứa em trai tự kiếm tiền để
mua quần áo mặc. Hàng ngày chúng tôi đến gõ cửa từng nhà để bán kẹo nên mới có
biệt danh “mấy thằng nhóc bán kẹo”. Tôi không có khiếu bán hàng nhưng Rafael lại là
người bán hàng rất tuyệt nên chúng tôi vẫn có thể kiếm được một ít tiền để tiêu xài.
Thật may mắn khi có một đứa em trai giỏi giang trong mọi lĩnh vực như vậy. Ở
trường, nó là một học sinh xuất sắc. Nó chọn lớp khó để được tốt nghiệp sớm, còn tôi
chọn lớp dễ hơn nên tốt nghiệp cũng muộn hơn. Tôi rất yêu em trai của mình. Trong
3
4. Mr.Thao-CTU
hoàn c nh vô vàn khó khăn đó, tu i 12 c u em trai tôi ả ở ổ ậ có thể xoay xở đủ tiền nuôi
sống bản thân, chị tôi, và cả tôi nữa. Nó làm ra tiền bằng mười đứa trẻ khác cộng lại,
cho cùng một công việc.
Trước khi gặp huấn luyện viên Joe và Dan Goosen, tôi hầu như là một kẻ thất bại từ
chuyện học hành cho đến chuyện tìm việc làm, thậm chí trong cả cách sử dụng tiếng
Anh để giao tiếp. Tôi trải qua những kỳ nghỉ hè không có việc làm. Các cửa hàng
McDonald’s chẳng ai chịu thuê tôi. Một thầy giáo đã nói với tôi rằng, tôi chỉ có thể tìm
được công việc trong tiệm rửa xe mà thôi. Nhưng tiệm rửa xe cũng chẳng thèm nhận
tôi. Tôi đã gửi đi rất nhiều hồ sơ xin việc, nhưng cũng chẳng có kết quả gì. Vì vậy
mọi người gọi tôi là thằng vô tích sự. Họ hay lặp đi lặp lại câu nói: “Mày chẳng thể
làm được...” rất nhiều lần. Nghe mãi, tôi bắt đầu tin đó là sự thật. Và tôi cảm thấy
giận bản thân mình, thậm chí đã nghĩ đến việc tự sát một đôi lần. Tôi tự hỏi mình có
nên tiếp tục sống trên đời này nữa không?
Vào ngày lễ tốt nghiệp cấp II, tôi không có lấy một đồng xu để mua một bộ quần áo
cho tươm tất. Vì thế tôi nói dối là mình bị nhức đầu nên không thể tham dự buổi lễ,
đồng thời cũng dặn chị gái đừng mua quà cho mình vì tôi biết chị không có tiền. Tôi
thấy mình thật giống kẻ ăn mày và ao ước một thầy cô nào đó nhận ra sự thể và tặng
cho tôi một bộ quần áo. Cuộc sống của tôi về sau đã bị ảnh hưởng rất lớn bởi sự kiện
này. Mãi cho đến giờ, tôi vẫn không biết cái bằng tốt nghiệp của tôi hình dạng ra sao
nữa.
Sau đó, tôi chuyển sang học bốn năm bổ túc vào ban đêm nhưng vẫn không tốt nghiệp
nổi trung học. Tôi có ý định bỏ học để khỏi phải tốn tiền và làm phiền đến gia đình.
Tôi bắt đầu lân la đến các phòng tập thể dục thể hình, làm quen với môn quyền Anh.
Để có tiền đi xe buýt tới phòng tập, tôi phải bán vé ăn trưa ở trường. Một lần nữa,
mọi người lại kháo nhau rằng tôi sẽ chẳng bao giờ thành công. Nhưng lần này tôi
không nghĩ vậy.
Môn quyền Anh đã chiếm hết sự quan tâm của tôi, tôi thực sự bị nó cuốn hút và lao
vào luyện tập. Tôi đăng ký tham dự nhiều trận đấu của dân nghiệp dư và giành hầu
hết mọi chiến thắng. Không còn ai chỉ trích tôi nữa, mọi người bắt đầu quay sang ủng
hộ tôi, điều này giúp tôi củng cố niềm tin vào bản thân mình. Rõ ràng, quyền Anh
không chỉ đem đến cho tôi sự tự tin, mà còn làm cho người khác tin vào tôi nữa. Khi
thượng đài, tôi nhận được sự cổ vũ nhiệt tình của mọi người. Càng ngày quyền Anh
càng giúp tôi lấy lại niềm tin trong cuộc sống.
Một số người bà con bắt đầu đến võ đài xem tôi thi đấu. Tuy vậy, tôi vẫn không dám
mơ đến sự nổi tiếng hoặc được lọt vào danh sách 10 võ sĩ hàng đầu. Nhưng huấn
luyện viên của tôi rất tự tin khi nói rằng một ngày nào đó, tôi sẽ đến thi đấu tại võ đài
Reseda Country Club. Tôi không dám tin là sự thật trước một vinh dự quá lớn như thế.
Nhưng thật không ngờ, trong sự nghiệp thi đấu chuyên nghiệp của mình, tôi đã thi đấu
tại đây trên 20 trận.
4
5. Mr.Thao-CTU
Tr n thua đ u tiên trong gi i thi đ u nhà ậ ầ ả ấ nghề quả là một cú sốc đối với tôi. Khi đó tôi
mới 19 tuổi và mọi người đang rất kỳ vọng vào tôi. Đối thủ hôm đó là một đương kim
vô địch. Chúng tôi ghì sát nhau, lúc tưởng chừng mình sắp thắng cuộc bỗng hắn kẹp
tay tôi và xoắn mạnh. Khuỷu tay tôi tưởng chừng bị gãy rời ra, tôi gần như ngất đi vì
đau. Nhận thấy tôi không thể tiếp tục cuộc thi nên trọng tài cho trận đấu kết thúc. Tôi
được đưa đến bệnh viện, bác sĩ khoan vào chỗ xương gãy của tôi và vặn vào đó ba cây
đinh vít. Và ông bảo tôi phải nghỉ ngơi ít nhất trong sáu tháng. Sau một thời gian, hai
trong ba con vít bị gãy, vì vậy tôi phải mổ lại và thay vào đó ba con vít mới. Bác sĩ còn
lấy đi một mảnh xương hông để ghép vào chỗ bị gãy đó. Cánh tay của tôi bị thu ngắn
lại khoảng 7,5 cm so với trước đây. Các bác sĩ bảo tôi không thể tiếp tục thi đấu được
nữa, và nếu may mắn thì tôi chỉ có thể cử động tay trong những sinh hoạt bình thường.
Cũng trong khoảng thời gian này, tôi đã được gặp cô ấy, người sau này trở thành vợ
tôi. Mặc dù không yêu thích quyền Anh, nhưng nàng vẫn khuyến khích tôi không nên
đầu hàng, bởi sau chuyện đó trong đầu tôi bắt đầu nhem nhóm ý nghĩ sẽ quay về
Mexico giúp đỡ cha mẹ việc đồng áng. Nhưng đâu đó trong tôi, một tiếng vọng thiêng
liêng khuyên tôi không nên bỏ cuộc và hãy kiên nhẫn. Khi bác sĩ tháo bột, tuy cánh tay
tôi không thể duỗi thẳng ra, nhưng tôi vẫn có thể đấm được. Họ bảo rằng tôi không
thể lấy lại phong độ như trước nữa, và cơ hội giành đai vô địch là vô cùng khó.
Tôi bắt đầu tập luyện lại và sắp sửa học được một điều kỳ diệu khó tin. Cú gãy tay
đó lại làm cho tôi trở thành một tay đấm giỏi hơn. Tôi trở thành một đối thủ thông
minh hơn, và biết kiên nhẫn hơn. Tôi không thể chỉ biết càu nhàu và sống cho qua
ngày được. Tôi phải học cách đấm. Tôi đã lấy lại sự tự tin như trước đây. Một số
người có tính tự tin bẩm sinh. Một số khác chỉ cần chứng tỏ một lần. Còn tôi buộc
phải học đi học lại để có sự tự tin.
Lần đầu tiên thi đấu trở lại sau tai nạn, tôi thực sự cảm thấy lo lắng. Nhưng khi trọng
tài thổi còi bắt đầu trận đấu, tôi dường như quên hẳn cánh tay bị gãy. Trận đấu khá
khốc liệt này được phát trên truyền hình khắp cả nước. Tôi đã chứng tỏ cho mọi
người, và quan trọng hơn là chứng tỏ cho bản thân mình thấy rằng: tôi không những
có thể tiếp tục thi đấu, mà còn có thể chiến thắng. Giờ đây nếu có thua thêm một trận
nữa, tôi cũng sẽ chẳng bận tâm vì điều đó bởi nó chỉ làm cho tôi mạnh mẽ hơn thôi.
Và cho dù có xảy ra điều tồi tệ gì đi chăng nữa, tôi vẫn sẽ gượng dậy và tiếp tục.
Thậm chí nếu có thua cả trận tranh đai vô địch thế giới lần đầu tiên, tôi cũng không bỏ
cuộc mà qua đó tôi sẽ rút thêm kinh nghiệm cho mình đồng thời tìm ra những điều
kiện cần thiết để trở thành nhà vô địch thế giới.
Tất cả những chuyện đã xảy như một phép lạ đối với tôi. Trước đây, tôi chưa bao giờ
dám mơ đến một bộ quần áo tươm tất để mặc và có đủ cơm ăn để ăn mỗi ngày.
Nhưng khi đến với quyền Anh, tôi như được lột xác và bộc lộ hết khả năng của mình.
Cuối cùng, tôi đã giành được đai vô địch thế giới và có một cuộc sống ổn định, đàng
hoàng. Và quan trọng hơn hết, sau tất cả những thử thách, tôi đã được nhận món quà ý
nghĩa nhất mà cuộc sống trao tặng, đó là sự tự tin.
Trong mỗi khó khăn đều ẩn chứa một cơ hội.
5
6. Mr.Thao-CTU
Albert Einstein
Nên coi nh ng th t b i trong quá kh là đ ng c ữ ấ ạ ứ ộ ơ để hành động, chứ không phải lấy
đó làm lý do để bỏ cuộc.
Charles J. Given
Điều tôi quan tâm không phải là bạn đã thắng hay thua, mà là bạn có sẵn sàng đón
nhận thất bại hay không.
Abraham Lincohn
Tony Curtis
“Những nỗ lực hết mình của bạn là ánh hào quang đẹp nhất.”
Audrey Manley
TTO - Tony Curtis là một trong những diễn viên điện ảnh huyền thoại đã làm cả
thế giới mê hoặc qua nhiều vai diễn: phù thủy trong Houdini, Albert DeSalvo
trong Boston Strangler, ngôi sao của gánh xiếc trong Trapeze, kẻ nịnh hót ở tòa
soạn trong Sweet Smell of Success, và một vai diễn được đề cử giải Oscar trong
phim The Defiant Ones...
Ông vươn lên hàng ngôi sao khi đóng chung với Jack Lemmon và Marilyn Monroe trong
bộ phim hài Some Like It Hot của đạo diễn Billy Wilder. Sự xuất hiện của Tony Curtis
trong các bộ phim Operation Petticoat, Spartacus, The Great Impostor và The Outsider
đã tạo cho ông một vị trí vững chắc trong làng điện ảnh mọi thời đại. Trong cuộc đời
mình, Tony Curtis không ít lần rơi vào những hoàn cảnh oái oăm nhưng với thái độ
sống tích cực, ông đã là người chiến thắng.
Tôi không thể xác định được nguyên nhân cụ thể nào làm thay đổi cuộc đời mình. Đơn
giản vì cuộc sống của tôi có quá nhiều biến cố.
Thuở bé, bất kỳ đứa trẻ nào cũng phải tuân theo sự chỉ dạy của người lớn. Trẻ con
không được tự do đi chơi và làm những gì chúng thích. Bạn cũng có thể bị phân biệt
đối xử hoặc trở thành đối tượng để người lớn trút giận hoặc bị la mắng bởi bạn
không bằng những đứa trẻ khác. Nhưng tôi không để tâm đến điều đó, tôi chỉ quan tâm
đến những gì thật sự cần cho cuộc sống của mình và ra sức thực hiện nó. Vì vậy mà
lúc nhỏ người ta hay cho tôi là đứa trẻ vô tích sự - bởi họ không sai khiến gì được tôi.
Tôi là một đứa trẻ Do Thái lớn lên tại thành phố New York, nơi có xu hướng “bài Do
Thái” khá gay gắt. Ở đây người Do Thái bị đối xử như nô lệ, họ chẳng có giá trị gì, cứ
như cộng đồng và tôn giáo của họ không xứng đáng có mặt trên hành tinh xinh đẹp
này. Nếu tôi tỏ thái độ tức giận với những người đã đối xử tệ với mình, có lẽ cuộc
6
7. Mr.Thao-CTU
đ i tôi s mãi đ m chìm trong s thù h n. May m ờ ẽ ắ ự ậ ắn là tôi nhìn sự việc khá thoáng. Tôi
cho rằng được sống đã là một niềm hạnh phúc, và tôi luôn mang theo trong suốt cuộc
đời mình quan điểm tích cực này.
Tôi không được học hành một cách bài bản. Tôi gia nhập Hải quân khi mới học xong
năm đầu tiên của bậc trung học. Vào quân đội, tôi tiếp tục học và đến khi giải ngũ, tôi
đã được cấp bằng chứng nhận học xong trung học. Điều đó có nghĩa là tôi có quyền
nộp đơn vào một trường đào tạo diễn viên. Nhưng tôi quyết định tự học ở nhà. Tôi đã
thành thạo sáu thứ tiếng, làm họa sĩ, nhà văn, diễn viên, nhà thơ. Tôi đi sâu nghiên cứu
vào những lĩnh vực này và đạt tới chuẩn mực mà giới chuyên môn yêu cầu. Nếu không
làm được như vậy, tôi sẽ thất vọng với chính mình.
Khi làm việc tôi luôn hướng suy nghĩ và hành động theo chiều hướng tích cực nhất.
Mỗi khi ý nghĩ tiêu cực xuất hiện trong đầu, tôi sẽ ngưng làm việc cho đến khi nào
tìm ra được nguyên nhân và cách thức thay đổi chúng.
Tôi không còn nhớ đến những vai diễn tôi không được giao bởi một lý do nào đó,
chẳng hạn như lúc đó tôi đang bận làm một việc khác, bản thân tôi không phù hợp với
vai diễn ấy, thù lao không hợp lý hoặc tôi đã không ở đúng nơi vào đúng lúc cần thiết.
Tôi không để mình phải khó chịu khi mất một vai diễn ưng ý bởi tôi hiểu rằng tôi đã
từng được đảm trách những vai mà rất nhiều diễn viên khác mơ ước nhưng không có
được.
Tôi thấy mình dường như chưa từng mắc sai lầm bao giờ bởi mọi việc tôi làm đều
diễn ra như ý muốn. Nếu chưa chuẩn bị tốt, tôi sẽ không làm. Điều này có nghĩa là tôi
chỉ nhận thực hiện những gì tôi chắc chắn nằm trong khả năng của mình.
Chúng ta không thể cứ mãi sống trong khổ đau và sự oán hận. Như thế chẳng khác nào
sống dưới ách thống trị hà khắc của Hitler hay trong một xã hội mà bạn không có
quyền bày tỏ suy nghĩ của mình. Sống trong một xã hội tự do, bạn sẽ không phải chịu
sự ức hiếp của người khác, ngay cả khi đó là những người thân trong gia đình. Ngày
nay, cuộc sống thường ngày của trẻ con được tự do hơn bởi người ta có xu hướng
không can thiệp những chuyện riêng tư của chúng nữa. Hãy giúp con trẻ nhận ra vấn
đề khi chúng mắc sai lầm, tránh gây áp lực, nên khuyến khích và tạo cơ hội cho chúng
bày tỏ suy nghĩ một cách chân thành. Qua cách cư xử của chúng ta, trẻ con sẽ hiểu
được cuộc sống này tốt đẹp biết dường nào.
Tôi chỉ gắn bó với những gì mà mình thích. Cảm giác thoải mái giúp tôi dễ dàng nhận
ra những điều đúng, sai và tránh được tâm trạng do dự, tự dối gạt chính mình hay sự
bất mãn, nản lòng... Không có bất kỳ khoảnh khắc nào trong cuộc sống hay trong sự
thành công của tôi mà không có bóng dáng của gian nan. Bởi vì dù bạn có muốn hay
không thì những khía cạnh tiêu cực vẫn luôn tồn tại trong cuộc sống. Chúng sẽ cản trở
bạn, không để bạn dễ dàng đạt được những gì mình mong muốn. Vì vậy chính bạn
phải tự giải thoát cho mình khỏi những trở ngại đó để có thể chinh phục tất cả những
mục tiêu mà bạn đang hướng đến.
7
8. Mr.Thao-CTU
N u b n th c s làm h t kh năng c ế ạ ự ự ế ả ủa mình trong mỗi công việc, sống trọn vẹn với
từng ngày, thì kế hoạch lâu dài của bạn tự nó sẽ hoàn tất từng bước một, giúp bạn
đạt được mục tiêu sau cùng.
Chris Crutcher
“Thành công vĩ đại nhất chính là những trải nghiệm giúp tôi khám phá thế giới.”
Bác sĩ
TTO - Chris Crutcher không chỉ là nhà viết kịch bản phim, mà ông còn là một
tiểu thuyết gia hiện thực với những tiểu thuyết nổi tiếng như Running Loose,
The Crazy Horse Electric Game và Stotan!...
Cuốn Staying Fat for Sarah Byrnes đã được tờ School Library Journal đánh giá là
“Tuyệt tác của một tiểu thuyết gia có tác phẩm đoạt giải”.
Thất bại của Chris Crutcher trong công việc giảng dạy đã mở ra con đường để ông trở
thành tác giả sáu lần đoạt giải thưởng của Hiệp hội Thư viện Hoa Kỳ (American
Library Award - ALA).
Thời đi học, tôi là một học sinh kém. Vì vậy tôi rất “chịu khó” lục tìm lại sách giáo
khoa của anh trai tôi, bởi hầu hết chúng đều có những bản viết tay tóm tắt nội dung
sách của anh ấy. Tôi thường sao chép lại, và đôi khi còn chép sai chính tả một vài chỗ.
Tôi không thể ngồi học bài một cách tập trung được lâu. Khi cần, tôi cũng có thể cố
gắng thêm chút ít, nhưng cũng chỉ đạt đến điểm C là hết mức. Hồi còn học trung học,
có lần tôi được phân công đọc cuốn To Kill A Mockingbird. Tuy là sách mới được phát
hành nhưng anh trai tôi đã đọc nó và viết ghi chú vào trang cuối. Tôi copy lại. Cuốn
sách kế tiếp tôi được giao đọc là The Scarlet Letter. Và bài kiểm tra lần này thật tồi tệ.
Dù không thường đọc sách và cũng không chăm chỉ học tập, nhưng tôi vẫn có ý nghĩ
một ngày nào đó mình sẽ trở thành nhà văn. Mỗi lần tôi vi phạm nội quy học tập, thầy
cô phạt tôi phải viết bài văn khoảng 500 từ. Không ai không thể buộc tôi bỏ ra hơn 15
phút để làm một bài tập, nhưng tôi có thể thức trắng đêm để viết một cái gì đó làm
cho thầy cô và các bạn trong lớp cười đến vỡ bụng.
Điểm A duy nhất tôi đạt được là ở môn tâm lý trẻ em và trẻ vị thành niên. Mặc dù sức
học của tôi không khá, nhưng bù lại tôi có trí tưởng tượng phong phú. Tôi không cần
đọc hết cuốn sách mà chỉ cần đọc qua những tiêu đề trong sách là có thể tưởng tượng
ra phần nội dung chi tiết, sau đó điền vào phần trả lời trong các bài kiểm tra, đủ để
kiếm điểm C. Rồi tôi cũng tốt nghiệp được đại học, với tấm bằng cử nhân tâm lý và
xã hội học. Thời đó bằng cấp này ít được coi trọng, nó chỉ đủ để tôi được nhận vào
làm công nhân đổ bê tông cầu đường ở Dallas, bang Texas với mức lương 2,13 đô la
một giờ. Sau đó tôi quay lại học tiếp để lấy chứng chỉ sư phạm, trở thành giáo viên
dạy các môn nghiên cứu xã hội. Thời gian đầu đi dạy, tôi luôn có cảm giác lo sợ một
8
9. Mr.Thao-CTU
ngày nào đó m i ng i s phát hi n ra s kém c i c ọ ườ ẽ ệ ự ỏ ủa mình. Bởi tôi không truyền đạt
cho học sinh được gì ngoài việc đọc sách cho chúng nghe. Tôi nợ tất cả những ai đã
từng nghe tôi giảng về môn nghiên cứu xã hội một lời xin lỗi.
Thật tình tôi không thích đề tài mình đang dạy chút nào, nhưng tôi thực sự thích bọn
trẻ. Đối với chúng, tôi là thỏi nam châm đầy sức hút, đặc biệt là với những đứa không
muốn đến lớp. Giữa chúng tôi có sự gắn bó thân thiện. Sau một năm rưỡi dạy học ở
trường công, tôi nhận thấy nếu cứ phải tiếp tục làm công việc này có lẽ tôi sẽ phát
điên mất. Tôi biết mình đã đi sai đường. Tôi tốt nghiệp đại học, nhưng tôi không hề
muốn lấy bằng cao học, lại càng không muốn học lên tiến sĩ để trở thành một chuyên
gia tâm lý. Tôi không thích thắt cà vạt, không muốn gò mình trong những văn phòng bít
bùng, chật chội.
Tôi dọn đến vịnh San Francisco và nhận dạy tại Lakeside, một trường tư thục có đủ
các lớp từ mẫu giáo đến lớp 12. Tôi dạy các lớp bậc tiểu học nhưng cũng không thể
chú tâm vào bài giảng, hầu hết các tiết học tôi đều pha trò và thường xuyên giảng lạc
đề. Thấy tôi năng nổ tham gia vào nhiều hoạt động khác trong trường, mọi người đã
bầu tôi làm giám đốc. Một hôm vị chủ tịch hội đồng quản trị của trường đến thăm, tôi
bảo với ông ta rằng những học sinh cấp III thường uống rượu khi đi học và chúng hay
thả những bong bóng nước xuống đầu những đứa trẻ khối tiểu học trong giờ ra chơi.
Theo ý tôi, nên giữ chân những học sinh này trong phòng học vào giờ ra chơi để hạn
chế sự quậy phá của chúng. Ông ta tỏ ra thích thú với đề xuất đó và quyết định chọn
tôi làm tổng giám đốc của trường, có trách nhiệm giải quyết tất cả các vấn đề phát
sinh. Tôi nhận lời ngay bởi đó là cơ hội duy nhất giúp tôi thoát khỏi việc đứng lớp. Vả
lại đó cũng là dịp để tôi làm việc riêng rẽ với từng học sinh một. Kể từ đó, tôi tập
trung vào những nhân vật, những cốt truyện mà tôi muốn viết. Và những đứa trẻ chính
là nguồn sáng tạo của tôi. Đôi khi tôi thấy cuộc đời thật thú vị, tôi lớn lên tại Cascade,
Idaho, da màu, bây giờ tôi lại ở đây, trung tâm của Oakland, giữ vai trò tổng giám đốc
của một trường học.
Công việc của một giáo viên là giảng dạy và bắt học sinh học hành nghiêm túc. Nhưng
tôi không làm như thế, tôi làm cho lớp học trở nên dễ chịu hơn bằng những câu
chuyện vui và với không khí đó, học sinh có thể tiếp thu bài vở một cách dễ dàng hơn.
Tôi cho rằng trẻ con và hầu hết học sinh đều không cần lời khuyên. Chúng cần “nhân
chứng”, người chứng kiến cuộc sống của chúng nhưng tuyệt đối không được đưa ra
những lời phán xét. Chúng muốn được khen ngợi khi thành công, và được giúp đỡ mỗi
khi gặp khó khăn.
Tôi có óc khôi hài và có thể làm bạn với bất kỳ ai, nhưng tôi không có kỹ năng làm
việc. Dù đã bước sang tuổi 35 nhưng số tiền tôi kiếm được còn xa mới theo kịp mức
thu nhập bình quân của một người Mỹ.
Không có hứng thú với nghề dạy học, do đó tôi dọn đến Spokane ở Washington với ý
định kinh doanh giày thể thao. Nhưng khi đến Spokane, tôi đổi ý vì thấy công việc bán
giày không hề đơn giản như tôi nghĩ. Tình cờ tôi đọc được mẩu quảng cáo nhỏ cần
một điều phối viên cho nhóm bảo vệ trẻ em, tôi gọi điện thoại hỏi thăm. Và tôi được
9
10. Mr.Thao-CTU
nh n vào nhóm đi u ph i g m các bác sĩ khoa nhi, các chuyên ậ ề ố ồ gia tâm thần, y tá, cảnh
sát và các nhà tư vấn trong việc bảo vệ trẻ em. Ở đây tôi học được cách làm việc có
hệ thống và xây dựng mối liên hệ khá tốt với các chuyên gia tâm lý. Công việc đòi hỏi
tôi phải liên lạc với mọi người, kiên trì một chút, giúp họ hàn gắn các mối bất hòa
trong gia đình. Tuy không phải lúc nào tôi cũng thành công, nhưng chính niềm tin vào ý
nghĩa của công việc này đã giúp tôi tiếp tục vững bước.
Tôi biết Terry Davis, tác giả cuốn Vision Quest. Và tôi nghĩ mình có thể làm được như
ông ấy. Do vậy tôi bắt đầu ngồi vào bàn và viết. Đây là lần đầu tiên tôi ngồi vào bàn
nghiêm túc và tập trung suy nghĩ. Viết xong tôi gửi cho Terry, và ông ấy lại gửi cho
người đại diện. Trong vòng chưa đầy một tuần, người đại diện gọi điện đến thông
báo sẽ cho xuất bản cuốn sách của tôi. Lập tức nó trở thành cuốn sách best-seller.
Cuối cùng thì tôi cũng có sách được xuất bản. Mặc dù mọi người đánh giá cuốn sách
đầu tay này rất hay, nhưng không hiểu sao tôi vẫn có cảm giác mình đang lừa dối họ.
Khi ngồi vào bàn để viết cuốn tiếp theo, trong đầu tôi vẫn chưa hình dung mình sẽ
viết cái gì. Trong đầu tôi chưa hình thành một cốt truyện mới nào, trong khi nhà xuất
bản đang chờ đợi từng giây. Cuối cùng, tôi tìm đề tài bằng cách hồi tưởng lại những
biến cố thăng trầm của đời mình và tưởng tượng thêm một vài nhân vật có tính cách
khác thường nữa để dựng nên câu chuyện trong cuốn Stotan!. Từ đó, tôi cũng tìm được
hướng đi cho mình. Tôi chưa bao giờ xem mình là một thầy giáo, cũng không tự nhận
là một chuyên gia tâm lý, nhưng tôi chẳng gặp vấn đề gì khi làm một nhà văn cả.
Trong tôi luôn có niềm khát khao mãnh liệt được viết, và cho dù có xảy ra chuyện gì đi
nữa, tôi vẫn sẽ tiếp tục viết. Tôi luôn giỏi múa may với ngôn từ.
Ở cương vị người thầy, tôi thấy mình thật sự thất bại. Nhưng chính thời gian dạy học
đã cho tôi cơ hội tiếp xúc với nhiều người, từ trẻ con đến người trưởng thành. Họ là
những nhân vật trong truyện của tôi.
Khi trở thành nhà văn, tôi đã đạt được ước mơ cháy bỏng của mình nhưng như thế
vẫn chưa đủ. Để có được cảm giác hạnh phúc thật sự, bạn còn phải có niềm say mê
đối với những gì bạn làm, chứ không nên chỉ cố gắng theo đuổi để được như người
này hoặc giống người kia, hay đơn thuần chỉ để mua lấy sự nổi tiếng. Bạn không thể
sống trong sự áp đặt của người khác bởi chính bạn phải là người làm chủ cuộc đời
mình. Bạn cần phải biết vì sao bạn ca hát, điều gì làm bạn thấy phấn khích, và vì sao
bạn say mê công việc đó chứ không phải bất cứ công việc nào khác. Bạn phải tìm cho
riêng mình niềm đam mê đích thực và đừng để ai đó làm cho bạn tin rằng bạn không
thể thành công. Cũng có thể bạn không thành công thật, nhưng chính những nỗ lực hết
mình của bạn trong công việc đã là ánh hào quang đẹp nhất.
Tôi không có chút khái niệm gì về văn chương phục vụ xã hội. Tôi chỉ biết mình viết
nhằm mục đích tìm lại cảm giác hứng thú cho những người không thích đọc sách.
Những trang sách của tôi đã đáp ứng được một chủ đề, thể loại mà chưa ai từng viết.
Tôi viết không phải để cố trở thành người chuyên viết về thể loại này. Mà những
cuốn sách ra đời từ chính những trải nghiệm trong thời gian tôi gặp gỡ, tiếp cận
những con người luôn phải đấu tranh, vật lộn với cuộc sống, những người luôn tìm
10
11. Mr.Thao-CTU
cách đ v n lên, nh ng ng i ph i luôn di chuy n ể ươ ữ ườ ả ể khắp các trại cấp dưỡng, những
người chẳng có nơi nào để đi, và cũng chẳng thuộc về một cộng đồng nào. Và cũng
nhờ luôn tìm hiểu người khác, giờ đây tôi đã hiểu bản thân mình rõ hơn.
Tôi nhớ K. Marx đã nói “ Sống là tranh đấu” - tôi thấy đúng là như thế thật. Những
nhân vật trong truyện của tôi hầu hết đều là những người đang tìm cách vươn lên
trong cuộc sống, và trong mắt tôi, họ đều là những anh hùng.
Để trở thành nhà văn, ngoài khả năng viết ra bạn cần phải có một vốn sống phong
phú, đó có thể là sự tác động của môi trường, hoàn cảnh bạn đang sống. Từ đó trong
bạn sẽ hình thành nên những cốt truyện, những ý tưởng để bạn viết.
Khi bạn phải tự mày mò học hỏi, đừng quá đau buồn hay giận dữ với những sai lầm,
mà hãy tận dụng và học hỏi từ chúng.
Một trong những ưu điểm của tình trạng lộn xộn, không quy củ, đó là người ta liên
tục khám phá những điều mới mẻ đầy thú vị.
Thất bại thực sự duy nhất chính là không dám khởi sự.
Harold Blake Walker
Thất bại rất cần cho sự trải nghiệm và trưởng thành của mỗi chúng ta. Tất cả những
gì tôi đạt được ngày hôm nay đều do trước đây tôi dám cho phép mình phạm sai lầm.
Rick Pitino
Trong lúc vươn tới các vì sao, có thể bạn sẽ không thể chạm tay tới ngôi sao nào cả,
nhưng chắc chắn một điều chân tay bạn cũng không phải lấm lem vì bùn.
Peter Doherty
“Khi bạn vấp ngã, chớ vội thoái lui, hãy làm lại từ đầu!”
TTO - Giáo sư bác sĩ Peter Doherty là trưởng khoa Miễn dịch tại Bệnh viện Nhi
St. Jude ở Tennessee, Hoa Kỳ. Thành tựu nổi tiếng nhất của ông là công trình
nghiên cứu về vai trò của kháng nguyên trong vấn đề miễn nhiễm, đặc biệt là
đối với các tế bào bị nhiễm vi rút.
Cùng với Rolf Zinkernagel ông đoạt giải Nobel chung về Sinh lý học - Y học năm 1996
và được bình chọn danh hiệu Công dân Úc năm 1997. Nhưng có lẽ những thành công
kể trên sẽ không thể có được nếu Peter Doherty không lựa chọn cái nghề, mà vào thời
đó, người ta cho là nghề chẳng giống ai.
Lúc còn bé, tôi luôn cảm thấy mình là một kẻ thất bại. Tôi lớn lên ở miền Bắc nước
Úc. Ở đây thời tiết cực kỳ oi bức, mật độ tia cực tím dày đặc. Do vậy, màu da trắng
11
12. Mr.Thao-CTU
dân Ai-len c a tôi không thích h p v i thành ph n i ti ủ ợ ớ ố ổ ếng nóng bức này. Bạn có thể
thấy điều đó thể hiện rõ qua nước da của những người trên 40 tuổi ở đây - một lớp da
trông giống như da tê giác. Việc sống trong khí hậu như thế là một hạn chế ngăn tôi
tham gia vào các môn thể thao ngoài trời mà người Úc rất thích. Tôi không biết cách
ném hay bắt một quả bóng. Đơn giản là tôi không hòa hợp với môi trường xung quanh.
Còn tệ hơn nữa, đó là tôi không thể hòa hợp với xã hội. Phần lớn thời gian của tôi
dành vào việc đọc sách, đọc bất kỳ thứ gì mà tôi vớ được. Bầu không khí nước Úc
những năm 50 và đầu những năm 60 rất buồn tẻ. Tôi sống ở đó, quan tâm đến những
điều chẳng ai thèm để ý như một kiểu tự do cá nhân.
Tôi sống khép kín, không thể thân thiện với bạn bè đồng trang lứa cũng như mọi
người xung quanh và nhìn đời một cách bi quan.
Năm 17 tuổi, tôi đi thẳng từ trung học lên nghiên cứu về lĩnh vực thú y. Rõ ràng là tôi
quá trẻ đối với một quyết định như vậy. Thời điểm đó, nước Úc chủ yếu phát triển
dựa vào nông nghiệp, mọi người không có đủ lương thực để ăn và tôi say mê với ý
tưởng nghiên cứu về thực phẩm chế biến từ động vật, một lĩnh vực còn khá mới mẻ
đối với thế giới.
Phải mất đến ba năm tôi mới có thể học hết những môn khoa học cơ bản một cách
đầy đủ và cặn kẽ. Tuy vậy, đối với tôi, việc tiếp xúc và gần gũi với chó mèo quả thật
kinh khủng. Tôi chẳng mảy may xúc động khi một con chó hay con mèo nào đó vừa
chết đi. Và tôi bị stress. Như hầu hết những sinh viên khác, tôi uống bia để giải tỏa
căng thẳng và quên đi nỗi ám ảnh. Tôi thấy mình thật sai lầm khi chọn ngành thú y.
Biết đâu nếu chọn lĩnh vực văn chương hay ngôn ngữ học, có lẽ tôi đã tốt nghiệp một
cách nhẹ nhàng rồi cũng nên.
Tuy nhiên, nhìn ở một góc độ khác thì chính cái nghề không được ưa chuộng vào thời
đó là ngành thú y lại đưa tôi vào một lĩnh vực mà tôi có thể đi sâu vào tìm hiểu và
nghiên cứu. Nếu lúc đầu tôi chọn lĩnh vực khác, có lẽ tôi đã không đạt được giải
Nobel.
Trong khi nghiên cứu về thú y, tôi gặp phải một số bế tắc mà bất cứ ai cũng có thể
gặp phải. Đó là khi bạn đạt đến một giới hạn nhất định, nhưng bạn lại không thể
vượt qua. Thường là do công nghệ hay những sáng chế chưa được phát minh để đáp
ứng nhu cầu của bạn.
Có thể trong quá trình tìm kiếm, bạn không tìm thấy cái bạn cần, nhưng bạn lại tình
cờ phát hiện ra một điều khác mà có lẽ bạn sẽ chẳng bao giờ gặp được nếu bạn
không có cuộc tìm kiếm ban đầu. Đề tài chúng tôi đoạt giải Nobel cũng xuất hiện tình
cờ như thế. Số là chúng tôi chuẩn bị một công trình nghiên cứu về một chủ đề nọ,
nhưng trong quá trình nghiên cứu, chúng tôi lại phát hiện ra một điều khác. Kết quả
vừa tìm thấy đó tuy không đúng như sự suy đoán ban đầu nhưng lại thú vị đến mức
chúng tôi lao vào nghiên cứu một cách say mê. Chúng tôi đi theo hướng mới này trong
vài năm. Kết quả nó trở thành công trình đoạt giải Nobel.
12
13. Mr.Thao-CTU
T t nhiên trong quá trình nghiên c u cũng x y ra m t vài ấ ứ ả ộ trục trặc. Nhưng chúng tôi đã
kịp thời khắc phục, và cuối cùng đã công bố được những khám phá quan trọng của
mình. Lúc đầu, mọi người không hiểu vấn đề. Sau khi hiểu ra, họ đã công nhận kết
quả của chúng tôi. Và sự kiện này đã làm thay đổi toàn bộ quan điểm của ngành miễn
dịch học.
Chúng tôi đưa ra một thuyết mới xung quanh vấn đề này. Nhưng phải mất một thời
gian dài để chứng minh lý thuyết đúng, bởi vào thời điểm đó, kỹ thuật mới chưa phát
triển kịp. Hầu hết các công trình nhằm chứng minh cho lý thuyết của chúng tôi được
tiến hành bởi những nhà khoa học thuộc các lĩnh vực khác nhau.
Có một điều chắc chắn là nếu bạn đang thử nghiệm những điều mới mẻ, những điều
trước đây chưa từng tồn tại, chưa được ai thực hiện, thì phần lớn những thử nghiệm
của bạn đều không mang lại kết quả gì. Vì thế, bất kỳ ai khi tham gia nghiên cứu đều
phải bền chí, kiên gan. Thường thì bạn sẽ gặp thất bại về mặt kỹ thuật hoặc quy
trình. Hoặc kết quả đúng với mục tiêu ban đầu đặt ra, nhưng chúng lại chẳng có gì thú
vị như bạn đã kỳ vọng. Tất cả các nhà khoa học đều phải đương đầu với điều này, có
lẽ vì thế mà điềm tĩnh và kiên trì là một phần tính cách không thể thiếu của các nhà
nghiên cứu khoa học. Để có được một thành công, trước đó những nhà khoa học cũng
không ít lần nếm mùi thất bại. Do vậy, hai từ “thất bại” trở nên rất quen thuộc với
họ. Trong khi hầu hết những người khác trong xã hội đều đi theo một quy trình dẫn
đến kết quả có thể đoán biết trước thì các nhà nghiên cứu không như vậy. Bởi nếu
chúng tôi cũng giống như những người khác, biết trước kết quả, thì chúng tôi không
phải là những người có khả năng phát minh hay sáng tạo.
Tuy giải Nobel là phần thưởng tuyệt vời công nhận thành quả lao động của chúng tôi,
nhưng tôi không xem đó là thành công lớn nhất. Với tôi, thành công vĩ đại nhất chính là
những trải nghiệm giúp tôi khám phá thế giới và giải Nobel chỉ là hình thức công nhận
những khám phá mà thôi.
Nguồn: Vượt lên chính mình 2 - First News và NXB Tổng hợp TP.HCM
Leo Burnett
Bill Walton
“Người biết học hỏi từ thất bại là người thật sự có năng lực.”
TTO - Là một trong những cầu thủ có nhiều thành công vang dội trong môn bóng
rổ nước Mỹ, William Theodore Walton đã giúp trường Đại học California Los
Angeles (UCLA) hai lần giành được danh hiệu của NCAA (Hiệp hội Thể thao
các trường đại học toàn quốc), và lập kỷ lục khi thắng liền một mạch 88 trận.
Ngoài ra anh đã ba lần nhận được giải thưởng “Cầu thủ giỏi nhất trong năm” do
NCAA bình chọn, ba lần đoạt danh hiệu “Cầu thủ của các trường đại học Hoa Kỳ”, là
13
14. Mr.Thao-CTU
ng i th ng cu c trong gi i “Sullivan” dành cho ườ ắ ộ ả cầu thủ bóng rổ không chuyên vào
năm 1973.
Không chỉ thế, khi là vận động viên chuyên nghiệp, anh đã dẫn dắt đội Portland
Trailblazers đạt được danh hiệu NBA, vinh dự đứng vào hàng ngũ những vận động
viên sáng giá nhất năm 1978. Năm 1997, William Theodore Walton được bình chọn là
một trong 50 vận động viên vĩ đại nhất qua mọi thời đại. Ngày nay, Walton là một
trong những nhà bình luận thể thao có uy tín nhất trên các kênh truyền hình. Và đằng
sau những thành tựu rực rỡ như thế, bạn có biết Walton đã trải qua những gì hay
không?
Tật nói lắp đã ảnh hưởng rất lớn đến cuộc đời tôi. Tôi luôn gặp phải khó khăn khi
giao tiếp bằng lời nói. Tôi không thể diễn đạt những suy nghĩ của mình một cách bình
thường như bao nhiêu người khác. Tôi cảm thấy xấu hổ về tật nói lắp của mình và
điều đó làm cho chứng nói lắp ngày càng trở nên nghiêm trọng hơn. Giống như một
cơn ác mộng luôn ám ảnh trong tôi, nó khiến tôi thiếu tự tin và không tài nào đọc được
cho mãi đến năm 28 tuổi.
Trong suốt thời gian đó, bóng rổ là nơi trú ngụ an toàn, là niềm an ủi cho những khiếm
khuyết của tôi. Cũng có thể ví von nó như một tín ngưỡng của tôi. Từ nhỏ, tôi đã chơi
bóng trong khuôn viên nhà thờ, cạnh nhà tôi. Tôi gởi tất cả niềm say mê của mình vào
môn bóng rổ. Đó cũng là cách tôi trốn tránh việc rèn luyện kỹ năng giao tiếp với mọi
người. Tôi chơi bóng rổ rất khá và nghĩ rằng thế là tôi có thể quên đi những điểm yếu
của mình. Tôi quyết tâm trở thành một vận động viên bóng rổ xuất sắc và nỗ lực hết
mình để thực hiện mục tiêu đó.
Mãi sau này, khi tôi phải chia tay với môn bóng rổ vì những chấn thương nặng đến
mức không thể chơi bóng được nữa, tôi mới biết cuộc sống có những con đường rộng
lớn hơn chứ không chỉ gói gọn trong sân bóng. Nhưng trước đó, rõ ràng đội bóng rổ
của trường Đại học California Los Angeles là tất cả đối với tôi. Chúng tôi nghĩ mình là
những con người tuyệt vời, là cầu thủ bóng rổ của toàn nước Mỹ bởi đã thắng 88 trận
liên tiếp. Thế nhưng hầu như mỗi ngày, huấn luyện viên John Wooden đều nói với
chúng tôi rằng, bóng rổ không phải là tất cả. Lúc đó, chúng tôi đều cho những điều
ông ấy nói thật là điên rồ.
Nhưng dần dần chúng tôi hiểu ra rằng, ẩn sau những bài học về chiến thuật khô khan
của ông là bài học sâu sắc về cuộc sống. Ông mong muốn chúng tôi trở thành những
người thực sự có ích cho xã hội chứ không chỉ đơn thuần là một vận động viên bóng
rổ với mục tiêu là ghi được nhiều bàn thắng.
Khi tôi gia nhập đội Portland Trailblazers, những khái niệm như lòng tin vào đồng đội,
sự tự tin, lòng trung thành, tình bạn, tinh thần tập thể, tất cả các yếu tố góp phần tạo
nên sự vững mạnh của một đội bóng mà huấn luyện viên John Wooden truyền đạt
đều bị đảo lộn. Lầu đầu tiên trong đời, tôi gặp phải một đội hình không có lấy một
chút tinh thần tập thể mà chỉ có sự ích kỷ, hung hãn và những kẻ lắm tiền. Tôi không
14
15. Mr.Thao-CTU
th t ng t ng đ c cu c s ng c a mình l i đ i ể ưở ượ ượ ộ ố ủ ạ ổ thay như thế, và cũng không thể
hòa mình vào môi trường ấy.
Rồi tình hình cũng được chuyển biến khi ông Jack Ramsey đảm nhiệm vai trò huấn
luyện viên. Nhưng thời hoàng kim đó chỉ kéo dài được khoảng một năm và kết thúc
nửa năm trước khi vết chấn thương ở chân tôi tái phát. Đó là vết chấn thương kinh
niên nhưng tôi lại bị cáo buộc là giả bệnh để nghỉ thi đấu. Điều này làm tôi thật sự
thấy khủng hoảng và mất niềm tin vào tất cả.
Những thương tổn tôi phải chịu đựng khi theo đuổi nghiệp bóng rổ đã tàn phá sức
khỏe tôi nghiêm trọng. Tôi không biết điều gì đang đợi mình phía trước. Bác sĩ bảo
rằng tôi có vấn đề về tinh thần, họ cho tôi đi thôi miên rồi chuyển tôi đến chuyên gia
tâm lý để chữa trị chứng mất niềm tin.
Lúc này tôi không thể chạy, thậm chí đi cũng không xong, bởi tổn thương không chỉ
nằm trong tâm trí tôi. Vì chơi bóng rổ quá nhiều, tôi bị kiệt sức. Tôi phải dùng một
liều lớn Xylocaine - một loại thuốc giảm đau. Sau đó tôi xuất viện và tiếp tục thi đấu.
Thế là chẳng bao lâu xương chân tôi bị nứt làm đôi.
Khi được chuyển đến đội Clippers ở thành phố San Diego, tôi đang trong tình trạng
không thể thi đấu. Hễ gắng chơi bao nhiêu là sức khỏe tôi lại sa sút bấy nhiêu. Tôi
ngưng không chơi một thời gian thì tình trạng sức khỏe chuyển biến tốt hơn. Thấy
thế, tôi chơi bóng rổ lại và hậu quả là... suýt bị gãy chân.
Sau đó, tôi đầu quân cho đội Boston Celtics, nơi hai cầu thủ huyền thoại Red Auerbach
và Larry Bird đã giúp tôi tìm lại vinh quang nghề nghiệp và lẽ sống của mình. Đến tận
lúc đó, bóng rổ vẫn là tất cả của đời tôi. Tôi hăng say tập luyện để có thể trở thành
vận động viên giỏi nhất.
Nhưng bệnh tật vẫn luôn đeo bám tôi dai dẳng. Ngày 15 tháng 3 năm 1990, các bác sĩ
mổ mắt cá chân tôi và cho biết tôi phải vĩnh viễn giã từ môn bóng rổ. Tôi không còn
được chạy nhảy hò la trong sân bóng nữa. Không bao giờ còn được cảm nhận làn gió
thổi xuyên qua tóc và sự ngọt ngào khi chìm đắm trong men say chiến thắng. Và cũng
không bao giờ có cơ hội được thúc khuỷu tay vào mạng sườn của đồng đội rồi lao vào
tiếp tục chiến đấu. Như một giấc mơ, tất cả đã kết thúc với tôi. Tôi thực sự cảm thấy
lo sợ, sợ cái chết đến bất thần không cho tôi cơ hội khám phá những điều mới mẻ
đang chờ phía trước.
Nỗi đau về thể xác cũng qua đi đồng thời tinh thần tôi cũng lắng dịu những cảm xúc bi
quan, chán chường. Tôi chợt nhớ đến lời dạy của thầy John Wooden, không phải chỉ
với bóng rổ chúng tôi mới có thể cống hiến cho xã hội. Có thể bóng rổ là một quãng
đời đầy vinh quang của tôi, nhưng nó không phải là tất cả, tôi vẫn có thể thành công
trong những lĩnh vực khác. Kỳ lạ thay, đó lại chính là lĩnh vực nghề nghiệp sử dụng
kỹ năng mà tôi kém cỏi nhất.
15
16. Mr.Thao-CTU
Năm 28 tu i, tôi tình c g p Marty Glickman, ổ ờ ặ phát thanh viên của “Nhà kỷ niệm những
cầu thủ bóng rổ nổi tiếng”. Trong cuộc trò chuyện ngắn ngủi đó, (nói đúng hơn là
Marty nói còn tôi thì chỉ biết nghe), Marty giải thích cho tôi một cách ân cần và súc tích
rằng trò chuyện hay giao tiếp với người khác là một kỹ năng. Điều đó cũng giống tất
cả những kỹ năng khác như thể thao, âm nhạc, kinh doanh... đòi hỏi bạn phải trải qua
quá trình rèn luyện lâu dài, thậm chí cả đời, bằng sự kiên trì, gian khổ cùng những kỷ
luật khắt khe.
Marty chỉ cho tôi một số mẹo và khuyến khích tôi áp dụng vào những bài học mà tôi đã
từng được dạy trước đây, đặc biệt là từ sáu huấn luyện viên bóng rổ được lưu danh
tại “Nhà kỷ niệm những cầu thủ bóng rổ nổi tiếng”. Sự khởi đầu cuộc đời mới của
tôi đơn giản như vậy đó.
Ở đây chẳng có một thủ thuật, bí quyết, hay một biện pháp cấp thời nào mà chỉ là vấn
đề nhận thức, rằng với một ít hướng dẫn và giúp đỡ của người khác, cộng với sự cố
gắng nỗ lực của bản thân, thì tôi sẽ làm được những điều mà người khác làm được.
Sau một thời gian luyện tập, từ một người hoàn toàn không thể nói năng lưu loát, dù
chỉ là một lời cảm ơn, tôi trở thành người tường thuật các chương trình thể thao
truyền hình và có khả năng diễn thuyết trước công chúng.
Nếu người khác có thể làm được tại sao tôi lại không? Hãy tiến tới phía trước và
đừng sợ phải thất bại. Khi bạn vấp ngã, chớ vội thoái lui, hãy làm lại từ đầu. Hãy tìm
ra bước chạy của bạn, nhịp điệu của bạn và trận đấu của bạn. Không ai không mắc
sai lầm. Những gì ta làm sau khi đã mắc sai lầm sẽ quyết định thành công của ta sau
này. Số lần phạm lỗi khi thực hiện một pha bóng chứng tỏ ta là một cầu thủ từng trải
như thế nào, như một câu nói chúng tôi thường dùng trong bóng rổ, đại ý nếu bạn
không đủ kiên định, bạn chẳng thể ghi bàn.
Giờ đây tôi nhận thấy rằng hình như những gì diễn ra trong một đội bóng cũng sẽ
diễn ra trong đời thường. Các yếu tố cần cho một đội bóng từ việc chuẩn bị đến hình
thành, đào tạo được một cầu thủ bóng rổ... tất cả đều thể hiện rõ nét trong từng bước
đi của cuộc sống. Và những bài học của huấn luyện viên Wooden trở nên vô cùng hữu
ích, nhất là khi tôi trực tiếp đối diện với những rắc rối và rủi ro trong cuộc sống của
mình.
Mẹ thường trêu tôi, những ai từng quen biết chú bé Bill Walton tóc đỏ, da đốm tàn
nhang với tật nói lắp, nay nếu có dịp ngồi cạnh anh ấy, họ lại tưởng mình đang ngồi
cạnh những nhân vật như Dick Enberg, Bob Costas, Greg Gumbel và Marv Albert (các
bình luận viên thể thao nổi tiếng của Hoa Kỳ) trên các kênh truyền hình quốc gia.
Giờ đây, cuộc sống của tôi đã được tô điểm bởi những sắc màu tươi tắn hơn, tôi trở
nên vui vẻ và linh hoạt hẳn, như thể chưa từng chịu đựng những nỗi đau, hay sự ám
ảnh của tật nói lắp trước đó. Cuộc sống thật kỳ diệu biết bao, nếu chúng ta yêu cuộc
sống hết mình, chúng ta sẽ tìm thấy ở đó cả niềm vui lẫn hạnh phúc.
16
17. Mr.Thao-CTU
Tôi luôn c g ng làm nh ng gì tôi ch a bi t và nh ố ắ ữ ư ế ờ đó, tôi có thể làm được những
điều tưởng như ngoài khả năng của mình.
Pablo Picasso
Nghịch cảnh là thước đo giá trị của một con người. Tôi trở nên mạnh mẽ hơn sau
những khủng hoảng trong cuộc sống.
Lou Holtz
Thành công có nghĩa là thoát khỏi những nếp nghĩ cũ kỹ và chọn cho mình một hướng
đi độc lập.
Keith DeGreen
Nhiều người trong chúng ta từng lớn lên với suy nghĩ: lầm lỗi là một điều tồi tệ và
phạm sai lầm là biểu hiện cơ bản của sự thiếu năng lực. Lối suy nghĩ tiêu cực đó có
thể tạo ra những định kiến hẹp hòi làm hủy hoại cả quá trình học hỏi của bản thân
mỗi người. Để có thể đạt hiệu quả tối đa, bạn hãy luôn tự hỏi: “Làm thế nào để có
thể rút tỉa được những bài học kinh nghiệm từ những sai lầm đã mắc phải?”.
Trích từ Lessons from the Art of Juggling của Michael Gelb và Tony Buzan
Ann Richards
"Thất bại chính là bước đệm cho những thành công sau này."
TTO - Từng là Thống đốc bang Texas và là một nhân vật tiêu biểu trong chính
phủ Mỹ, Ann Richards là thành viên Ủy ban Tư vấn về vấn đề Phụ nữ do Tổng
thống Carter sáng lập.
Năm 1988, bà đã phát biểu một bài diễn văn rất sâu sắc trong Hội nghị Toàn
quốc Đảng Dân Chủ và tiếp đó là chủ trì hội nghị này vào năm 1992.
Bà là người phụ nữ đầu tiên của bang Texas được bổ nhiệm vào Văn phòng Chính phủ
trong suốt 50 năm qua. Nhưng so với những thử thách mà Ann Richards phải đối mặt
trong sự nghiệp thì cuộc chiến đấu chống lại thói hư tật xấu của con người là thử
thách khốc liệt nhất và cũng là chiến thắng vĩ đại nhất của bà.
Tôi luôn tự đặt ra cho mình những chuẩn mực rất cao. Trong bất kỳ trường hợp nào tôi
cũng đều muốn mình là nhân vật số một - người mẹ đảm đang nhất, người vợ ngoan
hiền nhất, người diễn trò hay nhất, cô y tá giỏi nhất... Dĩ nhiên tôi không bao giờ có
thể đạt được tất cả những kỳ vọng đó, và tôi bắt đầu gởi nỗi thất vọng vào men rượu.
Mỗi khi say, tôi không phải đối diện với cảm giác bất lực mà mơ màng cảm thấy
mình đáng yêu hơn, ngộ nghĩnh hơn, thông minh hơn. Nhiều người có thể uống chỉ
17
18. Mr.Thao-CTU
m t vài ly r i ng ng, nh ng tôi thì khác. Th i gian qua đi, ộ ồ ư ư ờ tửu lượng của tôi ngày càng
cao, và tôi luôn có cảm giác thèm uống, uống bao nhiêu cũng không đủ.
Khi tôi bận rộn trong công việc ở vị trí Ủy viên Hội đồng Thành phố thì cuộc hôn nhân
của tôi bắt đầu có vấn đề. Tôi lại càng uống nhiều hơn, không phải chỉ vì cuộc hôn
nhân mà vì còn muốn giải tỏa mọi nỗi đau trong cuộc sống.
Cho đến một ngày, biết mình không thể sống thiếu rượu nên tôi tìm đến sự trợ giúp
của bác sĩ. Ông hỏi tôi đã uống bao nhiêu. Nếu là một người nghiện hẳn bạn sẽ nói
dối. Tôi nói mình uống hai, ba hoặc bốn ly martin trước mỗi bữa tối. Ông nói ông cũng
từng uống với liều lượng như thế và đây là lúc tôi cần được chăm sóc y tế.
Tháng 1 năm 1980, một người bạn sắp xếp mời tôi đến nhà cô ấy chơi. Tới nơi, tôi
ngạc nhiên khi thấy một nhóm bạn và cả gia đình tôi đã ở đó tự bao giờ. Mọi việc
diễn ra giống như trong phim The Last Supper. Từng người thay phiên nhau kể tội tôi,
về những việc tệ hại tôi đã làm trong khi say rượu. Họ làm tôi thật sự khiếp sợ chính
mình. Ngay buổi chiều hôm ấy, tôi bay đến Saint Mary’s ở bang Minneapolis và kể từ
đó về sau không bao giờ tôi đụng tới một giọt rượu nào nữa.
Chuyện đó xảy ra cách đây đã 20 năm. Chứng nghiện rượu và những lần chữa trị sau
đó đã trở thành kinh nghiệm hữu ích nhất và quan trọng nhất tôi có được trong cuộc
sống. Lần đầu tiên trong đời, tôi dành ra hẳn một tháng để tự nhìn lại mình, cũng như
định hướng cho tương lai. Nhưng tôi không sử dụng hết 30 ngày như tôi đã định.
Trước tiên, tôi nghĩ tới những người thân và cách cư xử của mình đối với họ. Và tôi
mất khoảng 10 ngày để nhìn nhận lại thái độ của gia đình, bạn bè đối với mình và thôi
không giận họ nữa, tôi hiểu mọi người làm thế bởi họ thực sự quan tâm đến tôi. Tôi
thật sự xúc động vì tình cảm đó và cảm thấy xấu hổ vì những lỗi lầm mình đã gây ra.
Thời gian còn lại tôi soi rọi vào sâu thẳm tâm hồn mình và khám phá ra nhiều điều thú
vị về bản thân cũng như về chứng nghiện rượu. Rồi tôi tham gia vào một nhóm người
chuyên giúp đỡ những ai mắc chứng nghiện rượu. Chỉ khi ở trong môi trường đó tôi
mới thoát khỏi thói quen tự cô lập, không còn cảm giác oán hận chính mình nữa và
hoàn toàn gột bỏ được ý nghĩ tội nghiệp bản thân.
Thông thường, khi đề cập đến thất bại người ta nghĩ ngay đến việc bị đánh ngã. Thật
sai lầm khi cho rằng mọi lỗi lầm là không thể cứu vãn được. Cũng như hầu hết mọi
người, khi mọi việc diễn ra suôn sẻ thì tôi nghĩ đó là một vận may. Trái lại khi gặp
trục trặc, thì tôi lại quy hết tội cho bản thân. Để vượt qua cảm giác này, tôi quyết tâm
tìm hiểu nguyên nhân và mức độ sai lầm của mình. Bằng cách nhìn lại bản thân và
những sự việc đã xảy ra trước đó, tôi đã rút ra những kinh nghiệm tránh không mắc lại
những sai lầm đó nữa.
Tôi nghĩ, bài học kinh nghiệm tốt nhất là từ những thất bại. Tôi vốn không phải là
nhân vật Pollyanna - một người luôn sống lạc quan. Nhưng nếu bạn ý thức được rằng,
mình chỉ có một cuộc đời, tôi tin bạn sẽ sống tốt hơn.
18
19. Mr.Thao-CTU
Sau khi đ m t v trí Th ng đ c ti u bang vào tay George W. ể ấ ị ố ố ể Bush, tôi cảm thấy thật
thất vọng... nhưng chỉ trong năm giây. Kết quả đó thật đáng buồn cho một người hết
mình vì công việc như tôi. Nhưng dù tôi có buồn đến đâu đi nữa, người khác có đánh
giá về tôi tốt thế nào đi nữa, tôi vẫn phải đối diện với một điều là sự thật đó không
thể nào thay đổi.
Hành trình của con người là hướng về phía trước chứ không phải ở những gì đã xảy ra
trong quá khứ. Khi thất bại, điều cần thiết nhất là tìm cho mình một hướng đi mới.
Tôi phải thay đổi thái độ và tiếp tục bước tới. Tôi nhận thấy mình có thể tiếp tục
cống hiến thêm 20 năm nữa, và tôi lên danh sách những gì tôi muốn làm trong 20 năm
đó. Việc nhận ra những cơ hội mới này đã thay đổi suy nghĩ của tôi. Khi còn nghiện
rượu, tôi không thể kiểm soát được những suy nghĩ của mình. Còn bây giờ, sự tỉnh táo
đã giúp tôi có khả năng vượt qua những trở ngại và kiên trì trước những khó khăn.
Cuộc sống luôn đổi thay từng ngày, vì vậy chúng ta cần phải điều chỉnh chính mình để
có thể thích nghi được với hoàn cảnh. Những điều mới mẻ, tuyệt vời và đầy thử thách
vẫn đang ở phía trước.
Chớ nên vì ngượng ngùng khi mắc phải lỗi lầm nhỏ mà mãi che giấu, khiến chúng
biến thành tội ác lúc nào không hay.
Khổng Tử
Đừng để tâm đến thất bại mà chỉ nên nhìn vào những sai sót của mình.
Ngạn ngữ châu Phi
Thất bại đến với ta không phải làm ta buồn mà giúp ta thêm tỉnh táo, không làm ta hối
tiếc mà khiến ta trở nên sáng suốt.
Henry Ward Beecher
Nguồn: Vượt lên chính mình 2 - First News và NXB Tổng hợp TP.HCM
Garry Marshall
“Khi dám đối diện với sự thật và quyết tâm sửa chữa sai lầm,
ta sẽ nhận được những phần thưởng vô giá.”
TTO - Garry Marshall là một trong những đạo diễn truyền
hình, điện ảnh, sân khấu, nhà biên kịch, nhà sản xuất được
đánh giá cao nhất tại Hollywood.
Marshall đã thực hiện và sản xuất một số hài kịch được
đông đảo khán giả hâm mộ và có thời gian trình chiếu dài
19
20. Mr.Thao-CTU
nh t trong l ch s truy n hình Hoa Kỳ nh : Happy Days, ấ ị ử ề ư Laverne & Shirley, The
Odd Couple, và Mork & Mindy.
Các bộ phim thành công do ông đạo diễn như Nothing in Common, Beaches, The
Princess Diaries, Pretty Woman (bộ phim tình cảm lãng mạn rất nổi tiếng đã được
trình chiếu tại Việt Nam với tựa đề Người đàn bà xinh đẹp, trong phim có sự tham gia
của các diễn viên ngôi sao lừng danh của Hollywood như Julia Roberts và Richard Gere
- ND). Ông cũng từng tham gia diễn xuất trong bộ phim truyền hình Murphy Brown và
có một vai diễn đáng nhớ - chủ sòng bạc - trong phim Lost in America của đạo diễn
Albert Brooks. Marshall được trao giải thưởng “Lifetime Achievement” của giải
American Comedy và được ghi tên vào nhà lưu danh của Viện Hàn lâm Khoa học &
Nghệ thuật Truyền hình.
Khi nhìn ly nước chỉ còn một nửa, một số người bảo ly nước đã vơi đi một nửa,
nhưng số khác lại cho rằng ly nước vẫn còn một nửa. Còn với tôi, cho dù trong cái ly
kia có chứa thứ gì đi nữa thì tôi cũng đều có khả năng bị dị ứng.
Hồi còn bé, tôi rất dễ nhiễm bệnh, hầu như lúc nào tôi cũng bị ho, cảm, sổ mũi, nóng
sốt cùng các chứng dị ứng. Không phải chỉ dị ứng với một số thứ đặc biệt, mà cả với
những thứ bình thường - những thứ hầu như không thể gây dị ứng với những người
khác. Một bác sĩ đã chẩn đoán tôi bị dị ứng với 128 loại thực phẩm và phấn hoa. Khi
lớn lên, tôi lại mắc chứng sợ hãi, tôi sợ cả những thứ nhỏ nhặt nhất và luôn có ý nghĩ
mình sắp chết vì bị dị ứng và ốm vặt.
Thời đó nhà tôi không có tivi, để giải trí trên giường bệnh, tôi cắt hình từ những cuốn
truyện tranh và tạp chí rồi cho điểm chúng. Và khi đọc hết những truyện cười trong
sách, tôi bắt đầu tự viết lấy. Tôi có khả năng nhận biết kiểu truyện nào dễ gây cười
nhất, và tôi cũng biết sự hài hước là liều thuốc có thể giúp tôi sống tốt hơn.
Trước khi vào đại học, tôi không có định hướng nghề nghiệp và cũng không biết mình
thật sự mong muốn làm nghề gì. Tuy cha tôi thường xuyên vắng nhà do phải làm việc
với khách hàng của công ty quảng cáo của ông, nhưng tôi vẫn đem nỗi băn khoăn này
hỏi cha để nhận được lời khuyên của ông: “Garry này, thể trạng con yếu ớt, có thể
con sẽ đau ốm suốt đời. Con nên chọn nghề nào liên quan đến đau răng, đau bao tử,
đau đầu, hoặc đau bất cứ gì”.
Nhưng rồi tôi quyết định chọn nghề viết. Vì nếu có phải nằm liệt giường vì sốt, tôi
vẫn có thể kiếm ra tiền. Thế nên tôi nộp đơn vào các trường đại học có khoa báo chí,
và sau cùng tôi chọn Đại học Chicago’s Northwestern.
Qua năm đầu tiên, tôi nhanh chóng rút ra một kết luận là tôi không có tố chất của một
phóng viên. Tôi thường xuyên gặp rắc rối bởi vì không thu thập đúng các thông tin, sự
kiện cần thiết. Bài tập đầu tiên là viết một bản cáo phó cho một người thật, đang còn
sống. Và vì mải đi chơi với một cô bạn nên tôi quên làm bài. Đến hạn nộp bài, tôi ngồi
vào bàn viết vội viết vàng: “Danny Kaye, người được báo tin qua đời sáng sớm hôm
nay, hiện vẫn còn sống. Ông ta bị bệnh, nhưng giờ đã bình phục.”
20
21. Mr.Thao-CTU
Th y giáo ầ cau mày: “Cậu viết cái gì thế này?”.
“Thầy đã dựng lên câu chuyện này, thầy báo là ông ấy chết, còn em cải chính là ông
ấy vẫn còn sống!”. Thế là tôi bị điểm D và giã từ ngành báo chí.
Trong lĩnh vực sân khấu, điện ảnh, tôi đã từng thất bại hơn chục lần với các show
diễn và chương trình khác nhau, kể cả Me and the Chimp và một hài kịch mang tên
Blansky’s Beauties, mà tôi đã thử nghiệm cả năm cách khác nhau nhưng tất cả đều
thất bại.
Một đạo diễn không nên để những lời phê bình chi phối tâm trí, bởi bạn không thể
kiểm soát được những gì người khác bình phẩm về mình. Tôi nhận được cả những lời
phê bình tốt và xấu. Những lời phê bình tích cực như: “Đây là phim hài tình cảm lãng
mạn hay nhất trong nhiều năm nay!” do Vincent Canby dành cho bộ phim Pretty
Woman, và cho phim Nothing in Common; “Thật tuyệt! Đạo diễn Garry Marshall đã
pha trộn sự hài hước và kịch tính thật tài tình!” của Guy Flatley, Tạp chí Cosmopolitan.
Cũng không hiếm những lời phê bình thậm tệ cho Think Pretty: “Xoàng xĩnh, tầm
thường”, và phim Frankie & Johnny : “Chỉ là trò gian xảo khi cho rằng bộ phim như làn
gió mới, sự thực đây là bộ phim Happy Days với ít nhiều tình tiết thay đổi”, tờ
Washington Post.
Hầu hết mọi người thường sai lầm khi cố tình phủ nhận hoàn toàn những thất bại của
mình. Tôi thành thực khuyên bạn đừng bao giờ bỏ cuộc chỉ vì một vài trục trặc nho
nhỏ. Cách hay nhất là hãy nói “Đúng, tôi đã thất bại. Nhưng ngay từ bây giờ tôi sẽ nỗ
lực để thành công”. Sau khi đã tìm ra con đường đúng đắn cho mình, tôi nhận thấy
rằng hầu hết những người biết học hỏi từ thất bại là người thật sự có năng lực.
Tôi có một bức tượng nhỏ hình Sisyphus - một nhân vật trong thần thoại Hy Lạp bị
thần Zeus phạt làm công việc kéo một tảng đá lên sườn đồi, nhưng mỗi khi lên gần
đến đỉnh, tảng đá lại rơi xuống, và Sisyphus phải quay xuống chân đồi để bắt đầu lại
công việc của mình. Tôi học được từ hình tượng đó thái độ lạc quan trong công việc.
Tuy trong thần thoại không đề cập đến, nhưng tôi nghĩ rằng khi quay trở xuống để
đẩy hòn đá lên lần nữa, Sisyphus đã có một sự lựa chọn. Anh ta có thể nói: “Ta đổ mồ
hôi rồi, trời nắng quá, vậy mà lại phải đẩy cái hòn đá chết tiệt này lên!”, hoặc “À, đây
là khoảng thời gian rảnh đáng quý. Ta chẳng phải làm gì cả cho đến khi xuống tới
chân đồi. Ta có thể vừa thả bộ, vừa thổi sáo, mà chẳng phải đẩy cái gì hết!”. Và trong
cuộc đời mình, tôi luôn cố gắng tận dụng khoảng thời gian “thả bộ xuống chân đồi”
này bởi đó thường là những khoảnh khắc hạnh phúc nhất.
Vấn đề không phải ở chỗ bạn đang gặp khó khăn mà chính ở chỗ bạn xem khó khăn là
một vấn đề.
Theodore Rubin
Hãy xem mỗi trở ngại là một cơ hội.
21
22. Mr.Thao-CTU
Tiến sĩ Wayne Dyer
Có người biết cách biến những trở ngại trong cuộc đời mình thành những bệ phóng,
nhưng cũng không ít người lại biến chúng thành những viên đá chắn lối đi.
R. L Sharpe
Nguồn: Vượt lên chính mình 2 - First News và NXB Tổng hợp TP.HCM
Julia Sweeney
"Đừng bao giờ từ bỏ ước mơ, cho dù bạn luôn gặp phải những
trở ngại."
TTO - Cùng với chương trình “Tối thứ bảy” được phát
trên Đài truyền hình NBC, bộ phim It’s Pat đã đưa tên tuổi
của Julia Sweeney lên hàng ngôi sao sáng giá trong làng điện
ảnh. Ngoài ra, cô còn được biết đến với vai trò đạo diễn và
biên kịch của bộ phim God Said.
Không chỉ thế, cùng với anh trai, cô cũng đã cho ra đời ký sự Ha
để tuyên truyền phòng chống bệnh ung thư. Có lẽ, tất cả những thành quả này sẽ
không bao giờ tồn tại, nếu Julia Sweeney không gặp phải thất bại ngay trong lần trình
diễn đầu tiên của mình.
Trước đây, tôi chưa một lần nghĩ mình có khiếu pha trò. Nhưng tôi cho rằng mọi thứ
đều có thể học được, do vậy tôi ghi danh vào lớp đào tạo diễn viên hài. Vốn thích tìm
hiểu tiểu sử các vị thánh cũng như nghiên cứu về cuộc đời của họ, tôi thấy có những
vị rất hài hước và muốn học hỏi sự hài hước đó. Vì vậy, khi được yêu cầu trình diễn
một vai nào đó, tôi nghĩ ngay đến nhân vật Mea Culpa. Thế là tôi sắm vai Mea Culpa
trong bối cảnh cô ấy làm báo cáo thu hoạch ở trường, với những tấm áp phích hình
ảnh các vị thánh vui tính do mình thiết kế.
Tôi đến biểu diễn ở một sân khấu hài trong dịp Open Mike Night (dịp để các diễn
viên, nhà thơ… - những nghệ sĩ nói chung - thử nghiệm tác phẩm của họ trước khán
giả). Thông thường khi bước lên sân khấu, bạn sẽ nhận được những tràng pháo tay cổ
vũ, khích lệ, nhưng tôi không có được diễm phúc đó. Những tiếng la ó, phản đối rộ lên
từ những hàng ghế khán giả khi tôi xuất hiện trong trang phục của nhân vật Mea. Mọi
người hò hét đuổi tôi xuống sân khấu. Ngượng nghịu bước ra sau cánh gà, trong
khoảnh khắc tôi cảm giác như có hàng vạn mũi dao đâm xuyên tim mình. Tôi đau khổ
nghĩ rằng mình là một kẻ thất bại. Thì ra, qua cách phục trang, họ đã đánh đồng tôi với
nhân vật nên vội vàng kết luận tôi là một diễn viên chẳng ra gì. Họ không hiểu tôi chỉ
là người thể hiện nhân vật.
Vừa lúc đó, cô bạn cùng lớp, người đi cùng tôi đến đây và đã trình diễn trước, nhìn
thấy tôi và hồn nhiên bộc lộ niềm vui sướng tột độ của mình: "Này, hãy đoán xem
22
23. Mr.Thao-CTU
chuy n gì đã x y ra? Mitzi Shore, ch câu l c b đã ch ệ ả ủ ạ ộ ọn mình!". Trong tâm trạng hân
hoan đó, buổi diễn đã kết thúc nhưng cô chưa vội về nhà mà muốn ở lại để tận hưởng
niềm vui chiến thắng cùng những người bạn mới. Còn tôi, đang phục trang như nhân
vật Mea và tay cầm những tấm áp phích to tướng hình ảnh các vị thánh, lại vừa bị
khán giả tẩy chay nên tôi không muốn nán lại thêm phút giây nào nữa.
Tôi thu dọn những tấm áp phích và chuẩn bị ra về. Đúng lúc đó tôi nhìn thấy Mitzi đi
về phía khu nhà tắm. Tôi chợt nhớ đến lời cô bạn khi nãy bảo tôi sao không hỏi thử
Mitzi xem kết quả thế nào. Tôi trả lời cô ấy rằng có lẽ không được, vì khán giả đã
thẳng thừng từ chối tôi. Nhưng bạn tôi nghĩ rằng Mitzi sẽ nghĩ khác: "Thế thì sao nào?
Mitzi là một thiên tài, có thể cô ấy có cách nhìn khác. Bạn phải mạnh dạn lên chứ.
Không hỏi thì làm sao biết được?".
Ngẫm thấy lời cô bạn cũng khá có lý, tôi đã đuổi theo Mitzi vào tận khu nhà tắm và
tần ngần đứng đợi bên ngoài. Dẫu biết hành động của mình như thế là không được
lịch sự cho lắm, nhưng tôi vẫn kiên nhẫn đợi. Cuối cùng, Mitzi cũng bước ra khỏi
phòng tắm, tôi vội lên tiếng: "Chào chị Mitzi, tôi vừa diễn trên sân khấu, không biết tôi
có thể…". "Cô diễn quá tệ, tồi tệ vô cùng! Cô không nhận thấy rằng chẳng ai cười
được cả sao?". Lời nhận xét lạnh lùng của cô ta như gáo nước lạnh dội vào mặt, tôi
đứng lặng người, nước mắt chực trào ra vì cảm thấy bị tổn thương ghê gớm. Tôi đỏ
mặt ấp úng: "Vâng… vâng…". Mitzi tiếp lời: "Nếu người ta có nhận cô, cô cũng phải
tự trọng mà từ chối chứ!". Lúc này tôi không sao kìm được nữa, để mặc cho nước mắt
tuôn trào. "Vâng… cảm ơn chị", tôi nghẹn ngào trong tiếng nấc. Nỗi tủi nhục lẫn xấu
hổ tràn ngập trong lòng. Tôi lặng lẽ quay đi và cảm giác như mình phải mất cả trăm
dặm để quay ra chỗ đỗ xe, dù khoảng cách thật sự chỉ chừng vài chục mét. Chưa bao
giờ như lúc này, tôi muốn được trở về nhà ghê gớm. Tôi muốn được "giải thoát" khỏi
nơi đây càng nhanh càng tốt.
Suốt đoạn đường về nhà, tôi đã suy nghĩ rất nhiều, tôi nhận thấy rằng với bối cảnh
mà mình đã chọn, lẽ ra tôi không nên diễn hài theo cách vừa rồi. Nhưng tôi cũng chưa
nghĩ ra sẽ thể hiện theo cách nào. Tôi cay đắng nhận thấy sân khấu hài không phải là
sân chơi dành cho mình vì tôi không đáp ứng được những đòi hỏi của khán giả. Với
một diễn viên mới bước lên sân khấu, việc phải đối mặt với tình huống như thế quả
là một cú sốc quá lớn. Nhưng tôi cũng không phủ nhận rằng, chính điều đó đã giúp tôi
có thêm nghị lực mạnh mẽ để có thể vượt qua những trở ngại trong cuộc sống sau
này.
Tôi không thực hiện bất cứ vở hài kịch nào trong suốt một năm sau đó. Tôi tập trung
cho công việc chuyên môn của một kế toán và được thăng chức. Cho đến một ngày,
tình cờ tôi đọc được bài viết trên tờ Groundlings có đề cập đến lớp thử giọng cho các
diễn viên nghiệp dư, tôi nghĩ mình nên đăng ký theo học. Và sau hai khóa tham dự, tôi
đã xác định được con đường sắp tới mình sẽ đi.
Để có thể xác định môi trường thích hợp cho sự phát triển của một giống cây nào đó,
bạn phải thử nghiệm rất nhiều lần trong phòng thí nghiệm mới cho ra kết luận cuối
23
24. Mr.Thao-CTU
cùng. Còn tôi, tr c đây tôi th t b i b i tôi không bi ướ ấ ạ ở ết được môi trường nào thật sự
thích hợp với mình.
Khi đến với sân khấu hài lần đầu, tôi không biết được rằng có vô số cách để gây
cười; vẫn có những khán giả thưởng thức thể loại hài của tôi, nhưng không phải là tất
cả. Nếu tối hôm đó tôi không thất bại, có lẽ mãi mãi tôi sẽ không nhận thức được
điều này. Biết thêm nhiều cách để thực hiện công việc của mình, bạn sẽ dễ dàng
thành công hơn. Tôi khám phá ra rằng, trước khi có thể bộc lộ được khả năng thật sự
của mình, bạn cũng cần phải biết những gì mình không thể làm được. Vì vậy với tôi,
thất bại chính là bước đệm cho những thành công sau này.
Đôi khi, những thành quả tuyệt vời lại xuất phát từ những thất bại sớm gặp phải.
Thomas H. Huxley
Hầu hết những thành quả quan trọng trên đời đều được tạo ra bởi những người dù
chẳng còn chút hy vọng nào nhưng vẫn kiên trì theo đuổi điều mình mong ước.
Dale Carnegie
Trong chừng mực nào đó, chúng ta đôi khi phải chấp nhận những điều không như ý.
Nhưng tuyệt đối không được từ bỏ niềm hy vọng.
Martin Luther King, Jr
Nguồn: Vượt lên chính mình 2 - First News và NXB Tổng hợp TP.HCM
Victoria Williams
"Dù trong bất cứ hoàn cảnh nào, bạn hãy luôn tự hào về chính
bản thân mình."
TTO - Với ngôn từ sống động và những giai điệu mạnh
mẽ, Victoria Williams đã để lại ấn tượng không phai trong
tâm trí mọi người. Album “Sweet Relief: A Benefit For
Victoria Williams” là một tập hợp các tác phẩm xuất sắc
của cô.
Trong album này có sự hiện diện của rất nhiều ca sĩ nhạc rock nổi tiếng như: Pearl
Jam, Lou Reed, Matthew Sweet, Lucinda Williams, ban nhạc The Jayhawks... Có thể
nói, chính tài năng và lòng đam mê nghề nghiệp là kết quả của hành trình đấu tranh
chống chọi lại căn bệnh quái ác mà Victoria Williams đang phải gánh chịu.
Chuyện xảy ra vào đầu những năm 1990, lúc đó tôi đang gặp nhiều khó khăn và tôi
nghĩ chỉ có rượu mới có thể giúp mình giải tỏa được những căng thẳng, làm sáng tỏ
những vấn đề tôi đang phải đối mặt. Kết quả, tôi trở thành một kẻ nghiện rượu trầm
24
25. Mr.Thao-CTU
tr ng. Sau đó, nh n th y vi n c nh t i t c a thói ọ ậ ấ ễ ả ồ ệ ủ nghiện ngập này, tôi ngưng uống
và gia nhập Hội những người nghiện rượu vô danh.
Lúc đó, tôi đang ở New York thu âm cho album đầu tiên của mình. Tôi cảm thấy mệt
mỏi và không muốn tiếp tục nữa, nhưng nhà sản xuất không đồng ý. Họ đã đầu tư khá
nhiều tiền vào album này và buộc tôi phải hoàn tất. Tôi càng cảm thấy bị áp lực nặng
nề.
Công đoạn thu âm cuối cùng rồi cũng xong, nhưng lại không được in ra đĩa dù nhận
được khá nhiều lời khen tặng từ các nhà phê bình. Tôi đến gặp người chịu trách nhiệm
phát hành CD, họ nói: "Những đĩa thu âm loại nhạc giống như của chị đang đầy ắp
kho mà chúng tôi không sao phân phối được". Rời Hãng Geffen, tôi thu một album cho
Hãng Rough Trade, nhưng được một thời gian hãng này lại lâm vào cảnh phá sản. Đã
hai lần thu âm, nhưng những bản nhạc được thu âm của tôi rốt cuộc cũng chẳng cái
nào được phát hành. Thêm vào đó, vợ chồng tôi vừa ly hôn, tinh thần tôi càng thêm sa
sút.
Thật bất ngờ, tôi nhận được cuộc điện thoại của một phụ nữ mời tôi tham gia vào
chuyến lưu diễn của Neil Young (trong khi những album của tôi chưa được phát hành
và tôi cũng chẳng được ai biết đến). Làm sao có thể từ chối một cơ hội hấp dẫn như
thế, khi mà tôi rất thích Neil và những bản nhạc của anh ấy? Tôi sung sướng mỉm
cười với ý nghĩ được đứng chung sân khấu với thần tượng của mình. Cuối cùng, giấc
mơ của tôi đã thành sự thật.
Những ngày sau đó, tôi khá tất bật với chuyến lưu diễn của Neil. Lịch diễn dày đặc,
cộng với rất đông khán giả đến xem và cổ vũ cuồng nhiệt khiến tôi kiệt sức. Vào buổi
diễn thứ 26, tôi nhận thấy có cái gì đó không ổn nơi mình. Chân tôi không thể bước
nhanh, và tay không cử động được. Tôi đến ba bệnh viện khác nhau để khám, sau
cùng, có một vị bác sĩ đoán rằng có thể tôi bị chứng đa xơ cứng. Trong tình trạng
không tiền bạc, không bảo hiểm y tế, đã ly dị chồng, và đang phải chịu đựng căn bệnh
mà chưa ai biết chính xác là gì, tôi hoang mang không biết sắp tới chuyện gì sẽ xảy ra
với mình nữa.
Các bác sĩ cho biết họ không thể đoán chính xác nguyên nhân căn bệnh của tôi, và vì
thế, không có phương thuốc nào để chữa trị. Lúc đó, tôi thấy rất sợ, cả cô đơn nữa,
mặc dù bạn bè vẫn hay đến bệnh viện thăm nom. Trong ngày tôi xuất viện, có một
điều ấm lòng đã xảy ra: một quỹ từ thiện nào đó ở Los Angeles đã trả tất cả viện phí
cho tôi. Sau đó, tôi được biết các nhạc sĩ ở New York đã giúp đỡ tôi bằng cách đăng ký
tên tôi cho quỹ này, với mong muốn tôi nhận được sự hỗ trợ. Và rất nhiều người tôi
chưa từng quen biết đã tìm cách liên lạc với tôi. Như ông Frank Sinatra, một người
hoàn toàn xa lạ, cũng gởi cho tôi 1.000 đô la. Tôi thầm cảm ơn lòng hảo tâm của Frank
Sinatra, và không ít lần tự hỏi, không biết đã bao lần ông ấy giúp đỡ những người xa
lạ như tôi.
Căn bệnh bí hiểm thách thức tôi rất nhiều. Nó làm tôi đôi lúc chẳng nhìn thấy gì. Cảm
giác đó thật khủng khiếp. Các bác sĩ bảo đó là triệu chứng bị ảnh hưởng bởi thần
25
26. Mr.Thao-CTU
kinh, nó có th s kéo dài 2 tu n, 2 tháng ho c cũng có th là ể ẽ ầ ặ ể 2 năm. Chẳng ai có thể
xác định được nguyên nhân. Trên thực tế, triệu chứng này chỉ kéo dài với tôi 2 tuần.
Nhưng cũng chính nhờ nó, tôi đã viết được một số ca khúc xuất thần, lột tả được tâm
trạng phức tạp của mình trong thời điểm bấy giờ.
Tôi thử chơi đàn guitar trở lại, nhưng những ngón tay của tôi hầu như bị tê cứng và
không thể cử động như trước kia. Nỗi tuyệt vọng khôn cùng bao trùm lấy tôi. Nhưng
nghĩ tới tấm gương của mẹ, người đã chiến thắng căn bệnh ung thư chết người, tôi
cũng dần khôi phục lại niềm tin. Tôi không thể để cho những cơn đau và căn bệnh
khống chế cuộc đời mình. Thay vì xấu hổ phải giấu đi đôi bàn tay không còn những
cử động tinh tế được nữa, tôi đã cố gắng dùng nó vào những việc khác. Tôi ra khu
vườn sau nhà, dùng tay để đào đất và trồng cây. Và trong lúc trồng cây, tôi đã nghĩ ra
cách chơi đàn thật độc đáo. Tôi khám phá ra các kiểu điều chỉnh âm điệu khác nhau…
Hiện giờ, tôi đang chơi đàn theo kiểu đó. Tôi thích những giai điệu mới mà tôi tự mình
tạo ra. Với những hạn chế về bệnh tình của mình, khi làm được những việc như vậy,
tôi cảm nhận được niềm hạnh phúc đang len lỏi trong lòng. Khi không thể làm theo
cách bình thường, bạn buộc phải tìm những cách khác thường để thực hiện những
công việc hàng ngày. Và cũng nhờ những hạn chế của bản thân, tôi có nhiều cơ hội
để sáng tạo hơn. Chính những tảng đá chắn đường đã trở thành những nấc thang cho
tôi bước lên cao hơn.
Thỉnh thoảng, tôi vẫn bị co giật trong lúc chơi đàn. Hai bàn tay không còn tuân theo sự
điều khiển của tôi nữa. Trước đây, tôi vẫn thường nghiêm khắc và cố gắng kiểm soát
những việc mình làm, chẳng hạn chơi một bản nhạc đúng điệu. Nhưng bây giờ, tôi để
âm nhạc tự do chảy theo những xúc cảm của chính mình. Tôi đã học được cách cười
chính mình, ngay cả những lúc trên sân khấu. Dần dần, tôi bắt đầu nhận thức được sự
tự do mà mình đang có. Đó là tôi có quyền chọn lựa thái độ sống của mình, hoặc chán
nản vì đôi tay tê cứng, hoặc tạm hài lòng với những âm thanh mà đôi tay tê cứng ấy
luôn cần mẫn trên các phím đàn…
Không chỉ đôi tay đau và tê cứng, hai bàn chân tôi cũng vậy. Chúng bị thít chặt lại mỗi
khi tôi chơi đàn, nhất là khi chơi dương cầm. Chúng thực sự làm tôi khó chịu. Tôi nghĩ,
những người đang trong tình trạng như tôi, tâm trạng họ chắc chắn cũng sẽ tồi tệ
không kém. Có người bị chứng viêm khớp nặng, họ không chịu nổi sự đau đớn nên
luôn cho rằng đó là căn bệnh nghiêm trọng và ảnh hưởng rất lớn đến toàn bộ cuộc
sống của họ. Còn tôi, tôi đã học được cách chấp nhận, cố gắng vượt qua nỗi đau, giữ
vững tinh thần và sống với một thái độ lạc quan.
Thực sự mà nói, để làm được như thế không dễ chút nào. Đã không ít lần tôi đã có ý
định tự vẫn bởi tôi nghĩ mình không thể sống chung với căn bệnh này. Hoặc là tôi
sống với một cơ thể khỏe mạnh, còn không thì tôi chẳng muốn trở thành gánh nặng
cho người khác. Nhưng nghĩ lại, tôi không muốn trở thành một người hèn nhát và
thiếu trách nhiệm với gia đình khi vin vào lý do đó để trốn chạy cuộc sống.
Trong suốt thời gian đó, chúng tôi vẫn gặp khó khăn về tài chính, vì thế Megan Ochs
(con gái của danh ca huyền thoại Phil Ochs) và Sylvia Reed (vợ của Lou Reed) cùng
26
