Presentation in Dutch on Sustainable Economics and their three themes circulair economy, de-materialisation and decentralisation. Presentation is aimed at SME's that are interested in changes and want to adapt their business model on these new circumstances. Not more than a first glance on this theme. For more information on sustainability, international business, technology and SME business please visit my page at www.olafterhaar.blogspot.com
Enterprise Europe Network presentatie tijdens Week van de Ondernemer
Duurzame economie voor vindingrijke bedrijven bijeenkomst Thales HTSC door de KvK
1. Dag van de vindingrijke bedrijven;
Thema Duurzame Economie
26 november 2014
Olaf ter Haar – KvK Oost Nederland
+31.6.5162 7373 @olafterhaar
www.olafterhaar.blogspot.nl
2. Onderwerpen tijdens deze sessie
• Wat is duurzame economie
• Welke veranderingen zitten in duurzame
2
economie
• Wat betekent duurzame economie voor U
en hoe gaat dit uw bedrijf beïnvloeden
(tafeldiscussie)
• Conclusies, Aanbevelingen en Acties
• Agenda Duurzame Economie thema’s
3. Wat is duurzame economie (1)
• een economie waarin
3
groei, versterking van de
concurrentiekracht en
een toename van de
werkgelegenheid
gecombineerd worden met
een beter beheer van
ruimte, natuur en een
vermindering van de
milieudruk
6. Welke trends zitten in duurzame economie (1)
Circulaire economie
6
Circulaire economie:
• Meer gebruik van natuurlijke grondstoffen (brandstof, plastic, vezels,
kleurstof)
• Hergebruik van materialen uit recycling (Plastic Hero’s , blik- glasrecycling)
• Hergebruik van goederen (marktplaats / kringloopwinkel)
• Maken van lange levenscyclus producten in plaats van wegwerp (reparatie)
Bron: Duurzaam Bedrijfsleven – De lease
economie
7. Welke trends zitten in duurzame economie (2)
Decentralisatie
7
Decentralisatie:
• Afstemming van productie locatie aan gebruiker locatie (minder transport
bewegingen, 3D printing revolutie)
• Groei van regionale initiatieven (reparatie café, buurt energie, urban farming
groenstrook onderhoud door bewoners)
• Versterking van lokale betrokkenheid van consument, overheid en industrie
• Overheid wordt faciliterend in plaats van voorschrijvend (zorgstelsel)
Bron: NOS Journaal - Decentrale energie
opwekking
8. Welke trends zitten in duurzame economie (3)
Dematerialisatie
8
Dematerialisatie:
• Het bezit wordt minder belangrijk, (car sharing, tuingereedschap uitlenen)
• Meer lease producten voor functie dan bezit (schone was / wasmachine)
• Optimalisatie van productie vanuit materiele en energie efficiency
• Afname van product volume, (kleine, slimme, zuinige auto’s)
• Fysieke producten vervangen door digitale producten (Spotify, dropbox,
cloud computing, geld)
Bron: Klimaatverbond: Nieuwe energie
voor mobiliteit door MyWheels
11. Duurzame Evenementen Agenda:
11
• 27-11-2014, Scherpenzeel, Closing the Loop: D-Day
• 4-12-2014, Hardenberg, Bent u klaar voor de andere economie
• 11-12-2014, Zwolle, Duurzame warmte uit hout in de praktijk
• 2-12-2014, Amsterdam, Biobased verpakkingen
• 11-12-2014, Arnhem, Green Industry Event
• 21 & 22-01-2015, Zwolle, Biobeurs 2015
• 4 & 5-03-2015 London, Ecobuild, duurzame bouw toelevering
• 7 & 8-10-2015 Rotterdam, Ecomobiel, duurzaam vervoer & dienstverlening
12. Bedankt voor uw deelname,
graag tot ziens!
Olaf ter Haar, nov. 2014
Olafterhaar.blogspot.com
@olafterhaar
+31.6.5162 7373
Editor's Notes
Welkom
Mijn naam is Olaf ter Haar en ik wil graag met u in een workshop praten over duurzame economie en wat dit voor uw onderneming kan betekenen.
Om te beginnen is er een korte introductie in de duurzame economie en haar drie kenmerken, om een basis uitgangspunt te hebben voor de workshop.
Mede door de economische crisis, de opkomst van de sociale media, afkeer tegen de invloed van grote centrale instituten is er een verandering in de bewustwording van de mensen.
Sociale media is in staat om snel veel mensen te bereiken en te motiveren voor acties. Dit zie je in bijvoorbeeld crowd funding initiatieven. Doordat de wereld snel, toegankelijk en transparant is voor informatie, is er een goed geïnformeerde wereld waar we als industrie mee te maken hebben. Dit kan het bedrijf versterken maar ook schade toebrengen. Daarnaast is er een groeiend bewustzijn, dat we de wereld aan het uitbuiten zijn en de balans tussen de mensen en de aarde is verstoord. Consumenten zijn bewuster in het kiezen van producten op basis van de impact op de aarde. Is het logisch dat een Hollandse garnaal meer 3000 km heeft gereisd voordat deze op je bord ligt? Is dat noodzakelijk? Zou het beter kunnen? Wat zou er gebeuren als dit tegen u als garnalenkoning wordt gebruikt door de publieke opinie?
In 4 hoofdpunten wil ik graag een aantal aspecten van de duurzame economie aanstippen in deze workshop.
Wat is duurzame economie, hoe is die voor u en uw klanten herkenbaar. Bent u bekent met producten of keurmerken die staan voor duurzaam?
Duurzame economie kijkt anders naar economie dan de oude economie. Schaalvergroting, massaproductie, afval, uitbuiting en gesleep van goederen over de wereld zijn daarbij ongewenst. Wat zijn de kenmerken van de duurzame economie.
Als de kenmerken van duurzame economie bekend zijn, hoe gaat dit uw product of onderneming beïnvloeden? Bent u actief in een markt of met een product waar duurzaamheid een thema is? Waar liggen dan uw kansen? Waar zitten de valkuilen?
IK wil dit graag in een tafel discussie doen met u.
Kunnen wij, op basis van de tafeldiscussie conclusies trekken, aanbevelingen doen en acties uit zetten? Dit zou ik graag terug willen koppelen aan de overige deelnemers in de andere sessies.
Tot slot heb ik een aantal evenementen op duurzaamheid thema’s opgezocht mocht u behoefte hebben u hierin te willen verdiepen of aan te sluiten bij netwerken, kennisgroepen en initiatieven.
Wie kent de volgende logo’s of keurmerken? (Deze komen na muisklik binnen vliegen en eindigen met de definitie van Duurzame Economie)
People Profit Planet (Product), ook wel bekend als MVO, Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen
Green Economy, in balans met de omgeving,
Ladder van Lansink, afvalstoffen, eigenlijk grondstoffen, op een zo hoog mogelijk niveau hergebruiken, waarbij als laatste mogelijkheid storten over blijft.
Biobased. Economie waarin gebruik wordt gemaakt van grondstoffen uit gewassen zoals biobrandstof, bioplastic, natuurlijke kleurstoffen, vezels
Recycling, herkenbaar vanuit inzameling glas, papier, blik
FSC, oogsten van hout uit duurzaam beheerde bossen
Fairtrade, Max Havelaar, Wereldwinkel. Tegen uitbuiting van 2e en 3e wereld produtie gekoppeld aan scholing, eerlijke prijs, zelfstandigheid
Cradle to cradle, hergebruik van materiaal door in het ontwerp rekening te houden met het scheiden van de grondstoffen voor hergebruik, juiste materiaalkeuze, minimaliseren van grondstof gebruik
Korte film:
Van een duurzame economie naar een weggooi economie sinds de industriële revolutie. Nieuw product is goedkoper dan repareren, mode gevoellige artikelen om herhalingsaankopen te stimuleren. Productie in grote hoeveelheden tegen lage prijzen en het slepen van grondstoffen en goederen over de wereld. Grondstof goedkoop en arbeid duur.
Duurzame economie draait dit om, grondstoffen duur en arbeid goedkoop, waardoor een kringloop kan ontstaan van grondstoffen.
Ruimte eventueel voor vragen naar aanleiding van de film.
Kreten met betrekking tot duurzaamheid. Diverse denkwijzen afhankelijk van toepasbaarheid, inzicht, beleid.
Drie trends in duurzame economie, trend 1: Circulaire economie
Hierin gaan de grondstoffen rond en is er idealiter geen afval. Alles wordt hergebruikt.
Circulaire economie gaat uit van een “korte koolstof” keten. In plaats van olie uit de grond te halen voor producten, haalt men dit uit biomassa of planten. Latex uit paardenbloemen bijvoorbeeld. Hierdoor komt er geen “oude CO2 opgeslagen in fossiele grondstoffen. Er is dan geen CO2 toename in de lucht.
Er zijn diverse ketens voor het inzamelen van reststoffen, vooral scheiding aan de bron.
Zo is MOSA bezig om tegels en plavuizen na gebruik makkelijk te verwijderen, deze te vermalen en te hergebruiken voor nieuwe tegels. Homogene afvalstroom, weten wat er in zit, afval terug naar de fabrikant.
Ook zie je een tweede leven van gebruikte goederen. Denk aan Marktplaats of de kringloopwinkels. Producten die anders weg werden gegooid krijgen nu een tweede gebruik. Wat betekend dat voor uw producten en verkoop als ouide grasmaaiers weer terug in de markt komen? Een langere levenscyclus hebben?
Een andere trend is om producten zo te ontwikkelen dat ze langer mee gaan of goed te repareren zijn. Hoe langer een artikel mee gaat, hoe lager de energie die in het product is gestopt per gebruik wordt. Een afname van de milieu belasting. Reparatie cafés waar handige mensen eenvoudige reparaties doen aan defecte producten waardoor geen nieuw product hoeft te worden gekocht. Nieuw snoer aan een stofzuiger of strijkijzer.
De tweede trend is decentralisatie
Door niet meer producten massaal op 1 plek te maken en over de wereld te verdelen, maar door dicht bij de gebruiker te produceren, of zelfs bij de gebruiker thuis. Denk aan de 3D printer, waarbij je straks geen porcelein uit China koopt, maar dit print in je huis. Geen fabriek, geen transport, geen opslag. Dit is revolutionair voor de oude economie.
Decentralisatie betekend ook dat mensen minder afhankelijk willen zijn van grote logge organen als bijvoorbeeld een energiebedrijf. Regionaal wordt energie opgewekt door lokale stichtingen. Winst wordt gebruikt voor verdere investeringen of komen terug bij de leden van een energie collectief. Geen grote kantoren, lease auto’s dure managers en promotiekosten. Debet hieraan is ook een niet consistent overheidsbeleid, gouden handdrukken en de belastingbetaler die de banken redt.
Overheden gaan taken afstoten en lager in de keten neer leggen. In plaats van centraal aangestuurd groen onderhoud wordt dit door bewoners zelf gedaan waardoor er een verlaging is van gemeentelijke belastingen. Burgerparticipatie.
Overheid treed op als facillitator tussen bewoners en bedrijven waarbij er meer wordt geluisterd naar de wens van de bewoners en minder vanuit statistiek of gevoel.
De derde trend is dematerialisatie
Bezit wordt minder belangrijk dan het gebruik. Er wordt meer geleend van elkaar. Grasmaaier samen met de buurman, autobezit met de straat of op basis van gebruik zoals bij Green Wheels.
Artikelen worden ook op basis van gebruik afgerekend en niet op de aanschaf. Denk aan de telefoon die je gratis krijgt, maar de belkosten die je betaald. Straks lease je een wasmachine en betaal je per wasbeurt. De fabrikant kan dan een nieuwe leveren op het moment dat er verbeteringen zijn of gebruik toe of af neemt. De oude wasmachine wordt ergens anders ingezet of gedemonteerd voor hergebruik.
Daarnaast is er de trend naar verkleining van producten. Minder materiaal, minder massa om in beweging te komen, lager energieverbruik. De auto’s worden kleiner, de motoren worden kleiner, uitstoot wordt lager. Drijfveer is hierin vooral de wetgeving meer als de fabrikant.
Ook zie je een afname van fysieke producten. De CD wordt vervangen door Spotify, de DVD door Netflix. De hoeveelheid echt geld door je handen wordt steeds minder, betalen per telefoon of met plastic. Software koop je niet meer maar je gaat in de cloud om daar je brief te maken zonder dat er nog een tekstverwerker op je harde schijf staat. Altijd laatste versie, altijd backup, locatie onafhankelijk. Dropbox bijvoorbeeld.
Wat betekenen deze trends voor u als ondernemer en voor uw bedrijf? Herkent u deze trends? Kunt u hier voordelen mee behalen of zijn het remmende ontwikkelingen.
Geeft dit een behoefte uw misse aan te passen? Of moeten uw visie en kenwaarden worden aangescherpt? Hoe gaat uw strategie er dan uit zien. Gaat u “green” worden of gaat u “green washing” doen? Green is duurzame producten maar geen duurzaam beleid. Als bouwbedrijf verwerkt u FSC-hout maar u blijft veel afval maken, fouten in het bouwproces, uitval van medewerkers door werkomstandigheden? Hoe lang kunt u dit beeld ophouden voor de buitenwereld? Wat als er doorheen wordt geprikt, wat is dan de “schade”?