Power point honetan Euskal mitologiako sei pertsonaia garrantzitsuenen ezaugarri nagusiak dituzue: Mari, Tartalo, Basajaun, Sorgin, Lamia eta Akerbeltz.

1. MARI
Euskal mitologiako jeinu
garrantzitsuena da, beste jeinu
guztien buruzagia. Lurraren
pertsonifikazio andrazko honek,
jaungoiko zerutiarrak iritsi
aurreko herri matriarkalek
gurtzen zuten mito lurtarren
zentzuak ditu. Naturaren
osagai guztien erregina da.
PERTSONAIA
MITOLOGIKOAK: TARTALO
Begi bakarreko gizon erraldoia da jeinu
gaizto hau, lanbidez artzaina.
Herrietako gazteak bahitu eta jan egiten
ditu pizti anker honek, eta, hori dela eta,
izua eragiten du Euskal Herriko zenbait
bailaratan.
BASAJAUN
Bere izenak dioen bezala, ‘basoko jauna, jaun basatia’ dugu jeinu ezagun hau. Basoaren
sakonean edo leku garaietan dauden haitzuloetan bizi da Basajauna. Pertsonaia honek
gizon handi eta izugarri baten itxura du. Gorputza ilez estalia du, adatsa belaunetaraino
iristen zaio, eta aurpegia, bularrak eta sabela ia guztiz tapatzen dizkio. Oinetako bat
gizakienaren modukoa da, eta bestea oinatz borobil batez osatua dago. Jeinu hau
basoaren eta naturaren zaindaria da. Artaldeen babeslea da, bereziki.

2. LAMIA
Jeinu honek emakume eder baten itxura du
gorputzaren erditik gora, eta hankak oiloarenak,
ahatearenak, nahiz ahuntzarenak bezalakoak
ditu. Aldiz, kosta aldean, gorputz erditik behera
arrain tankera hartzen dute. Lamien zereginen
artean honako hauek zeuden: artilea haritu;
trikuharriak, etxeak eta elizak eraiki; eta arropak
garbitu. Baina asko atsegin du urrezko orrazi
batekin bere adats ederra orraztea, erreka bazter
edo urmahel batean. Haitzuloetan edo erreka
putzuetan nahiz urmaeletan bizi ohi da.
SORGIN
Jeinu honen eraginez, sorginduak
dauden pertsonei ere sorginak deitzen
zaie. Gehienetan emakumezkoak dira,
dohai bereziak dituzte, eta gaiztakerietan
jarduten dute. Emakume hauek taldean
dihardute, eta, data jakinetan, gauez
ospatzen dituzten batzarretara joaten dira
hegan. Gizakiaz gaindiko dohain hori
lortzeko, ukendu batez igurzten dira, eta
esaldi hau esaten dute: Sasi guztien
gainetik eta odei guztien azpitik. Sorginen
bilkura horiei akelarreak deitzen zaie, eta
jatorria, Nafarroan, Zugarramurdin dago,
sorginak biltzen ziren Akelarre edo
‘akerraren larrea’ delako barrutian.
AKERBELTZ
Aker beltz baten itxurako jeinua da hau. Etxe-abereen zaindari eta sorgin
nahiz aztien buruzagi azaltzen da. Ezaugarri onuragarriekin agertzen
zaigu batzuetan, eta beste zenbaitetan bere alde iluna erakusten digu.
Alde ona erakusten duenean Mariren antzeko dohainekin agertzen zaigu,
eta zenbait jeinuren nagusia edo buruzagia da.