Η ΣΥΓΚΡΟΤΗΣΗ ΤΗΣ ΑΘΗΝΑΪΚΗΣ ΚΟΙΝΩΝΙΑΣ

1. ΤΜΗΜΑΤΑ Α1, Α2, Α3
5ο Γυμνάσιο Ξάνθης
Ενότητα 4η: Η ΣΥΓΚΡΟΤΗΣΗ ΤΗΣ ΑΘΗΝΑΪΚΗΣ ΚΟΙΝΩΝΙΑΣ
– Η ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ ΖΩΗ-Η ΜΟΡΦΩΣΗ
somakris.blogspot.
gr

2. Ποιες κοινωνικές ομάδες αποτελούν τον πληθυσμό της
Αθήνας τον 5ο αι. π.Χ.;
EIMAΣΤΕ
ΑΘΗΝΑΙΟΙ
ΠΟΛΙΤΕΣ
ΕΙΜΑΣΤΕ
ΜΕΤΟΙΚΟΙ
ΕΙΜΑΣΤΕ
ΔΟΥΛΟΙ

3. Ποιοι από τους κατοίκους είχαν το
δικαίωμα του Αθηναίου πολίτη;
Είμαι ο Παυσανίας , Αθηναίος
πολίτης. Η μητέρα μου και ο
πατέρας μου είναι Αθηναίοι.
Σήμερα βρίσκομαι στην
Εκκλησία του δήμου , το
κυρίαρχο σώμα της
Δημοκρατίας.

4. Γεια σας . Είμαι ο
Καλλισθένης , Αθηναίος
πολίτης . Βρίσκομαι στην
αγορά και συζητώ με τους
συμπολίτες μου διάφορα
θέματα……..
Ζωγραφιά του Χαμή Αλ.

5. Τι γνωρίζετε για τους μέτοικους στην
Αρχαία Αθήνα;
.
Είμαι ο Υάκινθος ο Θάσιος .
Μετακόμισα στην Αθήνα και
δουλεύω ως έμπορος για να μπορώ
να πληρώνω κάθε χρόνο το
μετοίκιο και να ανανεώνω έτσι την
άδεια παραμονής μου.

6. Πώς νιώθουν οι Αθηναίοι για τους
μέτοικους;

7. Τι γνωρίζετε για την προέλευση και την
εργασία των δούλων;
Είμαι ο Ιφικλής και είμαι ένας από τους
200.000 δούλους. Και ο πατέρας μου ήταν
δούλος . Οι Αθηναίοι τον αιχμαλώτισαν
όταν επιτέθηκαν στο νησί μου την Νάξο.
Εργάζομαι ως εργάτης . Κάποιοι άλλοι
δουλεύουν ως δεσμοφύλακες, λογιστές και
αστυνομικοί. Οι πιο μορφωμένοι είναι πιο
τυχεροί , γιατί τους απασχολούν ως
παιδαγωγούς στα παιδιά τους. Γενικά δεν
έχω παράπονο για το πώς μου
συμπεριφέρονται οι Αθηναίοι

8. Τι σας κάνει εντύπωση στο κείμενο του
Αριστοτέλη;

9. Ποιος ήταν ο ρόλος της γυναίκας στην
Αρχαία Αθήνα;
• παρέμεινε στο σπίτι και σπάνια έβγαινε έξω μόνη,
κυρίως κατά τις θρησκευτικές εορτές.
• Το μοναδικό αξίωμα που μπορούσε να αναλάβει
ήταν της ιέρειας.
• Δε λάμβανε μέρος στη δημόσια ζωή
Ασχολίες:
Οικιακές εργασίες
Επίβλεψη δούλων
Καλλωπισμός
Ύφανση
Ανατροφή των παιδιών

10. Μια Αθηναία μαθαίνει την κόρη της τις
δουλειές του σπιτιού……..
Ζωγραφιά της Μαρίας Αυγ.
Γεια σας είμαι η Δήμητρα μια
Αθηναία και τώρα μαθαίνω στην
κόρη μου τις δουλειές του
σπιτιού. ( Ειρήνη Σπ. Α2)

11. Μια Αθηναία αφηγείται…….
Αθήνα , 470π.Χ.
Αγαπημένο μου ημερολόγιο ,
είμαι η Αντωνία , μια Αθηναία γυναίκα, και η μέρα μου ήταν πολύ δύσκολη, γιατί όλες
οι δουλειές του σπιτιού τις έκανα σήμερα, επειδή το Σάββατο είχα πάει σε μία
θρησκευτική εορτή στην οποία είχα την τύχη να είμαι ιέρεια . Για πρώτη φορά
μάλιστα με συνόδευσε ο άντρας μου. Χθές μάλιστα έμαθα στην κόρη μου, την Ιόβη πώς
να υφαίνει. Παρόλο που δυσκολεύτηκε στην αρχή , επέμενα, γιατί είναι απαραίτητο για
μια Αθηναία να γνωρίζει την τέχνη της ύφανσης.
Σήμερα έπρεπε να καθαρίσω το σπίτι, να επιβλέπω τον δούλο μας τον Καλλίνικο και
να ετοιμάσω τον γιό μου τον Αριστόδικο, για να πάει στο σχολείο. Ο άντρας μου
λείπει, όπως κάθε μέρα, από το πρωί. Συχνάζει στο γυμναστήριο και στο κουρείο, ενώ
αργότερα έπρεπε να παραβρεθεί στην Εκκλησία του Δήμου . Εγώ……. όλη μέρα μέσα
στο σπίτι.
Το μεσημέρι φάγαμε κρέας μετά από τόσο καιρό, γιατί συνήθως τρώμε ελιές, λαχανικά,
ψάρια και παστά.
Το βράδυ ήταν πιο χαλαρό, ο άντρας μου γύρισε από ένα συμπόσιο που είχε πάει και
μιλήσαμε λίγο για τα θέματα συζήτησης . Η κόρη μου και ο γιος μου κοιμήθηκαν νωρίς
. Σκέφτομαι ότι αύριο θα είναι μια κουραστική μέρα …… Γι’αυτό και εγώ νυστάζω
και σε καληνυχτίζω…..!
Αντωνία Απ.

12. Μια ημέρα της γυναίκας στην Αρχαία
Αθήνα (από τη Δήμητρα Γ. Α2)
Ξυπνάω το πρωί πάω να κοιτάξω τους δούλους αν κάνουν
καλά την δουλειά τους.
Ετοιμάζω τον γιο μου για να πάει στο σχολείο που μαθαίνει
ανάγνωση , μουσική και γυμναστική
Μετά μαθαίνω την κόρη μου να κάνει τις οικιακές δουλειές
του σπιτιού. Όπως να υφαίνει.
Μετά ετοιμάζομαι γιατί το απόγευμα έχω να πάω σε μια
θρησκευτική εορτή.Φοράω τον χιτώνα και το ιμάτιο μου
και στην συνέχεια βάζω τα κοσμήματα μου και τα
σανδάλια μου.

13. -Αμέσως μητέρα,θα
μου ετοιμάσεις τον
χιτώνα μου;
-Ξύπνα μονάκριβή μου
Λυδία!Το πρωινό είναι
έτοιμο.
-Είναι ήδη έτοιμος το
σιδέρωσε η
Αντίκλεια.Έλα έξω για
πρωινό.
Αφού έφαγα, η μαμά και την
Αντίκλεια μου έδειξαν πώς να
χρησιμοποιώ τον αργαλειό
.Ήταν η πρώτη φορά που θα
έραβα.Αργότερα ετοιμάσαμε το
μεσημεριανό.Ήταν από τις λίγες
φορές που θα τρώγαμε κρέας.
Το κρέας συνοδευόταν με
σαλάτα βραστών λαχανικών με
ελιές και ελάχιστο ψωμί.
Από την Μαριλένα και
την Ασημίνα Α3
Τελειώνοντας το πρωινό,μαζί
με την κόρη μου και την
παραμάνα που την λένε
Αντίκλεια σκέφτομαι να
αρχίσω τις
οικιακέςδουλειές.Μερικές
από αυτές είναι:Το
μαγείρεμαΤο σκούπισμα
Το σφουγγάρισμα
Το ξεσκόνισμα

14. Ποιος είναι ο ρόλος του άντρα στην
Αρχαία Αθήνα;
Περνούσε το μεγαλύτερο μέρος της ημέρας έξω
από το σπίτι.
Στον ελεύθερο χρόνο του σύχναζε στα
γυμναστήρια, στα δημόσια λουτρά, στα κουρεία,
όπου συζητούσε για διάφορα θέματα.
Λάμβανε μέρος στις συνεδριάσεις της Εκκλησίας
του Δήμου.
Οργάνωνε συμπόσια στο σπίτι αποκλειστικά με
άντρες φίλους, όπου συνήθως γίνονταν
συζητήσεις για θέματα τέχνης και φιλοσοφίας.

15. Γεια σας είμαι ο
Καλλικράτης ο
Αθηναίος. Μόλις
ξύπνησα είδα τη
γυναίκα μου να βοηθάει
στο ντύσιμο το γιο μας
για να πάει σχολείο.
Εγω πήγα να κάνω
γυμναστική ,όπου
συνάντησα τους φίλους
μου και όλοι μαζί
πήγαμε στη συνεδρίαση
της εκκλησίας του
Δήμου. Μετα θα
χαλαρώσουμε στα
λουτρά και θα
επισκεφτούμε και το
κουρείο.Το βράδυ
είμαστε καλεσμένοι σε
συμπόσιο .
(από τη Νικολέτα
Ελ.Α2)

16. Ποια είναι η θέση των παιδιών στην
Αρχαία Αθήνα;
Τα κορίτσια διδάσκονταν στο σπίτι τις οικιακές
εργασίες από τη μητέρα τους.
Τα αγόρια από τα επτά τους χρόνια στέλνονταν σε
ιδιωτικά σχολεία για να μορφωθούν.

17. Μια ημέρα ενός αγοριού της αρχαίας Αθήνας ( απο τη
Στέλλα Γκ. Α2)
Το πρωί με ξύπνησε η αδερφή μου και μου είπε “γρήγορα
ετοιμάσου θα έρθει ο Αρίσταρχος να σε πάει στο
σχολείο...”Εγώ σηκώθηκα και αναρωτήθηκα “ποιος είναι ο
Αρίσταρχος ”
Η Καλλιρόη μου είπε πως είναι ο καινούργιος μας δούλος....Εγω
ξανά με μια ακόμα μεγαλύτερη απορία την ρωτάω “ο παλιός
μας δούλος που πήγε;”,να πω την αλήθεια είχα αρχίσει να
τον συμπαθώ..ήταν πολύ καλός. Μετά από λίγες ερωτήσεις
στην Καλλιρόη ,έβαλα τον χιτώνα μου και πήγα να φάω
πρωινό.Ελιές και ντομάτα.
Όταν τέλειωσα ήρθε ο Αρίσταρχος να με πάρει..εγώ περίμενα
να είναι μεγάλος σε ηλικία όπως τον προηγούμενο αλλά
τελικά ήταν πολύ νέος. Η μαμά μου με φίλησε και μου
έδωσε λίγο ψωμί μαζί για το σχολείο.

18. Στο σχολείο…..
…………….. Όταν επιτέλους έφτασα στο σχολείο πήγα στον Περικλή
τον κιθαριστή να μου μάθει μουσική και συγκεκριμένα λύρα.Έχει
περίπου 4 χρόνια που παίζω λύρα και μου αρέσει πολύ.
Μετά από την μουσική πήρα την πλάκα μου και πήγα στον κύριο
Αριστείδη τον γραμματιστή να μας μάθει για τα ομηρικά έπη,να
γράφω πιο ωραία και να διαβάζω. Σήμερα ήταν πολύ ωραιο το
μάθημα,γιατί ήταν άρρωστος ο γραμματιστής και όλο έβηχε,
φτερνίζονταν και δεν προλάβαινε να μιλάει οπότε δεν κάναμε
πολύ μάθημα. Μετά από όλα αυτά τα μαθήματα,έφτασε η
αγαπημένη μου ώρα,της γυμναστικής.Όταν μεγαλώσω θέλω να
γίνω ολυμπιονίκης. Ο Άρης ο παιδοτρίβης λέει πως είμαι καλός
αθλητής.

19. Στο φαγητό…….
 …….. Όταν σχόλασα ήρθε ο Αρίσταρχος να με
πάρει και με ρώτησε πως τα πήγα.Εγώ του
απάντησα πως πέρασα πολύ ωραία.Όταν
φτάσαμε στο σπίτι η μαμά και η Καλλιρόη
είχαν ετοιμάσει το τραπέζι για να φάμε.Είχε
ψήσει κρέας και είχε και κάποια λαχανικά.Η
μαμά σπάνια κάνει κρέας ή ψάρια όμως δεν
ξέρω γιατί.Ίσως για να μην παχύνω και δε
μπορώ να γυμνάζομαι.

20. Αγαπημένο μου ημερολόγιο,
Σήμερα η μέρα μου ήταν πολύ ξεχωριστή. Αφού ξύπνησα, πλύθηκα
και ντύθηκα πήγα στην μητέρα μου για να μου μάθει να κάνω
διάφορες οικιακές εργασίες. Πρώτα πρώτα μου έμαθε να υφαίνω
στον αργαλειό. Στην αρχή ήταν δύσκολο αλλά στη συνέχεια άρχισε να
μου αρέσει. Επίσης μου έμαθε να φτιάχνω κοσμήματα και είπε πως
εγώ τα πηγαίνω καλύτερα από την αδερφή μου την Πηνελόπη. Μετά
ήρθε ο αδερφός μου ο Περικλής με τον δούλο που τον συνόδευε τον
Αγαμέμνονα από το σχολείο. Αργότερα ήρθε η ώρα για να φάμε
μεσημεριανό. Καθίσαμε όλοι εγώ, η Πηνελόπη, ο Περικλής, η μητέρα
μου και ο πατέρας. Η δούλα μας η Αντίκλεια μας έφερε να φάμε
παστά ψάρια, διάφορα λαχανικά και ελιές. Αφού φάγαμε η μητέρα
μου ετοιμάστηκε γιατί σήμερα έχουμε θρησκευτική γιορτή. Κι αυτή
ήταν η μέρα μου σήμερα. (από την Παρασκευή Λασκ. Α2)

21. Ποιες ειδικότητες δασκάλων υπήρχαν
στην Αρχαία Αθήνα;
 Ο παιδαγωγός βοηθάει στο σπίτι το παιδί να μάθει
τα γράμματά του και το συνοδεύει στο σχολείο.
 Ο γραμματιστής του διδάσκει γραφή, ανάγνωση
και την κατανόηση των ομηρικών επών.
 Ο κιθαριστής του διδάσκει μουσική.
 Ο παιδοτρίβης το εκγυμνάζει.
 Στην εφηβική ηλικία τα παιδιά των πλούσιων
Αθηναίων διδάσκονταν από τους σοφιστές τη
ρητορική τέχνη.

22. Ξυπνώντας νωρίς είδα τον δούλο να βοηθάει την
μητέρα μου η οποία όταν με είδε, είπε στον δούλο όταν
ετοιμαστώ να με πάει στο σχολείο. Στο σχολείο το
πρώτο μάθημα ήταν η μουσική όπου παίξαμε λύρα. Στο
δεύτερο μάθημα κάναμε γραμματική και στο τρίτο
γυμναστική. Όταν γυρισω από το σχολείο ο πατέρας
μου μπορεί να είναι ακόμα στα λουτρά. Για
μεσημεριανό θα φαω ψάρι. Όταν τελείωσω τα
μαθήματα θα παίξω λίγο με τον αδερφό μου.
(από τον Σταύρο Πρ.Α2)

23. Ένα αγόρι στην Αρχαία Αθήνα αφηγείται
(από την Αθηνά Αλ. Α1)
Αθήνα , 470π.Χ.
Αγαπητό μου ημερολόγιο σήμερα η μέρα μου ήταν πολύ κουραστική!Το
πρωί η μητέρα μου με ξύπνησε στις 7, ντύθηκα πήρα μαζί μου την
πλάκα μου και ο παιδαγωγός με πήγε στο σχολείο.
Το πρώτο μάθημα που είχα σήμερα ήταν με τον γραμματιστή .Μέτα είχα
γυμναστική με τον παιδοτρίβη .Την τρίτη ώρα μελετήσαμε με τον
κιθαριστή ένα λυρικό ποίημα της Σαπφώς.
Όταν τελείωσα το σχολείο πήγα μόνος μου στο σπίτι. Μόλις έφτασα η
μαμά και η αδελφή μου είχαν ήδη ετοιμάσει το τραπέζι ,το οποίο είχε
ελιές ,παστά ψάρια και λαχανικά.
Το βράδυ η μητέρα και ο πατέρας πήγαν σε μια θρησκευτική εορτή και εγώ
έκατσα στο σπίτι μαζί με την μικρή μου αδελφή.
Τώρα όμως πρέπει να πάω για ύπνο γιατί και αύριο θα έχω μια πολύ
κουραστική μέρα.

24. Eίμαι ο Απολλόδωρος.Η ημέρα μου ξεκινάει
κάπως έτσι , το πρωί ξυπνάω για το σχολείο
που με συνοδεύει ο παιδαγωγός παίρνω και την
πλάκα μου για να γράφω τις ασκήσεις .Την
πρώτη ώρα έχω με των γραμματιστή που με
διδάσκει γραφή και ανάγνωση για να
καταλαβαίνω καλύτερα τα ομηρικά έπη .Την
δεύτερη ώρα έχω με τον κιθαριστή που
διδάσκει μουσική .Και την Τρίτη ώρα έχω με τον
παιδοτρίβη που με εκγυμνάζει και με μαθαίνει
πάλη .
Από τον Δημήτρη Παρ.

25. Με λένε Αρχιμήδη και είμαι στο σχολείο μου, στο οποίο με
συνόδεψε ο παιδαγωγός. Αφού έφαγα ένα λιτό πρωινό , έφτασα
στον γραμματιστή και με διδάσκει γραφή , ανάγνωση και
κατανόηση των ομηρικών επών. Την επόμενη ώρα με περιμένει ο
κιθαριστής και ο παιδοτρίβης , για να γυμνάσω και το σώμα μου.
«Νοῦς ὑγιὴς ἐν σώματι ὑγιεῖ»
(από την Κων/να Ν. Α3)

26. Γεια σας . Είμαι ο Αλέξανδρος και είμαι 7
ετών. Σήμερα το πρωί αφού έγαγα ένα λιτό
πρωινό , που μου είχε ετοιμάσει η μητερα
μου η Αντιγόνη , φόρεσα τον χιτώνα , το
ιμάτιο μου και τα καινούργια μου σανδάλια
ήρθα στο σχολείο με τη συνοδεία του
παιδαγωγού. Αυτή την ώρα κάνω
ανάγνωση , γραφή μέσα από τα ομηρικά
έπη . Υστερα με περιμένει ο κιθαριστής για
μουσική και ο παιδοτρίβης για γυμναστική ,
ώστε να αποκτήσω πνευματική και
σωματική υγεία. (Αλεξάνδρα Καρ. Α3)

27. Τι γνωρίζετε για την τροφή και την
ενδυμασία στην Αρχαία Αθήνα;
• Η τροφή ήταν λιτή
• Περιλάμβανε λαχανικά, ελιές,
ψάρια και σπάνια κρέας

28. Η ενδυμασία ήταν κομψή και
απλή:
- Χιτώνας (βασικό ένδυμα).
- Ιμάτιο (πανωφόρι)
- Σανδάλια
- Κοσμήματα (οι πλούσιες
Αθηναίες τα θεωρούσαν
τμήμα της αμφίεσής τους).