1. Kuboresha mazingira na maisha ya
wakulima katika Bonde Maji la Baga,
mafanikio na mapendekezo
Vijiji vya Mbelei, Kwekitui, Kwadoe, Kwalei,
Kwehangala na Dule.

2. Historia ya AHI
• AHI ilianza 1998 hapa Tanzania katika wilaya ya
Lushoto
• Matatizo makuu yaliyopo (ya raslimali)
– Mmomonyoko mkubwa wa ardhi/udongo
– Uzalishaji mdogo wa mazao na mifugo
- upungufu wa rutuba, mbegu zisizo bora, kilimo
kisichozingatia utaalamu, magonjwa ya mazao na
mifugo,ukosefu wa malisho,
– Vyanzo vya maji kukauka
– masoko yasiyo ya kuaminika
– Ukosefu wa mitaji kwa wakulima
Yamesababisha umaskini na uharibifu wa
mazingira

3. Historia ya AHI
• tukaanza na kuongeza uzalishaji ktk
mashamba
kijiji chote
bonde maji

4. Bonde Maji la Baga

5. Mikakati tuliyotumia kutatua
matatizo yaliyojitokeza
• Kuchunguza na kutambua matatizo
• Kuweka Mipango ya ufumbuzi
• Utekelezaji

6. Mbinu zilizotumika
Kuchunguza na kutambua matatizo
1.1 Uchunguzi yakinifu wa Bondemaji (WS
characterization)
 Zoezi hili lilishirikisha wakulima, watafifi na wadau
mbalimbali kwa kutumia madodoso, mikutano
matembezi mkato nk
• sehemu zilizoathirika (hot spots) zilianishwa
• tuliweza kujua kiasi cha usumbufu waupatao kinamama,
watoto, wazee
• tuliweza kujua miti yenye kuathiri mazao
• Matatizo mtambuka yaliainishwa

7. Mbinu zilizotumika
Kuchunguza na kutambua matatizo
1.2. utafiti wa udongo na mimea ya asili:
– Imetupa hali halisi ya rutuba ya udongo na
viwango vya virutubisho katika mimea ya asili
(tughutu, alizeti mwitu, mshai)

8. 1.3. Utafiti wa uhusiano kati ya miti na
maji:
• Utafiti wa kitaalamu na kiasili umetumika
kupata miti iliyo rafiki na yenye athari kwa maji.
• Tumeweza kuthibitisha kuna miti inaathiri
mazao
• Watu waliokuwa wakitofautiana wameweza
kuwa na utamaduni wa kukaa pamoja na
kuondoa tofauti zao.

9.  Takwimu zilizopatikana kwa kutumia mbinu
hii zilitumika katika mikutano ya marejesho
• vijiji vilijisikia wamoja, wenye matatizo
yanayofanana na yenye kuhitaji ufumbuzi wa aina
moja
• wakulima walihamasika na kukubali kubadilika

10. 2. Kuweka mipango: (Planning)
2.1 Mipango shirikishi ya kijiji ikilenga mipango
ya bonde maji
– Wakulima walijiundia vikundi vyao vya kazi za pamoja
(mf. kamati ya mazingira,
– Waliunda kamati za vijiji kuhamasisha na kuratibu
shughuli zao
– Kwalei waliunda SACCOs - 2001/2 na mtaji wa
30,000 Tsh
– hii ilileta ushindani
2.2. Mipango shirikishi ya bonde maji
- kuundwa kamati ya mazingira ya bonde maji.
- SACCOs ya Kwalei ilipanuka na kuwa ya Bondemaji

11. 2.3. kuunda mkakati wa
kurejesha na kutunza
vyanzo vya maji
• wakulima walichangia
mawe, mchanga, miti,
nguvu kazi,
• walifufua sheria
ndogondogo zilizo
kuwepo.
• Moyo wa kufanya kazi
pamoja na ushindani kati
ya kijiji na kijiji
uliongezeka

12. 3. Utekelezaji: (Implementation)
3.1 Majaribio ya kuhakiki teknolojia
Vishamba vya Maonyesho
– Tunatoa takwimu za kuhakiki
– Tunafanya mchanganuo wa kiuchumi
– Takwimu hizo zinatumika kutengeneza vipeperushi,
vijarida
– Kuzalishia mbegu/miche bora
3.2. Kuifanya jamii kuwa na umoja kwa
kuwawezesha kielimu,
– kuwasaidia kuanzisha chama cha kuweka na kukopa
(SACCOS) na kuwapatia mafunzo.

13. 3.3. Kilimo-Biashara:
– Mradi uliwaunganisha wakulima na masoko
• Kuwapeleka wakulima kwenye masoko
• Kupata taarifa za masoko na
• kuongeza thamani ya bidhaa za kilimo kwa
kupanga mazao kwa madaraja
• utafutaji wa masoko mapya.
• Mazao bora yanayokidhi matakwa ya soko
nyanya, kabichi, migomba

14. 3.4. Semina na mafunzo:
– Wakulima watafiti 40 (paraprofessionals)
– Tekinolojia za kuongeza tija (integrated)
– Wakulima kuzalisha mbegu za mahindi,
nyanya, maharage, migomba
– Ziara za mafunzo, ndani na nje ya wilaya, nje
ya mkoa na nchi jirani ya Kenya

15. 3.5. Ufuatiliaji na tathmini shirikishi
(PM&E)
– wakulima wamefundishwa kufanya tathmini
na wanaitumia elimu hiyo kuboresha shughuli
zao
3.6. Ushirikishaji wa taasisi zingine katika
utekelezaji wa shughuli za mradi
- Tunahusisha taasisi zingine kwenye
utekelezaji vijijini (eg. TAFORI, Lishe Trust,
TIP, Extension) katika kutoa mafunzo na
kubadilishana uzoefu

16. 3.7. Hifadhi za mazingira;
– vyanzo vya maji vimehifadhiwa kwa
ushirikiano na wakulima.
– Wakulima wameimarisha sheria ndogondogo
– wameanzisha vitalu vya miti ya asili ambayo
ni rafiki wa maji.
– Wakulima kwa wakulima wanapimiana
makingamaji, terasi nk.

17. 3.8. Kufanya utafiti wa matatizo ambayo hayana
uthibitisho wa kisayansi na hayana utatuzi mpaka
sasa:
– Athari za miti kwenye mazao na maji
– Utafiti wa mazao mbalimbali ya kanda za juu
– Utafiti kutoka machapisho mbalimbali ili kupata miti
bora zaidi kwa vyanzo vya maji na mazingira yetu.
– Utafiti wa kuainisha ni jinsi gani uhifadhi wa vyanzo
vya maji umempunguzia mama na mtoto mzigo wa
kutafuta maji, umeboreshaje maisha ya kaya.
– Kutafiti njia bora za kufikia wakulima

18. 4. Mafanikio:
• Vyanzo vya maji
32 vimehifadhiwa
na kujengewa

19. • m 74,000 za
miundo mbinu za
kuhifadhi udongo

20. • SACCOS imekuwa na mtaji wa shilingi
32,000,000, ina wanachama 170 na kiwango
cha mkopo ni 120m.
• 80% ya wakulima wa nyanya wanatumia
Tengeru na Tanya.
– 70% ya wakulima wa mbogamboga
wanatumia mbinu bora za kurutubisha ardhi.

21. • Wakulima-wataalamu wanawafundisha
wakulima wenzao ndani ya Bonde maji
• Baadhi ya wakulima-wataalamu kutoka Baga
wamefundisha wakulima wenzao kama vile
Moshi na Makanya.
• Muda wa kuchota maji umepungua toka masaa
saba mpaka ¼ saa kwa sehemu nyingi.
• maisha ya wakulima yameboreka.
– Wamenunua magari, mashamba, baiskeli, mabati,
ada za shule, lishe imeongezeka nk.

22. • Wakulima wengi
wanafuata matakwa
ya soko (market
demand) katika
kuzalisha mazao.

23. • Sheria ndogo ndogo sasa zimefanya kazi kwa baadhi ya
vijiji (mharibu wa mazingira amefungwa mwaka 1.5)
• Uelewa wa matatizo ya mazingira umekuwa mkubwa.
• Vitalu vya miti isiyo na athari kwa vyanzo vya maji na
mazao imeanzishwa (Mbelei vitalu viwili, Kwadoe 2,
Kwekitui 1).

24. 5. Matatizo:
• Upokeaji mdogo wa teknolojia hususani za kuhifadhi
ardhi
– pendekezo - sheria ziwawajibishe wasiohifadhi
• Sheria ndogondogo kutofanya kazi ipasavyo (adhabu
hazilingani na makosa mfano kifungo cha nje cha miezi
6 lakini mkulima akarudia na kufanya makosa yaleyale)
– Pendekezo – adhabu ziwe kali zaidi
» - sheria fuatiliwe zaidi na wahusika
• Masoko hayana uhakika na bei ndogo za mazao.
- pendekezo – wilaya iweke na kutekeleza mikakati ya
kuendeleza usindikaji na kutafuta masoko

25. • Uwezeshwaji mdogo wa watafiti, wanaughani.
• Wakulima wengi kukosa mwamko wa kujitegemea
• Wakulima wengi kukosa mwamko wa kilimo-biashara

26. • Bado tunaendelea kuongeza uzalishaji ktk
mashamba
kijiji chote
bonde maji
wilaya nzima
Twahitaji nguvu zaidi, wadau zaidi,