1. Սասունցի Դավիթ
Սասունցի Դավիթը, Առյուծ Մհերը,
Սանասարը, Բաղդասարը և Փոքր
Մհերը իրենց ընտանիքի
ամենահզորներն են եղել: Ես հիմա
կպատմեմ Սասունցի Դավթի մասին
իմ բառերով:
2. Հայ ժողովրդի հյուսած բազմաթիվ
հերոսական դյուցազներգությունների
մեջ իր գեղարվեստական բարձր
արժանիքներով աչքի ընկած և
ամենաբնորոշ գծերով օժտված էպոսը
<<Սասունցի Դավիթ>> Էպոսն է:
Սասունցի Դավիթ էպոսը ստեղծվել է 8-
10 դարերում, երբ հայ ժողովուրդը
հերոսական պայքար էր մղում
արաբական բռնակալների դեմ:
3. Էպոսը առաջին անգամ գրի է առել Գարեգին
Սրվանձտյանը, իսկ հետո՝ Մանուկ Աբեղյանը:
Էպոսը կազմված է չորս ճյուղերից՝
<<Սանասարից և Բաղդասարից>>, <<Մեծ
Մհերից>>, <<Դավթից >>, և <<Փոքր
Մհերից>>: 1939 թ.-ին ստեղծվել է էպոսի
համահավաք տեքստը:
4.
5. Այս էպոսի հերոսները ինչքան էլ
իրենց ծագմամբ, գերբնական
հատկություններով և արարքներով
կապված են բնության և նրա ուժերի
հետ, խորապես մարդկային են:
Սրանք կենդանի մարդիկ են
օժտված արիությամբ ու բարձր
հատկություններով, սակայն իրենց
մեջ կրում են նաև մարդկային
թուլություններ:
6. Հայ ժողովրդի կենսական ուժը, իր
լավագույն ձգտումները, խոհերն ու
զգացումները մարմնավորված են
էպոսի գլխավոր հերոսի՝ Դավթի
կերպարի մեջ: Դավիթը գերմարդկային
ուժ ունեցող անխոցելի հսկա է՝
հայրենասեր, ժողովրդասեր, ռամիկի ու
աշխատավորների պաշտպան, նա
անձնուրաց քաջ է, մարդասեր,
խաղաղասեր:
7.
8. Դավիթը լինելով հայ ժողովրդի սիրելի
հերոսը՝ ժողովրդի կողմից շնորհվել է նրան
աստվածային տիտղոս՝ <<Դավիթ>> կոչումով:
Ժողովուրդը սիրելով իր հերոսին մանկությունից օժտել
է ազատասիրական ոգով: Որպես հպատակության
նշան, Մելիքը Դավթից պահանջում է անցնել թրի
տակով: Բայց.
Դավիթ չգնաց, չ’անցավ թրի տակով,
Կըշտով անցավ.
Ճկութ քսվավ ի ջադու քար`
Քարեն կրակ ելավ:
Իբրև աշխատավոր ժողովրդի նախանձախնդիր, մեծ է
նրա ցասումն ու ատելությունը ժողովրդի կեղեքիչների և
նրա ազատության ու անկախության վրա բռնացողների
դեմ:
Դավթի հայրենասիրությունը ցայտուն կերպով երևում է
9. Որպես հպատակության նշան,
Մելիքը Դավթից պահանջում է
անցնել թրի տակով: Բայց.
Դավիթ չգնաց, չ’անցավ թրի
տակով,
Կըշտով անցավ.
Ճկութ քսվավ ի ջադու քար`
Քարեն կրակ ելավ:
10. Իբրև աշխատավոր ժողովրդի նախանձախնդիր, մեծ է նրա ցասումն
ու ատելությունը ժողովրդի կեղեքիչների և նրա ազատության ու
անկախության վրա բռնացողների դեմ:
Դավթի հայրենասիրությունը ցայտուն կերպով երևում է
Մսրա Մելիքի դեմ կռվի գնալու պահին: Նա երբեք անարդար կռիվ չի
մղում: Նա կարիք չի զգում թշնամուն ծաղրելու, քանի որ նրան ոչ թե
փառքի համար է ուզում հաղթել, այլ ժողովրդի բարօրության: Մսրա
Մելիքի վրա հարձակվելուց առաջ նա երեք անգամ բարձրաձայն
գոչում է.
-Էհե՜յ
Ով քնած է՝ արթուն կացեք,
Ով արթուն է՝ ձիեր թամբեք,
Ով թամբեր է՝ էլեք, հեծեք
Չասեք Դավիթ գող-գող եկավ
Գող- գող գնաց
Դավիթը նաև հրապուրվող է: Նա սկզբում սիրելով Չմշկիկ
Սուլթանին, ամուսնանում է նրա հետ: Սակայն հետո դրժում է
ամուսնությունը և հրապուրվում Խանդութով:
Ժողովուրդը սիրելով իր հերոսին՝ նրան անվանել է ծուռ և թլուր: Այս
էպոսը մեծ հիացմունք է պատճառում հայ ժողովրդին:
