FAQ related to Sample Based Observation

1. ឧបសម្ព័ន្ធ ៥: កម្ម្ងសំណួ រ ន្ិងចមម្លើយអំពី ការសមងេតការណ៍ បបប
សំណាក (SBO)
ការសង្កេតការណ៍ បែែសំណាក
ការង្ ោះង្នោ តក្កុមក្ែឹកាឃំសង្កេ ត់នោ ំ ២០១៧
កក្មកសំណួ រ និកចង្មលើយអំពីការសង្កេតការណ៍ បែែសំណាក
១. តតើអង្គការតម្លា ភាពជាអនកណា?
អង្គការតម្លា ភាពកម្ពុជា គឺជាតំណាង្ផ្ាូវការនៃអង្គការតម្លា ភាពអៃតរជាតិដែលម្លៃតេសកកម្មរួម្គ្នន
ជាម្ួយេុគគលៃិង្ស្ថា េ័ៃតៅគ្គេ់កគ្ម្ិតតែើម្បី តលើកកម្ពស់ សុចរិតភាព តម្លា ភាព គណតៃយយភាព ៃិង្
តែើម្បីកាត់េៃាយអំតពើពុករលួយតៅកនុង្គ្េតេសកម្ពុជា។ អង្គការតម្លា ភាពកម្ពុជាៃឹង្សតង្េតការត ោះ
តនន តតែើម្បីេតង្េើៃតម្លា ភាពៃិង្គណតៃយយភាពកនុង្អំឡុង្តពលែំតណើ រការត ោះតនន ត តែើម្បីេង្អា ក់ ឬ
រាយការណ៍ ពីភាពម្ិៃគ្េគ្កតី ៃិង្អំតពើពុករលួយៃតោ យតៅតលើនងៃត ោះតនន ត។ ការសតង្េតការ
ត ោះតនន តតៃោះៃឹង្គ្តូវត្វើតឡើង្តឹង្រុឹង្គ្េកេតោយភាពម្ិៃលំតអៀង្ ៃិង្ភាពគ្តឹម្គ្តូវ។ អង្គការតម្លា ភាព
កម្ពុជា គឺជាសម្លជិកនៃេណាត ញអនកឃ្ា ំតម្ើលការត ោះតនន តជាសកលនៃការកនុង្ស្សុក ៃិង្ការយល់
គ្ពម្ម្ួយនៃការគ្នំគ្េតោយអង្គការសហគ្េជាជាតិតសចកតីគ្េកាសជាសកលសគ្ម្លេ់គ្តួតពិៃិតយតគ្នល
ការណ៍ ត ោះតនន ត ដែលម្ិៃដម្ៃពាក់ព័ៃធៃឹង្គណេកស។
២. តតើការឃ្ា ំតម្ើលការត ោះតនន តជាអវី?
ការតរៀេចំការត ោះតនន ត ម្ិៃដម្ៃជាការង្អយស្សួលត ោះតេ តហើយកំហុសឆ្គង្ដតង្ដតតកើតម្លៃតឡើង្ជា
ញឹកញាេ់។ កនុង្ែំតណើ រការត ោះតនន តៃីម្ួយៗ អាចៃឹង្ម្លៃចំណុ ចខ្ា ំង្ ៃិង្ចំណុ ចតសោយ។
ការសតង្េតការត ោះតនន ត គឺជាែំតណើ រការនៃការឃ្ា ំតម្ើល កត់គ្ា ៃិង្ការវាយតនម្ាតលើែំតណើ រ
ការត ោះតនន តាម្រយៈស្ថកសីដែលជាអនកសតង្េតការណ៍ កនុង្តំេៃ់ ឬអង្គការ ៗ អនកសតង្េតការណ៍ ឃ្ា ំ
តម្ើលែំតណើ រការកនុង្តគ្នលេំណង្តែើម្បីកំណត់ថា តតើវាគ្តូវ ៃគ្ រពធតឡើង្តោយអៃុតោម្ាម្ចាេ់
ៃិង្ៃីតិវិ្ី ឬោ៉ាង្ណា។

2. ៣. តតើការសតង្េតការណ៍ ាម្សំណាកគំរូជាអវី?
អង្គការតម្លា ភាពកម្ពុជា ៃឹង្តរៀេចំេគ្ម្ង្់ពិតសសសគ្ម្លេ់ការអតង្េតការណ៍ ត ោះតនន ត ដែលតៅថា
ការសតង្េតការណ៍ ាម្សំណាកគំរូ(SBO)។ SBO គឺជាការសតង្េតការណ៍ ត ោះតនន តដែលតគ្េើវិ្ី
ស្ថស្រសតសាិតិ។ ជំៃួសឱ្យការការសតង្េតតៅគ្គេ់ការិោល័យត ោះតនន តជាង្ ២២៥០០ េូទំង្គ្េតេស
កម្ពុជា អនកសតង្េតការណ៍ ត ោះតនន តៃឹង្សតង្េតតម្ើលែំតណើ រការទំង្ម្ូលនៃការត ោះតនន ត ៃិង្រាេ់
សៃាឹកតនន ត េ៉ាុដៃតគ្គ្នៃ់ដតជាតំណាង្នៃសំណាកេ៉ាុតណាណ ោះ។ តៃោះម្លៃៃ័យថា ជំៃួសឲ្យការតតត តយក
ចិតតេុកោក់រេស់អនកសតង្េតការកនុង្ម្ួយកដៃាង្ ឬ កដៃាង្ែ៏នេតេៀត អនកសតង្េតការគ្តូវ ៃដេង្ដចកឲ្្
យសម្លម្លគ្តតៅៃឹង្ចំៃួៃការិោល័យត ោះតនន ត តៅេូទំង្គ្េតេស។ វិ្ីស្ថស្រសតនៃសំណាកតៃោះ គឺ
គ្គ្នៃ់ដតត្វើែូចជាការត្វើតតសតរកជម្ៃឺគ្គុៃញ់ញ់ តោយតវជណេណិ តគ្គ្នៃ់ដតយកឈាម្េៃតិចរេស់អនកជ
ម្ៃឺ (តោយម្ិៃយកឈាម្ទំង្អស់) តែើម្បីែឹង្ថាអនកជង្ៃឺម្លៃផ្ទុកតម្តរាគគ្គុៃញ់ញ់។
ការសតង្េតការណ៍ តោយដផ្ាកាម្សំណាក គឺជាវិ្ីស្ថស្រសតម្ួយែ៏ម្លៃគ្េសិេធភាពេំផ្ុតម្ួយ កនុង្
ចំតណាម្វិ្ីស្ថស្រសតជាតគ្ចើៃ ដែលតគ្េើសគ្ម្លេ់ត្វើការវាយតនម្ាតលើែំតណើ ការត ោះតនន ត។ SBO ៃ
ជួយសគ្ម្ួលែល់អង្គការដែលត្វើការសតង្េតការណ៍ ការត ោះតនន ត តែើម្បីពីពណ៌ ពីគុណភាព នងៃ
ត ោះតនន តគ្េកេតោយភាពគ្តឹម្គ្តូវ ។ េិៃនៃ័យនៃការសតង្េតការណ៍ ដផ្ាកាម្សំណាកគំរូ គ្តូវគ្េម្ូល
ពីអនកសតង្េតការណ៍ តៅាម្ម្ូលោា ៃ ាម្រយៈការសតង្េតតលើែំតណើ រការត ោះតនន ត ៃិង្រាេ់សៃាឹក
តនន តាម្ការិោល័យ
ត ោះតនន តតោយតទ ល់ ។
៤. តតើ SBO ម្លៃភាពសុសគ្នន ពីការសតង្េតាម្េំោេ់ដេេណា?
ការសតង្េតការណ៍ ាម្េំោេ់រួម្ម្លៃ ការតគ្ជើសតរើស ការេណតុ ោះេណាត ល ៃិង្ោក់ពគ្ង្អយអនក
សតង្េតការឯករាជយ តែើម្បីឃ្ា ំតម្ើលែំតណើ រការត ោះតនន ត ៃិង្ការរាេ់សៃាឹកតនន ត តៅគ្គេ់
ការិោល័យត ោះតនន តដែល ៃតគ្ជើសតរើសតៅកនុង្នងៃត ោះតនន ត។
ស្សតែៀង្គ្នន តៃោះដែរ ការសតង្េតការណ៍ ាម្ SBO រួម្ម្លៃការតគ្ជើសតរើស ការេណតុ ោះេណាត ល ៃិង្
ោក់ពគ្ង្អយអនកសតង្េតការឯករាជយ តែើម្បីឃ្ា ំតម្ើលែំតណើ រការត ោះតនន ត ៃិង្ការរាេ់សៃាឹកតនន ត
តៅគ្គេ់ការិោល័យត ោះតនន តតៅនងៃត ោះតនន ត។
េ៉ាុដៃត SBO សុសពីការសតង្េតការណ៍ ាម្េំោេ់តោយស្ថរដតកាត ចម្បង្ពីរ:
• ៃិតិវិ្ីសំរាេ់ការតគ្ជើសតរើសការិោល័យត ោះតនន ត

3. • ៃិតិវិ្ីនៃការេញ្ណូ ៃេិៃនៃ័យអំពីែំតណើ រការត ោះតនន តពីអនកសតង្េតការត ោះតនន ត
៥. តតើអង្គការតម្លា ភាពកម្ពុជាត្វើការសតង្េតការណ៍ ាម្ SBO កនុង្តគ្នលេំណង្អវី?
អង្គការតម្លា ភាពកម្ពុជា តគ្េើគ្ ស់វិ្ីស្ថស្រសតរេស់ SBO តែើម្បីឃ្ា ំតម្ើលការត ោះតនន តគ្កុម្គ្េឹកោឃុំ
សង្អេ ត់ នន ំ២០១៧ កនុង្គ្េតេសកម្ពុជា កនុង្តគ្នលេំណង្តែើម្បីតលើកកម្ពស់ការត ោះតនន តគ្េកេ
តោយ យុតតិ្ម្៌ សៃតិវិ្ី េំៃុកចិតតៃិង្ភាពស្សេចាេ់ជូៃែល់គ្េជាពលរែាទំង្អស់។
ាម្រយៈការផ្តល់ព័ត៌ម្លៃទៃ់តពលតវោ ជាក់ោក់អំពីែំតណើ រការត ោះតនន ត ៃិង្រាេ់សៃាឹកតនន ត
តៃោះ SBO អាចជួយ រារាំង្ ៃូវការតគ្ជៀតដគ្ជកជាយថាតហតុ ៃិង្ពគ្ង្ឹង្េំៃុកចិតតែល់ស្ថធារណៈជៃ
ៃិង្ តេកខជៃ តៅកនុង្ែំតណើ រការតៃោះ។
៦. តតើ SBO ផ្ដល់ផ្លគ្េតោជៃ៍អវីសាោះ?
ការសតង្េតការណ៍ តោយដផ្ាកាម្សំណាក (SBO) អាចតគ្េើគ្ ស់សគ្ម្លេ់ រារាំង្ៃូវការតគ្ជៀតដគ្ជក
ជាយថាតហតុ ឬ កំហុសឆ្គង្ តៅការិោល័យត ោះតនន ត ៃិង្តលើកកំពស់តម្លា ភាពកនុង្ែំតណើ រ
ការត ោះតនន តតោយផ្ដល់ព័ត៌ម្លៃទៃ់តពលតវោ ជាក់ោក់អំពីែំតណើ រការត ោះតនន ត ៃិង្រាេ់សៃាឹក
តនន ត។
៧. តតើសំណាកគំរូនៃ SBO ម្លៃេំហំេ៉ាុណាណ ?
សំណាកគំរូម្លៃគ្េម្លណជាង្ ៤០០ ការិោល័យត ោះតនន ត ដែលម្លៃេីាំង្សាិតតៅេូទំង្
គ្េតេស។ សំណាកគំរូតៃោះ គឺជាការិោល័យតំណាង្ឲ្យការិោល័យត ោះតនន តទំង្អស់តៅ
គ្េតេសកម្ពុជា។
៨. តតើតំណាង្សំណាកគំរូជាអវី?
តំណាង្សំណាកគំរូ គឺជាគំរូសាិតិែ៏សំខ្ៃ់ម្ួយដែលគ្តូវ ៃតគ្េើគ្ ស់តែើម្បីវាស់ដវង្ការយល់តឃើញ
អវីម្ួយ ែូចជាកគ្ម្ិតនៃការអត់ម្លៃការង្អរត្ើវកនុង្គ្េតេស ឬកនុង្ករណី តៃោះ អំពីគុណភាពនៃែំតណើ រ
ការត ោះតនន ត ៃិង្រាេ់សៃាឹកតនន ត។ តំណាង្សំណាកគំរូ េតង្េើតឲ្យម្លៃៃូវម្ូលោា ៃនៃសាិតិាម្ដេេ
វិេាស្ថស្រសត។ ពួកវាពឹង្ដផ្ាកតលើ ការវាស់សទង្់គ្េញ់ំនងៃរេស់រោា ភិ ល ៃិង្អាជីវកម្ម។ តៅតពល
ដែលរោា ភិ លវាស់ដវង្ភាពអត់ការង្អរត្វើ ពួកតគម្ិៃដម្ៃសទង្់យករាល់ចំៃួៃអនកគ្នម ៃការង្អរត្វើម្ុៃ
តពលដែលពួកតគ ៃគ្េកាសអគ្ាគ្នម ៃការង្អរត្វើត ោះតេ។ េ៉ាុដៃតពួកតគយកសំណាកគំរូនៃភាពអត់
ការង្អរត្វើ ៃិង្ពីការគណ កគ្ម្ិតជាក់ោក់ម្ួយនៃភាពអត់ការង្អរត្វើតៅគ្គេ់តំេៃ់េូទំង្

4. គ្េតេស។ តែើម្បីអាចត្ើវជាតំណាង្ ៃ សំណាកគំរូគ្តូវដតតរៀេចំតឡើង្តោយតោង្ាម្
តគ្នលការណ៏ សាិតិតៃោះម្លៃៃ័យថាគ្តូវតគ្េើគ្ ស់វិ្ីស្ថស្រសតសគ្ម្លេ់រាេ់សាិតិែ៏សម្ស្សេម្ួយតែើម្បី
វាស់ដវង្ឥរិោេងរេស់អនកត ោះតនន ត។
៩. តតើគណៈកម្លម ការជាតិតរៀេចំការត ោះតនន ត ៃអៃុញ្ញា តឲ្យអង្គការតម្លា ភាពកម្ពុជាតគ្េើគ្ ស់វិ្ីស្ថស្រសត
SBO តៃោះ ឬតេ?
គណៈកម្លម ការជាតិតរៀេចំការត ោះតនន ត ៃែឹង្ថា អង្គការតម្លា ភាពកម្ពុជាៃឹង្តគ្េើគ្ ស់វិ្ីស្ថស្រសត
SBO សគ្ម្លេ់នន ំ ២០១៧តៃោះ។ ការអៃុញ្ញា តជាផ្ាូវការម្ិៃញ់ំ ច់ផ្ដល់ឲ្យអង្គការតម្លា ភាពកម្ពុជាតគ្េើ
គ្ ស់វិ្ីស្ថស្រសត SBO តៃោះតេ េ៉ាុដៃត វាជាការញ់ំ ច់ណាស់ដែលពួកតគែឹង្អំពីសកម្មភាពរេស់
អង្គការតម្លា ភាពកម្ពុជា។ តលើសពីតៃោះតៅតេៀត អនកសតង្េតការទំង្អស់រេស់អង្គការតម្លា ភាពកម្ពុជា
ៃឹង្ ៃេេួលស្ថគ ល់តោយគណៈកម្លម ការជាតិតរៀេចំការត ោះតនន តសគ្ម្លេ់ការសតង្េតការណ៍ កនុង្
នងៃត ោះតនន តតៃោះ។
១០. តតើ SBO ែូចគ្នន ៃឹង្ការសទង្់ម្តិដែរឬតេ?
SBO ម្ិៃដម្ៃជាការសទង្់ម្តិតេ។ ការសទង្់ម្តិរួម្ម្លៃការសួរអនកត ោះតនន តថាគ្នត់ត ោះតនន តឲ្យអនក
ណា។ អនកសតង្េតការរេស់អង្គការតម្លា ភាពកម្ពុជាម្ិៃសួរអនកត ោះតនន តថាគ្នត់ត ោះតនន តឲ្យអនក
ណាត ោះតេ។ អនកសតង្េតការរេស់អង្គការតម្លា ភាពកម្ពុជាគ្គ្នៃ់ដតកត់សម្លគ ល់ែំតណើ រការត ោះតនន ត
ៃិង្រាេ់សៃាឹកតនន ត តៅការិោល័យត ោះតនន ត រួម្ទំង្សៃាឹកតនន តដែល ៃរាេ់តៅេីត ោះ។
១១. តតើ SBO តគ្ម្ូវឲ្យអនកសតង្េតការចូលរូម្កនុង្ការរាេ់សៃាឹកតនន តដែរឬតេ?
អនកសតង្េតការរេស់អង្គការតម្លា ភាពកម្ពុជាម្ិៃចូលរួម្រាេ់សៃាឹកតនន តតេ។ ម្លៃដតម្ន្រៃតីគ្តួតពិៃិតយ
ការត ោះតនន តេ៉ាុតណាណ ោះដែលជាអនកការរាេ់សៃាឹកតនន ត។ អនកសតង្េតការរេស់អង្គការតម្លា ភាពកម្ពុជា
ឃ្ា ំតម្ើលែំតណើ រការត ោះតនន ត ៃិង្រាេ់សៃាឹកតនន ត េ ទ េ់ម្កកត់គ្ាសៃាឹកតនន តផ្ាូវការដែល ៃ
រាយការណ៍ ៃិង្ គ្េកាសតោយម្ន្រៃតីគ្តួតពិៃិតយការត ោះតនន ត។
១២. តតើអង្គការតម្លា ភាពកម្ពុជាម្លៃេំៃុកចិតតកគ្ម្ិតណាចំតពាោះលេធផ្លតចញពីវិ្ីស្ថស្រសតតៃោះ?
េិៃនៃ័យសាិតិជាឧេករណ៍ ោ៉ាង្សំខ្ៃ់ ៃិង្ម្លៃអៃុភាពេំផ្ុតកនុង្ការសៃនិោា ៃគ្េកេតោយភាពគ្តឹម្
គ្តូវដែលេេូល ៃពីគ្េជាពលរែា តោយដផ្ាកតលើសំណាកគំរូនៃការសតង្េតការណ៍ តៃោះ។ រាល់សាិតិ
ទំង្អស់អាចម្លៃកគ្ម្ិតសុសឆ្គង្តិចតូច។ តៃោះតោយស្ថរដតសាិតិ អាច ៉ា ៃ់ស្ថម ៃដតលេធផ្លពិត

5. េ៉ាុតណាណ ោះ។ កគ្ម្ិតនៃកំហុសឆ្គង្ ដផ្ាកតលើេំហំនៃសំណាកគំរូ េ៉ាុដៃតវាម្ិៃដផ្ាកតៅតលើភាគរយនៃ
សំណាកគំរូរេស់ការិោល័យត ោះតនន តត ោះតេ។ កគ្ម្ិតនៃកំហុសឆ្គង្ ចុង្តគ្កាយរេស់ SBO ៃឹង្
គ្តូវ ៃែឹង្តៅតពលដែលព័ត៌ម្លៃទំង្អស់គ្តូវ ៃគ្េម្ូលម្កពីការិោល័យត ោះតនន ត េ៉ាុដៃតកគ្ម្ិត
នៃកំហុសឆ្គង្ត ោះសាិតកនុង្សតង្់ោរនៃសាិតិម្ួយដែលអាចេេួលយក ៃ ពីចត ា ោះពីម្ួយតៅពីរ
ភាគរយដតេ៉ាុតណាណ ោះ។ កគ្ម្ិតនៃេំៃុកចិតតនៃការអៃុវតត SBO គឺម្លៃោ៉ាង្តោចណាស់ ៩៥ ភាគរយ
ដែលតៃោះជាកគ្ម្ិតសពស់ ៃិង្េេួលស្ថគ ល់តោយ អនកឯកតេសដផ្នកសាិតិតៅជុំវិញពិភពតោក។
១៣. តហតុអវី ៃជាអនកកាដសតគួរដតរាយការណ៍ អំពីលេធផ្លតៃោះ?
តយើង្តជឿជាក់ថាស្ថធារណៈជៃម្លៃសិេធិកនុង្ការែឹង្អំពីគុណភាពនៃការត ោះតនន តតៃោះ។ តយើង្
ក៏តជឿថាតៃោះជាការង្អររេស់អនកកាដសតកនុង្ការផ្ដល់ជូៃៃូវព័ត៌ម្លៃដែលសំខ្ៃ់ ៃិង្គ្េកេតោយ
ភាពគ្តឹម្គ្តូវភាា ម្ៗ តៅតពលដែលពួកតគេេួល ៃព័ត៌ម្លៃទំង្ត ោះ។ SBO គឺម្ិៃដម្ៃជាវិ្ី
ស្ថស្រសតលាឥតតខ្ច ោះត ោះតេ េ៉ាុដៃតវាពិតជាអាចឲ្យតយើង្តជឿេុកចិតត ៃ ៃិង្ធា ៃូវភាពគ្តឹម្គ្តូវ។
សូម្ចង្ញ់ំថា គ្នម ៃគ្េព័ៃធគ្តួតពិៃិតយការត ោះតនន ត ៃិង្រាេ់សៃាឹកតនន តណាដែលលាឥតតខ្ច ោះត ោះ
តេ។ សៃាឹកតនន តម្ួយចំៃួៃដតង្ដត ត់េង្់ កាត អាកាសធាតុ ឬកាត តផ្សង្ៗ តេៀតអាចរំខ្ៃែល់
ការិោល័យត ោះតនន តតៅកដៃាង្ម្ួយចំៃួៃ។ SBO គឺជាវិ្ីស្ថស្រសតម្ួយែ៏លាេំផ្ុតតែើម្បីេេួល ៃ
ព័ត៌ម្លៃពីស្ថា ៃភាពនៃការត ោះតនន តដែលតកើតតឡើង្តៅេូទំង្គ្េតេស។
១៤. តតើវិ្ីស្ថស្រសតតៃោះគ្តូវ ៃតគ្េើគ្ ស់តៅកដៃាង្ណាតេៀត?
គ្កុម្អនកសតង្េតការកនុង្ស្សុក តៅេូទំង្ពិភពតោក ដតង្ដតតគ្េើគ្ ស់វិ្ីស្ថស្រសតតៃោះ តែើម្បីតលើកកំព
ស់សុចរិតភាពកនុង្ការត ោះតនន ត។ SBO គ្តូវ ៃតគ្េើគ្ ស់ជាតលើកែំេូង្តោយចល គ្េជាពលរែា
តែើម្បីការត ោះតនន តតោយតសរី (NAMFREL) តៅកនុង្គ្េតេសហវីលីពីៃតៅនន ំ ១៩៨៦។ វាគ្តូវ ៃ
តគ្េើគ្ ស់តោយគ្កុម្អនកសតង្េតការតផ្សង្ៗតេៀតតៅគ្េតេសជាតគ្ចើៃរួម្ម្លៃ: េុលោគ រី ,ឈីលី,
គ្កូអាែឈី, ហគូោ៉ាណា, ឥណូ តៃសុី, ៃីតហសរីោ៉ា, ម្ល៉ា ោោគ ស្ថេ រ, ម្ល៉ា ឡាវី, ម្៉ាុង្តេតៃគ្កូ, ៃីោគ រា៉ាហគ័រ,
៉ា ណាម្ល៉ា , តេ៉ារូ, តសរា៉ាតឡអូៃ, អូោគ ៃ់ោ, អុយដគ្កៃ, ហោម្តេៀ, ហសុីម្ តវ៉ា ៃិង្ការត ោះតនន ត
តគ្ជើសតរើសគ្េធា ្ិេតី តពលងមីៗ តៃោះតៅកនុង្គ្េតេសតកៃោ៉ា ។