Koning laat ramen kasteel Laken vervangen

Koninklijk Kasteel te Laken - vernieuwen ramen in hout (gevel 9) (TB) 1/44
8. TECHNISCHE BEPALINGEN

ALGEMENE VOORSCHRIFTEN TOEGANG EN VERBLIJF OP DE WERF.
1. Alle arbeiders zijn verplicht langs Koninklijk Parklaan 61 (1) binnen te komen.
2. De aannemer zal één week vooraf een volledige lijst indienen van het personeel dat zal
tewerkgesteld worden op de werf. De lijst dient volgende gegevens te bevatten : naam,
voornaam, geboortedatum ,geboorteplaats en nationaliteit van elk personeelslid. Naam
van de firma en de gegevens van de contactpersoon dient eveneens afzonderlijk vermeld
te zijn. Deze kan per fax of mail overgemaakt worden aan de vertegenwoordiger van de
Regie der gebouwen.(zie bijlage 1)
3. Ingeval van leveringen in opdracht van de aannemer dient de werfverantwoordelijke
dezelfde gegevens zoals vermeld onder punt twee over te maken aan de postoverste van
de federale politie. Tijdens de levering dient de werfverantwoordelijk of een ander
voorafgaandelijk aangeduid personeelslid van de aannemer de leverancier te begeleiden
van en naar de werf.
4. De werf kan opgestart worden vanaf 07.00 u en dient beëindigd te worden om 16.00u.
5. In het kader van de algemene veiligheid bestaat de mogelijkheid dat ook voertuigen voor
het binnen – of buitenrijden worden gecontroleerd.
6. De snelheid op de wegen in het park is beperkt tot max.30 km/u.
7. De voertuigen dienen na het lossen en laden gestationeerd te worden op de parking
gelegen aan de garage.
8. Het nemen van foto’s zonder toestemming van het bestuur is verboden. Indien er toch
foto’s mogen genomen worden moeten deze betrekking hebben met de in uitvoering
zijnde werken.
9. Het personeel tewerkgesteld op de werf zal enkel toiletten aangeduid door het bestuur
gebruiken.
10.De werfverantwoordelijke zal de eventuele instructies van het bestuur nauwgezet
opvolgen en laten uitvoeren.
11.De aannemer zal zich ten alle tijde schikken naar de mogelijke eisen van het Hof in
verband met organisatorische problemen van de werf, zoals daar zijn :
 officiële bezoeken of recepties die de onderbreking der werken noodzakelijk
maken
 alle andere schikkingen van organisatorische aard of onderbrekingen ten behoeve
van het Hof.
Hiervoor zal door de aannemer geen enkele schadevergoeding of meerprijs kunnen
gevraagd worden.
12.Het openbaar domein wordt gedurende de werken in goede staat van onderhoud en
netheid gehouden op kosten en ten laste van de aannemer. Alle afbraakmateriaal wordt
regelmatig weggevoerd van het staatsdomein en van de bouwplaats op kosten van de
aannemer. Etensresten en lege drankverpakkingen worden dagelijks verwijderd uit de
werfzone.
13.Indien de aannemer het nodig acht ,mag hij gebruik maken van hefwerktuigen en
hijstoestellen.
 Alle nodige voorzorgsmaatregelen zullen genomen worden om de bewoners der
gebouwen en de voetgangers tegen val van materiaal, gruis, werktuigen en in het
algemeen ieder voorwerp dat schade kan veroorzaken,te vrijwaren.

14.Voorzorgs - en beschermingsmaatregelen.
 Alle nodige voorzorgsmaatregelen dienen getroffen te worden om ongelukken te
vermijden.Alle nodige waarschuwingstekens alsmede de nodige afsluitingen en
beschermingen van de doorgangen moeten geplaatst worden. De aannemer zal er
tevens op letten dat alle belendende lokalen ,gebouwen ,terreinen, enz… stofvrij
en onbeschadigd blijven.
 De aannemer stelt zich eveneens in regel met alle andere reglementen opgelegd
door de bezetter en de aanbestedende overheid. Er zal streng op gelet worden dat
personen die op de werken werkzaam zijn zich uitsluitend begeven op de daar toe
voorziene plaatsen en niet op andere eigendommen.
Meting: pro memorie : de prijs van de punten 1 tot en met 14 van voorafgaande algemene
voorschriften is inbegrepen in de totale prijs voor de uitvoering van de werken zoals hierna
beschreven.

REGIE DER GEBOUWEN
ALGEMENE DIENSTEN/DIENST ELEKTRICITEIT/DIENST HVAC. (1)
Vertegenwoordiger: Cosyns B. Gsm 0497/258759
Fax kasteel Laken 02/5513422
E - mailadres: Bart.Cosynsbuildingsagency.be.
AANVRAAG TOEGANGSCONTROLE.
Aanvraag in opdracht van : Cosyns B. (1)
De werfverantwoordelijke. (1)
Omschrijving werf :
Tijdstip / duur van de werf :
Naam ,adres en telefoon firma:
Contactpersoon firma : GSM :
Werfverantwoordelijke : GSM :
Lijst personeelsleden tewerkgesteld op de werf.
Naam voornaam geboorteplaats geboortedatum nationaliteit
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
Bijlage 1

00.03 VEILIGHEIDSCOORDINATIE
00.03.10 Veiligheidscoördinator (GP)
Algemeen
De veiligheidscoördinator dient bij de uitvoering van zijn opdracht (ontwerp en uitvoering) de
prestaties uit te voeren die hem ingevolge de wet van 4 augustus 1996, het koninklijk besluit
van 25 januari 2001 en onderhavig bestek worden opgelegd en dit conform de modaliteiten
die in deze documenten zijn vastgelegd.
Uitvoering
Met het oog op de bescherming van de werknemers en ter voorkoming van
arbeidsongevallen en beroepsziekten is hij belast met:
- De coördinatie tussen alle interveniënten van de algemene preventieprincipes (zoals
vermeld in artikel 5 van de wet van 4 augustus 1996), bij de technische of
organisatorische keuzes met betrekking tot de planning van de verschillende werken
of werkfasen die tegelijkertijd of na elkaar worden uitgevoerd;
- De organisatie van de wederzijdse informatieverstrekking tussen de interveniënten.
De veiligheidscoördinator wordt in het bijzonder belast met:
- De integratie van de algemene preventie- en veiligheidsbeginselen.
De veiligheidscoördinator controleert daarbij of de bouwkundige, technische en
organisatorische keuzes de integratie mogelijk maken van de algemene
preventiebeginselen. Hiertoe:
- Onderzoekt hij de door de architecten en ingenieurs geproduceerde plans en
documenten;
- Deelt hij binnen de 14 kalenderdagen na ontvangst van deze documenten zijn
opmerkingen en instructies mee aan de aanbestedende overheid;
- Neemt hij deel aan de overlegvergaderingen die inzake preventie en veiligheid door
de aanbestedende overheid worden georganiseerd op zijn verzoek, op verzoek van
de ingenieurs en architecten of op eigen initiatief van de aanbestedende overheid;
- Stelt hij het proces-verbaal op van deze vergaderingen en legt het ter goedkeuring
voor aan de aanbestedende overheid.

Het veiligheids- en gezondheidsplan
- Het opstellen in 4 exemplaren van het veiligheids- en gezondheidsplan;
- het overmaken van de elementen uit het veiligheids- en gezondheidsplan aan de
aanbestedende overheid en aan de verschillende interveniënten voor zover deze hen
betreffen;
- het aanpassen van het veiligheids- en gezondheidsplan aan elke wijziging
aangebracht in de ontwerpen van de ingenieurs en architecten;
- het adviseren van de aanbestedende overheid omtrent het document betreffende het
veiligheids- en gezondheidsplan dat de inschrijvers bij hun offerte dienen te voegen in
toepassing van artikel 30 van het K.B. van 25.01.2001 betreffende de tijdelijke of
mobiele bouwplaatsen. Een verslag in 4 exemplaren moet worden overgemaakt aan
de aanbestedende overheid binnen de 14 kalenderdagen na ontvangst van de
betreffende documenten.
Het coördinatiedagboek
- Het openen, bijhouden en aanvullen van het coördinatiedagboek;
- Het noteren in het coördinatiedagboek van de tekortkomingen van de
tussenkomende partijen en het in kennis stellen van de aanbestedende overheid
hiervan.
Het postinterventiedossier
- Het openen, bijhouden en aanvullen van het postinterventiedossier in 2 exemplaren.
Goedkeuring en overdracht coördinatie-instrumenten:
- Het voorleggen ter goedkeuring aan de aanbestedende overheid van de coördinatie-
instrumenten binnen de 14 kalenderdagen na ontvangst van het goedgekeurde
ontwerp van de het geheel van de studies.
- Het overdragen na goedkeuring van het veiligheids- en gezondheidsplan in vier
exemplaren, het coördinatiedagboek en het postinterventiedossier in twee
exemplaren aan de aanbestedende overheid en het vaststellen van de overdracht en
het einde van het ontwerp in het coördinatiedagboek en in een afzonderlijk document.
- De veiligheidscoördinator informeert de leidend ambtenaar voortdurend omtrent de
problemen en inbreuken die hij vaststelt in de ontwerpfase.
- Behoudens in geval van hoogdringendheid onthoudt hij zich ervan om tijdens de
uitvoering van zijn opdracht rechtstreeks bevelen te geven aan de diverse
interveniënten.
Inbegrepen zijn alle leveringen, handelingen, bezoeken, deelneming aan de eventuele
vergaderingen, en toebehoren
Aard van de overeenkomst
Globale Prijs (GP)

01.07.20 Uitnemen van buitenramen en –deuren.
Algemeen
Omschrijving
Uitnemen van alle buitenramen en –vensters, met inbegrip van alle toebehoren zoals
muurafdekkingen, omkaderingen, bevestigingssystemen, verankeringspennen, klampen,
lambriseringen, enz.
Het uiteennemen gebeurt nadat de nieuwe deuren en de nieuwe beglazing geleverd zijn. De
vensters en de deuren die niet onmiddellijk vervangen worden, worden hermetisch
afgesloten.
Inbegrepen :
- Alle voorzorgsmaatregelen die nodig zijn voor het behoud in hun oorspronkelijke
toestand van de raamaanslagen, vensterbanken, plafonds, muur- en
plafondbepleisteringen, eventueel behang- en schilderwerk, alsook van de
roerende en onroerende goederen.
- Elke beschadiging die veroorzaakt wordt aan één van voornoemde elementen of
aan ieder ander deel van de te behouden constructie, wordt hersteld op kosten
van de aannemer totdat alle elementen in hun oorspronkelijke staat hersteld zijn.
- Indien het werk het vereist, worden de vensterbanken voorzichtig weggenomen
en teruggeplaatst.
- Het dagelijks reinigen van de lokalen waarin gewerkt wordt.
- Het vervoer van het puin buiten het Staatsdomein.
- Het gebruik van de nodige middelen om de personen te beschermen tegen alle
gevaar (het vallen…).
01.07.21 Uitnemen van een buitendeur of -venster FH m²
Omschrijving
Uiteennemen van buitenvenster samengesteld als volgt :
- kader uit hout .
- enkele beglazing
Van alle afdek-sluitlatten (overgang raamkader marmeren binnenbekleding) wordt op de werf
een staal bewaard.
De ramenkrukken en spanjoletten worden bijgehouden en herbruikt bij de nieuwe ramen.
De afstandshaken op de diverse regels worden bijgehouden voor hergebruik bij de nieuwe
ramen.
Toepassing :
Ramen foyer + gang theater.
Forfaitaire hoeveelheid (FH)

Meetwijze
meeteenheid :per m²
meetcode : netto oppervlakte volgens dagmaat.
01.07.60 Verwijderen van buitenzonneweringen en –luiken.
Algemeen
Omschrijving
Verwijderen van de bestaande stores, met inbegrip van alle bevestigings-, ophangings- en
bedieningsmiddelen.
Inbegrepen :
- Alle hijstoestellen die nodig zijn voor het goede verloop van het werk.
- Het herstellen van de beschadigingen aan de te behouden constructiedelen.
- Het vervoer van het puin buiten het Staatsdomein.
- Het gebruik van de nodige middelen om de personen te beschermen tegen alle
gevaar (het vallen…).
01.07.63 Verwijderen en terugplaatsen van een luik.
Omschrijving
Verwijderen van slagluiken uit hout/metaal
De luiken worden afgenomen en afgevoerd naar atelier om de nodige herstellingen uit te
voeren.
Afmetingen: zie meting
Voor afname worden de luiken geinventariseerd en genummerd.
Inbegrepen uitbraak en afvoeren houten kader (ophanging luiken) in raamopening.
Terugplaatsen luiken:
Terugplaatsen en positioneren behandelde luiken.
Bevestig paumelles aan kokerprofielen door middel van zelftapende schroeven
Na plaatsing dienen de luiken door een eenvoudige handeling bedienbaar te zijn.
Alle beweegbare onderdelen worden ingevet.
Haakse ophanging.
Plaatsen van de afstandhouder op de divers regels.
Toepassing
Buitenluiken te vernieuwen ramen.

01.07.63 A Verwijderen luiken FH st.
Meetwijze
Meeteenheid: st.
Meetcode: · aantal te verwijderen luiken.
01.07.63 B : Terugplaatsen luiken FH st.
Meetwijze
Meeteenheid: st.
Meetcode: · aantal terug te plaatsen luiken.
01.15.10 Verwijderen van buitenschilderwerk
Algemeen :
Overeenkomstig de algemene en/of specifieke bepalingen van het bijzonder bestek moeten
de eenheidsprijzen van deze post, ofwel in hun geheel ofwel volgens de verdeling van de
samenvattende opmetingsstaat, altijd omvatten :
- alle nodige voorzorgsmaatregelen om beschadigingen aan het gebouw en aan de
gevelelementen te voorkomen, d.w.z. de bescherming van alle delen die niet behandeld
moeten worden (afdekken, afplakken, …) ; het demonteren en eventueel terugplaatsen
van de handgrepen en rozetten van de deuren en luiken, enz.;
- het plaatsen van de nodige stellingen of ladders en van alle werktuigen die toelaten de
werken doeltreffend en veilig uit te voeren ; zijn impliciet inbegrepen, de beschermings-
en signalisatiemiddelen die dienen om de overlast bij de betrokken gebouwen in te
perken,
- het verwijderen van alle pleisterlagen tot op de blote ondergrond met alle nodige en/of
gepaste middelen zoals, onder meer, het droogborstelen met een stalen borstel, het
schoonmaken met water onder druk, het thermisch afbijten, het zandstralen, het
schuren, het afbeitsen, het afwassen, naargelang de aard van de ondergrond en het
aantal verflagen.
- het zorgvuldig verwijderen van de plakbanden, het reinigen van de verfplekken of –
spatten en het verwijderen van alle afval voortkomende van de werken, …;
De gekozen werkmethode moet voorafgaandelijk medegedeeld worden aan de leidend
ambtenaar.
De aannemer moet alle nodige maatregelen treffen ter bescherming van de andere
constructiedelen, personen en aan derden toebehorende goederen.

Alle beschadigingen moeten door de aannemer en op zijn kosten hersteld worden.
De nodige maatregelen moeten worden getroffen om te vermijden dat zand, verfresten of
scheikundige producten in de riolering terechtkomen. Het is strikt verboden afvalproducten te
storten in de gootstenen, uitgietbakken, zinkputten, … die gelegen zijn in of rond het
gebouw.
De aannemer dient het afval te verzamelen in zijn eigen recipiënten die hij zal verwijderen
van de bouwplaats en zal storten overeenkomstig de geldende reglementering.
Inbegrepen :
- het plaatsen en verwijderen van de vereiste leuningen, stellingen,
veiligheidsuitrustingen en verankeringshaken.
- het wegvoeren van het afbraakmateriaal buiten het Staatsdomein.
- het afborstelen en/of reinigen met klaar water van alle behandelde delen.
01.15.13 Verwijderen van buitenverfwerk op hout,houtachtige platen en metaal
FH m².
Omschrijving :
Verwijderen van alle verflagen tot op de ondergrond. Deze ondergrond bestaat uit hout /
houtachtige platen.(lamellen)/ metaal (kader luiken)
Uitvoering :
Alle verf dient verwijderd te worden door borstelen met een metalen borstel / machinaal of
manueel schuren met glaspapier met gepaste korrel / afkrabben / afwassen /zacht stralen.
Toepassing :
Betreft de afgenomen luiken.
Aard van de overeenkomst :
Meetwijze :
meeteenheid :m²
meetcode : te behandelen oppervlakte.

01.71.40 Plaatsbeschrijving
Algemeen
Omschrijving:
De aannemer dient te zorgen voor plaatsbeschrijvingen en de daarbij horende staat van
bevinding. Hij stelt de deskundige aan die de tegensprekelijk documenten voorlegt ter
ondertekening aan alle betrokken eigenaars.
De aannemer wordt verondersteld ter plaatse te zijn geweest, en geheel op de hoogte te zijn
van de ligging en ondermeer, de aard van de grond, het grondwaterpeil, de grondweerstand,
enz… eigen aan de bouwplaats, en de toestand waarin het gebouw zich bevind.
De aannemer aanvaardt de bouwplaats en het bestaande monument, of gebouw, in de staat
waarin deze zich bevinden op de dag van de aanvang van de werken. Vanaf dat ogenblik is
hij volledig aansprakelijk voor het terrein en voor alles wat er zich op bevindt.
De aannemer is aansprakelijk, binnen de termijn bepaald in art. 84 par. 1 - van het K.B. van
2013.01.14, voor de vastgestelde beschadigingen veroorzaakt tijdens de uitvoering van de
onderhavige werken.
Hij dient alle herstelling - en/of andere werken uit te voeren van welke aard of omvang ook,
op zijn kosten.
De wijze van uitvoering van de herstellingswerken (de methode, de technieken, en
materialen), zal vooraf ter goedkeuring worden voorgelegd aan de leidende ambtenaar.
De door de uitvoeringswerken beschadigde groenvoorziening, zal op kosten van de
aannemer worden vervangen, en voor wat betreft de struiken en de bomen in het bijzonder,
met de grootst mogelijke te verplanten nieuwe exemplaren van dezelfde soort, inclusief de
verzekering en het onderhoud gedurende de drie daaropvolgende jaren.
Plaatsbeschrijving ten behoeve van de onderaannemers zijn ten laste van de aannemer.
Uitvoering :
Opmaken van een tegensprekelijke staat van bevinding overeenkomstig de
gemeenschappelijke bepalingen van de algemene aannemingsvoorwaarden bepaald in
art.79 §2 van het K.B. van 14.01.2013
De aannemer zal verder rekening houden met de bepalingen van de STS 11.
Ter herinnering: de staat van bevinding zal opgesteld worden door ter zake bevoegde
deskundigen die het belang van historisch waardevolle delen kunnen inschatten en
benoemen.
De aanstelling van de expert is onderworpen aan de goedkeuring van de leidende
ambtenaar.

De tegensprekelijke staat van bevinding wordt in drievoud opgemaakt door een deskundige
en bevat een volledige plaatsbeschrijving met een fotoreportage in kleur van het monument,
de bouwplaats, de bestaande openbare wegenis, groenaanleg en alle noodzakelijke
onderdelen, als bestaand steigerwerk maar ook beschadigingen van beelden en dergelijke.
De aannemer zal vooraf zijn bevindingstaat voorleggen aan de Regie ter aanvaarding.
Deze goedgekeurde staat wordt, na de ondertekening door alle betrokken partijen, voor de
aanvang van de werken in drievoud overhandigd aan de leidende ambtenaar. Bij verzuim of
niet tijdig overhandigen van de tegensprekelijk ondertekende staat van bevinding, draagt de
aannemer de volledige aansprakelijkheid voor het herstel van alle schade dienaangaande.
Na de beëindiging van de werken zal door de deskundige de tegensprekelijke vergelijkende
staat van beëindiging opgemaakt worden en voorgelegd ter goedkeuring.
De leidende ambtenaar ontvangt alle ondertekende stukken in tweevoud.
01.71.41 Plaatsbeschrijving en vergelijkende staat van bevinding van de
werken
Toepassing :
De aannemer maakt een staat van bevinding op voor het gehele bouwwerk en de
aanliggende, die onder de invloedssfeer van de uit te voeren werken vallen.
A. De plaatsbeschrijving omvat een beschrijving van de toegang tot de werfzone
(natuurstenen trap + marmeren vloer foyer) + beschrijving randafwerking raamopeningen
(marmer)
B. De staat van bevinding omvat een beschrijving van de toegang tot de werfzone
(natuurstenen trap + marmeren vloer foyer) + beschrijving randafwerking raamopeningen
(marmer)
01.71.41A Plaatsbeschrijving bij de aanvang van de werken(R) TP
Totale Prijs (TP)
01.71.41B Staat van vergelijking bij de beëindiging van de werken (R) TP
Totale Prijs (TP)

03.06.10 Structuurelementen uit staal
Algemeen :
De plans van de raadgevend stabiliteitsingenieur vermelden alle te verwerken profielen, platen
en verstijvers evenals alle verbindingen met aanduiding van de lassen en bouten.
De studie bevat eveneens alle verbindingen met de aanliggende structurele elementen.
Op basis van deze documenten stelt de aannemer zijn werkhuistekeningen op.
Materiaal :
Alle I- en buisvormige profielen zijn warm gewalst : NBN EN 10025-1 tot -6 (2005).
De bouwheer controleert de productcertificaten (type 3.1.) die de overeenstemming van het
staal met de NBN EN 10204 (2004) verzekeren.
De staalsoort van de bouten die niet voorgespannen worden is 8.8.
De staalsoort van de bouten die voorgespannen worden is 10.9.
Het aanspankoppel van de voorgespannen bouten wordt aangebracht door middel van een
dynamometrische sleutel.
Uitvoering :
De voorschriften van de EN 1090 (Uitvoering van staalstructuren ) zijn van toepassing.
De lasverbindingen gebeuren uitsluitend in de werkplaats.
Op de werf worden de verbindingen uitgevoerd met bouten.
De weerhouden bekleding(en) (verven, verven Rf, galvanisatie, metallisatie) maakt (maken)
het voorwerp uit van een afzonderlijke post in het bijzonder bestek.
03.06.12 Kokerprofielen
Materiaal :
De staalsoort en kwaliteit : S 235 JR volgens de opmetingsstaat.
Afmetingen: 80 x 40 x 3 mm (raam gang)
100 X 40 X 3 mm.
Uitvoering :
Om de 50 cm doorboringen ten behoeve van de verankeringen.
De profielen worden aan de muren bevestigd door middel draadstangen/bouten M8 uit
roestvrij staal om de 50 cm en bijhorende rondellen.
De stangen of bouten worden 10 cm in de muur ingeboord en chemisch verankerd.
Afgewerkt met moerdop uit roestvrij staal. Minimalistische, visueel aanvaardbare dop.
Schilderwerk voorzien in art. 15.06.11
Indien nodig worden afstelplaatjes gebruikt om een perfect haakse uitvoering te
verwezenlijken.

Meetcode :
De doorboringen die volgens het aanbestedingsdossier zijn voorzien in de elementen, de
uitsnijdingen, de gaten voor de bouten en de afschuiningen voor de lassen zijn begrepen in
de eenheidsprijzen van de betreffende elementen.
Enkel de conventionele theoretische massa wordt in rekening gebracht. Deze wordt bepaald
door berekening op basis van de stuklijsten opgemaakt door de aannemer in
overeenstemming met de uitvoeringstekeningen. Er wordt uitsluitend rekening gehouden met
de geometrische vorm van de stukken.
Uitsnijdingen en doorboringen worden afgetrokken behalve de gaten voor bouten of
verankeringsstaven en de afschuiningen voor lassen.
Geen enkele massatoeslag voor lasnaden, bouten, rondellen, afstelplaten, mechanische of
chemische verbindingsankers met de aanliggende structuur, afval en walstoleranties wordt in
rekening gebracht.
De volumemassa van het staal wordt conventioneel vastgesteld op 7.850 kg/m³.
03.06.12C staalkwaliteit S 235 JR VH kg
Vermoedelijke Hoeveelheid (VH)
Meetwijze :
meeteenheid :kg
07.01.00 Buitendeuren en -vensters – Algemeen (F)
Omschrijving
De post “buitendeuren en -vensters” omvat de levering en de plaatsing van alle elementen
die nodig zijn voor het samenstellen van de buitendeuren en -vensters, met inbegrip van alle
onderdelen die er wezenlijk deel van uitmaken. In overeenstemming met de algemene en/of
specifieke bepalingen van het bijzonder bestek dienen de in deze post begrepen
eenheidsprijzen, altijd, ofwel volgens uitsplitsing in de samenvattende opmeting, ofwel in hun
geheel, steeds te omvatten :
- de opmeting en controle ter plaatse van de juiste afmetingen ;
- de montage van de deuren vensterprofielen, met inbegrip van alle hang-en-sluitwerk ;
- de levering en plaatsing van de beglazing en/of opvulelementen, inclusief
beglazingblokjes, glaslatten en dichtingen ;
- de levering en montage, overeenkomstig de geldende reglementering en het bijzonder
bestek, van de verluchtingsroosters ;
- de levering en plaatsing, met inbegrip van alle bevestigings- en/of ophangstukken,
alsook de aansluiting en voegafwerkingen tussen het schrijnwerk en de ruwbouw, … ;

Materiaal
Referentiedocumenten :
- STS 52.0 – Houten buitenschrijnwerk – Algemene voorschriften (1985)
- STS 53 – Deuren (1990)
- STS 54 – Borstweringen (1994)
- TV 192 – Ventilatie van woningen. Deel 1 : algemene principes
- TV 203 – Ventilatie van woningen. Deel 2 : uitvoering en prestaties van
ventilatiesystemen
- TV 214 – Glas en glasproducten, functies van beglazing
- TV 221 – Plaatsing van glas in sponningen
- TV 222 – Dimensioneren van schrijnwerk onder windbelasting (2001)
- NBN B 03-003 – Vervormingen van draagsystemen – Vervormingsgrenswaarden –
Gebouwen (1991)
- NBN B 25-201tot NBN B 25-211 – Beproevingsmethoden voor deuren en vensters
(1977-1980)
- Reeks EN 24 – 25 – 42 – 43 – 77 – 78 –79 – 85 – 86 – 107 – 108
- NBN ENV 1627 tot 1630 – Ramen, deuren en luiken – Inbraakwerendheid (1999)
- NBN D 50-001 – Ventilatievoorzieningen in woongebouwen
Algemeenheden :
Vooraleer de deuren venstergehelen met alle bijbehorende elementen te bestellen, is de
aannemer ertoe gehouden na te gaan of deze kunnen geleverd worden in de afmetingen,
types, kleuren en behandelingen die voorgeschreven zijn in de aanbestedingsdocumenten.
Ook moet hij controleren of de afmetingen passen bij de modulatie van de draagstructuur, de
aard van het hoofdskelet of van de ruwbouw, met inbegrip van de positionering en de
spreiding van de voorziene uitzettings- en zettingsvoegen, de aansluiting met de ruwbouw
(lateien, parement, dorpels), de keuze en plaatsing van de bevestigingsmiddelen, de
afwerkelementen (vensterbanken, binnenafkastingen, rolluiken, …), de eventuele
beschermingsmiddelen indien ze voorzien zijn en/of de andere bijzondere thermische,
hygrometrische en akoestische eisen voor de gevels. Bij vastgestelde anomalieën stelt de
aannemer de bouwheer hiervan onverwijld op de hoogte.
Vóór de uitvoering legt de aannemer ter goedkeuring voor aan de bouwheer en de ontwerper
:
- de nodige berekeningsnota’s, de garantieattesten en andere gevraagde attesten
(BUtgb, bescherming tegen corrosie, …), …
- de monsters en/of de prototypes van de verschillende componenten, d.w.z.
minstens één opendraaiende hoek met alle profielen die er deel van uitmaken.
Prestatiecriteria
Alle deuren venstergehelen moeten voldoen aan de algemene prestatiecriteria inzake
luchtdoorlaat, waterdichtheid, mechanische sterkte, sterkte tegen de wind, zoals zij vermeld
staan in tabel 5 van de STS 52.0 index 04.21.4 (1985) en werden beproefd volgens de
methodes van de NBN reeks B 25-200.

Profielen
Alle profielen zijn afkomstig van dezelfde fabrikant. De berekeningsnota die opgemaakt
wordt door de constructeur, houdt rekening met alle bestaande gegevens voor wat de
belastingen of krachten betreft en met de bovenvermelde prestatiecriteria. De afmetingen
van de profielen worden uitgedrukt in mm. De vorm, detaillering en secties van de profielen
stemmen overeen met de aanduidingen op de plans en eventuele principedetails die
gevoegd zijn bij het dossier. Zij moeten aangepast zijn aan de samenstelling van de vaste
en/of opengaande delen, aan de aard, de afmetingen en de verwerking van de beglazing,
vulpanelen, het hang-en-sluitwerk, verluchtingsroosters, dorpels, vensterbanken,
binnenafwerkingen, eventuele rolluiken, … zoals zij voorgeschreven zijn. Behoudens
andersluidende vermeldingen in het bijzonder bestek en/of in de gedetailleerde studies
moeten de profielen dusdanig ontworpen zijn dat :
- alle profielen voor de opengaande delen minstens voorzien zijn van een dubbele
aanslag ;
- de afwatering van de horizontale regels uitgevoerd wordt met druipneuzen, …;
- de sponningen voldoende hoog en diep zijn, voldoende verlucht en gedraineerd
zijn (voor de dubbele beglazing) waarbij de afwatering gebeurt langs minstens
twee draineeropeningen met een diameter van ongeveer 8 mm ;
- er voor de enkele beglazing, een condensgootje en een afwatering naar buiten
toe voorzien wordt onder aan elke ruit ;
- de bovenvlakken van de horizontale regels afwaterend zijn naar buiten toe ;
- alle hoeken van de zichtbare delen licht afgerond zijn ;
- de beglazingen en/of de opvulelementen kunnen vervangen worden van binnen
uit, behalve voor de panelen waarachter zich een muur uit metselwerk bevindt ;
- het hang-en-sluitwerk en de verschillende aansluitingen gemakkelijk vervangen
kunnen worden zonder de aangrenzende delen te moeten demonteren ;
- sponningen of groeven voorzien worden in de raamprofielen overal waar dit nodig
blijkt voor de binnenafwerking (vensterbanken, gordijnkasten, zijbekledingen, …) ;
- de eventuele voorziene rolluiken kunnen worden geplaatst ;
- Na de fabricage moeten alle zichtbare vlakken op adequate wijze behandeld
worden om alle sporen van het gereedschap en de verwerking te verwijderen.
Sponningen
De plaatsing van het glas en/of vulpanelen dient te gebeuren overeenkomstig de
voorschriften van de fabrikant van de profielen. De glaslatten worden steeds aan de
binnenzijde van het schrijnwerk geplaatst (behalve voor de borstweringselementen die niet
bereikbaar zijn langs binnen). Hun afmetingen worden bepaald in functie van de dikte van
het glas, van de sponning en van het raamprofiel : zij moeten minstens (h x br) 18 x 15 mm
meten en worden bevestigd door middel van een continue klipsverbinding of door middel van
inoxschroeven of nagels (enkel voor de houten profielen). Indien een dichtingskit wordt
gebruikt, mogen de glaslatten geen naar binnenspringende rand vertonen die het behoorlijk
aanbrengen van de kit zou verhinderen.
Alle gebruikte kitten moeten passen bij het materiaal van de ramen (voor de PVC-ramen
moeten zij minstens van klasse V zijn). Er wordt bovendien aanbevolen de primers te
gebruiken die aangeraden worden door de fabrikant vooraleer de kit aan te brengen op het
PVC (zie ook het hoofdstuk 07.02 buitenbeglazing).

Deur- en venstertypes
Het uitzicht van de verschillende types van deuren en vensters, de vorm, de aard en de
samenstelling van de vaste en opengaande delen worden aangeduid op de plans en/of in de
gedetailleerde meetstaat. Wanneer geen specifieke bepalingen in het bijzonder bestek en/of
in de gedetailleerde studies opgenomen zijn voor de fabricage, moeten de onderstaande
voorschriften nageleefd worden; zij worden geklasseerd in functie van het type en van de
aard van de schrijnwerkelementen :
Opengaande ramen :
Er wordt minstens het volgend aantal ophangmiddelen (paumelles of scharnieren) geplaatst
- tot een hoogte van 1.000 mm : twee
- tot een hoogte van 1.800 mm : drie
- meer dan 1.800 mm : vier
Het aantal en de plaats van de voorziene ophangmiddelen hangen ook af van de breedte
van de vleugel en van zijn gewicht alsook van de voorziene beglazing.
De ophangmiddelen voor de opengaande vleugels worden beschreven in het hoofdstuk
07.01.50.
De ramen met opengaande vleugels worden opgevat als volgt :
De buitenvlakken van de vaste en beweegbare kaders verspringen tegenover elkaar met
+/- 15 mm.
Zij zijn uitgerust met een dubbele aanslag; minstens één van de aanslagen dient voorzien te
zijn van een ingewerkte afdichtingsband. De afdichtingsband van de opengaande delen moet
bestaan uit neopreen of kunststof; hij moet hol zijn en moet, bij het aandrukken, een
resterende dikte van minimum 3 mm hebben en/of een lippendichting zijn. De dichtingen
worden aangebracht in volledige lengtes en de hoeken worden gevulkaniseerd of gelast.
De opengaande ramen zijn uitgerust met een éénpuntsvergrendeling aan de zijkant tot een
vleugelhoogte van 700 mm en met een meerpuntsvergrendeling voor een vleugelhoogte van
meer dan 700 mm. De ramen met een vleugelbreedte van meer dan 1.200 mm worden
voorzien van een vergrendeling in de boven- en onderregel. Er worden ingewerkte
sluithulzen uit roestvrij staal geplaatst voor de boven- en ondersluiting. Bij ramen met twee
vleugels is een vleugel voorzien van twee ingewerkte kantschuiven uit roestvrij staal.
De ramen zijn voorzien van een bedieningshendel (spanjolet) uit roestvrij staal .
De draaikipramen worden opgevat als volgt :
De draaikipramen worden van op handhoogte bediend met één enkele handgreep (3
standen).
Het draaikipbeslag is zodanig opgevat dat het in gekipte stand onmogelijk is om van buitenuit
het raam verder te openen of te lichten. Het wordt zodanig afgesteld dat de vleugel niet uit
het kader kan vallen bij een verkeerde bediening van de raamkruk; een
blokkeringsmechanisme zorgt ervoor dat het raam niet kan kippen wanneer de kruk in
draaistand staat en omgekeerd.
Alle draaikipramen zijn minstens voorzien van een driepuntsvergrendeling. De ramen met
een vleugelbreedte of een vleugelhoogte van meer dan 1.200 mm worden voorzien van een
bijkomend sluitpunt in de onder- en bovenregel of aan beide zijkanten.

Vanaf 1.800 mm, worden er twee bijkomende sluitpunten voorzien in de onder- en
bovenregel of aan beide zijkanten.
In de bovenregel van de vleugel bevindt zich een schaar die de vleugel tijdens het kippen
geleidt. Deze schaar laat toe zowel de aandrukkracht van de vleugel op het buitenkader als
de symmetrie t.o.v. het buitenkader bij te regelen.
De samengestelde raamgehelen worden opgevat als volgt :
De samengestelde ramen bestaan uit meerdere elementen waarvan de tussenliggende
omkaderingen zullen vervangen worden door vaste tussenprofielen. Deze elementen van
grote omvang moeten steeds een voldoende hoge stijfheid bezitten zodat het aantal
bevestigingen beperkt kan blijven. Bijzondere aandacht zal worden besteed aan de
afdichting van de onderlinge verbindingen tussen de profielen. De holle tussendwarsregels
moeten kunnen worden afgewaterd.
De samenstelling van de raamgehelen wordt verduidelijkt door de plans en/of
detailtekeningen.
Uitvoering
Referentiedocumenten :
Voor een verzorgde uitvoering moeten volgende richtlijnen en voorschriften nageleefd
worden :
- STS 52.07.1, STS 52.12.3 (+ addendum-PVC)
- TV 188 – Plaatsen van buitenschrijnwerk (WTCB, 1993)
- TV 214 en 221 – Glas in daken (WTCB, 1989)
- NBN 208 – Onderlinge aanpassing van de afmetingen der constructies - Modulstelsel
– Vensteropeningen en -ramen – (1950)
- De plaatsingsvoorschriften en –aanwijzingen van de fabrikant
- TV 221 – Plaatsing van glas in sponningen (2001)
Het buitenschrijnwerk wordt geplaatst overeenkomstig de eisen van het bijzonder bestek.
De afmetingen die vermeld worden op de plans en in de opmetingsstaat zijn louter indicatief.
De aannemer moet zelf de maten nemen op de bouwplaats alvorens over te gaan tot de
fabricage van de elementen.
De werken worden uitgevoerd door een gespecialiseerde firma en door gekwalificeerde
arbeiders.
Levering - Opslag
De deuren venstergehelen en hun hulpstukken moeten vervoerd worden in
omstandigheden die de materialen beschermen tegen alle beschadigingen; zij worden
zorgvuldig gestapeld en vastgebonden. Het opslaan op de bouwplaats moet beperkt blijven
tot het minimum en vooral niet langer duren dan een week. De elementen moeten verticaal
en in de schaduw opgeslagen worden en mogen nooit op elkaar gelegd worden.
De beschermingsfolie die in de fabriek aangebracht is op de voorgelakte profielen, mag niet
eerder dan een maand na de levering op de bouwplaats verwijderd worden. Deze essentiële
beschermingsmaatregelen dienen ervoor dat het regen- of condenswater de elementen niet
zou beschadigen vooraleer ze hun definitieve oppervlaktebehandeling op de bouwplaats
ontvangen.

Opstelling
Het buitenschrijnwerk wordt symmetrisch in de opening geplaatst en wordt afgestemd op de
vereiste afstand van de ruwbouw in functie van het voorziene afwerkingssysteem. Het
geheel wordt volkomen loodrecht opgesteld, waterpas geplaatst en in horizontale richting in
de as gezet.
Wanneer het gaat om gewoon parementmetselwerk wordt, afhankelijk van de secties van het
raamkader, minstens 20 mm van het raamprofiel geplaatst achter de dagkant van de
ruwbouw; daartoe wordt een aanslag van ongeveer 50 mm, met een maatverschil van
maximum 5 mm, voorzien in de ruwbouw. De voegen tussen de ramen en de in het
metselwerk uitgespaarde openingen moeten minimum 5 mm en maximum 10 mm bedragen.
Verankering aan de ruwbouw
De ramen worden zodanig bevestigd dat de belasting van de ramen overgedragen wordt op
de ruwbouw en dat de zettingen van het gebouw geen invloed hebben op het
buitenmetselwerk. Nadat het raam geplaatst is, mag het niet kromtrekken. De bevestiging
gebeurt door middel van schroeven en plugs / strips uit staal behandeld tegen corrosie /. Het
aantal bevestigingspunten moet voldoende zijn om weerstand te kunnen bieden aan de
winddruk en aan alle andere eventuele belastingen met een veiligheidscoëfficiënt van
minstens 3. Alle bevestigingsmiddelen worden vervaardigd uit roestvrij of gegalvaniseerd
staal (375g/m²).
Om iedere koudeoverdracht tussen de muren en de ramen te voorkomen, worden de
ankerstukken in principe bevestigd achter de spouwisolatie. Bevestigingen tegen het
buitenspouwblad worden enkel toegestaan wanneer speciaal geïsoleerde ankerstukken
worden gebruikt.
De bevestigingspunten voor de verticale stijlen en de boven- en onderregels van het vast
kader worden respectievelijk voorzien als volgt :
- in de hoogte : minstens twee op een afstand van ongeveer 200 mm van elke hoek, ter
hoogte van de scharnieren en vervolgens met een maximale tussenafstand van
respectievelijk 1000 mm voor de houten ramen, 750 mm voor de metalen ramen en 600
mm voor de PVC-ramen.
- in de breedte : minimum één bevestiging per 1000 mm breedte en minimum één
bevestiging ter hoogte van elke tussenstijl alsook op de plaatsen die het meest belast
worden, om zo vervorming van het stuk te voorkomen.
- bijkomende bevestigingspunten kunnen steeds voorzien worden om te voldoen aan de
bijzondere eisen die gesteld worden voor de beglazing en/of met betrekking tot de
inbraakpreventie.
Aansluiting met de ruwbouw
Het buitenschrijnwerk moet over de gehele omtrek van de ruwbouw geïsoleerd worden en de
plaatsing moet instaan voor een perfecte aansluiting met die ruwbouw.
De afdichting wordt bekomen door gebruik te maken van geschikte voegdichtingsbanden en
aangepaste elastische kitten. De hechtvlakken moeten proper, droog en stofvrij zijn. De
mortelspatten moeten vooraf verwijderd worden.

Ter hoogte van de dorpel wordt een afdichtingsband geplaatst die gedeeltelijk samengedrukt
wordt zodat een wind- en waterdichte afdichtingsvoeg gevormd wordt. Bovenaan en aan de
zijkanten van het buitenmetselwerk wordt een band geplaatst die moet dienen als drager
voor een afdichtingskit die met het pistool aangebracht wordt. Aangezien de kunststofvoegen
slechts in twee richtingen mogen aanhechten, moeten ze aangebracht worden op een
steunvlak dat geen aanhechting aan de voeg biedt.
De voegdichtingsbanden worden rechtlijnig en in zo groot mogelijke lengtes aangebracht.
Het steunvlak bestaat uit een kunstof met gesloten cellenstructuur die voldoende
samendrukbaar is om het raam vast te zetten tegen de ruwbouwelementen. De breedte van
de dichtingsband ( = diepte van de voegvulling) bedraagt minstens 20 mm. De dikte van de
voeg bedraagt minstens 5 mm en mag de 15 . mm niet overschrijden. De dichtingsbanden
worden geplaatst overeenkomstig de voorschriften van de fabrikant. Deze steunvlakken
moeten chemisch verenigbaar zijn met de aard van de voorgeschreven profielen en met de
afdichtingskit uit : polyurethaanschuim doordrenkt met een impregneermiddel op basis van
chloorparaffine, van was of van neopreen. De voegband wordt vóór de plaatsing
samengedrukt en zwelt na plaatsing langzaam op tot 20% van zijn nominale dikte, zodat de
voeg waterdicht wordt bij slagregen.
De klasse van de kitten en de afmetingen van de voegen worden bepaald in functie van de
verschillende omstandigheden die op het buitenschrijnwerk kunnen inwerken. In geen geval
mogen de oplosmiddelen van de kitten migreren in de draagvlakken en er de structuur en het
uitzicht van veranderen. Enkel de kunststofvoegen die de technische goedkeuring BUtgb
bezitten, mogen worden gebruikt (minstens een elastische kit, een butylrubber zonder olie,
een acryl- of siliconevoeg, ofwel klasse 4 volgens STS 38) : de voeg moet overschilderbaar
zijn.
de kleur van de voeg moet passen bij die van het schrijnwerk
De binnenafwerking (omkastingen, vensterbanken, …) mag pas worden aangebracht nadat
de ontwerper de isolatie heeft gecontroleerd. De resterende openingen tussen het
schrijnwerk en de binnenkant van de ruwbouw worden volledig opgestopt met een isolerend
en rotbestendig materiaal om een volledige winddichtheid te bekomen : polyurethaanschuim
aangebracht met het pistool.
De binnenafwerking wordt uitgevoerd in functie van de aard van het afwerkingsmateriaal van
de binnenmuren en volgens de richtlijnen van de ontwerper. Deze werken zijn ook
inbegrepen.
Keuring
Referentiedocumenten
- STS 52.0 – Houten buitenschrijnwerk – Algemene voorschriften (1985)
- NBN B 25-201 tot NBN B 25-215 – Beproevingsmethoden voor deuren en vensters
(1977-1980)
- NBN B 25-206 – Beproevingsmethoden voor vensters – Samenstelling van een
proefverslag (1979)
- NBN B 25-210 – Beproevingsmethoden voor vensters – Mechanische proeven (1980)

Toleranties
De in de breedte en in de hoogte toegelaten maatverschillen voor de opengaande vleugels,
gemeten onderin de sponningen van de beglazing, mogen niet meer bedragen dan ± 1 mm,
vermeerderd met 0,5 mm per bijkomende meter hoogte of breedte. Wat de haaksheid van de
opengaande vleugels betreft, mogen de lengteverschillen van de diagonalen, gemeten
onderin de sponningen van de beglazing, niet meer dan ± 2 mm bedragen, vermeerderd met
0,5 mm per bijkomende meter diagonaallengte, met een maximum van 3 mm.
Beschadigingen aan de profielen ten gevolge van de plaatsing, krassen, uithollingen of een
verkeerde bevestiging zal aanleiding geven tot weigering en vervanging van het element.
07.01.10 Houten profielen – algemeen (F)
Beschrijving
De buitendeuren en –vensters worden als houten schrijnwerk beschouwd wanneer enkel het
materiaal “hout” de mechanische sterkte van die bouwelementen verzekert. De eventuele
metalen of andere buitenbekledingen veranderen niets aan het feit dat deze elementen tot
het houtschrijnwerk behoren.
Materialen
STS 52 – Houten buitenschrijnwerk - Vensters, vensterdeuren en lichte gevels (1973)
Houtsoorten
De te gebruiken houtsoort wordt nader beschreven in het bijzonder bestek.
Vóór het plaatsen van het schrijnwerk moet de aannemer de echtheid van het hout bewijzen
door voorlegging van het attest van herkomst en soort. In geval van twijfel heeft de bouwheer
het recht proeven te doen uitvoeren in een erkend laboratorium. Indien de monsters niet
beantwoorden aan de voorgeschreven eisen voor wat betreft de houtsoort, zijn alle kosten
van de proeven ten laste van de aannemer.
Houtkwaliteit
Het gebruikte hout moet voldoen aan STS 04 en is van schrijnwerkkwaliteit volgens STS
04.2.
De vochtigheid in de kern van het te verwerken hout bedraagt maximum 18% met een
tolerantie van 3 % en is bovendien verenigbaar met de voorziene afwerking.
Het te verwerken hout is rechtdradig (maximale helling 5 % d.w.z. dat de helling van de
houtdraad ten opzichte van de zijvlakken minder dan 5 % bedraagt), overeenkomstig STS
52.02.3.
Het aantal jaarringen, radiaal gemeten op een basis van 40 mm, bedraagt minstens 15.
Het hout is vrij van spint, kwasten, tussenschors, scheuren, onechte kernen met verrotting,
dubbelspint, drukgroei, vellingbreuken, wonden, wormsteken, wormgangen, rot, vuur, blauw,
merg- en wankanten.

Het hout dat holtes en scheuren zou vertonen die witte, gele of gekleurde stoffen bevatten
welke aan de oppervlakte komen na de verwerking, moeten worden geweigerd. Merg wordt
niet toegestaan. Vastgekoekte kwasten worden toegestaan ; losse kwasten met een
diameter kleiner dan 5 mm worden toegestaan, op voorwaarde dat ze minstens 5 mm van de
boord verwijderd zijn.
Houtbescherming - Afwerking
Vóór de plaatsing wordt alle buitenschrijnwerk ontvet met een cellulosethinner en wordt het
hout behandeld volgens procédé C1, overeenkomstig STS 04.33.1. Het procédé moet
verenigbaar zijn met de voorziene afwerking.
Aan de ontwerper moet een ATG-attest van het houtverduurzamingsproduct
voorgelegd worden.
Voor een volledig beschermings- en afwerkingssysteem moet het schrijnwerk behandeld
worden als volgt : niet-laagvormende verfproducten, overeenkomstig de algemene
afwerkingsbepalingen van het typebestek 104.07.1. Na ontvetting van het hout, in de
fabriek, wordt een cellulosethinner aangebracht in drie lagen. De totale dikte van de drie
lagen, droog gemeten, bedraagt minstens 100 / 120 / … micron. Dit product moet diep
doordringen in het hout, zonder evenwel een gesloten verffilm te vormen; het product moet
het vocht in dampvorm doorlaten; het is weerbestendig en waterafstotend. Het beschermt
het hout tegen vergrijzing; vergrijst zelf niet en het bevat pigmenten die het afbreken de
ontbinding door UV-stralen voorkomen. Het product moet zowel in België als in het
buitenland reeds minimum 10 jaar voor dit soort toepassing gebruikt worden,. De kleur wordt
bepaald door de ontwerper na het voorleggen van kleurmonsters op de te gebruiken
houtsoort. Na en tijdens de plaatsing zal de afwerking, waar nodig, bijgewerkt worden.
Specificaties
De profilering is zodanig opgevat dat : (zie ook buitenschrijnwerk, algemeen)
- de sponning van de beglazing verlucht wordt en voorzien is van een afwatering bij
dubbele beglazing (volgens de TV 214 en 221).
- condensgootjes met afwatering voorzien worden bij enkele beglazing ;
- de profielen voor de schuiframen vervaardigd zijn uit kwartier / vals kwartier
gezaagd hout.
Samenvoeging van de profielen
Het schrijnwerk wordt uitsluitend in het atelier voorbereid. De aannemer verbindt er zich toe
om in zijn atelier, te allen tijde, een temperatuur te behouden tussen 18 en 20 graden
Celsius.
De verbindingen van het houtschrijnwerk worden opgevat als volgt : de verbindingen van de
hoeken en van de uiteinden worden uitgevoerd met dubbele pennen / vingerlasverbindingen
en zijn verlijmd met behulp van een watervaste synthetische lijm (type 72-100).
Alle ingewerkt hang-en-sluitwerk is gechromateerd en alle in het hout ingewerkte elementen
worden bestreken met een dikke laag kogellagersvet. Alle mechanische
bevestigingsmiddelen (nagels, spijkers, enz.) zijn uit roestvrij staal.

Na het verlijmen worden de houten stukken aan elkaar geschroefd met inox schroeven /
geklonken met kruispennen uit gegalvaniseerd staal ; de aldus gemaakte gaten worden
opgestopt met een kneedbare houtmastiek / afgedicht met houten stoppen.
Alle vlakken van het hout worden geschaafd ; de vlakken die zichtbaar moeten blijven,
worden behandeld en gladgeschuurd totdat alle sporen van werktuigen en bewerkingen
verdwenen zijn.
De nagelgaten ter bevestiging van de glaslatten moeten onmiddellijk opgestopt worden met
een geschikte houtmastiek ; de zichtbare schroeven moeten aangebracht worden op
regelmatige tussenafstand.
07.01.12 Houten profielen - geverfd
Materiaal
Het betreft de deuren venstergehelen die bestaan uit houten profielen welke bestemd zijn
om geverfd te worden.
Franse eik 1ste keus, volumemassa minimum 700 kg/m³ (bij een houtvochtgehalte van 15
%). Kleine gaten veroorzaakt door nathoutkevers zijn toegestaan.
Aannemer legt attest van echtheid/herkomst voor.
Uitzicht: zelfde uitzicht als bestaande ramen. Indien door profilering sluiting ramen uitzicht
wijzigt brengt aannemer nodige aanpassing om bestaand uitzicht te behouden.
De indeling van de ramen blijft behouden.
Te gebruiken afdeklatten vormgeving idem bestaande.
Specificaties
Standaardafmetingen van de profielen (diepte x hoogte ): minimaal 55 x 75 mm.
Houtbeschermingsprocédé: C1
Oppervlaktebehandeling : op beide zijden voorzien van een te verven afwerklaag.
Kleur : te kiezen uit het volledig gamma van de fabrikant
Deur- en venstertype
J Samengestelde venstergehelen : vast bovenlicht, opendraai-vleugel.
Uitvoering
De plaatsing van de ramen gebeurt overeenkomstig het artikel 07.01.00 Buitendeuren en -
vensters – algemeen
Opstelling : minimum 30 mm achter de dagkant van de ruwbouw .
Verankering : zie algemene beschrijving
Aansluiting : zie algemene beschrijving
Terugplaatsen van de uitgebroken omlijstingen en afdeklatten.
Aannemer legt uitvoeringsplan voor ter goedkeuring.
Forfaitaire Hoeveelheid (FH)

07.01.12 J Samengestelde venstergehelen FH m².
Meetwijze
meeteenheid :per m²
meetcode : netto oppervlakte volgens dagmaat.
07.01.50 Hang-en-sluitwerk – algemeen (F)
Beschrijving
De post “hang-en-sluitwerk ” omvat de levering en de plaatsing van alle voorziene hang-en-
sluitwerk, d.w.z. van de organen voor het bedienen, equilibreren, afhangen, sluiten en
vergrendelen, … De algemene en/of specifieke eisen gesteld aan het hang-en-sluitwerk,
alsook het concrete toepassingsgebied worden in het bijzonder bestek beschreven in
onderhavige rubriek doch zijn inbegrepen in de eenheidsprijs van de profielen.
Meetwijze
Behoudens andersluidende specifieke aanduidingen in het bijzonder bestek en/of de
samenvattende opmeting is de prijs van alle hang-en-sluitwerk standaard inbegrepen
in de eenheidsprijs van het buitenschrijnwerk (profielen ).
Aard van de overeenkomst : Pro memorie (PM)
Materialen
- NBN EN 1303 – Hang-en-sluitwerk – Cilinders voor sloten – Eisen en
beproevingsmethoden (1998).
- NBN EN 1670 - Hang-en-sluitwerk – Bestandheid tegen corrosie – Eisen en
beproevingsmethoden (1998);
- NBN EN 12051 - Hang-en-sluitwerk – Grendels voor deuren en ramen – Eisen en
beproevingsmethoden (1999).
- NBN EN 179 - Hang-en-sluitwerk – Sluitingen voor nooduitgangen met een deurkruk of
een drukplaat – Eisen en beproevingsmethoden (1997).
- NBN EN 1125 - Hang-en-sluitwerk – Panieksluitingen voor nooduitgangen met een
horizontale bedieningsstang - Eisen en beproevingsmethoden (1997).
- NBN EN 1154 - Hang-en-sluitwerk – Deurdrangers – Eisen en beproevingsmethoden
(1997).
- NBN EN 1155 - Hang-en-sluitwerk – Elektrische openstandhouders voor draaideuren –
Eisen en beproevingsmethoden (1997).
- NBN EN 1158 - Hang-en-sluitwerk – Regelaars voor de sluitvolgorde van deuren – Eisen
en beproevingsmethoden (1997).
- NBN ENV 1627 t/m 1630 – Ramen, deuren en luiken - Inbraakwerendheid (1999).

Algemeenheden
Het hang-en-sluitwerk maakt de voorgeschreven openingsrichting mogelijk. Er wordt gebruik
gemaakt van hengsels, paumellen, scharnieren, taatspotten, sluitonderdelen,
klemonderdelen,…enz. Deze elementen zijn vervaardigd uit materialen aangepast aan de te
vervullen functie en verenigbaar met het materiaal van de profielen. Ingeval van metalen
profielen zijn ze doeltreffend beschermd om elektrolytische koppels te vermijden. Alle
pennen, schroeven en hulp- en bevestigingsstukken zijn uit roestbestendig staal.
Het hang-en-sluitwerk wordt door de fabrikant van de ramen voorgesteld in functie van het
gewicht en de afmetingen van de ramen en deuren. De constructeur kan steeds verplicht
worden de voorgestelde keuze van het hang-en-sluitwerk te verantwoorden.
Van alle hang-en-sluitwerk, krukken, rozetten, sloten en mogelijke kleine hulpstukken dienen
op aanvraag de nodige modellen ter goedkeuring te worden voorgelegd aan de bouwheer.
Uitvoering
Het hang-en-sluitwerk dient maximaal ingewerkt te worden, doch gemakkelijk vervangbaar te
zijn.
De sluitorganen worden zo opgesteld dat zij een makkelijke ergonomische bediening
mogelijk maken door één persoon, waarbij de bedieningskrachten steeds kleiner moeten zijn
dan 200 N en de verplaatsingskracht van de raamvleugels kleiner moet zijn dan 150 N.
Wanneer het nodig is meerdere sluitpunten te voorzien, worden zij in werking gesteld door
middel van een pompespagnolet die de in de profielen verstopte stangen zal bedienen.
De te monteren bedieningskrukken bevinden zich bij de ramen standaard op circa 1500 mm
boven de vloerpas en bij de buitendeuren op circa 1050 mm boven de vloerpas. Deze
maten dienen voorafgaandelijk besproken te worden met het Bestuur, indien het gaat om
aanpasbare lokalen voor personen met een handicap.
Keuring
Alle hang- en sluitmechanismen moeten makkelijk, zonder speling, feilloos en geruisloos
werken.
07.01.51 Hang-en-sluitwerk - scharnieren en paumellen
Materiaal
De paumelles zijn vervaardigd uit messing met sluitring
De pennen zijn uit messing gevat in messing lagerbussen.
In geen geval is gechromateerd staal toegelaten.
De hoogte en de knoopdiameter van de paumellen en het aantal knopen van de scharnieren
worden door de fabrikant van het schrijnwerk bepaald in functie van het gewicht van de
opengaande delen.

Specificaties
Type : paumelles met kop (piramide/vaas)
Gelijkaardig ramen grote galerij.
Hoogte 18 cm
Uitvoering
In functie van de raam- en/of deurhoogte, worden minimaal volgend aantal scharnieren
geplaatst :
- hoogte van 500 tot 1200 mm : minimum 2 scharnieren.
Meetwijze

07.01.53 Hang- en-sluitwerk - raamkrukken, spanjoletten
Materiaal
De bestaande raamkrukken ,spanjoletten worden herbruikt nadat ze op gepaste wijze zijn
gereinigd.
Messing schroeven.
Uitvoering
De bedieningskrukken bevinden zich bij de ramen op ca. 1050 mm boven de vloerpas.
Meetwijze
07.02.00 Buitenbeglazing en vulelementen – algemeen
Beschrijving
De post "Buitenbeglazing en vulelementen" omvat alle noodzakelijke werken en leveringen
voor het plaatsen van de in het bijzonder bestek voorgeschreven buitenbeglazingen en/of
vulpanelen, met inbegrip van alle toebehoren, d.w.z. het glas en/of de panelen, de
beglazingsblokjes, de afdichtingskitten, enz.
Meetwijze
In uitzonderlijke gevallen en enkel mits nadrukkelijke vermelding in het bijzonder bestek en
de samenvattende opmeting kunnen specifieke buitenbeglazingen en/of vulelementen
opgenomen worden als een afzonderlijke post .
Materialen
- STS 38 - Glaswerk (1980) + addendum 1: Veiligheidsbeglazing (1987)
- prNBN S 23-002 - Glaswerk (STS 38 - 2005)
- NBN S 23-003 – Isolerende beglazing (richtlijnen van de EUtgb) (1989)
- TV 176 - Glas in daken (WTCB, 1989)
- TV 214 - Glas en glasproducten – Functies van beglazing (1999)
- TV 221 - Plaatsing van glas in sponningen (2001)
- NBN EN-572 - 1 tot 9 - Glas voor gebouwenNBN EN 572-1 - - Basisproducten van
natronkalkglas – (2004/2005)
- NBN EN 356 – Glas in gebouwen - Beveiligingsbeglazing – Beproeving en classificatie
van de weerstand tegen manuele aanval (2000)

- NBN EN 357 – Glas voor gebouwen – Brandwerende beglaasde bouwdelen met
doorzichtige of doorschijnende producten van glas – Classificatie van brandweerstand
(2005)
- NBN EN 410 – Glas voor gebouwen – Bepaling van de lichten
zontoetredingseigenschappen van glas (1998)
- NBN EN 1096 – reeks 1 tot 4 – Glas voor gebouwen – Gecoat glas– Delen (2005)
- NBN EN 1288 – Glas in gebouwen – Bepaling van de buigtreksterkte van glas – Delen
1-5 (2000)
- NBN EN 12898 – Glas voor gebouwen – Bepaling van het emitterend vermogen (2001)
- NBN EN 1748 – Glas voor gebouwen – Bijzondere basisproducten reeks 1-1 tot 2-2
(2005)
- NBN EN 1863 - Glas voor gebouwen – Thermisch versterkt natronkalkglas - Deel 1:
Definitie en beschrijving (2000)
- NBN EN ISO 12543 - Glas voor gebouwen – Gelaagd glas en gelaagd veiligheidsglas
- reeks 1-6 (1998)
- NBN EN 673-674-675 - Glas voor gebouwen – Bepaling van de
warmtedoorgangscoëfficiënt, U-waarde (1998-2001)
- NBN B 62-004 – Berekening van de de warmtedoorgangscoëfficiënt van beglazing
(1987)
Fabricatiewijze – Soorten beglazing
Het uitzicht, de bijzondere eigenschappen en de kwaliteitscriteria van de voorgeschreven
beglazingstypes worden vastgelegd in het bijzonder bestek en moeten overeenstemmen met
de corresponderende bepalingen van STS 38 - deel II - Materialen en deel I - Proeven.
De aannemer zorgt voor de tijdige bestelling en levering van het glas. Hij alleen is ook
verantwoordelijk voor de juiste afmetingen en dikte van de beglazingen. Op eenvoudig
verzoek van het bestuur wordt door de aannemer een duidelijke documentatie en/of
monsters ter goedkeuring voorgelegd. Voor de veiligheidsbeglazing moeten ook de
overeenstemmende proefverslagen worden voorgelegd.
Overeenkomstig STS 38 deel II - Materialen § 38.05 onderscheidt men :
- Spiegelglas, type A (ook floatglas of gewoon glas genoemd)
- Getrokken glas, type B
- Gegoten glas, type C
- Gemodelleerd glas, type D
- Glas met bijzondere eigenschappen (van type A, B of C)
- Veiligheidsbeglazing
- Isolerende beglazing
- Spiegelglas
Voor aanvullende informatie kan de website van het 'Verbond van de Glasindustrie' worden
geraadpleegd (http://www.vgi-fiv.be).
Bepaling van de dikte van de glasplaten
De glasdikte moet worden bepaald door de aannemer van het glaswerk, overeenkomstig
STS 38.02 (tabel 1-5) en de tabellen opgenomen onder bijlage 1 van STS 38.7 (in
overeenstemming met de norm pr NBN S 23-002 (2005).

De dikte van de enkele beglazing wordt er bepaald in functie van :
- de breukspanning “R” overeenkomstig de glassoort, volgens tabel 1
- de afmetingen (reductiecoëfficië
- de windinwerking, in functie van de ligging en de hoogte ten opzichte van de begane
“q” per oppervlakte-eenheid, volgens tabel 3)
- het aantal ondersteunde zijden (2, 3 of 4)
- de vorm-
- de gestelde veiligheidscoëfficiënten (K ).
De dikte van de isolerende dubbele beglazing wordt er bepaald overeenkomstig die van de
enkele beglazing (twee bladen met gelijke dikte).
Op basis van de ligging, inplanting en blootstelling wordt de dynamische basiswinddruk
bepaald (tabel 3).
De glasdikte wordt nadien bepaald, volgens tabel 5, in functie van de basiswinddruk en de
oppervlakte van de blootgestelde glasplaten. Voor meer informatie, zie de tabellen van STS
38.02.
Voorbeeld
Bovenste rand van het glas : 0 à 10 m boven de grond / normale ligging (dynamische
basisdruk = 441 N/m²)
De glasdikte voor twee heldere glasbladen en 12 mm luchtspouw bedraagt, voor een
maximale oppervlakte in m²:
Glasdikte 4 - 4 4 - 5 4 - 6 5 - 5 5 - 6 6 - 6 6 - 8 8 - 8 8 - 10 10 - 10 10 - 12 12 - 12
Max. opp. m² 2,1 2,5 3,2 3,3 3,8 4,8 6 8,5 10,1 13,5 15,3 18
Opgelet :
Voor luchtspouwen kleiner dan 12 mm kan het nodig zijn kleinere maximale oppervlakten te
gebruiken.
Er dient een bepaalde verhouding van de afmetingen (b x h) in acht genomen te worden.
Voor de veiligheid moet alle veiligheidsglas een onuitwisbaar merkteken dragen met
vermelding van de volgende gegevens :
- de firma of het merk van de fabrikant of van de laatste verwerker.
- de nummers van de proeven waaraan de beglazing voldoet, voorafgegaan door de
letter T.
Uitvoering
- STS 38 - Glaswerk (1980) + addendum 1: Veiligheidsbeglazing (1987)
- TV 176 - Glas in daken (WTCB, 1989)
- TV 214 - Glas en glasproducten – Functies van beglazing (1999)
- TV 221 - Plaatsing van glas in sponningen (2001)
- De voorschriften en de aanbevelingen van de fabrikant van de profielen en van het glas of
de vulelementen

Glassponningen - Glaslatten
Het glas mag pas geplaatst worden nadat de sponningen en de glaslatten de afwerkingslaag
van de vensterrramen hebben gekregen.
De afmetingen van de glasbladen zijn dusdanig dat zij vrij in de glassponning passen. Vóór
het plaatsen van de beglazing moeten de sponningen, glaslatten, alsook de randen van de
beglazing gereinigd worden. De beglazing wordt steeds van binnenuit geplaatst, waarbij ook de
glaslatten zich aan de binnenzijde bevinden.
De afmetingen van de glaslatten zijn afgestemd op die van de glasdikte, sponning en
raamprofiel. De glaslatten worden over hun volle lengte bevestigd door middel van een
klipssysteem of door middel van inox-schroeven of nagels (bij houten profielen).
De nuttige hoogte van de glassponning moet berekend worden in functie van de afmetingen
van het glasblad, met inachtneming van de volgende minima :
- bij plaatsing van enkel glas met plastische en/of harde kit: minimum 13 mm
- bij plaatsing van dubbel glas bedraagt de hoogte / breedte van de sponningen
minimaal (*):
Dikte van de samengestelde beglazingen +
luchtspouw Hoogte van de
sponning
Breedte van de sponning
4 / 12 / 4 = 20 mm 14 mm 28 mm
4 / 15 / 4 = 23 mm 14 mm 31 mm
5 / 12 / 5 = 22 mm 16 mm 30 mm
5 / 15 / 5 = 25 mm 16 mm 33 mm
6 / 9 / 6 = 21 mm 18 mm 29 mm
6 / 12 / 6 = 24 mm 18 mm 31 mm
8 / 9 / 8 = 25 mm 18 mm 36 mm
8 / 12 / 8 = 28 mm 18 mm 39 mm
(*) deze waarden zijn enkel van toepassing voor glasoppervlaktes < 10 m², voor
glasoppervlaktes van meer dan 10 m² worden de afmetingen van de sponningen bepaald
door de studie betreffende de windstabiliteit.
Opgelet : in geen geval mag de butylrand van het dubbel glas blootgesteld zijn aan
rechtstreekse lichtinval en vocht.

Vastzetting van het glas – Beglazingsblokjes (zie ook STS 38.03)
Geen enkel glasblad mag rechtstreeks in contact komen met harde materialen, zonder
tussenplaatsing van beglazingsblokjes, die verenigbaar zijn met de beglazing en de kit en/of
met de doorlopende dichtingsprofielen. Als beglazingsblokjes mogen worden gebruikt :
- blokjes van synthetisch, elastisch en onbederfbaar materiaal, Shore-A hardheid 60 tot
95, volgens hun functie (steunblokjes C1 -> 75 tot 95, stelblokjes C2 -> 75 tot 95,
spatieblokjes C3 -> 60 tot 70).
De minimale dikte, breedte en lengte van de beglazingsblokjes stemmen volgens hun functie
(steun-, stel- of spatieblokje) overeen met de bepalingen van STS 38.03.
Bij het bepalen van de stand en de afstand tussen de blokjes wordt rekening gehouden met
het raamtype, de ophanging, het vergrendelsysteem en de garantie dat :
- de continuïteit van de kitten niet wordt onderbroken;
- de hele dikte van de beglazing op de steunblokjes rust en zij het gewicht van het
raam kunnen dragen;
- de haaksheid van het raamkozijn en zijn goede werking verzekerd worden en
vervormingen uitgesloten zijn;
De aannemer van het glaswerk moet vooraf nagaan of er in de omgeving van de beglazing
geen elementen voorkomen die een correcte plaatsing kunnen hinderen door
schaduwvorming (zonneschermen, borstweringen, …) ten einde thermische breuk te
voorkomen.
Voegen van de beglazing – Glaslatten – Plastische voegen (zie ook STS 38.04)
Alle gebruikte kitten moeten verenigbaar zijn met het materiaal gebruikt voor de
vensterprofielen (voor de PVC-ramen behoren zij minstens tot klasse V (zie STS 38).
Na opvoeging moet een perfecte water- en winddichtheid bekomen worden.
De kit is ongevoelig voor temperaturen tussen -20 en 80°C; hij is vorstbestendig,
waterbestendig en bestand tegen de courante impregneermiddelen voor houtwerk.
De kitten aangebracht op de gemoffelde aluminiumprofielen zijn azijnzuurvrij om aantasting
te voorkomen.
Tevens is het nodig de primers te gebruiken die aanbevolen worden door de fabrikant van de
kitten alvorens de kitten aan te brengen op het PVC (zie hoofdstuk 07.01 buitendeuren en -
vensters).
Enkel de dichtingskitten die de technische goedkeuring BUtgb bekomen hebben, mogen
gebruikt worden.
De verwerkingsvoorschriften van de fabrikant zoals ze gepubliceerd zijn in de attesten,
moeten daarbij nauwkeurig gevolgd worden.

Afdichtingsproducten (zie ook STS 38.05)
Belastingsgraad (a) in te vullen in tabel 7 vereiste kitklasse
Omgeving Voegen Verkeer
Belastingsgraad in functie van
de hoogte van het gebouw
0 tot 15 15 tot 40 > 40 m
niet agressief (landelijk) beschermd
normaal 1 1 2
zwaar 1 2 3
niet beschermd normaal 1 2 3
zwaar 2 3 3
agressief (stedelijk /
industrieel / zeeligging)
beschermd normaal 1 2 3
zwaar 2 3 3
niet beschermd normaal 2 3 3
zwaar 3 3 3
(a) Belastingsgraad : 1 = laag - 2 = middelmatig - 3 = hoog
(b) De bescherming van de voeg door het reliëf van degevel is voldoende vanaf een insprong van 1,20
m ten opzichte van de gevellijn en voor een verdiepingshoogte van 3 m.
(c) Voor de uitstalramen, de beglazingen op de gelijkvloerse verdieping en de sokkels moet het
bijzonder bestek rekening houden met de belastingsgraad en de speciale oplossingen.
Veiligheid
Overeenkomstig de rubriek "veiligheidscoördinatie / gevelsluitingen", opgemaakt door de
veiligheids-coördinator-ontwerp en gevoegd bij het bijzonder bestek. Alle richtlijnen terzake
en de concrete aanwijzingen van de veiligheidscoördinator-verwezenlijking moeten stipt
worden nageleefd.
Keuring
Na het plaatsen van de beglazing moet worden nagekeken of er een goede hechting is
tussen het glas, de voegdichtingen en de profielen. Na het plaatsen en vóór de voorlopige
oplevering worden alle etiketten en opschriften verwijderd en overhandigd aan de bouwheer.
Vóór de voorlopige oplevering wordt alle glas- en spiegelwerk zorgvuldig ontvet en volledig
gereinigd; er mogen geen sporen, nagelaten door vingers, stopverf, etiketten of stof, meer
overblijven.
Gebreken die afkeuring tot gevolg hebben
De bladen moeten goed vlak zijn zodat ze volkomen tegen elkaar en tegen de sponning
aansluiten.
De beglazing moet overal dezelfde kleur hebben en vrij zijn van bellen, lenzen, bobbels,
draden, brandvlekken, gaatjes, weerkaatsingen of andere gebreken die voortkomen van het
blazen, vlakken en doorsnijden.
Er mogen zich geen vervormingen voordoen wanneer men het glas bekijkt van links naar
rechts en van onder naar boven en omgekeerd.

De aanwezigheid van zogenaamde Newtonringen in het glas wordt ook als een gebrek
beschouwd en heeft afkeuring tot gevolg.
Het vensterglas moet minstens 2,4 kg wegen per vierkante meter oppervlakte en per
millimeter dikte.
Waarborgen
De aannemer bezorgt aan de bouwheer een door de producent ondertekend en gedateerd
attest waardoor deze voor een termijn van 10 jaar, ingaande vanaf de datum van de
voormelde fabricatie, een waarborg verstrekt tegen het vertroebelen door condensatie of
stofvorming. De waarborg verplicht de aannemer tot de kosteloze levering van een nieuwe
beglazing, inclusief de demontage- en herplaatsingskosten.
07.02.30 Thermisch verbeterde beglazing – algemeen FH m²
Beschrijving
Isolerende beglazing, voor ramen waarvan de hoofdkarakteristiek de isolatiefactor is. De
isolatiefactor wordt bereikt door de toepassing van bijzondere karakteristieken van het glas,
van het aantal en/of de schikking van de glasbladen en de afscheiders, of van andere
middelen (vulling met neutraal gas,…).
Materialen
De verbeterde thermisch isolerende beglazing voldoet aan STS 38.12, STS 38.08.57 en de
reeks van NBN EN 572 1 tot 9 van 2004 tot 2005. Ze is samengesteld uit twee bladen klaar
spiegelglas behorend tot onderverdelingsgroep A1, keuze V volgens STS 38.08.51,
gescheiden door een spouw gevuld met een thermisch isolerend gas. Zie ook rubriek
07.02.20 Isolerende beglazing – algemeen.
Specificaties
De k-waarde (volgens EN 410 en EN 673) bedraagt maximaal 1,0 W/m²K.
Eén der glasbladen is aan de spouwzijde voorzien van een metaallaagje met een emissiviteit
van maximum 0,09 .
De lichttransmissie bedraagt minimum 70%. De kleurtint van het glas is neutraal.
Voor de bepaling van de glasdikte wordt rekening gehouden met een normale ligging
volgens tabel 3 van STS 38.02.31.1. Per bouwlaag is de totale dikte van de isolerende
beglazing dezelfde.
De dikte van de spouw bedraagt : 15 mm.
Samenstelling : 4-15-4 mm.
De steun-, stel- en spatieblokjes zijn uit kunststof.
De kitten zijn overschilderbaar.
De dubbele beglazing beschikt over een geldige ATG, voor de desbetreffende samenstelling
en prestaties.

Uitvoering
De plaatsing gebeurt overeenkomstig STS 38 (zie ook de rubrieken 07.02.00 en 07.02.20).
Voor de afdichting wordt rekening gehouden met de belastingsgraad volgens tabel 6 van
STS 38.04. Vóór het aanbrengen van de beglazing worden de sponningen, glaslatten, alsook
de randen van de beglazing gereinigd. Bij gebruik van een kit moet deze chemisch
verenigbaar zijn met de profielen of de behandelingsproducten van het buitenschrijnwerk. Zo
de kitfabrikant het oplegt, wordt vooraf een primer aangebracht.
Overeenkomstig het bestek wordt de beglazing gedicht met een elastische kit van klasse VI
volgens STS 38.03.61 op een vulprofiel
Meetwijze :
meeteenheid : m²
meetcode : 90 % netto raamoppervlakte
07.71.15 Plaatselijke vervangingen (R) VH m
Beschrijving:
Dit artikel omvat het verwijderen en vervangen van aangetaste stukken houten schrijnwerk
die aanleiding kunnen geven tot verdere verrotting.
Materiaal :
De nieuwe houten structuurdelen bestaan uit hetzelfde hout als de te vervangen delen /
bestaan uit een esthetisch, chemisch en bouwfysisch compatibele houtsoort / en zijn identiek
qua vorm en afmetingen aan de bestaande.
Het hout beantwoordt aan de criteria zoals beschreven in de desbetreffende artikels van dit
typebestek (art. 07.01.10)
Voor de verlijming wordt een houtlijm gebruikt die weersbestendig is en geen sporen of
verkleuringen achterlaat op het hout.
Voor de bevestiging worden op maat gemaakte hulpstukken gebruikt.
De technische fiches van elk materiaal worden vooraf ter goedkeuring voorgelegd aan
de leidende ambtenaar.

Uitvoering:
Nadat alle luiken zijn gestraald zal er een atelierbezoek worden georganiseerd.
Tijdens dit bezoek zullen alle onderdelen worden aangeduid die dienen vervangen te
worden.
Alle aangetaste stukken hout die aanleiding kunnen geven tot verdere verrotting worden na
goedkeuring van de leidende ambtenaar met fijn gereedschap verwijderd.
Alle verdere demontage- en montagewerken (inclusief beslag, gehele kaders, …) die hierbij
nodig zijn, zijn integraal in deze post inbegrepen.
Alle stukken worden voor demontage gefotografeerd en opgetekend en ter goedkeuring aan
de leidende ambtenaar voorgelegd.
Wanneer een element in zijn geheel wordt vervangen wordt het oorspronkelijke
houtverbindingssysteem, zoals vastgesteld ter plaatse, behouden.
Wanneer men slechts een deel van een element vervangt, dient men een houten
lasverbinding te voorzien, die met een houtlijm verlijmd wordt en eventueel verstevigd wordt
op één van de hierboven beschreven manieren.
Het is van het grootste belang dat het nieuwe hout zorgvuldig wordt afgevlakt, ook ter
plaatse van de verbindingen, tot op het niveau van de oude delen.
Er wordt op toegezien de naburige materialen te beschermen tegen besmeuring, aantasting,
beschadiging,…. Eventuele vlekken worden onmiddellijk verwijderd.
De uitvoering beantwoordt aan STS 31.1.
De uitvoering geschiedt overeenkomstig de voorschriften van het ARAB. De producten
worden toegepast volgens de voorschriften van de fabrikant.
De uitvoeringswijze en –details worden voorafgaandelijk ter goedkeuring voorgelegd
aan de leidende ambtenaar.
Toepassing:
Plaatselijke vervanging van houten schrijnwerkonderdelen.
Herstellen lamellen luiken.
Aard van de overeenkomst:
Meetwijze:
Meeteenheid: m
Meetcode: aantal te vervangen lamellen.

07.71.16 Herstelling van het beslag (R) VH st.
Beschrijving:
Dit artikel omvat demontage en vervangen van het beslag van te herstellen schrijnwerk.
Materiaal :
Vervangen van defecte paumelles ophanging luiken.
Vorm en afmetingen paumelles identiek bestaande.
Uitvoering :
De paumelles worden aan één zijde gelast aan de luiken en door middel van zelf tapende
schroeven bevestigd aan de kokerprofielen.
Toepassing:
Paumellen luiken aan vast kader
Aard van de overeenkomst:
Meetwijze:
Meeteenheid: st.
Meetcode: aantal te vervangen paumelles.
15.05.10 Buitenschilderwerken op hout en houtachtige platen
Algemeen
Materiaal :
De gebruikte materialen zijn onderling en met de staat van de ondergrond verenigbaar.
Alle verfproducten worden in originele en gesloten bussen aangevoerd, voorzien van etiketten
waarop de naam van de fabrikant en van het product duidelijk voorkomen.
De kleuren van de deklaag zullen door de ontwerper bepaald worden aan de hand van NCS-
en/of RAL-kleurkaarten, met inbegrip van de donkere kleuren.
Na de kleurenkeuze zal de aannemer op zijn kosten de nodige stalen aanbrengen.
Uitvoering :
De bepalingen van de T.V. 249 zijn van toepassing.
De materialen worden verwerkt volgens de richtlijnen van de fabrikant, o.a. de verwerking, de
laagdikte, het rendement en de droogtijden.
De schilderwerken mogen slechts uitgevoerd worden wanneer de buitentemperatuur minstens
5° C en de relatieve vochtigheid maximaal 80 % bedraagt en de vochtigheidsgraad van het hout
lager is dan 18 %. De temperatuur mag lager zijn en/of de relatieve vochtigheid hoger wanneer
dit uitdrukkelijk door de fabrikant van de verven wordt toegelaten.
Na onderzoek van de ondergrond volgens § 7.2 van T.V. 249 worden de voorbereidende
werken uitgevoerd.

De aannemer beschermt met de meest doeltreffende middelen alle andere constructie-
elementen.
Alle aflijningen zijn perfect rechtlijnig.
Na het beëindigen van de schilderwerken wordt de verf opgeruimd, afplakkingen verwijderd,
alles opgekuist en ontdaan van alle vlekken en spatten.
In de eenheidsprijs zijn de nodige stellingen en beveiligingen inbegrepen.
15.05.11 Verf voor buiten op basis van alkydharsen op hout en houtachtige
platen
Materiaal :
Luchtdrogende grondverf op basis van een low solvent alkydhars.
Buitengewoon duurzame halfglanzende lak met verlaagde hoeveelheid
oplosmiddelen,afwerklaag op basis van alkydharsen.
Grondlaag.
Eigenschappen :
 VOS – EU- grenswaarden : cat A/d300gr/l.
 Densiteit : 1.35 - 1.40 kg/dm³
 Vast stofgehalte : 70 – 80 gew % = 60 – 66 vol %
 Lage eiglans
Verwerking :
1. Droogtijd bij 20°C en 65 % R.V. :
 Stof droog : 1 uur
 Kleefvrij na 2 – 3 uur
 overschilderbaar : 16 - 24 uur
2. Theoretisch rendement : 14 - 18 m²/l
Geadviseerde laagdikteper laag : nat : 60 – 70 µm droog 35 -45 µm.
Afwerklaag.
Samenstelling :
 Bindmiddel : alkydharsen
 Pigmenten : titaandioxide en natuurlijke vulstoffen.
Eigenschappen :
 VOS – EU- grenswaarden : cat A/d300gr/l
 Densiteit : 1.12 kg/dm³
 Stofgehalte : in volume 63 – 67 %
In gewicht 73 – 77 %
Verwerking :
1. Droogtijd bij 20°C en 60 % R.V. :
 Stofdroog na ca 3 uur
 kleefvrij : 5 uur
 overschilderbaar : 18 uur
2. Theoretisch rendement : 13 - 14 m²/l
Geadviseerde laagdikteper laag : nat : 71.5 – 77 µm droog 45-52 µm.

Kleur : Ral 9001
Technische fiche voor te leggen ter goedkeuring
Metalen delen luiken.
Grondlaag: high solid roestwerende primer op basis van alkydhars.
Eigenschappen : Roestwerend
Goede hechting op gezandstraald of handontroeste ondergronden.
Dichtheid Ca 1.37 kg/dm³
Vast stofgehalte Ca 67% in volume.
Geadviseerde laagdikte : nat. Ca 70 µm = droog Ca 45 µm.
Stofdroog na +/- 4.30 uur, overschilderbaar na 12 uur, doorgehard na +/- 48
uur.
Glansgraad mat
Toepassing : als grondlaag op Sa 2.5 gestraald of St 3 handontroest staal dat afgewerkt
wordt met alkydharsverfsysteem..
Uitvoering :
Alle schilderwerken dienen uitgevoerd worden door een erkend schilderbedrijf. De nodige
gegevens dienen overgemaakt te worden aan het bestuur.
Het verfsysteem en de uitvoering beantwoorden aan de bepalingen van steekkaart 14 van de
T.V. 249 en omvat :
- het uitvoeren van de voorbereidende werken zijnde :
- stoppen met aangepaste overschilderbare kit,
- afschuren en afstoffen,
- isoleren van harszakjes en knoesten en volledig behandelen met een
schimmeldodend product van harshout,
- afwassen van afzelia met een ammoniakoplossing,
- volledig isoleren van tropische houtsoorten;
- het aanbrengen van één grondlaag gevolgd door schuren, afstoffen, kitten en
opschuren.
Hierna worden de constructies voorzien van tweede grondlaag en één afwerkinglaag tot
perfecte dekking.
Vóór elke verflaag wordt geschuurd en afgestoft.
Toepassing :
Nieuwe ramen buitenzijde.
Vouwbare luiken.

15.05.11 A Ramen FH m²
Meetwijze :
Meeteenheid: m²
meetcode : Netto te schilderen oppervlakte
De ramen worden gerekend volgens dagmaat. De aanslagen worden mee
geschilderd.
15.05.11 B Luiken FH m²
Meeteenheid: m²
meetcode : Netto te schilderen geprojecteerde oppervlakte
15.05.20 Binnenschilderwerken op hout en houtachtige platen
Algemeen
Materiaal :
De gebruikte materialen zijn onderling en met de staat van de ondergrond verenigbaar.
Alle verfproducten worden in originele en gesloten bussen aangevoerd, voorzien van de nodige
etiketten waarop de naam van de fabrikant en van het product duidelijk voorkomen.
en/of Ralkleurkaarten, met inbegrip van de donkere kleuren.
Na de kleurenkeuze zal de aannemer op zijn kosten de nodige stalen aanbrengen.
Uitvoering :
De bepalingen van de T.V. 249 zijn van toepassing.
De materialen worden verwerkt volgens de richtlijnen van de fabrikant (o.a. de verwerking, de
laagdikte, het rendement en de droogtijden) en in een stofvrije omgeving.
De schilderwerken mogen slechts uitgevoerd worden in lokalen waar de temperatuur minstens
% bedragen. De temperatuur mag lager zijn en/of
de relatieve vochtigheid hoger wanneer dit uitdrukkelijk door de fabrikant van de verven wordt
toegelaten.
werken uitgevoerd.
elementen.
alles opgekuist en ontdaan van alle vlekken en spatten.
In de eenheidsprijs zijn de nodige stellingen en ladders inbegrepen.

15.05.21 Binnenschilderwerk op basis van acrylaat- en polyurethaanharsen
op hout en houtachtige platen. FH m²
Materiaal :
Luchtdrogende grondverf op basis van een low solvent alkydhars. (zie art. 15.05.21)
Een hoogwaardige polyurethaan acrylaat lakverf met goede vloei, krasvast. Watergedragen
voor binnen.
Geschikt voor de meest diverse ondergronden zoals timmerwerk,ramen en deuren.
Heeft een hoge krasvastheid en een goede mechanische weerstand.
Grondlaag. Zie beschrijving art. 15.05.11
Afwerklaag.
Droogtijd bij 20° en 60% R.V:
 stofdroog 1 uur
 droog 2 uur
 Overschilderbaar 6 uur
Samenstelling :
 Bindmiddel 100% acrylaat-en polyurethaanharsen.
 Pigmenten titaandioxide en kleurvaste pigmenten.
 Oplosmiddel water
 VOS-Eu grenswaarde EU- grenswaarde (cat.A/d) 130g/l (2010)
Eigenschappen.
 Aspect zijdeglans
 Dichtheid 1.25 +/- 0.05 kg/dm³
 Theoretisch rendement : +/- 12 m²/l
Uitvoering :
Wordt aangebracht op een droge en zuivere ondergrond na aangepaste voorbereiding.
T.V. 249 en omvat :
- het uitvoeren van de voorbereidende werken zijnde :
- stoppen, afschuren en afstoffen,
- ontvetten van het hout,
- isoleren van harszakjes en knoesten bij harshout en volledig isoleren bij tropische
houtsoorten
- afwassen van afzelia met een ammoniakoplossing;
- het aanbrengen van één grondlaag gevolgd door schuren, afstoffen, kitten en
opschuren.
- aanbrengen van een tweede grondlaag

Hierna worden de constructies voorzien van één of twee afwerklagen tot perfecte dekking.
Tussen iedere laag wordt geschuurd en afgestoft.
Kleur te bepalen bij uitvoering.
Verdere uitvoering volgens de voorschriften van de fabrikant.
Technische fiches voor te leggen ter goedkeuring
Toepassing :
Nieuwe ramen binnenzijde.
Meetwijze :
meeteenheid :m²
meetcode : Netto te schilderen oppervlakte.
15.06.10 Buitenschilderwerken op blank staal en gietijzer
Algemeen
Materiaal :
De gebruikte materialen zijn onderling en met de staat van de ondergrond verenigbaar. Alle
verfproducten worden in originele en gesloten bussen aangevoerd, voorzien van de nodige
etiketten waarop de naam van de fabrikant en van het product duidelijk voorkomen.
en/of RAL-kleurkaarten, met inbegrip van de donkere kleuren.
Na de kleurenkeuze, zal de aannemer op zijn kosten de nodige stalen aanbrengen.
Uitvoering :
De bepalingen van de T.V. 249 en de normenreeks NBN ISO 12944 (–1 t.e.m –8-) zijn van
toepassing.
De materialen worden verwerkt volgens de richtlijnen van de fabrikant, o.a. de verwerking, de
laagdikte, het rendement en de droogtijden.
De schilderwerken mogen slechts uitgevoerd worden wanneer de buitentemperatuur minstens
5° C en de relatieve vochtigheid maximaal 80 % bedraagt en wanneer er geen risico bestaat
voor condensatievorming.
werken uitgevoerd.
elementen.

alles opgekuist en ontdaan van vlekken en spatten.
In de eenheidsprijzen zijn de nodige stellingen en beveiligingen inbegrepen.
15.06.11 Verf voor buiten op basis van alkydharsen op blank staal en
gietijzer FH m².
Materiaal :
Korrosiewerende grondlaag, aan te brengen in de werkplaats, op basis van alkydharsen.
Grondlaag: high solid roestwerende primer op basis van alkydhars.
Eigenschappen : Roestwerend
Goede hechting op gezandstraald of handontroeste ondergronden.
Dichtheid Ca 1.37 kg/dm³
Vast stofgehalte Ca 67% in volume.
Geadviseerde laagdikte : nat. Ca 70 µm = droog Ca 45 µm.
Stofdroog na +/- 4.30 uur, overschilderbaar na 12 uur, doorgehard na +/- 48 uur.
Glansgraad mat
Toepassing : als grondlaag op Sa 2.5 gestraald of St 3 handontroest staal dat afgewerkt
wordt met alkydharsverfsysteem..
Afwerkingslaag : kras – en slijtvaste zijdeglanslak op basis van een low solvent alkydhars.
Eigenschappen :Dichtheid wit ca.1.27 kg/dm³
Vaststofgehalte ca. 76 gew.% = 64 vol %
Geadviseerde laagdikte per laag: nat 62.5 -71.5 µm = droog 40 – 46 µm.
Stofdroog na ca. 2.5 uur, kleefvrij na 3 uur en overschilderbaar na Ca. 18
uur.
Glansgraad : initieel 30 - 45 G.U./60 ° en na volledige droging : 20 -30 GU/60°
. de uiteindelijke glansgraad wordt pas na 1 week bekomen.
zijdeglans,zeer kras en slijtvast
Toepassing : Afschilderen van metaal dat opgepaste wijze is voorbehandeld.
Kleur : Ral 9001
Uitvoering :
TV 249 en omvat het uitvoeren van de voorbereidende werken, het aanbrengen van een
grondlaag gevolgd door retoucheren, kitten en aanbrengen van een tussenlaag.
Hierna worden de constructies voorzien van de deklaag tot het bekomen van de
afwerkingsgraad II.
Systeem : twee grondlagen, één afwerkingslaag.
Vóór elke verflaag wordt geschuurd en afgestoft.

Toepassing :
Nieuwe metalen kokerprofielen.
Forfaitaire Hoeveelheid (FH)
Meetwijze :
meeteenheid :m²
meetcode : Netto te schilderen oppervlakte
17.01 Diverse aanpassingen.
Deze posten worden aangewend voor het uitvoeren van allerlei kleine aanpassingen.
17.01.A : Afkappen en herbepleisteren dagkanten raam VH m²
Indien nodig wordt de bepleister van het raam gang foyer verwijderd.
Alle maatregelen om stofontwikkeling en verspreiding tot een minimum te herleiden.
Gipshoudende binnenwandbepleistering met traditionele mortels
De verschillende lagen worden aangebracht volgens de bepalingen van § 4.3.2.1 van de TV
201 ( tabel 10 en 11 ).
Op baksteen, en betonblokken bestaat de bepleistering uit twee lagen. De grondlaag is van
de formule F 9 , de afwerklaag is van de formule E 3.
Meetwijze :
meeteenheid :m²
meetcode : netto oppervlakte

18.02 Onvoorziene werken VS
Te verantwoorden som van 5000 €.
Deze som is te gebruiken voor onvoorzien werken.
Deze werken moeten verantwoord worden door:
 facturen van onderaannemers waarop een winstmarge mag bijgerekend worden van
10%.
 op eigen werk met uurlonen berekend volgens de officiële barema’s en facturen van
geleverde materialen,waarop een winstmarge van 17% mag gerekend worden.
De onvoorziene werken mogen slechts uitgevoerd worden na goedkeuring en uitdrukkelijk
bevel van de leidende ambtenaar.
Opgesteld door :
B. Cosyns.
Nagezien door :
De Attaché Architect - leidend ambtenaar
S. BLAIECH
GOEDGEKEURD :
Brussel, de
In naam van de Minister,
De Adviseur Ingenieur,
C. GUSTIN

Koning laat ramen kasteel Laken vervangen

Recommended

Recommended

More Related Content

More from Thierry Debels

More from Thierry Debels (20)

Koning laat ramen kasteel Laken vervangen