18. GIAÙO AÙN REØN NHAÂN CAÙCH - ÑÖÙC HIEÁU SINH - Taäp 1
Baøi hoïc thöù 2:
PHẦN NGHI LỄ
CAÙCH XÖNG HOÂ
TRONG LÔÙP HOÏC
1- GIAÛNG VIEÂN
XÖNG HOÂ VÔÙI TU SINH
rong lôùp hoïc, giaûng vieân neân xöng hoâ
vôùi hoïc vieân baèng caùch töï xöng phaùp danh
cuûa mình, ví duï nhö GIA HAÏNH, LIEÃU HUEÄ...
Ví duï: - Gia Haïnh xin môøi Sö Coâ.
Ví duï: - Lieãu Hueä daïy theo giaùo aùn cuûa
18
19. Tröôûng Laõo THÍCH THOÂNG LAÏC
Tröôûng Laõo Thoâng Laïc chæ daïy.
TU SINH LAØ TU SÓ NÖÕ:
Neáu tu sinh laø tu só nöõ maëc aùo Ñaïi thöøa, y
vaán Nam toâng hoaëc Khaát só, khoâng bieát phaùp
danh, giaûng vieân goïi tu sinh naøy laø SÖ COÂ.
Ví duï: - Gia Haïnh xin môøi Sö Coâ.
Neáu giaûng vieân bieát phaùp danh cuûa tu sinh
thì goïi theâm phaùp danh.
Ví duï: - Lieãu Hueä xin môøi Sö Coâ Lieãu
Nhaãn.
Ví duï: - Xin môøi Sö Coâ Lieãu Nghóa.
TU SINH LAØ TU SÓ NAM:
Neáu tu sinh laø tu só nam maëc aùo Ñaïi thöøa,
khoâng bieát phaùp danh, giaûng vieân goïi tu sinh
naøy laø THAÀY.
Ví duï: - Gia Haïnh xin chaøo Thaày.
Neáu giaûng vieân bieát phaùp danh cuûa tu sinh
thì goïi theâm phaùp danh.
Ví duï: - Lieãu Hueä xin chaøo Thaày Minh
Taùnh.
Neáu tu sinh laø tu só nam maëc y vaán Nam
toâng hoaëc Khaát só, khoâng bieát phaùp danh,
giaûng vieân goïi tu sinh naøy laø SÖ.
19
20. GIAÙO AÙN REØN NHAÂN CAÙCH - ÑÖÙC HIEÁU SINH - Taäp 1
Ví duï: - Gia Haïnh xin chaøo Sö.
Neáu giaûng vieân bieát phaùp danh cuûa tu sinh
thì goïi theâm phaùp danh.
Ví duï: - Lieãu Hueä xin chaøo Sö Minh Nhaãn.
TU SINH LAØ CÖ SÓ:
Ñoái vôùi tu sinh laø cö só nam hay nöõ, khoâng
bieát phaùp danh, giaûng vieân goïi chung nhieàu
ngöôøi hay goïi rieâng töøng ngöôøi ñeàu duøng töø
PHAÄT TÖÛ, hay duøng danh xöng baùc, coâ...
Ví duï: - Xin phaät töû cho bieát phaùp danh ñeå
vieäc xöng hoâ deã daøng.
Ví duï: - Xin baùc cho bieát phaùp danh ñeå
vieäc xöng hoâ deã daøng.
Ví duï: - Xin coâ cho bieát phaùp danh ñeå vieäc
xöng hoâ deã daøng.
Neáu giaûng vieân bieát phaùp danh cuûa tu sinh
thì goïi theâm phaùp danh coù danh xöng chuù,
baùc, coâ, anh, chò, em, chaùu, v.v... ñeå taïo söï
thaân maät trong danh töø xöng hoâ cuûa tieáng
Vieät Nam.
Ví duï: - Xin môøi Chuù Minh Thieän.
Ví duï: - Xin môøi Coâ Lieãu Minh.
Ví duï: - Xin môøi Baùc Lieãu Taâm.
Ví duï: - Xin môøi Anh Taâm Minh.
20
25. Tröôûng Laõo THÍCH THOÂNG LAÏC
thì khoâng coù ñaïo ñöùc toân ti traät töï, neân phaùt
bieåu theo töôûng giaûi cuûa mình maø voâ tình
phaïm vaøo neàn ñaïo ñöùc leã nghóa vaên hoaù cuûa
Phaät giaùo thaät ñaùng tieác! Söï hieåu kinh saùch
cuûa caùc con nhö vaäy laø caùi hieåu noâng caïn,
khieán cho ngöôøi ñôøi sau hieåu Phaät giaùo sai
laïc. Khi naøo caùc con tu chöùng môùi hieåu kinh
Nikaya ñuùng nghóa.
Trong phoøng hoïp Quoác hoäi, caùc daân bieåu
coù yù kieán ñeàu ñöùng leân phaùt bieåu, khoâng coù ai
ngoài maø phaùt bieåu bao giôø, ñoù laø moät leã ñoä
lòch söï maø con ngöôøi coù vaên hoaù khoâng theå
naøo thieáu ñöôïc.
Noùi chung taát caû caùc buoåi hoïp töø aáp, xaõ,
huyeän, tænh vaø caùc buoåi hoïp Giaùo Hoäi Phaät
Giaùo, khi phaùt bieåu ñeàu ñöùng daäy, ñoù laø moät
ñaïo ñöùc vaên hoaù leã ñoä maø loaøi ngöôøi ñeàu coâng
nhaän.
Chuùng ta neân xeùt laïi ñaïo ñöùc leã nghóa
trong caùc tröôøng hoïc, nôi maø ñaøo taïo giaùo duïc
con ngöôøi coù kieán thöùc vaø vaên hoaù, maø leã
nghóa khoâng coù thì bieát raèng neàn giaùo duïc ñoù
coøn thieáu khuyeát.
Cho neân caøng hoïc leân lôùp cao thì hoïc sinh
vaø sinh vieân caøng thieáu ñaïo ñöùc toân troïng
thaày, coâ giaùo vaø baïn beø.
Tieåu hoïc, khi coâ giaùo böôùc vaøo cöûa lôùp thì
25
26. GIAÙO AÙN REØN NHAÂN CAÙCH - ÑÖÙC HIEÁU SINH - Taäp 1
tröôûng lôùp hoâ: “Nghieâm!” Taát caû hoïc sinh ñeàu
ñöùng daäy nghieâm chænh. Coâ giaùo ñöùng vaøo vò
trí cuûa mình lieàn ñöa tay ra daáu baûo:
- Caùc em ngoài xuoáng.
Trung hoïc ñeä nhaát caáp vaø ñeä nhò caáp coøn
giöõ leã nghóa toân troïng aáy.
Ñaïi hoïc thì leã nghóa toân troïng aáy khoâng
coøn. Nhö vaäy chuùng ta bieát raèng: neàn giaùo
duïc coøn thieáu vaên hoùa ñaïo ñöùc leã ñoä raát
nhieàu. Vì theá chuùng ta neân lo laéng cho neàn
giaùo duïc hieän taïi cuûa ñaát nöôùc, queâ höông.
Ñaïo ñöùc ñang xuoáng caáp.
Chuùng ta laø ngöôøi Vieät Nam, khoâng neân
duøng Haùn Vieät chöa ñöôïc Vieät hoaù nhö: Hieàn
giaû, Hieàn huynh, Hieàn tyû, Hieàn ñeä, Sö huynh,
Sö tyû, Sö ñeä, Ñaïo höõu, Ñaïo huynh, Toân giaû,
Thaùnh giaû, v.v...
Sau ba thaùng hoïc taäp ñaïo ñöùc hieáu sinh, tu
sinh ñöôïc döï thi leân lôùp REØN NHAÂN CAÙCH
ÑAÏO ÑÖÙC LY THAM TÖØ BOÛ LAÁY CUÛA KHOÂNG
CHO, baèng nhöõng baøi luaän:
- Thaùng thöù nhaát vôùi chuû ñeà “Ñaïo Ñöùc
Hieáu Sinh YÙ Haønh”.
- Thaùng thöù hai vôùi chuû ñeà “Ñaïo Ñöùc
Hieáu Sinh Khaåu Haønh”.
- Thaùng thöù ba vôùi chuû ñeà “Ñaïo Ñöùc Hieáu
26
27. Tröôûng Laõo THÍCH THOÂNG LAÏC
Sinh Thaân Haønh”.
- Sau ba thaùng coù kyø thi toång keát vôùi
chuû ñeà “Ñaïo Ñöùc Hieáu Sinh Thaân, Khaåu, YÙ
Haønh”.
Keát quaû boán kyø thi vaø coù söï öùng duïng
thöïc haønh ñaïo ñöùc ñaõ hoïc trong lôùp hoïc,
trong ñôøi soáng haèng ngaøy ñöôïc giaûng vieân
theo doõi kyõ löôõng, ghi thaønh tích hoïc taäp cuûa
tu sinh ñeå tuyeån choïn leân lôùp môùi. Neáu tu
sinh chöa ñuû ñieåm leân lôùp thì ñöôïc ôû laïi hoïc
lôùp cuõ.
TAM QUY coù 3 lôùp hoïc.
NGUÕ GIÔÙI coù 5 lôùp hoïc.
THAÄP THIEÄN coù 10 lôùp hoïc.
27
28. GIAÙO AÙN REØN NHAÂN CAÙCH - ÑÖÙC HIEÁU SINH - Taäp 1
Sau khi heát giôø hoïc, giaûng vieân noùi:
- “Buoåi hoïc cuûa chuùng ta chaám döùt ôû ñaây,
xin quyù tu sinh ñöùng daäy chaép tay xaù chaøo
nhau roài chuùng ta veà thaát”.
Noùi xong, giaûng vieân vaø tu sinh xaù chaøo
nhau roài giaûng vieân ra tröôùc, caùc tu só coù haï
laïp cao vaø lôùn tuoåi ra tröôùc, keá tieáp nhöõng tu
só coù haï laïp thaáp ra keá, roài ñeán cö só lôùn tuoåi
ra tröôùc vaø nhoû tuoåi theo sau.
(Heát giôø hoïc, giaûng vieân vaø tu sinh khoâng
neân ñoïc baøi hoài höôùng vaø nieäm hoàng danh
ñöùc Phaät. Chæ chaøo nhau roài theo thöù töï veà
thaát trong söï im laëng vaø trang nghieâm)
4- CAÙCH CHAØO HOÛI
KHI ÑI NGOAØI ÑÖÔØNG
VAØ TRONG LÔÙP HOÏC
Hai ngöôøi ñi khaát thöïc ngöôïc chieàu
nhau, hai tay oâm baùt thì khoâng chaøo nhau,
nhöng khi ñi caùch nhau chöøng hai böôùc moãi
ngöôøi ñeàu döøng laïi, thôøi gian chæ moät hôi thôû
ra vaøo thì böôùc ñi trôû laïi trong im laëng.
2: Ngöôøi oâm baùt vaø ngöôøi khoâng oâm baùt
cuøng ñi ngöôïc chieàu caùch nhau chöøng 2 böôùc
28
29. Tröôûng Laõo THÍCH THOÂNG LAÏC
hai ngöôøi ñeàu döøng laïi, ngöôøi khoâng oâm baùt
chaép tay leân xaù chaøo ngöôøi oâm baùt, ngöôøi oâm
baùt chæ ñöùng im laëêng cuùi ñaàu, ngöôøi kia xaù
xong thì hai ngöôøi tieáp tuïc ñi trong im laëng.
3: Hai ngöôøi ñi ngöôïc chieàu, tay khoâng oâm
baùt, ñi caùch nhau hai böôùc thì döøng laïi, chaép
tay cuùi ñaàu chaøo nhau thaät saâu roài im laëng
böôùc ñi.
4: Tu só vôùi tu só ôû trong lôùp hoïc khi chaøo
nhau hai ngöôøi ñeàu ñöùng daäy chaép tay, cuùi
ñaàu chaøo nhau trong im laëng, khoâng neân noùi
ra tieáng, duø laø tieáng chaøo.
5: Tu só vôùi tu só ôû ngoaøi ñöôøng ñi ngöôïc
chieàu, khi caùch nhau chöøng hai böôùc moãi
ngöôøi ñeàu döøng laïi chaép tay, cuùi ñaàu chaøo
nhau trong im laëng, khoâng neân noùi ra tieáng,
duø laø tieáng chaøo.
6: Caùch chaøo nhau cuûa tu só vôùi cö só ôû
trong lôùp hoïc cuõng nhö ôû ngoaøi ñöôøng gioáng
nhö tu só vôùi tu só.
7: Caùch chaøo nhau cuûa cö só vôùi cö só ôû
trong lôùp hoïc cuõng nhö ôû ngoaøi ñöôøng gioáng
nhö tu só vôùi tu só.
8: Caùch chaøo nhau cuûa tu só nam vôùi tu só
nöõ ôû trong lôùp hoïc cuõng nhö ôû ngoaøi ñöôøng
chaøo nhau gioáng nhö tu só vôùi tu só.
29
30. GIAÙO AÙN REØN NHAÂN CAÙCH - ÑÖÙC HIEÁU SINH - Taäp 1
Nam nöõ chaøo nhau phaûi bình ñaúng, nhöng
trong caùc phaùp yeát ma thì quy ñònh tu só nöõ
chaép tay chaøo tu só nam coøn tu só nam khoâng
chaøo laïi, ñoù laø theo Baùt Kænh Phaùp. Theo
Thaày thieát nghó, moät ngöôøi khaùc chaøo mình,
duø laø ñeä töû cuûa mình thì cuõng phaûi chaép tay
chaøo laïi, huoáng laø moïi ngöôøi ñoàng ñeä töû Phaät,
duø nam hay nöõ chaøo nhau neân giöõ bình ñaúng
laø toát nhaát.
9: Caùch chaøo nhau cuûa tu só nam vôùi cö só
nöõ ôû trong lôùp hoïc cuõng nhö ôû ngoaøi ñöôøng
chaøo nhau gioáng nhö tu só vôùi tu só.
Söï chaøo nhau phaûi bình ñaúng laø leã ñoä vaên
hoùa kính troïng nhau.
10: Nam chaøo tröôùc hay nöõ chaøo tröôùc?
Theo ñuùng phaùp yeát ma thì cö só nöõ chaøo
tröôùc cö só nam, tu só nöõ chaøo tröôùc tu só nam,
nhöng ôû ñaây thì bình ñaúng neân chaøo nhau
ñoàng moät löôït.
11: Moät ngöôøi caàm ñoà ñaïc treân tay, moät
ngöôøi khoâng caàm ñoà ñaïc thì ngöôøi khoâng caàm
ñoà ñaïc chaøo tröôùc.
Söï chaøo hoûi khoâng maát haïnh ñoäc cö, chæ
khi naøo ñi ñeán thaát hoaëc ñi ngoaøi ñöôøng noùi
chuyeän vôùi nhau môùi laø phaù haïnh ñoäc cö.
Trong tu vieän, moãi tu sinh giôùi töôùng phaûi
30