مبانی ایمنی

3. ‫مقدمه‬

‫در‬ ‫وبزرگ‬ ‫كوچك‬ ‫حادثه‬ ‫هزاران‬ ‫ساليانه‬ ‫باز‬ ‫دير‬ ‫از‬
‫ايجا‬ ‫ضمن‬ ‫پيونددو‬ ‫مي‬ ‫بوقوع‬ ‫جهان‬ ‫در‬ ‫كار‬ ‫محيطهاي‬
‫د‬
‫صدمات‬ ‫بعضا‬ ، ‫ومحيطي‬ ‫جاني‬ ‫و‬ ‫مالي‬ ‫خسارتهاي‬
‫سازد‬ ‫مي‬ ‫وارد‬ ‫انسانها‬ ‫بر‬ ‫را‬ ‫ناپذيري‬ ‫جبران‬
.
‫به‬
‫ها‬ ‫داده‬ ‫بايستي‬،‫حوادث‬ ‫وقوع‬ ‫از‬ ‫پيشگيري‬ ‫منظور‬
‫با‬ ‫و‬ ‫نموده‬ ‫آوري‬ ‫جمع‬ ‫را‬ ‫حوادث‬ ‫به‬ ‫مربوط‬ ‫واطالعات‬
‫تعيين‬ ‫را‬ ‫حوادث‬ ‫اي‬ ‫ريشه‬ ‫علل‬، ‫آن‬ ‫تحليل‬ ‫و‬ ‫تجزيه‬
‫پيشگيران‬ ‫و‬ ‫اصالحي‬ ‫اقدامات‬ ‫ن‬ ‫آ‬ ‫مبناي‬ ‫بر‬ ‫و‬ ‫نموده‬
‫ه‬
‫داد‬ ‫انجام‬ ‫را‬
.

4. ‫چيست؟‬ ‫كردن‬ ‫كار‬ ‫از‬ ‫هدف‬
1
-
‫شامل‬ ‫وديگران‬ ‫خود‬ ‫معنوي‬ ‫و‬ ‫مادي‬ ‫نيازهاي‬ ‫تامين‬
:
،‫پوشاك‬، ‫مسكن‬ ، ‫رفاه‬، ‫امنيت‬ ، ‫ازدواج‬ ، ‫آموزش‬ ،‫درآمد‬ ‫كسب‬
، ‫غذا‬
2
-
‫د‬ ‫نهفته‬ ‫هاي‬ ‫استعداد‬ ‫وبروز‬ ‫وفكري‬ ‫فيزيكي‬ ‫تواناييهاي‬ ‫ابراز‬
‫ر‬
، ‫اقتصادي‬ ، ‫اجتماعي‬ ‫شاخصهاي‬ ‫وارتقاي‬ ‫توسعه‬ ‫به‬ ‫مسيركمك‬
‫جامعه‬،‫خانواده‬،‫خود‬ ‫جهت‬ ‫ومذهبي‬ ‫ديني‬،‫امنيتي‬، ‫سياسي‬، ‫فرهنگي‬
‫وكشور‬

5. ‫كار‬ ‫و‬ ‫كسب‬ ‫حفظ‬ ‫و‬ ‫ايجاد‬ ‫در‬ ‫مهم‬ ‫عوامل‬
1
-
‫مديريت‬
2
-
‫نظارت‬
3
-
‫قوانين‬
4
-
‫ساختار‬
5
-
‫حفاظت‬ ‫و‬ ‫امنيت‬
6
-
‫انساني‬ ‫نيروي‬
7
-
‫پرورش‬ ‫و‬ ‫آموزش‬
8
-
‫ساختمان‬ ‫و‬ ‫مسكن‬
9
-
‫آالت‬ ‫ماشين‬ ‫و‬ ‫ابزار‬
10
-
‫ودرمان‬ ‫بهداشت‬
11
-
‫يانت‬ ‫د‬
12
-
‫سياست‬
13
-
‫اقتصاد‬
14
-
‫گذاری‬ ‫سرمايه‬
15
-
‫مات‬ ‫خد‬ ‫و‬ ‫توليدات‬ ‫مصرف‬ ‫بازار‬
16
-
‫ارتباطات‬
17
-
‫فرهنگ‬
18
-
‫دانش‬ ‫و‬ ‫علم‬

6. ‫از‬ ‫است‬ ‫کشورعبارت‬ ‫هر‬ ‫سرمايه‬ ‫مهمترين‬
:
‫وکارآمد‬ ‫ماهر‬ ‫انسانی‬ ‫نيروی‬

7. ‫کشور‬ ‫هر‬ ‫در‬ ‫هدف‬ ‫ترين‬ ‫مهم‬ ‫پس‬
:
‫ماهر‬ ‫انسانی‬ ‫نیروی‬ ‫وتوسعه‬ ‫نگهداری‬ ، ‫حفظ‬
‫است‬ ‫وکارآمد‬
.
‫بهداشت‬ ‫و‬ ‫ایمنی‬ ‫بحث‬ ‫بنابراین‬
‫در‬ ‫موجود‬ ‫خطرات‬ ‫از‬ ‫ماندن‬ ‫دور‬ ‫و‬ ‫ای‬ ‫حرفه‬
‫است‬ ‫برخوردار‬ ‫بسیاری‬ ‫اهمیت‬ ‫از‬ ‫کار‬ ‫محیط‬
.
HEALT and SAFETY

8. ‫اصطالحات‬ ‫و‬ ‫تعاريف‬
‫تعاريف‬

9. 1
-
‫بالقوه‬ ‫خطر‬
HAZARD
‫پتانس‬ ‫دارای‬ ‫که‬ ‫شود‬ ‫می‬ ‫گفته‬ ‫وضعيتی‬ ‫يا‬ ‫منبع‬ ‫به‬
‫آسيب‬ ‫يل‬
‫و‬ ‫اموال‬ ‫خرابی‬، ‫بيماری‬ ‫يا‬ ‫انسانی‬ ‫جراحات‬ ‫شکل‬ ‫به‬
‫باشد‬ ‫موارد‬ ‫اين‬ ‫از‬ ‫ترکيبی‬ ‫يا‬ ‫کار‬ ‫محيط‬ ‫تخريب‬
.

10. 2
-
‫يا‬ ‫رويداد‬
INCIDENT
‫اتفاقی‬ ‫یا‬ ‫رخداد‬ ‫یک‬ ‫از‬ ‫است‬ ‫عبارت‬
‫یک‬ ‫به‬ ‫منجر‬ ‫که‬
‫حادثه‬
‫ویا‬ ‫شود‬ ‫می‬
‫د‬ ‫را‬ ‫حادثه‬ ‫به‬ ‫شدن‬ ‫منجر‬ ‫پتانسیل‬
‫ارد‬
.

11. 3
-
‫يا‬ ‫حادثه‬
ACCIDENT
‫رویداد‬ ‫یا‬ ‫اتفاق‬ ‫یک‬ ‫از‬ ‫است‬ ‫عبارت‬ ‫حادثه‬
‫نا‬
‫به‬ ‫است‬ ‫ممکن‬ ‫که‬ ‫خواسته‬
‫سایر‬ ‫ویا‬ ‫صدمه‬، ‫جراحت‬،‫بیماری‬،‫مرگ‬
‫خسارات‬
loss)
)
‫میشود‬
.

12. 4
-
‫يا‬ ‫حادثه‬ ‫شبه‬
NEAR MISS
‫هیچگونه‬ ‫آن‬ ‫در‬ ‫که‬ ‫اتفاقی‬ ‫به‬
‫حاد‬ ‫زیانی‬ ‫ویا‬ ‫خرابی‬،‫جراحت‬،‫بیماری‬
‫ث‬
‫شود‬ ‫می‬ ‫گفته‬ ‫حادثه‬ ‫شبه‬ ‫باشد‬ ‫نشده‬
.

13. 5
-
‫ريسک‬
RISK
‫پیامد‬ ‫و‬ ‫احتمال‬ ‫از‬ ‫ترکیبی‬
(
‫های‬
)
‫رویداد‬ ‫یک‬ ‫وقوع‬ ‫از‬ ‫ناشی‬
‫است‬ ‫خطرناک‬
.
‫احتمال‬
‫ریسک‬
+
‫پیامد‬

14. 6
-
‫ايمنی‬
SAFETY
‫قبول‬ ‫قابل‬ ‫غير‬ ‫ريسک‬ ‫از‬ ‫رهايی‬
(
‫آسيب‬ ‫به‬ ‫منجر‬
)
‫ميگو‬ ‫ايمنی‬ ‫را‬
‫يند‬
.

15. 7
-
‫خطر‬ ‫شناسايی‬
HAZARD IDENTIFICATION

‫تعيي‬ ‫و‬ ‫آور‬ ‫زيان‬ ‫عامل‬ ‫يا‬ ‫خطر‬ ‫يک‬ ‫وجود‬ ‫شناسايی‬ ‫فرايند‬
‫ن‬
‫يند‬ ‫گو‬ ‫می‬ ‫خطر‬ ‫شناسايی‬ ‫را‬ ‫آن‬ ‫مشخصات‬
.

16. 8
-
‫ريسک‬ ‫ارزيابی‬
RISK ASSESSMENT

‫تص‬ ‫اتخاذ‬ ‫و‬ ‫ریسک‬ ‫یک‬ ‫ابعاد‬ ‫تخمین‬ ‫فرایند‬
‫در‬ ‫میم‬
‫خی‬ ‫یا‬ ‫است‬ ‫تحمل‬ ‫قابل‬ ‫ریسک‬ ‫آیا‬ ‫اینکه‬ ‫مورد‬
‫ر؟‬
‫ارزيابي‬

17. 9
-
‫تحمل‬ ‫قابل‬ ‫ريسک‬
TOLERABLE RISK
‫برای‬ ‫که‬ ‫است‬ ‫یافته‬ ‫کاهش‬ ‫آنچنان‬ ‫که‬ ‫ریسکی‬
‫تح‬ ‫قابل‬ ‫مشی‬ ‫خط‬ ‫و‬ ‫قانونی‬ ‫های‬ ‫جنبه‬ ‫از‬ ‫سازمان‬
‫مل‬
‫است‬
.

18. MEDIA
MACHINE
MAN
‫مدیریت‬
MANAGEMENT
‫محيط‬
‫انسان‬
‫ماشين‬
‫و‬
‫ابزار‬
‫مدل‬
4M
‫عاملی‬ ‫چند‬ ‫مدل‬

19. ‫حوادث‬ ‫بروز‬ ‫در‬ ‫موثر‬ ‫عوامل‬
.1
‫مديريتی‬ ‫عوامل‬
.2
‫فيزيكي‬ ‫عوامل‬
.3
‫شيميايي‬ ‫عوامل‬
.4
‫لوژيكي‬ ‫بيو‬ ‫عوامل‬
.5
‫تجهيزات‬ ‫و‬ ‫ابزار‬
.6
‫انساني‬ ‫عوامل‬
.7
‫ارگونوميک‬ ‫عوامل‬

20. ‫مديريتی‬ ‫عوامل‬

‫مديريت‬ ‫ضعف‬ ‫يا‬ ‫فقدان‬

‫سرپرستان‬ ‫نظارت‬ ‫ضعف‬ ‫يا‬ ‫فقدان‬

‫حر‬ ‫بهداشت‬ ‫و‬ ‫ايمنی‬ ‫مديريت‬ ‫های‬ ‫سيستم‬ ‫وجود‬ ‫عدم‬
‫فه‬
‫سيستم‬ ‫مانند‬ ‫ای‬
OHSAS 18001

21. ‫فيزيکی‬ ‫عوامل‬

‫صدا‬

‫روشنايی‬

‫دمايی‬ ‫استرس‬

‫پرتوها‬

‫فشار‬

‫ارتعاش‬

‫رطوبت‬

22. ‫شيميايی‬ ‫عوامل‬

‫دود‬

‫ذرات‬

‫بخارات‬ ‫و‬ ‫گازها‬

‫مايعات‬

‫حاللها‬

23. ‫لوژيکی‬ ‫بيو‬ ‫عوامل‬

‫ويروسها‬

‫ميکروبها‬

‫ها‬ ‫انگل‬

24. ‫دستگاهی‬ ‫يا‬ ‫ابزاری‬ ‫عوامل‬

‫آالت‬ ‫ماشين‬ ‫گردنده‬ ‫های‬ ‫قسمت‬

‫معيوب‬ ‫ابزار‬

‫مناسب‬ ‫نا‬ ‫ابزار‬

25. ‫انسانی‬ ‫عوامل‬

‫تخصصی‬ ‫و‬ ‫مهارتی‬ ‫توانايی‬

‫جسمانی‬ ‫يا‬ ‫فيزيکی‬ ‫توانايی‬

‫روانی‬ ‫و‬ ‫روحی‬ ‫توانايی‬

‫رفتاری‬ ‫و‬ ‫اخالقی‬ ‫توانايی‬

‫انگاری‬ ‫سهل‬

‫شتاب‬ ‫و‬ ‫عجله‬

26. ‫ارگونوميکی‬ ‫عوامل‬

‫نوبتکاری‬

‫خستگی‬

‫کاری‬ ‫بار‬

‫يکنواخت‬ ‫و‬ ‫تکراری‬ ‫کار‬

‫نامناسب‬ ‫کار‬ ‫ميز‬ ‫و‬ ‫صندلی‬

27. ‫تجربگي‬ ‫بي‬
=
‫حادثه‬
80%
20%
•
‫جدید‬ ‫ي‬ ‫كارها‬ ‫انجام‬ ‫در‬ ‫كه‬ ‫كارگراني‬
‫از‬ ‫كمتر‬
12
‫عامل‬ ‫دارند‬ ‫تجربه‬ ‫ماه‬
‫ایجاد‬
80
%
‫هستند‬ ‫حوادث‬
.

28. ‫دهند‬ ‫مي‬ ‫قرار‬ ‫بررسي‬ ‫مورد‬ ‫گاه‬ ‫ديد‬ ‫دو‬ ‫از‬ ‫را‬ ‫حوادث‬ ‫بروز‬ ‫علل‬
1
-
‫مستقيم‬ ‫علل‬
:
‫الف‬
-
‫ايمن‬ ‫نا‬ ‫اعمال‬
:
‫مجوز‬ ‫بدون‬ ‫كار‬ ‫انجام‬
–
‫شوخي‬
–
‫انگاري‬ ‫سهل‬
–
‫عدم‬
‫ايمني‬ ‫تجهيزات‬ ‫از‬ ‫استفاده‬
–
‫خطرناك‬ ‫وضعيت‬ ‫در‬ ‫تجهيزات‬ ‫كردن‬ ‫ترك‬
‫ب‬
-
‫ايمن‬ ‫نا‬ ‫شرايط‬
:
‫دستگاه‬ ‫فني‬ ‫نقص‬
–
‫ابزار‬ ‫بودن‬ ‫معيوب‬
–
‫حفاظ‬ ‫وجود‬ ‫عدم‬
–
‫كارگاه‬ ‫كف‬ ‫لغزندگي‬
–
‫كاري‬ ‫ايستگاه‬ ‫بودن‬ ‫مناسب‬ ‫نا‬
2
-
‫اي‬ ‫پايه‬ ‫علل‬
:
‫پيشگيرانه‬ ‫برنامه‬ ‫ضعف‬ ‫يا‬ ‫فقدان‬
–
‫ضعيف‬ ‫سرپرستي‬ ‫و‬ ‫نظارت‬
–
‫غلط‬ ‫روش‬ ‫با‬ ‫كار‬ ‫ارجاع‬
–
‫كاركنان‬ ‫به‬ ‫ايمني‬ ‫آموزش‬ ‫ارايه‬ ‫عدم‬
–
‫فوريتي‬ ‫كار‬ ‫انجام‬
–
‫تحقيقاتي‬ ‫كار‬ ‫انجام‬

29. ‫شدت‬ ‫ميزان‬ ‫اساس‬ ‫بر‬ ‫حوادث‬ ‫بندي‬ ‫طبقه‬
1
-
‫عمده‬ ‫حوادث‬
:
‫عضو‬ ‫نقص‬ ‫يا‬ ‫فوت‬ ‫داراي‬ ‫كه‬ ‫حوادثي‬
‫ميليون‬ ‫يك‬ ‫از‬ ‫بيشتر‬ ‫مالي‬ ‫خسارت‬ ‫ميزان‬ ‫ويا‬ ‫بوده‬
‫باشد‬ ‫تومان‬
.
2
–
‫جزيي‬ ‫حوادث‬
:
‫براي‬ ‫كه‬ ‫است‬ ‫حوادثي‬ ‫منظور‬
‫اصطال‬ ‫و‬ ‫داشته‬ ‫پزشكي‬ ‫استراحت‬ ‫به‬ ‫نياز‬ ‫بهبودي‬
‫حا‬
‫و‬ ‫ميشود‬ ‫لحاظ‬ ‫ن‬ ‫آ‬ ‫براي‬ ‫رفته‬ ‫دست‬ ‫از‬ ‫هاي‬ ‫روز‬
‫باشند‬ ‫داشته‬ ‫تومان‬ ‫ميليون‬ ‫يك‬ ‫از‬ ‫كمتر‬ ‫خسارتي‬
.

30. Reliability of Reporting
Near-miss
First aid
Minor
Injuries
Major
Injury
Accident Severity
1
10
30
600
‫آمريكا‬ ‫ايمني‬ ‫ملي‬ ‫انجمن‬
(
NSC
)

31. •
‫رخداد‬ ‫عامل‬ ‫خطرناك‬ ‫شرايط‬
3
%
‫در‬ ‫حوادث‬
‫هستند‬ ‫كار‬ ‫محيط‬
.
•
‫ايمن‬ ‫غير‬ ‫اعمال‬ ‫و‬ ‫رفتارها‬
95
%
‫حوادث‬ ‫علت‬
‫باشند‬ ‫مي‬ ‫كار‬ ‫از‬ ‫ناشي‬
.
•
‫اصطالحا‬ ‫و‬ ‫نشده‬ ‫كنترل‬ ‫اعمال‬
”
‫خواسته‬ ‫خدا‬
“
2
%
‫شوند‬ ‫مي‬ ‫شامل‬ ‫را‬ ‫حوادث‬ ‫علت‬
.
•
‫تواند‬ ‫مي‬ ‫سازماني‬ ‫هر‬ ‫مديريت‬
98
%
‫مخاطرات‬
‫نمايد‬ ‫كنترل‬ ‫را‬
.
‫رخداد‬ ‫داليل‬ ‫بيشترين‬
‫حوادث؟‬

32. ‫انسان‬ ‫بر‬ ‫حوادث‬ ‫از‬ ‫حاصل‬ ‫نتايج‬

‫مير‬ ‫و‬ ‫مرگ‬

‫افتادگی‬ ‫کار‬ ‫از‬

‫عضو‬ ‫نقص‬ ‫ويا‬ ‫عضو‬ ‫قطع‬

‫شدگی‬ ‫وله‬ ‫شکستگی‬

‫سوختگی‬

‫مسموميت‬

‫قلبی‬ ‫ايست‬

‫سايرصدمات‬

‫بهبودی‬

33. ‫حوادث‬ ‫مهم‬ ‫شاخصهاي‬
1
-
‫تکرار‬ ‫ضريب‬ ‫يا‬ ‫حوادث‬ ‫وقوع‬ ‫احتمال‬
AFR
2
-
‫حوادث‬ ‫شدت‬
ASR

34. ‫تکرارحادثه‬ ‫ضريب‬
AFR
* K
‫مشخص‬ ‫زمانی‬ ‫دوره‬ ‫يک‬ ‫در‬ ‫رفته‬ ‫دست‬ ‫از‬ ‫های‬ ‫روز‬ ‫به‬ ‫منجر‬ ‫حوادث‬ ‫تعداد‬
AFR=--------------------------------------------------------------------------------------
‫مشخص‬ ‫زمانی‬ ‫دوره‬ ‫يک‬ ‫در‬ ‫پرسنل‬ ‫کاری‬ ‫ساعات‬ ‫کل‬
K=1000000
‫باالی‬ ‫گاههای‬ ‫کار‬ ‫برای‬
500
‫نفر‬
K=200000
‫زیر‬ ‫گاههای‬ ‫کار‬ ‫برای‬
500
‫نفر‬

35. ‫حادثه‬ ‫شدت‬ ‫ضريب‬
ASR
K
*
‫مشخص‬ ‫زمانی‬ ‫دوره‬ ‫يک‬ ‫در‬ ‫رفته‬ ‫دست‬ ‫از‬ ‫روزهای‬ ‫مجموع‬
ASR=-------------------------------------------------
‫مشخص‬ ‫زمانی‬ ‫دوره‬ ‫يک‬ ‫در‬ ‫پرسنل‬ ‫کاری‬ ‫ساعات‬ ‫کل‬

36. ‫دست‬ ‫براي‬ ‫رفته‬ ‫دست‬ ‫از‬ ‫روزهاي‬ ‫مقادير‬

37. ‫پا‬ ‫براي‬ ‫رفته‬ ‫دست‬ ‫از‬ ‫روزهاي‬ ‫مقادير‬

38. ‫بازو‬
‫آرنج‬ ‫از‬ ‫باالتر‬ ‫نقطه‬ ‫هر‬
(
‫شود‬ ‫مي‬ ‫شامل‬ ‫هم‬ ‫را‬ ‫شانه‬ ‫خود‬
)
5625
‫آن‬ ‫زير‬ ‫و‬ ‫آرنج‬ ، ‫دست‬ ‫مچ‬ ‫از‬ ‫باالتر‬ ‫نقطه‬ ‫هر‬
4500
‫پا‬ ‫ران‬ ‫و‬ ‫ساق‬
‫زانو‬ ‫از‬ ‫باالتر‬ ‫نقطه‬ ‫هر‬
5625
‫پا‬ ‫قوزك‬ ‫و‬ ‫زانو‬ ‫بين‬ ‫ناحيه‬
(
‫شود‬ ‫مي‬ ‫شامل‬ ‫هم‬ ‫را‬ ‫زانو‬ ‫خود‬
)
3750
‫مختلف‬ ‫اعضاء‬ ‫به‬ ‫وارده‬ ‫آسيبهاي‬
‫چشم‬ ‫يك‬ ‫ديد‬ ‫رفتن‬ ‫دست‬ ‫از‬
(
‫خير‬ ‫يا‬ ‫باشد‬ ‫داشته‬ ‫ديگر‬ ‫چشم‬ ‫خواه‬
)
2250
‫حادثه‬ ‫يك‬ ‫در‬ ‫چشم‬ ‫دو‬ ‫ديد‬ ‫رفتن‬ ‫دست‬ ‫از‬
7500
‫صنعتي‬ ‫حادثه‬ ‫اثر‬ ‫در‬ ‫گوش‬ ‫يك‬ ‫شنوايي‬ ‫رفتن‬ ‫دست‬ ‫از‬
(
‫خ‬ ‫يا‬ ‫باشد‬ ‫داشته‬ ‫شنوايي‬ ‫ديگر‬ ‫گوش‬ ‫خواه‬
‫ير‬
)
750
‫صنعتي‬ ‫حادثه‬ ‫يك‬ ‫در‬ ‫گوش‬ ‫دو‬ ‫شنوايي‬ ‫رفتن‬ ‫دست‬ ‫از‬
3750
‫برگشت‬ ‫غيرقابل‬ ‫فتق‬
(
‫واقعي‬ ‫مقدار‬ ‫بايد‬ ‫برگشت‬ ‫قابل‬ ‫فتق‬ ‫مورد‬ ‫در‬
‫روزهاي‬
‫گ‬ ‫محاسبه‬ ‫رفته‬ ‫دست‬ ‫از‬
‫ردد‬
)
64
‫دائمي‬ ‫و‬ ‫كامل‬ ‫افتادگي‬ ‫كار‬ ‫از‬ ‫و‬ ‫مرگ‬
7500
‫اعضاء‬ ‫ساير‬ ‫براي‬ ‫رفته‬ ‫دست‬ ‫از‬ ‫روزهاي‬ ‫مقادير‬

39. ‫بايد‬ ‫حوادث‬ ‫احتمال‬ ‫كاهش‬ ‫جهت‬
:

‫دهيم‬ ‫انجام‬ ‫پيشگيرانه‬ ‫اقدامات‬

40. ‫بايد‬ ‫حوادث‬ ‫شدت‬ ‫كاهش‬ ‫جهت‬
:

‫انجام‬ ‫اصالحی‬ ‫و‬ ‫حفاظتي‬ ‫اقدامات‬
‫دهيم‬

41. 1
-
‫عامل‬ ‫نه‬ ‫هستند‬ ‫شکست‬ ‫دهنده‬ ‫نشان‬ ‫حوادث‬
‫موفقيت‬
.
2
-
‫افتند‬ ‫نمی‬ ‫اتفاق‬ ‫هميشه‬ ‫حوادث‬
.