2. Улога на горниот дигестивен систем
• Џвакањето (мастикацијата) на храната;
• Формирањето на залакот (болусот) и
• Голтањето на храната (деглутацијата).
3. Карактеристики на заболувањата
• Многу се чести, особено до 2 години
• Разновидни причини, често не се откриваат
• Симптоматологијата е нетипична, разновидна, и
зависи од возраста
• Кај малите деца често доведува до метаболни
пореметувања
• Најчесто се следени со недоволен внес на храна
• Има намалување на имунитетот и потхранетост
4. Најкарактеристични симптоми
• Анорексија
–
–
–
–
•
•
•
•
Права-реално не внесува храна
Селективна-само за одредена храна
Привидна (имагинарна)-околината има впечаток
Лажна-потешкотии во земањето храна
Повраќање
Пролив-дијареа
Метеоризам
Икање, бљуцкање (регургитација), руминација
(преживување на храна)
• Дисфагија
• Стомачна болка (новородено, доенче)
• Абдоминални колики кај доенче
5. Знаци за дигестивно заболување
•
•
•
•
•
•
Хематемеза
Мелена
Свежо крварење
Опстипација
Јадеж по кожата (алергија, паразити)
Покачена температура
6. Видови на заболувања
• Заболувања на усната шуплина
– Соор, вирусни, бактериски
– Географски јазик
•
•
•
•
Езофагус-дисфагија; регургитација
Желудник-гастрит, киселини
Тенки црева-волвулус, дијареа
Дебело црево-мегаколон (Хиршпрунгова
болест-аганглионарен колон)
8. Целијачна болест
• Хронична ентеропатија, има неподносливост на
глутенот од брашното на пченица, ориз и рж
• Почнува во првата година од животот
• Губи апетит, повраќа, има пролив,
• Колку повеќе јаде, толку повеќе слабее
• Зголемен и млитав стомак
• Невролошки и психолошки симптоми, апатија,
• Симптоми од хипо и авитаминози
• Терапија: давање на храна без глутен, додавање на
витамини, хиперкалориска храна
9. Болест на панкреасот
цистична фиброза
• Наследна болест од автозомно-рецесивен тип
• Карактеристични симптоми на повеќе системи:
– Респираторна форма
– Дигестивна-честа последица е меконијален
илеус
– Латентен облик-симптоми благи, во
подоцнежен период
10. Болест на панкреасот
• Шеќерна болест (дијабет)
• Малформации
• Панкреатит (акутен и хроничен тип)
13. Уринарни тестови
• Покачени уреа и креатинин во крвта
• Клиренс на ендогениот креатинин
• Проба со дилуција и концентрација на
урината
• Радиолошки техники
15. Инсипиден дијабет
• Дисталниот тубул е неосетлив на
ендогениот или егзогениот
антидиуретскиот хормон
• Оштетена е способноста за концентрација
на урината
• Полиурија и полидипсија
17. Хипотиреоза
•
•
•
•
Пореметувања на ниво на тироидна жлезда-примарен
На ниво на хипофиза-секундарен
На ниво на хипоталамус-терциерен
Симптоми:
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
Намален базален метаболизам
Брадикардија
Ментална ретардација-ако се јави рано
Микседем, протрузија на јазик
Успорен раст
Груб глас
Хипертелоризам
Кратки екстремитети
дисгенеза на епифизите
Други коскени пореметувања
19. Конгенитална адренална хиперплазија
• Патогенеза: недостаток на ензим за синтеза на кортизол
• Интерсексуален изглед на половите органи кај женски
новороденчиња
–
–
–
–
Женски внатрешни и „машки“ надворешни полови органи
Кај машки-предвремен изосексуален развој
влакнетост и акни
Соматскиот раст е забрзан
• Губиток на соли
– Ненапрeдување, анорексија, повраќање, пролив
• Вирилизација
• Хипертензија
21. Постнатално стекнати инфекции
(интрахоспитални , нозокомијални )
Извори :
o човек
o материјали
o Манипулации и процедури
o трансфузии
o храна
Причинители :
o Staphyloccoccus aureus, и epidermidis, GBS
o Pseudomonas aeruginosa,
o Klebsiela pneumoniae
o Респиратосни вируси (RSV)
o CMV, HIV, HSV, Salmonella
23. Пренатални ризик фактори за појава на
инфекции кај новородените деца
•
Мајор фактори:
Chorioamnionitis или ОПВ со непријатна миризба
Еден близнак со инфекција
Tемпература >38oC во тек на раѓањето
Спонтан почеток на раѓањето пред 35g.n.
Прснати околуплодови обвивки подолго од 18 часа
Предвремено прскање на ОП обвивки пред 37 g.n.
Бактериурија или уиринарни инфекции во бременост
•
Минор фактори:
Прснати ОП обвивки повеќе од 12 часа, но пред 18 часа
Спонтан почеток на раѓањето пред 37 g.n. но по 35-ta g.n.
Фетална тахикардија или други CTG абнормалности
Aмнионска течност со мекониум пред 35 g.n.
Утерусна болна осетливост
24. Важност на лабораториските и
бактериолошките тестови
Nieden poedine~en
laboratoriski test ne potvrduva ili isklu~uva
infekcija kaj novorodenoto dete!!!
•
Kompletna krvna slika
•
•
•
CRP (3 postulati)
Interleukini (IL), elastaza
Procalcitonin (PCT)
Bakteriolo{ki testovi:
•
•
•
•
•
Gastri~en aspirat
Periferen bris (uvo i nos/grlo)
Hemokultura
Bakteriolo{ko ispituvawe na liquor cerebrospinalis
Urina ???
25. Prevencija od konatalni infekcii
Prenatalna
o
o
o
o
o
Vakcini vo detstvoto (rubella, tuberkulosis)
Sovetuvawe na bremenata `ena
Identifikacija na rizikot od infekcija
Le~ewe na infekcii kaj bremenata `ena
Hemoterapija, Hemoprofilaksa,Imunoglobulini
Intrapartalna
o
o
o
o
o
Prenatalna evaluacija na rizicite od infekcija
Po~ituvawe na asepsa
Minimizirawe na trauma
Izbor na najsoodveten na~in na ra|awe
Empiriska antibiotska terapija pri procenka na rizikot
26. Prevencija
Postnatalna
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
Miewe na racete
Nega na ko`a i sluznici
Minimizirawe na invazivni proceduri
Higiena i asepsa
Koristewe na instrumenti poedine~no za pacienti
Sterilizacija na aparati i nivnite delovi
Standardi za personal
Doewe
Broj na pacienti/kapacitet
Racionalna upotreba na antibiotici
27. Што е епидемија ?
• За епидемија се зборува кога бројот на
инфицирани пациенти со ист причинител ја
надминува стандардната стапка на инфекции со тој
патоген агенс.
• Затоа е потребно тимот за контрола на инфекции
да има свои податоци за стапката на
интрахоспитални инфекции во “ нормални” услови
28. Степени на ризик од ИХИ
• А-одделенија со низок ризик-администрација
• Б-умерен ризик-интернистички одделенија,
возрасни пациенти без хируршки интервенции
• В-висок ризик-постоперативни одделенија,
неонатални одделенија
• Г-многу висок ризик-единици за интензивна нега и
терапија, операциона сала
29. Хигиена на рацете
• Цел: подобрување на хигиената на рацете во правец на
намалување на ризикот за пренос на инфекции
• Мултифакториелен пристап кој вклучува едукација,
строги препораки, почитување на препораките,
користење на дезинфициенс на алкохолна база
• Сестринскиот персонал и пациентите во поголем
процент ја подобруваат хигиената после едукацијата
отколку докторите
• Најризични интервали-пренос на смената
• Повеќе се почитуваат хигиенските мерки после контакт
со пациент отколку после ив терапија или респираторна
нега
• Вредноста на алкохолни дезинфициенси за рацете
30. Процедури
• Изолација на новородените
– Зависно од начинот на пренос и бројот на инфицирани
– Инфекции со контакт или капки на растојание од здравите (1
метар)
• Инфицирана мајка
– Пренос за време на раѓањето. Дискусија на индивидуална
основа
– Престој
– На одделение со мајките
– Сепарација при гнојна и непокриена инфекција
– Доење контраиндицирано-ХИВ, ХСВ околу брадавките,
абсцес на града,
31. • Миење на рацете
– Без прстени, часовници, бразлетни-се вадат пред
миење на рацете
– 2-3 минутно хируршко миење на влез во ОИНТ со
антисептичен сапун
– Миење пред и после секој пациент 10-15 секунди
– Миење после вадење на ракавици
• Контакт на бебето со мајката и посетителите
– “rooming in”- може да помагаат членови на
фамилијата после миење на рацете
– Посета не смее за време на стерилни процедури
– Најмногу 2 возрасни посетители, прописно миење
на рацете
– Посетители без инфекции
32. • Нега на кожата
– Миење на кожата на бебето откако ќе се
стабилизира термално. Се носат ракавици
– Неколку пати на ден тоалета и промена на пелени,
топла вода
– Употреба на антисептични сапуни не се
неопходни, освен при епидемии
• Нега на папчето
– Сечење и подврзување во асептична техника
– Се суши природно, тоалета со алкохол 70%
– Се фрла штипката пред испис ако е исушена
•
33. • Нега на очите
– Со стерилна памучна газа да се отстранат секретите
– Може да се инфицираат од организми во водата во
влажни инкубатори или контаминација со
респираторни секрети
• Грижа за беебто
– измолзување на млекото во стерилни контејнери
– Не се дава млеко од една мајка на друга
– Готова припремена формула се употребува во тек
на 4 часа по отворање
– Континуирана исхрана со сонда се третира како и.в.
инфузија. Шприцеви и сонди се менуваат на 4 часа,
а сетот на 24 часа
34. Заштита на персоналот
• Превенција и заштита на персоналот од
потенцијални инфекции е дел од
секојдневната активност
• Имунизација-кампањи за заштита од
превентабилните болести (инфлуенца) и
редукција на ризикот да го пренесат на
пациентите (бремените, децата)-рубеола,
морбили, паротит, хепатит Б, ТБЦ
• Хематогено преносливите болести при
боцнување со игла -едукација за безбедна
употреба и диспозиција на острите делови
35. • Акутните инфекции персоналот мора да ги пријави кај
претпоставениот, мерки зависно од преносливоста на
болеста
• Персонал со инфекции кои се пренесуваат преку
воздух (капкови) не смеат да работат
• Персонал со ексудативен дерматит, стафилококни
кожни лезии или херпетични раце не треба да
спроведува директна нега на пациентот
• Персонал со орален херпес- треба да се покријат сите
надворешни лезии и да се избегнува допирање на
устата за време на работата (маската може да
превенира од допирање на устата).
• Рацете да се мијат пред работа и после работа со
пациент и опрема
• Да се пријават убоди од игли и други остри предмети
после работа со пациент
36. • Принципи на контрола на инфекцииспроведување без исклучок
• Тренинг (едукација) на целиот персонал
• Дополнителна едукација на членовите на тимот
за контрола на инфекции
• Заштитна опрема на персоналот
– Мантили-нема докажана вредност во редукција на
колонизацијата или инфекцијата
– Облека
– Ракавици-пред работа со крв, телесни течности,
секрети, екскрети, и контаминирани супстанци, со
мукозни мембрани и ледирана кожа
– Маски и штитници на очите-заштита на мукозата на
устата, окото, носот за да не се испрскаат со течности
загадени
– Затворен инкубатор-надворешноста е контаминирана
со рацете
37. Алиментарни епидемии
•
•
•
•
•
•
Контаминирана формула
Контаминиран зајакнувач на мајчино млеко
Нестерилна припрема на шишиња,
Контаминирана вода, необработена термички
Присуство на Ентеробактер, Цитробацтер
Последици:
– НЕК, сепса, друг тип на ентероколит
• Прематурни или со многу мала ТТ (помал ацидитет
на желудник)
41. •
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
Други методи
Рендгенграфија,
Компјутерска томографија,
Ултразвук (ехосонографија),
Магнетна резонанца,
Невроимиџинг техники,
Нуклеарна медицина,
Васкуларна интервентна радиологија,
Дијагностичка кардиолошка катетеризација,
Интервентна кардиолошка катетеризација,
Електрокардиографија,
Електрофизиологија,
Стрес тест и
Функционални тестови за бубрези, бели дробови,
ендокрин систем.
42. Скрининг методи
•
•
•
•
•
Скрининг тестови: тоа се тестови кои се изведуваат на голема
популација, не смеат да бидат инвазивни и да оставаат последици, а
треба да се доволно сензитивни и специфични за да можат да откријат
во најраната, клинички неманифестна фаза од дадената болест. Засега,
како скрининг тестови се користат:
Скринингот со пулсоксиметрија сè повеќе се вклучува во дијагностиката
и мониторингот кај децата, бидејќи тој претставува неинвазивен и
безболен тест за да се одреди нивото на кислород во крвта.
Скринингот за слух треба да се спроведува во сите породилишта и при
редовните систематски болести, за да се открие проблем со слухот, што
е од огромна важност како за формирање на говорот кај децата,
обезбедување на соодветна комуникација со околината, така и за
севкупниот развој на децата;
Скринингот за хипотироидизам се спроведува и во Република
Македонија кај сите новородени деца, со земање капка крв од
петичката на новороденчето.
Скрининг за вид (превенција од ретинопатија) се спроведува кај сите
деца со ризик од појава на ретинопатија, особено недоносените деца и
тие со многу мала родилна тежина, како и генетски предиспонираните
деца.
