Unlocking the Power of ChatGPT and AI in Testing - A Real-World Look, present...
Atletismoa[1]
1. ATLETISMOA
Atletismoa kirolik zaharrena dela esan daiteke. Antzinako Grezia klasikoko
joko olinpikoetako lema “Citius, Fortius, Altius” zen,hau da; azkarrago,
indartsuago eta altuago. Atletismoaren oinarria gizakiaren funtsezko
ekintzetan oinarritzen da: korrika egitea, saltatzea eta jaurtitzea.
1837. urtean Ingalaterran, gaur egun ezagutzen ditugun arauak ezarri eta
atletismo modernoko lehenengo lehiaketa ospatu zen. Geroztik arau
nagusiak ez dira gehiegi aldatu.
1892. urtean Pierre de Coubertain baroia joko olinpiko modernoak sortzen
ditu. Garai hartan bezala gaur egun ere atletismoa joko olinpikoetakoetako
kirol nagusia da.
Atletismoa froga ezberdinek osatzen dute:
ATLETISMOKO FROGAK
Lasterketak Jauziak Jaurtiketak
100 m.
200 m.
400 m.
800 m.
1500 m.
5.000 m.
10.000 m.
Maratoia
110 m. Hesi *
(100 m. Hesi **)
400 m. Hesi
3.000 m. Oztopo
4 x 100 m.
4 x 400 m.
Altuera
Luzera
Pertika
Hirukoitza
Pisua
Diskoa
Xabalina
Mailua
Martxa
20 Km.
50 Km. *
Froga Konbinatuak
Dekatloia * (100 m. – Luzera – Pisua –
Altuera – 400 m. – 110 m. Hesi – Diskoa –
Pertika – Xabalina – 1.500 m.)
Heptatloia ** (100 m. Hesi – Pisua – Altuera
– Luzera - 200 m. – Xabalina 110– 800 m.)
* Gizonezkoek bakarrik
** Emakumezkoak soilik
2. FROGA BAKOITZAK BADU BERE TEKNIKA
Nahiz eta froga bakoitzean teknika egokia lortzea urtetako lana izan,
hemen eta modu labur batean froga bakoitzaren oinarrizko teknika azaltzen
ahaleginduko gera.
LASTERKETAK.
o Lasterketa teknika:
Ez korritu lurrari begira. Begirada zure
aurretik 20 bat metrotara mantendu.
Besoak angelu zuzenean (90º)
flexionatuak eraman behar
dira. Eta modu erlaxatuan
mugitzen dira zangoen
aurkako mugimendua
eginez.
Besoak lasterketaren
norabidean mugitzen dira eta ez dira bular aurrean
gurutzatzen.
Enborra ez da zuzen egongo baizik eta pixka bat aurrera
makurtua. Abiadura lasterketetan enborra aurrealdera
gehiago makurtuko da.
Saiatu grabitate zentroa ahalik eta gutxien mugitzen.
Goiti behera handiak baditu gehiago nekatuko gera.
3. Hanken urratsak lasterketaren norabidea jarraitzen
dute.
Hankak bultzada egiten duenean; bultzatzen duen hanka era
bat luzatzen da eta bestearen belauna gorantz igotzen
da.
Lurreratze fasean
lurrera doan hanka
beherantz tinko
jaisten da
atzaparkada baten
modukoa emanez.
Hanka librea ordea
flexionatua igotzen
da orpoa ipurdi
aldera gerturatuz.
o Tako irteera.
Kirolari bakoitzak takoak
distantzi ezberdin batean
jartzen ditu. Normalean aurreko
takoa irteera marratik bi
oinetakoen neurrira jartzen da.
Atzekoa berriz honetatik bat edo
bat t’erdira.
Jueza “nor bere lekura “ esaterakoan kirolariak oinak
takoen gainean jartzen ditu. Eskuak marraren atzean
jartzen ditu behatz lodia eta besteen artean zubi bat
sortuz. Atzeko belauna lurrean jartzen da.
Jueza “prest” esaterakoan kirolariak bere aldakak
sorbalden gainetik altxatzen ditu, belaunak lurretik
bereiziz.
4. Juezak tiro egiterakoan kirolariak indarrez bultzatzen
du takoen aurka. Atzeko oina lehenengo zango-kada
egiten hasten da, eta besoak indarrez mugituz oreka
mantentzen hasten gera.
o Hesiak.
Hesiak ez dira saltatzen pasa edo igaro egiten dira.
Grabitate zentroa hesitik gertuen pasatzen ahalegindu
behar gera.
Gorputza aurrerantz makurtu beharko dugu,
hesiaren gainean oldartuz.
Aurreko oina aurrerantz luzatzen da eta atzekoa ordea
bazter batean bildu egiten da “txakurrak pixa” egiten
dutenean bezala. Izterra eta oina hesiarekiko paraleloak
pasatzen dira.
Hesia
pasa
5. ondoren aurreko oinak lurra bilatuko du modu aktibo
batez.
Arautegiak onartzen du hesia
pasatzerakoan lurrera
erortzea.
Hesiak zentzu batean
pasatzen dira (hesia
kolpatu ezkero lurrera
erortzen uzten duen
norabidean) eta ez
bestean.
o Erreleboak.
Lau pertsonek osatutako taldekako lasterketa bat da;
non kirolariak txandaka korritzen dute. Korrikalariak
hurrengoari txanda emateko testigua pasako dio eskutik
eskura.
Testigua trukatzeko 20 metrotako eremua dago eta ezin
da hemendik kanpo aldaketa egin. Beste 10 metrotako
aurre-eremu bat badago korrikalariak abiadura har
dezan.
6. Bi kirolarien arteko testigu aldaketa abiadura maximoan
ematen da. Hau kirolarien arteko sinkronizazio handia
eskatzen du.
Testigua pasatzeko bi aukera daude goitik pasatzea
(jasotzen duenak besoa atzera luzatuko du eskua gora
begira duelarik) edo behetik (kasu honetan eskua behera
begiratzen du). Kasu guztietan testigua ezkerreko
eskutik eskuinera edo eskuinetik ezkerrera egin beharko
da.
Jasotzailea eskua prest noiz jarri behar duen
abisatzeko emaileak ahoz abisatuko du.
o Martxa.
Martxa azkar ibiltzean datza.
Ez da korrika egitea zeren
arauak dio gutxienez oin bat
beti lurrean egon behar duela
(Korrika egiterakoan une batez
bi oinak airean aurkitzen dira).
Martxan oin guziarekin
zanpatzen da korrikan ordea
oinaren aurrealdearekin soilik.
JAUZIAK.
o Luzera.
Jauzia marratik gertuen egin ahal izateko komeni da
gure lasterketa aldez aurretik ondo neurtzea eta
markatzea.
Jauzi egiterakoan zango libreko belauna gorantz jauziko
dugu gorputz osoari bultzada eman nahian edo.
Saltatu ondoren airean bi zangoak aurrean elkartzen
saiatuko gera eta bi besoak aurrealdera luzatuko ditugu.
7. Teknika honi bat’erdi deitzen zaio kirolariak airean
pauso bat eta erdi ematen duelako.
Erortzerakoan saiatu oinekin ahalik eta urrutien
zanpatzen. Bai besoak eta bai ipurdia oinen aztarnen
aurretik geratu behar dira.
o Altuera.
Abiadura hartzeko egiten den
lasterketa 7-9 pauso ingurukoa
da. Lehenak listoiarekiko
perpendikularrak dira eta
azkeneko hiruak edo bihurgunean
eginez. Honela lortuko dugu
bizkarrez edo atzerantz jauzi
egitea.
Saltoa listoitik urrutien dagoen
oinarekin egiten da (Kanpo aldeko
oina). Eskuinarekin saltatzen
badugu abiada lasterketa
ezkerretik egingo dugu eta
ezkerrarekin egiten badugu eskuinatik.
Saltatzerakoan bi eskuak gorantz eginez lagunduko dute
eta aurpegiaren parera iristerakoan modu bortzitz
batez geratuko dira. Libre dagoen belauna ere
gorantz jauziko dugu.
Listoian gainetik pasatzeko aldaka altxa eta gorputza
atzerantz makurtu egingo da.
Kirolaria lastairaren gainera bizkarrez erortzen da.
8. Aldaka listoia gainditzen duen unean oinak altxa egingo
ditugu.
JAURTIKETAK
o Pisua.
Pisua eskuin eskuko hatz
puntekin hartuta eta ez esku
osoarekin; lepoan, masailezur
parean eusten da.
Borobilaren atzealdean jarri behar gera jaurtiketa
norabideari bizkarra emanik.
Eskuineko zangoak gorputzaren pisua eusten du.
Ezkerreko oinak berriz behatz puntekin soilik lurra
ukitzen du.
Kirolariak gorputza bildu egingo du eta luzapen bortitz
baten bitartez kirolariak ezkerreko zangoa aurreratuko
du borobilaren bukaeratik gertu (atzerantz begira
jarraitzen du).
Une honetan eskuineko zangoa luzatzen da, gorputza
jiratzen du eta besoa luzatzen du pisua aurrerantz
jaurtiaz.
9. Jaurtitzerakoan edo jaurti ondoren borobilaren
aurrealdetik irten ezkero jaurtiketa balio gabea izango
da.
o Diskoa.
Diskoa eskuko azken falangearekin baino ez da heltzen.
Diskoa abiadura har dezan biraketen bidez jaurtitzen
da; indar zentrifugoaz baliatuz.
Enborra jauzi norabidera begira eta ezker oina
aurreratuarekin hasiko gera.
Biraketak hasi aurretik diskoa bizpahiru aldiz
balantzatuko dugu bizkarretik sorbalda parerainoko
ibilbidean. Azken balantzadan diskoa bizkar parean
“ezkutatuko” dugu eta biraketa hasiko dugu.
Biraketa ezker oinaren gainean pibotatuz hasten da. Bira
oso baten ondoren, zangoak tinkotu eta gerria jiratzen
hasiko dugu ezkutatua dagoen diskoa aurrerantz
jaurtiaz.
Gogoratu diskoa eskutik irteterakoan hatz lodiarekin
bere baitako biraketa sortuko diogula, hegaldi
zuzenagoa izan dezan.