1. Eκτός από τις πολιτικές και κοινωνικές προϋποθέσεις, μπορεί να κάνει κάτι η οικονομική πολιτική για να
έρθει κάποτε η πολυπόθητη ανάπτυξη;
Σε κάθε περίπτωση, τρεις είναι οι τομείς ή οι στόχοι-προϋποθέσεις ώστε να είναι εφικτή μια καλύτερη
πορεία. Πρώτον, μέχρι το 2013-14, μηδενισμός του ελλείμματος του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών,
ώστε να σταματήσει η ανάγκη νέων δανειακών κεφαλαιακών ροών. Στο πλαίσιο αυτό, ο νέος υπουργός
Ανάπτυξης πρέπει και μπορεί να στοχοποιήσει εκείνα τα εισαγόμενα αγαθά και υπηρεσίες που
επιδεινώνουν σφόδρα το ΙΤΣ, να δει σε ποια μπορεί να υπάρξει δυνατότητα εγχώριας παραγωγής και
στη συνέχεια να δράσει βολονταριστικά προς υποκατάσταση κάποιων εισαγωγών. Δεύτερον,
ουσιαστική αύξηση των εισροών άμεσων ξένων επενδύσεων με ευρύτατες θεσμικές αλλαγές και
αλλαγές στη χρήση γης και στη φορολογική πολιτική άμεσα. Τρίτον, δημιουργικό διπλασιασμό της
απορροφητικότητας των κονδυλίων του ΕΣΠΑ, τον επόμενο 1,5 χρόνο από 8% στα 16% και από το
16% στο 32% το 2011. Ολα αυτά μαζί με μια δραστική απλοποίηση των αδειοδοτήσεων παντού, αλλά
και μαζί με μια νέα βιομηχανική πολιτική ενίσχυσης των κλάδων της μεταποίησης, στους οποία η χώρα
διαθέτει συγκριτικά πλεονεκτήματα.
Είναι σημαντικό όμως, στο σημείο αυτό, να γίνουμε λίγο πιο συγκεκριμένοι. Συνήθως η αντίδραση των
συμβατικών οικονομολόγων προς μια πολιτική ενίσχυσης σημαντικών εγχωρίων βιομηχανικών κλάδων
είναι ότι τη δουλειά αυτή την κάνουν μόνες τους οι διεθνείς αγορές, οι οποίες και καθορίζουν τα σχετικά
συγκριτικά πλεονεκτήματα κάθε χώρας. Δηλαδή τα αγαθά και τις υπηρεσίες που, δυνητικά έστω, μπορεί
η εγχώρια οικονομία να παραγάγει και να πουλήσει στο εξωτερικό. Ομως, η οικονομική ιστορία διδάσκει
ότι χώρες όπως η Ιαπωνία και η Κορέα πρώτα υποκατέστησαν τις εισαγωγές με στοχευμένη
βιομηχανική πολιτική και στη συνέχεια τα εγχώρια αγαθά σε δυναμικούς κλάδους «δυνάμωσαν» και
εξήχθησαν.
Οδοντόκρεμες, μαργαρίνη, πάνες, δημητριακά, μακαρόνια, καύσιμα, φρουτόκρεμες, αλλά και δεκάδες
άλλα αγαθά εισάγονται στη μεγάλη τους πλειονότητα. Αναρωτιέται κανείς γιατί δεν υπάρχει ελληνική
παραγωγή στα απλά, απλούστατα να φτιαχτούν εγχωρίως ανωτέρω αγαθά, γεγονός που επιδεινώνει
τραγικά το εμπορικό μας ισοζύγιο; Δύο - τρεις πολυεθνικές ελέγχουν τις αγορές αυτές και οι καταγγελίες
στην Επιτροπή Ανταγωνισμού, τόσο της Ελλάδος όσο και των Βρυξελλών πληροφορούμαστε πως είναι
πολλές. Το υπουργείο πρέπει αμέσως να στοχοποιήσει τα αγαθά αυτά, να ενισχύσει την Επιτροπή
Ανταγωνισμού και να ανοίξει τις αγορές, τονώνοντας εγχώριες παραγωγικές πρωτοβουλίες με
βολονταρισμό και συνεννόηση με τον εγχώριο επιχειρηματικό κόσμο.
Τέλος, αναφερθήκαμε παραπάνω στις ξένες επενδύσεις αλλά και στο ΕΣΠΑ. Πώς είναι δυνατόν να
σκεφτόμαστε ακόμη τις επιδοτήσεις στους αναπτυξιακούς νόμους και να μην κάνουμε τουλάχιστον δύο
απλά πράγματα. Πρώτον, όποιος επιθυμεί να επενδύσει στη χώρα εφεξής, πέραν του εκσυγχρονισμού
της νομοθεσίας και της απαιτούμενης απλοποίησης της νομοθεσίας, να είναι tax free για δέκα χρόνια.
Και δεύτερον, άμεση απόσβεση της επένδυσης. Αμεση.
Εξυπνα φορολογικά μέτρα υπάρχουν, το ζήτημα είναι αν υπάρχει διάθεση εφαρμογής τους.
* Καθηγητής Πανεπιστημίου Πειραιώς