Medisch Centrum Vlaanderen: De zorgsector als speerpunt in het Vlaamse innovatiebeleid. Vlaanderen in Actie Koenraad Debackere, K.U.L. Leuven Zorgsymposium Aalst, september 2009

1. Koenraad Debackere, K.U.Leuven
Zorgsymposium September 2009 1

2. Zorgsymposium September 2009 2

3. Vlaanderen in Actie
Vaststellingen:
Inzake welvaart en welzijn heeft Vlaanderen de ambitie te behoren tot de
Top-5 EU-regio’s, althans op geselecteerde set van indicatoren (zie ViA
plan, maar ook Pact2020);
Om deze ambitie te realiseren, zijn “doorbraken” nodig; doorbraken zijn
realisaties die ons in de kortste tijd, langsheen de kortste weg, tot het te
bereiken doel moeten brengen;
Op basis van een uitgebreid consultatieproces, geconcentreerd rond 5
thema’s (1-talent, 2-internationalisatie, 3-logistiek&mobiliteit, 4-innovatie,
5-armoede&solidariteit), werden een reeks doorbraakdomeinen
geïdentificeerd die Vlaanderen tot dit resultaat moeten brengen;
De komende weken en maanden moeten die doorbraakdomeinen
geconcretiseerd worden in projecten en acties, des te meer gelet op de
crisis waarin we ons bevinden.
Zorgsymposium September 2009 3

4. Vlaanderen in Actie
Doorbraken die Vlaanderen tegen 2020 op een aantal
domeinen bij de TOP-5 regio’s moeten brengen:
Zorgsymposium September 2009 4

5. Medisch Vlaanderen in Cijfers
Data: Vlaamse Indicatorenboeken Wetenschap, Technologie & Innovatie,
edities 2007 & 2009, K. Debackere & R. Veugelers (red.).
Zorgsymposium September 2009 5

6. Zorgsymposium September 2009 6

7. Zorgsymposium September 2009 7

8. Zorgsymposium September 2009 8

9. Zorgsymposium September 2009 9

10. Zorgsymposium September 2009 10

11. Zorgsymposium September 2009 11

12. Zorgsymposium September 2009 12

13. TOP-20 EPO
NR Naam EPO
1 AGFA-GEVAERT 1814
2 SOLVAY 540
3 JANSSEN PHARMACEUTICA 514
4 TOTAL PETROCHEMICALS RESEARCH FELUY 455
5 INTERUNIVERSITAIR MICROELEKTRONICA CENTRUM VZW 387
6 GLAXOSMITHKLINE BIOLOGICALS 276
7 N.V. BEKAERT 273
8 CNH BELGIUM 251
9 ELECTROLUX HOME PRODUCTS CORPORATION 219
10 N.V. RAYCHEM 167
11 K.U. LEUVEN RESEARCH & DEVELOPMENT 154
12 INNOGENETICS 147
13 PICANOL 147
14 SOFITECH 143
15 UCB 132
16 GLAVERBEL 126
17 BAYER ANTWERPEN 125
18 N.V. MICHEL VAN DE WIELE 109
19 VLAAMS INTERUNIVERSITAIR INSTITUUT VOOR BIOTECHNOLOGIE VZW. 103
20 HERAEUS ELECTRO-NITE INTERNATIONAL 102
Zorgsymposium September 2009 13

14. Medisch Vlaanderen: Onderzoek
Innovatie-intensiteit van de farmaceutische sector – 1/4e
van alle Vlaamse O&O-uitgaven door bedrijven:
IND NACE 2004 2005
Voeding en tabak 15, 16 1,2% 1,3%
Textiel, kledij en leder 17, 18, 19 0,9% 0,9%
Hout en meubels 20, 36.1 0,2% 0,2%
Papier en drukwerk 21, 22 0,2% 0,2%
Chemie en raffinaderijen 23, 24 (excl. 24.4) 4,6% 4,5%
Farmaceutische producten 24.4 22,7% 24,1%
Rubber en plastics 25 1,9% 1,8%
Metaal en metalen producten 27, 28 4,0% 3,8%
Machines en uitrusting (incl. electric.) 29, 31 10,4% 11,4%
ICT hardware en instrumenten 30, 32, 33 27,7% 25,9%
Transport 34, 35 2,6% 2,7%
Constructie, bouw 45 0,5% 0,6%
1, 10, 26, 36.5, 37,
Andere industrieën incl. landbouw 40, 41 1,3% 1,2%
Handel en transportdiensten 50...64.1 1,2% 1,2%
65...74 (excl. 64.2
Andere bedrijfsdiensten en 72.2) 18,0% 18,0%
Softwareontwikkeling en communicatie 64.2 en 72.2 2,6% 2,3%

15. Medisch België: Onderzoek
Innovatie-intensiteit van de farmaceutische sector – investeringen in België
nemen aanzielijk toe:

16. Medisch Vlaanderen: Onderzoek
Innovatie-intensiteit van de farmaceutische sector --- 17%
van de omzet wordt besteed aan O&O:
IND NACE 2004 2005
Voeding en tabak 15, 16 0,6% 0,6%
Textiel, kledij en leder 17, 18, 19 1,0% 1,0%
Hout en meubels 20, 36.1 0,4% 0,4%
Papier en drukwerk 21, 22 0,6% 0,5%
Chemie en raffinaderijen 23, 24 (excl. 24.4) 0,8% 0,8%
Farmaceutische producten 24.4 17,2% 17,8%
Rubber en plastics 25 2,6% 2,6%
Metaal en metalen producten 27, 28 1,0% 1,0%
Machines en uitrusting (incl. electric.) 29, 31 4,0% 4,3%
ICT hardware en instrumenten 30, 32, 33 8,2% 7,9%
Transport 34, 35 0,8% 0,9%
Constructie, bouw 45 1,7% 1,7%
1, 10, 26, 36.5, 37,
Andere industrieën incl. landbouw 40, 41 1,8% 1,4%
Handel en transportdiensten 50...64.1 0,7% 0,5%
65...74 (excl. 64.2
Andere bedrijfsdiensten en 72.2) 14,7% 15,3%
Softwareontwikkeling en communicatie 64.2 en 72.2 12,1% 10,3%

17. Medisch Vlaanderen: Onderzoek
Innovatie-intensiteit van de farmaceutische sector --- 30%
van alle personeel in farmabedrijven is O&O-personeel:
IND NACE 2004 2005
Voeding en tabak 15, 16 3,2% 4,5%
Textiel, kledij en leder 17, 18, 19 3,5% 4,2%
Hout en meubels 20, 36.1 2,2% 2,2%
Papier en drukwerk 21, 22 1,0% 1,4%
Chemie en raffinaderijen 23, 24 (excl. 24.4) 5,4% 3,9%
Farmaceutische producten 24.4 29,2% 31,0%
Rubber en plastics 25 5,7% 6,4%
Metaal en metalen producten 27, 28 4,5% 3,0%
Machines en uitrusting (incl. electric.) 29, 31 12,5% 12,5%
ICT hardware en instrumenten 30, 32, 33 19,1% 19,8%
Transport 34, 35 2,6% 2,9%
Constructie, bouw 45 1,8% 1,9%
1, 10, 26, 36.5, 37,
Andere industrieën incl. landbouw 40, 41 3,7% 3,9%
Handel en transportdiensten 50...64.1 1,8% 1,8%
65...74 (excl. 64.2
Andere bedrijfsdiensten en 72.2) 18,7% 29,3%
Softwareontwikkeling en communicatie 64.2 en 72.2 14,8% 16,1%

18. Zorgsymposium September 2009 18

19. Innovatie in Gezondheidszorg
Enkele feiten:
Jaar NME’s NME’s R&D Kost per
door FDA met uitgaven succesvol
prioriteit farma middel
2006 18 6 43,4 mia$ 1,5 mia$
2005 18 13 39,9 mia$ 1,3 mia$
2004 31 17 37,0 mia$ 1,2 mia$
2000 27 9 26,0 mia$ 0,8 mia$
1990 23 12 8,4 mia$ 0,3 mia$
1980 12 N.V.T. 2,0 mia$ 0,15 mia$
Zorgsymposium September 2009 19

20. Innovatie in Gezondheidszorg
Enkele feiten:
Digitalisering van de zorgtrajecten en patiëntgegevens:
bvb. Hôpital 2012 (Frankrijk), > 10 miljard EUR
Translationele Geneeskunde: NHS (UK) £ 2.0B,
Scandinavische landen, … Vlaanderen (CMI)
Biobanken: Nederland (Parelsnoer, > 30 MEUR), …
Vlaanderen Biobank
Vraag:
Systeembenadering of deel(sub)optimisaties?
Zorgsymposium September 2009 20

21. Innovatie in Gezondheidszorg
Nood aan integrale & disruptieve systeeminnovatie?
“Another business he (=Andrew Grove) believes to be ripe for disruption is health
care. He complains that the industry seems to innovate much too slowly. The
lack of proper electronic medical records and smart “clinical decision systems”
bothers him, as does the slow-moving, bureaucratic nature of clinical trials. He
thinks pharmaceutical firms should study the fast “knowledge turns” achieved
by chipmakers, so that the cycles of learning and innovation are accelerated.”
The Economist, September 5th, 2009.
Zorgsymposium September 2009 21

22. Innovatie in Gezondheidszorg
Nood aan integrale & disruptieve systeeminnovatie?
“The problems facing the health care industry actually aren’t unique. The products
and services offered in nearly every industry, at their outset, are so complicated
and expensive that only people with a lot of money can afford them, and only
people with a lot of expertise can provide or use them. Only the wealthy had access
to telephones, photography, air travel and automobiles in the first decades of
those industries. (…). It’s the same with health care. Today, it’s very expensive
to receive care from highly trained professionals. Without the largesse of well-
heeled employers and governments that are willing to pay for much of it, most
health care would be inaccessible to most of us.
At some point, however, these industries were transformed, making their products
and services so much more affordable and accessible that a much larger
proportion of people could purchase them, and people with less training could
competently provide them and use them. This agent of transformation is
disruptive innovation.” The Innovator’s Prescription, C. Christensen, 2009.
Zorgsymposium September 2009 22

23. Innovatie in Gezondheidszorg
Disruptieve systeeminnovatie wordt mogelijk door volgende
bouwstenen:
Gesofisticeerde technologie die (1) toegang toe en gebruik van
medische gegevens sterk vereenvoudigt, (2) medisch-klinische
beslissingen ondersteunt (“clinical decision support”), (3) de
koppeling tussen klinische gegevens, onderzoek, therapie …
verbetert … Leidend tot een overgang van “intuitive medicine” over
“empirical medicine” naar “precision medicine.” Met andere
woorden, er ontstaat een doorgedreven technologisering van
gegevensverzameling & analyse, klinische beslissingen, diagnose,
en behandeling … waardoor ook de “division of labor” drastisch
kan veranderen … met inbegrip van de kostenstructuur.
Gefaciliteerd door ICT, maar ook door … medical devices, diagnostische
technieken …
Zorgsymposium September 2009 23

24. Innovatie in Gezondheidszorg
Disruptieve systeeminnovatie wordt mogelijk door volgende
bouwstenen:
Innovatieve business modellen die (1) focusseren op toegevoegde
waarde vanuit drie hefbomen (lagere kost, hogere kwaliteit én
toegankelijkheid van de dienstverlening), (2) gebruik makend van 3
primair complementaire én verschillende activiteitenbouwstenen
(diagnose, waardecreërende processen, en ondersteunende netwerken)
… geïnspireerd door productiefuncties & waardeprocessen uit andere
sectoren (bvb organisatie van “supply chains”) …
Kliniek
-in-de-
Diagnose vereist een “job shop” benadering met oog op het
Kliniek oplossen van niet-gestructureerde problemen (=INPUT)
Waardecreërende processen genereren resultaat (=OUTPUT) op
basis van de diagnose
Ondersteunende & versterkende netwerken, o.a. zorgmonitoring,
Zorgsymposiumpreventie, …
September 2009 24

25. Innovatie in Gezondheidszorg
Disruptieve systeeminnovatie wordt mogelijk door volgende
bouwstenen:
Aangepaste regulering en deregulering die (1) de “division of
labor” in de sector herbekijkt, (2) de systemische implementatie
van en toegang tot ICT-platformen en -toepassingen stimuleert, (3)
de standaardisatie van EMR/EHR stimuleert, (4) het
terugbetalings-systeem zo herconfigureert dat het transparante
prijsvorming op basis van technologische & business model
innovatie mogelijk maakt en ondersteunt
“Reformers who solely focus on how to pay for the rising health care costs
fail to address the root problems why care is so costly to begin with … two
major interdependent streams of innovation should be done in concert ---
high-deductible insurance coupled with health savings accounts on the
payment side, and disruptive business model innovations on the provider
side.” (Christensen, Grossman & Hwang, 2009)
Zorgsymposium September 2009 25

26. Zorgsymposium September 2009 26

27. Conclusies
ViA zet Medisch Centrum Vlaanderen hoog op de agenda als
maatschappelijk én economisch doorbraak-project;
Talent, onderzoek en technologische kunde zijn in Vlaanderen zeker
aanwezig om dit te realiseren;
Echter … de doorbraak voor de gezondheidszorg zal erin bestaan
disruptieve, systemische innovaties door te voeren (eerder dan geïsoleerde
innovaties) met als bouwstenen:
technologie,
vernieuwende business modellen, en
aangepaste regelgeving
En … of dit al dan niet privaat georganiseerd wordt is eigenlijk van secundair
belang … want … dergelijke systemische innovaties vereisen hoe dan ook
een publiek-private context … en meer nog, een geïntegreerde &
geëngageerde visie gedragen door alle actoren!
Zorgsymposium September 2009 27

28. Vragen?
Zorgsymposium September 2009 28